1~Minorski S.~Perspektywy rozwoju energetyki~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~8~3
Najpotężniejszym[251] i najstarszym[251] bo naturalnym[251] źródłem energii[121] jest promieniowanie[111] słońca[121]. Gdyby udało[501] się znaleźć technicznie dogodne[241] rozwiązanie[141] problemu wykorzystania[121] tej[221] energii[121], stałoby[501] się ono niewyczerpalnym[251] źródłem energii[121] elektrycznej[221] na[66] ziemi[161]. Wielki[211] uczony[111] Juliot-Curie[/] był nawet zdania[121], że rozwiązanie[111] zagadnienia[121] wykorzystania[121] energii[121] słońca[121] jest zadaniem ważniejszym[251] niż[9] wykorzystanie[111] energii[121] atomowej[221]. 
2~Minorski S.~Perspektywy rozwoju energetyki~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~81~dół
Generator[111] plazmowy[211] jest[57] pomyślany[211] w[66] postaci[161] długiego[221] cylindra[62] żaroodpornego[221] materiału, mającego[221] na[66] każdym[261] końcu urządzenie[141] odbijające[241]. Cylinder[111] jest[57] napełniony[211] gazem zawierającym[251] [~] lub [~] w[66] postaci[161] gazowej[261] i w[66] takiej[261] ilości[161], że przy[66] równomiernym[261] rozmieszczeniu[161] tej[221] mieszaniny[121] gazów koncentracja jego[42] winna[5] być nieco mniejsza od[62] krytycznej[221]. 
3~Minorski S.~Perspektywy rozwoju energetyki~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~99~5
Spadek[111] powyższego[221] wskaźnika odbywał[501] się w[66] początkowym[261] okresie przede[+] wszystkim dzięki[63] ogólnemu podniesieniu[131] warunków eksploatacji[121] urządzeń oraz dzięki[63] coraz lepszemu rozkładowi obciążeń w[66] szybko powstającym[261] krajowym[261] systemie energetycznym[261]. Poważną[241] rolę odegrały też modernizacje[112] starych[222] kotłów i turbin. W[66] następnym[261] okresie zmniejszanie[111] wskaźnika zostało[57] uzyskane[211] przede[+] wszystkim dzięki[63] wprowadzeniu[131] jednostek bardziej nowoczesnych[222], [&] 
4~Minorski S.~Perspektywy rozwoju energetyki~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~122~6
Obroty[112] części[121] wysokoprężnej[221] wynoszą wtedy trzy[34] tysiące[142] sześćset[34] obrotów na[64] minutę, części[121] zaś niskoprężnej[221] tysiąc[141] osiemset[34] obrotów na[64] minutę. Jak[9] wynika z[62] praktyki[121] przewaga maszyn o[64] trzy[34] tysiące[142] sześćset[34] obrotów na[64] minutę pod[65] względem[151] ilości[121] materiału użytego[221] na[64] konstrukcję nad[65] maszynami wolniejszymi, przy[66] wysokich[262] parametrach pary[121], występuje tylko do[62] mocy[121] rzędu dwieście megawatów w[66] przypadku maszyn jednowałowych[222], [&] 
5~Minorski S.~Perspektywy rozwoju energetyki~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~175~1
Woda do[62] turbin zostaje[57] doprowadzona przy[66] pomocy[161] trzech[32] sztolni[122]. Elektrownia Nurekska[/][111] będzie[56] posiadała[52] dziewięć[34] turbin o[66] mocy[161] trzysta megawatów każda. Roczna produkcja tej[221] elektrowni[121] wyniesie jedenaście[34] i osiem[34] dziesiątych[122] miliarda kilowatogodzin. Produkcja całej[221] kaskady[121] elektrowni[121] na[66] rzece Wachsz[/], po[66] jej[42] zbudowaniu[161], osiągnie około[8] trzydzieści[34] cztery[34] miliardy[142] kilowatogodzin. 
6~Groniowski K.~Z dziejów motoryzacji~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~87~16
Cadillac[/] wytwarzał samochody[142] o[66] trzech[36] mocach dziesięć koni mechanicznych[222] w[66] cenie[161] siedemset pięćdziesiąt dolarów, jednocylindrowy[241] chłodzony[241] wodą, trzybiegowy[241] z[65] przekładnią planetarną[251], dziesięć koni mechanicznych[222] w[66] cenie[161] dziewięćset pięćdziesiąt dolarów oraz tysiąc dolarów (dwie[31] odmiany[112]) czteroosobowy[241] (reszta cech jak[9] u[62] poprzedniego[221]), szesnaście koni mechanicznych[222] w[66] cenie[161] tysiąc dwieście dolarów, dwuosobowy[241] (jak[9] wyżej), [&] 
7~Groniowski K.~Z dziejów motoryzacji~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~114~23
Dalszy[211] rozwój[111] silnika wysokoprężnego[221] poszedł w[66] kierunku[161] coraz większych[222] mocy[122], coraz większej[221] liczby[121] wytwórców[122], którzy nabyli licencję od[62] MAN[=] oraz postępu technicznego[221]. Postęp[111] ten[211] wyraził[501] się w[66] zastąpieniu[161] ropy[121] naftowej[221] przez[64] olej[141] napędowy[241], będący[241] trzecią[251] główną[251] frakcją ropy[121] naftowej[221]  po[66] benzynie[161] i nafcie[161]. Dzięki[63] temu[43] uzyskano paliwo[141] o[66] składzie bardziej jednorodnym[261], [&] 
8~Groniowski K.~Z dziejów motoryzacji~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~131~26
Z[65] nadwoziem wiąże[501] się najściślej sprawa instalacji[121] oświetleniowej[221] samochodu. Światło[111] elektryczne[211], upowszechnione[211] na[66] samochodach osobowych[262] i ciężarowych[262], stworzyło nowy[241] problem[141] oślepiania[121], czyli "olśnienia[121]" kierowcy[121] pojazdu, jadącego[221] od[62] strony[121] przeciwnej[221]. Stąd powstała[5] koncepcja opuszczanego[221] snopa światła[121]. Koncepcja ta nie zjawiała[501] się wśród[62] konstruktorów[122] i wytwórców[122], a została[57] im[43] narzucona przez[64] władze[142] administracyjne[242], [&] 
9~Groniowski K.~Z dziejów motoryzacji~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~161~26
Silniki[112] dwusuwowe[212] miały największe[241] powodzenie[141] w[66] NRD[=] i NRF[=]. Jednak powodzenie[111] to[211] jest zmienne[211]: okresowo wzrasta ono i spada. Wzrost[111] następuje po[66] każdym[261] ulepszeniu[161] konstrukcyjnym[261], pozwalającym[261] zmniejszyć zużycie[141] paliwa[121] lub powiększyć moc[141]. Jednak niepowodzenie[111] silników dwusuwowych[222] chłodzonych[222] powietrzem o[66] nieco większej[261] objętości[161] skokowej[261] zmniejszyło zainteresowanie[141] tą konstrukcją. 
10~Groniowski K.~Z dziejów motoryzacji~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~215~3d
Druga koncepcja, opracowana w[66] postaci[161] projektu miasta[121] "Motopia[/]", jako[62] przedmieścia[121] Londynu[/], przenosi cały[241] ruch[141] samochodowy[241] na[64] dachy[142] domów. Sieć[111] domów ustawianych[222] w[66] liniach ciągłych[262] ma biec w[66] dwóch[36] kierunkach prostopadłych[262]. Na[66] skrzyżowaniach przewidziany[211] jest[57] ruch[111] okrężny[211]. Na[66] czwartym[261] piętrze każdego[221] domu[121]  najwyższym[261]  przewidziane[212] są[57] garaże[112], niżej mieszkania[112], a na[66] dole[161] sklepy[112]. 
11~Sosiński R.~Rozmowy o technice~LSW~1965~41~25
Dokładna analiza procesów zachodzących[222] w[66] turbinie[161] parowej[261] wykazała, że dla[62] wydajnej[221] pracy[121], czyli dla[62] oszczędnego[221] gospodarowania[121] parą, jest rzeczą konieczną[251], aby[9] prędkość[111] obwodowa łopatek wirnika wynosiła około[62] połowy[121] prędkości[121] pary[121]. Wynika z[62] tego[42], że prędkość[111] obwodowa łopatek musi przekraczać szybkość[141] dźwięku. Nie chcąc budować maszyn[121] o[66] monstrualnych[262] rozmiarach, de[+] Laval[/] musiał się zdecydować[501] na[64] ogromną[241] szybkość[141] obrotów swojej[221] turbiny[121], co[41] przypieczętowało losy[142] jego[42] wynalazku[21]. 
12~Sosiński R.~Rozmowy o technice~LSW~1965~49~5
Najwymyślniejsze[211] urządzenie[111] nie jest w[66] stanie[161] obejść[5] tej[221] trudności[121], gdyż jest to[41] prawo[111] natury[121]. Para opuszczająca maszynę pozostaje parą, a jako[61] taka unosi ze[65] sobą ciepło[141] parowania[121], czyli mnóstwo[141] kalorii[122] straconych[222] dla[62] procesów przetwarzania[121] energii[121], tym[45] się tłumaczy[501] stosunkowo niska sprawność[111] maszyn parowych[222]. Pierwsze[212] maszyny[112] parowe[212] przetwarzały w[64] pracę użyteczną[241] zaledwie kilka[34] procent[122] energii[121] tkwiącej[221] w[66] paliwie. 
13~Sosiński R.~Rozmowy o technice~LSW~1965~88~11
Węgiel[111] kamienny[211] stanowiący jeszcze do[+] dzisiaj główny[241] surowiec[141] energetyczny[241], rozpoczął swoją[241] światową[241] karierę dość późno bo dopiero w[66] połowie[161] dziewiętnastego[221] wieku[121]. Rewolucja przemysłowa, wywołana przez[64] wynalazek[141] maszyny[121] parowej[221] w[66] osiemnastym[261] wieku[161], przez[64] długie[242] lata[142] bowiem opierała[501] się ona na[66] drewnie. Ono było materiałem opałowym[251] którym[251] szafowano rozrzutnie, niszcząc lasy[142] w[64] sposób[141] katastrofalny[241]. Jeszcze sto[34] lat temu[8] zużycie[111] drewna[121] dla[62] celów energetycznych[222] było dwukrotnie większe[211] [||] niż zużycie[111] węgla. 
14~Sosiński R.~Rozmowy o technice~LSW~1965~114~5
Na[66] zbiorniku[161], którego[221] poziom[141] zawartości[121] chcemy kontrolować, umieszcza się[41] stalowe[241] jarzmo[141] z[65] prowadnicami po[66] obu[36] stronach zbiornika. Wzdłuż[62] prowadnic przesuwa się[41] po[66] jednej[261] stronie preparat[141] promieniotwórczy[241], po[66] drugiej[261] przyrząd[141] pomiarowy[241] w[64] ten[241] sposób[141], że znajduje[501] się on zawsze na[66] jednej[261] wysokości[161]. Jak[9] długo preparat[111] znajduje[501] się ponad[65] zwierciadłem cieczy[121], promieniowanie[111] przenika jedynie przez[64] ściankę zbiornika. Licznik[111] Geigera[/] pokazuje wówczas stosunkowo duże[241] natężenie[141] promieniowania[121]. 
15~Sosiński R.~Rozmowy o technice~LSW~1965~135~19
Używany[211] jest[57] też specjalny[211] pomocniczy[211] odbiornik[111] radiowy[211], który[211] odbiera tenże[241] sygnał[141], przesłany[241] drogą[151] radiową[251], oczywiście po[66] wrzuceniu[161] kilku[32] monet. Są też i inne[212] systemy[112], na[64] przykład[141] z[65] taśmą magnetyczną[251] rejestrującą[251] odebranie[141] programu i tym[232] podobne[212]. Widzimy więc wyraźnie, że telewizja w[66] Ameryce[/][161] nie jest bynajmniej dobrodziejstwem świadczonym[251] społecznie na[64] wielką[241] skalę, lecz tylko takim[251] samym[251] jak[9] inne[212] (lub jeszcze lepszym[251]) "biznesem". 
16~Sosiński R.~Rozmowy o technice~LSW~1965~197~26
Jaki[211] będzie kształt[111] toru pocisku, jeśliby powiększyć prędkość[141] początkową[241] ponad[64] siedem[34] tysięcy dziewięćset[34] pięćdziesiąt[34] metrów na[64] sekundę? Okazuje[501] się, że tor[111] ten[211] stałby[501] się elipsą. W[66] jednym[261] z[62] jej[42] ognisk znajdować[511] się będzie[56] środek[111] ziemi[121]. Elipsa ta mieć będzie kształt[141] coraz bardziej wydłużony[241], w[64] miarę jak[9] prędkość[111] początkowa będzie[56] wzrastać[51]. Z[65] chwilą, gdy prędkość[111] ta osiągnie wartość[141] jedenaście tysięcy sto osiemdziesiąt metrów na[64] [||] sekundę, tor[111] pocisku stanie[501] się paraboliczny[211]. 
17~Sosiński R.~Rozmowy o technice~LSW~1965~246~19
Wprowadźmy do[62] tego[221] urządzenia[121] trzecią[241] elektrodę, tak zwaną[241] siatkę, i naładujmy ją ujemnie, umieszczając ją pomiędzy[65] anodą i katodą. Teraz elektrony[112] oderwane[212] od[62] katody[121] na[66] drodze do[62] anody[121] napotykać[51] będą[56] ujemnie naładowaną[241] siatkę. Ponieważ elektrony[112] same[212] są również ładunkami ujemnymi, przeto siatka działać[51] będzie[56] hamująco na[64] ich[42] ruch[141] w[66] kierunku[161] anody[121]. Im[9] silniej naładowana będzie[57] ujemnie siatka, tym[9] bardziej będzie[56] hamować[51] ruch[141] elektronów. 
18~Sosiński R.~Rozmowy o technice~LSW~1965~283~11
Nadajniki[112] umieszczone[212] na[66] satelitach muszą być z[62] konieczności[121] lekkie[212], a więc małej[221] mocy[121]. Nie chodzi tutaj zresztą o[64] to[44], że nadajnik[111] dużej[221] mocy[121] jest cięższy[211], gdyż przy[66] miniaturyzacji[161] urządzeń elektronicznych[222] ciężar[111] ten[211] nie odgrywa większej[221] roli[121]. Natomiast moc[111] nadajnika jest[57] limitowana przez[64] ciężar[141] urządzeń zasilających[222] go[44] energią, a więc baterii[122] słonecznych[222], które[212] są jedynymi źródłami zasilania[121] w[66] tego[221] rodzaju[121] systemie. 
19~Sosiński R.~Rozmowy o technice~LSW~1965~354~4
Wewnętrzne[212] ścianki[112] rurki[121] pokryte[212] są[57] cieniutką[251] warstwą mieszaniny[121] proszków fluoryzujących[222]. Elektrody[112] wykonane[212] są[57] w[66] postaci[161] dwuskrętek[122], pokrytych[222] materiałem, który[211] po[66] ich[42] rozgrzaniu[161] wysyła obficie elektrony[142]. W[66] rurze[161] umieszcza[+] się odrobinę rtęci[121] i napełnia się[41] ją rozrzedzonym[251] argonem[151]. W[64] szereg[141] z[65] rurą włączony[211] zostaje[57] dławik[111] dla[62] zapewnienia[121] stabilizacji[121] pracy[121] lampy[121] (tak zwany[211] stabilizator[111]). 
20~Sosiński R.~Rozmowy o technice~LSW~1965~390~10
Energia kinetyczna to[41] energia ruchu[121]. Posiada ją każde[211] poruszające[+] się[211] ciało[111], na[64] przykład[141] rozpędzony[211] samochód[111], kula karabinowa, spadająca cegła i tak dalej. Ten[241] sam[241] rodzaj[141] stanowi[5] energia pod[65] postacią ciepła[121] czy pod[65] postacią prądu elektrycznego[221]. Drugi[211] rodzaj[111] to[41] energia potencjalna, wynikająca z[62] wzajemnego[221] położenia[121] ciał lub ich[42] cząstek. Jako[61] przykład[111] służy tutaj cegła podniesiona nad[65] powierzchnię ziemi[121], nakręcona sprężyna zegarka i tak dalej. Ten[241] sam[241] rodzaj[141] energii[121] reprezentuje również stałe[211] pole[111] magnetyczne[211] lub elektryczne[211]. 
21~Radwan M.~Rudy, kuźnice i huty żelaza w Polsce~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~37~9
Próby[112] stosowania[121] węgla kamiennego[221] w[66] postaci[161] naturalnej[261] w[66] wielkich[262] piecach do[62] celów redukcji[121] rudy[121] nie powiodły[501] się. W[66] górnej[261] części[161] szybu wielkiego[221] pieca obserwowano osiadanie[141] dużej[221] ilości[121] smoły[121], która tamowała przepływ[141] gazów. Była tu podobna sytuacja, jak[9] z[65] próbami zastosowania[121] drewna[121], nawet przesuszonego[221]  trzeba było drewno[141] najpierw zwęglić i do[62] celów metalurgicznych[222] używać go[42] w[66] postaci[161] węgla drzewnego[221]. 
22~Radwan M.~Rudy, kuźnice i huty żelaza w Polsce~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~139~12
Produkcja żelaza[121] była nieduża, budziło[501] się jednak przeświadczenie[111] o[66] konieczności[161] kontynuowania[121] prac w[66] tym[261] kierunku[161]. Powstała[5] literatura przedmiotu. W[66] historii[161] hutnictwa[121] i górnictwa[121] odnotowane[212] są[57] nazwiska[112] pierwszych[222] autorów  [122] Rzączyński[/][111], Osiński[/][111], Kluk[/][111], Duńczewski[/][111] i tak dalej zapisani są[57] jako[61] poważniejsi autorzy czy tłumacze literatury[121] obcej[221]. Zaczynają też przeciekać do[6] Polski[/][121] nowiny[112] techniczne[212], co[+] prawda zazwyczaj spóźnione[212]. 
23~Radwan M.~Rudy, kuźnice i huty żelaza w Polsce~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~141~2
Już w[66] siedemnastym[261] wieku[161] rozumiano tu, że kraj[111] posiadający[211] węgiel[141] kamienny[241] powinien przeznaczać drewno[141] na[64] budowę okrętów, żelazo[141] zaś zakupywać w[66] krajach bogatych[262] w[64] paliwo[141] metalurgiczne[241], to[41] jest w[64] węgiel[141] drzewny[241], Anglia[/] więc przywoziła żelazo[141] ze[62] Szwecji[/][121] i Rosji[/][121], a stal[141] z[62] Austrii[/][121], jeszcze w[66] pierwszej[261] połowie[161] osiemnastego[221] wieku[121] pokrywając cztery[34] piąte[142] zapotrzebowania[121] z[62] importu. 
24~Radwan M.~Rudy, kuźnice i huty żelaza w Polsce~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~236~15
Metal[111] badany[211] pod[65] mikroskopem po[6] przewalcowaniu[161] nie wykazywał prawie[8] żadnych[222] wtrąceń niemetalicznych[222]. W[66] pewnych[262] przypadkach wykazywał on wyższe[242] własności[142] niż[9] stal[111] z[62] innych[222] procesów na[64] przykład[141] stal[111] na[64] cienki[241] drut[141] zero[111] dwadzieścia[31] pięć[31] setnych[122] milimetra miała wytrzymałość[141] do[62] dwustu[32] kilogramów na[64] milimetr[141] kwadratowy[241] (po[66] przeciąganiu[161] i po[66] obróbce[161] cieplnej[261]). 
25~Radwan M.~Rudy, kuźnice i huty żelaza w Polsce~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~243~21
Jako[64] pomysł[141] naprawdę rewelacyjny[241] trzeba ocenić zupełnie nowy[241] sposób[141] walcowania[121] taśm blachowych[222] na[+] zimno według[62] patentu inżyniera[121] [~] Sędzimira[/][121], zrealizowany[241] w[66] hucie[161] Pokój[/] w[66] latach tysiąc dziewięćset trzydzieści trzy na[64] trzydzieści cztery. Początkowo była to[41] walcarka próbna, następnie zaś została[57] przejęta przez[64] zarząd[141] huty[121] do[62] normalnej[221] eksploatacji[121]. Produkcja walcarki[121] sięgała około[8] czterysta[34] ton[122] na[64] miesiąc[141] blachy[121] o[66] grubości[161] zero trzydzieści pięć setnych[122] do[62] zero czterdzieści pięć setnych[121] milimetra. 
26~Radwan M.~Rudy, kuźnice i huty żelaza w Polsce~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~252~6dół
Straty[112] w[66] zniszczonych[262] zakładach hutniczych[262] oceniane[212] są[57] na[64] wiele[34] miliardów dzisiejszej[221] waluty[121]. Świat[111] techników[122] i inżynierów[122] nie doliczył[501] się połowy[121] stanu sprzed[62] wojny[121], tak wielu[32] było zabitych[122], zmarłych[122] i rozproszonych[122]. Nie inaczej było i z[65] szeregowymi hutnikami. Toteż, gdy tylko wojska[112] okupacyjne[212] opuszczały zakłady[142], różnymi drogami, pieszo, na[66] osiach wagonów, przygodnymi samochodami wojskowymi zbiegali zewsząd pracownicy. 
27~Stefanowski B.~Pojęcie ciepła w rozwoju historycznym~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~54~1
Rozwój[111] nauki[121] o[66] cieple, głównie w[66] Anglii[/][161] i we[66] Francji[/][161], mimo[62] ogromnych[222] postępów ciągle opierał[501] się na[66] materialnym[261] ujęciu[161] ciepła[121]. Carnot[/][111], choć był już bliski uznania[121] zasady[121] równoważności[121] ciepła[121] i pracy[121], jak[9] wiemy nie ogłosił tego[221] poglądu i dopiero z[62] opublikowanego[221] w[64] kilkadziesiąt[34] lat po[66] śmierci[161] Carnota[/][121] dziennika jego[42] pracy[121], [&] 
28~Stefanowski B.~Pojęcie ciepła w rozwoju historycznym~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~72~24
Wprowadzenie[141] przez[64] [~] Thomsona[/][141] pojęcia[121] temperatury[121] bezwzględnej[221] należy uznać za[64] jego[42] największy[241] wkład[141] do[62] nauki[121], lecz jego[42] działalność[111] obejmowała obszerny[241] zasięg[141] naukowych[222] zagadnień i to[8] nie tylko z[62] dziedziny[121] zagadnień cieplnych[222], ale i innych[222], które[242] [~] Thomson[/][111] potrafił rozwiązać. Należy jeszcze podkreślić, że zupełnie niezależnie od[62] Clausiusa[/][121] sformułował [~] Thomson[/][111] twierdzenie[141], zwane[41] drugą[251] zasadą termodynamiki[121], [&] 
29~Stefanowski B.~Pojęcie ciepła w rozwoju historycznym~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~29~9
Są jednak pewne[212] ciała[112], które[212] poddane[212] fizycznej[231] analizie[131], nie wykazują zgodności[121] z[65] prawem Nernsta[/][121], mianowicie są to[41] ciała[112] nie będące[212] w[66] równowadze[161] wewnętrznej[261], zwane[212] ciałami metastabilnymi przechodzące[212] bardzo wolno[8] w[64] stan[141] równowagi[121], na[64] przykład[141] wskutek[62] dużej[221] lepkości[121] i temu[43] podobne[212]. Nie można więc twierdzić, że ciała[112] te[212] przy[66] [~] stanowić[51] będą[56] układ[141] o[66] najmniejszej[261] możliwej[261] energii[161] i ich[42] entropia w[66] tych[262] warunkach nie dąży do[62] zera[121]. 
30~Czetwertyński W.~Woda w technice~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1967~9~10
Ciekami woda spływa do[62] jezior, mórz i oceanów, skąd paruje zasilając zasoby[142] wilgoci[121] w[66] powietrzu[161]. Oczywiście, że woda z[62] cieków oraz powierzchni[121] gruntu również paruje, jednak największa część[111] pary[121] wodnej[221] znajdującej[+] się[221] w[66] atmosferze[161] powstaje wskutek[62] parowania[121] wody[121] z[62] powierzchni[121] mórz i oceanów. Parę[141] wodną[241] znad[62] oceanów przenoszą wiatry[112] nad[64] kontynenty[142], [&] 
31~Czetwertyński W.~Woda w technice~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1967~39~4dół
Filtry[112] piaskowe[212] są najstarszym[251] urządzeniem filtrującym[251], dotychczas powszechnie stosowanym[251]. Działanie[111] filtru piaskowego[221] polega na[66] tym[46], że przy[66] przepływie[161] wody[11] przez[64] warstwę piasku[121] osadzają[501] się najpierw zanieczyszczenia[112] grubsze[212], drobniejsze[212] zaś przechodzą między[65] ziarnkami piasku[121]. Przez[64] stopniowe[241] osadzanie[+] się[141] coraz drobniejszych[222] zanieczyszczeń kanaliki[112] między[65] ziarnkami piasku[121] częściowo się zatykają[501], [&] 
32~Czetwertyński W.~Woda w technice~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1967~58~3
Przy[66] tym[261] sposobie oczyszczania[121] ścieków nie powstają przykre[212] zapachy[112], wydzielony[241] ze[62] ścieków osad[141] przerabia się[41] w[66] komorach fermentacyjnych[262], suszy[5] na[66] poletkach i używa się[41] jako[64] nawóz[141]. Oczywiście eksploatacja tych[222] urządzeń jest bardziej kosztowna niż[9] poletek irygacyjnych[222], gdyż wymaga stałego[221] wtłaczania[121] dużych[222] ilości[122] powietrza[121] i ciągłej[221] kontroli[121] przebiegu[121] procesów biologicznych[222]. 
33~Elsztein P.~Młody modelarz rakiet~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1966~60~7
Model[111] nie jest trudny[211] do[62] budowy[121]. Można go[44] wykonać w[66] ciągu[161] dwóch[32]  trzech[32] godzin. Rakieta jest[57] zbudowana z[62] kartonu, drewna[121] sosnowego[221], drutu, nici[122] i kleju[121]. A oto części[112] składowe[212]: głowica stożkowa  karton[111], kadłub[111] rurowy[211]  karton[111], usterzenie[111]  karton[111], obsada śmigła[121]  sosna, piasta[111] śmigła[121]  sosna, ośka śmigła[121]  drut[111] stalowy[211] średnicy[121] zero pięć dziesiątych[122] milimetra, łopatki[112] śmigła[121]  karton[111]. 
34~Elsztein P.~Młody modelarz rakiet~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1966~77~8
Kadłub[111] rakiety[121] składa[501] się z[62] gumowej[221] głowicy[121] wtopionej[221] w[64] górną[241] część[141] skorupy[121], z[62] trzech[32] cylindrycznych[222] segmentów połączonych[222] zakładkami w[66] środkowej[261] części[161] oraz trzech[32] stateczników tworzących[222] jedną[241] całość[141] z[65] dolnym[251] segmentem kadłuba. Środkowa część[111] jest[57] wykonana z[62] tworzywa[121] przezroczystego[221], umożliwiającego[221] kontrolę napełniania[121] wodą  "paliwem". W[66] dolnej[261] części[161] rakiety[121] jest[57] wtopiona plastykowa tuleja, [&] 
35~Elsztein P.~Młody modelarz rakiet~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1966~88~4
Końcówka lontu powinna tkwić tuż przy[66] ładunku[161] taśm[121], aby[9] mogła się ona zapalić[501]. Lont[141] jednak musimy również zaliczyć do[62] urządzeń prymitywnych[222], stąd też dążność[111] do[62] wykorzystania[121] innych[222] możliwości[122] zapalania[121] ładunków. Lont[111] ma niekontrolowaną[241] prędkość[141] spalania[+] się[121], może[5] na[64] przykład[141] raz[8] palić[501] się bardzo powoli, a innym[251] razem[151] spalać błyskawicznie. 
36~Elsztein P.~Młody modelarz rakiet~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1966~163~20
Na[66] linii[161] stanowisk startowych[222] odległych[222] od[62] wyrzutni[121] o[64] około[8] dwadzieścia[34] pięć[34] metrów znajdowała[501] się centralna tablica rozdzielcza kierownika[121] startu i maszt[111] ze[65] światłami sygnalizacyjnymi. Światło[11] zielone[211] oznaczało przygotowanie[141]  droga[111] wolna, czerwone[211] było sygnałem startu i jednocześnie ostrzeżeniem dla[62] wszystkich[222], że silnik[111] rakiety[121] pracuje. Stanowisko[111] startowe[211] było zradiofonizowane[211], a łączność[141] z[65] trzema punktami pomiarowymi utrzymywały telefony[112] polowe[212] i radiostacje[112]. 
37~Elsztein P.~Młody modelarz rakiet~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1966~196~4
Drugi[211] stopień[111] jest[57] wyposażony[211] w[64] urządzenie[141] rejestrujące[241] ciśnienie[141] gazów powstałe[241] w[66] wyniku[161] działania[121] ładunku[121] miotającego[221]. Urządzenie[111] to[211] składa[501] się z[62] cylindra, sprężyny[121], dwóch[32] tłoczków i rysika. Gazy[112] cisną na[64] tłoczek[141] zamocowany[241] do[62] cylindra, ściskając sprężynę, która z[62] kolei[121] wywiera nacisk[141] na[64] rysik[141] zapisujący[241] na[66] obwodzie cylindra wielkość[141] siły[121]. 
38~Górski J.~Podbój głębin oceanów~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1964~52~11
Dzieje[501] się tak dlatego, ponieważ morze[111] jest dzikim[251] zbiorowiskiem biologicznym[251], w[66] którym[261] człowiek nie reguluje warunków racjonalnego[221] współżycia[121], jak[9] jego[42] prehistoryczni przodkowie. W[66] obecnym[261] stanie[161] rzeczy[122] człowiek może[5] korzystać tylko z[62] określonej[221] nadwyżki[121] ryb, powstającej[221] co[62] roku[121] w[66] procesie produkcji[121] biomasy[121] oceanicznej[221]. 
39~Górski J.~Podbój głębin oceanów~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1964~83~17
Ogółem[8] Siewierianka[/] odbyła już koło[62] dziesięciu[32] wypraw[122] badawczych[222], przepłynęła podczas[62] nich[42] przeszło[8] dwadzieścia[34] pięć[34] tysięcy mil morskich[222] i spędziła na[66] Atlantyku[/][161] i Morzu[161] Beringa[/][121] około[8] sto[34] pięćdziesiąt[34] dni[122]. Oceanografowie radzieccy, zadowoleni z[62] nabytku[121], zabiegają o[64] zbudowanie[141] innego[221] statku[121] podwodnego[221], od[62] początku[121] konstruowanego[221] dla[62] badań naukowych[222]. 
40~Górski J.~Podbój głębin oceanów~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1964~137~4
Na[66] przykładzie Sharka[/][121] można przekonać[501] się, jak[9] szybki[211] jest postęp[111] w[66] budownictwie okrętów podwodnych[222]. Shark[/][111] może[5] zanurzać[501] się na[64] głębokość[141] trzystu[32] trzydziestu[32] metrów, potrafi wynurzać[501] się i nurkować pod[65] bardzo dużym[251] kątem do[62] czterdziestu[32] stopni[122], na[66] powierzchni[161] rozwija prędkość[141] trzydziestu[32] pięciu[32] węzłów, a w[66] zanurzeniu[161] dwadzieścia pięć węzłów. Bez[62] uzupełniania[121] zapasów paliwa[121] może[5] przebyć sto[34] tysięcy mil. 
41~Górski J.~Podbój głębin oceanów~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1964~140~25
Na[66] pokładzie[161] Nautilusa[/][121] znajdowali[501] się dwaj oceanografowie doktor: Waldo[/][111] i jego[42] asystent. Już podczas[62] pierwszych[222] godzin podwodnego[221] rejsu zebrali więcej informacji[122] naukowych[222] o[66] wodach Oceanu Lodowatego[/][221], aniżeli wszyscy ich[42] poprzednicy w[66] ciągu[161] dziesięcioleci[122]. Największym[251] zaskoczeniem były[5] dla[62] Waldo[/][121] wyniki[112] potwierdzające[212] w[66] całej[261] rozciągłości[161] informacje[142] o[66] prądach Oceanu Lodowatego[/][221], opublikowane[242] przez[64] uczonych[142] radzieckich[242]. 
42~Górski J.~Podbój głębin oceanów~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1964~169~13
Uczeni[112] amerykańscy kończą opracowywanie[141] modeli basenów portowych[222] dla[62] tamtej[221] strony[121] koła[121] polarnego[221]. Nowy[211] port[111] amerykański[211] powstanie[5] tuż przy[66] Cape[+] Thompson[/] na[66] północno-zachodnim[261] brzegu[161] Alaski[/][121]. Będzie to[41] najdalej na[64] północ[141] wysunięty[211] port[111] dla[62] podwodnych[222] flot handlowych[222]. Do[62] robót ziemnych[222] związanych[222] z[6] budową podbiegunowych[222] basenów portowych[222] użyje się[41] zapewne ładunków jądrowych[222] o[66] maksymalnej[261] sile wybuchu[121] dwadzieścia osiem tysięcy ton[122] trotylu. 
43~Górski J.~Podbój głębin oceanów~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1964~211~5
Uczeni[112] radzieccy dokonali zdjęć wielu[32] miejsc dna morskiego[221] na[66] dużej[261] głębokości[161]. Na[66] fotografiach widać wyraźnie pofalowanie[141] gruntu, takie[241] jakie[241] podczas[62] odpływu morza[121] widać niekiedy na[66] mieliznach. Oznacza to[41], że również przy[66] samym[261] dnie morza[121] płyną wartkie[212] prądy[112]. Te[212] obserwacje[112] pozwoliły uczonym[132] radzieckim[232] na[64] wyciągnięcie[141] wniosku, że w[66] różnych[262] warstwach oceanu, aż do[62] głębokości[121] jedenastu[32] tysięcy metrów, odbywa[501] się ożywiona wymiana wody[121]. 
44~Banaszczyk E.~Najszybsi ludzie świata~LSW~1964~11~7
W[66] styczniu[161] tysiąc dziewięćset czterdziestego[221] szóstego[221] roku[121] XS-jeden[/], jak[9] wówczas określano rakietoplan[141] Bella[/][121], był na[+] tyle zaawansowany[211] w[66] budowie[161], iż można było przystąpić do[62] dokonania[121] pierwszych[222] próbnych[222] lotów szybowych[222] ze[62] specjalnie przystosowanego[221] bombowca typu B-dwadzieścia-dziewięć[/]. Dokonywał ich[42] Jack[/] Woolams[/], który[211] jednakże wkrótce zginął na[66] innym[261] samolocie. Jego[42] następcą w[66] roli[161] oblatywacza[121] XS-jeden[/] został Slick[/] Goodlin[/], pilot zawodowy[211]. 
45~Banaszczyk E.~Najszybsi ludzie świata~LSW~1964~36~23
W[66] przypadku[161] B-jeden[/], a więc w[66] najwcześniejszej[261] fazie[161] ataku[121] na[64] wielkie[242] prędkości[142], zastosowano rozwiązania[142] konwencjonalne[242], odpowiadające[242] ówczesnemu poziomowi[131] wiedzy[121] aerodynamicznej[221]. Konsultantem zespołu konstruktorskiego[221] w[66] tym[261] zakresie był profesor Włodzimierz[/] Pysznow[/], jeden[211] z[62] nielicznych[222] jeszcze wówczas w[66] świecie uczonych[122], zajmujących[+] się[222] badaniami zjawisk aerodynamicznych[222] zachodzących[222] w[66] sferze[161] prędkości[122] zbliżonych[222] do[62] prędkości[121] dźwięku[121]. 
46~Banaszczyk E.~Najszybsi ludzie świata~LSW~1964~60~19
Porównanie[111] Rastorgujewa[/][121] było w[66] dodatku[161] o[+] tyle uzasadnione[211], że wykonywał on zadanie[141] nadzwyczaj niebezpieczne[241]. Wystarczy powiedzieć, że ilość[111] kwasu azotowego[221], jaka zastosowana była[57] w[66] tym[261] typie silnika rakietowego[221], a którą[251] wypełnione[212] były[57] zbiorniki[112], wystarczyłaby w[66] zupełności[161], aby[9] zniszczyć cały[241] samolot[141] w[66] jednym[261] mgnieniu[161] oka[121]. 
47~Banaszczyk E.~Najszybsi ludzie świata~LSW~1964~62~28
Lotnictwo[111] radzieckie[211] po[66] wojnie[161] miało przejść[5] z[62] jednego[221] rodzaju[121] napędu na[64] drugi[241]. Napęd[111] odrzutowy[211] stwarzał ogromne[242] możliwości[142], ale był nowy[211], nie znany[211] zupełnie tysiącom lotników[122] armii[121] radzieckiej[221]. Kto zna lotnictwo[141], ten[211] wie, jak[9] ostrożnie brać[111] lotnicza odnosi[501] się do[62] nowości[121] i dziwić[501] się temu[43] nie trzeba. 
48~Banaszczyk E.~Najszybsi ludzie świata~LSW~1964~90~21
W[66] pierwszej[261] połowie[161] roku[121] tysiąc dziewięćset pięćdziesiąt dwa nazwiska[112] Carpentiera[/][121] czy Rozanoffa[/][121] były na[66] ustach wszystkich[222] miłośników[122] lotnictwa[121], których[242] we[66] Francji[/][161] liczy się[41] na[64] miliony[142]. Z[65] początkiem lata[121] określono już dla[62] dwóch[32] maszyn i kilku[32] pilotów[122] konkretne[241] zadanie[141]: osiągnąć jednego[241] macha[141]. Samolotami były "Vautour[/]" i "Mystere[/]", a pilotami Rozanff[/] i Carpentier[/], którzy oblatując poprzedniego[221] roku[121] samolot[141] "Mystere[/]" przekroczyli dziewięć[34] dziesiątych[122] macha[121]. 
49~Banaszczyk E.~Najszybsi ludzie świata~LSW~1964~120~20
Jednym[251] z[62] takich[222] właśnie "oryginałów[122]" lotniczych[222] jest Sergiusz[/] Anochin[/]. Polskiemu czytelnikowi nazwisko[111] to[211] jest[57], być może[5], mało znane[211], w[66] Związku[/][161] Radzieckim[/][261] otacza je[44] sława równa[211] Yeagera[/][121] w[66] Stanach[/] Zjednoczonych[/][262] lub Dukea[/][121] w[66] Anglii[/][161]. Wiadomo, że Anochin[/], pułkownik lotnictwa[121] za[64] swoje[242] loty[142] doświadczalne[242] odznaczony[211] został[57] Złotą[/][251] Gwiazdą[/] Bohatera[/][121] Związku[/][121] Radzieckiego[/][221] i Nagrodą[/] Leninowską[/][251]. 
50~Banaszczyk E.~Najszybsi ludzie świata~LSW~1964~175~20
Program[111] ten[211] po[66] przeprowadzonych[262] dotąd lotach rozszerzał[501] się. Chodziło teraz nie tylko o[64] kontynuowanie[141] szybkościowych[222] lotów, mających[222] na[66] celu[161] dalsze[242] badania[142] "bariery[121] cieplnej[221]", ale także o[64] osiągnięcie[141] maksymalnego[221] pułapu. Realizacją części[121] "szybkościowej[221]" w[66] lotach poziomych[262] zająć[501] się miał [~]. Kincheloe[/] natomiast wykonać miał zadanie[141] w[66] pewnym[261] sensie bardziej skomplikowane. 
51~Banaszczyk E.~Najszybsi ludzie świata~LSW~1964~176~20
Świetny[211] ten[211] pilot, jak[9] dziś niemal wszyscy lotnicy doświadczeni, inżynier, odniósł całkowity[241] sukces[141], osiągając w[66] locie wysokość[141] trzydzieści osiem tysięcy czterysta trzydzieści metrów. Do[62] tamtej[221] pory[121] żaden człowiek nie dotarł tak daleko od[62] powierzchni[121] ziemi[121]. Gdy normalnie o[66] znaczniejszych[262] wyczynach lotników[122] wojskowych[222] zwykł był komunikować w[66] ramach swych[222] obowiązków[122] rzecznik prasowy[211] wojsk lotniczych[222], tym[251] razem[151] dwudziestego[221] września tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego[221] szóstego[221] roku[121] [#] 
52~Banaszczyk E.~Najszybsi ludzie świata~LSW~1964~234~9
W[66] czerwcu[161] tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego[221] piątego[221] roku[121] odbyła[501] się kolejna generalna konferencja FAI[=]. Rozważano na[66] niej[46] między[+] innymi sprawę ustanowienia[121] odrębnych[222] rekordów kobiecych[222] w[66] sporcie samolotowym[261], proponując pełne[241] równouprawnienie[141] w[66] tej[261] dziedzinie[161], czyli inaczej mówiąc, zaniechanie[141] oddzielnego[221] rejestrowania[121] rekordów ustanawianych[222] przez[64] mężczyzn[142] i kobiety[142]. 
53~Marchaj Cz.~Teoria żeglowania~Sport i turystyka~1966~12~25
Skoro zdano sobie[43] sprawę ze[62] znaczenia[121] wielkości[121] jachtu dla[62] wyniku[121] regatowego[221], nasunąć[501] się musiał oczywisty[211] wniosek[111], że aby[9] wyrównać szanse[142] rywalizujących[222] załóg, należałoby ograniczyć start[141] jedynie do[62] jachtów posiadających[222] podobne[242] wymiary[142] lub wprowadzić handicap[141] czasu, oparty[241] na[66] wielkości[161] jachtu. Ponieważ jachty[112] miały różne[242] proporcje[142], różne[242] rodzaje[142] ożaglowania[121] i nierówne[242] powierzchnie[142] żagli[122] monotypowych[222] klas wówczas nie znano, powstał dość trudny[211] do[62] rozwiązania[121] problem[111]: jak[9] mierzyć i klasyfikować jednostki[142] ze[62] względu na[64] dającą[+] się[241] osiągnąć maksymalną[241] szybkość[141] żeglugi[121], [#] 
54~Marchaj Cz.~Teoria żeglowania~Sport i turystyka~1966~20~12
[>] wszystkie[212] wymiary[112] w[66] metrach lub stopach angielskich[262]. Obliczoną[241] wartość[141] regatową[241] jachtu podawano odpowiednio w[66] metrach lub stopach. Ta reguła pomiarowa chybiła jednak celu[121]. Sądzono że pomiar[111] obwodu poszycia[121], większy[211] w[66] jachtach płaskodennych[262] z[65] bulbkilem[151] zapobiegnie budowaniu[131] tych[222] jachtów pełnokadłubowych[222]. Czynnik[111] [~] zwiększał bowiem wartość[141] regatową[241] jachtów bulbkilowych[222], zaliczając je[44] do[62] klas wyższych[222], o[66] dłuższej[261] jak[+] gdyby linii[121] wodnej[221], a więc szybszych[222]. 
55~Marchaj Cz.~Teoria żeglowania~Sport i turystyka~1966~38~1
Dragon[111] jest również klasą olimpijską[251]. Jest to[41] stosunkowo mały[211] jacht[111] balastowy[211], który[211] stał[501] się monotypem międzynarodowym[251] przez[64] ewolucję podobnego[221] jachtu, używanego[221] na[66] wodach wielkich[222] jezior w[66] USA[=] i Kanadzie[/][161]. Traktowany[211] początkowo jako[61] tania jednostka używana do[62] turystyki[121], przeobraził[501] się w[64] wyrafinowany[241] jacht[141] regatowy[241], dość kosztowny[241], ale popularny[241] na[66] wodach europejskich[262]. Kształt[111] kadłuba, powierzchnia żagli[122], a nawet ciężar[111] gatunkowy[211] płótna[121] są[57] ściśle kontrolowane[212] przepisami klasowymi. 
56~Marchaj Cz.~Teoria żeglowania~Sport i turystyka~1966~69~8
Uzasadnione[211] jest[57] przypuszczenie[111], że spadek[111] ten[211] wywołany[211] został[57] zmianą prędkości[121] przepływu przez[64] przekroje[142] i manometry[112] i nie wykazują żadnych[222] zmian, ponieważ w[66] przekrojach nie[+] ma wzrostu prędkości[121] przepływu. Płytki[112] górna i dolna są do[62] siebie[42] równoległe[212] i prędkość[111] przepływu w[66] tych[262] przekrojach jest taka sama, jak[9] przed[65] wejściem do[62] przekroju[121], to[41] jest dwadzieścia metrów na[64] sekundę. Ponieważ, jak[9] już wspomnieliśmy, powietrze[111] może[5] być[57] traktowane[211] przy[66] takiej[261] prędkości[161] jako[61] nieściśliwe[211], łatwo można wnioskować, że szybkość[111] przepływu przez[64] przekroje[142] [~] i [~] które[212] są mniejsze[212] od[62] przekroju[121] [~], musi być odpowiednio większa. 
57~Marchaj Cz.~Teoria żeglowania~Sport i turystyka~1966~25~1
Dla[62] przykładu, słup[111] o[66] długości[161] dziesięciu[32] metrów może[5] być[57] sklasyfikowany[211] jako[61] jedenastometrowy[211], gdy w[66] jego[42] konstrukcji[161] dążenie[111] do[62] szybkości[121] przeważa nad[65] względami wygody[121] i mieszkalności[121]. Albo kecz[111] dwunastometrowy[211] w[66] linii[161] wodnej[261] o[66] szerokim[261] kadłubie i nieco niedożaglowany[211] może[5] być[57] sklasyfikowany[211] jako[61] jedenastometrowy[211]. Zakłada się[41] przy[66] tym[46], dając łodziom tę samą[241] klasę, że spodziewany[211] wzrost[111] prędkości[121] łodzi[121] wskutek[62] nierównych[222] długości[122] w[66] linii[161] wodnej[261] (dziesięć metrów i dwanaście metrów) będzie[57] zneutralizowany[211] przez[64] ujemny[241] wpływ[141] większej[221] szerokości[121], [&] 
58~Marchaj Cz.~Teoria żeglowania~Sport i turystyka~1966~133~29
Szybkość[111] wiatru rzeczywistego[221] zmienia[501] się zależnie od[62] wielkości[121] blisko[62] powierzchni[121] wody[121] prędkość[111] wiatru jest mniejsza. Wskutek[62] tarcia[121] o[64] podłoże[141], warstwy[112] powietrza tuż nad[65] wodą są[57] przyhamowywane[212] silniej, niż warstwy[112] położone[212] wyżej. Charakter[111] zmian prędkości[121] wiatru zależnie od[62] wysokości[121] jest podobny[211] do[62] tych[222], jakie[242] można obserwować w[66] granicach warstwy[121] przyściennej[221], jakkolwiek w[66] znacznie większej[261] skali[161]. Pomiary[112] metereologiczne[212] wykazały, że stopień[111] wzrostu prędkości[121] wiatru, czyli tak zwany[211] pionowy[211] gradient[111] wiatru, zależy od[62] warunków pogodowych[222] oraz od[62] stanu morza[121]. 
59~Marchaj Cz.~Teoria żeglowania~Sport i turystyka~1966~163~11
Oczywiście przy[66] wiatrach silnych[262], gdy przechyły[112] wiatru są za[+] duże[212], załoga może[5] zarefować zbyt[8] głęboki[241] żagiel[141] albo prowadzić żagle[142] przy[66] częściowym[261] ich[42] łopocie[161]. Oba[31] te[212] rozwiązania[112] są jednak gorsze[212] w[66] porównaniu[161] z[65] korzyścią, jaką[241] daje, odpowiednie[211] dla[62] danych[222] warunków postawienie[111] płaskiego[221] żagla. Można przyjąć jako[64] zasadę, że refowanie[111] nawet najbardziej staranne[211] i umiejętne[211], deformuje żagiel[141] i dlatego posiadanie[111] kilku[32] kompletów żagli daje bezsporne[242] korzyści[142]. 
60~Marchaj Cz.~Teoria żeglowania~Sport i turystyka~1966~198~2
I nic[41] innego[221] w[66] równym[261] stopniu nie przeszkadza w[66] osiągnięciu[161] największej[221] prędkości[121] przy[66] ostrzeniu[161] na[64] wiatr[141], jak[9] zbyt[8] mocne[211] dociągnięcie[111] foka[121] do[62] grota[121]. Poluzowanie[111] szotów foka[121], niekiedy o[64] kilka[34] centymetrów, lub niewielkie[211] przesunięcie[111] na[+] zewnątrz pozycji[121] kip[122] może[5] radykalnie poprawić sprawność[141] jachtu. Te[212] praktyczne[212] doświadczenia[112] potwierdzone[12] zostały[57] w[66] eksperymentach tunelowych[262], wykonanych[262] przez[64] autora[141] na[66] uniwersytecie w[66] South[+] Ampton[/]. 
61~Marchaj Cz.~Teoria żeglowania~Sport i turystyka~1966~228~16
W[66] środowisku[161] żeglarskim[261] dobrze znane[212] są[57] fakty[112], że mniej szybkie[212] jachty[112] są na[+] ogół kiepsko wyważone[212] kierunkowo i przeto twarde[212] i oporne[212] na[66] sterze. W[66] krańcowych[262] wypadkach, mimo[62] nieraz wielkich[222] sił na[66] sterze i przeciwdziałania[121] sternika[121], źle kierunkowo wyważone łodzie[112] mają tendencję do[62] gwałtownego[221] wyostrzenia[121] w[66] porywach wiatru i zatrzymywania[+] się[121] przy[66] łopoczących[262] żaglach w[66] osi[161] wiatru. 
62~Marchaj Cz.~Teoria żeglowania~Sport i turystyka~1966~246~29
Zdarza[501] się niekiedy, że tylne[212] partie[112] żagla wyłamują[501] się na[64] zawietrzną[141]. Jeśli występuje to[41] tylko przy[66] wiatrach silnych[262], może[5] być korzystne[211], ponieważ zmniejsza przechył[141] łodzi[121]. Przy[66] wiatrach słabych[262] natomiast jest to[41] wadą, która może[5] być wynikiem częściowego[221] zniszczenia[121] żagla; powodem mogło być żeglowanie[111] w[66] pierwszym[261] okresie stawiania[121] nowego[221] żagla przy[66] zbyt[8] silnych[262] wiatrach, lub zbyt[8] mała wytrzymałość[111] tkaniny[121] żaglowej[221] (włókna[112] tkaniny[121] zlepione[212] razem[8] w[66] procesie żywicowania[121] i kalandrowania[121] rozdzieliły[501] się). 
63~Marchaj Cz.~Teoria żeglowania~Sport i turystyka~1966~293~18
Wiadome[211] jest zarówno z[62] obserwacji[121] zachowania[+] się[121] łodzi[121] w[66] naturalnych[262] warunkach żeglugi, jak[9] i z[62] eksperymentów w[66] basenach doświadczalnych[262], że podłużny[211] trym[111] kadłuba nie jest stały[211], jeżeli szybkość[111] żeglugi wzrasta. Każda jednostka zmienia swój[241] trym[141] to[41] jest usytuowanie[141] konstrukcyjnej[221] linii[121] wodnej[221] do[62] powierzchni[121] wody[121] stosownie do[62] układu fal wzdłuż[62] kadłuba oraz do[62] wielkości[121] sił dynamicznych[222] ciśnienia[121] wody[121] wywieranych[222] na[64] dno[141]. Niezależnie od[62] długości[121] jednostki[121] oraz jej[42] wyporności[121] daje[501] się jednak obserwować pewien[211] typowy[211] sposób[111] zmiany[121] trymu przy[66] wzrastającej[261] prędkości[161] ruchu[121]. 
64~Marchaj Cz.~Teoria żeglowania~Sport i turystyka~1966~385~12
Stateczność[111] podłużna w[66] porównaniu[161] z[65] poprzeczną[251] jest duża i dlatego ewentualne[212] zmiany[112] podłużnego[221] trymu kadłuba są w[66] czasie żeglugi niewielkie[212] i stąd wpływ[111] trymu na[64] opory[142] hydrodynamiczne[242] jest stosunkowo nieznaczny[211] w[66] porównaniu[161] ze[65] skutkami przechyłu (szczególnie jachtów balastowych[222]). Niemniej jednak i te[212] niezbyt duże[212] zmiany[112] oporu, jakie[212] mogą być[57] spowodowane[212] podłużnym[251] trymem liczą[501] się, gdy chodzi o[64] osiągnięcie[141] najlepszej[221] sprawności[121] regatowej[221], na[64] przykład[141] mieczowych[222] łodzi[122] regatowych[222]. 
65~Marchaj Cz.~Teoria żeglowania~Sport i turystyka~1966~455~27
Oznaczając symbolem [~] największą[241] prędkość[141] przepływu wody[121] rzecznej[221], możemy wydzielić z[62] rzeki[121] pewną[241] strugę o[66] największej[261] prędkości[161] przepływu. Struga taka nosi nazwę nurtu rzeki[121]. Zróżnicowanie[111] brzegów oraz zmienna głębokość[111] koryta[121] rzeki[121] sprawiają, że linia nurtu, nawet na[66] prostych[262] odcinkach rzeki[121], wije[501] się od[62] brzegu[121] do[62] brzegu[121]. Wygląda to[41] tak, jak[+] gdyby w[66] dużej[261] rzece[161] płynął kapryśnie wartki[211] strumień[111]. 
66~Weinfeld S.~Elektryczność przywraca zdrowie~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~34~2
Dołączona do[62] uzwojenia[121] wtórnego[221] lampa prostownicza przepuszcza płynący[241] prąd[141] tylko w[66] jednym[261] kierunku[161]. Lampa ta działa więc jak[9] wentyl[111], który[211] tylko w[66] jednym[261] kierunku[161] przepuszcza powietrze[141]. Prąd[111], który[211] przechodzi przez[64] lampę prostowniczą[241], jest więc jednokierunkowy[211], ale wartość[111] jego[42] wciąż się zmienia[501]. Do[62] galwanizacji[121] zaś potrzebny[211] jest prąd[111] jednokierunkowy[211] o[66] stałej[261] wartości[161]. 
67~Weinfeld S.~Elektryczność przywraca zdrowie~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~87~14
Jakiekolwiek[212] by to[41] nie były[54] przyrządy[112], każdy[211] z[62] nich[42] jednak posiada wskazówkę, której[221] wychylenie[111] zależy od[62] wartości[121] mierzonego[221] napięcia[121] lub natężenia[121] prądu. Na[66] tarczce wymalowana jest[57] podziałka, pozwalająca na[64] odczytanie[141], jakiej[221] wartości[121] prądu odpowiada dane[211] wychylenie[111] wskazówki[121]. Oczywiście przy[66] wzroście prądu wskazówka wychyla[501] się bardziej, przy[66] zmniejszaniu[161] odchyla[501] się w[66] kierunku[161] przeciwnym[261]. 
68~Weinfeld S.~Elektryczność przywraca zdrowie~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~93~8dół
Prąd[111] anodowy[211] związany[211] jest[57] jednak i z[65] napięciem w[66] obwodzie anodowym[261], stąd też wynika, że zmiany[112] napięcia na[66] siatce wywołują zmiany[142] napięcia[121] w[66] obwodzie anodowym[261]. Ta okoliczność[111] nie byłaby jeszcze sama w[66] sobie[46] ciekawa, gdyby nie fakt[111], że siatka znajduje[501] się znacznie bliżej[62] katody[121] aniżeli anoda. Dlatego też wpływ[111] potencjału siatki[121] na[64] wylatujące[242] z[62] katody[121] elektrony[142] jest znacznie silniejszy[211] niż[9] wpływ[111] potencjału anody[121]. 
69~Weinfeld S.~Elektryczność przywraca zdrowie~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~104~27
Te[212] określenia[112] wynikają z[62] badań, które[212] ustaliły, że dochodzący[211] do[62] naszego[221] ucha[121] dźwięk[111] jest niczym[45] innym[251], jak[9] drganiem powietrza[121]. Jeśli jest to[41] drganie[111], to[9] oczywiście jego[42] paszportem, jego[42] dowodem osobistym[251] musi być częstotliwość[111]. Jak[9] się też okazało[501], z[65] częstotliwością drgań akustycznych[222] związana jest[57] wysokość[111] tonu. Im[9] częstotliwość[111] jest większa, tym[9] ton[111] jest wyższy[211] i na[+] odwrót: [&] 
70~Girulski R.~Amatorskie urządzenia krótkofalowe i ich obsługa~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~9~15
Generator[111] sterujący[211] oddzielony[211] jest[57] od[62] pozostałych[222] stopni nadajnika tak zwanym[251] separatorem. Separator[111], czyli stopień[111] izolujący[211], zapobiega szkodliwym[232] wpływom dalszych[222] stopni nadajnika na[64] pracę generatora sterującego[221]. Po[66] separatorze następują stopnie[112] zwielokratniające[212] pierwotną[241] częstotliwość[141], czyli powielacze[112]. Następuje jednocześnie wzmocnienie[111] energetyczne[211] drgań. Wzmocnione[212] i powielone[212] do[62] żądanej[221] częstotliwości[121] drgania[112] sterują końcowy[241] wzmacniacz[141] mocy[121], który[211] zasila obwody[142] anteny[121]. 
71~Girulski R.~Amatorskie urządzenia krótkofalowe i ich obsługa~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~13~17
Obwody[112] zasilające[212] generator[141] powinny być prawidłowo zaprojektowane[212] pod[65] względem[151] filtracji[121] i odsprzężeń. Z[62] reguły[121] pierwsze[212] stopnie[112] nadajnika zasilane[212] są[57] z[62] osobnego[221] zasilacza. Lampa generatora i obwód[111] siatki[121] sterującej[221] lampy[142] separatora objęte[212] są[57] wspólnym[251] ekranem eliminującym[251] sprzężenia[142] z[65] pozostałymi stopniami nadajnika (szczególnie przy[66] pracy[161] bez[62] powielania). Nieznaczny[241] prąd[141] siatki[121] lampy[121] generatora uzyskuje się[41] [&] 
72~Girulski R.~Amatorskie urządzenia krótkofalowe i ich obsługa~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~78~9
Większe[211] odchylenie[111] od[62] powyższej[221] normy[121] (zarówno w[64] dół[141] jak[9] i w[64] górę)  ze[62] względu na[64] silnie obciążoną[241] prądem anodowym[251] katodę  prowadzi do[62] szybkiej[221] utraty[121] emisji[121]. Dlatego też zalecane[211] jest[57] umieszczanie[111] w[66] nadajnikach większej[221] mocy[121] oddzielnego[221] transformatora żarzeniowego[221] w[+] pobliżu lamp końcowych[222] wzmacniacza mocy[121]. Unika się[41] wtedy znacznego[221] spadku[121] napięcia[121] żarzenia[121] na[66] długich[262] doprowadzeniach. 
73~Girulski R.~Amatorskie urządzenia krótkofalowe i ich obsługa~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~126~12
Przy[66] modulacji[161] w[66] siatce zerowej[261] siatka ekranowa powinna być zasilana przez[64] opornik[11] redukcyjny[241]; zapobiega to[41] przeciążeniu[131] przy[66] ujemnych[262] szczytach modulacji[121]. Modulacja ta stosowana tylko w[66] przypadku[161] pentod[122] z[65] wyprowadzoną[251] na[66] cokole siatką zerową[251] odznacza[501] się małymi zniekształceniami. Inne[212] parametry[112], na[64] przykład[141] sprawność[111], zgodne są z[65] parametrami omówionymi poprzednio przy[66] opisie modulacji[121] w[66] obwodzie siatki[121] sterującej[221]. 
74~Girulski R.~Amatorskie urządzenia krótkofalowe i ich obsługa~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~131~20
Istotą amatorskiej[221] łączności[121] krótkofalowej[221] fonicznej[221] jest przekazanie[111] w[64] sposób[141] całkowicie czytelny[241] całej[221] treści[121] informacji[122] składających[+] się[222] na[64] normalne[241] QSO[=]. Od[62] modulacji[121] nie jest[57] tu wymagana w[66] żadnym[261] razie[161] radiofoniczna jakość[111] przenoszenia[121], która zazwyczaj i tak byłaby zatracona w[66] wąskopasmowym[261] kanale odbiorczym[261] współczesnego[221] odbiornika komunikacyjnego[221]. Poza[65] tym[45], jak[9] już wiadomo, moc[111] wstęg bocznych[222] istotna jest w[66] przekazaniu[161] informacji[121]. 
75~Girulski R.~Amatorskie urządzenia krótkofalowe i ich obsługa~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~158~9
Brakującą[241] falę nośną[241], niezbędną[241] z[62] kolei[121] w[66] procesie demodulacji[121] odtwarza się[41] w[66] odbiorniku za[65] pomocą lokalnego[221] generatora (BFO[=]). Ponieważ w[66] amatorskich[262] odbiornikach nie przeprowadza się[41] synchronizacji[121] częstotliwości[121] generatora pomocniczego[221] częstotliwością tłumionej[221] fali[121] nośnej[221], staje[501] się możliwe[211] maksymalne[211] wytłumienie[111] fali[121] nośnej[221] poniżej[62] siedemdziesięciu[32] decybeli. Brak[111]  emitowanej[221] fali[121] nośnej[221] zapewnia eliminację zakłóceń typu interferencyjnego[221] od[62] sygnałów sąsiednich[222] stacji[122]. 
76~Girulski R.~Amatorskie urządzenia krótkofalowe i ich obsługa~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~273~7dół
Przy[66] mieszaniu[161] sumacyjnym[261] w[66] pentodzie[161] napięcie[141] z[62] heterodyny[121] doprowadza się[41] przez[64] niewielki[241] kondensator[141] do[62] siatki[121] sterującej[221] lampy[142]. Taki[211] proces[111] mieszania[121] może[5] spowodować promieniowanie[141] energii[121] wielkiej[22] częstotliwości[121] heterodyny[121] do[62] anteny[121], trzeba więc stopień[141] mieszacza[121] poprzedzić wstępnym[251] wzmacniaczem wielkiej[221] częstotliwości[121]. Mieszanie[111] sumacyjne[211] może[5] się odbywać[501] także w[66] układzie[161] z[62] rysunku[121] czternaście do[62] dwadzieścia cztery, w[66] którym[261] napięcie[141] heterodyny[121] doprowadza się[41] do[62] obwodu katodowego[221] mieszacza[121]. 
77~Girulski R.~Amatorskie urządzenia krótkofalowe i ich obsługa~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~320~5
Krytyczne[211] jest też dobranie[111] oporności[121] zespolonej[221] jaką[251] przedstawia cewka reakcyjna wraz z[65] kondensatorem i potencjometrem sprzęgającym[251] przy[66] częstotliwości[161] roboczej[261] odbiornika. Oporność[111] ta powinna być[57] zbliżona do[62] oporności[121] wyjściowej[221] generatora w[66] odbiorniku tranzystorowym[261]. Ilości[142] zwojów cewki[121] antenowej[221] oraz reakcyjnej[221] dobiera się[41] zawsze mniejsze[242] od[62] ilości[121] zwojów cewki[121] głównego[221] obwodu drgań, a to[41] w[66] celu[161] zapewnienia[121] oscylacji[121] o[66] częstotliwości[161] zgodnej[261] z[65] [~] obwodu głównego[221]. 
78~Girulski R.~Amatorskie urządzenia krótkofalowe i ich obsługa~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~339~6dół
Najwyższą[241] stabilność[141] zapewniają układy[112] stabilizatorów elektronowych[222], w[66] których[262] zastosowane[212] są[57] zarówno lampy[112] jak i neonówki[112] stabilizacyjne[212]. Stabilizatory[112] takie[212] zapewniają stałość[141] napięcia[121] wyjściowego[221] większą[241] od[62] jednego[221] procenta[121], a w[66] przypadku[161] bardziej rozbudowanych[222] układów  około[8] zero[111] jedna[211] dziesiąta[111] procenta[121]. Wygoda w[66] użyciu[161] stabilizatorów elektronowych[222] polega na[66] łatwym[261] regulowaniu[161] napięcia[121] wyjściowego[221] w[66] stosunkowo szerokich[262] granicach. 
79~Girulski R.~Amatorskie urządzenia krótkofalowe i ich obsługa~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~354~1
Wypadkową[241] częstotliwość[141] akustyczną[241] kontroluje się[41] za[65] pomocą słuchawek i pomocniczego[221] wzmacniacza małej[221] częstotliwości[121]. Najmniejsza częstotliwość[111] dudnień odpowiada zgodności[121] częstotliwości[121] wzorcowej[221] z[65] częstotliwością badaną[251]. Generator[141] wzorcowy[241] wykonuje się[41] zgodnie z[65] zaleceniami warunkującymi dużą[241] stabilność[141] częstotliwości[121] w[66] czasie i pod[65] wpływem zmian temperatury[121]. Pracuje on zwykle tylko w[66] jednym[261] paśmie częstotliwości[121] na[64] przykład[141]. 
80~Wolszczak S.~Amatorskie odbiorniki tranzystorowe~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1966~39~13
Do[62] zasilania[121] odbiorników lampowo-tranzystorowych[222] potrzebne[212] są trzy[31] baterie[112] o[66] napięciu[161]: półtora wolta[121] do[62] żarzenia[121] lamp, sześćdziesiąt siedem i pół wolta[121] do[62] zasilania[121] anod lamp oraz sześć wolt[122] lub dziewięć wolt[122]  do[62] zasilania[121] tranzystorów. Taka ilość[111] baterii[122]  jak[9] na[64] jeden[241] odbiornik[141]  to[41] sprawa trochę kłopotliwa. Baterię sześćdziesiąt siedem i pół można zastąpić przetwornicą tranzystorową[251] zasilaną[251] napięciem sześć lub dziewięć wolt[122]. 
81~Wolszczak S.~Amatorskie odbiorniki tranzystorowe~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1966~59~7
Punkt[141] pracy[121] tego[221] tranzystora ustala opornik[111] [~]. Opornik[111] ten[211] w[66] przypadku[161] zastosowania[121] innego[221] tranzystora może[5] mieć wartość[141] od[62] osiem i dwie dziesiąte do[62] piętnastu[32] [~]. Wzmocniona energia prądów małej[221] częstotliwości[121] zostaje[57] przeniesiona przez[64] transformator[141] do[62] drugiego[221] stopnia pracującego[221] na[64] głośnik[141]. Wzmacniacz[111] małej[221] częstotliwości[121] wykonany[211] w[66] układzie[161] [~] zapewnia dużą[241] stabilność[141] pracy[121] i duże[241] wzmocnienie[141] mocy[121]. 
82~Adamowicz Z., Fijałkowski W., Paczóski J.~Telekopia - technika przesyłania obrazów~MON~1963~45~21
Rozróżniamy dwa[34] zasadnicze[242] rozwiązania[142] modulatora ekspozycji[121]: sygnał[141] elektryczny[241] oddziaływania[121] na[64] źródło[141] światła[121], zmieniając wypromieniowany[241] strumień[141] świetlny[241]. Takim[251] źródłem światła[121] mogą być lampy[112] o[66] małej[261] bezwładności[161] cieplnej[261], na[64] przykład[141] jarzeniowe[212]; sygnał[111] elektryczny[211] powoduje, że strumień[111] świetlny[211] zostaje[57] po[66] drodze[161] rozdzielony[211] na[64] część[141] tworzącą[241] plamkę świetlną[241] i część[141] ulegającą[241] rozproszeniu[131]. 
83~Adamowicz Z., Fijałkowski W., Paczóski J.~Telekopia - technika przesyłania obrazów~MON~1963~53~8
Obraz[141] możemy tylko wtedy obserwować, gdy jest[57] on dostatecznie oświetlony[211], wówczas odbijając część[141] strumienia padającego[221] staje[501] się on wtórnym[251] źródłem światła[121]. O[66] wrażeniu[161], jakie[241] wywołuje obraz[111], decyduje natężenie[111] oświetlenia[121], barwa światła[121] i warunki[112] obserwacji[121]. Omówienie[111] warunków jakości[121] systemów telekopiowych[222] wymaga przypomnienia[121] pojęć wielkości[122] z[62] teorii[121] światła[121]. 
84~Adamowicz Z., Fijałkowski W., Paczóski J.~Telekopia - technika przesyłania obrazów~MON~1963~61~14
W[66] przybliżeniu[161] można ocenić zdolność[141] rozdzielczą[241] systemu telekopiowego[221] na[66] podstawie[161] znajomości[121] lub gęstości[121] rozwinięcia[21] albo liczby[121] elementów rozwinięcia[121] przypadających[222] na[64] decymetr[141] kwadratowy[241] obrazu. Przy[66] porównywaniu[161] szybkości[121] telekopiowania[121] z[65] szybkością przekazywania[121] znaków pisma[121] w[66] telegrafii[161] alfabetowej[261] należy wzór[141] określający[241] powierzchnię, zamienić wzorem określającym[251] liczbę słów na[64] godzinę. Zwykle przyjmuje się[41] że na[64] jeden[241] decymetr[141] kwadratowy[241] przekazanych[222] zostaje[57] około[8] sto[31] słów. 
85~Adamowicz Z., Fijałkowski W., Paczóski J.~Telekopia - technika przesyłania obrazów~MON~1963~82~27
Znaczna amplituda pierwszego[221] przekroczenia[121] wartości[121] nie jest tak niebezpieczna jak[9] oscylacje[112] następne[212]. W[66] pewnym[261] stopniu może[5] być nawet pożądana, gdyż dzięki[63] niemu lepiej podkreślone[212] zostają[57] zarysy[112] obrazu. Warunki[112] stawiane[212] transmisji[131] telekopiowej[231] dopuszczają na[+] ogół przekroczenie[141] od[62] dziesięciu[32] procent[122] do[62] piętnastu[32] procent[122]. Natomiast amplitudy[112] następnych[222] oscylacji[122], jeżeli nie mają być przyczyną zwielokrotnienia[121] zarysów, nie powinny przekraczać pięć[34] procent[122]. 
86~Adamowicz Z., Fijałkowski W., Paczóski J.~Telekopia - technika przesyłania obrazów~MON~1963~168~18
CCIF[=] nie precyzuje ogólnie obowiązujących[222] warunków dotyczących[222] zniekształceń tłumieniowych[222] w[66] kanałach telefonicznych[262] węższych[262] od[62] trzystu[32] do trzech[32] tysięcy czterystu[32] herców. Pewną[241] ogólną[241] informację jakiej[221] charakterystyki[121] można się spodziewać[501] na[66] tego[221] rodzaju[121] kanałach daje rysunek[111], który[211] przedstawia wymagania[142] stawiane[242] przez[64] CCIF[=] dla[62] kanałów telefonicznych[222] naturalnych[222] do[62] transmisji[121] telegrafii[121] wielokrotnej[221]. 
87~Adamowicz Z., Fijałkowski W., Paczóski J.~Telekopia - technika przesyłania obrazów~MON~1963~205~19
Wpływ[141] na[64] nią[44] mają również warunki[112] naświetlenia[121] i warunki[112] obróbki[121] chemicznej[221]. Warunki[112] naświetlenia[121] są to[41]: czas[111] naświetlenia[121]l; skład[111] spektralny[211] promieniowania[121]; przerwy[112] w[66] czasie naświetlania[121]; temperatura w[66] czasie naświetlania[121]; czas[111] pozostawania[121] obrazu utajonego[221] w[66] stanie[161] niewywoływanym[261]. Do[62] warunków obróbki[121] chemicznej[221] zalicza się[41]: skład[141] chemiczny[241] wywołacza[121], temperaturę wywołacza[121], szybkość[141] poruszania[+] się[121] wywołacza[121] w[66] stosunku[161] do[62] obrabianej[221] emulsji[121], [&] 
88~Adamowicz Z., Fijałkowski W., Paczóski J.~Telekopia - technika przesyłania obrazów~MON~1963~232~3
Nowością tego[221] układu w[66] stosunku[161] do[62] opisanych[222] poprzednio jest umieszczenie[111] obciążenia[121] lampy[121], jakie[241] stanowi[5] oscylograf[111] lusterkowy[211], w[66] obwodzie katodowym[261] lampy[121] wzmacniacza[121]. W[66] omawianym[261] układzie daje się[41] zauważyć szczególną[241] dbałość[141] o[64] odpowiedni[241] dobór[141] (za[65] pomocą napięć pomocniczych[222] warunków pracy[121] układu). Potencjometrem ustala się[41] początkowe[241] wychylenie[141] lusterka[121] oscylografu. Wychylenie[111] to[211] odpowiada początkowej[231] wartości[131] gęstości[121] optycznej[221] zaczernienia[121], [&] 
89~Adamowicz Z., Fijałkowski W., Paczóski J.~Telekopia - technika przesyłania obrazów~MON~1963~297~35
Doświadczalne[212] badania[112] tego[221] układu optycznego[221] wykazały szereg[141] jego[42] zalet w[66] porównaniu[161] ze[65] zwykłymi układami optycznymi, jednocześnie jednak wynikły[5] znaczne[212] zniekształcenia[112] kształtu i zwiększenie[111] wymiaru elementów rozwinięcia[121] na[66] skrajach linii[121] rozwinięcia[121]. Przyczyną tego[42] jest dystorsja, powstająca wskutek[62] dużego[221] nachylenia[121] promieni na[66] skraju[161] linii[121] rozwinięcia[121], która jest szczególnie zauważalna przy[66] zastosowaniu[161] obiektywów o[66] krótkich[262] ogniskowych[162]. 
90~Adamowicz Z., Fijałkowski W., Paczóski J.~Telekopia - technika przesyłania obrazów~MON~1963~324~3
Generatory[112] RC[=] z[65] przesuwnikiem fazy[121] są[57] w[66] szczególności[161] niezastąpione[212] w[66] układach dzielników, gdy częstotliwość[111] wyjściowa jest niższa od[62] dziesięciu[32] herców. W[66] tym[261] zakresie inne[212] metody[112] są niepewne[212] albo wymagają elementów o[66] wielkich[262] wymiarach. Różnice[112] w[66] stosunku[161] do[62] zwykłych[222] generatorów[122] RC[=] polegają na[66] użyciu[161] pojemności[161] [~] i [~] i na[66] punkcie[161] pracy[121] lampy[121]. 
91~Burakowski T., Giziński J.,Sala A.~Podczerwień i jej zastosowanie~MON~1963~23~23
Przeprowadzając pomiary[142] energii[121] wypromieniowanej[221] przez[64] ciało[141] doskonale czarne[241] przy[66] kilku[36] różnych[262] temperaturach zauważymy, że na[64] pewne[242] zakresy[142] długości[121] fal przypadają największe[212] ilości[112] energii[121]. Mówimy wtedy, że na[64] dany[241] zakres[141] fal przypada maksimum[111] promieniowania[121]. Z[62] wykresu przedstawiającego[221] widmowy[241] rozkład[141] mocy[121] promieniowania[121] ciała[121] doskonale czarnego[221] przy[66] różnych[262] temperaturach widzimy, że każda krzywa[111] ma wyraźne[241] maksimum[141]. 
92~Burakowski T., Giziński J.,Sala A.~Podczerwień i jej zastosowanie~MON~1963~70~1{?}
Metoda wyparowania[121] polega na[66] utrwalaniu[161] obrazu, jaki[241] daje promieniowanie[111] podczerwone[211], na[66] bardzo cienkich[262] warstwach kamfory[121], naftalenu lub oleju parafinowanego[221] naniesionych[262] na[64] koloidalną[241] błonkę. Błonka taka, zaczerniona z[62] drugiej[221] strony[121], umieszczona jest[57] w[66] naczyniu[161] z[65] parą nasyconą[251] kamfory[121] lub naftalenu. Promieniowanie[111] podczerwone[211] po[66] przejściu[161] przez[64] odpowiedni[241] układ[141] optyczny[241] jest[57] odbierane[211] przez[64] zaczernioną[241] powierzchnię warstwy[121]. 
93~Burakowski T., Giziński J.,Sala A.~Podczerwień i jej zastosowanie~MON~1963~84~30
Ze[62] względu na[64] mechanizm[141] fotoprzewodnictwa[121] możemy je[44] podzielić na[64] oporniki[142] fotoelektryczne[242] samoistne[242]  gdy pod[65] wpływem pochłanianego[221] promieniowania[121] elektron[111] przechodzi z[62] pasma[121] podstawowego[221] do[62] pasma[121] przewodnictwa[121], i oporniki[142] fotoelektryczne[242] domieszkowe[242]  gdy elektron[111] pochłaniając kwant[141] promieniowania[121] przechodzi z[62] pasma podstawowego[221] na[64] poziom[141] akceptorowy[241] lub też z[62] poziomu[121] donorowego[221] do[62] pasma[121] przewodnictwa[121]. 
94~Burakowski T., Giziński J.,Sala A.~Podczerwień i jej zastosowanie~MON~1963~99~7
To[241] samo[44] można powiedzieć o[66] rozpraszaniu[161] promieniowania[121] przez[64] substancję. Na[64] przykład[141] rozproszenie[111] promieniowania[121] w[66] powietrzu[161] jest odwrotnie proporcjonalne[211] do[62] czwartej[221] potęgi[121] długości[121] fali[121], a maksymalne[211] rozproszenie[111] następuje wtedy, gdy długość[111] fali[121] jest równa[211] promieniowi[131] rozpraszającej[221] cząsteczki[121] powietrza[121]. Przy[66] przechodzeniu[161] promieniowania[121] przez[64] cienkie[242] warstewki[142] ciał stałych[222], cieczy[122] i gazów rozproszenie[141] możemy zaniedbać w[66] stosunku[161] do[62] promieniowania[121] przepuszczonego[221]. 
95~Burakowski T., Giziński J.,Sala A.~Podczerwień i jej zastosowanie~MON~1963~137~23
Często w[66] celu[161] uzyskania[121] dużej[221] zdolności[121] rozdzielczej[221] używa się[41] w[66] spektrofotometrach siatek dyfrakcyjnych[222]. Na[64] siatkę dyfrakcyjną[241] skierowuje się[41] zazwyczaj nie cały[241] strumień[141] promieniowania[121], to[1] znaczy strumień[141] o[66] składzie widmowym[261] takim[261], jak[9] emituje źródło[111], a pewien[241] jego[42] zakres[141], który[211] został[57] uprzednio wybrany[211] za[65] pomocą pryzmatu. W[66] tym[261] przypadku[161] pryzmat[111] spełnia jak[+] gdyby rolę wstępnego[221] segregatora promieniowania[121]. 
96~Burakowski T., Giziński J.,Sala A.~Podczerwień i jej zastosowanie~MON~1963~152~12
Spektrofotometry[142] na[64] podczerwień[141] wykorzystuje także nowoczesny[211] przemysł[111] spożywczy[211]. Używa się[41] ich[42] tutaj do[62] identyfikowania[121] analizy[121] węglowodanów, witamin, olejów i różnych[222] składników w[66] produktach spożywczych[262], bada się[41] zawartość[141] krochmalu w[66] produktach mięsnych[262], wykrywa się[4] zarazki[142] lub skażenia[142] w[66] różnych[262] owocach, jarzynach i tym[232] podobne[242]. 
97~Burakowski T., Giziński J.,Sala A.~Podczerwień i jej zastosowanie~MON~1963~194~7
Dotychczasowe[211] wykorzystanie[111] promienników podczerwieni[121] do[62] ogrzewania[121] pomieszczeń nie znalazło jeszcze tak szerokiego[221] zastosowania[121], jakby można było[54] tego[42] oczekiwać. Nie[+] ma zresztą się co[8] dziwić[501], gdyż jest stosunkowo nowa metoda ogrzewania[121]. Ponadto nie we[66] wszystkich[262] krajach produkuje się[41] cały[241] asortyment[141] promienników podczerwieni[121]. 
98~Burakowski T., Giziński J.,Sala A.~Podczerwień i jej zastosowanie~MON~1963~210~26
Promienniki[142] podczerwieni[121] stosuje się[41] również do[62] celów laboratoryjnych[222] przy[66] badaniu[161] nagrzewania[+] się[121] pokryć[12] kadłubów samolotów i rakiet. W[66] tym[261] celu[161] gotowe[242] elementy[142] pokrycia[121] lub nawet gotowe[242] konstrukcje[142] samolotów lub rakiet poddaje się[41] nagrzewaniu[131] promiennikowemu do[62] temperatury[121] zmierzonej[221] uprzednio w[66] tunelu[161] aerodynamicznym[261], badając przy[66] tym[46] wytrzymałość[141] napromienionego[221] elementu. Na[66] rysunku[161] pokazano nagrzewanie[141] elementu kadłuba samolotu przez[64] specjalną[241] nagrzewkę z[65] promiennikami kwarcowymi. 
99~Burakowski T., Giziński J.,Sala A.~Podczerwień i jej zastosowanie~MON~1963~272~20
Wymuszanie[141] luminescencji[121] przez[64] promieniowanie[141] podczerwone[241] zaczęto stosować do[62] celów technicznych[222] zwłaszcza wojskowych[22] dopiero w[66] latach drugiej[221] wojny[121] światowej[221]. W[66] odróżnieniu[161] od[62] opisanej[221] wyżej metody[121], tutaj promieniowanie[111] podczerwone[211] nie wygasza, a wymusza luminescencję uprzednio wzbudzonego[221] podobnie jak[9] w[64] poprzedni[241] sposób[141] luminoforu[121]. Płytkę z[65] luminoforem styka się[41] potem[8] z[65] błoną lub płytą panchromatyczną[241] i otrzymuje się[41] na[66] nich[46] diapozytywy[142]. 
100~Węgrzyn B.~Modelarstwo rakietowe~MON~1963~11~7
Najlepszym[251] tego[42] dowodem może[5] być fakt[111], iż rakieta porusza[501] się w[66] próżni[161] o[+] wiele łatwiej niż[9] w[66] powietrzu[161], ponieważ nie działa[5] na[64] nią[44] czynnik[111] hamujący[211] jej[42] lot[141] opór[11] powietrza[121]. Lot[111] rakiety[121] odbywa[501] się na[66] zasadzie[161] zjawiska[121] odrzutu. Zasadę odrzutu po[64] raz[141] pierwszy[241] sformułował teoretycznie w[66] jednym[261] ze[62] swoich[222] praw[122] dynamiki[121] uczony[111] angielski[211] Izaak[/] Newton[/], [&] 
101~Węgrzyn B.~Modelarstwo rakietowe~MON~1963~25~19
Szkolenie[111] modelarzy[122] rakietowych[222] w[66] poszczególnych[262] klasach odbywa[501] się w[66] modelarniach szkolnych[262] lub przyzakładowych[262]. Coraz częściej szkolenie[141] przeprowadza się[41] także w[66] modelarniach wielobranżowych[262], w[66] których[262] obok[62] szkolenia[121] w[66] zakresie modelarstwa[121] rakietowego[221] odbywają[501] się zajęcia[112] w[66] zakresie modelarstwa[121] przemysłowego[221], kołowego[221] okrętowego[221] oraz lotniczego[221]. 
102~Węgrzyn B.~Modelarstwo rakietowe~MON~1963~59~16
Gdy prędkość[111] powstawania[121] gazu będzie[56] równoważyć[511] się z[65] prędkością wpływów, wówczas ciśnienie[111] w[66] komorze[161] spalania[121] będzie[56] utrzymywało[521] się na[66] równym[261] poziomie. Jeżeli prędkości[112] te[212] nie pozostają w[66] równowadze[161] wówczas ciśnienie[111] może[5] maleć lub rosnąć, przy[66] czym[46] groźny[211] jest wzrost[111] ciśnienia[121], który[211] prowadzi często bezpośrednio do[62] zerwania[+] się[121] silnika. 
103~Węgrzyn B.~Modelarstwo rakietowe~MON~1963~100~1
Przy[66] czym[46] okazuje[501] się, że w[64] miarę wzrostu wydłużeń modelu powyżej[62] wartości[121] sześć i cztery dziesiąte[112] opór[111] czołowy[211] staje[501] się coraz większy[211]. Wreszcie dla[62] wydłużenia[121] modelu położenie[111] maksymalnego[221] przekroju nieznacznie tylko wpływa na[64] wartość[141] współczynnika oporu [~] [&] 
104~Węgrzyn B.~Modelarstwo rakietowe~MON~1963~145~1
Konstrukcje[112] modelarskich[222] wyrzutni[122] rakietowych[222] odznaczają[501] się dużą[251] różnorodnością rozwiązań. Przyjmując za[64] kryterium[141] podziału długość[141], wyrzutnie[142] możemy podzielić na[64] zerowe[242] oraz rozbiegowe[242]. Wyrzutnia zerowa jest to[41] wyrzutnia o[66] zerowej[261] długości[161] prowadnic. Rakieta spoczywa na[66] takiej[261] wyrzutni[161] w[66] trzech[36] punktach. W[66] dwóch[36] przednich[262] jest[57] swobodnie podparta, natomiast w[66] trzecim[261], tylnym[261] punkcie umocowana jest[57] za[65] pomocą zamka, regulującego[221] moment[141] startu. 
105~Węgrzyn B.~Modelarstwo rakietowe~MON~1963~148~8
Zbliżona pod[65] względem budowy[121] do[62] poprzednich[222] wyrzutni[122] jest[57] wyrzutnia pokazana na[66] rysunku[161]. Składa[501] się ona z[62] czterech[32] prowadnic listowych[222] z[62] drewna[121] o[66] zmiennym[261] przekroju[161], usztywnionych[222] trzema kwadratowymi obejmami metalowymi. Całość[111] spoczywa na[66] drewnianej[261] podstawie[161] połączonej[261] na[+] stałe. Dla[62] zapewnienia[121] stateczności[121] wyrzutni[121] wykorzystano cztery[34] naciągi[142] linowe[242]. 
106~Gorecki M.~Wojskowe pojazdy terenowe~MON~1963~104~13
Samochód[111] ma aluminiowe[241] samonośne[241] nadwozie[141], w[66] którego[221] tylnej[261] części[161] umieszczony[211] jest[57] czterocylindrowy[211] silnik[111] chłodzony[211] powietrzem. Zespół[111] bieżny[211], układ[111] przenoszenia[121] napędu, silnik[111] i osprzęt[111] elektryczny[211] są hermetyczne[212]. Dla[62] wyeliminowania[121] zakłóceń radiowych[222] instalacja elektryczna jest[57] ekranowana. 
107~Gorecki M.~Wojskowe pojazdy terenowe~MON~1963~135~10
W[66] skrzynce[161] rozdzielczej[261] wmontowane[211] jest[57] tylne[211] koło[111], które[211] zabezpiecza automatyczne[241] wyłączenie[141] przedniej[221] osi[121] napędowej[221] samochodu podczas[62] jazdy[121] do[62] przodu w[66] dobrych[262] warunkach drogowych[262]. Przy[66] wyłączeniu[161] biegu[121] wstecznego[221] włączane[212] są[57] automatyczne[212] napędy[112] osi[121] przedniej[221] i tylnych[222]. Napęd[111] na[64] oś[141] przednią[241] przekazywany[211] jest[57] przez[64] przekładnie[142] o[66] większym[261] położeniu[161] od[62] przekładni[121] osi[122] tylnych[222]. 
108~Gorecki M.~Wojskowe pojazdy terenowe~MON~1963~151~12
[>] mechanizmy[112] kierownicze[212] zębatkowe[212] i wspomagane[212] hydraulicznie. Koła[112] ogumione[212] resorowane[212] są[57] za[65] pomocą zwykłych[222] podwójnych[222] sprężyn śrubowych[222], w[66] których[262] umieszczone[212] są[57] amortyzatory[112] teleskopowe[212]. Zarówno sprężyny[112], jak[9] i amortyzatory[112] znajdują[501] się na[+] zewnątrz pancernego[221] kadłuba samochodu. Koła[112] środkowe[212] są[57] resorowane[212] i automatyzowane[212] przez[64] niewielkie[242] cylindry[142] hydrauliczno-pneumatyczne[242] przeznaczone[242] również do[62] puszczenia[121] i unoszenia[121] kół. 
109~Gorecki M.~Wojskowe pojazdy terenowe~MON~1963~184~15
Niestety, mimo[6] swych[222] niewątpliwych[222] zalet terenowych[222], koszty[112] produkcji[121] takich[222] pojazdów są olbrzymie[212], na[64] skutek[141] czego[42] większość[111] podobnych[222] rozwiązań pozostaje zazwyczaj w[66] fazie[161] doświadczalnej[261]. Jak[9] kosztowne[212] są tego[221] rodzaju[121] pojazdy[112], świadczy fakt[111], iż jedna[211] opona pociągu-giganta kosztuje około[8] sześć[34] tysięcy dolarów. 
110~Lew J.~Sto wcieleń żyroskopu~MON~1963~21~14
Wychylenie[+] się[111] osi[121] ziemskiej[221] pod[65] działaniem precesji[121] na[66] przestrzeni[161] tysiącleci[122] zmienia obraz[141] nieba[121], obserwowanego[221] z[62] danego[221] punktu kuli[121] ziemskiej[221]. Ze[62] starych[222] opisów nieba[121] można się na[64] przykład[141] dowiedzieć[501], że przed[65] dwoma tysiącami lat gwiazdozbiór[111] Wielkiej[/][221] Niedźwiedzicy[/] świecił w[66] południowej[261] Grecji[/][161] wysoko na[66] niebie. 
111~Lew J.~Sto wcieleń żyroskopu~MON~1963~36~7
Wirnik[111] żyroskopu wraz z[65] układem zawieszenia[121], a więc z[65] wszystkimi obrotowymi ramkami, nazywa[501] się węzłem lub podzespołem żyroskopowym[261]. Podzespół[111] żyroskopowy[211] jest podstawowym[251] elementem przyrządu żyroskopowego[221]  jego[42] sercem. Dlatego też specjalna uwaga przy[66] budowie[161] i produkcji[161] przyrządów żyroskopowych[222] zwrócona jest[57] na[64] ten[241] właśnie podzespół[141]. 
112~Lew J.~Sto wcieleń żyroskopu~MON~1963~123~5
Układ[111] żyropilota utrzymuje ster[141] w[66] niezmiennym[261] położeniu[161]. Jeżeli okręt[111] zejdzie z[62] nakazanego[221] kursu, na[64] przykład[141] pod[65] wpływem silnego[221] uderzenia[121] bocznej[221] fali[121], wówczas sytuacja w[66] układzie[161] ulegnie zmianie[131]. Styk[111] ruchomy[211] znajdzie[501] się na[66] jednym[261] z[62] pierścieni[122] i zewrze obwód[141] lewego[221] lub prawego[221] uzwojenia[121] silnika. 
113~Jaśtak Z.~Skażenia promieniotwórcze, chemiczne, biologiczne~MON~1963~49~9
Wybuch[111] drugiej[221] wojny[121] światowej[221] zastał Niemców[142] doskonale przygotowanych[242] do[62] wojny[121] chemicznej[221]. W[66] szeregu[161] dokumentów zdobytych[222] po[66] kapitulacji[161] faszystowskich[222] Niemiec[/][122] omawiane[212] były[57] sposoby[112] stosowania[121] środków trujących[222] za[65] pomocą artylerii[121], moździerzy i wyrzutni[122] oraz mówiło się[41] zupełnie wyraźnie o[66] szeroko rozwiniętych[262] przygotowaniach do[62] wojny[121] chemicznej[221]. 
114~Jaśtak Z.~Skażenia promieniotwórcze, chemiczne, biologiczne~MON~1963~158~29
W[66] wypadku[161] porażenia[121] nosa i gardła[121] trzeba przepłukać je[44] czystą[251] wodą, a po[66] wyjściu[161] z[62] rejonu[121] skażonego[221] wyjąć z[62] indywidualnego[221] pakietu[121] przeciwchemicznego[221] ampułkę z[65] mieszaniną przeciwdymną[251], zgnieść ją[44] i wąchać zawartość[141] przez[64] trzy[34] minuty[142]; po[66] pięciu[36], dziesięciu[36] minutach wykorzystuje się[41] drugą[241] ampułkę. 
115~Jaśtak Z.~Skażenia promieniotwórcze, chemiczne, biologiczne~MON~1963~159~28
Następnie zdjąć maskę rozpiąć odzież[141] i, w[66] razie[161] konieczności[121], zastosować sztuczne[241] oddychanie[141]. Jeżeli są ampułki[112] z[65] odtrutkami w[66] woreczkach z[62] gazy[121], to[9] już przy[66] pierwszych[262] objawach porażenia[121] należy je[44] rozgnieść i włożyć pod[64] maskę poszkodowanego[121] tak, aby[9] oddychał parami cieczy[121] znajdującej[+] się[221] w[66] ampułce[161]. 
116~Burakowski T., Giziński J.,Sala A.~Podczerwień i jej zastosowanie~MON~1963~341~16
Przy[66] wykorzystaniu[161] bezpośrednich[222] metod fotografii[121] w[66] podczerwieni[161] odległość[111] fotografowania[121] zwiększa[501] się dwa[34] do[62] trzech[32] razy[122] w[66] porównaniu[161] z[65] fotografowaniem w[66] zakresie widzialnym[261] przy[66] wykonywaniu[161] zdjęć podczas[62] lekkiej[221] mgiełki[121]. Natomiast w[66] czasie gęstej[221] mgły[121], podczas[62] deszczu i śniegu oraz przy[66] wykonywaniu[161] zdjęć pod[64] słońce[141] metody[112] fotografii[121] w[66] podczerwieni[161] nie dają lepszych[222] wyników niż fotografowanie[111] w[66] zakresie widzialnym[261]. 
117~Burakowski T., Giziński J.,Sala A.~Podczerwień i jej zastosowanie~MON~1963~406~20
Pociski[142] odrzutowe[242] z[65] głowicami samonaprowadzającymi na[64] podczerwień[141] stosuje się[41] do[62] zwalczania[121] załogowych[222] i bezzałogowych[222] aparatów latających[222] a więc samolotów, samolotów-pocisków, bezzałogowych[222] samolotów rozpoznawczych[222] i wreszcie do[62] zwalczania[121] najgroźniejszych[222] ze[62] wszystkich[22] środków napadu powietrznego[221]  balistycznych[222] pocisków rakietowych[222]. 
118~Burakowski T., Giziński J.,Sala A.~Podczerwień i jej zastosowanie~MON~1963~445~17
Z[62] czasów drugiej[221] wojny[121] światowej[221] znane[212] są[57] przypadki[112], gdy w[66] czołgu[161] znajdował[501] się tylko przetwornik[111] obrazu, natomiast potężny[211] reflektor[111] podczerwieni[121] był[57] umocowany[211] na[66] towarzyszącym[261] czołgowi[131] transporterze opancerzonym[261]. Przy[66] takim[261] rozwiązaniu[161] zasięg[111] noktowizora był znaczny[211], gdyż przekraczał dwa[34] tysiące[142] metrów, jednak odpowiednie[211] współdziałanie[111] transportera z[65] czołgiem w[66] nocy[161], w[66] warunkach bojowych[262], było dość trudne[211]. Tego[22] typu noktowizory[142] stosowali Niemcy[112]. 
119~Burakowski T., Giziński J.,Sala A.~Podczerwień i jej zastosowanie~MON~1963~453~12
Podstawową[251] wadą dotychczas stosowanych[222] noktowizorów z[65] przetwornikami próżniowymi jest to[41], że reflektor[111] "oświetlający[211]" teren[141] w[66] dużym[261] stopniu demaskuje stanowisko[141] obserwatora[121], gdy tylko nieprzyjaciel posiada odpowiednie[242] przyrządy[142] do[62] wykrywania[121] promieniowania[121] podczerwonego[221]. Reflektor[111] noktowizyjny[211] oświetlający[211] teren[141] za[65] pomocą promieniowania[121] podczerwonego[221] może[5] być[57] wykryty[211] z[62] odległości[121] kilkakrotnie większej[221] od[62] tej[221], na[64] jaką[241] dany[211] noktowizor[111] jest zdolny[211] d[62] obserwacji[121]. 
120~Sosiński R.~Rozmowy o technice~LSW~1965~29{?}~4
Wysokość[111] z[62] jakiej[221] spływa woda, czyli różnica poziomów w[66] górnym[261] i dolnym[261] biegu[161] wody[121], odpowiada napięciu[131] elektrycznemu. A więc w[66] porównaniu[161] naszym[261] metry[112] wysokości[121] odpowiadają woltom[132]. Na[64] pytanie[141] ile[34] koni mechanicznych[222] daje takie[211] koło[111] wodne[211], technik[111] odpowiada: trzeba pomnożyć ilość[141] (ciężar[141]) wody[121] spływającej[221] w[66] ciągu[161] sekundy[121] przez[64] wysokość[141] spadku[121]. Jeśli ciężar[141] wyrazimy w[66] kilogramach, a wysokość[141] w[66] metrach, to[9] moc[141] koła[121] wodnego[221] otrzymamy w[66] kilogramometrach na[6] sekundę. 
121~Kopacz J.~Czy latanie jest bezpieczne?~MON~1963~125~19
Napotykając w[66] czasie[161] lotu na[64] niebezpieczne[242] warunki[142] atmosferyczne[242], załoga może[5] powziąć właściwą[241] decyzję tylko wówczas, jeśli będzie[56] znała[52] fizyczne[242] procesy[142] ich[42] powstawania[121] i rozpatrzy te[242] zjawiska[142] nie oddzielnie, lecz synoptycznie, w[66] powiązaniu[161] z[65] ogólną[251] sytuacją atmosferyczną[251]. 
122~Kopacz J.~Czy latanie jest bezpieczne?~MON~1963~184~5
O[66] niebezpieczeństwie[161] zderzenia[+] się[121] dwóch[32] samolotów w[66] locie już mówiliśmy. Wydawałoby[501] się, że przy[66] większych[262] prędkościach lotu zmniejszają[501] się szanse[112] ocalenia[121] załogi[121] po[66] zderzeniu[161]. Tak jednak nie jest. Znane[21] są[57] wypadki[112], że po[66] zderzeniu[+] się[161] dwóch[32] samolotów odrzutowych[222], lecących[222] z[65] dużymi prędkościami, załogi[112] zdołały się uratować[501] dzięki[63] użyciu[131] katapulty[121]. 
123~Semeńczuk A.~Tajemnice paliw rakietowych~MON~1963~35~12
W[66] komorze[161] spalania[121] dokonuje[501] się początkowy[211] etap[111] pracy[121] silnika rakietowego[221], polegający[211] na[66] zamianie[161] energii[121] chemicznej[221] materiału pędnego[221] na[64] energię cieplną[241] gazowych[222] produktów spalania[121]. W[66] następnym[261] etapie pracy[121] silnika zachodzi zamiana energii[121] cieplnej[221] chaotycznie poruszających[+] się[222] cząsteczek w[64] kinetyczną[241] energię ich[42] uporządkowanego[221] wpływu, to[41] jest, kinetyczną[241] energię wypływającego[221] z[62] silnika strumienia gazów spalinowych[222]. 
124~Semeńczuk A.~Tajemnice paliw rakietowych~MON~1963~54~5
Ponieważ ciekły[211] tlen[111] nieustannie paruje, maszyny[112], w[66] których[262] są[57] przechowywane[212] zbiorniki[112], muszą być bez[62] przerwy[121] wietrzone[212] i nie mogą się w[66] nich[46] znajdować[501] materiały[112] organiczne[212]. Należy pamiętać, że pożar[111] takiego[221] magazynu byłby prawie[8] niemożliwy[211] do[62] ugaszenia[121], gdyż w[66] płomieniu tlenowym[261] spalają[501] się nie tylko substancje[112] palne[212], ale nawet metale[112]. 
125~Semeńczuk A.~Tajemnice paliw rakietowych~MON~1963~67~9
Duża gęstość[111], wynosząca jeden[241] i sześćdziesiąt[34] cztery[34] setne[142] grama na[64] centymetr[141] sześcienny[241], decyduje o[66] tym[46], że czteronitrometan[111] zawiera na[64] jednostkę objętości[121] prawie[8] tyle[34] aktywnego[221] tlenu, co[9] i ciekły[211] tlen[111]. Wartości[112] te[212] podane[212] są[57] w[66] tablicy[161], nietrudno tu zauważyć zalety[142] czteronitrometanu porównując jego[42] charakterystyki[142] z[65] charakterystykami najczęściej stosowanych[222] utleniaczy, to[41] jest tlenu i kwasu azotowego. 
126~Semeńczuk A.~Tajemnice paliw rakietowych~MON~1963~122~23
Spośród[62] utleniaczy występujących[222] w[66] postaci[161] stałej[261] będą[56] nas[44] interesowały[52] takie[212] związki[112] chemiczne[212], które[212] podczas[62] swego[221] rozkładu wydzielają możliwie dużo wolnego[221] tlenu. Przykładem takiego[221] utleniacza może[5] być dobrze już nam znana saletra potasowa [~]. Z[62] chemicznego[221] punktu widzenia[121] jest to[41] sól[111] potasowa kwasu azotowego[221] i dlatego według[62] nomenklatury[121] chemicznej[221] nazywamy ją azotanem potasu. 
127~Semeńczuk A.~Tajemnice paliw rakietowych~MON~1963~95~7
W[66] momencie uruchomienia[121] silnika turbina wprawia w[64] ruch[141] pompy[142], które[212] zasysają składniki[142] ciekłe[242] ze[62] zbiorników i tłoczą je[44] do[62] komory[121] spalania[121]. Między[65] zbiornikami a pompami wytwarza[501] się podciśnienie[111], pomiędzy[65] zaś pompami a komorą spalania[121]  nadciśnienie[111]. Spośród[62] znanych[222] turbin najbardziej rozpowszechniona jest[57] turbina gazowa. Zasilana jest[57] za[65] pomocą generatora gazów, w[66] którym[261] wytwarza się[41] gaz[141]. 
128~Marks A.~Człowiek w kosmosie~WP~1963~29~13
Oprócz[62] takiego[221] "miękkiego[221]" pożywienia[121] kosmonauta powinien spożywać pokarm[141] w[66] postaci[161] twardej[261], bowiem badania[112] wykazują, że gryzienie[111] pokarmów jest niezbędne[211] dla[62] prawidłowego[221] funkcjonowania[121] układu pokarmowego[221]. Przy[66] odżywianiu[+] się[161] należy także zwracać wielką[241] uwagę na[64] ściśle regularne[241] przyjmowanie[141] posiłków. Winny[5] one być niezbyt częste[212] i nie za[+] obfite[212]. 
129~Marks A.~Człowiek w kosmosie~WP~1963~124~17
Dość często jako[64] źródło[141] energii[121] elektrycznej[221] wymienia się[41] także ogniwa[142] jądrowe[242]. Jeśli uda[501] się pomyślnie rozwiązać problem[141] ochrony[121] przed[65] ich[42] promieniowaniem, wejdą one bez[62] wątpienia[121] w[64] wyposażenie[141] przyszłych[222] załogowych[222] statków kosmicznych[222]. Rozważa się[41] także sprawę wykorzystania[121] tak zwanych[222] ogniw paliwowych[222]. 
130~Weinfeld S.~Niewidzialne szlaki~WP~1963~50~19
Dla[62] zabezpieczenia[121] przed[65] wpływami atmosferycznymi promiennik[111] posiada osłonę z[62] masy[121] plastycznej[221]. Gdyby sam[241] promiennik[141] umieścić nawet najwyżej, zasięg[111] stacji[121] byłby mimo[64] to[44] niezmiernie mały[211]. Fale[112] rozpraszałby[501] się na[64] wszystkie[242] strony[142], a moc[111] sygnału, który[211] dotarłby do[62] anteny[121] odbiorczej[221], byłaby zbyt[8] mała, aby[9] można go[44] było praktycznie wykorzystać. 
131~Weinfeld S.~Niewidzialne szlaki~WP~1963~101~16
Ucho[111] czułe[211] jest bowiem na[64] bardzo ograniczony[241] zakres[141] częstotliwości[121], podczas[+] gdy szumy[112] rozciągają[501] się znacznie dalej  występują w[66] całym[261] zakresie częstotliwości[122] odbieranych[222] przez[64] dane[241] urządzenie[141]. Szumy[112] występują zarówno w[66] przyrządach elektrycznych[262], jak[9] w[66] telefonie czy w[66] odbiorniku najwyższej[221] klasy[121]. 
132~Goryński J.~Urbanizacja, urbanistyka i architektura~PWN~1966~37~8
Grupa krajów NRF[=], NRD[=], Czechy[/][112] i Francja[/] znajdują[501] się w[66] okresie przejściowym[261] do[62] cywilizacji[121] usług; Włochy[/], ZSRR[=], Węgry[/] i Polska[/][111] są jeszcze na[66] etapie pełnego[221] rozwoju[121] uprzemysłowienia[121], czyli cywilizacji[121] wtórnej[221]. Nie jest też przypadkiem, że kolejność[111], w[66] której[261] ugrupowaliśmy te[242] kraje[142] według[62] rosnącego[221] zatrudnienia[121] w[66] rolnictwie, odpowiada w[66] dużym[261] przybliżeniu[161] ich[42] kolejności[131] według[62] malejącego[221] stopnia urbanizacji[121]. 
133~Goryński J.~Urbanizacja, urbanistyka i architektura~PWN~1966~61~16
Przedłużenie[111] czasu przeciętnego[221] trwania[121] życia[121] wpływa więc w[66] równym[261] stopniu na[64] wielkość[141] przyrostu, co[9] wzrost[111] rozrodczości[11]. Takie[211] właśnie zjawisko[111] ma miejsce[141] w[66] krajach, które[212] osiągnęły już wysoki[241] poziom[141] gospodarczy[241], a przede[+] wszystkim w[66] krajach socjalistycznych[262], gdzie możność[111] korzystania[121] z[62] nowoczesnej[221] ochrony[121] zdrowia i wypoczynku[121] objęła wszystkie[242] grupy[142] społeczne[242] i zawodowe[242]. 
134~Goryński J.~Urbanizacja, urbanistyka i architektura~PWN~1966~142~2
Przykrycie[111] nabiera kształtu półokrągłego[221], wpierw beczkowego[221], a później coraz bardziej złożonego[221] i fantazyjnego[221]. Opanowanie[111] i rozwinięcie[111] technologii[121] sklepienia[121] dało więc początek[141] zupełnie odmiennej[231] zasadzie[131] kompozycyjnej[231], która znalazła swój[241] klasyczny[241] wyraz[141] w[66] epoce[161] panowania[121] stylu[121] gotyckiego[221]. Po[66] wielu[36] wiekach współistnienia[121] i zmiennego[221] panowania[121] zasad prostokątnej[221] kompozycji[121] klasycznej[221] lub urozmaiconej[221] krzywiznami i łukami kompozycji[121] budownictwa[121] sklepionego[221] i drewnianego[221], dopiero wiek[111] dziewiętnasty[211] przyniósł zasadniczo odmienną[241] zasadę kompozycyjną[241]. 
135~zbiorowa~Rozwój techniki w PRL~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~86~4
Wzrost[111] wydobycia[121] węgla w[66] latach tysiąc dziewięćset czterdzieści pięć  tysiąc dziewięćset sześćdziesiąt trzy został[57] osiągnięty[211] zasadniczo dwiema drogami, a mianowicie przez[64] budowę nowych[22] kopalń i otwieranie[141] nowych[222] poziomów wydobywczych[222] w[66] kopalniach istniejących[262], modernizację kopalń starych[222] oraz poprawę organizacji[121] pracy[121]. 
136~zbiorowa~Rozwój techniki w PRL~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~197~12
Dużym[251] osiągnięciem w[66] zakresie poprawy[121] jakości[121] stali[121] jest metalurgia próżniowa. Umożliwia ona wytwarzanie[141] wyrobów stalowych[222] o[66] znacznie lepszych[262] własnościach fizycznych[262] i mechanicznych[262] niż[9] wyroby[112] wytwarzane[212] metodami zwykłymi, dzięki[63] znacznemu zmniejszeniu zawartości[121] gazów, a zwłaszcza wodoru. 
137~zbiorowa~Rozwój techniki w PRL~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~217~1
Czynnikiem jeszcze bardziej decydującym[251] były możliwości[112] inwestycyjne[212]. Te[212] ostatnie[212] były[57] ograniczone[212] trudnościami w[66] zabezpieczeniu[161] nowych[222] technologii[122] i dokumentacji[122] na[66] wysokim[261] poziomie technologicznym[261], a w[66] szczególności[161] trudnościami w[66] zakresie importu urządzeń i maszyn dla[62] przemysłu chemicznego[221], potęgowanymi przez[64] niedorozwój[141] tej[221] gałęzi[121] krajowego[221] przemysłu maszynowego[221]. 
138~zbiorowa~Rozwój techniki w PRL~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~291~11
Przemysły[112] budowy[121] wagonów kolejowych[222], okrętowy[211], lotniczy[211], samochodowy[211] i motocyklowy[211] miały pierwszeństwo[141] w[66] pokryciu[161] zapotrzebowania[121] na[64] wyroby[142] tworzywowe[242], gumowe[242], lakiery[142] choćby dlatego, że lekkość[111] i odporność[111] polimerów na[64] wpływy[142] atmosferyczne[242] predystynują je[44] do[62] powyższych[222] zastosowań. Przemysły[112] te[212] przy[66] tym[46] łatwiej znoszą aniżeli budownictwo[111] obecne ceny[142] tworzyw, jeszcze na[+] razie wyższe[242] od[62] cen rynku[121] światowego[221]. 
139~zbiorowa~Rozwój techniki w PRL~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~315~10
Drewno[111] w[66] Polsce[/][161] jest materiałem wybitnie deficytowym[251]. Do[62] zmniejszenia[121] naszych[222] zasobów przyczynił[501] się szczególnie nadmierny[211] wyrąb[111] lasów w[66] czasie okupacji[121] i wielkie[212] potrzeby[112] na[64] drewno[141] jako[64] surowiec[141] w[66] pierwszych[262] latach odbudowy[121], kiedy nie było go[44] czym[45] zastąpić. Dziś dopuszcza się[41] jedynie do[62] takiego[221] zużycia[121] drewna[121], jakie[211] może[5] być[57] kompensowane[211] przez[64] przyrost[141] naturalny[241] i racjonalną[241] hodowlę kultur leśnych[222]. 
140~zbiorowa~Rozwój techniki w PRL~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~317~4
Problem[111] zaspokojenia[121] potrzeb gospodarki[121] narodowej[221] w[66] zakresie wysokowartościowego[221] tworzywa[121] zastępującego[221] wyroby[142] z[62] grubizny[121] został[57] rozwiązany[211] przez[64] uruchomienie[141] i szybką[241] rozbudowę produkcji[121] płyt spilśnionych[222] i wiórowych[222]. Surowcem dla[62] trzech[32] dużych[222] zakładów aktualnie pracujących[222] i produkujących[222] płyty[142] spilśnione[242] były początkowo zrzyny[11] tartaczne[212], a obecnie jeszcze trudniejsze[212] surowce[112] odpadowe[212], jak[9] odpady[112] łuszczarskie[212], zrębki[112] poekstrakcyjne[212], drobnica leśna, drewno[111] pokopalniane[211]. 
141~zbiorowa~Rozwój techniki w PRL~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~333~32
Zaraz po[66] wojnie[161] wiele[8] uwagi[121] poświęcono rozwojowi bazy[121] surowcowej[221] tego[221] przemysłu. Jednakże organizacja tej[221] bazy[121], podniesienie[111] hodowli[121] krów i ich[42] mleczności[121], nastąpiło dopiero w[66] późniejszych[262] latach. W[66] roku[161] tysiąc dziewięćset trzydziestym[261] ósmym[261] dostarczano dla[62] przetwórstwa[121] dziewięćset[34] osiemdziesiąt[34] milionów litrów mleka  w[66] roku[161] tysiąc dziewięćset sześćdziesiątym[261] pierwszym[261] dostawy[112] wzrosły do[62] trzech[32] miliardów osiemset sześćdziesięciu[32] czterech[32] milionów litrów. 
142~zbiorowa~Rozwój techniki w PRL~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~351~4
Czynione[212] są[57] również starania[112], aby[9] wykorzystać doświadczenia[142] i osiągnięcia[142] krajów kapitalistycznych[222] w[66] dziedzinie[161] budownictwa[121]. Przykładem może[5] tu być sprawa betonów komórkowych[222]. Po[66] dłuższym[261] okresie prób i niepowodzeń udaje[501] się adaptować do[62] naszych[222] surowców i warunków zakłady[142] lekkich[222] betonów. Dziś zakłady[142] takie[242] eksportujemy do[62] ZSRR[=] i innych[222] krajów naszego[221] obozu. 
143~zbiorowa~Rozwój techniki w PRL~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~{brak}~{brak}
Za[65] przykładem Związku[/][11] Radzieckiego[/][221] również u[62] nas[42] stosuje się[41] tak zwany[241] montaż[141] "z[62] kół", to[41] znaczy dźwig[111] bierze element[141] wprost ze[62] środka transportowego[221] i przenosi na[64] miejsce[141] przeznaczenia[121]. Konieczna w[66] tym[261] wypadku[161] precyzja współpracy[121] pomiędzy[65] transportem i grupami montażowymi opłaca[501] się, szczególnie w[66] wypadku[161] stosowania[121] wielkowymiarowych[222] prefabrykatów, na[64] przykład[141] wielkich[222] płyt. 
144~zbiorowa~Rozwój techniki w PRL~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~402~17
Obecnie tylko na[66] większych[262] stacjach posiadamy około[8] dwieście[34] osiemdziesiąt[34] urządzeń dźwigowych[222] różnych[222] typów do[62] wyładunku[121] i załadunku[121] towarów ciężkich[222]. Szersze[241] stosowanie[141] mechanizacji[121] robót ładunkowych[222] na[66] torach ogólnego[221] użytku[121] przewiduje się[41] w[66] najbliższej[261] przyszłości[161], po[66] wprowadzeniu[161] koncentracji[121] ładunków na[66] większych[262] stacjach i wprowadzeniu[161] do[62] przewozów towarów w[66] dużych[262] kontenerach. 
145~zbiorowa~Rozwój techniki w PRL~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~490~5
Obsługa prasy[121] sprowadza[501] się jedynie do[62] nadzoru pracy[121] prasy[121] i obserwacji[121] przebiegu[121] procesu technologicznego[221]. Prasa PW-dwadzieścia[+] pięć[/] może[5] zastąpić osiem[34] pras mimośrodowych[222], a wydajność[111] jej[42] dzięki[63] sześciostopniowej[231] przekładni[131] zębatej[21] wynosi od[62] tysiąc dziewięćset do[62] trzech[32] tysięcy trzystu[32] sztuk na[64] godzinę. Sterowanie[111] prasy odbywa[501] się za[65] pomocą przycisków elektrycznych[222], a smarowanie[111] jest automatyczne[211]  centralne[211]. 
146~zbiorowa~Rozwój techniki w PRL~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~601~19
W[66] systemie rozwojowym[261] nauka-produkcja można wyodrębnić podstawowe[242] funkcje[142]:  tworzenie[141] i pomnażanie[141] wiedzy[121]  przekazywanie[141] wyników tworzenia[121] i zasobów wiedzy[121]  techniczne[241] przygotowanie[141] do[62] praktycznego[221] wykorzystania[121] wyników tworzenia[121] i pomnażania[121] wiedzy[121]  uruchamianie[141] i powiększanie[141] produkcji[121]. Tworzenie[111] i pomnażanie[111] wiedzy[121] może[5] być[57] dokonywane[211] przez[64] studia[142] i prace[142] teoretyczne[242], przez[64] badania[142] i prace[142] doświadczalne[242], a nawet pod[65] wpływem intuicji[121]. 
147~Zygierewicz J.~Kosmiczna łączność radiowa~MON~1964~23~10
W[66] przypadku[161] większej[221] liczby[121] satelitów krążących[222] po[66] tej[261] samej[261] orbicie[161] dojść[5] musi jeszcze jeden[211] system[111] anten obrotowych[222]. Gdy jedna[211] z[62] anten będzie[56] utrzymywała[52] łączność[141] z[65] satelitą zanikającym[251] za[65] horyzontem, druga musi jednocześnie umożliwiać nawiązanie[141] łączności[121] z[65] drugim[251] satelitą, pojawiającym[+] się[251] nad[65] horyzontem z[62] przeciwnej[221] strony[121]. 
148~Zygierewicz J.~Kosmiczna łączność radiowa~MON~1964~106~27
Orbity[112] te[212] są prostopadłe[212] do[62] siebie[42], przy[66] czym[46] w[66] rozważaniach bierze się[41] najczęściej pod[64] uwagę jedną[241] orbitę równikową[241], a drugą[241] południkową[241]. I w[66] tym[261] przypadku[161] liczba satelitów, niezbędnych[222] do[62] zapewnienia[121] łączności[121], zależeć[51] będzie[56] od[62] odległości[121] ich[42] orbit od[62] powierzchni[121] ziemi[121]. Przy[66] odległości[161] dziesięciu[32] tysięcy kilometrów należałoby rozmieścić w[66] stałych[262] odstępach na[66] orbicie[161] równikowej[261] około[62] dwudziestu[32] satelitów[122], [&] 
149~Zygierewicz J.~Kosmiczna łączność radiowa~MON~1964~145~25
W[66] Związku[/][161] Radzieckim[/][261] w[+] pobliżu Moskwy[/][121] buduje się[41] stację radioastronomiczną[241], której[221] zespoły[112] antenowe[212] zajmą obszar[141] ośmiu[32] hektarów. Za[65] pomocą tych[222] anten będzie można wychwytywać fale[142] elektromagnetyczne[242] wytwarzane[242] na[64] skutek[141] reakcji[122] atomowych[222] w[66] kosmosie z[62] odległości[121] do[62] dziesięciu[32] tysięcy milionów lat świetlnych[222]. Sygnały[112] docierające[212] do[62] nas[42] z[62] tych[222] odległych[222] obszarów zostały[57] wytworzone[212] w[66] czasach, kiedy nasza planeta jeszcze nie istniała. 
150~Zygierewicz J.~Kosmiczna łączność radiowa~MON~1964~160~26
Gdy stacja zbliżyła[501] się do[62] Marsa[121], odległość[111] między[65] nią[45] a ziemią wynosiła dwieście[34] czterdzieści[34] siedem[34] milionów kilometrów. W[64] ten[241] sposób[141] został[57] osiągnięty[211] nowy[211] rekord[111] odległości[121] dla[62] łączności[121] radiowej[221], lepszy[211] od[62] wyników uzyskanych[222] przez[64] amerykańską[241] sondę na[66] Wenus[161] przeszło[8] trzykrotnie. W[66] celu[161] odebrania[121] słabych[222] sygnałów z[62] tak dużej[221] odległości[121] i odróżnienia[121] ich[42] z[62] niezwykle bogatego[221] tła[121] szumów cieplnych[222], [&] 
151~Zygierewicz J.~Kosmiczna łączność radiowa~MON~1964~175~12
Przy[66] wykorzystaniu[161] tego[221] zjawiska[121] przez[64] zmianę w[64] takt[141] sygnału natężenia[121] pola[121] otrzymuje się[41] modulację częstotliwości[121] wytwarzanego[221] przez[64] laser[141] promieniowania[121]. Można również wykorzystać w[66] tym[261] celu[161] zmienne[242] właściwości[142] przepuszczania[121] strumienia świetlnego[221] lub skręcanie[141] płaszczyzny[121] polaryzacji[121] przez[64] kryształ[141], na[64] który[241] oddziaływa się[41] sygnałem modulującym[251]. 
152~Zygierewicz J.~Kosmiczna łączność radiowa~MON~1964~191~16
W[66] celu[161] zaprojektowania[121] takiego[221] sprzętu należy określić warunki[142] propagacji[121] na[66] powierzchni[161] Księżyca, częstotliwość[141] pracy[121] systemu, sposób[141] wykonania[121] anten oraz moc[141], jaką[241] trzeba doprowadzić do[62] anteny[121] nadawczej[221]. Na[66] podstawie[161] wyników obserwacji[121] powierzchni[121] Księżyca i szeregu[121] pomiarów wykonywanych[222] za[65] pomocą radaru, spektroskopów i temu[43] podobnych[222] przyjęto pewne[242] parametry[142] transmisji[121] radiowej[221] na[66] Księżycu, [&] 
153~Sosiński R.~Z dziejów energetyki~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1964~53~7
Następnym[251] poważnym[251] krokiem w[66] badaniach nad[65] elektrycznością było odkrycie[111] francuskiego[221] fizyka[121] Coulomba[/][121], który[211] stwierdził, że siła przyciągania[121] lub odpychania[121] między[65] dwoma małymi kulkami naładowanymi elektrycznością jest wprost proporcjonalna do[62] iloczynu ich[42] ładunków, a odwrotnie proporcjonalna do[62] kwadratu odległości[121] między[65] nimi. Prawo[111] Coulomba[/][121] było pierwszym[251] ilościowym[251] prawem w[66] historii[161] elektryczności[121]. 
154~Sosiński R.~Z dziejów energetyki~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1964~79~1
W[66] latach osiemdziesiątych[262] ubiegłego[221] wieku[121] to[211] znaczenie[111] energii[121] elektrycznej[221], które[241] wyczuwał profesor Ayrton[/][111], rysowało[501] się już zupełnie wyraźnie. Ale poglądy[112] takie[212] były jeszcze niedostępne[212] dla[62] szerokich[222] kręgów społeczeństwa[121] i Marceli[/] Deprez[/][111]  pionier w[66] dziedzinie[161] przesyłania[121] energii[121] na[64] dalekie[242] odległości[42]  następującymi słowami scharakteryzował punkt[141] widzenia[121] pokutujący[241] w[66] technice[161] aż do[62] czasu wystawy[121] monachijskiej[221]: [&] 
155~Sosiński R.~Z dziejów energetyki~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1964~98~14
Ten[211] najprostszy[211] model[111] stanowi[5] właściwie mały[241] silnik[141]. Ale silnik[111] ten[211] posiada przede[+] wszystkim jedną[241] poważną[241] wadę. Ażeby go[44] wprawić w[64] ruch[141], trzeba wprawić w[64] ruch[141] magnes[141], czyli użyć[5] do[62] jego[42] obracania[121] znowu jakiegoś[221] innego[221] silnika. Oczywiście byłby to[41] nonsens[111] z[62] punktu widzenia[121] technicznego[221]. Czy jednak nie udałoby[501] się wywołać magnetycznych[222] działań [&] 
156~Sosiński R.~Z dziejów energetyki~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1964~154~3
Nad[65] rozwiązaniem tych[22] trudności[122] głowił[501] się cały[211] szereg[111] sławnych[222] inżynierów[122] dziewiętnastego[221] wieku[121]. Jest przy[66] tym[46] rzeczą uderzającą[251] jak[9] wiele[8] zmieniło[501] się w[66] dziedzinie[161] techniki[121] od[62] czasów maszyny[121] parowej[221]. Twórcami jej[42] byli  jak[9] wiemy  empirycy, ludzie praktyki[121], bynajmniej nie uczeni[112]. Tymczasem jeśli idzie o[64] wynalazek[141] i dalsze[241] udoskonalanie[141] turbiny[121] parowej[221] [&] 
157~Sosiński R.~Z dziejów energetyki~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1964~227~22
Istnieje obecnie cały[211] szereg[111] rozmaitych[222] typów reaktorów[122] atomowych[222] i coraz to[8] dalsze[212] powstają ciągle. Typ[111] opisany[211] powyżej zwie[501] się reaktorem niejednorodnym[251], gdyż jego[42] część[111] aktywna składa[501] się z[62] siatki[121] przestrzennej[221] grafitu i uranu, a więc z[62] punktu widzenia[121] materiałowego[221] jest niejednorodna. Istnieją również reaktory[112] jednorodne[212], [&] 
158~Sosiński R.~Z dziejów energetyki~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1964~229~18
Od[62] tej[221] pory[121] powstała pewna liczba elektrowni[122] atomowych[222], głównie w[66] Anglii[/][161] i Ameryce[/][161]. Jednakże zagadnienie[111] produkcji[121] energii[121] elektrycznej[221] przy[66] wykorzystaniu[161] energii[121] jądrowej[221] do[+] dzisiaj nie zostało[57] jeszcze rozwiązane[211] w[64] taki[241] sposób[141], aby[9] elektrownie[112] te[212] mogły konkurować z[65] elektrowniami konwencjonalnymi. Złożył[501] się na[64] to[44] cały[211] szereg[111] przyczyn. 
159~Sosiński R.~Z dziejów energetyki~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1964~237~4
W[66] zasadzie[161] ogniwo[111] paliwowe[211] oparte[211] jest[57] na[66] zjawisku[161] elektrolizy[121], która zostaje[57] przeprowadzona jak[+] gdyby w[66] odwrotnym[261] kierunku[161]. W[66] "zwykłym[261]" procesie elektrolizy[121] pod[65] działaniem prądu elektrycznego[221] następują pewne[212] reakcje[112] chemiczne[212], w[66] rezultacie których[222] pojawiają[501] się nowe[212] substancje[112]. Tak na[64] przykład[141] elektroliza roztworu kwasu siarkowego[221] powoduje wydzielanie[+] się[141] wodoru i tlenu. Które[212] gromadzą[501] się na[66] elektrodach i mogą być[57] wytwarzane[212] w[66] dowolnych[262] ilościach, [&] 
160~Krowicki K., Syczewski M.~Stałe paliwa rakietowe~MON~1964~16~4
Zależność[111] między[65] szybkością spalania[121], ciśnieniem i temperaturą jest najważniejszą[251] charakterystyką każdego[221] paliwa[121]. Teoretyczne[212] obliczenia[112] matematyczne[212] prowadzą do[62] mniej lub więcej zgodnych[222] z[65] praktyką wzorów, lecz przeważnie są to[41] zależności[112] bardzo skomplikowane[212]. Dla[62] paliw złożonych[222] do[62] najtrafniejszych[222] należy wzór[111] wyprowadzony[211] przez[64] [~] Summerfielda[/][141] i współpracowników[142] z[62] uniwersytetu Princeton[/]. 
161~Krowicki K., Syczewski M.~Stałe paliwa rakietowe~MON~1964~88~17
Parametrami, które[212] ilościowo mogą określić przydatność[141] paliwa[121] pod[65] względem mechanicznym[251] są: moduł[111] Jounga[/][121] dopuszczalne[211] naprężenie[111], udarność[111] i tym[232] podobne[212]; ostatecznego[221], jakiegoś[221] ogólnego[221] ujęcia[121] zagadnień wytrzymałościowych[222] paliw i wpływu tych[222] własności[122] na[64] balistykę wewnętrzną[241] silników dotychczas brak[5]. Dlatego poniższe[212] uwagi[112] również nie pretendują do[62] takiego[221] ujęcia[121] zagadnienia[121]. 
162~Krowicki K., Syczewski M.~Stałe paliwa rakietowe~MON~1964~96~14
Temperatura kruchości[121] tworzywa[121] zależy od[62] takich[222] czynników jak[9]: ciężar[141] cząsteczkowy[241], wiązania[142] drugiego[221] rzędu (polarne[242], wodorowe[242]), wiązania[142] poprzeczne[242], giętkość[141] cząsteczek, czynnik[141] plastyfikujący[241], wypełniacz[141] i stopień[141] krystalizacji[121] polimeru. Wraz ze[65] wzrostem ciężaru cząsteczkowego[221] temperatura kruchości[121] zmienia[501] się (obniża) do[62] chwili[121], gdy ciężar[111] cząsteczkowy[211] nie przekroczy wielkości[121] około[8] dziesięć do[62] czwartej[221] potęgi[121]; [&] 
163~Krowicki K., Syczewski M.~Stałe paliwa rakietowe~MON~1964~105~29
Przytoczone[212] liczby[112] wyjaśniają, dlaczego prochy[112] przyklejone[212] do[62] ścian komory[121] tak źle pracują i uzasadniają, dlaczego w[66] wypadku[161] ładunków przyklejonych[222] masa prochu[121] musi być bardzo elastyczna we[66] wszystkich[262] spotykanych[262] w[66] eksploatacji[161] temperaturach. Przy[66] co[+] najmniej dziesięciokrotnie większej[261] rozszerzalności[161] termicznej[261] liniowej[261] paliwo[111] kruche[211] przy[66] minimalnych[262] wahaniach temperatury[121] uległoby popękaniu[131] i odklejeniu[131]. 
164~Krowicki K., Syczewski M.~Stałe paliwa rakietowe~MON~1964~121~18
Na[66] tym[261] przykładzie widzimy, że w[66] wypadku[161] stosowanych[222] rozdrobnień utleniających[222] substancji[121], lepkości[121] nieutwardzonych[222] żywic i istniejących[222] ciężarów właściwych[222] stosowanych[222] substancji[122] opadanie[111] zachodzi albo w[64] sposób[141] laminarny[241] (prawo[111] Stokesa[/][121]), albo substancja stała[211] jest[57] praktycznie zawieszona w[66] cieczy[161]. Stąd wynika, że nie[+] ma dużego niebezpieczeństwa[121] rozdzielania[121] małych[222] kryształów substancji[121] utleniającej[221] od[62] dużych[222], ponieważ duże[212] kryształy[112] opadając będą[56] porywać[51] małe[242], które[212] same[212] nie opadają. 
165~Krowicki K., Syczewski M.~Stałe paliwa rakietowe~MON~1964~156~19
Są różne[212] sposoby[112] sporządzania[121] paliw. Po[66] zmieszaniu[161] z[65] utleniaczem i innymi dodatkami monomeryczne[241] ciekłe[241] lepiszcze[141] poddaje się[41] polimeryzacji[131] przez[64] dodawanie[141] odpowiednich[222] katalizatorów. Niektóre[212] żywice[112] (fenolowe[212]) są termoutrwardzalne[212], inne[212], jak[9] chlorek[111] poliwinylu[121], poliakryliany[112], polietylen[111] lub asfalt[111], są termopastyczne[212]. Kilka[31] jest nietwardniejących[222]  pozostają miękkie[212], elastyczne[212], na[64] przykład[141] poliizobutelen[111]. 
166~Krowicki K., Syczewski M.~Stałe paliwa rakietowe~MON~1964~183~22
Nitroceluloza jest świetnym[251] środkiem wiążącym[251]. Z[65] dodatkiem plastyfikatorów jest bardzo elastyczna. Łatwo wiąże substancje[142] stałe[242] oraz żeluje[5] składniki[142] ciekłe[242]. Wadą nitrocelulozy[121] jest niemożność[111] odlewania[121] ładunków prochowych[222], gdyż koloidalne[212] roztwory[112] o[66] dużej[261] zawartości[161] nitrocelulozy[121] mają tak dużą[241] lepkość[141], że nawet metodami wyciskania[121] otrzymać można tylko ziarno[141] o[66] niewielkich[262] średnicach. 
167~Krowicki K., Syczewski M.~Stałe paliwa rakietowe~MON~1964~223~33
Dlatego pod[65] nazwą[151] spowolniacz należy rozumieć substancję zmniejszającą[241] szybkość[141] spalania[121] paliw z[65] nadchloranami. Stosowanie[111] spowolniaczy do[62] paliw z[65] azotanami byłoby zupełnie bezcelowe[211], gdyż paliwa[112] te[212] mają tak niską[241] szybkość[141] spalania[121], że najczęściej, aby[9] podtrzymać palenie[141], należy stosować dodatek[141] "katalizatorów" spalania[121]. 
168~Zieleziński J.~Obsługa techniczna samolotów sportowych~Wyd. Kom. i Ł.~1962~31~9
W[66] przypadku[161] łączenia[121] sklejek uzyskanie[111] odpowiedniego[221] skosu jest nieraz sprawą trudną[251], zwłaszcza gdy łączenie[111] ma miejsce[141] na[66] wąskich[262] wręgach lub żebrach. Dlatego też należy unikać łączenia[121] sklejek na[66] powierzchniach zbyt[8] wąskich[262] nie podpartych[262] dostatecznie sztywno. Opłaca[501] się wtedy nawet wymiana większego[221] pola[121] sklejki[121], to[41] znaczy do[62] szerszej[221] wręgi[121], żebra[121] i tym[232] podobne[212], niż początkowo zachodziła tego potrzeba[111] (z[62] tytułu uszkodzenia[121]). 
169~Zieleziński J.~Obsługa techniczna samolotów sportowych~Wyd. Kom. i Ł.~1962~50~10
Podłużnice[112] i wręgi[112] kadłubów o[66] konstrukcji[161] metalowej[261] i pokryciu[161] pracującym[261] wykonywane[212] są[57] z[62] kształtowników formowanych[222] z[62] blach ze[62] stopów lekkich[222]. Z[62] tychże[222] stopów wykonane[212] są[57] blachy[112] przeznaczone[212] na[64] pokrycie[141] pracujące[241]. Są to[41] najczęściej blachy[112] duralowe[212] o[66] grubości[161] pięć dziesiątych[122] milimetra do[62] dwóch[3] milimetrów. Klejenie[111] drewna[121] lub spajanie[111] rur znajduje w[66] tych[262] konstrukcjach odpowiednik[141] w[66] postaci[161] nitowania[121]. 
170~Zieleziński J.~Obsługa techniczna samolotów sportowych~Wyd. Kom. i Ł.~1962~66~7
Usuwanie[111] nitu polega na[66] nawiercaniu[161] jego[42] główki[121]. Środek[141] główki[121] oznacza się[41] starannie przez[64] zapunktowanie[141], a następnie wywierca się[41] główkę wiertłem nieco mniejszej[221] średnicy[121] niż średnica trzonka. Podczas[62] wiercenia[121] należy zwracać uwagę na[64] współosiowe[241] prowadzenie[141] wiertła[121], aby[9] nie dopuścić do[62] uszkodzenia[121] krawędzi[122] łączonych[222] elementów. Nawiercać należy możliwie płytko, to[41] znaczy jedynie do[62] poziomu blachy[121], w[64] sposób[141] przedstawiony[241] na[66] rysunku[161]. 
171~Bochenek R.~Od Muru Chińskiego do Linii Maginota~MON~1964~44~8
Machiny[112] oblężnicze[212], stosowane przy[66] szturmowaniu[161] średniowiecznych[222] budowli[122] obronnych[222], w[66] zasadzie[161] nie różniły[501] się od[62] tych[222], którymi posługiwali[501] się wojownicy świata antycznego[221]. Używano taranów, haków niszczycielskich[222], helepolii[122] czyli ruchomych[222] wież oblężniczych[222] i tak dalej. W[66] pierwszej[261] połowie[161] czternastego[221] wieku[121] jako[61] zapowiedź[111] nowych[222] czasów pojawia[501] się broń[111] palna. 
172~Bochenek R.~Od Muru Chińskiego do Linii Maginota~MON~1964~97~7
Wynalezienie[111] przez[64] francuskiego[241] chemika[141] Vieille'a[/][141] prochu[121] bezdymnego[221] i zastosowanie[111] go[42] około[62] tysiąc osiemset osiemdziesiątego[221] szóstego[221] roku[121] w[66] amunicji[161] karabinowej[261] pozwoliło w[66] ostatnich[262] latach dziewiętnastego[221] wieku[121] skonstruować typy[142] karabinów całkowicie współczesnych[222]. Karabiny[142] takie[242] skonstruowali Lebel[/] w[66] tysiąc osiemset osiemdziesiątym[261] szóstym[261] roku[161] we[66] Francji[/][161], Mosin[/] w[66] tysiąc osiemset dziewięćdziesiątym[261] pierwszym[261] roku[161] w[66] Rosji[/][161] i Moser[/] w[66] tysiąc osiemset osiemdziesiątym[261] dziewiątym[261] w[66] Niemczech[/]. 
173~Bochenek R.~Od Muru Chińskiego do Linii Maginota~MON~1964~104~7
W[66] latach siedemdziesiątych[262] ubiegłego[221] stulecia[121] wzrost[11] zasięgu[121] ognia artylerii[121] oblężniczej[221] zmusił fortyfikatorów[142] do[62] prawie[8] dwukrotnego[221] powiększenia[121] promienia fortów otaczających[222] cytadelę oraz odsunięcia[121] ich[42] od[62] siebie[42] na[64] trzy[34] do[62] czterech[32] kilometrów. Po[66] upływie zaledwie dwudziestu[32] lat okazało[501] się jednak, że i ta nowa linia fortów oddalonych[222] od[62] czterech[32] do[62] sześciu[32] kilometrów od[62] cytadeli[121] nie jest już w[66] stanie[161] zabezpieczyć jej[42] przed[65] ogniem artylerii[121] oblężniczej[221]. 
174~Bochenek R.~Od Muru Chińskiego do Linii Maginota~MON~1964~113~12
Naczelny[211] inżynier twierdzy[121] pułkownik Korotkiewicz[/] został[57] zabity[211], pozostali[212] oficerowie dostali[501] się do[62] niewoli[121]. Łupem niemieckiego[221] patrolu[121] stała[501] się teczka zawierająca plan[141] twierdzy[121] oraz pełną[241] dokumentację jej[42] fortyfikacyjnej[221] rozbudowy[121] z[65] dokładnym[251] rozmieszczeniem poszczególnych[222] budowli[122] obronnych[222] i miejscami ustawienia[121] dział[122]. 
175~Bochenek R.~Od Muru Chińskiego do Linii Maginota~MON~1964~139~13
Do[62] jej[42] rozbudowy[121] zużyto ponad[8] sześć[34] milionów ton[122] cementu i sześćset[34] pięćdziesiąt[34] tysięcy metrów sześciennych[222] drewna[121]. W[66] okresie największego[221] nasilenia[121] prac budowlanych[222] przy[66] wznoszeniu[161] Linii[121] Zygfryda[/][121] pracowało ponad[8] pięćset[31] tysięcy ludzi[122] oraz dostarczano dziennie do[62] rejonu jej[42] budowy[121] około[8] osiemset[34] wagonów materiałów fortyfikacyjnych[222]. 
176~Burakowski T., Sala A.~Pociski przeciwlotnicze i przeciwpociski~MON~1964~62~6
Faza końcowa kierowania[121] występuje również nie we[66] wszystkich[262] typach przeciwlotniczych[262] pocisków odrzutowych[222] jednak w[66] tej[261] fazie[161] pociski[112] przeciwlotnicze[212] i przeciwpociski[112] są[57] kierowane[212] znacznie częściej niż[9] w[66] fazie[161] startowej[261] i kalibrowania[121]; pociski[112] są[57] najczęściej samonaprowadzane[212], rzadziej kierowane[212] zdalnie. W[66] przypadku[161] przeciwpocisków i dużych[222] pocisków przeciwlotniczych[222] o[66] większym[261] pułapie lub zasięgu[161] występują zazwyczaj dwa[31] systemy[112] kierowania[121]: [&] 
177~Burakowski T., Sala A.~Pociski przeciwlotnicze i przeciwpociski~MON~1964~109~4
Jednak jeszcze do[62] tej[221] pory[121] Nike-Ajax[/] stanowią obronę przeciwlotniczą[241] ważniejszych[222] ośrodków USA[=] oraz amerykańskich[222] baz wojskowych[222] na[66] terenie Grenlandii[/][121], NRF[=], Japonii[/][121] i innych[222]. Ponadto Stany[/][112] Zjednoczone[/][212] sprzedały je[44] kilku[33] państwom członkowskim[232] NATO[=] między[+] innymi Francji[/][131] i NRF[=] i obecnie ponad[8] tysiąc[111] pięćset[31] tych[222] pocisków znajduje[501] się na[66] ich[42] uzbrojeniu[161]. 
178~Burakowski T., Sala A.~Pociski przeciwlotnicze i przeciwpociski~MON~1964~137~1
Ponieważ między[65] dywizjonową[251] stacją radiolokacyjną[251] wykrywania[121], i radiolokatorem bateryjnym[251] śledzenia[121] jest pewna odległość[111], zatem dane[142] przekazuje się[41] wzajemnie przez[64] urządzenie[141] obliczające[241] samoczynnie poprawkę na[64] paralaksę, czyli przez[64] tak zwany[241] przelicznik[141], jest to[41] część[111] składowa centralnego[221] urządzenia[121] liczącego[221], które[241] posiada bateria i które[211] znajduje[501] się w[66] wozie dowódcy[121] baterii[121]. 
179~Domański J.~Transport wojskowy w przestworzach~MON~1964~24~9
W[66] USA[=] na[64] przykład[141], w[66] grudniu tysiąc dziewięćset sześćdziesiątego[221] trzeciego[221] roku[121] uruchomiono po[64] raz[141] pierwszy[241] stałe[242] kontynentalne[242] towarowe[242] linie[142] lotnicze[242], obejmujące[242] miasta[142] leżące[242] między[65] Nowym[/][251] Jorkiem[/] a San[+] Francisco[/]. Rejsy[112] samolotów na[66] tych[262] liniach uzależnione[212] są[57] oczywiście od[62] zamówień składanych[222] przez[64] firmy[142]. Odrzutowce[112] obsługują te[242] linie[142], przystosowane[242] wyłącznie do[62] przewozu towarów mogą zabrać na[64] swój[241] pokład[141] czterdzieści[34] pięć[34] ton[122] ładunku, to[41] jest tyle[8], ile[8] dwa[31] średniej[221] wielkości[121] wagony[112] towarowe[212]. 
180~Domański J.~Transport wojskowy w przestworzach~MON~1964~48~17
W[66] każdym[261] bądź[8] razie[161] począwszy od[62] pierwszego[221] dnia operacji[121] siedemnastego[221] września do[62] trzydziestego[221] września tysiąc dziewięćset czterdziestego[221] czwartego[221] roku[121] z[62] samolotów transportowych[222] zrzucono na[66] spadochronach dwadzieścia[34] tysięcy stu[34] dziewięćdziesięciu[34] żołnierzy[142], trzynaście[34] tysięcy siedemset[34] osiemdziesiąt[34] jeden[8] żołnierzy[142] wylądowało wraz z[65] samolotami transportowymi na[66] lądowiskach przygotowanych[262] przez[64] oddziały[142] które[212] wylądowały uprzednio. 
181~Domański J.~Transport wojskowy w przestworzach~MON~1964~73~1
Kampanie[112] drugiej[221] wojny[121] światowej[221] w[64] sposób[141] nie budzący[241] żadnych[222] wątpliwości[122] wykazały, a niedawne[212] działania[112] wojenne[212] w[66] Korei[/][161], Wietnamie[/], Egipcie[/] i Algierii[/][161] potwierdziły, że głównym[251] zadaniem samolotu nie jest już przewożenie[111] bomb, lecz że należy go[44] traktować jako[64] nowy[241] środek[141] transportu, który[211] może[5] wpłynąć na[64] zmianę formy[121] prowadzenia[121] wojny[121], co[41] jest szczególnie ważne[211] w[66] erze[161] broni[122] jądrowych[222]. 
182~Domański J.~Transport wojskowy w przestworzach~MON~1964~121~14
Ogólnie rzecz[141] biorąc klapy[112] są[57] znacznie szerzej rozpowszechnione[212] od[62] skrzeli[122], gdyż zwiększają siłę nośną[241] przy[66] niezwiększonym[261] kącie natarcia[121] skrzydła[121], a to[41] z[62] kolei[121] umożliwia lądowanie[141] samolotów przy[66] niezbyt dużym[261] kącie natarcia[121], co[41] ułatwia widoczność[141] z[62] kabiny[121] pilota[121] i umożliwia stosowanie[141] krótszego[221] podwozia[121]. Ta cenna zaleta spowodowała, że wszystkie[212] współczesne[212] samoloty[112], w[66] tym[46] oczywiście i samoloty[112] transportowe[212], wyposażone[212] są[57] w[64] klapy[142]. 
183~Domański J.~Transport wojskowy w przestworzach~MON~1964~150~19
Istota tego[221] projektu polega na[66] tym[46], że śmigłowcowi[131] w[64] miarę możliwości[121] nadano cechy[142] samolotu. Śmigłowiec[111] Girarda[/][121] ma więc silnik[141] turboodrzutowy[241] umocowany[241] tak jak[9] w[66] normalnym[261] samolocie i dający[241] ciąg[141] w[66] locie poziomym[261]. Do[62] pionowego[221] startu i lądowania[121] służyć ma natomiast wirnik[111] nośny[211] o[66] kształcie trójkąta z[65] ruchomymi końcówkami do[62] jego[42] sterowania[121]. W[66] locie poziomym[261] wirnik[111] nośny[211] jest[57] unieruchomiony[211] i spełnia rolę szczątkowego[221] płata[121]. 
184~Domański J.~Transport wojskowy w przestworzach~MON~1964~176~4
Samoloty[112] komunikacyjne[212] średniego[221] zasięgu[121] zabierają od[62] dwudziestu[32] pięciu[32] do[62] stu[32] pasażerów[122], latają z[65] prędkością rzędu czterysta dziewięćset kilometrów na[64] godzinę na[66] wysokościach od[62] tysiąc pięćset do[62] dziesięciu[32] tysięcy metrów. Górny[241] pułap[141] osiągają tylko samoloty[112] o[66] napędzie turboodrzutowym[261] (na[64] przykład[141] pułap[111] samolotu Tu-sto[+] dwadzieścia[+] cztery[/] wynosi dziesięć[34] tysięcy metrów). 
185~Grzegorzewski J., Siekierski Z.~Przyspieszenia. Przeciążenia. Nieważkość.~{brak}~{brak}~62~4
Zwiększenie[141] przyspieszenia[121] samolotu można uzyskać również za[65] pomocą innych[222] urządzeń, nie zamontowanych[222] na[66] samolocie, a należących[222] do[62] wyposażenia[121] lotniskowego[221]. Są to[41] przede[+] wszystkim różnego[221] rodzaju[121] katapulty[112] będące[212] jednym[251] z[62] najstarszych[222] i szeroko stosowanych[222] środków skręcania[121] rozbiegu[121] samolotów, umożliwiające[212] rozpędzenie[141] samolotu na[66] krótkim[261] odcinku drogi[121] do[62] prędkości[121] koniecznej[221] do[62] oderwania[121]. 
186~Jankiewicz Z.~Latające trójkąty~MON~1964~24~12
Dalsze[212] prace[112] nad[65] tym[251] prototypem profesora[121] Lippischa[/][121] doprowadziły do[62] seryjnej[221] produkcji[121] myśliwca rakietowego[221], zastosowanego[221] operacyjnie z[65] końcem roku[121] tysiąc dziewięćset czterdziestego[221] czwartego[221]. Po[66] zakończeniu[161] wojny[121] prace[112] nad[65] doświadczeniami Lippischa[/][121] kontynuowane[212] były[57] w[66] amerykańskich[262] zakładach Convair[/]. Rezultatem ich[42] było skonstruowanie[111] pierwszego[221] na[66] świecie latającego[221] trójkąta z[65] silnikiem turboodrzutowym[251] samolotu doświadczalnego[221] Convair-siedem[+] tysięcy[+] dwa[/], [&] 
187~Jankiewicz Z.~Latające trójkąty~MON~1964~54~16
Główne[212] zalety[112] szybowca to[41] bardzo prosta konstrukcja oraz ułatwiony[211] transport[111], szybowiec[111] może[5] bowiem być[57] holowany[211] bokiem za[65] samochodem bez[62] potrzeby[121] demontażu[121]. Skrzydła[112] prostokątne[212] o[66] kącie skosu trzynaście stopni są[57] dość silnie skręcone[212] geometrycznie. Usterzenie[111] kierunku[121] składa[501] się z[62] dwóch[32] trójkątnych[222] powierzchni[122] osadzonych[222] na[66] końcach skrzydeł. Rolę lotek[122] i steru wysokości[121] spełniają sterolotki[112]. 
188~Jankiewicz Z.~Latające trójkąty~MON~1964~63~13
Długoletnie[212] doświadczenia[112] z[65] samolotem AVRO[+] siedemset[+] siedem[/] umożliwiły skonstruowanie[141] pierwszego[221] bombowca w[66] układzie[161] czystej[221] delty[121] AVRO-sześćset[+] dziewięćdziesiąt[+] osiem[/] Vulcan[/], produkowanego[221] seryjnie i stanowiącego[221] nadal podstawowe[241] wyposażenie[141] lotnictwa[121] bombowego[221] RAF[=], drugim[251] z[62] brytyjskich[222] zakładów, który[211] zajął[501] się doświadczeniami z[65] samolotami w[66] układzie[161] delty[121], jest Boulton[+] and[+] Paul[+] Limited[/]. 
189~Jankiewicz Z.~Latające trójkąty~MON~1964~81~4
Kadłub[111] o[66] konstrukcji[161] półskorupowej[261] mieści w[66] swojej[261] przedniej[261] części[161] ciśnieniową[241] kabinę dla[62] pięciu[32] członków[122] załogi[121], wyposażoną[241] w[64] fotele[142], które[212] w[66] razie[161] niebezpieczeństwa[121] mogą być[57] katapultowane[212]. Chwyty[112] powietrza[121] do[62] czterech[32] silników znajdują[501] się w[66] skrzydłach po[66] obu[36] stronach kadłuba. W[66] prototypach stosowano silniki[142] Saphire[/] i Avon[/]. Podwozie[111] składa[501] się z[62] trzech[32] wielokołowych[222] zespołów. 
190~Kawecki A.~O walce w eterze bez tajemnic~MON~1964~92~34
Natężenie[141] to[241] można zwiększyć przez[64] podwyższenie[141] mocy[121] w[66] impulsie, przez[64] zwiększenie[141] rozmiarów anteny[121], co[41] wyostrza wiązkę promieniowania[121], oraz za[65] pomocą innych[222] środków. Radiolokatory[112] naziemne[212] posiadają tego[221] rodzaju[121] możliwości[142]. Natomiast urządzenia[112] zakłócające[212] z[62] reguły[121] muszą być małej[221] mocy[121] i niewielkich[222] rozmiarów. Na[64] zwiększenie[141] mocy[121] stacji[121] radiolokacyjnej[221] nie mogą odpowiedzieć zwiększeniem swojej[221] mocy[121], gdyż obciążają elektrownie[142] samolotu. 
191~Kawecki A.~O walce w eterze bez tajemnic~MON~1964~97{?}~28
Z[62] przeprowadzonych[222] badań wynika, że niektóre[212] materiały[112] rokują nadzieje[142] na[64] uzyskanie[141] dobrych[222] rezultatów, jednak prawdopodobnie nadawałyby[501] się one tylko do[62] samolotów nie przekraczających[222] bariery[121] dźwięku[121]. Warto poświęcić kilka[34] słów szerokim[232] możliwościom maskowania[121] celów przed[65] radiolokatorami umieszczonymi na[66] pokładzie[161] samolotów oraz wytwarzaniu[131] fałszywych[222] celów naziemnych[222]. 
192~Kawecki A.~O walce w eterze bez tajemnic~MON~1964~131~11
Podczas[62] pierwszych[222] nalotów bombowych[222] na[64] Anglię[/] nawigatorzy bombowców określali swoje[241] położenie[141] dokonując pomiaru kierunku[121] odbioru fal z[62] tak zwanych[222] radiolatarni[122], czyli nadajników, których[222] sygnały[112] były[57] znane[212], położenie[111] zaś było[57] oznaczone[211] na[66] mapie[161]. Po[66] wykreśleniu[161] na[66] mapie[161] zmierzonych[222] kierunków punkt[111] przecięcia[121] wyznaczał pozycję samolotu. System[111] ten[211] został[57] zakłócony[211] przez[64] Anglików[142], którzy odbierali sygnały[142] z[62] niemieckich[222] radiolatarni[122]. 
193~Kazimierczuk Z.~Izotopy - nieznani czarodzieje~MON~1964~16~7
Ale już atom[111] obdarzony[211] jednym[251] neutronem więcej, a więc żelazo[+] pięćdziesiąt[+] dziewięć[111] jest izotopem promieniotwórczym[251]. Naruszyć stabilność[141] jądra[121] można nie tylko metodą "dokładania[121]" mu neutronów. Jądro[111] jest nietrwałe[211] również wtedy, kiedy ma za[+] mało neutronów. Jeśli żelazo-pięćdziesiąt[+] sześć[141] pozbawić jednego[221] neutronu, stanie[501] się ono także izotopem promieniotwórczym[251]. 
194~Kazimierczuk Z.~Izotopy - nieznani czarodzieje~MON~1964~76~13
Przyrząd[111] składa[501] się z[62] cynkowego[221] zasobnika, w[66] którym[261] umieszczona jest[57] aluminiowa probówka z[65] niewielką[251] ilością tulu-sto[+] siedemdziesiąt[121] lub europu-sto[+] pięćdziesiąt[+] pięć[121]. Przyrząd[111] zawieszony[211] jest[57] nad[65] taśmą, na[66] której[261] przesuwa[501] się ruda[111]. Wchodząc w[64] zasięg[141] promieniowania[121], diamenty[112] silnie rozbłyskują. Reszta jest sprawą specjalnego[221] mechanizmu który[21] wyławia świecące[242] grudki[142]. 
195~Kazimierczuk Z.~Izotopy - nieznani czarodzieje~MON~1964~114~4
Są to[41] jednak neutrony[112] tak zwane[212] prędkie[212]  posiadające[212] mimo[62] kilkakrotnych[222] zderzeń ciągle jeszcze dość dużą[241] energię. Podkreślamy to[44] nie bez[62] powodu, istnieją bowiem jeszcze neutrony[112] spowolnione[212]  zwane[212] także termicznymi. Rzecz[111] w[66] tym[46], że detektory[112] rejestrujące[212] neutrony[142] prędkie[242] są zupełnie niewrażliwe[212] na[64] neutrony[142] termiczne[242]. Ten[211] właśnie fakt[111] miał decydujące[241] znaczenie[141] dla[62] dalszego[221] rozwoju[121] badań geologicznych[222], [&] 
196~Kazimierczuk Z.~Izotopy - nieznani czarodzieje~MON~1964~165~13
Do[62] normalnych[222] aparatów rentgenowskich[222] potrzebne[211] jest wysokie[211] napięcie[111]. Delikatne[241] i skomplikowane[241] urządzenie[141] muszą obsługiwać wysoko kwalifikowani fachowcy. A przy[66] tym[46] aparaty[112] rentgenowskie[212] są drogie[212], niewygodne[212] w[66] transporcie i w[66] wielu[36] miejscowościach odizolowanych[262] od[62] wielkich[222] ośrodków  na[+] ogół niemożliwe[212] do[62] zastosowania[121]. 
197~Kazimierczuk Z.~Izotopy - nieznani czarodzieje~MON~1964~196~8
Naukowcy pracują także nad[65] środkami zabezpieczającymi przed[65] promieniowaniem. Badania[112] są[57] prowadzone[212] wprawdzie w[66] wielu[36] wypadkach na[64] zlecenie[141] instytucji[122] cywilnych[222], ale właśnie wojsko[111] jest[57] szczególnie zainteresowane[211] ich[42] pozytywnymi wynikami. Warto tu przytoczyć takie[242] osiągnięcia[142], jak[9] wytworzenie[141] nowego[221] materiału, chroniącego[221] przed[65] szkodliwym[251] działaniem neutronów i promieniowaniem gamma. Nowy[211] materiał[111] o[66] nazwie[161] Densithene[/] jest mieszaniną sproszkowanego[221] ołowiu[121] i tworzywa[121] sztucznego[221]. 
198~Zieleziński J.~Obsługa techniczna samolotów sportowych~Wyd. Kom. i Ł.~1962~100~22
Bezwzględnie do[62] ich[42] liczby[121] zaliczyć trzeba zabezpieczenia[142] połączeń. W[66] przypadku[161] zawleczek[122] wymagania[112] te[212] dotyczą w[66] pierwszym[261] rzędzie materiału i średnicy[121] zawleczki[121]. Zawleczki[112] wykonywane[212] są[57] w[64] sposób[141] znormalizowany[241] w[66] zależności[161] od[62] średnicy[121] śrub i sworzni[122]. Przy[66] ich[42] wytwarzaniu[161] znajduje zastosowanie[111] węglowa stal konstrukcyjna zwykłej[221] jakości[121]. 
199~Zieleziński J.~Obsługa techniczna samolotów sportowych~Wyd. Kom. i Ł.~1962~135~5
Poprawnie zbudowane[212] ściągacze[112] powinny być[57] poddawane[212] jedynie obciążeniom osiowym[232]. Powinny one być[57] również zabezpieczone[212] przed[65] ewentualnym[251] rozkręceniem[+] się za[65] pomocą wyżarzonego[221] drutu mosiężnego[221] lub żelaznego[221] drutu ocynkowanego[221] o[66] średnicy[161] osiem dziesiątych[122] do[62] jednego[221] milimetra. Do[62] zabezpieczenia[121] jednego[221] ściągacza potrzebne[212] są dwa[31] kawałki[112] drutu o[66] jednakowej[261] długości[161]. Wymiary[112] tych[22] drutów uzależnione[212] są[57] od[62] numeru ściągacza i wynoszą: [&] 
200~Zieleziński J.~Obsługa techniczna samolotów sportowych~Wyd. Kom. i Ł.~1962~148~21
Układy[112] sterowania[121] samolotów kryją w[66] sobie[161] nieraz drobne[242] niespodzianki[142], których[222] nieznajomość[111] utrudniać może[5] szybką[241] regulację wychyleń sterów. Dlatego też przed[65] przystąpieniem do[62] regulacji[121] wychyleń sterowych[222] konieczne[211] jest zapoznanie[+] się[111] z[65] kinematyką układu sterowego[221]. Najwięcej trudności[122] przysparza zwykle regulacja wychyleń lotek[122], a to[41] ze[62] względu na[64] stosunkowo skomplikowaną[241] mechanikę różnicowości[121]. 
201~Zieleziński J.~Obsługa techniczna samolotów sportowych~Wyd. Kom. i Ł.~1962~261~14
Gdy jednak ilość[111] opiłków stopniowo się zwiększa[501], silnik[111] wymaga rozebrania[121] w[66] celu[161] stwierdzenia[121] przyczyny[121] ich[42] pojawienia[+] się[121]. Niektóre[212] instrukcje[112] użytkowania[121] samolotów zalecają po[66] spuszczeniu[161] zużytego[221] oleju[121] przemywanie[141] instalacji[121] olejowej[221] naftą. Przy[66] czynności[161] tej[261] należy jednak zważać na[64] to[44], aby[9] nie nalać nafty[121] do[62] wnętrza[121] silnika. Stosuje się[41] także często płukanie[141] instalacji[121] za[65] pomocą czystego[221] oleju[121] w[64] sposób[141] omówiony[241] już wyżej przy[66] dokonywaniu[161] zmiany[121] gatunku[121] oleju[121]. 
202~Zieleziński J.~Obsługa techniczna samolotów sportowych~Wyd. Kom. i Ł.~1962~265~9
Do[62] wytworzenia[121] prądu wysokiego[221] napięcia[121] w[66] silnikach tych[262] służy prawie[8] zawsze urządzenie[111] zwane iskrownikiem. W[66] nielicznych[262] tylko przypadkach w[66] bardzo małych[262] samolotach sportowych[262] stosowany[211] jest[57] jeszcze bateryjny[211] system[111] zapalania[121] (u[62] nas[42] w[66] kraju[161] nie[+] ma takich[222] samolotów w[+] ogóle). Pracuje on na[66] tej[261] samej[261] zasadzie[161] co[9] system[111] iskrownikowy[211] z[65] tą[251] różnicą, że składa[501] się z[62] akumulatora jako[62] źródła[121] prądu, cewki[121] indukcyjnej[221] przetwarzającej[221] prąd[141] niskiego[221] napięcia[121] płynący[241] z[62] akumulatora na[64] prąd[141] wysokiego[221] napięcia[121], urządzenia[121] "delco[/]", [&] 
203~Zieleziński J.~Obsługa techniczna samolotów sportowych~Wyd. Kom. i Ł.~1962~162~14
W[66] większości[161] samolotów sportowych[222] fotele[112] załogi[121] wyposażone[212] są[57] w[64] urządzenia[142] do[62] regulacji[121] ich[42] położenia[121]. Urządzenie[111] to[211] może[5] być dwojakie[211]. Może[5] na[64] przykład[141] umożliwiać przesuwanie[141] fotela do[62] przodu i do[62] tyłu, albo jego[42] podnoszenie[141] do[62] góry[121] i opuszczenie[141] do[62] dołu. Spotyka się[41] także bardziej skomplikowane[242] urządzenia[142], które[212] łączą w[66] sobie[46] jednocześnie oba[34] kierunki[142] ruchów. W[66] takim[261] przypadku[161] przesuwaniu[131] fotela do[62] przodu towarzyszy[5] jego[42] jednoczesne[211] unoszenie[111] do[62] góry[121]. 
204~Żmihorski E.~Konstrukcje przekładowe~MON~1964~26~15
Zmniejszenie[111] ciężaru uzyskane[211] przez[64] zastosowanie[141] konstrukcji[122] przekładowych[222] daje korzyści[142] również w[66] lotnictwie wojskowym[261] i sportowym[261]. Korzyści[142] te[242] jednak trudno jest wykazać w[66] postaci[161] konkretnych[222] oszczędności[122], stwierdzone[212] są[57] natomiast polepszenia[112] osiągów, jak[9] wzrost[111] udźwigu[121], zwiększenie[111] prędkości[121], zasięgu[121], zmniejszenie[111] ciężaru w[66] porównaniu[161] z[65] rozwiązaniami konwencjonalnymi. 
205~Żmihorski E.~Konstrukcje przekładowe~MON~1964~35~19
Wypełniacze[112] papierowe[212] są najtańsze[212] z[62] obecnie znanych[222]. Sam[211] papier[111] mimo[62] sklejenia[121] go[42] w[64] komórkowy[241] blok[141] jest tworzywem o[66] niskiej[261] wytrzymałości[161] i z[62] tego[221] powodu wymaga usztywnienia[121] przez[64] nasycenie[141] go[42] żywicą. Żywica po[66] utwardnieniu[161] usztywnia papier[141] i zabezpiecza go[44] przed[65] wpływami atmosferycznymi. W[66] wyniku[161] przesycenia[121] papieru żywicą otrzymuje się[41] blok[141] komórkowy[241] o[66] dobrej[261] wytrzymałości[161] na[64] ściskanie[141], jednak wytrzymałość[111] na[66] ścianie[161] pozostaje niska, [&] 
206~Żmihorski E.~Konstrukcje przekładowe~MON~1964~62~9
Spienianie[111] i utwardzanie[111] wypełniacza[121] o[66] grubości[161] cztery do[62] piętnaście milimetrów wymaga nagrzania[121] formy[121] do[62] osiemdziesięciu[32] stopni Celsjusza[/][121] w[66] czasie od[62] piętnastu[32] do[62] dwudziestu[32] minut. Przetrzymanie[111] w[66] tej[261] temperaturze[161] przez[64] sześćdziesiąt[34] minut powoduje spienienie[+] się[141] mieszaniny[121] pianotwórczej[221]. Podwyższenie[111] temperatury[121] do[62] stu[32] pięćdziesięciu[32] stopni Celsjusza[/][121] w[66] czasie od[62] dwudziestu[32] do[62] dwudziestu[32] pięciu[32] minut ma na[66] celu[161] utwardzenie[141] spienionego[221] tworzywa[121]. 
207~Żmihorski E.~Konstrukcje przekładowe~MON~1964~89~15
Jak[9] widać z[62] wykresu, pięćdziesiąt[31] pięć[31] procent[122] kosztów przypada na[64] materiał[141] matrycy[121], listew i operację rozpuszczania[121], reszta zaś kosztów  na[64] materiał[141] okładzin i wypełniacza, walcowanie[141], formowanie[141] cylindra i montaż[141] zespołu. Druga metoda łączenia[121] wypełniaczy z[65] okładzinami  lutowanie[111], zapewnia wysoką[241] wytrzymałość[141] połączeń. 
208~Żmihorski E.~Konstrukcje przekładowe~MON~1964~95~19
Filmy[112] klejowe[212] mają tę zaletę w[66] stosunku[161] do[62] innych[222] rodzajów klejów, że zapewniają stałą[241] grubość[141] warstwy[121] kleju[121], przy[66] czym[46] cała powierzchnia łączenia[121] pokryta jest[57] klejem, a wytrzymałość[111] połączeń obu[32] wykładzin (dolnej[221] i górnej[221]) z[65] wypełniaczem jest jednakowa. Najczęściej stosowane[212] filmy[112] przy[66] wytwarzaniu[161] elementów przekładkowych[22] mają ciężar[141] właściwy[241] od[62] piętnaście setnych[122] do[62] jednej[221] drugiej[121] metrów kwadratowych[222] klejonej[221] powierzchni[121]. 
209~Elsztein P.~Zagadki lotu~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~22~8
Budowę tunelu[121] rozpoczynamy od[62] wycięcia[121] stożkowej[221] dyszy[121] z[62] kartonu grubości[121] półtora milimetra, według[62] rozmiarów podanych[222] na[66] rozwinięciu[161] rysunku[121] dziesiątego[221]. Po[66] wycięciu[161] obrysu[121] zwijamy go[44] bez[62] załamania[121] i sklejamy spiłowując przedtem klinowato brzegi[142] kartonu, tak aby[9] dysza nie miała najmniejszego[221] grubienia[121] w[66] miejscu[161] spojenia[121]. Podstawa dyszy[121] składa[501] się z[62] deseczek lub sklejki[121] od[62] trzech[32] do[62] pięciu[32] milimetrów grubości[121]. 
210~Elsztein P.~Zagadki lotu~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~61~16
Jeszcze bardziej pouczające[241] doświadczenie[141] z[65] walcem można wykonać puszczając go[44] z[62] pewnej[221] wysokości[121]. Ruch[141] obrotowy[241] uzyskujemy podobnie jak[9] przy[66] poprzednim[261] doświadczeniu[161] dzięki[63] zastosowaniu[131] nici[122]. Walec[111] puszczony[211] rozpędza[501] się opadając pionowo i nagle załamuje tor[141] lotu, spadając pod[65] pewnym[251] kątem do[62] ziemi[121], jakby się ślizgał[501] po[66] niewidzialnej[261] równi[161] pochyłej[261]. 
211~Elsztein P.~Zagadki lotu~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~90~5
Zauważyć można przy[66] tym[46], że maksymalny[241] zasięg[141] uzyska nasz[211] model[111] rakiety[121] przy[66] kącie startu około[8] czterdzieści pięć stopni, a maksymalny[241] pułap[141] (wysokość[141]) mniej więcej na[66] połowie[161] zasięgu[121] przy[66] kącie startu około[8] dziewięćdziesiąt stopni. W[66] celu[161] analizy[121] poszczególnych[222] krzywych[122] na[66] tablicy[161] wykreśla się[41] siatkę współrzędnych[122]. Najprostsze[212] obliczenia[112] umożliwiają określenie[141] najkorzystniejszego[221] kąta startu dla[62] uzyskania[121] maksymalnego[221] zasięgu[121]. 
212~Klejman H.~Masery i lasery nowe zdobycze elektroniki~MON~1965~87~21
Monokryształ[111] rubinu może[5] też emitować promienie[142] w[64] sposób[141] ciągły[241]. Daje się[41] wtedy koncentrację jonów chromu dziesięciokrotnie mniejszą[241] (polepsza[501] się wówczas monochromatyczność[111], ale moc[111] wyjściowa znacznie spada, pręt[111] utrzymuje[501] się w[66] temperaturze[161] ciekłego[221] azotu) oraz stosuje się[41] specjalny[241] układ[141] intensywnego[221] pompowania[121] optycznego[221]. Moc[111] promieniowania[121] wyjściowego[221] jest przy[66] tym[46] mała, bo rzędu[62] kilku[32] miliwatów. 
213~Klejman H.~Masery i lasery nowe zdobycze elektroniki~MON~1965~134~4
W[66] tym[261] okresie w[66] gwałtownym[261] tempie następowały coraz to[8] nowe[212] odkrycia[112] i wynalazki[112], a czasopisma[112] naukowe[212] i techniczne[212] publikowały niemal w[66] każdym[261] numerze nowe[242] rewelacje[142] z[62] tej[221] dziedziny[121]. Laser[111] rubinowy[211], gazowy[211], szklany[211], półprzewodnikowy[211], cieczowy[211]  oto z[+] grubsza plon[111] niespełna trzech[32] lat. Tempo[111] iście błyskawiczne[211], bogactwo[111] problematyki[121] naukowo-technicznej[221] ogromne[211], rezultaty[112] prac imponujące[212]! 
214~Klejman H.~Masery i lasery nowe zdobycze elektroniki~MON~1965~152~10
Z[65] wiązką o[66] kącie rozwarcia[121] jedna minuta można przy[66] ich[42] pomocy[161] rozróżnić przedmioty[142] o[66] wymiarach od[62] trzech[32] do[62] pięciu[32] metrów w[66] odległości[161] dziesięciu[32] kilometrów. Taki[211] lokator[111] może[5] współpracować z[65] konwencjonalnym[251] mikrofalowym[251] radarem dalekiego[221] zasięgu[121], jako[61] przystawka do[62] precyzyjnych[222] pomiarów w[66] mniejszym[261] promieniu. Wymiary[112] i ciężar[111] lokatora[121] optycznego[221] bliskiego[221] zasięgu[121] są małe[212], rzędu kilkunastu[32] kilogramów, co[41] decyduje o[66] jego[42] portatywności[161], szczególnie wygodnej[261] dla[62] wojska[121]. 
215~Klejman H.~Masery i lasery nowe zdobycze elektroniki~MON~1965~155~5
Taki[211] lokator[111] może[5] służyć do[62] pomiarów szybkości[121] i przyspieszeń pojazdów kosmicznych[222] lub sztucznych[222] satelitów, jak[9] również do[62] precyzyjnych[222] pomiarów w[66] odniesieniu[161] do[62] celów ruchomych[222]  w[66] zakresie zastosowań wojskowych[222]. Jednak najbardziej perspektywiczne[211] jest wykorzystanie[111] bardzo dobrej[221] czułości[121] tego[221] urządzenia[121] do[62] wykrywania[121] i pomiarów i obiektów poruszających[+] się[222] szczególnie wolno[8], na[64] przykład[141] z[65] prędkością jednego[221] milimetra na[64] sekundę. W[66] tym[261] przypadku[161] dopplerowskie[211] przesunięcie[111] częstotliwości[121] wynosi aż cztery[34] metaherze[142]! 
216~Klejman H.~Masery i lasery nowe zdobycze elektroniki~MON~1965~157~31
Wykorzystanie[111] laserowej[221] technologii[121] "przebijania[121]" bardzo dokładnych[222] mikrootworów, w[66] dowolnie twardym[261] materiale, pozwala na[64] obróbkę dysz wykonanych[222] z[62] węglików spiekanych[222], co[41] zwiększa ich[42] trwałość[141] niemal dwieściekrotnie w[66] porównaniu[161] z[65] dyszami stalowymi. Praktycznie nieograniczone[241] zwiększenie[141] trwałości[121] może[5] dać użycie[111] o[62] tego[221] celu[121] korundu. 
217~Nowacki T., Pióro T.~Człowiek a technika wojenna~MON~1964~25~6
Niemniej ważną[241] rolę odgrywają środki[112] przeprawowe[212], których[222] wartości[112] techniczne[212] wpływają w[66] poważnej[261] mierze[161] na[64] tempo[141] operacji[121]. Szczególnego[221] znaczenia[121] nabiera to[211] zagadnienie[111] w[66] operacjach na[66] europejskim[261] teatrze działań, obfitującym[261] w[64] dużą[241] ilość[141] rzek, kanałów i innych[222] przeszkód wodnych[222]. Nowoczesne[212] środki[112] przeprawowe[212] pozwalają już obecnie na[64] pokonywanie[141] rzek niemal bez[62] zatrzymania[121] wojsk, co[41] umożliwia zwiększenie[141] tempa[121] działań. 
218~Nowacki T., Pióro T.~Człowiek a technika wojenna~MON~1964~44~1
W[66] zasadzie[161] można stwierdzić że postęp[111] w[66] technice[161] wojennej[261] powoduje wypieranie[141] stosunkowo niewielkiej[221] ilości[121] rodzajów uzbrojenia[121], wprowadza natomiast wiele[34] typów nowych[222]. Dzieje[501] się tak między[+] innymi dlatego, że pojawienie[+] się[111] każdej[221] nowej[221] broni[121] wywołuje natychmiast odpowiednie[242] zmiany[142] w[66] postaci[161] wynajdywania[121] środków obrony[121] czynnej[221] lub biernej[221]. Można więc sformułować ogólne[241] prawo[141] rozwoju[121] techniki[121] wojennej[221], wyrażające[+] się[241] w[66] rosnącym[261] zróżnicowaniu[161] środków walki[121]. 
219~Nowacki T., Pióro T.~Człowiek a technika wojenna~MON~1964~55~20
Inny[211] czynnik[111] wpływający[211] na[64] liczebność[141] wojsk, rodzaj[111] uzbrojenia[121], również nie naruszył masowego[221] charakteru współczesnej[221] armii[121]. Rozwój[111] techniki[121] doprowadził do[62] redukcji[121] kawalerii[121], ale na[66] tym[46] właściwie skończyła[501] się redukcyjna działalność[111] generalnych[222] sztabów. Pojawił[501] się natomiast cały[211] garnitur[111] nowych[222] rodzajów wojsk organizowanych[222] w[64] miarę pojawiania[+] się[121] nowego[221] uzbrojenia[121], a więc lotnictwo[111], wojska[112] pancerne[212], jednostki[112] obrony[121] przeciwlotniczej[221], wojska[112] rakietowe[212] i inne[212]. 
220~Nowacki T., Pióro T.~Człowiek a technika wojenna~MON~1964~68~6
Wzajemne[211] powiązanie[111] różnorodnych[222] systemów uzbrojenia[121], szereg[111] konieczności[122] przed[65] jakimi staje konstruktor broni[121]  to[41] niewątpliwie bardzo istotne[212] czynniki[112] wpływające[212] na[64] powstanie[141] pewnej[221] tendencji[121] występującej[221] dziś ostrzej niż kiedykolwiek w[66] historii[161] wojskowości[121], a mianowicie tendencji[121] do[62] wyrównywania[121] bilansu osiągnięć w[66] rozwoju[161] techniki[121] na[66] świecie. Jesteśmy na[64] przykład[141] świadkami tego[42], jak[9] znakomite[212] osiągnięcia[112] Związku[/][121] Radzieckiego[/][221] w[66] dziedzinie[161] nowych[222] broni[122] wywołują gorączkowe[242] wysiłki[142] sztabów i instytutów badawczych[222] państw imperialistycznych[222] do[62] odrobienia[121] swych[222] opóźnień w[66] tej[261] dziedzinie[161]. 
221~Nowacki T., Pióro T.~Człowiek a technika wojenna~MON~1964~72~10
W[66] Stanach[/][162] Zjednoczonych[/][262] na[64] przykład[141] więcej niż połowa specjalistów[122] zajętych[222] działalnością badawczo-naukową[251] i konstruowaniem pracuje w[66] dziedzinie[161] problematyki[121] wojennej[221]. Zmiany[112] i wynalazki[112] w[66] wielu[36] gałęziach nauki[121] znajdują niemal natychmiast odzwierciedlenie[141] w[66] dziedzinie[161] wojskowej[261]  osiągnięcia[112] fizyki[121] atomowej[221], półprzewodniki[112], ultradźwięki[112] i infradźwiękowe[212] fale[112], światło[111] podczerwone[211], technika rachunkowa i tym[232] podobne[212]. 
222~Nowacki T., Pióro T.~Człowiek a technika wojenna~MON~1964~97~15
Wywód[111] ten[211] ukazuje w[66] specyficznym[261] świetle znaczenie[141] czynnika ludzkiego[221] w[66] wojnie[161]. Ukazuje go[44] od[62] strony[121] poziomu intelektualnego[221] osób odpowiedzialnych[222] za[64] przygotowania[142] obronne[242] i działania[142] wojenne[242], a mających[222] olbrzymi[241] wpływ[141] na[64] zachowanie[141] lub wyniszczenie[141] ludności[121] własnego[221] kraju[121]. Naczelne[212] dowództwa[112] i ich[42] koncepcje[112] w[66] znacznym[261] stopniu decydują o[66] losach danej[221] społeczności[121] i armii[121] w[66] czasie działań wojennych[222]. 
223~Nowacki T., Pióro T.~Człowiek a technika wojenna~MON~1964~152~23
Przez[64] pojęcie[141] "automatyka" rozumie się[41] procesy[142] techniczne[242], w[66] których[262] człowiek nie bierze bezpośredniego[221] udziału, czyli nie stanowi[5] ogniwa[121] w[66] obwodzie ich[42] działania[121], natomiast organizuje proces[141] automatyczny[241] oraz pełni[5] funkcje[142] kierowania[121] i kontroli[121] (uruchomienie[111], nastawienie[111], regulacja, konserwacja, nadzór[111] i naprawa). 
224~Nowacki T., Pióro T.~Człowiek a technika wojenna~MON~1964~161~20
Prostszy[211] sposób[111] przyspieszania[121] adaptacji[121] świetlnej[221] polega na[66] ograniczeniu[161] oświetlenia[121] tych[222] pomieszczeń, w[66] których[262] operatorzy znajdują[501] się przed[65] objęciem dyżuru. W[66] takich[262] pomieszczeniach należy unikać otwartych[222] lamp elektrycznych[222] bez[62] przysłoniętych[222] włókien żarzenia[121]. Poleca się[41] stosować żarówki[142] o[66] matowej[261] powierzchni[161] i matowe[242] abażury[142]. Po[66] przebywaniu[161] w[66] takim[261] pomieszczeniu[161] maksymalną[241] czułość[141] osiąga się[41] już po[66] dwudziestu[36] minutach pozostawania[121] w[66] ciemności[161]. 
225~Będkowski L., Kruś J.~Elektryczność w samolocie~MON~1965~16~6
W[66] niektórych[262] samolotach pasażerskich[262] stosowane[211] jest[57] indywidualne[211] oświetlenie[111], umożliwiające[211] każdemu pasażerowi czytanie[141] w[64] taki[241] sposób[141], aby[9] nie przeszkadzało to[41] pozostałym[232]. Oprawę z[65] żarówką o[66] mocy[161] dwadzieścia do[62] trzydzieści watt[122] z[65] odbłyśnikiem i z[65] układem soczewek wbudowuje się[41] w[64] ścianę kabiny[121]. Bańka lampy[121] ma specjalny[241] kształt[141], dzięki[63] czemu[43] strumień[111] świetlny[211] skierowany[211] jest[57] na[64] gazetę lub książkę w[66] promieniu[161] koła[121] pięćdziesięciu[32] centymetrów. 
226~Będkowski L., Kruś J.~Elektryczność w samolocie~MON~1965~29~3
Moc[111] żarówki[121] wynosi pięćdziesiąt[34] watt[122]. Następnym[251] spośród[62] świateł pomocniczych[222] jest światło[111] sygnalizacji[121] wypuszczenia[121] podwozia[121]. Oprawa światła[121] jest[57] zabudowana w[66] dolnej[261] części[161] kadłuba. Światło[111] w[66] kolorze żółtym[261] podaje na[64] ziemię sygnał[141] informujący[241] o[66] wypuszczonym[261] podwoziu[161]. Zasięg[111] widoczności[121] tego[221] światła[121] wynosi trzy[34] kilometry[142], kąt[111] wiązki[121] średnio sto[34] osiemdziesiąt[34] stopni w[66] dolnej[261] półkuli[161]. 
227~Będkowski L., Kruś J.~Elektryczność w samolocie~MON~1965~104~5
Dla[62] umożliwienia[121] załodze[131] orientacji[121] przy[66] przelocie nad[65] poszczególnymi radiolatarniami stosuje się[41] dodatkowe[242] nadajniki[142] sygnałów przelotu, tak zwane[242] markiery[142], które[212] uruchamiają na[66] pokładzie samolotu odpowiednie[242] sygnały[142] dźwiękowe[242] (dzwonek[111]) i świetlne[242] (lampka sygnalizacyjna). Wzdłuż[62] linii[121] lądowania[121] może[5] znajdować[501] się kilka[31] markierów[122] (dwa[31] lub trzy[31]), każdy[211] w[66] innej[261] odległości[161] od[62] początków pasa lądowania[121]. 
228~Będkowski L., Kruś J.~Elektryczność w samolocie~MON~1965~76~7
Najłatwiejszym[251] sposobem zapalania[121] mieszanki[121] jest zapłon[111] od[62] iskry[121] elektrycznej[221]. Iskrę elektryczną[241] można wywołać za[65] pomocą impulsu prądu elektrycznego[221] o[66] wysokim[261] napięciu[161]. Impulsy[112] takie[212] wytwarzane[212] są[57] przez[64] specjalne[242] urządzenia[142], tak zwane[242] iskrowniki[142] i cewki[142] zapłonowe[242]. Natomiast urządzenie[111], które[211] wytwarza iskrę bezpośrednio w[66] cylindrze, zwane[211] jest[57] świecą[151] zapłonową[251]. 
229~Burakowski T., Sala A.~Noktowizja~MON~1965~50~14
Ziemskimi źródłami promieniowania[121] są wszystkie[212] ciała[112] znajdujące[+] się[212] na[66] kuli[161] ziemskiej[261]. Przykładami ziemskich[222] źródeł naturalnych[222] mogą być: piasek[111], woda, gleba, skała, drzewa[112], rośliny[112], zwierzęta[112], ludzie i tak dalej. Charakterystyka widmowa każdego[221] z[62] nich[42] zależy zarówno od[62] temperatury[121], jak[9] również od[62] własności[121] powierzchni[121] i kształtu źródła[121]. 
230~Burakowski T., Sala A.~Noktowizja~MON~1965~115~7
Widikon został[57] opracowany[211] w[66] ostatnich[262] latach i należy do[62] przetworników obrazu z[65] niepełnym[251] przetwarzaniem. Spośród[62] innych[222] telewizyjnych[222] lamp analizujących[222] wyróżnia[501] się dobrą[251] czułością, prostą[251] budową i najmniejszymi rozmiarami (maksymalna średnica dwadzieścia osiem milimetrów, maksymalna długość[11] sto sześćdziesiąt milimetrów), co[41] szczególnie predysponuje go[44] do[62] wykorzystania[121] w[66] telewizji[161] specjalnej[261]. 
231~Cheda W., Malski M.~Jak powstaje samolot~MON~1965~37~19
Pułapem samolotu nazywa[501] się wysokość[111], na[66] której[261] samolot[111] dysponuje jeszcze prędkością wznoszenia[+] się[121] równą[251] jednej[221] pięćdziesiątej[121] metra na[64] sekundę. Jest on szczególnie ważny[211] dla[62] samolotów wojskowych[222]. Samoloty[112] te[212] na[66] dużych[262] wysokościach łatwiej mogą prowadzić działania[142] na[66] dużych[262] wysokościach zarówno zaczepne[242], jak[9] i obronne[242]. Pułap[111] wpływa również na[64] zmniejszenie[141] kosztów eksploatacji[121] dzięki[63] temu[43], że ze[65] wzrostem wysokości[121] zmniejszają[501] się opory[112] aerodynamiczne[212], a co[41] za[65] tym[45] idzie maleje siła potrzebna na[64] ich[42] pokonanie[141]. 
232~Cheda W., Malski M.~Jak powstaje samolot~MON~1965~146~37
Wyszkolenie[111] pilota[121] latającego[221] na[66] tych[262] nowoczesnych[262] samolotach też osiąga zawrotne[242] sumy[142] i kosztuje więcej niż[9] wykształcenie[111] pięciu[32] lekarzy[122] i trzech[32] filozofów[122]. Podobnie wygląda sytuacja w[66] dziedzinie[161] nowoczesnych[222] samolotów pasażerskich[222]. Znana amerykańska firma Boeing[/] podała do[62] wiadomości[121], że koszty[112] przez[64] nią[44] poniesione[212] na[64] opracowanie[141] pasażerskiego[221] odrzutowca Boeing-siedemset[+] siedem[/], po[66] uruchomieniu[161] seryjnej[221] produkcji[121] i sprzedaniu[161] różnym[232] liniom lotniczym[232] trzystu[32] pięćdziesięciu[32] sztuk tych[222] samolotów, nie zwróciły[501] się. 
233~Telakowska W., Reindl T.~Problemy wzornictwa przemysłowego~PWN~1966~22~24
Oczywiście o[66] dalszych[262] losach analogicznych[222] inicjatyw rozstrzygają potem[8] specyficzne[212] warunki[112] poszczególnych[222] krajów. Omawiane[212] dwa[31] przykłady[112] dostatecznie ilustrują taki[241] właśnie przebieg[141] spraw[122]. Na[+] pewno wychowankowie Bauhausu[121] szybciej niż absolwenci warszawskiej[221] akademii[121] mogli dotrzeć do[62] problemów wzornictwa[121] produkcji[121] przemysłowej[221]. Byli[5] też do[62] niej[42] lepiej przygotowani. 
234~Telakowska W., Reindl T.~Problemy wzornictwa przemysłowego~PWN~1966~62~17
Towary[112] znajdujące[+] się[212] w[66] sklepach i demonstrowane[212] w[66] witrynach, powszechnie noszone[212] ubiory[112], meble[112] naszych[222] mieszkań, przedmioty[112], którymi się otaczamy[501], środki[112] komunikacji[121], wyposażenie[111] dworców, hoteli, świetlic i kin  wszystko[41] to[211] ma wpływ[141] na[64] kształtowanie[141] sposobu bycia[121], upodobań, przyzwyczajeń i mody[121]  słowem na[64] kształtowanie[141] kultury[121] i poziomu konsumpcji[121]. 
235~Telakowska W., Reindl T.~Problemy wzornictwa przemysłowego~PWN~1966~126~25
Przy[66] komponowaniu[161] świadomie, a czasem[8] podświadomie dokonywana jest[57] dziś selekcja i ograniczanie[111] elementów składających[+] się[222] na[64] całość[141], szukanie[111] zwięzłości[121], jednoznaczności[121], rzetelności[121] plastyczności[121] wyrazu. Potrzeba[111] prostoty[121] nasila[501] się. Bez[62] trudu zauważyć to[44] można nie tylko we[66] współczesnej[261] architekturze[161], ubiorze, formach sprzętu komunikacyjnego[221], w[66] plakacie i innych[262] środkach propagandy[121] i reklamy[121]. 
236~Jóźwiak R.~Sztuczny wiatr~MON~1965~18~11
Chcąc latać szybko, wygodnie i bezpiecznie musimy badać. Wszelkie[212] badania[112], a w[66] tym[261] przypadku[161] badania[112] aerodynamiczne[212], umożliwiają nam poznanie[141] zjawisk, z[65] którymi może[5] się zetknąć[501] człowiek w[66] powietrzu[161]. Poznanie[111] tych[222] zjawisk w[66] badaniach aerodynamicznych[262] przeprowadzonych[262] na[66] ziemi[161], stwarza podstawy[142] dalszego[221] postępu i zapobiega niepotrzebnemu narażeniu[131] życia[121] człowieka[121]. 
237~Jóźwiak R.~Sztuczny wiatr~MON~1965~67~9
Następnym[251] kryterium[151] warunkującym[251] pełne[241] podobieństwo[141] aerodynamiczne[241] jest liczba Macha[/][121], obrazująca wpływ[141] ściśliwości[121] powietrza[121] na[64] charakter[141] przepływu. Liczbą Macha[/][121] nazywamy stosunek[141] prędkości[121] dźwięku[121], czyli prędkości[121] rozchodzenia[+] się[121] dźwięku[121] (głosu) w[66] danym[261] ośrodku[161] (powietrzu[161]). 
238~Jóźwiak R.~Sztuczny wiatr~MON~1965~115~12
Pamiętamy bowiem, że każdej[231] naddźwiękowej[231] prędkości[131] przepływu odpowiada tylko jeden[241] określony[241] kształt[141] dyszy[121]. W[66] tym[261] przypadku[161] elastyczne[212] ścianki[112] dyszy[121], mogące[212] znacznie się odkształcać[501], przybierają potrzebne[242] kształty[142] pod[65] naciskiem specjalnie wykonanych[222] do[62] tego[221] celu[121] instalacji[122]. Należy nadmienić, że dyfuzor[111] zmniejszający[211] prędkości[142] przepływu od[62] wartości[122] naddźwiękowych[222] do[62] poddźwiękowych[222], powinien mieć również regulowany[241] kształt[141]. 
239~Jóźwiak R.~Sztuczny wiatr~MON~1965~122~14
Oprócz[62] powyższych[222] czynników zjawisku[131] odbitej[221] fali[121] uderzeniowej[221] towarzyszy[5] zwiększenie[+] się[111] czasu trwania[121] przepływu ustalonego[221]. Wzrost[111] ten[211] jest jednak niewielki[211] i czas[111] przepływu ustalonego[221] jest w[66] dalszym[261] ciągu[161] bardzo krótki[211]. Niewielkie[241] zwiększenie[141] czasu przepływu ustalonego[221] można uzyskać także przez[64] dłużenie[141] rury[121] niskiego[221] ciśnienia[121]. 
240~Jóźwiak R.~Sztuczny wiatr~MON~1965~133~13
Modele[112] startują przeważnie z[62] ziemi[121] (można je[44] również wypuszczać z[62] samolotu). Do[62] tego[221] celu[121] używa się[41] silników rakietowych[222] na[64] paliwo[141] stałe[241], które[211] następnie oddziela[501] się od[62] modelu[121] i opada. Przed[65] próbą przeprowadza się[41] badania[142] atmosfery[121] za[65] pomocą radiosond, rakiet i tym[232] podobne[212]. Badania[112] aktualnych[222] parametrów atmosfery[121] (ciśnienia[121], wilgotności[121] gęstości[121], temperatury[121]) niezbędne[212] są dla[62] wprowadzenia[121] poprawek do[62] wyników pomiarów (na[64] przykład[141] prędkości[121]). 
241~Jóźwiak R.~Sztuczny wiatr~MON~1965~204{?}~24
Właściwe[211] obliczenie[111] i zaprojektowanie[111] takich[222] nietypowych[222] konstrukcji[122] dachowych[222] wymaga znajomości[121] rozkładu ciśnień na[66] dachu[161] w[66] zależności[161] od[62] kierunku[121] i prędkości[121] wiatru. Mając rozkłady[142] ciśnień na[66] dachu[161], łatwo jest obliczyć obciążenia[142] działające[242] na[64] poszczególne[242] segmenty[142] konstrukcji[121] i wykryć miejsca[142] najbardziej obciążone[242], które[242] trzeba będzie wzmocnić. 
242~Kochański M.~Od balisty do działa atomowego~MON~1965~14~17
Siły[121] miotającej[221] w[66] balistach dostarczały pęki[112] skręconych[222] żył[122] zwierzęcych[222], umocowane[212] pionowo w[66] ramie[161] zbudowanej[261] z[62] klocków drewnianych[222] w[64] pęki[142] żył[122] wkładano dwie[34] dźwignie[142] z[62] obu[32] stron kołyski[121], drugie[242] końce[142] kołyski[121] łączono z[65] dźwignią. Aby[9] wystrzelić pocisk[141], napinano cięciwę za[65] pomocą kołowrotka i utrzymywano w[66] stanie[161] napiętym[261] na[66] zaczepie[161]. Przed[65] cięciwą, w[66] wyżłobieniu[161] kołyski[121], układano pocisk[141], którym[251] był kamień[111] lub strzała. 
243~Kochański M.~Od balisty do działa atomowego~MON~1965~51~12
Przy[66] zwykłym[261] działaniu[161] zapalnika przyczynami zadziałania[121] spłonki[121] zapalającej[221] mogą być: nakłucie[111] przez[64] iglicę mechanizmu uderzeniowego[221], przesuwającą[+] się[241] w[66] kierunku[161] spłonki[121] pod[65] wpływem bezwładności[121] podczas[62] uderzenia[121] pocisku[121] w[64] przeszkodę (w[66] zapalnikach uderzeniowych[262]); nakłucie[111] iglicą mechanizmu zegarowego[221] w[66] mechanicznym[261] zapalniku[161] czasowym[261]; impuls[111] prądu w[66] zapalnikach zbliżeniowych[262] i zapalnikach elektrycznych[262] uderzeniowych[262] lub czasowych[262]. 
244~Kochański M.~Od balisty do działa atomowego~MON~1965~95~12
Współczynnik[111] kształtu pocisku[121] jest częścią składową[251] tak zwanego[221] współczynnika batalistycznego[221] pocisku[121], który[211] w[66] postaci[161] nieco uproszczonej[261] przedstawiony[211] jest[57] związkiem [~] będącym[251] zasadniczą[251] charakterystyką balistyczną[251] pocisków. W[66] powyższym[261] wzorze [~]. Oznacza kaliber[141] pocisku[121] [~] jego[42] ciężar[141] [~]. Czym[9] jest [~] mniejsze[211], tym[9] lepiej, gdyż świadczy to[41] o[66] mniejszych[262] oporach napotykanych[262] przez[64] pociski[142] w[66] czasie lotu. 
245~Kochański M.~Od balisty do działa atomowego~MON~1965~115~3
Zamki[112] poosiowo suwliwe[212] różnią[501] się od[62] zamków klinowych[222] i śrubowych[222] tym[45], że przy[66] otwieraniu[161] i zamykaniu[161] mają ruch[141] posuwisty[241], równoległy[241] do[2] osi[121] przewodu lufy[121]. Można wykorzystywać je[44] przy[66] tym[46] dla[62] szeregu[121] czynności[122] takich[222], jak[9] na[64] przykład[141] pęd[111] mechanizmu do[62] noszenia[121] i podawania[121] nabojów, wyrzucanie[111] wystrzelonych[222] łusek i dosyłanie[111] kolejnego[221] naboju[121] do[62] komory[121] nabojowej[221]. 
246~Kochański M.~Od balisty do działa atomowego~MON~1965~170~8
Wybuch[141] ładunku[121] atomowego[221] przeprowadza się[41] przez[64] szybkie[241] przejście[141] masy[121] paliwa[121] atomowego[221] w[64] stan[141] skupiony[241]. Krążące[212] dotychczas swobodnie neutrony[112] wywołują reakcję łańcuchową[241]. Intensywność[141] wybuchu[121] wzmagają otaczające[212] paliwo[141] atomowe[241] specjalne[12] powłoki[112] grafitowe[212], których[222] zadaniem jest utrudnianie[111] wylatywania[121] neutronów na[+] zewnątrz ładunku[121]. W[66] chwili[161] spotkania[121] z[65] celem[151] na[66] określonej[261] odległości[161] od[62] celu[121] następuje wybuch[111] zwykłego[221] materiału[121] wybuchowego[221]. 
247~Kochański M.~Od balisty do działa atomowego~MON~1965~199~22
Wieża czołgu[121] jest dwudzielna. Będąc kołyską dla[62] działa[121], górna część[111] wieży[121] waha[501] się w[66] czopach dolnej[221], obrotowej[221] części[121] wieży[121]. Wahliwa[211] wieża umożliwia ustawienie[141] na[66] czołgu[161] potężnego[221] działa[121], które[211] znajduje[501] się poza[65] jego[42] działem bojowym[251]. Dzięki[63] temu[43] można zmierzyć średnicę części[121] obrotowej[221] czołgu[121] i ogólne[242] wymiary[142] czołgu[121], a przez[64] to[44] i jego[42] ciężar[141]. Francuskie[212] czołgi[112] ciężkie[212] o[66] podobnej[261] konstrukcji[161] nie zostały[57] wprowadzone[212] na[64] uzbrojenie[141]. 
248~Pilecki S.~Od Ikara mędrsi~MON~1965~19~16
Jonosfera jest warstwą zalegającą[251] nad[65] stratosferą na[66] wysokości[161] od[62] około[8] osiemdziesięciu[32] do[62] około[8] sześćset kilometrów. Składa[501] się ona z[62] silnie zjonizowanych[222] o[66] ujemnym[261] ładunku[161] elektrycznym[261] cząstek rozrzedzonych[222] gazów. W[66] niższych[262] partiach atmosfery[121], w[66] związku[161] z[65] większą[251] gęstością powietrza[121], jony[112] nie mogą istnieć przez[64] dłuższy[241] okres[141] czasu, na[66] większych[262] jednak wysokościach możliwości[112] te[212] są znaczne[212]. Stopień[111] jonizacji[121] i wysokość[111] jonosfery[121] nad[65] powierzchnią ziemi[121] są zmienne[212] i zależą od[62] pory[121] doby[121] i roku[121], nasilenia[121] plam słonecznych[222] i tym[232] podobnych[222]. 
249~Pilecki S.~Od Ikara mędrsi~MON~1965~24~34
Najbardziej istotny[241] wpływ[141] na[64] organizm[141] człowieka[121] wywierają przeciążenia[112] powstające[212] w[66] tych[262] właśnie kierunkach. Wpływ[111] przyspieszenia[121] (przeciążenia[121]) na[64] organizm[141] człowieka[121] zależny[211] jest[57] od[62] następujących[222] czynników: wartości[121] przyspieszenia[121], czasu jego[42] działania[121] prędkości[121] narastania[121] przyspieszenia[121], kierunku[121] sił przyspieszenia[121] względem[65] ciała[121] obcego[221], części[122] ciała[121], na[64] które[242] siły[112] te[212] działają, częstości[121] zmian tych[222] sił i stanu organizmu. 
250~Pilecki S.~Od Ikara mędrsi~MON~1965~82~15
W[66] szkołach takich[262] szkoli się[41] różnych[242] specjalistów[142], których[222] praca wiąże[501] się z[65] wypadkami i awariami w[66] lotnictwie. Są więc nimi piloci, nawigatorzy, łącznościowcy, mechanicy jak również lekarze, sanitariusze i inni. Zakres[111] wiedzy[121] o[66] służbie[161] ratowniczej[261] jest bardzo obszerny[211], gdyż awarie[112] mogą zachodzić w[66] bardzo różnych[262] warunkach, a sposoby[112] przeciwdziałania[121] im[43] lub likwidowania[121] czy zmniejszania[121] ich[42] następstw muszą być inne[212] na[66] oceanie, w[66] lasach, na[66] jeziorach lub w[66] zaśnieżonych[262] górach. 
251~Pilecki S.~Od Ikara mędrsi~MON~1965~177~31
Biorąc pod[64] uwagę duże[242] trudności[142], jakie[212] mogą wystąpić z[65] hodowlą wyższych[222] roślin na[66] statku[161] kosmicznym[261], zwrócono uwagę na[64] roślinę wodną[241] Wolffia[+] arrhiza[$]. Aż sześćdziesiąt[34] do[62] sześćdziesięciu[32] pięciu[32] procent[122] całej[221] tej[221] masy[121] stanowią węglowodany[142] (skrobia). Nie jest[57] wykluczone[211], że również niektóre[212] rośliny[112] wyższe[212] w[66] ograniczonej[261] ilości[161] będą[56] mogły[52] być[57] hodowane[212] na[66] pokładzie[161] statku[121] kosmicznego[221]. 
252~Miłobędzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~34~1
Architektura romańska narastała na[66] tradycji[161] antycznego[221] Rzymu[/], odrodzonej[261], skodyfikowanej[261] i rozwiniętej[261] w[66] oparciu[161] o[64] nowe[241] imperium[141] Karola[/][121] Wielkiego[/][221] i Ottonów[/][122]. Dawne[212] rzymskie[212] wzorce[112] techniczne[212], przestrzenne[212] i plastyczne[212]  najmniej przez[64] "ciemne[242] wieki[142]" zniekształcone[212] w[66] Italii[/][161]  wraz z[65] łacińską[251] "romańską[251]" kulturą wędrowały na[64] północ[141], po[66] drodze[161] upraszczane[212], a w[66] zakresie kompozycji[121] planu, bryły[121] i płaszczyzny[121] poddane[212] nowemu, geometrycznemu modułowi. Na[66] północy[161], a szczególnie na[66] terenach normandzkiej[221] Francji[/][121] i Anglii[/][121] romanizm[111] przechodził w[66] ciągu[161] dwunastego[221] wieku[121] zupełnie zasadnicze[242] przeobrażenia[142]. 
253~Miłobędzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~70~31
Ściśle centralna ośmioboczna nawa ze[65] smukłym[251] ciosowym[251] słupem, rozsuwającym[251] ze[62] środka żebra[121] gwiaździstej[221] sieci[121] sklepienia[121], posiadała analogie[142] w[66] przykatedralnych[262] kapitularzach angielskich[262], genetycznie bliższa była[5] jednak zapewne kwadratowym[232] kapitularzom Malborka[/] czy wręcz jednosłupowemu cysterskiemu kapitularzowi niedalekiego[221] Lądu[/]. Ośmiobok[111] nie stanowi[5] jednak całego[221] kościoła w[66] Gosławicach[/], lecz wiąże[501] się czterema bokami z[65] formującymi rzut[141] krzyża aneksami: [&] 
254~Miłobędzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~94~22
Podczas[+] gdy na[66] nizinach o[66] obliczu[161] stylowym[261] architektury[121] decydowały nadal kościoły[112], w[66] Małopolsce[/][161] już w[66] piętnastym[261] wieku[161] budownictwo[111] świeckie[211] nie ustępuje sakralnemu. Doskonałością artystyczną[251] i techniczną[251] może[5] się ono tylko równać[501] z[65] ówczesną[251] mieszczańską[251] architekturą Gdańska[/][121], ale jego[42] wybitne[212] przykłady[112] powstają nie[+] tyle[9] na[64] zlecenie[141] mieszczan, co[9] kulturalnych[222] małopolskich[222] możnowładców[122]. Ich[42] poczynania[142] budowlane[242] przyćmi dopiero od[62] końca pierwszej[221] ćwierci[121] szesnastego[221] wieku[121] mecenat[111] ostatnich[222] Jagiellonów[/][122], [&] 
255~Supiński W.~Sto lat okrętów wojennych~MON~1965~23~17
Napęd[111] parowy[211] zwiększył znacznie zdolności[142] manewrowe[242] okrętów, co[41] doprowadziło do[62] ponownego[221] pojawienia[+] się[121] taranów. Tarany[112] zawiodły ostatecznie w[66] praktyce[161], lecz przez[64] następne[241] półwiecze[141] stanowiły charakterystyczny[241] element[141] konstrukcyjny[241] okrętów i wywarły niemały[241] wpływ[141] na[64] taktykę bitew morskich[222] dziewiętnastego[221] wieku[121]. 
256~Supiński W.~Sto lat okrętów wojennych~MON~1965~43~33
Pozioma część[111] pokładu znajdowała[501] się nieco powyżej[62] linii[121] wodnej[221], pochyłe[212] boki[112] natomiast schodziły poniżej[62] tej[221] linii[121]. Całość[111] tworzyła coś[44] w[66] rodzaju[161] dachu[121] chroniącego[221] żywotne[242] części[142] okrętu przed[65] pociskami. Pokład[111] pancerny[211] okrętu miał[5] tylko trzydzieści[34] osiem[34] milimetrów grubości[121], lecz ponieważ mógł być[57] trafiony[211] tylko pod[65] małym[251] kątem, dawał skuteczną[241] ochronę przed[65] pociskami średnich[222] kalibrów. 
257~Supiński W.~Sto lat okrętów wojennych~MON~1965~53~26
Entuzjazm[111] do[62] tej[221] nowej[221] broni[121] wystąpił przede[+] wszystkim we[66] Francji[/][161], która widziała w[66] torpedowcach skuteczną[241] przeciwwagę dla[62] potężnej[221] floty[121] angielskich[222] okrętów liniowych[222]. W[66] ciągu[161] ośmiu[32] lat, między[65] rokiem tysiąc osiemset osiemdziesiątym[251] ósmym[251] a tysiąc osiemset dziewięćdziesiątym[251] szóstym[251], wybudowano we[66] Francji[/][161] siedemdziesiąt[34] pięć[34] torpedowców, przy[66] czym[46] ograniczono do[62] minimum[121] budowę nowych[222] okrętów liniowych[222]. 
258~Supiński W.~Sto lat okrętów wojennych~MON~1965~61~16
Torpedowce[112] dawnego[221] typu zostały[57] całkowicie wyparte[212] z[62] użycia[121], jako[61] okręty[112] bojowe[212], przez[64] niszczyciele[142] i kutry[142] torpedowe[242]. Pozostałe[212] jeszcze w[66] składzie[161] flot stare[212] torpedowce[112] były[57] używane[212] w[66] czasie wojny[121] jako[61] przybrzeżne[212] jednostki[112] dozorowe[212]. Te[242] same[242] funkcje[142] spełniały torpedowce[112] nowo budowane[212] przez[64] niektóre[242] państwa[142], jak[9] Włochy[/][142] i Niemcy[/][142]. 
259~Supiński W.~Sto lat okrętów wojennych~MON~1965~166~11
Obecnie jednak uznano, że uzbrojenie[111] to[211] jest już niewystarczające[211] pod[65] względem[151] donośności[121] i jedno[211] z[62] dział[122] kalibru sto dwadzieścia siedem milimetrów ma być[57] zamienione[211] na[64] pojedynczą[241] wyrzutnię pocisków kierowanych[222] przeciwlotniczych[222] typu Tartar[/][111] o[66] donośności[161] dwadzieścia jeden tysięcy metrów, a dotychczasowy[211] miotacz[111] bomb głębinowych[222] na[64] ulepszony[241] miotacz[141] rakieto-torped[122] typu Asroc[/][111] o[66] donośności[161] czternaście tysięcy pięćset metrów. Załoga liczy czterystu[32] pięćdziesięciu[32] ludzi[122]. 
260~Supiński W.~Sto lat okrętów wojennych~MON~1965~180~9
Okręty[12] pomocnicze[212] zyskały na[66] znaczeniu[161] we[66] współczesnych[262] warunkach, gdyż stare[212] bazy[112] są[57] poważnie zagrożone[212] przez[64] broń[141] atomową[241], a flota będzie[56] musiała[52] być[57] zaopatrzona w[64] potrzebne[242] środki[142] na[66] nie mających[262] odpowiednich[222] urządzeń redach[162], a nawet na[66] pełnym[261] morzu[161]. Większość[111] państw posługuje[501] się jednak jeszcze okrętami pomocniczymi zbudowanymi w[66] czasie drugiej[221] wojny[121] światowej[221]. 
261~Witkowski B.J.~Od lontu do radiozapalnika~MON~1965~13~13
Działanie[111] zapalnika rurkowego[221] było bardzo proste[211]  choć często zawodne[211]  od[62] gazów prochowych[222], mających[222] wysoką[241] temperatur w[66] chwili[161] strzału, zapalał[501] się knot[111], od[62] którego[221] ogień[111] przechodził do[62] zapalnika. Masa prochowa zapalnika paliła[501] się przez[64] określony[241] czas[141], po[66] upływie którego[221] ogień[111] dochodził do[62] ładunku[121] wybuchowego[221]  powodując rozerwanie[+] się[141] pocisku[121] i rażenie[141] przeciwnika[121] odłamkami. 
262~Witkowski B.J.~Od lontu do radiozapalnika~MON~1965~76~7
Wiadomo powszechnie, że kondensatory[112] przy[66] włączeniu[161] do[62] układu prądu stałego[221] nie przewodzą prądu, natomiast zostają[57] naładowane[212]. Dlatego, mówiąc na[66] marginesie, wyjęcie[111] wtyczki[121] odbiornika radiowego[221] z[62] sieci[121] wcale nie daje gwarancji[121] uniknięcia[121] podczas[62] manipulacji[121] we[66] wnętrzu[161] porażenia[121] prądem. Natomiast kondensatory[112] doskonale przewodzą prąd[141] zmienny[241] i dlatego mogą w[66] tym[261] wypadku[161] spełnić rolę urządzenia[121] zabezpieczającego[221] w[66] opisywanym[261] zapalniku[161]. 
263~Witkowski B.J.~Od lontu do radiozapalnika~MON~1965~89~2
Częstotliwość[111] odebranych[222] fal będzie[56] również różniła[521] się od[62] fal wysyłanych[222] z[62] powodu istnienia[121] tak zwanej[221] prędkości[121] względnej[221] (między[65] pociskiem a samolotem), czyli częstotliwość[111] ta będzie[56] się zmieniała[521] zgodnie z[65] opisanym[251] już zjawiskiem Dopplera[/][121]. Częstotliwość[111] fal odbitych[222] którą[241] oznaczamy przez[64] [~] wzrasta podczas[62] zbliżania[+] się[121] pocisku[121] do[62] celu[121]. 
264~Witkowski B.J.~Od lontu do radiozapalnika~MON~1965~114~19
Każde[211] nagrzane[211] ciało[111] emituje promienie[142] podczerwone[242] i im[9] ma wyższą[241] temperaturę, tym[9] wyraźniej można określić ilość[141] promieniowania[121]. Doskonałym[251] promiennikiem tych[222] fal jest lecący[211] samolot[111], który[211] emituje moc[141] nawet rzędu kilku[32] kilowatów. Dlatego powstały[5] głowice[112] samonaprowadzające[212], które[212] pracują w[66] zakresie fal podczerwonych[222] w[64] sposób[141] bierny[241]. 
265~Sękowski S., Szostakiewicz S.~Świat tworzyw sztucznych~WP~1965~34~23
Istnieją dwa[31] kwasy[112]: cyjanowy[211] i piorunowy[211], których[222] cząsteczki[112] składają[501] się z[62] tej[22] samej[221] liczby[121] atomów tych[222] samych[222] pierwiastków; mimo[64] to[44] każdy[211] z[62] tych[222] związków wykazuje zupełnie inne[242] właściwości[142]. Pierwszy[211] z[62] nich[42], kwas[111] cyjanowy[211], tworzy z[65] metalami bardzo trwałe[241] połączenie[141], wytrzymujące[241] nawet prażenie[141] do[62] czerwoności[121]. Drugi[221], kwas[111] piorunowy[211], daje z[65] tymi samymi metalami związki[142] niesłychanie łatwo, [&] 
266~Sękowski S., Szostakiewicz S.~Świat tworzyw sztucznych~WP~1965~48~22
W[66] latach siedemdziesiątych[262] ubiegłego[221] wieku[121] słynnemu chemikowi niemieckiemu Baeyerowi[/] oraz jego[42] uczniom znany[211] już był[57] fakt[111] łączenia[+] się[121] fenolu[121] z[65] formaldehydem w[66] obecności[11] kwasów na[64] substancję przypominającą[241] konsystencją żywicę. O[66] wyciągnięciu[161] z[62] tej[221] wiadomości[121] jakichś[222] korzyści[122] praktycznych[222] nie myślano, gdyż formaldehyd[111] był jeszcze wówczas związkiem bardzo drogim[251], niedostępnym[251] na[64] skalę przemysłową[241]. 
267~Sękowski S., Szostakiewicz S.~Świat tworzyw sztucznych~WP~1965~157~1
A więc z[65] nylonem możemy się spotkać[501] dziś niemal wszędzie. W[66] mieszkaniu[161], w[66] szpitalu, we[66] wszelkich[262] środkach lokomocji[121] morskiej[221], lądowej[221] i powietrznej[221], w[66] górach czy nad[65] morzem, w[66] fabryce[161], na[66] stadionie sportowym[261] czy na[66] zabawie[161], gdzie dziesiątki[112] nóg w[66] nylonowych[262] pończochach i skarpetkach tańczą w[64] tak[141] jazzu z[62] długogrającej[221] nylonowej[221] płyty[121]. 
268~Sękowski S., Szostakiewicz S.~Świat tworzyw sztucznych~WP~1965~179~22
Nie pomogła akcja ratownicza, w[66] której[261] brali udział[141] najwybitniejsi naukowcy, a między[65] nimi wielki[211] Pasteur[/]. Setki[112] fabryk przerabiających[222] jedwab[141] stanęły bezczynnie, ich[42] robotnicy[112] znaleźli[501] się bez[62] pracy[121], a właściciele zastanawiali[501] się poważnie nad[65] całkowitym[251] zlikwidowaniem swych[222] zakładów i przerzuceniem[+] się na[64] produkcję mniej ryzykowną[241] i mniej zależną[241] od[62] kaprysów przyrody[121]. 
269~Sękowski S., Szostakiewicz S.~Świat tworzyw sztucznych~WP~1965~188~3
Przez[64] odpowiednie[242] procesy[142] termiczne[242], mechaniczne[24] bądź chemiczne[242] włóknom poliamidowym[232] nadaje się[41] trwałą[241] postać[141] spiralnych[222] sprężynek. Doskonała sprężystość[111] poliamidu, jak[9] również jego[42] zdolność[111] zachowywania[121] raz[8] nadanego[221] kształtu, sprawiają, że dzianiny[112] i trykotaże[112] wykonane[212] z[62] takich[222] sprężynkowatych[222] włókien odznaczają[501] się świetną[251] elastycznością. 
270~Gaszyński L.~Niewidzialny sługa~WP~1965~33~19
Jednostką napięcia[121] jest wolt[111] w[66] skrócie [~], wywodzący[211] swą[241] nazwę[141] od[62] nazwiska[121] włoskiego[221] uczonego[221] Aleksandra[/][121] Volty[/][121], który[211] na[66] przełomie osiemnastego[221] i dziewiętnastego[221] wieku[121] zbudował pierwsze[241] źródło[141] energii[121] elektrycznej[221] w postaci[161] ogniwa[121]. Jednostka ta jest[57] niewątpliwie znana już choćby z[62] napisu "dwieście[31] dwadzieścia[31] wolt[122]", wytrawionego[221] na[66] szkle każdej[221] żarówki[121] czy na[66] metalowej[261] tabliczce[161] kuchenki[121] elektrycznej[221]. Czy jest to[41] jednostka "duża", czy "mała", zorientuje nas[44] poniższe[211] zestawienie[111] najczęściej spotykanych[222] napięć[122]: [&] 
271~Gaszyński L.~Niewidzialny sługa~WP~1965~46~23
Jest to[41] niewielki[211] elektromagnes[111], uzwojenie[141] którego[221] łączymy ze[65] źródłem prądu za[65] pośrednictwem na[64] przykład[141] wyłącznika przyciskowego[221] gdy naciśniemy na[64] guziczek[141] owego[221] wyłącznika, pod[65] wpływem prądu przepływającego[221] przez[64] uzwojenie[141] elektromagnesu rdzeń[111] przyciąga przegubową[241] żelazną[241] kotwiczkę. Jej[42] ruch[111] powoduje z[62] kolei[121] zwarcie[141] dwóch[32] styków, które[242] możemy włączyć do[62] jakiegoś[221] innego[221] obwodu. Najczęściej jest to[41] obwód[111], w[66] którym[261] płynie[5] prąd[111] o[66] dużym[261] natężeniu[161]. 
272~Gaszyński L.~Niewidzialny sługa~WP~1965~56~25
Tymczasem płyta wolnoobrotowa o[66] średnicy[161] dwudziestu[32] pięciu[32] centymetrów pozwala na[64] wysłuchanie[141] utworu trwającego[221] osiemnaście[34] minut, a rozporządzając płytą trzydziestocentymetrową[251] mamy[5] zapewnioną[241] nieprzerwaną[241] kontemplację nagrania[121] przez[64] dwadzieścia[34] pięć[34] minut. Istnieją też całkiem małe[212] płyty[112] długogrające[212] o[66] średnicy[161] siedemnastu[32] i pięć dziesiątych[122] centymetra. Odtwarzamy je[44] z[65] prędkością czterdziestu[32] pięciu[32] obrotów na[64] minutę w[66] czasie do[62] siedmiu[32] minut. 
273~Gaszyński L.~Niewidzialny sługa~WP~1965~116~7
Czyżby więc akumulator[111] przedstawiał urządzenie[141], z[62] którego[221] można pobierać tyle[8] energii[121], ile[8] się[41] jej[42] w[66] nim[46] poprzednio zmagazynowało? Niestety, nie. Z[62] akumulatora daje[501] się uzyskać jedynie około[8] siedemdziesiąt[34] procent[122] energii[121] uprzednio zmagazynowanej[221]. Ten[211] stosunek[111] energii[121] uzyskiwanej[221] do[6] doprowadzanej[221] zwie[501] się sprawnością akumulatora. 
274~Gaszyński L.~Niewidzialny sługa~WP~1965~125~18
Otóż drugi[211] koniec[111] tegoż[221] uzwojenia[121] wyprowadzony[211] jest[57] na[+] zewnątrz do[62] przerywacza[121] mieszczącego[+] się[221] we[66] wspólnej[261] obudowie[161] ze[65] wspomnianym[251] już rozdzielaczem. Na[64] przerywacz[141] składa[501] się nieruchomy[211] styk[111], przymocowany[211] do[62] oprawy[121] i połączony[211] z[65] masą, oraz styk[111] ruchomy[211], utrzymywany[211] w[66] pozycji[161] zwarcia[121] przez[64] sprężynującą[241] blaszkę. Styki[112] są[57] rozwierane[212] przez[64] krzywkę na[66] wałku napędzającym[261] palec[141] rozdzielacza. 
275~Gaszyński L.~Niewidzialny sługa~WP~1965~131~7
Mówiąc o[66] prądzie elektrycznym[261] wspomnieliśmy, że atom[111] przypomina budową Układ[141] Słoneczny[241]. Dokładniejsze[212] badania[112] wykazały jednak istnienie[141] zasadniczych[222] różnic między[65] nimi. Pierwsza polega na[66] tym[46], że planety[112] okrążają Słońce[141] po[66] orbitach leżących[262] niemal w[66] jednej[261] płaszczyźnie[161]  podczas[+] gdy elektrony[112] atomu śmigają dookoła[62] jego[42] jądra[121] po[66] orbitach bardzo różnie rozłożonych[262] w[66] przestrzeni[161]. 
276~Gaszyński L.~Niewidzialny sługa~WP~1965~162~26
Po[66] nałożeniu[161] rur ssących[222] i węża[121] ssącego[221] do[62] otworu w[66] przodzie obudowy[121] i nasadzeniu[161] na[64] jego[42] wlot[141] dużej[221] szczotki[121], możemy nią[45] czyścić przedmioty[142] płaskie[242] o[66] dużych[262], chropowatych[262] powierzchniach. Za[65] pomocą zaś małej[221] szczotki[121] usuwamy kurz[141] z[62] mebli, ram, wnęk[122], książek i przedmiotów o[66] nierównej[261] powierzchni[161]. Ssawka duża służy do[62] czyszczenia[121] dużych[222] gładkich[222] powierzchni[122], [&] 
277~Gaszyński L.~Niewidzialny sługa~WP~1965~169~24
Dopóki kabina porusza[501] się z[65] nominalną[251] prędkością, linka układu ogranicznika[121]  połączona przez[64] dźwignię [~] z[65] kabiną  przesuwa[501] się również z[65] tą[251] samą[251] prędkością. W[66] trakcie obracania[+] się[121] bloczka [~] specjalne[212] krzywki[112] na[66] jego[42] bocznej[261] powierzchni[161] zaczepiają rytmicznie o[64] podstawę przegubowo osadzonej[221] dźwigni[121] [~], zmuszając ją do[62] miarowych[222] wahnięć w[66] kierunku[161] prostopadłym[261] do[62] osi[121] koła[121]. 
278~Biskupski S.~Uwaga peryskop!~WP~1962~61~14
Horyzont[141] oglądamy przez[64] jeden[241] okular[141], toteż odnosi się[41] wrażenie[141], że patrzymy jednym[251] okiem. Wystarczy jednak chwila, żeby się do[62] tego[42] przyzwyczaić[501]. W[66] okularze widoczne[212] są dwie[31] współrzędne[212] linie[112] z[65] wyznaczoną[251] podziałką. Przy[66] ataku[161] torpedowym[261] podziałka ta ułatwia celowanie[141] i oddanie[141] celnej[221] salwy[121] torpedowej[221]. W[66] podziałce[161] ukazuje[501] się nagle sylwetka statku[121] zdążającego[221] w[66] kierunku[161] portu. 
279~zbiorowa~Fantazja i rzeczywistość~Iskry~1963~219~1
Po[66] włączeniu[161] walca do[62] obwodu elektrycznego[221] prąd[111] przez[64] warstwę z[65] przewodnością dziurową[251] nie płynie[5]. Może[5] on płynąć tylko przez[64] rdzeń[141] walca, jednakże w[64] miarę zwiększania[121] napięcia[121], doprowadzonego[221] do[62] pierścienia z[62] indu[121], nie przewodząca warstwa z[65] przewodnością dziurową[251] pogrubia[501] się jak[+] gdyby, poszerza kosztem przewodzącego[221] rdzenia. W[64] ten[241] sposób[141] drgania[112] słabego[221] prądu doprowadzonego[221] do[62] pierścienia[121], wywołują zmiany[142] silnego[221] prądu, [&] 
280~Miłobędzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~125~8
Środkowe[211] przęsło[111] było tu szersze[211] i dźwigało kondygnację drugą[241], również opilastrowaną[241], z[65] okrągłym[251] oknem w[66] środku. Poddanie[111] ścian dyscyplinie[131] porządku[121] stworzyłoby z[62] tej[221] fasady[121] jednorodną[241], nowożytną[241] kompozycję, gdyby zwieńczono ją trójkątnym[251], klasycznym[251] frontonem, zamiast tradycyjnie odcinać szczyty[142], które[212] podobnie jak[9] w[66] późnym[261] gotyku[161] stanowią pole[141] odrębnej[221] dekoracji[121]. Nad[65] nawą główną[251] wznosił[501] się typowy niderlandzki[211] szczyt[111] z[65] okuciowym[251] wypełnieniem. 
281~Pawlak Z.~Maszyna i język~PWN~1964~485~106
Wyjaśnia to[41], dlaczego symboliki[112] wygodne[212] dla[62] maszyn nie nadają[501] się dla[62] posługiwania[121] ręcznego[221]. Struktura ich[42] jest niezgodna ze[65] składnią języka potocznego[221] i są one dlatego trudne[212] do[62] zrozumienia[121] i wymawiania[121]. Natomiast symbolika[111] nawiasowa jest odzwierciedleniem składni[121] języka potocznego[221] i dlatego posługiwanie[+] się[111] nią[45] nie sprawia trudności[121]. 
282~Biskupski S.~Uwaga peryskop!~WP~1962~159~19
Próby[112] z[65] okrętami podwodnymi wyposażonymi w[64] napęd[141] Waltera[/][121] odbywały[501] się w[66] tysiąc dziewięćset czterdziestym[261] czwartym[261] roku[161] w[66] rejonie Helu[/][121]. Do[62] zakończenia[121] wojny[121] Niemcy[112] zdołali wybudować zaledwie cztery[34] jednostki[142] tego[221] typu, które[212] w[66] działaniach udziału nie wzięły. Okręty[112] te[212] miały wyporność[141] nawodną[241] trzysta czternaście ton[122] i podwodną[241] trzysta czterdzieści pięć ton[122], długość[141] około[62] czterdziestu[32] metrów, szerokość[141] trzy i pięć dziesiątych[122] metra. 
283~Biskupski S.~Uwaga peryskop!~WP~1962~261~10
Dawniej okręt[111] podwodny[211] spełniał jedynie taktyczne[242] zadania[142], broń[111] jądrowa i energia atomowa pozwalają mu wyjść[5] na[64] szerokie[242] przestrzenie[142] oceaniczne[242] i wykonywać zadania[142] o[66] charakterze operacyjnym[261]. Podwodny[211] okręt[111] atomowy[211] może[5] zniszczyć bazę morską[241], duży[241] ośrodek[141] przemysłowy[241] lub zespół[141] lotniskowców. W[66] przyszłości[161] walki[112] podwodne[212] staną[501] się jedną[251] z[62] podstawowych[222] metod obrony[121] własnych[222] granic morskich[222] przed[65] próbą przeniknięcia[121] nieprzyjacielskich[222] okrętów podwodnych[222]. 
284~Gaszyński L.~O woltach bez lęku~Iskry~1965~26~12
Otóż gniazdko[111] wtyczkowe[211] znajduje[501] się pod[65] napięciem, przekazanym[251] mu z[62] elektrowni[121] przez[64] miejską[241] sieć[141] elektryczną[241], a siła elektromotoryczna tkwi w[66] każdej[261] z[62] prądnic, jakie[212] pracują w[66] tej[261] elektrowni[161], dając prąd[141] do[62] sieci[121]. Czy pomiędzy[65] napięciem, siłą elektromagnetyczną[251] istnieje jakaś[211] zależność[111]? Oczywiście. 
285~Gaszyński L.~O woltach bez lęku~Iskry~1965~158~2
Wśród[62] nieprzeniknionych[222] ciemności[122] nocy[121] brytyjskiemu okrętowi[131] wojennemu udaje[501] się bez[62] pomocy[121] samolotu zwiadowczego[221] wykryć z[62] odległości[121] kilkunastu[32] kilometrów obecność[141] nieprzyjacielskiej[221] jednostki[121] pływającej[221] i po[66] drugiej[261] już salwie[161] posłać ją na[64] dno[141]. Również w[66] ciągu[161] chmurnej[221] nocy[121] grupa angielskich[222] okrętów otwiera ogień[141] do[62] skoncentrowanej[221] w[+] pobliżu brzegów Peloponezu[/] włoskiej[221] floty[121] wojennej[221] znajdującej[+] się[221] daleko poza[65] zasięgiem reflektorów, [&] 
286~Gaszyński L.~O woltach bez lęku~Iskry~1965~179~23
W[66] rezultacie nastąpi osłabienie[111] wiązki[121] pierwotnej[221] na[64] skutek[141] interferencji[121] wiązek[122], skierowanych[222] przeciwnie do[62] jej[42] kierunku[121]. Dzięki[63] temu[43] do[62] fotokomórki[121] dotrą promienie[112] świetlne[212] o[66] sile[161] zmieniającej[+] się[261] również w[64] takt[141] zmian przyłożonego[221], czyli "sterującego[221]" napięcia[121]. Otrzymuje przeto ona światło[141] zmodulowane[241] [#] 
287~Wajdowicz R.~Maszyny mówiące~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1966~18~4
Po[66] odkryciu[161] zjawiska[121] prądu elektrycznego[221] uczeni[112] potrafili początkowo ocenić tylko część[141] możliwości[122], jakie[242] kryły w[66] sobie[43] nowe[212] odkrycia[112], a mianowicie działanie[111] cieplne[211] i chemiczne[211] prądu. Liczne[212] jednak analogie[112] między[65] elektrycznością a magnetyzmem naprowadziły uczonych[142] na[64] myśl[141] o[66] istnieniu[161] związku[121] między[65] tymi zjawiskami. 
288~Wajdowicz R.~Maszyny mówiące~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1966~83~5
Urządzenie[111] pod[65] nazwą[151] Messtronom[/][111] umożliwiało regulacją prędkości[121] obydwu[32] napędów. Ale i te[212] pomysły[112] nie utrzymały[501] się. Zarówno w[66] Ameryce[/][161] aparatura Cameraphone[/] Edisona[/][121], jak[9] i w[66] Europie[/][161] Chronophone[/] Gaumonta[/][121], Biophon[/] Messtera[/][121] czy angielska Vivaphone[/] zaczęły wychodzić z[62] użycia[121]. Rozwój[111] i produkcja urządzeń dźwiękowych[222] w[66] zastosowaniu[161] do[62] kinematografii[121] zostały[57] w[66] tym[261] okresie wyraźnie zahamowane[212] i około[62] tysiąc dziewięćset czternastego[221] filmy[112] mówione[212] zeszły[5] właściwie z[62] ekranów kin. 
289~Wajdowicz R.~Maszyny mówiące~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1966~156~3
Zmodulowane[211] w[64] ten[241] sposób[141] światło[111] łuku[121] po[66] przedostaniu[+] się[161] przez[64] wąską[241] szczelinę dawało zapis[141] na[66] taśmie[161] światłoczułej[261]. Küchenmeister[/] nie zdecydował[501] się na[64] zmianę wymiarów klatki[121] obrazowej[221] i umieścił ścieżkę dźwiękową[241] na[66] skraju[161] taśmy[121] na[+] zewnątrz[62] perforacji[121] z[65] zachowaniem jednak normalnej[221] trzydziestopięciomilimetrowej[221] szerokości[121] taśmy[121] filmowej[221]. 
290~Wajdowicz R.~Maszyny mówiące~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1966~165~16
Udoskonalenie[111] konstrukcji[121] modulatorów światła[121] było tylko jednym[21] ze[62] środków, mających[222] na[66] celu[161] podwyższenie[141] jakości[121] zapisu dźwięku[121] na[66] taśmie[161] filmowej[261], w[66] latach trzydziestych[262] konstruktorzy najpoważniejszych[222] laboratoriów naukowo-badawczych[222] poświęcili wiele[8] uwagi[121] zmniejszeniu[131] poziomu szumów własnych[222] nośnika dźwięku[121], które[212] zwłaszcza dawały[501] się we[64] znaki[142] przy[66] odtwarzaniu[161] z[62] zapisu powierzchniowego[221] w[66] urządzeniach o[66] wielkiej[261] mocy[161] akustycznej[261]. 
291~Orłowski B.~Pięćset zagadek z historii techniki~WP~1965~43~5
Wynalazł jedwabny[241] pancerz[141] kulochronny[241]. Pracował głównie nad[65] włókiennictwem i filmem. Jego[42] elektryczno-fotograficzna metoda tkania[121] pozwalała na[64] skopiowanie[141] każdego[221] wzoru w[66] ciągu[161] pół godziny[121]. Stworzył własny[241] system[141] filmu barwnego[221]. Anglik, twórca wysokoprężnego[221] silnika[121] parowego[221]. Pionier[111] użycia[121] pary[121] w[66] wielu[36] dziedzinach między[+] innymi w[66] rolnictwie. W[66] latach tysiąc osiemset szesnaście tysiąc osiemset dwadzieścia dwa przebywał w[66] Peru[/][161] i Kostarice[/][161]. 
292~Orłowski B.~Pięćset zagadek z historii techniki~WP~1965~55~6
Jakieś[211] jedno[211] wielkie[211] odkrycie[111] może[5] gruntownie zmienić nasz[241] pogląd[141] na[64] świat[141], sprawić, że zadania[112] dzisiaj niewykonalne[212], staną[501] się czymś[45] dziecinnie łatwym[251]. Projekty[142] "na[64] wyrost[141]" można podzielić na[64] bliższe[242] i dalsze[242]. Pierwsze[212] leżą już często dzisiaj w[66] granicach możliwości[122] technicznych[222] i na[66] przeszkodzie[161] w[66] ich[42] realizacji[161] stoi głównie brak[111] jedności[121] całej[221] ludzkości[121]. 
293~Orłowski B.~Pięćset zagadek z historii techniki~WP~1965~150~32
Jest on twórcą jednej[221] z[62] hipotez wytrzymałościowych[222], jako[61] pierwszy[211] podał równanie[141] odkształconej[221] osi[121] belki[121] zginanej[221], opracował graficznie przedstawienie[141] naprężeń w[66] punkcie. W[66] tysiąc osiemset sześćdziesiątym[261] ósmym[261] roku[161] pierwszy[211] użył wykresów przedstawiających[222] naprężenia[142] w[66] danym[261] punkcie przy[66] rozmaitych[262] położeniach obciążeń, tak zwanych[222] linii[122] wpływów (szczególnie ważnych[222] przy[66] projektowaniu[161] konstrukcji[122] podlegających[222] działaniu[131] obciążeń ruchomych[222], na[64] przykład[141] mostów). 
294~Łyżwiński M.~Nowe napędy rakietowe~MON~1966~65~12
Warstwa ciekłego[221] czynnika[121] roboczego[221] spełnia jednocześnie rolę reflektora dla[62] neutronów oraz ochrony[121] otoczenia[121] przed[65] cieplnym[251] i jonizującym[251] promieniowaniem. W[66] celu[161] zmniejszenia[121] rozmiarów aktywnej[221] strefy[121] reaktora konieczne[211] jest stosowanie[111] wysokich[222] ciśnień. Przy[66] temperaturze[161] rzędu trzydzieści tysięcy Kelrina[/][121] i ciśnieniu[161] pięciu[32] tysięcy kilogramów na[64] centymetr[141] kwadratowy[241] średnica reaktora byłaby rzędu dwóch[32] do[62] trzech[32] metrów. 
295~Łyżwiński M.~Nowe napędy rakietowe~MON~1966~70~3
Wymiana ciepła[121] między[65] plazmą paliwa[121] jądrowego[221] a czynnikiem roboczym[251] odbywa[501] się: przez[64] unoszenie[141] (konwekcję), przez[64] dyfuzję do[62] czynnika roboczego[221] produktów rozpadu jądrowego[221] o[66] dużej[261] energii[161] kinetycznej[261] oraz w[66] efekcie promieniowania[121] cieplnego[221]. Jak[9] wykazuje uproszczona analiza teoretyczna, dwie[31] pierwsze[212] drogi[112] wymiany[121] ciepła[121] dawałyby zaledwie parę[34] procent[122] całkowitej[221] energii[121] przejmowanej[221] przez[64] czynnik[141] roboczy[241]. 
296~Łyżwiński M.~Nowe napędy rakietowe~MON~1966~88~6
Obojętność[111] elektryczna strumienia wylotowego[221] warunkuje prawidłową[241] i długotrwałą[241] pracę silnika. W[66] przeciwnym[261] przypadku[161], to[41] znaczy jeśli byłyby[57] wydalane[212] z[62] silnika wyłącznie jony[112] tego[221] samego[221] znaku[121], wzrastający[211] w[64] miarę pracy[121] potencjał[111] elektryczny[211] silnika uniemożliwiłby w[66] końcu[161] proces[141] przyspieszenia[121] jonów. Silnik[111] jonowy[211] odznacza[501] się wysoką[251] sprawnością i dużym[251] ciągiem[151] jednostkowym[251]. 
297~Łyżwiński M.~Nowe napędy rakietowe~MON~1966~90~13
Poza[65] tym[45] znacznie rozszerza[501] się i staje[501] się trudniejszy[211] problem[111] strat energii[121]. Przy[66] temperaturach silnika pracy[121] elektrotermicznego[221] zasadniczą[251] przyczyną strat energii[121] są procesy[112] dysocjacji[121] i jonizacji[121] gazów. Powstająca w[66] wyniku[161] tego[42] plazma, warunkująca działanie[141] silników (mgd[=]) czy jonowych[222], jest tutaj zjawiskiem niepożądanym[251]. 
298~Łyżwiński M.~Nowe napędy rakietowe~MON~1966~133~3
Problemami gazów elektrycznie przewodzących[222] w[66] polu[161] magnetycznym[261] zajmuje się magnetogazodynamika[111] mgd[=]. O[66] doniosłym[261] znaczeniu[161] tej[221] gałęzi[121] fizyki[121] świadczy wystarczająco naukowa ocena, że pod[65] postacią plazmy[121] może[5] znajdować[501] się we[66] wszechświecie więcej niż[9] dziewięćdziesiąt[31] dziewięć[31] i dziewięć[31] dziesiątych[122] materii[121]. Znany[211] jest[57] również często spotykany[211] termin[111] magnetohydrodynamika. 
299~Łyżwiński M.~Nowe napędy rakietowe~MON~1966~148~28
Zastosowanie[111] prądu stałego[221] czy zmiennego[221] o[66] różnych[262] częstotliwościach, ciągły[211] lub impulsywny[211] charakter[111] pracy[121] silnika, właściwości[112] gazu jako[62] czynnika[121] roboczego[221], wielkość[111] ciągu[121] i jednostkowego[221] impulsu silnika, osobliwości[112] konstrukcyjne[212]  są również elementami charakteryzującymi rakietowy[241] silnik[141] magnetogazodynamiki[121]. 
300~Łyżwiński M.~Nowe napędy rakietowe~MON~1966~173~10
Zgodnie z[65] równaniem Einsteina[/][121] podającym[251] związek[141] między[6] masą a energią, dowolna substancja o[66] określonej[261] masie[161] [~] reprezentuje zasób[141] energii[121] równy[241] iloczynowi tej[221] masy[121] przez[64] kwadrat[141] prędkości[121] światła[121] [~]. Z[62] równania[121] tego[221] wynika, że całkowite[211] wykorzystanie[111] energii[121] materiału pędnego[221] w[66] silniku[161] rakietowym[261] może[5] zajść[5] wtedy, gdy prędkość[111] strumienia wylotowego[221] będzie równa[211] prędkości[131] światła[121]. 
301~Łyżwiński M.~Nowe napędy rakietowe~MON~1966~194~19
Sens[111] rozpatrywania[121] lotów międzygwiezdnych[222] tkwi właśnie w[66] możliwości[161] przedłużenia[121] życia[121] dzięki[63] efektom relatywistycznym[232]. Przy[66] zwolnieniu[161] tempa[121] procesów życiowych[222] na[64] przykład[141] pięciusetkrotnym[261] podróż[111] w[66] promieniu[161] dziesięciu[32] tysięcy lat świetlnych[222] trwałaby dla[62] kosmonautów[122] około[8] czterdzieści[34] lat. Ale w[66] warunkach ziemskich[262] przeminie wtedy dwadzieścia[31] tysięcy lat. Podróż[111] ku[63] gwiazdom byłaby zarazem podróżą w[64] odległą[241] przyszłość[141] Ziemi[121]. 
302~Palij A.~Wojna radiowa~MON~1966~9~19
Upłynęło stosunkowo niewiele czasu od[62] chwili[121], gdy w[66] dniu[161] siódmego[221] maja tysiąc osiemset dziewięćdziesiątego[221] piątego[221] roku[121] znakomity[211] uczony[111] rosyjski[211]  Popow[/], zademonstrował pierwszy[241] w[66] świecie odbiornik[141] radiowy[241], a już radioelektronika[111] znalazła bardzo szerokie[241] zastosowanie[141] w[66] różnych[262] dziedzinach nauki[121] i techniki[121], w[66] gospodarce[161] narodowej[261], a także do[62] celów wojskowych[222]. 
303~Palij A.~Wojna radiowa~MON~1966~93~3
Źródłem szumów prądu fotoelektrycznego[221] lub fluktuacji[121] elektronów pierwotnych[222], emitowanych[222] z[62] fotokatody[121], jest zjawisko[111] śrutowe[211]. Elektrony[112] padające[212] na[64] powierzchnię emitera[121]  tworzą sygnał[141] wejściowy[241], elektrony[112] zaś wtórne[212], opuszczające[212] powierzchnię emitera sygnał[141] wyjściowy[241]. Wyjście[111] pierwszego[221] stopnia powielacza stanowi[5] wejście[141] stopnia drugiego[221] i tak dalej. 
304~Palij A.~Wojna radiowa~MON~1966~109~4
Przy[66] wytwarzaniu[161] zakłóceń nacelowych[222] liniom łączności[121] radiowej[221] za[65] pomocą naziemnych[222] nadajników zakłócających[222] wartość[111] stosunku[121] mocy[121] sygnału użytecznego[221] na[66] wejściu[161] zakłóconego[221] odbiornika z[65] uwzględnieniem wpływu ziemi[121] określana jest[57] za[65] pomocą następującego[221] wzoru, potwierdzonego[221] pomiarami eksperymentalnymi, [&] 
305~Palij A.~Wojna radiowa~MON~1966~140~33
W[66] odpowiedzi[161] na[64] te[242] przedsięwzięcia[142] lotnictwo[111] niemieckie[211] w[66] końcu tysiąc dziewięćset czterdziestego[221] roku[121] zaczęło stosować do[62] nawigacji[121] samolotów specjalne[242] radiolatarnie[142] kierunkowe[242]. Radiolatarnie[112] te[212] wytwarzały za[65] pomocą fal elektromagnetycznych[222] wąskie[242] strefy[142], które[242] lotnicy wykorzystywali do[62] lotów nad[64] obiekty[142] bombardowania[121]. 
306~Palij A.~Wojna radiowa~MON~1966~168~25
Polaryzację fal radiowych[222] określa się[41] na[66] podstawie[161] zorientowania[121] wektora fali[121] elektromagnetycznej[221] względem[62] kierunku[121] jej[42] rozprzestrzeniania[+] się[121]. Gdy wektor[111] pola[121] elektrycznego[221] zorientowany[211] jest[57] pionowo, fale[112] uzyskują tak zwaną[241] polaryzację pionową[241]. Przy[66] poziomym[261] usytuowaniu[161] wektora pola[121] elektrycznego[221] fale[112] otrzymują tak zwaną[241] polaryzację poziomą[241]. 
307~Wagner J.~Problemy elektroenergetyki~PWN~1966~18~12
Przyjmując, że wartość[111] jednej[221] tony[121] paliwa[121] umownego[221] wynosi trzysta[34] złotych[122], koszt[111] paliwa[121] zużytego[221] w[66] elektrowniach wynosił w[66] tymże[261] roku[161] cztery[34] pięć[34] dziesiątych[122] miliarda złotych[122]. W[64] miarę wzrostu produkcji[121] energii[121] elektrycznej[221] i zużycia[121] przez[64] nią[44] węgla, konieczne[212] stają[501] się inwestycje[112] w[66] kapitałochłonnym[261] górnictwie. Niska sprawność[111] przemiany[121] ciepła[121] w[64] energię elektryczną[241] w[64] sposób[141] poważny[241] obciąża więc społeczeństwo[141]. 
308~Wagner J.~Problemy elektroenergetyki~PWN~1966~113~28
Jest rzeczą oczywistą[151], że produkcja energii[121] elektrycznej[221] skoncentrowałaby[501] się w[66] godzinach największego[221] zużycia[121] energii[121] elektrycznej[221], a więc w[66] godzinach szczytowego[221] obciążenia[121] systemu w[66] danej[261] dobie[161]. Widzimy więc, że zainstalowanie[111] czterokrotnie większej[221] mocy[121] nie wpływa na[64] wielkość[141] dobowej[221] produkcji[121] elektrycznej[221], ponieważ zależy ona wyłącznie od[62] ilości[121] oddanej[221] ze[62] zbiornika wody[121] w[6] okresie całej[221] doby[121] oraz od[62] wysokości[121] spadu niezależnego[221] od[62] mocy[121], [&] 
309~Wagner J.~Problemy elektroenergetyki~PWN~1966~146~21
Koszt[111] surowców paliwa[121] występuje oczywiście tylko w[66] elektrowni[161] cieplnej[261]. Dla[62] określenia[121] tych[222] kosztów jednak, nie posługujemy[501] się wartością cennikową[251] paliwa[121] (patrz ["]Koszty[112] wytwarzania[121]["]  rozdział[111] siódmy[211]) w[66] wysokości[161] dwieście osiemdziesiąt złotych[122] za[64] tonę[141], lecz wskaźnikiem efektywności[121] tego[221] paliwa[121], wynoszącym[251] około[8] pięćset[34] złotych[122] za[64] tonę[141] paliwa[121] umownego[221] albo pięćdziesiąt[34] groszy za[64] kilogram[141]. 
310~Bielecki Z., Bień B.~Współczesne opony samochodowe~MON~1966~14~25
Szerokość[111] masywu wynosiła tylko pięć[34] i cztery[34] dziesiąte[142] centymetra. Ciężar[111] takiego[221] koła[121] był mniejszy[211] o[64] czterdzieści[34] procent[122] od[62] ciężaru koła[121] klasycznego[221]. Masywy[112] te[212] wykazywały bardzo dobre[242] własności[142] sprężyste[242] i pozwalały na[64] osiąganie[141] szybkości[121] do[62] stu[32] siedemdziesięciu[32] pięciu[32] kilometrów na[64] godzinę. Wadą ich[42] okazała[501] się jednak mała sztywność[111] poprzeczna. 
311~Bielecki Z., Bień B.~Współczesne opony samochodowe~MON~1966~36~2
Przy[261] zmniejszaniu[161] ciśnienia[121] następuje znacznie większe[211] odkształcenie[111] samej[221] opony[121] a więc i zwiększenie[111] strat na[64] tarcie[141] wewnętrzne[241], wzrost[141] temperatury[121] i tym[232] podobne[212]. Wszystkie[242] te[242] niekorzystne[242] zjawiska[142] można zmniejszyć jedynie przez[64] odpowiednią[241] konstrukcję opony[121] o[66] zmiennym[261] ciśnieniu[161]. Z[65] rozkładem nacisków na[66] powierzchni[161] styków opony[121] z[65] podłożem wiąże[501] się też kształt[111] tak zwanej[221] korony[121] bieżnika. Przy[66] spłaszczonej[261] koronie bieżnika naciski[112] na[66] brzegach powierzchni[121] styku[121] będą większe[212], a na[66] środku[161] mniejsze[212]. 
312~Bielecki Z., Bień B.~Współczesne opony samochodowe~MON~1966~39~13
Dotyczy ono w[66] zasadzie[161] pewnych[222] stref opony[121], a zjawiska[112] występujące[212] w[66] tych[262] strefach na[64] skutek[141] działania[121] sił bocznych[222] nie są[57] dotychczas całkowicie wyjaśnione[212]. W[66] uproszczeniu[161] wpływ[111] działania[121] siły[121] bocznej[221] na[64] oponę przedstawia[501] się następująco. Wskutek[62] działania[121] siły[121] bocznej[221] opona ulega deformacji[131], a ślad[111] jej[42] z[62] eliptycznego[121] przybiera kształt[141] zbliżony[241] do[62] ziarna[121] bobu. 
313~Bielecki Z., Bień B.~Współczesne opony samochodowe~MON~1966~91~3
Budowa opony[121] na[66] rdzeniu twardym[261] ma kształt[141] i przekrój[141] zbliżony[241] do[62] gotowej[221] opony[121], polega na[66] kolejnym[261] naklejaniu[161] na[64] rdzeń[141] warstw opony[121], przewałkowaniu[161] ich[42] w[66] celu[161] usunięcia[121] nierówności[122] oraz pęcherzy[122] powietrza[121], zamontowaniu[161] drutówki[121] i wczepów, zaciśnięciu[161] warstw osnowy[121], założeniu[161] pasków ochronnych[222], a wreszcie podkładki[121] i bieżnika. Do[62] wykonania[121] tych[222] czynności[122] służy szereg[111] pierścieni oraz wałeczków profilowych[222]. 
314~Burakowski T., Sala A.~Rakiety broń dwudziestego wieku~MON~1963~41~15
Silniki[112] strumieniowe[212], zużywają około[8] osiem[34] razy[122] mniej paliwa[121] niż[9] silniki[112] rakietowe[212] ciekłych[222] materiałów pędnych[222]. Podstawowymi ich[42] wadami jest to[41], że nie mogą pracować na[66] dużych[262] wysokościach, są mało ekonomiczne[212] przy[66] stosunkowo małych[262] prędkościach lotu oraz nie mogą rozwijać ciągu[121] w[66] miejscu[161]. Z[62] tych[222] względów pociski[112] odrzutowe[212] napędzane[212] silnikami strumieniowymi są[57] początkowo rozpędzane[212] za[65] pomocą silników rakietowych[222] do[62] prędkości[121] rzędu trzysta pięćset kilometrów na[64] godzinę. 
315~Burakowski T., Sala A.~Rakiety broń dwudziestego wieku~MON~1963~57~22
Zasadniczą[251] wadą pogoni[121] prostej[221] jest duża krzywizna toru, która powoduje, że pocisk[111] podlega dużym[232] przyspieszeniom bocznym[232]. Ponadto, ze[62] względu na[64] długą[241] drogę, czas[111] lotu pocisku[121] jest duży[211], z[62] tych[222] powodów pogoń[141] prostą[241] stosuje się[41] obecnie coraz rzadziej, mimo[+] że w[66] tym[261] wypadku[161] urządzenia[112] systemu samonaprowadzenia[121] są najprostsze[12]. 
316~Burakowski T., Sala A.~Rakiety broń dwudziestego wieku~MON~1963~79~4
Dzięki[63] temu[43] system[111] samonaprowadzenia[121] może[5] zmniejszyć w[66] znacznym[261] stopniu błędy[142] popełnione[242] przez[64] uprzednio działający[241] system[141] kierowania[121]. Elementy[112] wykonawcze[212], zwane[212] także sterującymi, są to[41] takie[212] urządzenia[112] pocisku[121], które[212] powodują zmianę kierunku[121] lotu pocisku[121]. Elementy[112] wykonawcze[212] są łącznikami między[65] konstrukcją pocisku[121] jako[62] całości[121] a jego[42] systemem kierowania[121]. 
317~Burakowski T., Sala A.~Rakiety broń dwudziestego wieku~MON~1963~173~6
W[66] chwili[161] obecnej[261] podstawową[251] bronią[151] samolotów bombowych[222] dalekiego[221] lub bliskiego[221] zasięgu[121], samolotów myśliwsko-bombowych[222], a nawet myśliwskich[222], bronią[151] służącą[251] do[62] zwalczania[121] celów naziemnych[222], nawodnych[222] i podwodnych[222] są przede[+] wszystkim kierowane[212] pociski[112] odrzutowe[212]. Dzięki[63] wykorzystaniu[131] samolotu jako[62] ruchomej[221] wyrzutni[121] znacznie wzrosła możliwość[111] użycia[121] pocisków klasy[121] powietrze-ziemia. 
318~Domański J.~Kariera silnika turbinowego~MON~1966~9~23
Czym[45] przede[+] wszystkim zasłużyła[501] się turbina gazowa, dlaczego silniki[112] turbinowe[212] zrobiły tak zawrotną[241] karierę w[66] ostatnich[262] czasach, jakie[212] są ich[42] wady[112] i zalety[112], gdzie i w[66] jakich[262] postaciach są[57] stosowane[212] oraz jakie[212] są ich[42] perspektywy[112] na[64] przyszłość[141]  oto główne[212] pytania[112], na[64] które[242] znajdzie czytelnik[111] chociaż częściową[241] odpowiedź[141] w[66] niniejszej[261] książce[161]. 
319~Domański J.~Kariera silnika turbinowego~MON~1966~49~31
Silniki[112] te[212], zwane[212] także turbośmigłowcami, konstrukcyjnie na[64] pierwszy[241] rzut[141] oka[121] niewiele[8] różnią[501] się od[62] turbinowych[222] silników odrzutowych[222]. Powstały[5] one z[62] połączenia[121] silnika turbinowego[221] odrzutowego[221] i śmigła[121], a złożyły[501] się na[64] to[44] dwie[31] przyczyny[112]. Pierwszą[251] i najważniejszą[251] przyczyną był fakt[111], że turbinowe[212] silniki[112] odrzutowe[212], tak dobrze spisujące[+] się[212] przy[66] dużych[262] szybkościach lotu i na[66] dużych[262] wysokościach, przy[66] małych[262] prędkościach lotu są nieekonomiczne[212]. 
320~Domański J.~Kariera silnika turbinowego~MON~1966~102~14
Przy[66] starcie[161] stożek[111] jest w[66] położeniu[161] środkowym[261], przekrój[111] wylotowy[211] dyszy[121] jest mniejszy[211] niż[9] poprzednio, wzrasta więc prędkość[111] wpływu gazów i zmniejsza[501] się spadek[111] ciśnienia[121] w[66] turbinie[161]. W[66] locie poziomym[261] i na[66] wysokości[161] sześć tysięcy metrów stożek[111] centralny[211] jest[57] już zupełnie wysunięty[211] w[66] kierunku[161] na[+] zewnątrz dyszy[121], przekrój[111] wylotowy[211] jest bardzo mały[211]. 
321~Domański J.~Kariera silnika turbinowego~MON~1966~119~26
W[66] porównaniu[161] ze[65] sprężarkami odśrodkowymi charakteryzują[501] się mniejszymi oporami hydromechanicznymi w[66] kanałach przepływowych[262]. Nie są[57] one jednak zbyt[8] często stosowane[212] z[62] uwagi[121] na[64] bardziej skomplikowaną[241] budowę od[62] zwykłych[222] sprężarek odśrodkowych[222] i w[66] związku[161] z[65] tym[45] trudniejsze[241] wykonanie[141] i większe[242] koszty[142]. 
322~Domański J.~Kariera silnika turbinowego~MON~1966~198~10
Silniki[112] nośno-napędowe[212] służą jednocześnie zarówno do[62] napędu samolotu przy[66] pionowym[261] starcie[161] i lądowaniu[161], jak[9] i w[66] locie poziomym[261]. Silniki[112] nośne[212] natomiast zwane[212] często wyporowymi, napędzają samolot[141] tylko przy[66] pionowym[261] wznoszeniu[161] i opadaniu[161], a do[62] napędu samolotu w[66] locie poziomym[261] służy osobny[211], nie związany[211] z[65] nimi konstrukcyjnie, silnik[111] turbinowy[211]. 
323~Domański J.~Kariera silnika turbinowego~MON~1966~213~1
Największymi przeszkodami, jakie[242] trzeba jeszcze pokonać w[66] samochodowych[262] silnikach turbinowych[262], to[41]: oczyszczanie[111] dużej[221] ilości[121] powietrza zasysanego[221] do[62] silnika (około[8] dziesięć[31] razy[122] większej[221] od[62] niezbędnej[221] dla[62] silnika tłokowego[221]), zmniejszenie[111] hałaśliwości[121], wywoływanej[221] przez[64] wlot[141] powietrza do[62] sprężarki[121], oraz zmniejszenie[111] jednostkowego[221] zużycia[121] paliwa[121] do[62] wartości[121] równej[221] zużyciu[131] paliwa[121] w[66] silnikach tłokowych[262]. 
324~Jankiewicz Z.~Giganty przestworzy~MON~1966~17~32
W[66] okresie przed[65] wybuchem pierwszej[221] wojny[121] światowej[221] w[66] świecie techniki[121] lotniczej[221] popularne[212] były[5] wypowiedzi[112] uczonego[121] angielskiego[221] Lanchestera[/][121] który[211] w[66] oparciu[161] o[64] ówczesne[242] doświadczenia[142] udowadniał, że prawa[112] aerodynamiki[121] nie sprzyjają konstruowaniu[131] dużych[222] samolotów. Inni ostrzegali przed[65] układami wielosilnikowymi, jako[65] niebezpiecznymi dla[62] życia[121] załogi[121] w[66] przypadku[161] awarii[121] jednego[221] z[62] silników. 
325~Jankiewicz Z.~Giganty przestworzy~MON~1966~43~4
Katastrofę spowodował pilot innego[221] samolotu, zderzając[501] się z[65] olbrzymem w[66] trakcie wykonywania[121] akrobacji[121]. Przez[64] zbudowanie[141] samolotu ANT-dwadzieścia[/] specjaliści radzieccy o[64] wiele[34] lat wyprzedzili konstruktorów[142] zagranicznych[242]. Pomimo[62] katastrofy[121] prototypu na[64] zlecenie[141] Komitetu Centralnego[221] WKPB[=] wybudowano dalsze[242] trzy[34] samoloty[142] tego[221] typu, które[212] pełniły służbę w[66] eskadrze[161] propagandowej[261]. 
326~Jankiewicz Z.~Giganty przestworzy~MON~1966~128~15
Skrzydło[111] ma konstrukcję dwudźwigarowo-kesonową[241], przy[66] czym[46] cała[211] przestrzeń[111] między[65] dźwigarami wykorzystana została[57] jako[61] integralny[211] zbiornik[111] paliwa[121]. Na[66] skrzydle zastosowano układ[11] podwójnych[222] lotek[122]: osobno dla[62] małych[222] prędkości[122] lotu  na[66] krańcach skrzydła[121], osobno dla[62] dużych[222]  w[66] części[161] środkowej[261]. 
327~Jankiewicz Z.~Giganty przestworzy~MON~1966~141~16
Dane[112] techniczne[212]: rozpiętość[111] czterdzieści dwa metry[112], długość[111] czterdzieści pięć metrów, ciężar[111] całkowity[211] sto pięćdziesiąt pięć tysięcy kilogramów, prędkość[111] maksymalna dziewięćset kilometrów na[64] godzinę, zasięg[111] osiem tysięcy kilometrów. Według[62] wypowiedzi[121] fachowej[221] prasy[121] radzieckiej[221], jest to[41] już ostatnia poddźwiękowa konstrukcja pasażerska na[66] liniach Aerofłotu[/]. Po[62] samolocie Ił-sześćdzisiąt-dwa[/] wejdą już do[62] eksploatacji[121] naddźwiękowe[212] odrzutowce[112] komunikacyjne[212]. 
328~Jankiewicz Z.~Giganty przestworzy~MON~1966~183~4
Samoloty[112] tego[221] typu, zgodnie z[65] przewidywaniami, wejdą na[64] linie[142] dopiero około[62] tysiąc dziewięćset siedemdziesiątego[221] roku[121], przede[+] wszystkim z[62] uwagi[121] na[64] trudności[142] techniczne[242] związane[242] z[65] konstruowaniem samolotów gwarantujących[222] przy[66] tak wysokich[262] osiągach[162] bezpieczeństwo[141] lotu pasażerów[122] jak[9] i z[62] drugiej[221] strony[121] na[64] konieczność[141] zamortyzowania[+] się[121] ekonomicznego[221], niezmiernie kosztownego[221] sprzętu dotychczas eksploatowanego[221] przez[64] towarzystwa[142] lotnicze[242]. 
329~Jarczyk A., Perliński J.~Pionowzloty~MON~1966~107~10
Pionowy[211] start[111] i lądowanie[111] możliwe[212] są wtedy, kiedy oś[111] obrotu śmigła[121] usytuowana jest[57] względem[62] poziomu pod[65] kątem [~], jak[9] to[44] pokazano na[66] rysunku[161]. Takie[211] ustawienie[111] pionowzlotu do[62] startu wymaga stosowania[121] wysokiego[221] podwozia[121], co[41] nastręcza wiele[34] trudności[122] natury[121] konstrukcyjnej[221], zwłaszcza w[66] przypadku[161] kiedy ma być[57] ono chowane[211] w[66] locie. 
330~Jarczyk A., Perliński J.~Pionowzloty~MON~1966~150~18
W[66] Niemieckiej[/][261] Republice[/][161] Federalnej[/][261] wytwórnia Bolkow-Entwicklungen[+] KG[/] opracowuje projekt[141] pasażerskiego[221] wirolotu P-trzysta-dziesięć[/], którego[22] model[111] przedstawiony[211] jest[57] na[66] rysunku[161]. Wirolot[111] ten[211] ma być[57] wyposażony[211] w[64] zabudowane[242] na[66] końcach skrzydeł dwa[34] silniki[142] turbinowe[242], które[212] będą[56] napędzały[52] podczas[62] startu i lądowania[121] dwa[31] wirniki[112] nowego[221] typu, tak zwane[212] wirniki[112] Derschmidta[/][121]. 
331~Jarczyk A., Perliński J.~Pionowzloty~MON~1966~169~19
Stopniowe[211] przekręcanie[111] płaszczyzny[121] obrotu wentylatorów do[62] przodu daje poziomą[241] składową[141] ciągu[121], której[221] działanie[111] powoduje rozpędzenie[141] pionowzlotu podczas[62] fazy[121] przejścia[121]. Przy[66] pełnym[261] przekręceniu[161] ich[42] o[64] kąt[141] dziewięćdziesiąt stopni dają one ciąg[11] niezbędny[241] w[66] warunkach lotu poziomego[221], wentylatory[112] te[212] napędzane[212] są[57] silnikiem turbinowym[251] Lycomin[/] o[66] mocy[161] osiemset czterdzieści koni mechanicznych[222] który[211] zabudowany[211] jest[57] w[66] tylnej[261] części[161] kadłuba. 
332~Jarczyk A., Perliński J.~Pionowzloty~MON~1966~181~14
W[66] roku[161] tysiąc dziewięćset sześćdziesiątym[261] przystąpiono do[62] budowy[121] pierwszego[221] prototypu D-sto-osiemdziesiąt-osiem-A[/], który[211] z[62] punktu widzenia[121] rozwiązań konstrukcyjnych[222] oraz przewidywania[121] osiągów wzbudził duże[241] zainteresowanie[141] wśród[62] specjalistów[122]. Wiele[31] jego[42] rozwiązań konstrukcyjnych[222] wykorzystanych[222] ostało[57] w[66] niemieckim[261] projekcie VJ-sto-jeden-C[/]. 
333~Królikiewicz T.~Maskowanie~MON~1966~124~20
Wykonywaniem ich[42] często zajmowały[501] się wytwórnie[112], które[212] poprzednio specjalizowały[501] się w[66] wykonywaniu[161] dekoracji[121] do[62] zdjęć filmowych[222], na[64] przykład[141] w[66] hitlerowskich[262] Niemczech[/] nieraz podejmowały budowę makiet na[64] szeroką[241] skalę. Ciągłość[111] rozpoznania[121] z[62] powietrza[121] powodowała jednak, że w[66] większości[161] prace[112] te[212] były[5] bezskuteczne[212]. 
334~Królikiewicz T.~Maskowanie~MON~1966~145~1
System[111] taki[211], (na[66] jednym[261] pojeździe) pod[65] nazwą[151] Mauler[/] opracowywany[211] był[57] w[66] USA[=] przez[64] kilka[34] lat, lecz prace[112] zostały[57] przerwane[212] z[62] powodu trudności[122] technicznych[222]; obecnie pracuje się[41] nad[65] podobnymi systemami. Teraz parę[31] słów o[66] makietach pojazdów i dział[122]. Jak[9] już wspomniano, wykonuje się[41] je[44] z[62] rozmaitych[222] materiałów, jak[9] tkanina, listwy[112], guma, tworzywa[112] sztuczne[212], materiały[112] podręczne[212] i tym[232] podobne[212]; a rozmieszcza się[41] w[66] terenie, w[66] okopach, a także na[66] samochodach, na[64] przykład[141] makiety[142] czołgów. 
335~Królikiewicz T.~Maskowanie~MON~1966~185~3
Jednym[251] z[62] szeroko obecnie stosowanych[222] sposobów rozmieszczenia[121] samolotów na[66] lotnisku[161] jest ich[42] rozśrodkowanie[111], czyli umieszczenie[111] w[66] pewnej[261] odległości[161] do[62] kilku[32] kilometrów od[62] drogi[121] startowej[221] i w[66] pewnych[262] odległościach od[62] siebie[42]. Obniża ono skuteczność[141] bombardowania[121] zarówno konwencjonalnego[221] jak[9] i atomowego[221] oraz pozwala na[64] lepsze[241] wykorzystanie[141] ukryć[122] naturalnych[222]. 
336~Królikiewicz T.~Maskowanie~MON~1966~195~20
Zależy ona od[62] gładkości[121] powierzchni[121] okrętu; przy[66] powierzchniach gładkich[262] krytyczna prędkość[111] jest trzykrotnie większa niż[9] przy[66] szorstkich[262], dąży się[41] więc do[62] zredukowania[121] liczby[121] wycięć i występów na[66] korpusie okrętu. Specjalną[241] uwagę przywiązuje się[41] też do[62] odpowiedniego[221] rozmieszczenia[121] wyrzutni[122] torpedowych[222] i aparatury[121] hydroakustycznej[221] w[66] celach zmniejszenia[121] hałasu. 
337~Miłobędzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~119~26
Między[65] formami pałacu[121] (jego[42] szczyty[112] zostały[57] później przebudowane[212]) i pawilonów zachodzą manierystyczne[212] sprzeczności[112]: olbrzymiemu gmachowi przeciwstawiają[501] się drobne[212], kruche[212] budyneczki[112]; kubicznej[231], monumentalnej[231] bryle[131], której[221] statyczność[141] podkreślają uskoki[112] kondygnacji[121] malownicze[211] zgrupowanie[111] arkad[122] i szczycików; płaskim[232] elewacjom  trójwymiarowość[111] portyków; ciężkiej[231] jednostajnej[231] rustyce[131]  lekkość[111] i elegancja poszczególnych[222] detali. 
338~Miłobędzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~131~27
Król osobiście patronował poszukiwaniom marmuru na[66] terenie Polski[/][121] i szczególną[251] opieką otaczał kamieniołomy[142] w[66] Chęcinach[/], skąd brano go[44] na[64] Wawel[/][141]. Około[62] tysiąc sześćset dwudziestego[221] roku[121]  nie bez[62] wpływu idącej[221] z[62] Hiszpanii[/][121] kontrreformacyjnej[221] mody[121] na[64] kolor[141] czarny[241]  rozpoczęto eksploatację marmuru czarnego[221] w[66] Dębnikach[/] pod[65] Krakowem[/], gdzie rozbudowano na[64] wielką[241] skalę produkcję gotowych[222] portali, ołtarzy, nagrobków i innych[222] elementów architektonicznych[222], utrzymanych[222] w[66] tym[261] samym[261] stylowym[261] charakterze co[9] kominek[111] czy portale[112] wawelskie[212]. 
339~Miłobędzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~145~1
Na[+] zewnątrz kościół zadziwia niespotykaną[251], niemal cerkiewną[251] bryłą z[65] pięcioma kopułami, wyjątkowo niecentralnie rozstawionymi: wielka kopuła z[65] bębnem wieńczy prezbiterium[141], po[61] dwie[31] mniejsze[212] kopułki[112] wznoszą[501] się nad[65] bocznymi dodatkami nawy[121]. Pozostawienie[111] od[62] frontu dawnej[221] wieży[121]  przy[66] budowie[161] świątyni[121] wyzyskano częściowo mury[142] starsze[242]  uniemożliwiło Bonadurze[/][131] zakomponowanie[141] fasady[121]; nie są[57] zresztą opracowane[212] i boczne elewacje[112], z[65] wyjątkiem kopułowych[222] aneksów, [#] 
340~Miłobędzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~160~11
Jednocześnie z[65] niespotykanym[251] dotychczas rozmachem potraktowano kompozycję otoczenia[121] pałacu[121]: wydzielone[211] ozdobnym[251] ogrodzeniem podwórze[111] przemieniło[501] się w[64] reprezentacyjny[241] dziedziniec[141] paradny[241]; poprzedzono go[44] przeddziedzińcem, po[66] bokach symetrycznie odbudowanym[251], od[62] frontu z[65] piękną[251] kamienną[251] bramą. Zespół[141] pałacu[121] i dziedzińców ujęto podkową geometrycznych[222] parterów ogrodowych[222], odgradzając je[44] tarasem od[62] niżej[8] położonych[222] partii[122] strzyżonych[222] szpalerów oraz sadzawek. 
341~Miłobędzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~168~3
Przestrzenną[241] kompozycję architekta[121] rozwinęło malarstwo[111]. Przemieniając pola[142] kopuły[121] w[64] zaludnione[241] mrowiem świętych[122] niebo[141]. Takie[241] iluzjonistycznie malowane[241] niebo[141], które[211] imaginacyjną[241] nieskończoną[241] przestrzeń[141] dodawało do[62] realnej[221] przestrzeni[121] wnętrza[121]  podobnie jak[9] nieograniczone[212] osie[112] widokowe[212] ówczesnych[222] zespołów rezydencjonalnych[222]  są artystyczną[251] konsekwencją wprowadzonego[221] w[66] połowie[161] siedemnastego[221] wieku[121] matematycznego[221] i filozoficznego[221] pojęcia[121] nieskończoności[121]. 
342~Mendrygał Z.~Zanim rozkaz zostanie wykonany~MON~1963~69~10
Zamiast nadajnika i odbiornika radiowego[221] do[62] przesyłania[121] sygnałów elektrycznych[222] wytworzonych[222] w[66] aparatach końcowych[262] można użyć[5] przewodów w[66] postaci[161] toru kablowego[221] lub napowietrznego[221]. W[66] takim[261] przypadku[161] sygnały[112] elektryczne[212] są[57] przenoszone[212] za[65] pomocą urządzeń przewodowych[222]. Przewody[112] toru tworzą elektryczną[241] drogę przesyłową[241], zwaną[241] kanałem przewodowym[251]. Urządzenia[112] przewodowe[212], podobnie jak[9] urządzenia[112] radiowe[212], mogą być[57] wykorzystywane[212] do[62] przesyłania[121] sygnałów telefonicznych[222], telegraficznych[222] i teleskopowych[222], [&] 
343~Mendrygał Z.~Zanim rozkaz zostanie wykonany~MON~1963~92~9
Urządzenia[112] radioelektryczne[212] rozszerzają możliwości[142] poznawcze[242] człowieka[121], zwiększając jak[+] gdyby czułość[141] jego[42] zmysłów. Dzięki[63] nim[43] można wykrywać bardzo odległe[242] obiekty[142] (radiolokacja), przesyłać obrazy[142] na[64] bardzo duże[242] odległości[142] (telewizja) lub obserwować różne[242] przedmioty[142] w[66] absolutnej[261] ciemności[161] (noktowizja). 
344~Mendrygał Z.~Zanim rozkaz zostanie wykonany~MON~1963~131~3
Są to[41] systemy[112] autonomiczne[212], to[41] znaczy nie mające[212] wyposażenia[121] naziemnego[221]. Są[57] one przeznaczone[212] do[62] ciągłego[221] automatycznego[221] i dokładnego[221] pomiaru prędkości[121] podróżnej[221] samolotu i kąta jego[42] znoszenia[121] i na[66] tej[261] podstawie[161] wyznaczające[212] położenie[141] obiektu, który[251] może[5] być samolot[111] lub pocisk[111] kierowany[211]. Dopplerowski[211] system[111] radionawigacyjny[211] opracowany[211] został[57] początkowo dla[62] potrzeb nawigacji[121] wojskowej[221], [&] 
345~Mendrygał Z.~Zanim rozkaz zostanie wykonany~MON~1963~167{?}~4
Zakłada się[41], że tak intensywne[211] promieniowanie[111] laserowe[211] umożliwi spalanie[141] pocisków kosmicznych[222] w[66] odległości[161] sześćdziesiąt do[62] trzystu[32] dwudziestu[32] kilometrów. Jako[61] substancja czynna w[66] tym[261] urządzeniu[161] laserowym[261] zostanie[57] użyty[211] wodór[111]. Zakłada się[41] przy[66] tym[46], że wymiary[112] takiego[221] urządzenia[121] laserowego[221] nie będą większe[212] od[62] zwykłego[221] reflektora przeciwlotniczego[221]. 
346~Mendrygał Z.~Zanim rozkaz zostanie wykonany~MON~1963~188~20
Z[62] kolei[121] porównane[212] są[57] stany[112] układów spustowych[222] i zostaje[57] określone[211], czy liczby[112] są równe[212], czy też jedna[211] z[62] nich[42] jest większa. Jeżeli liczby[112] są równe[212], obliczenie[111] zostaje[57] zakończone[211], przy[66] czym[46] jego[42] wynik[111] zostaje[57] zapisany[211] w[66] odpowiedniej[261] komórce[161] pamięci[121]. Jeżeli natomiast liczby[112] nie są równe[212], wówczas maszyna licząca przechodzi do[62] wykonania[121] następnego[221] rozkazu. 
347~Miłobędzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~184~15
Wielkie[242] zespoły[142] urbanistyczne[242] czy rezydencjonalne[242] w[66] Polsce[/][161] odróżnia od[62] ich[42] zachodnioeuropejskich[222] pierwowzorów nieliczenie[+] się[111] z[65] miejscem, stosunkowa rozległość[111] założeń, idąca w[66] parze[161] z[65] niewysoką[251] zabudową. Nawet w[66] największych[262] rezydencjach główny[211] korpus[111] pałacu[121] rzadko przekracza dwie[34] kondygnacje[142], a ramy[112] olbrzymich[222] dziedzińców, podobnie jak[9] rynków nowo lokowanych[222] miasteczek wypełniają[501] się często parterowymi budynkami. 
348~Miłobędzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~190~10
Rozwija[501] się też budownictwo[111] wielkomiejskie[211]  przede[+] wszystkim w[66] Warszawie[/][161], która w[66] ostatniej[261] ćwierci[161] osiemnastego[221] wieku[121] gwałtownie się rozrasta[501], powiększa czterokrotnie swą[241] ludność[141] i przekształca w[64] nowożytną[241] europejską[241] stolicę, centrum[141] życia[121] państwowego[221], społecznego[221] i kulturalnego[221] Polski[/][121]. Magnackie[212] rezydencje[112] z[65] obszernymi dziedzińcami i ogrodami, jak[9] i na[+] poły wiejska zabudowa jurydyk[122] ustępują w[66] nowym[261] śródmieściu[161] przed[65] szybkim[251] procesem urbanizacji[121], wyrażającym[+] się[251] między[+] innymi zagęszczeniem i podniesieniem wysokości[121] zabudowy[121]. 
349~Szczeciński S.~Silniki rakietowe~MON~1966~50~13
Formy[112] rozwiązań konstrukcyjnych[222] i sposoby[112] wykonywania[121] silników rakietowych[222] na[64] stałe[242] środki[142] napędowe[242] zależą głównie od[62] przeznaczenia[121], i zakresu stosowania[11] tych[222] silników. Inaczej opracowuje się[41] konstrukcję i produkcję wielkoseryjną[241], na[64] przykład[141] silników artyleryjskich[222] pocisków rakietowych[222], a inaczej konstrukcję i sposoby[142] wykonywania[121] na[64] przykład[141] silników rakietowych[222] pocisków międzykontynentalnych[222]. 
350~Szczeciński S.~Silniki rakietowe~MON~1966~95~4
W[66] okresie uruchomienia[121] silnika doprowadza się[41] gaz[141] sterujący[241] do[62] prawej[221] komory[121] cylindra i tłok[111] pod[65] działaniem jego[42] ciśnienia[121] przesuwa zawór[141] w[+] lewo, otwierając go[44] i umożliwiając w[64] ten[241] sposób[141] przepływ[141] środka napędowego[221]. Gazem sterującym[251] może[5] być sprężone[211] powietrze[111] lub na[64] przykład[141] azot[111], lub niekiedy (w[66] silnikach jednokrotnego[221] użycia[121] i jednorazowego[221] rozruchu[121]) gazy[112] ze[62] spalania[121] ładunku[121] pirotechnicznego[221]. 
351~Szczeciński S.~Silniki rakietowe~MON~1966~108~26
Położenie[111] i kierunek[111] działania[121] sił sprężyn w[66] układzie sterującym[261] silników rakietowych[222] zawsze są[57] tak dobrane[212], aby[9] nie mógł nastąpić dopływ[111] środka napędowego[221] do[62] silnika przy[66] braku[161] ciśnienia w[66] przewodach sprężonego[221] gazu, to[41] znaczy, że kierunek[111] działania[121] nacisku[121] sprężyn zamyka zawory[142]. Otwarcie[111] tych[222] zaworów jest możliwe[211] dopiero wtedy, gdy zostanie[57] przyłożona odpowiednia siła z[+] zewnątrz dla[62] pokonania[121] sił sprężyn, [&] 
352~Szczeciński S.~Silniki rakietowe~MON~1966~131~7
Z[62] uwagi[121] na[64] bardzo istotne[241] znaczenie[141] zwłoki[121] zapłonu środka napędowego[221] w[66] procesie rozruchu[121] silnika rakietowego[221] jest ono przedmiotem badań wielu[32] instytutów naukowych[222] świata od[62] prawie[8] trzydziestu[32] lat. W[66] wyniku[161] tych[222] badań opracowuje się[41] szereg[141], ciągle ulepszonych[222], receptur środków napędowych[222] o[66] różnych[262] składach chemicznych[262] oraz dostarcza się[41] konstruktorom niezbędnych[222] danych[122], dotyczących[222] właściwości[122] środków napędowych[222] i parametrów ich[42] zapłonu. 
353~Domanus J. i in.~Niewidzialny detektyw~WP~1966~8~20
Jak[9] wiadomo, materiały[112] konstrukcyjne[212], z[62] których[222] wykonywane[212] są[57] różne[212] wyroby[112] przemysłowe[212], mogą posiadać wiele[34] wad. Wady[112] te[212] często dyskwalifikują przydatność[141] materiału do[62] produkcji[121]. Mogą to[41] być wady[112] widoczne[212] gołym[251] okiem lub też wady[112] ukryte[212] w[66] głębi[161] materiału (oczywiście to[211] samo[41] odnosi[501] się również i do[62] całych[222] wyrobów). O[+] ile sprawa wykrycia[121] widocznych[222] wad jest stosunkowo prosta[211], [&] 
354~Domanus J. i in.~Niewidzialny detektyw~WP~1966~35~12
Rozpocznijmy od[62] rozpatrzenia[121] pierwszego[221] zjawiska[121] z[62] punktu widzenia[121] wykorzystania[121] go[42] do[62] celów defektoskopii[121]. Otóż promieniowanie[111] przechodząc przez[64] materię ulega osłabianiu[131]. Tak więc wiązka promieniowania[121] jonizującego[221] po[66] przejściu[161] przez[64] daną[241] warstw badanego[221] materiału ulegnie osłabieniu[131], jak[9] to[44] przedstawiono na[66] rysunku[161] trzynastym[261]. Jest to[41] zrozumiałe[211] i nie wymaga dalszego[221] wyjaśnienia[121]. Podobnie bowiem ma[501] się sprawa ze[65] światłem widzialnym[251], które[211] przechodząc na[64] przykład[141] przez[64] coraz to[8] grubsze[242] warstwy[142] matowego[221] szkła[121] (matówki[142]) ulega stopniowemu osłabianiu[131]. 
355~Domanus J. i in.~Niewidzialny detektyw~WP~1966~40~3
W[66] radiografii[161] stosowane[212] są[57] specjalne[212] rodzaje[112] błon fotograficznych[222]  błony[112] rentgenowskie[212]. Są to[41] błony[112] fotograficzne[212] obustronnie pokryte[212] emulsją fotograficzną[251], specjalnie uczuloną[251] na[6] promieniowanie[141] iks i gamma. Zdjęcie[111] wykonane[211] na[66] błonie[161] rentgenowskiej[261] przy[66] pomocy[261] promieniowania[121] iks czy gamma nazywa[501] się radiogramem. Na[66] radiogramie[161] otrzymuje się[41] obraz[141] wady[121] w[66] postaci[161] jaśniejszej[261] lub ciemniejszej[261] plamy[121]. 
356~Domanus J. i in.~Niewidzialny detektyw~WP~1966~116~10
Zjawisko[111] załamania[121] jest[57] nieco więcej złożone[211], gdy przynajmniej jeden[211] z[62] ośrodków jest ośrodkiem stałym[251]. Jak[9] już mówiliśmy poprzednio, w[66] ośrodku[161] takim[261] może[5] rozchodzić[501] się zarówno fala podłużna, jak[9] i poprzeczna, a każda z[62] nich[42] ma inną[241] prędkość[141]. Okazuje[501] się, że przy[6] padaniu[161] skośnym[261] fali[121] na[64] granicę ośrodka stałego[221] powstają w[66] nim[46] jednocześnie dwie[31] załamane[212] fale[112]: podłużna i poprzeczna. 
357~Pawlak Z.~Sygnały symbole maszyny~WP~1966~41~7
Nasuwa[501] się pytanie[111], jaką[241] konstrukcję będzie[56] miał[52] zamek[111], którego[221] działanie[111] będzie[57] opisane[211] tablicą koniunkcji[121]? Można podać wiele[34] konstrukcji[122] takiego[221] zamka, jednakże dla[62] nas[42] najbardziej interesująca będzie ta, którą[241] otrzymamy nie w[66] wyniku[161] rozważań technicznych[222], lecz prostych[222] operacji[122] matematycznych[222]. Na[66] podstawie[161] prawa[121] de[+] Morgana[/][121] koniunkcję możemy wyrazić za[65] pomocą alternatywy[121] i negacji[121]. 
358~Pawlak Z.~Maszyna i język~PWN~1964~13~17
Pewne[242] obiekty[142] tworzące[242] razem[8] jakąś[241] całość[141] nazywamy systemem. Mówimy na[64] przykład[141]: system[111] słoneczny[211], mając na[66] myśli[161] Słońce[141] wraz z[65] powiązanymi z[65] nim[45] planetami. System[111] energetyczny[211]  to[41] powiązany[211], współpracujący[211] ze[65] sobą[45] zbiór[111] elektrowni[122]. System[111] zarządzania[121] stanowi[5] zespół[141] instytucji[122], wykonujących[222] wspólnie określone[241] zadanie[141] administracyjne[241]. Zespół[111] idei[122] stanowiący[211] jakąś[241] całość[141], nazywany[211] jest[57] systemem filozoficznym[251]. 
359~Pawlak Z.~Maszyna i język~PWN~1964~47~11
Język[111] ten[211] różni[501] się od[6] języka omawianego[221] poprzednio tylko kolejnością wykonywania[121] działań. Schemat[111] maszyny[121] jest również taki[211] sam[211], jak[9] poprzednio [~]. Inny[211] jest natomiast sposób[111] umieszczania[121] i pobierania[121] wyników częściowych[222] z[62] pamięci[121]. Analiza przebiegu[121] obliczenia[121], na[66] podstawie[161] drzewa[121] da nam odpowiedź[141], jak[9] należy zapisywać i odczytywać wyniki[142] częściowe[242] w[66] pamięci[161] [~]. 
360~Pawlak Z.~Maszyna i język~PWN~1964~50~1
Obliczenie[141] pojedyncze[241] można[54] by porównać do[62] produkcji[121] jednostkowej[221], obliczenie[141] wielokrotne[241] do[62] produkcji[121] seryjnej[221]. A więc raz[141] rozpatrywaliśmy proces[11] wyprodukowania[121] jednego[221] przedmiotu, w[66] drugim[261] przypadku[161] mielibyśmy do[62] czynienia[121] z[65] procesem, w[66] wyniku[161] którego[221] powstaje nie jeden[211] a wiele[31] przedmiotów, budowanych[222] według[62] tego[221] samego[221] schematu. 
361~Pawlak Z.~Maszyna i język~PWN~1964~84~7
W[66] zasadzie[161] w[66] tekście moglibyśmy nie wypisywać ponownie tytułów podanych[222] w[66] spisie rzeczy[122], wystarczyłoby tylko, gdybyśmy każdy[241] paragraf[141] oddzielali od[62] siebie[42] jakimkolwiek[251] znakiem. Na[66] podstawie[161] spisu rzeczy[122] łatwo można[54] by wtedy ustalić, które[212] paragrafy[112] stanowią wspólne[242] rozdziały[142] i części[142]. Wygodne[211] by o[41] nie było[54], ale to[41] już inna sprawa. 
362~Schier W.~Samoloty~Iskry~1965~29~6
Zasady[112] rządzące[212] lotem samolotów i modeli[122] są takie[212] same[212]. Każdy[211] kto planuje studia[142] lotnicze[242], może[5] się wiele[8] nauczyć studiując mechanikę lotu i znajdując jej[42] potwierdzenie[141] w[66] zbudowanych[262] przez[64] siebie[44] modelach. Entuzjaści techniki[121] silnikowej[221] mogą dokonywać całego[221] szeregu[121] doświadczeń z[65] miniaturowymi silnikami modelarskimi. Dziedzina ta jest niezmiernie ciekawa i rozległa, a co[41] najważniejsze[211] dostępna. 
363~Schier W.~Samoloty~Iskry~1965~42~4
Wychylenie[111] steru wysokości[121] do[62] dołu, czyli oddanie[111] (od[62] siebie[42]) drążka sterowego[221] wprowadza samolot[141] w[64] lot[141] nurkowy[241]. Z[65] tak ustawionym[51] sterem model[111] nie wystartuje z[62] wyrzutni[121], nawet przy[66] dużym[261] naciągu[161], a wypuszczony[211] z[62] ręki uderzy w[64] podłogę. Jeżeli w[66] czasie lotu z[65] dużą[251] prędkością ster[111] wysokości[121] zostanie[57] mocno wychylony[211] do[62] góry[121], [&] 
364~Schier W.~Samoloty~Iskry~1965~116~10
Wystarczy obrócić śmigło[141] na[66] wale[161] silniczka, a rozpoczyna on pracę, która trwa przeszło[8] minutę, odpadają wszystkie[212] kłopoty[112] z[65] paliwem i innymi akcesoriami. Naboje[112] są niedrogie[212] i łatwe[212] do[62] wymiany[121]. Zużyte[242] naboje[142] napełnia się[41] na[+] nowo. Silniczków tego[221] typu używa się[41] do[62] niewielkich[222] modeli[122] o[66] wadze[161] do[62] stu[32] pięćdziesięciu[32] gramów. 
365~Schier W.~Samoloty~Iskry~1965~162~10
Liczby[112] te[212] powstały[5] z[62] podzielenia[121] wytrzymałości[121] doraźnej[221] przez[64] ciężar[141] właściwy[241] i oznaczają względną[241] wytrzymałość[141] materiału. Przedstawiają one[41] maksymalną[241] długość[141] pręta z[62] danego[221] materiału (podaną[241] w[66] kilometrach), przy[66] której[261] następuje jego[42] zerwanie[111] pod[65] wpływem własnego[221] ciężaru. Jak[9] wynika z[62] tego[221] zestawienia[121], względna wytrzymałość[111] materiałów drewnianych[222] jest wyjątkowo duża: [&] 
366~Schier W.~Samoloty~Iskry~1965~164~10
Wytrzymałość[111] takich[222] belek jest trzy[34], sześć[34] razy[122] większa od[62] wytrzymałości[121] belki[121] kwadratowej[221]. Przekrój[111] płaskiego[221] prostokąta jest zdecydowanie[8] niekorzystny[211]. Przez[64] umiejętne[241] wykorzystanie[141] tych[222] właściwości[122] możemy osiągnąć również znaczne[241] zmniejszenie[141] ciężaru konstrukcji[121]. Jak[9] widać na[66] rysunku[161], można (stosując odpowiednią[241] formę belki[121]) nawet kilkakrotnie obniżyć ciężar[141] konstrukcji[121] zachowując jej[42] wytrzymałość[141] bez[62] zmian. 
367~Szolginia W.~Życie miast~Iskry~1966~6~10
A to[41], że powstały[5] naturalne[212] przeszkody[112] na[66] drodze[161] do[62] jego[42] wzniesienia[121], powoduje  o[+] ile oczywiście przeszkody[112] te[212] nie są nie do[62] pokonania[121]  konieczność[141] opracowania[121] drobiazgowego[221] planu walki[121] z[65] nimi. Może[5] to[41] być, na[64] przykład[141], opracowanie[111] metody[121] zagęszczenia[121] i utrwalenia[121] gruntu lub sposobu odwodnienia[121] lub obniżenia[121] zbyt[8] wysokiego[221] poziomu wód gruntowych[222]. 
368~Szolginia W.~Życie miast~Iskry~1966~50~3
Ogromne[212] korzyści[112] wynikające[212] z[62] wprowadzenia[121] do[62] gospodarki[121] miejskiej[221] owych[222] trzech[32] telesystemów też są chyba oczywiste[212]. Ale to[41] jeszcze nie wszystko[41]. Sterowanie[111] nośne[211] umożliwia ponadto idealne[241] regulowanie[141] chodu wszystkich[222] publicznych[222] zegarów elektrycznych[222] na[66] terenie całego[221] miasta[121]. Dzięki[63] niemu można również zapalać i gasić oświetlenie[141] klatek schodowych[222] we[66] wszystkich[262] budynkach miasta[121]. 
369~Szolginia W.~Życie miast~Iskry~1966~84~20
Otóż system[111] zbiorowej[221] komunikacji[121] miejskiej[221] nie jest nigdy czyś[45] przypadkowym[251], zależnym[251] tylko od[62] dowolnej[221] w[66] każdej[261] sytuacji[161] decyzji[121] władz miejskich[222] czy też takiego[221] lub innego[221] życzenia[121] mieszkańców[122] miasta[121]. Przeciwnie  zależy od[62] wielu[32] ściśle określonych[222] okoliczności[122]: od[62] wielkości[121] miasta[121], od[62] liczby[121] jego[42] mieszkańców[122], od[62] ukształtowania[121] powierzchni[121] jego[42] terenów, od[62] gęstości[121] i zarysu miejskiej[221] sieci[121] ulicznej[221], [&] 
370~Szolginia W.~Życie miast~Iskry~1966~85{?}~14
Wstrząsy[112] są[57] także pochłaniane[212] przez[64] specjalne[242] wkładki[142] gumowe[242] w[66] kołach. Bezpieczeństwo[111] jazdy[121] zapewnione[211] jest[57] przez[64] wyposażenie[141] wagonu w[64] trzy[34] rodzaje[142] niezależnie działających[222] hamulców: elektrycznego[221], szczękowego[221] i elektromagnetycznego[221] szynowego[221]. Nowoczesny[211] tramwaj[111] szybkobieżny[211] odznacza[501] się dużą[251] prędkością, dobrą[251] automatyzacją, znacznym[251] bezpieczeństwem jazdy[121], dużą[251] pojemnością i wygodą. 
371~Szolginia W.~Życie miast~Iskry~1966~124~25
Stosowanie[111] w[66] systemie kierowania[121] ruchem kolejowym[251] dyspozytorskiego[221] urządzenia[121] nastawczego[221] daje możliwość[141] objęcia[121] całej[221] stacji[121] czy linii[121] kolejowej[221] jednym[251] tylko okręgiem nastawczym[251], a więc jedną[251] tylko nastawnią. Dzięki[63] temu[43] odpada konieczność[111] porozumiewania[+] się[121] nastawniczych[122] między[65] sobą w[66] trakcie ustawienia[121] przebiegów pociągów, w[66] konsekwencji[161] czego[42] zmniejsza[501] się możliwość[111] popełnienia[121] pomyłek i skraca[501] się znacznie czas[111] ustawiania[121] przebiegów. 
372~Szolginia W.~Życie miast~Iskry~1966~180~19
Powodem jest niska sprawność[111] spalania[121] płynnych[22] paliw w[66] samochodowych[262] silnikach. Wydzielane[212] przez[64] nie[44] spaliny[112] zawierają duże[242] ilości[142] trującego[221] tlenku[121] węgla i czteroetylku[121] ołowiu[121]. Niezależnie od[62] tego[42] lotne[212] składniki[112] paliw przechodzą do[62] atmosfery[121] bezpośrednio przez[64] parowanie[141] ze[62] zbiorników oraz z[62] gaźników. Zawartość[111] trujących[222] gazów w[66] spalinach zależy w[66] dużym[261] stopniu od[62] technicznego[221] stanu pojazdu. 
373~Kalestyński B.~Jak opanowano przestworza~Iskry~1966~68~8{?}
Sto[31] pięćdziesiąt[31] atmosfer jest to[41] ciśnienie[111], jakie[241] wywierają koła[112] lokomotywy[121] na[64] szyny[142]. Butle[112] więc muszą być[57] sporządzone[212] z[62] grubego[221] metalu[121] i mają duży[241] ciężar[141]. Dwunastolitrowa butla waży około[62] ośmiu[32] kilogramów, podczas[+] gdy zawarty[211] w[66] niej[46] pod[65] ciśnieniem tlen[111]  zaledwie osiemdziesiąt[34] pięć[34] dekagramów. Aby[9] nie tracić mocy[121] silników na[64] znoszenie[141] niepotrzebnego[221] ciężaru, wykorzystuje się[41] do[62] lotów wysokościowych[222] tlen[141] płynny[241], nie wymagający[241] ani konserwacji[121], ani specjalnie mocnych[222], a więc i ciężkich[222] zbiorników. 
374~Kalestyński B.~Jak opanowano przestworza~Iskry~1966~110~17
Niemożliwością jest natomiast utrzymywać lekarza[141] w[66] każdej[261] wsi[161], nieraz liczącej[261] zaledwie kilka[34] rodzin. Dlatego też w[66] chwili[161] wystąpienia[121] pierwszych[222] objawów choroby[121] trzeba na[64] nie[44] czekać. Poza[65] tym[45] mnogość[111] chorób spowodowała, że każda z[62] nich[42] jest[57] leczona przez[64] innego[241] specjalistę niektóre[212] wymagają natychmiastowej[221] interwencji[121] chirurga[121] czy też okulisty[121]. Z[62] tych[222] więc powodów pomoc[111], która przybędzie do[62] chorego[121] na[64] wieś[141], nie zawsze jest w[66] pełni[161] skuteczna. 
375~Brodzki Z.~Powrót z kosmosu~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1968~21~2
Następnie mamy[5] krzywą[141] jonizacji[121] gazu, której[221] przekroczenie[111] w[66] kierunku[161] rosnącej[221] wysokości[121] czy prędkości[121] wskazuje, że powietrze[111] otaczające[211] lecący[241] statek[141] kosmiczny[241] jest zjonizowane[211], to[41] znaczy posiada ładunek[141] elektryczny[241]. Oprócz[62] tego[42] na[66] wykresie mamy[5] naniesioną[241] krzywą[141] początku[121] dysocjacji[121] powietrza[121] i dysocjacji[121] silnej[221] (czterdzieści[31] procent[122] zdysocjowanego[221] powietrza[121]). 
376~Brodzki Z.~Powrót z kosmosu~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1968~48~7
Centrum[111] Kierowania[121] Lotem jest[57] obarczone[211] wielką[251] odpowiedzialnością. Przez[64] cały[241] czas[141] trwania[121] lotu zespół[111] specjalistów[122] (ponad[8] dwadzieścia[31] głównych[222] stanowisk) czuwa nad[65] właściwym[251] przebiegiem lotu statku[121] oraz stanem zdrowia[121] jego[42] załogi[121]. W[66] przypadku[161] lotu mającego[221] na[66] celu[161] spotkanie[141] statków na[66] orbicie[161] (rendez[+] vous[/]) lub dokowania[142], czyli łączenia[+] się[142] na[66] orbicie[161] poszczególnych[222] członów statku[121] kosmicznego[221], [&] 
377~Janik F.~Lot w kosmosie~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1968~24~3
Jeżeli jednak będzie[56] ono stale[8] utrzymywać[511] się w[66] strefie[161] dominującego[221] przyciągania[121] ziemskiego[221], to[9] będziemy[56] je[44] nazywać[51] sztucznym[251] satelitą ziemskim[251] lub krótko satelitą. W[66] odróżnieniu[161] od[62] satelity[121] zerowego[221], którego[221] orbitą jest w[66] zasadzie[161] tylko równik[111]  na[66] wysokości[161] [~] na[64] przykład[141] dwieście kilometrów satelita może[5] lecieć w[66] dowolnej[261] płaszczyźnie[161] przechodzącej[261] przez[64] środek[141] ziemi[121], [&] 
378~Janik F.~Lot w kosmosie~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1968~47~12
Siła odrzutu [~] rakiety[121] nośnej[221]  czyli ciąg[111] głównych[222] silników napędowych[222]  musi być większa od[62] ciężaru startowego[221] [~] rakiety[121] na[64] przykład[141] o[64] dwadzieścia[34] procent[122], aby[9] mogło nastąpić potrzebne[211] przyspieszenie[111] lotu. Przyspieszenie[111] to[211] pod[64] koniec[141] wyczerpywania[+] się[121] materiałów pędnych[222] nie może[5] być zbyt[8] wielkie[211], ze[62] względu na[64] występujące[241] przeciążenie[141], które[211] jest niekorzystne[211] dla[62] przyrządów, [&] 
379~Janik F.~Lot w kosmosie~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1968~49~10
[>] unikać strat energii[121] na[64] opór[141] powietrza[121] przez[64] odpowiedni[241] dobór[141] toru rakiety[121]; dążyć do[6] uzyskania[121] dużych[222] prędkości[122] prawie[8] poziomych[222] na[66] niezbyt dużej[261] wysokości[161]; aby[9] uniknąć zbędnego[221] transportowania[121] paliwa[121] na[64] duże[242] wysokości[142], spalić materiały[142] pędne[242] możliwie szybko; kierunek[141] ciągu[121] utrzymać prawie[8] styczny[241] do[62] toru. 
380~Marks A.~Podbój księżyca trwa~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~79~12
Dość powiedzieć, iż współczesne[212] wielkie[212] rakiety[112] z[65] silnikami zasilanymi ciekłą[251] mieszanką paliwową[251] składają[501] się z[62] dziesiątków a nawet setek tysięcy elementów składowych[222], wykonanych[222] z[65] niezwykłą[251] precyzją ze[62] specjalnych[222], zwykle bardzo kosztownych[222], tworzyw konstrukcyjnych[222]. Stanowi[5] to[41] poważną[241] wadę rakiet z[65] silnikami zasilanymi ciekłą[251] mieszanką paliwową[251], gdyż czyni z[62] nich[42] urządzenie[141] bardzo kosztowne[241] w[66] produkcji[161], trudne[241] w[66] obsłudze[161] i podatne[241] na[64] uszkodzenia[142]. 
381~Marks A.~Podbój księżyca trwa~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~147~8
Spektrometr[111] gamma przeznaczony[211] był[57] do[62] badania[121] promieniowania[121] gamma w[66] przestrzeni[161] między[65] Ziemią i Księżycem, a szczególnie do[62] zbadania[121] promieniowania[121] gamma wysyłanego[221] z[62] powierzchni[121] Księżyca. Oczekiwano, że uda[501] się w[64] ten[241] sposób[141] zbadać czy powierzchnia Księżyca pokryta jest[57] substancją pochodzenia[121] meteorowego[221], czy też wulkanicznego[221], gdyż oba[31] rodzaje[112] substancji[121] zawierają inne[242] pierwiastki[142] promieniotwórcze[242] [&] 
382~Marks A.~Podbój księżyca trwa~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~161~16
W[64] sto[34] pięćdziesiąt[34] sekund po[66] zakończeniu[161] działania[121] silnika rakiety[121] Agena-B[/] urządzenie[111] sprężynowe[211] odłączało od[62] niej[42] aparat[141] kosmiczny[241], a jednocześnie sama rakieta była[57] nieco przyhamowywana przez[64] pomocnicze[242] silniki[142] rakietowe[242] zasilane[242] paliwem stałym[251]. Następowało to[41] w[64] około[8] dwadzieścia[34] pięć[34] do[62] czterdziestu[32] minut po[66] starcie[161] z[62] Ziemi[121]. W[64] dwadzieścia[34] trzy[34] minuty[142] po[66] starcie[161] "mózg[111] elektronowy[211]" aparatu zmieniał moc[141] nadajnika radiowego[221]. 
383~Marks A.~Podbój księżyca trwa~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~182~1
Rakieta sterowana jest[57] przez[64] autonomiczne[241] urządzenie[141] bezwładnościowe[241], złożone[241] między[+] innymi z[62] "mózgu[121] elektronowego[221]" wyposażonego[221] w[64] urządzenie[141] pamięciowo-programowe[241]. Energię elektryczną[241] dostarcza urządzeniom rakiety[121] bateria akumulatorów o[66] masie[161] osiemdziesiąt kilogramów. Silniki[112] rakiety[121] mają taką[241] budowę, że mogą być[57] wyłączane[212] po[66] zużyciu[161] części[121] zapasów składników mieszanki[121] paliwowej[221], a później włączane[212] ponownie nawet po[66] jedenastu[36] godzinach. 
384~Marks A.~Podbój księżyca trwa~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~211~7
Wygląd[111] tych[222] kraterów wskazuje na[64] to[44], że zostały[57] one zalane[212] przez[64] lawę. (Na[66] powierzchni[161] mórz znajdują[501] się także nieliczne[212] wyraźnie ukształtowane[212] kratery[112], które[212] utworzyły[501] się już po[66] uformowaniu[+] się[161] mórz). Na[66] powierzchni[161] mórz również pojedyncze[212] góry[112] i niewysokie[212] łańcuchy[112] pagórków. Wygląd[141] księżycowego[221] morza[121] nazywanego[221] Mare[+] Imbrium[$] (Morze[/][111] Deszczów[/]) przedstawia rysunek[111] [&] 
385~Marks A.~Podbój księżyca trwa~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~241~1
Ruch[111] aparatu będzie[56] mógł[52] być[57] także sterowany[211] falami radiowymi z[62] Ziemi[121], gdyż umieszczone[212] w[66] aparacie kamery[112] radioteleautograficzne[212] będą[56] przekazywały[52] na[64] Ziemię wygląd[141] terenu wokół[62] aparatu. Pamiętać jednak należy o[66] tym[46], że fale[112] radiowe[212] wysyłane[212] z[62] nadajników aparatu docierać[51] będą[56] do[62] Ziemi[121] dopiero po[66] przeszło[8] sekundzie[161] i tyleż czasu upływać[51] będzie[56] od[62] wysyłania[121] z[62] Ziemi[121] sygnałów radiowych[222] [&] 
386~Marks A.~Podbój księżyca trwa~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~267~8dół
Lecąc na[64] Księżyc[141] i powracając z[62] niego[42], selenonauci wchłoną więc w[66] wokółziemskich[262] obszarach radiacji[121] łączną[241] dawkę promieniowania[121] równą[241] dwa i pół do[62] trzy i pół ber[122], a łącznie z[65] dawką promieniowania[121] kosmicznego[221] w[66] czasie takiego[221] lotu co[+] najwyżej siedem i pół ber[122], co[41] znajduje[501] się całkowicie w[66] granicach bezpieczeństwa[121]. 
387~Marks A.~Podbój księżyca trwa~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~291~5
Wszyscy kosmonauci amerykańscy wybrani zostali[57] spośród[62] kilkuset[32] ochotników[122] w[66] wyniku[161] niezwykle skrupulatnych[222] badań medycznych[222] obejmujących[222] zarówno badania[142] sprawności[121] fizycznej[221], jak[9] i psychicznej[221]. Wszyscy kosmonauci amerykańscy nie przekroczyli czterdziestego[221] roku[121] życia[121], mają przynajmniej najniższy[241] stopień[141] naukowy[241] (bakałarz[111]) lub równorzędne[241] wykształcenie[141] wyższe[241] i odpowiadają jeszcze innym[232] wymaganiom, sprawdzonym[232] odpowiednimi testami. 
388~Marks A.~Podbój księżyca trwa~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~347~19
Następnie uruchamiane[212] są[57] kolejno rakietowe[212] silniki[112] hamujące[212] zmniejszające[212] prędkość[141] ruchu[121] statku[121], a tym[251] samym[45] powodujące[212] jego[42] odpadanie[141] ku[63] Ziemi[131]. Po[66] zakończeniu[161] przez[64] nie[44] działania[121], zawierająca je[44] część[111] statku[121] jest[57] od[62] niego[42] odrzucana przez[64] odpalenie[141] odpowiedniego[221] ładunku[121] wybuchowego[221]. 
389~Marks A.~Podbój księżyca trwa~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~417~17
Rakieta wystartowała z[62] kosmodromu na[66] Przylądku[161] Kennedy'ego[/][121], ze[62] stanowiska[121] startowego[221] numer[111] trzydzieści siedem, skąd będą[57] wysyłane[212] także następne[212] rakiety[112] tego[221] typu. W[66] chwili[161] startu miała ona wraz z[65] ładunkiem wysokość[141] czterdzieści osiem i osiem dziesiątych[122] metra i masę pięćset osiem i dziewięć dziesiątych[122] tony[121], a silniki[112] pierwszego[221] członu wytworzyły ciąg[141] sześćset osiemdziesiąt dwie i dwie dziesiąte[112] tony[121]. 
390~Marks A.~Podbój księżyca trwa~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~458~16
Głównym[251] celem[151] tego[221] przedsięwzięcia[121] jest zwiększenie[111] naszej[221] wiedzy[121]. Lot[111] ludzi[122] na[64] Księżyc[141] umożliwi bowiem uzyskanie[141] danych[122] naukowych[222] niemożliwych[222] do[62] uzyskania[121] metodami astronomicznymi i niemożliwych[222] do[62] uzyskania[121] przez[64] najdoskonalsze[242] nawet aparaty[14] kosmiczne[242] wyposażone[242] w[64] przyrządy[142] działające[242] samoczynnie. Co[+] prawda wątpliwości[142] może[5] wywołać sam[211] cel[111] badań Księżyca dlatego, że zwykle powątpiewa się[41] w[64] to[44] czy z[62] badań tego[221] rodzaju[121] jest jakikolwiek[211] praktyczny[211] pożytek. 
391~Marks A.~Podbój księżyca trwa~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~481~1
Istnieją jednak pomysły[112] w[66] pełni[161] uzasadnione[212] naukowo, toteż należy się z[65] nimi choćby pokrótce zapoznać[501]. Wiele[34] interesujących[222] pomysłów opracowali i opublikowali w[66] tej[261] dziedzinie[161] uczeni[112] amerykańscy. Według[62] obecnych[222] rozważań uważają oni, że załogowe[212] bazy[112] na[66] Księżycu[161] będą[57] umieszczane[212] już przy[66] wykorzystaniu[161] rakiet nośnych[222] Saturn[+] Pięć[/] i statków kosmicznych[222] Apollo[/]. 
392~Marks A.~Podbój księżyca trwa~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~501~26
Wstępna analiza obrazów uzyskanych[222] z[62] Łuny[+] dziewięć[/] i Łuny[+] trzynaście[/] wykazuje, że na[66] powierzchni[161] Księżyca istnieje prawdopodobnie ujemny[211] bilans[111] masy[121] to[41] znaczy, że więcej materii[121] traci ona na[64] skutek[141] oddziaływań zewnętrznych[222] (uderzeń meteorów i promieniowań jonizujących[222] z[62] Kosmosu) niż[9] jej[42] zyskuje. Wskazuje na[64] to[44] fakt[111], że głazy[112] na[66] powierzchni[161] Księżyca wyglądają tak jakby były[57] na[66] niej[46] delikatnie położone[212], [&] 
393~Miłobędzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~238~25
Dotychczas konserwacja zabytków przemieniała[501] się często w[64] przebudowę[141] obiektu, połączoną[241] z[65] nadaniem mu form kosmopolitycznych[222] (Collegium[+] Maius[$]). W[66] latach tysiąc osiemset siedemdziesiąt pięć tysiąc osiemset siedemdziesiąt dziewięć Tomasz[/] Pryliński[/] przeprowadził restaurację Sukiennic[/], naginając wprawdzie ich[42] kształty[142] do[62] ówczesnych[222] ideałów architektonicznych[222], ale jednocześnie z[65] pietyzmem odnosząc[501] się do[62] gotycko-renesansowych[222] elementów. Budynek[111] zyskał neogotyckie[242] podcienia[142] na[66] kolumnach, nigdy przedtem nie istniejące[242], [#] 
394~Miłobędzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~244~37
Popularność[111] tego[221] typu architektonicznego[221] rosła błyskawicznie i kiedy w[66] tysiąc dziewięćset dziesiątym[261] roku[161] projektowano pawilon[141] polski[241] na[64] wystawę w[66] Rzymie[/] (po[64] raz[141] pierwszy[241] architekci z[62] różnych[222] zaborów mieli tu razem[8] reprezentować Polskę[/]), posłużono[501] się najmodniejszymi już wówczas formami architektury[121] "dworkowej[221]" projekt Romualda[/][121] Gutta[/][121]. "Dworek[111]" nie musiał być przy[66] tym[46] drewniany[211] jak[9] góralska chałupa i lepiej odpowiadał potrzebom jednorodzinnej[221] zabudowy[121] typu willowego[221], [#] 
395~Wolski R.~Urządzenia tranzystorowe. Wybrane rozwiązania układowe~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~31~1
Silnik[111] został[57] przewinięty[211], każda para biegunów została[57] wyposażona w[64] dwa[34] uzwojenia[142] ze[62] względu na[64] to[44], że prąd[111] płynie[5] przez[64] uzwojenie[141] tylko w[64] jedną[241] stronę. Aby[9] uniknąć trudności[122] związanych[222] ze[65] sprzężeniem magnetycznym[251] między[65] biegunami włączone[212] są[57] równocześnie trzy[31] sąsiednie[212] cewki[112], następnie włączana jest[57] czwarta, a wyłączana pierwsza i tak dalej. 
396~Wolski R.~Urządzenia tranzystorowe. Wybrane rozwiązania układowe~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~71~11dół
Schemat[111] obu[32] kanałów jest identyczny[211]. Generator[111] do[62] kasowania[121] i podkładu z[65] tranzystorem T-dziewięć[/] jest wspólny[211] dla[62] obu[32] kanałów. W[66] każdym[261] kanale na[66] wejściu[161] są dwa[31] wzmacniacze[112] wstępne[212] umożliwiające[212] mieszanie[141]. Następny[241] zespół[141] stanowią wzmacniacze[112] korekcyjne[212], a za[65] nimi wzmacniacze[112] mocy[121], które[212] mogą być[57] włączone[212] również w[66] czasie dokonywania[121] zapisu. 
397~Wolski R.~Urządzenia tranzystorowe. Wybrane rozwiązania układowe~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~78~16
Czterostopniowy[211] wzmacniacz[111] mocy[121] objęty[211] jest[57] sprzężeniem zwrotnym[251] na[64] emitery[142] tranzystorów T-piętnaście[/] i T-szesnaście[/]. Sprzężenie[111] ma korekcję częstotliwościową[241] przez[64] układ [~] i przy[66] jednym[261] kilohercu[161] ma wartość[141] około[8] trzydziestu[32] decybeli. Przy[66] tak silnym[261] sprzężeniu[161] stawia się[41] wysokie[242] wymagania[142] w[66] stosunku[161] do[62] transformatora sterującego[221] przedostatni[241] stopień[141]. 
398~Wolski R.~Urządzenia tranzystorowe. Wybrane rozwiązania układowe~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~127~8
Zastosowanie[111] silnie[8] kierunkowych[222] anten i czułych[222] odbiorników zapewnia uzyskanie[141] zasięgu[121] rzędu stu[32] kilometrów przy[66] kilkunastu[36] miliwatach mocy[121] nadajnika ultrakrótkofalowego[221]. W[66] wielu[36] konstrukcjach amatorskich[262] uzyskiwano dobre[242] wyniki[142] stosując tranzystory[142] małej[221] mocy[121] pracujące[242] przy[66] częstotliwościach większych[262] niż[9] te[242], które[242] dla[62] nich[42] przewidywano. Oczywiście osiągane[212] w[66] warunkach amatorskich[262] wyniki[112] okazują[501] się wystarczające[212] i wówczas, gdy nie dorównują wymaganym[232] od[62] konstrukcji[122] fabrycznych[222]. 
399~Wolski R.~Urządzenia tranzystorowe. Wybrane rozwiązania układowe~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~399~17
Sterowanie[111] silnika napędzającego[221] bęben[141] przełącznika wymaga zamknięcia[121] zestyku[121] przekaźnika na[64] czas[141] potrzebny[241] do[62] obrotu krzywki[121] umieszczonej[221] na[66] bębnie[161] do[62] położenia[121] powodującego[221] zamknięcie[141] zestyku[121] drogowego[221] [~]. Zestyk[111] ten[211] podtrzymuje włączenie[141] silnika do[62] chwili[121] osiągnięcia[121] następnego[221] położenia[121] przełącznika. Ponieważ impuls[111] ultradźwiękowy[211] wysłany[211] przez[64] drgający[241] pręt[141] w[66] nadajniku[161] trwa zbyt[8] krótko, [&] 
400~Wolski R.~Urządzenia tranzystorowe. Wybrane rozwiązania układowe~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~189~31
Pozostawienie[111] części[121] lamp elektronowych[222] pozwoliło na[64] wprowadzenie[141] jedynie tańszych[222] typów tranzystorów mogących[222] konkurować z[65] lampami. Ponieważ wszystkie[212] tranzystory[112] pracują przy[66] niskim[261] poziomie mocy[121], przeto ich[42] zasilanie[111] nie sprawia kłopotu. Tranzystorowa głowica zakresu UKF[=] jest już rozwiązaniem typowym[251], nawet w[66] odbiornikach całkowicie lampowych[262]. Tranzystory[112] [~] są[57] zasilane[212] z[62] zasilacza sieciowego[221]. 
401~Wolski R.~Urządzenia tranzystorowe. Wybrane rozwiązania układowe~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~231~16
Problem[111] drgań został[57] tu rozwiązany[211] przez[64] zastąpienie[141] cewek skrzyżowanych[222] o[66] zerowym[261] sprzężeniu[161] dwoma układami cewek, których[222] silne[211] sprzężenie[111] nawzajem się kompensuje[501]. Cewka czujnika obejmująca taśmę jest[57] nawinięta bifilarnie[8], dzięki[63] czemu[43] jej[42] odkształcenia[112] nie zmieniają sprzężenia[121] między[65] uzwojeniami. Cewka kompensacyjna o[66] regulowanym[261] sprzężeniu[161] ma uzwojenia[142] połączone[242] szeregowo z[65] uzwojeniami czujnika przy[66] takim[261] dobraniu[161] kierunków, [&] 
402~Wolski R.~Urządzenia tranzystorowe. Wybrane rozwiązania układowe~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~245~3
Trzy[31] sterowniki[112] obrotowe[212] umożliwiają sterowanie[141] trzech[32] silników pierścieniowych[222]. Każdy[211] z[62] nich[42] ma trzy[34] stopnie[142] prędkości[121] w[64] każdą[241] stronę. Górna płytka sterownika służy do[62] wyboru kierunku[121] obrotów, a środkowa do[62] zwierania[121] oporników rozruchowych[222] na[66] drugim[261] i trzecim[261] stopniu. Aby[9] na[66] trzecim[261] stopniu był[57] podtrzymywany[211] sygnał[111] drugiego[221] stopnia, włączono między[64] zestyki[142] tych[222] stopni diodę. 
403~Wolski R.~Urządzenia tranzystorowe. Wybrane rozwiązania układowe~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~329~6
Przerywacz[111] tranzystorowy[211] do[62] przetwarzania[121] napięcia[121] jest najbardziej krytycznym[251] zespołem układu i dlatego jego[42] własności[112] określają dokładność[141] wzmacniacza. W[66] tym[261] zespole zastosowano mikrostopowy[241] tranzystor[141] krzemowy[241], który[241] cechują szczególnie korzystne[212] charakterystyki[112], a zwłaszcza prędkość[111] przełączania[121] oraz małe[211] i stabilne[211] napięcie[111] nasycenia[121]. Częstotliwość[111] przerywacza równa[211] trzystu[33] pięćdziesięciu[33] hercom[132] stanowi[5] kompromis[141] między[65] dużymi pojemnościami sprzęgającymi i bocznikującymi [&] 
404~Wolski R.~Urządzenia tranzystorowe. Wybrane rozwiązania układowe~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~334~11
Napięcie[111] wyjściowe[211] układu z[65] dwiema sekcjami nawiniętymi na[66] połowie[161] obwodu jest proporcjonalne[211] do natężenia[121] pola[121] i cosinusa kąta między[65] kierunkiem pola[121] a średnicą dzielącą[251] sekcje[142]. Przez[64] nawinięcie[141] trzech[32] grup uzwojeń[122] wtórnych[222] drugiej[221] harmonicznej[121] i szeregowe[241] połączenie[141] wyprostowanych[222] napięć można uzyskać magnetometr[141] pozbawiony[241] kierunkowości[121] i reagujący[241] jedynie na[64] natężenie[141] pola[121], bez[62] względu na[64] obrót[141] w[66] płaszczyźnie[161] rdzenia. 
405~Jungowski E.~O pionierach polskiej myśli lotniczej~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~92~6
W[66] czasie próby[121] prędkości[121] Bl` eriot[/][111] lecąc na[66] samolocie Bl` eriot[+] dwanaście[/] z[65] silnikiem Gnöme[/] pięćdziesiąt koni mechanicznych[222], zapewniającym[251] mu prędkość[141] osiemdziesiąt kilometrów na[64] godzinę, był pewien[211] pierwszego[221] miejsca[121]. Nagle zapalił[501] się w[66] powietrzu[161] skapotował podczas[62] przymusowego[221] lądowania[121]. Wyrwał[501] się cudem z[62] płomieni[122] nie odnosząc obrażeń. 
406~Jungowski E.~O pionierach polskiej myśli lotniczej~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~99~12
Model[111] wyrzucony[211] z[62] dachu[121] pływającego[221] budynku[121] przeleciał prawie[8] kilometr[141] z[65] prędkością około[8] czterdziestu[32] kilometrów na[64] godzinę, po[66] czym[46] osiadł na[64] trzy[34] punkty[142] na[66] wodzie[161]  zdawało[501] się, że cel[111] został[57] osiągnięty[211]. Dzięki[63] subsydiom państwowym[232] Langley[/] przystąpił do[62] budowy[121] statku[121] o[66] większych[262] rozmiarach z[65] pięcio-cylindrowym[251] silnikiem gwiazdowym[251] na[64] gazolinę, mocy[121] pięćdziesiąt dwa konie[112] mechaniczne[212] i prędkości[121] obrotowej[221] dziewięćset pięćdziesiąt obrotów na[64] minutę. 
407~Jungowski E.~O pionierach polskiej myśli lotniczej~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~124~17
Królowie zmieniali[501] się, a Boratyni[/][111] ciągnął z[65] małymi przerwami dochody[142] z[62] mennic aż do[62] śmierci[121] w[66] tysiąc sześćset osiemdziesiątym[261] drugim[261] roku[161]; później robili to[44] jego[42] spadkobiercy[112] aż do[62] tysiąc sześćset osiemdziesiątego[221] siódmego[221] roku[121]. Znaki T[/], L[/], B[/] znajdują[501] się na[66] monetach złotych[262], srebrnych[262] i miedzianych[262], bitych[262] w[66] latach tysiąc sześćset pięćdziesiąt osiem do[62] tysiąc sześćset osiemdziesiąt siedem. 
408~Jungowski E.~O pionierach polskiej myśli lotniczej~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~128~1
Patriotyczno-wolnościowe[212] tradycje[112] rodzinne[212] miały niewątpliwie wpływ[141] na[64] to[44], że młody[211] Stefan[/] nie został[57] oddany[211] do[62] szkoły[121] rosyjskiej[221], lecz umieszczony[211] w[66] zakładzie naukowym[261] Ojca[121] Lev` eque[/] w[66] Auteuil[/] pod[65] Paryżem[/]. W[66] Auteuil[/], które[211] stało[501] się z[65] czasem[151] dzielnicą Paryża[/], zamieszkiwał Drzewiecki[/] w[66] późniejszych[262] latach stale[8] aż do[62] zgonu we[66] własnej[261] posiadłości[161] przy[66] ulicy[161] Boileau[/]. 
409~Jungowski E.~O pionierach polskiej myśli lotniczej~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~215~17
Był to[41] niewątpliwie jeden[211] z[62] tricków teatralnych[222], jakie[242] uprawiano w[66] tych[262] czasach. Później, przez[64] półtora wieku[121] nic[44] nie słychać o[66] lataniu[161]. Po[66] wynalezieniu[161] balonu pierwszym[251] Polakiem, który[211] nim[45] latał, ale jako[61] pasażer, był znany[211] nam już Jan[/] Potocki[/]. Potem znów półlegendarne[212] postacie[112]. To[9] górala[121] o[66] nieustalonym[261] nazwisku[161], który[211] kilka[34] lat poświęcił na[64] obmyślenie[141] i zrobienie[141] skrzydeł, [&] 
410~Jungowski E.~O pionierach polskiej myśli lotniczej~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~225~11
Zapał[111] lotniczy[211] we[66] Lwowie[/][161] dosięgnął nawet uczniów[142] tamtejszej[221] szkoły[121] rolniczej[221] w[66] osobach Aleksandra[/][121] Sokalskiego[/][121], Kazimierza[/][121] Baszniaka[/][121] i Włodzimierza[/][121] Semiuły[/][121]; zbudowali oni własnymi siłami samolot[141], który[211] według[62] opinii[121] ówczesnych[222] fachowców[122] powinien latać. O[66] próbach w[66] locie nie zachowały[501] się wiadomości[112]. ["]Warszawski[/][211] Tygodnik[/][111] Ilustrowany[/][211]["] donosząc o[66] tym[261] uczniowskim[261] sukcesie podawał [&] 
411~Jungowski E.~O pionierach polskiej myśli lotniczej~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~255~7dół
W[66] semestrze jesiennym[261] tematem wykładów był lot[111] pod[65] kątem do[62] poziomu i stateczność[111] samolotów. W[66] lutym[161] tysiąc dziewięćset dwunastego[221] roku[121] staraniem Związku[121] Nauczycielskiego[221] odbywały[501] się wykłady[112] o[66] lotnictwie prowadzone[212] przez[64] inżyniera[141] Witolda[/][141] Rumbowicza[/][141]. Był to[41] cykl[111] sześciu[32] wykładów o[66] następującej[261] tematyce[161]: historia lotnictwa[121], podstawowe[212] zasady[112] aerostatyki[121] i aerodynamiki[121] oraz budowa balonów, sterowców i samolotów. 
412~Weinfeld S.~Jutro na Marsa~PZWS~1965~13~7
Dzisiaj jeszcze wprawdzie istnieją i kursują parowozy[112], ale od[62] osiemdziesięciu[32] z[65] górą lat coraz bardziej rozpowszechniają[501] się koleje[112] elektryczne[212]. Lokomotywa elektryczna jest tańsza w[66] użyciu[161], silniejsza i sprawniejsza. Mimo[64] to[44] koleje[112] nie są już jedynym[251] środkiem tak zwanej[221] "komunikacji[121] masowej[221]", jak[9] to[41] było w[66] ubiegłym[261] stuleciu[161]. Bardzo dużą[241] rolę odgrywa obecnie transport[111] samochodowy[211] i lotniczy[211]. 
413~Murza-Mucha P.~Człowiek i żelazo~Iskry~1967~41~10
Zniszczenie[111] handlu[121], handel[111] niewolnikami, podboje[11] kolonialne[212], wymazały z[62] historii[121] przeszłość[141] Afryki[/][121] i dopiero teraz zaczynamy ją poznawać, jednocześnie z[65] zakończeniem ery[121] kolonializmu, kiedy nowe[212], afrykańskie[212] państwa[112] podejmują przerwaną[241] nić[141] własnej[221] historii[121]. O[66] tym[46], jak[9] wyglądała technika[111] żelazna w[66] czasach afrykańskiej[221] epoki[121] żelaznej[221], można sądzić po[66] spotykanej[261] jeszcze do[+] niedawna technice[161] plemion murzyńskich[222] Afryki[/][121] dzisiejszej[221]. 
414~Murza-Mucha P.~Człowiek i żelazo~Iskry~1967~44~19
Burłaci i Kałmucy, potomkowie tych[222] ludów, znają[501] się świetnie na[66] obróbce[161] żelaza[121]. Ich[42] umiejętność[111] zdobienia[121] żelaznych[222] przedmiotów srebrem za[65] pomocą zgrzewania[121] cienkiej[221] płytki[121] srebrnej[221] z[65] rozgrzanym[251] przedmiotem, odpuszczanie[111] na[+] niebiesko i dalsza delikatna obróbka plastyczna jest wielką[251] sztuką. U[62] Tatarów[122] wytapianie[111] żelaza[121] odbywało[501] się we[66] wgłębieniu[161] kuźni[121] kowalskiej[221] o[66] średnicy[161] około[8] piętnaście centymetrów. 
415~Murza-Mucha P.~Człowiek i żelazo~Iskry~1967~51~23
Chińczycy mają rzeczywiście wspaniałe[242] osiągnięcia[142] w[66] dziedzinie[161] opanowania[121] metalu[121]. Pozostawali oni zawsze w[66] ścisłych[262] stosunkach z[65] sąsiadami, na[64] przykład[141] z[62] obszaru indyjskiego[221], i mają wiele[3] wspólnych[222] cech[122] i osiągnięć. Świat[111] zachodni[211] otrzymał od[62] Chin[/], między[+] innymi jedwab[141], kompas[141], papier[141], porcelanę. Chińczycy pierwsi otrzymali płynną[241] surówkę i żeliwo[141] w[66] normalnym[261], powtarzalnym[261] procesie przemysłowym[261]. 
416~Murza-Mucha P.~Człowiek i żelazo~Iskry~1967~149~16
Wielkie[212] piece[112] pojawiły[501] się w[66] Wielkiej[/][261] Brytanii[/][161] bardzo wcześnie, gdzieś w[66] połowie[161] czternastego[221] wieku[121], w[66] okręgu[161] Sussex[/]. Kule[112] armatnie[212] z[62] surówki[121] żelaza[121] robiono już w[66] tych[262] okolicach w[66] tysiąc trzysta osiemdziesiątym[261] ósmym[261] roku[161], a liczne[212] płyty[112] nagrobkowe[212] na[66] cmentarzach świadczą, że w[66] tym[261] okresie produkcja lanego[221] żelaza[121], była[57] silnie rozwinięta. 
417~Murza-Mucha P.~Człowiek i żelazo~Iskry~1967~160~7
Chociaż myśl[111] wykorzystania[121] siły[121] pary[121] wodnej[221] znana już była[57] w[66] starożytności[161] (Heron[/]  drugi[211] wiek[111] przed[65] naszą[251] erą, Archimedes[/]) i często zjawiała[501] się w[66] średniowieczu[161], pierwsze[241] urządzenie[141] przemysłowe[241] stosujące[241] tę energię zbudowano i opatentowano dopiero w[66] tysiąc sześćset dziewięćdziesiątym[261] ósmym[261] roku[161] w[66] Anglii[/][161]. Było to[41] urządzenie[111] do[62] pompowania[121] wody[121] z[62] kopalni[121] węgla, [&] 
418~Murza-Mucha P.~Człowiek i żelazo~Iskry~1967~169~8
Problem[111] ten[211] w[66] pełni[161] został[57] rozwiązany[211] dopiero we[66] współczesnej[261], nowoczesnej[261] nagrzewnicy[161] ostatnich[222] czasów, tak zwanej[261] nagrzewnicy[161] Schacka[/][121], która jest unowocześnieniem... pierwszych[222] rurowych[222] nagrzewnic metalowych[222] du[+] Faura[/][121]. Jest to[41] bardzo ciekawy[211] i typowy[211] dla[62] techniki[121] przykład[111], jak[9] konstrukcja i działanie[111] urządzeń zależy od[62] aktualnego[221] stanu techniki[121]. 
419~Banaszczyk E.~Karuzela pod gwiazdami~Iskry~1967~7~20
Dziś tego[221] rodzaju[121] przedsięwzięcia[112] wyglądają niezwykle prymitywnie, lecz dla[62] naszego[221] protoplasty[121] był to[41] wyczyn[111] niezwykle śmiały[211] i pionierski[211]. Wyczyn[111], który[241] w[66] pewnym[261] sensie można nazwać przełomowym[251], rozpoczął bowiem okres[141] marzenia[121] o[66] lataniu[161]. Marzenie[111] to[211] zjawia[501] się wraz z[65] pierwszymi rozumnymi myślami i pierwszym[251] rozczarowaniem: pewnego[221] dnia człowiek[111] zrozumiał, że sam[211], o[66] własnych[262] siłach, nie może[5] oderwać[501] się od[62] ziemi[121]. 
420~Banaszczyk E.~Karuzela pod gwiazdami~Iskry~1967~57~10
Stolica poznała nowy[241] wynalazek[141], lecz prowincję, zwłaszcza wsie[142] zaskoczył on całkowicie. Balon[111] wywierał nie mniejsze[241] wrażenie[141] niż[9] współczesne[212] nam "latające[212] talerze[112]", a ponieważ nie był złudzeniem, lecz rzeczywistością, można sobie[43] wyobrazić przerażenie[141] tych[22], którzy go[44] pierwszy[241] raz[141] ujrzeli. Przyjemność[141] tego[221] rodzaju[121] przeżyli mieszkańcy wsi[121] Ganzes[/], położonej[221] pod[65] Paryżem[/], gdzie wylądował pierwszy[211] balon[111] Montgolfiera[/][121] bez[62] załogi[121]. 
421~Banaszczyk E.~Karuzela pod gwiazdami~Iskry~1967~72~23
Jak[9] już mówiliśmy w[66] Polsce[/][161] rozpoczęto "balonowe[242] poczynania[142]" w[66] Krakowie[/], ale pierwszy[211] polski[211] balon[111] uniósł[501] się w[64] powietrze[141] w[66] Warszawie[/][161]. Było to[41] dwunastego[221] lutego tysiąc siedemset osiemdziesiątego[221] czwartego[221] roku[121]. Na[66] tarasie[161] zamkowym[261], tuż nad[65] Wisłą[/] pojawiło[501] się wtedy liczne[211] grono[111] ludzi[122] z[65] królem Stanisławem[/] i jego[42] nadwornym[251] chemikiem Janem[/] Okraszewskim[/][151] na[66] czele[161]. 
422~Banaszczyk E.~Karuzela pod gwiazdami~Iskry~1967~80~2
Siłę nośną[241] zapewniał mu gaz[111] w[66] powłoce[161] o[66] kształcie cygara[121], napęd[141]  silnik[111] parowy[211] obracający[211] śmigła[142]. Giffard[/] przeleciał na[66] nim[46] w[64] bezwietrzną[241] pogodę pewną[241] niewielką[241] odległość[141] z[65] szybkością... jedenastu[32] kilometrów na[64] godzinę. Leciał po[66] linii[161] prostej[261]. Jego[42] sterowiec[111] nie mógł jeszcze dokonywać zakrętów, a przecież o[64] to[44] właśnie chodziło. 
423~Banaszczyk E.~Karuzela pod gwiazdami~Iskry~1967~107~7
Wreszcie maszynę Maxima[/][121] poddano próbie[131]. Było to[41] w[66] roku[161] tysiąc osiemset dziewięćdziesiątym[261] zwartym[261]. Samolot[111] z[65] silnikami o[66] łącznej[261] mocy[161] już stu[32] osiemdziesięciu[32] koni ustawiono na[66] specjalnych[262] szynach startowych[262]. Za[65] sterami zasiadł specjalnie sprowadzony[211] z[62] Paryża[/] automobilista de[+] Lamb` ere[/]. Początkowo samolot[111] podskakiwał na[66] szynach, a gdy wreszcie Lamb` ere[/] włączył pełny[241] gaz[111], oderwał[501] się od[62] szyn, [&] 
424~Banaszczyk E.~Karuzela pod gwiazdami~Iskry~1967~208~4
Ostatnio wystawiono we[66] Francji[/][161], w[66] miejscu[161] urodzin świetnej[221] francuskiej[221] lotniczki[121], Maryse[/] Hilsz[/], piękny[241] pomnik[141] na[64] jej[42] cześć[141]. W[66] Anglii[/][161] zbudowano między[+] innymi pomnik[141] pierwszych[222] zdobywców[122] Alantyku[/][121], Alcocka[/][121] i Browna[/][121], a ostatnio ogłoszono projekt[141] na[64] budowę pomnika wielkich[222] transatlantyckich[222] przelotów sterowca R-trzydzieści-cztery[/] w[66] roku[161] tysiąc dziewięćset dziewiętnastym[261]. 
425~Szolginia W.~Budujemy nowy dom~Iskry~1967~6~3
Czy  mając na[66] uwadze[161] ogromny[241] postęp[141] w[66] różnych[262] dziedzinach techniki[121]  również i w[66] budownictwie stosuje się[41] jakieś[242] nowe[242] konstrukcje[142], nowe[242] materiały[142] budowlane[242] i nowe[242] metody[142] wznoszenia[121] budynków? Jednym[251] słowem: co[41] nowego[221] we[66] współczesnym[261] budownictwie w[66] porównaniu[161] z[65] budownictwem tradycyjnym[251], jakie[212] są jego[42] najcharakterystyczniejsze[212] cechy[112] i ku[63] czemu[43] ono dąży? 
426~Szolginia W.~Budujemy nowy dom~Iskry~1967~36~28
Szkło[111] zawojowało współczesne[241] budownictwo[141], zyskując ogromne[241] zastosowanie[141] przede[+] wszystkim w[66] ścianach osłonowych[262]. Oczywiście nie tylko w[66] charakterze tradycyjnego[221] wypełniania[121] okien, ale również jako[61] tworzywo[111] całych[222] ścian. Zresztą w[66] odniesieniu[161] do[62] szeregu[121] typów ścian osłonowych[222] trudno mówić o[66] jakichś[262] ściśle określonych[262] oknach  nierzadko bowiem cała ściana stanowi[5] jedno[241] olbrzymie[241] okno[141]. 
427~Szolginia W.~Budujemy nowy dom~Iskry~1967~83~9
Szkło[111] piankowe[211] jest idealnym[251] materiałem ochronnym[251] dla[62] salowych[222] części[122] konstrukcji[121] budynku[121], łącząc[501] się również doskonale z[65] zaprawami budowlanymi. Dużą[251] zaletą jest także łatwość[111] jego[42] obróbki[121]  można je[44] bez[62] trudu piłować, ciąć, ciosać, wiercić w[66] nim[46] otwory[142], wbijać w[64] nie[44] gwoździe[142] i wkręcać śruby[142]. 
428~Szolginia W.~Budujemy nowy dom~Iskry~1967~84~2
I jeszcze jedna[211] pianka budowlana, tym[251] razem[151] aluminiowa. Spienione[211] aluminium[111], produkowane[211] z[62] różnych[222] stopów tego[221] metalu[121], odznacza[501] się gęstością dwa[34] do[62] ośmiu[32] razy[122] mniejszą[251] niż[9] aluminium[111] "normalne[211]". Porowata pianka aluminiowa uzyskiwana w[66] efekcie specjalnego[221] procesu odlewniczego[221] odznacza[501] się niezwykłą[251] lekkością, a dzięki[63] wielkiej[231] ilości[131] zawartych[222] w[66] niej[46] zamkniętych[222] pęcherzyków powietrza[121] stanowi[5] świetny[241] materiał[141] izolacyjny[241]. 
429~Szolginia W.~Budujemy nowy dom~Iskry~1967~86~22
Odnosi[501] się to[41] również do[62] budownictwa[121] polskiego[221], w[66] którym[261] ów[211] postulat[111] jest[57] konsekwentnie realizowany[211]. W[66] związku[161] z[65] tym[45] w[66] naszym[261] budownictwie od[+] dawna już stosowane[212] są[57] niemal wszystkie[212] lekkie[212] materiały[112], które[242] scharakteryzowałem w[66] niniejszym[261] rozdziale. Niemal, bo na[64] przykład[141] spienione[211] aluminium[111] do[2] chwili[121] pisania[121] tych[222] słów jeszcze nie było[57] u[62] nas[42] produkowane[211]. 
430~Szolginia W.~Budujemy nowy dom~Iskry~1967~97~430
Liny[112] są[57] mocno napięte[212] i usztywnione[212] za[65] pomocą pionowych[222] drążków umieszczonych[222] między[65] linami górnymi i dolnymi w[66] każdej[261] parze[161]. Taki[211] układ[111] całkowicie eliminuje drgania[142] konstrukcji[121]. Wszystkie[212] liny[112] mają jednakową[241] długość[141] i zaopatrzone[212] są[57] w[64] identyczne[242] urządzenia[142] mocujące[242]. Pokrycia[142] dachu[121] sali[121] tworzą arkusze[112] lekkiego[221] metalu[121] mające[212] nieznaczny[241] spadek[141] do[62] środka. 
431~Szolginia W.~Budujemy nowy dom~Iskry~1967~131~9
Do[62] napięcia[121] powłoki[121] wystarczy zwiększenie[111] ciśnienia[121] powietrza[121] we[66] wnętrzu[161] hali[121] o[64] zaledwie osiem[34] tysięcznych[122] atmosfery[121] w[66] stosunku[161] do[62] normalnego[221] ciśnienia[121] atmosferycznego[221]. Jednak z[62] praktycznego[221] punktu widzenia[121] (uwzględnienie[111] zmiennych[222] warunków atmosferycznych[222], na[64] przykład[141] ciśnienia[121] wiatru, obciążenia[121] śniegiem) w[66] opisanej[261] hali[161] zaprojektowano nieco większe[241] sprężenie[141] powietrza[121], a mianowicie o[64] około[8] jedną[241] setną[141] atmosfery[121]. 
432~Szolginia W.~Budujemy nowy dom~Iskry~1967~215~3
W[66] porze[161] zimowej[261] podobnie niszczycielską[241] rolę spełnia woda zamarzająca w[66] rysach i szczelinach tynku[121] lub okładzin[122]. Marznąc powiększa ona, jak[9] wiadomo, swoją[241] objętość[141], a rozszerzając[501] się w[64] ten[241] sposób[141]  rozsadza tę warstwę fasady[121]. Zewnętrzne[212] powierzchnie[112] ścian niszczone[212] są[57] również poważnie przez[64] zawarte[242] w[66] zanieczyszczonym[261] powietrzu[161] miejskim[261] różne[242] związki[142] chemiczne[242], [&] 
433~Szolginia W.~Budujemy nowy dom~Iskry~1967~226~8
Na[66] marginesie wykorzystania[121] telewizji[121] do[62] potrzeb budownictwa[121] mała refleksja: pod[65] nadzorem czujnego[221] oka[121] kamery[121] telewizyjnej[221] jakiekolwiek[211] "ulgowe[211]" traktowanie[111] pracy[121] na[66] budowie[161] jest[57] raczej utrudnione[211]. Kolej[111] na[64] maszyny[142] liczące[242]. Tak, nowoczesne[211] budownictwo[111] wprzęgło[5] do[62] swojej[221] służby[121] również mózgi[142] elektronowe[242]. Proces[111] dyspozytorskiego[221] kierowania[121] pracami na[66] wielkiej[261] budowie[161] składa[501] się bowiem między[+] innymi również z[62] opracowywania[121] tak zwanych[222] operatywnych[222] harmonogramów wykonawczych[222], [&] 
434~Szolginia W.~Budujemy nowy dom~Iskry~1967~28~14
Mimo[62] takiej[221] "niekompletności[121]" model[111] należycie spełnia swoje[241] zadanie[141], dając przejrzysty[241] i czytelny[241] obraz[141] wnętrz obiektu oraz rozmieszczonych[222] w[66] nich[46] urządzeń technicznych[222]. Model[111] projektu techniczno-roboczego[221] opracowywany[211] jest[57] przez[64] wieloosobowy[241] zespół[141] projektantów[122], w[64] którego[221] skład[141] wchodzą inżynierowie technolodzy, mechanicy, energetycy, instalatorzy, architekci, konstruktorzy budowlani[212]  i w[64] miarę potrzeby[121]  inni fachowcy z[62] różnych[222] dziedzin techniki[121]. 
435~Łaciak T.~Zostanę górnikiem~PZWS~1963~18~6
Powstaje w[64] ten[241] sposób[141] tak zwana odkrywka. Olbrzymie[212] czerpaki[112] kopią[5] ziemię lub siarkę, przenoszą i zsypują za[65] pomocą szerokich[222] i długich[222] przenośników taśmowych[222] wprost do[62] wagonów kolejowych[222]. W[64] ten[241] sposób[141] urobiony[211] i wydobyty[211] węgiel[111] odstawiany[211] jest[57] bądź[9] do[62] pobliskiej[221] elektrowni[121], bądź[9] do[62] zakładów chemicznej[221] przeróbki[121]. Podobnie dzieje[501] się z[65] siarką, która odstawiana jest[57] do[62] specjalnych[222] oczyszczalni[122], a stąd do[62] zakładów chemicznych[222]. 
436~Sosnowski T.~Zostanę włókniarzem~PZWS~1963~13~1
Bardzo odległe[212] to[41] czasy[112], kiedy człowiek[111] zaczął wyrabiać przędzę, używając do[62] tego[221] celu[121] kądzieli[121] i wrzeciona[121]. Kądziel[111] przymocował do[62] drążka[121] osadzonego[221] w[66] otworze deski[121], lewą[251] ręką wyciągał z[62] niej[42] włókienka[142], lekko skręcał je[44] w[64] nitkę i przymocowywał do[62] wrzeciona[121]. Prawą[251] ręką wprowadzał wrzeciono[141] w[64] szybki[241] ruch[141] obrotowy[241]. Wyciągnięta nić[111] skręcała[501] się dalej, tworząc przędzę, która nawijała[501] się na[64] wrzeciono[141]. 
437~Sosnowski T.~Zostanę włókniarzem~PZWS~1963~63~2
Stopień[111] zużycia[121] sprzętu był bardzo znaczny[211], a maszyny[112] przestarzałe[212], wystarczało tylko daty[142] produkcji[121] odczytać poszczególnych[222] maszyn, starszych[222] w[66] wielu[36] wypadkach od[62] najstarszych[222] robotników[122], wystarczyło obejrzeć zimne[242], nie wentylowane[242] hale[142], a nawet tylko same[242] fabryki[142], nieprzyjemne[242] gmachy[142], aby[9] przekonać[501] się, jak[9] mało dbano przed[65] wojną o[64] warunki[142] pracy[121] robotników[122]. 
438~Weinfeld S.~Zostanę pracownikiem telekomunikacji~PZWS~1963~7~12
Pierwsze[212] próby[112] przesyłania[121] znaków przy[66] pomocy[161] elektryczności[121] robione[212] były[57] jeszcze w[66] końcu[161] wieku[121] osiemnastego[221]. Kilkudziesięciu[32] wynalazców[122] męczyło[501] się nad[65] tym[45] do[62] czasu, gdy Samuelowi[/][131] Morse[/]  malarzowi z[62] zawodu  przyszedł do[62] głowy[121] pomysł[111] skonstruowania[121] oryginalnego[221] telegrafu elektrycznego[221]. Ani przyrząd[111], ani pierwszy[211] zastosowany[211] przez[64] Morse'a[/][141] alfabet[111] nie były[5] bynajmniej podobne[212] do[62] dzisiejszej[221] postaci[121] "telegrafu Morse'a[/][121]". 
439~Weinfeld S.~Zostanę pracownikiem telekomunikacji~PZWS~1963~64~9
Trudno zapewne znaleźć dwóch[34] ludzi[142] zupełnie takich[242] samych[242], posiadających[242] jednakowe[241] usposobienie[141], jednakowe[242] cechy[142] charakteru, jednakowe[242] uzdolnienia[142] i warunki[142] fizyczne[242]. Tym[9] bardziej nie można dobrać większej[221] liczby[121] ludzi[122]  zatrudnionych[222] w[66] jednym[261] przedsiębiorstwie lub fabryce[161]  odpowiadających[222] dokładnie pewnym[232] ściśle określonym[232] warunkom tak, jak[9] na[64] przykład[141] jednakowym[232] warunkom odpowiadają jednakowe[212] śrubki[112]. 
440~Konarska J.~Zostanę pracownikiem służby zdrowia~PZWS~1965~61~6
Słuchacze przerabiają między[+] innymi materiał[141] z[62] zakresu przedmiotów zawodowych[222], takich[222] jak[9]: anatomia i fizjologia, chemia, rysunek[111] zawodowy[211] i modelarstwo[111], ortodoncja (dział[111] medycyny zajmujący[+] się[211] leczeniem wad zgryzu); ortopedia zębów (dział[111] chirurgii[121] zajmujący[+] się[211] stałymi odkształceniami zębów i jamy[121] ustnej[221]), materiałoznawstwo[111], technika[111] dentystyczna. 
441~Konarska J.~Zostanę pracownikiem służby zdrowia~PZWS~1965~66{?}~4{?}
W[66] karcie[161] zdrowia[121] zapisuje się[41] też przebyte[242] przez[64] dziecko[141] choroby[142]. Higienistka opiekuje[501] się stale[8] dziećmi, kontroluje ich[42] czystość[141], uczy podstawowych[222] pojęć higieny[121], przyzwyczaja do[62] stosowania[121] jej[42] zasad[122] w[66] życiu[161] codziennym[261]. W[66] razie dłuższej[221] nieobecności[121] dziecka w[66] szkole[161] interesuje[501] się jej[42] przyczyną. Dopilnowuje, aby[9] dzieci[112] leczyły zęby[142]. 
442~Miłobędzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~198~7
Centralna ta świątynia rządziła[501] się niespotykanymi dotychczas zasadami kompozycyjnymi. Barokowej[231] jednorodności[131] przeciwstawiono tu autonomiczne[241] wydzielenie[141] składników (wielki[211] walec[111] z[65] kopułą, jak[9] i jego[42] forma powtórzona w[66] zwieńczeniu[161] rozwiązanym[261] jako monopteros[111]  okrągła świątynia antyczna  same[212] mogą stanowić zamkniętą[241] kompozycję) dotychczasową[241] hierarchię składników zastąpiła równość[111], przejawiająca[+] się w[66] swobodnym[261] zestawieniu[161] bądź[9] we[66] wzajemnym[261] jakby "przebijaniu[161]" wielkiego[221] walca przez[64] bloki[142] aneksów; [&] 
443~Zieliński Z.~Zostanę hutnikiem~PZWS~1964~61~3
Wprawdzie w[66] hutnictwie wprowadza się[41] systematycznie wiele[34] udogodnień ułatwiających[222] pracę i czyniących[222] ją bezpieczną[251], to[9] jednak troska o[64] własne[241] zdrowie[141] powinna zawsze towarzyszyć hutnikowi. Higiena, której[221] naucza się[41] w[66] zasadniczej[261] szkole[161] hutniczej[261], daje hutnikowi podstawowe[242] wiadomości[142], jak[9] troszczyć[501] się o[64] własne[241] zdrowie[141] i jak[9] je[44] chronić. 
444~Fotyma Cz.~Zapory wodne i hydroelektrociepłownie~PZWS~1964~57~6
Zapory[112] ciężkie[212], jak[9] wskazuje sama nazwa, mają taki[241] wielki[241] ciężar[141], że właśnie dzięki[63] temu[43] ciężarowi opierają[501] się parciu[131] spiętrzonej[221] wody[121]. Zapory[112] lekkie[212] opierają[501] się parciu[131] spiętrzonej[221] wody[121] dzięki[63] wytrzymałości[131] użytych[222] do[62] ich[42] budowy[121] materiałów, głównie żelbetu, oraz dzięki[63] nadaniu[131] im[43] odpowiednich[222] kształtów. Zapory[142], zarówno ciężkie[242], jak[9] i lekkie[242], buduje się[41] w[66] najwęższych[262] miejscach dolin rzecznych[222], zwanych[222] niekiedy gardłami. 
445~Fotyma Cz.~Zapory wodne i hydroelektrociepłownie~PZWS~1964~150~27
Charakterystyczną[251] dla[62] pracy[121] hydroelektrowni[121] jest stosunkowo niewielka ilość[111] personelu[121] koniecznego[221] do[62] całkowitej[221] jej[42] obsługi[121]. O[+] ile w[66] elektrowniach cieplnych[262] liczba personelu[121] szybko rośnie wraz ze[65] wzrostem zainstalowanej[221] mocy[121], o[+] tyle w[66] hydroelektrowniach wzrost[111] ten[211] jest na[+] ogół bardzo powolny[211]. Na[66] rysunku[161] mamy[5] dwa[34] charakterystyczne[242] wykresy[142]: przedstawiający[241] zależność[141] liczby[121] personelu[121] hydroelektrowni[121] od[62] zainstalowanej[221] mocy[121],  tę samą[241] zależność[141] dla[62] elektrowni[121] cieplnej[221]. 
446~Kozak W.~Radioamatorstwo w szkole~PZWS~1967~29~23
Henryk[/] Hertz[/] za[65] pomocą urządzenia[121] zwanego[221] wibratorem, które[211] składało[501] się z[62] cewki[121] indukcyjnej[221] zaopatrzonej[221] w[64] dwa[34] pręty[142], zakończone[242] odpowiednimi kulkami, uzyskiwał wyładowanie[141] elektryczne[241] będące[241] źródłem promieni[122] elektromagnetycznych[222]. Do[62] wykrywania[121] promieni[122] Hertz[/] zastosował tak zwany[241] rezonator[141]. Był to[41] niezmiernie prosty[211] przyrząd[111], składający[+] się[211] z[62] przewodnika[121] w[66] kształcie pierścienia przeciętego[221] i zaopatrzonego[221] na[66] końcach w[64] kuleczki[142]. 
447~Kozak W.~Radioamatorstwo w szkole~PZWS~1967~30~4
Udane[212] eksperymenty[112] Henryka[/][121] Hertza[/][121] zwracają uwagę wielu[32] czołowych[222] fizyków[122] owych[222] czasów. To[41], co[41] było wątpliwe[211] w[66] teorii[161] Maxwella[/][121], stało[501] się niezaprzeczalne[211] w[66] doświadczeniach Hertza[/][121]. Do[62] odkrycia[121] radia[121] tylko jeden[211] krok[111]. Kto wskaże praktyczne[241] zastosowanie[141] nowego[221] odkrycia[121], Henryk[/] Hertz[/] bowiem tego[42] nie dostrzega. Podobnie patrzy na[64] to[241] zagadnienie[141] inny[211] wielki[211] odkrywca  Mikołaj[/] Tesla[/][111]. 
448~Kozak W.~Radioamatorstwo w szkole~PZWS~1967~68~6
Długością fali[121] radiowej[221] nazywamy odległość[141], którą[241] osiąga ona w[66] czasie jednego[221] okresu. Oczywiście im[9] większa będzie częstotliwość[111] prądu w[66] antenie[161], tym[9] większa będzie ilość[111] fal wypromieniowanych[222] z[62] anteny[121] w[66] ciągu[161] jednej[221] sekundy[121] i oczywiście tym[9] krótsza będzie ich[42] długość[111]. Zależności[142] te[242] możemy wyrazić prostym[251] wzorem matematycznym[251]: [&] 
449~Kozak W.~Radioamatorstwo w szkole~PZWS~1967~176~6
Do[62] najbardziej rozpowszechnionych[222] w[66] radiotechnice[161] prostowników[122] należy zaliczyć prostowniki[142] lampowe[242] (ostatnio często stosuje się[41] prostowniki[142] stykowe[242]: selenowe[242], lub diody[142] germanowe[242]). Zadaniem prostowników lampowych[222], stosowanych[222] w[66] aparatach radiowych[262], jest dostarczanie[111] stałego[221] prądu anodowego[221] o[66] napięciu[161] około[8] dwustu[32] pięćdziesięciu[32] wolt[122]. Najprostszym[251] urządzeniem tego[221] typu jest prostownik[111] półokresowy[211] przedstawiony[211] na[66] schemacie tablicy[121] dwa. 
450~Kozak W.~Radioamatorstwo w szkole~PZWS~1967~201~8
Radioamator przystępując do[62] budowy[121] lampowego[221] odbiornika lub wzmacniacza powinien poznać układ[141] nóżek na[66] cokole[161] danej[22] lampy[121]. Jak[9] wiemy, poszczególne[212] elektrony[112] znajdujące[+] się[212] wewnątrz[62] bańki[121] lampy[121] łączą[501] się z[65] pozostałymi częściami układu odbiornika za[65] pośrednictwem nóżek na[66] jej[42] cokole[161] oraz kontaktów w[66] podstawce[161]. Wraz z[65] rozwojem konstrukcji[121] lamp zmieniono również ich[42] cokoły[142]. 
451~Kozak W.~Radioamatorstwo w szkole~PZWS~1967~213~10
Detekcja sygnałów radiowych[222] odbywa[501] się w[66] pierwszym[261] członie (lewa trioda), którego[221] katoda jest[57] połączona z[65] masą. Na[66] oporniku[161] [~] włączonym[261] w[64] obwód[141] anodowy[241] tej[221] lampy[121], wydziela się[41] z[62] pulsującego[221] prądu anodowego[221] składową[251] zmienną[151] i doprowadza za[65] pomocą kondensatora [~] (sprzęgającego[221]) do[62] końcówki[121] górnej[221] potencjometru. Suwak[111] potencjometru umożliwia regulację wzmocnienia[121] [&] 
452~Kozak W.~Radioamatorstwo w szkole~PZWS~1967~222~32
Oporność[111] cewki[121] zazwyczaj wynosi od[62] kilku[32] do[62] kilkunastu[32] omów[122] (cztery[31] do[62] piętnastu[32] omów[122]), zaś opór[111] obciążenia[121] lampy[121]  kilka[34] kiloomów[122]. Konieczne[211] jest więc zamontowanie[111] odpowiedniego[221] transformatora (małej[221] częstotliwości[121]), zwanego[221] głośnikowym[251]. Przekładnia transformatora ma obniżać napięcie[141], a zatem stosunek[111] jej[42] wynosi przeciętnie dwadzieścia[34] pięć[34] do[62] jednego[221], a nawet czterdzieści[34] do[62] jednego[221]. 
453~Kozak W.~Radioamatorstwo w szkole~PZWS~1967~305~10
Ze[62] względu na[64] niebezpieczeństwo[141] przegrzania[121] tranzystora w[66] czasie lutowania[121] wyprowadzeń (końcówek) wskazane[211] jest[57] zastosowanie[111] zacisków umożliwiających[222] wkładanie[141] na[64] wcisk[141] końcówek bazy[121], emitera[121] i kolektora[121]. Zaciski[112] takie[212] mogą być[57] wykonane[212] z[62] blaszki[121] od[62] puszek[122]. W[66] dwóch[36] blaszkach (zaciskach) wykonuje się[41] otwory[142] (uszka[142]) służące[242] do[62] założenia[121] ich[42] pod[64] nakrętki[142] gniazdek radiowych[222] lub zatrzaski[142] krawieckie[242]. 
454~Weinfeld S.~Halo, tu ziemia!~PZWS~1965~41~5
Jednak i dzisiejszy[211] "mały[211]" odbiornik[111] jest prawdziwym[251] olbrzymem w[66] porównaniu[161] ze[65] specjalnymi odbiornikami radiowymi, przeznaczonymi oczywiście nie do[62] odbioru muzyki[121] tanecznej[221], lecz stanowiącymi część[141] urządzeń na[64] przykład[141] sztucznego[221] satelity[121] Ziemi[121]. Takie[211] maleństwo[111] posiada wymiary[142] mniej więcej trzech[32] kostek[122] cukru. Już teraz uczeni[112] pracują nad[65] skonstruowaniem urządzeń radiowych[222] jeszcze mniejszych[222]  takich[222], że odbiornik[111] mógłby się przypuszczalnie pomieścić[501] w[66] pestce[161] od[62] wiśni[121]. 
455~Dobiecki A.~E-7~PZWS~1966~10~9
W[66] Polsce[/][161] mamy[5] wiele[34] elektrociepłowni[122], które[212] codziennie potrzebują kilkadziesiąt[34] wagonów węgla. Czy opłaci[501] się wozić ten[241] węgiel[141] ze[62] Śląska[/][121] samochodami? Nad[65] Narwią[/][151] koło[62] Pułtuska[/][121] są wielkie[212] kopalnie[112] żwiru, potrzebnego[221] do[62] budowy[121] w[66] Warszawie[/][161]. W[66] Pułtusku[/][161] nie[+] ma kolei[121], jest szosa i jest spławna rzeka. Czym[45] przewozi się[41] żwir[141] do[62] Warszawy[/][121]? 
456~Dobiecki A.~E-7~PZWS~1966~33~1
Beton[111]  mówiąc w[66] wielkim[261] uproszczeniu[161]  to[41]: cement[111] plus[8] kruszywo[111] (piasek[111], żwir[111] i tym[232] podobne[212]) plus[8] woda. Ale jeżeli po[66] przeprowadzeniu[161] odpowiednich[222] badań stwierdzimy na[64] przykład[141], że grunt[111], na[66] którym[261] zamierzamy zbudować drogę, nadaje[501] się jako[61] kruszywo[111] do[62] betonu, to[9] wystarczy tylko dowieźć cement[141] i wodę, odpowiednio je[44] z[65] gruntem wymieszać, uformować, poczekać, aż stwardnieje, i mamy[5] podbudowę betonową[241], zrobioną[241] szybciej i taniej[8]. 
457~Miłobędzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~212~4
Wiejskim[232] pałacom-willom, będącym[232] z[62] zasady[121] ośrodkami majątków ziemskich[222], towarzyszyły na[+] ogół inne[212] budowle[112] o[66] przeznaczeniu[161] mieszkalnym[261], administracyjnym[261] czy gospodarczym[261]. W[66] wielkich[262] majątkach, należących[262] do[62] najzamożniejszego[221] "oświeconego[221]" ziemiaństwa[121] racjonalnie prowadzonych[262] i uprzemysłowionych[262] zgodnie z[65] nowymi zasadami ekonomicznymi, zabudowania[142] folwarczne[242] grupowano zwykle w[64] odrębny[241] zespół[141], tworząc nawet autonomiczne[242] kompozycje[142] przestrzenne[242], o[66] starannie pod[65] względem architektonicznym[251] opracowanych[262] składnikach. 
458~Kołakowski J.~Jak powstały i pracują maszyny~PZWS~1966~80~2
Wspomniano już wcześniej, iż James[/] Watt[/] skonstruował jako[61] jeden[211] z[62] pierwszych[222] maszynę parową[241], mającą[241] znaczenie[141] praktyczne[241], której[221] konstrukcja, wraz z[65] rosyjską[251] maszyną Połzunowa[/][121], dała początek[141] rozwojowi[131] maszyn parowych[222]. Szybki[211] w[66] tym[261] czasie rozwój[111] przemysłu, szczególnie tkackiego[221], potrzebującego[221] maszyn napędowych[222] o[66] coraz większej[261] mocy[161], przyczynił[501] się do[62] równie[8] szybkiego[221] postępu w[66] technice[161] konstrukcji[121] maszyn parowych[222] o[66] coraz to[8] większej[261] sprawności[161] i mocy[161]. 
459~Pawlak Z.~Maszyna i język~PWN~1964~89~12
Cały[241] samochód[141] możemy przedstawić w[66] postaci[161] drzewa[121], wykazując zależności[142] między[65] jego[42] częściami. Możemy zastosować to[241] samo[241] rozumowanie[141], które[241] przeprowadziliśmy na[64] przykład[141] przy[66] opisie dorzecza[121] i wypisać wszystkie[242] części[142] samochodu według[62] jednego[221] z[62] podanych[222] wzorów. Do[62] każdej[221] części[121] może[5] być[57] dołączony[211] opis[111] jej[42] własności[122] czy działania[121]. Całość[111] tworzy wtedy instrukcję, czy też opis[141] budowy[121] samochodu. 
460~Leszczyński S.~Technika w służbie wielkiej chemii~PZWS~1966~148~13
Ponieważ przewodnictwo[111] cieplne[211] obydwu[32] gazów jest różne[211], odprowadzenie[111] ciepła[121] od[62] drucików odbywa[501] się w[66] obydwóch[36] gazach z[65] różną[251] szybkością, temperatura drucików i tym[251] samym[45] ich[42] opór[111] elektryczny[211] też są różne[212]. Galwanometr[111] różnicowy[211] wskazuje różnicę oporu drucików zależną[241] od[62] składu chemicznego[221] badanego[221] gazu. 
461~zbiorowa~Fantazja i rzeczywistość~Iskry~1963~21~4
Z[65] biegiem czasu ustalono, że nowa metoda budowlana jest szczególnie przydatna i ekonomiczna wszędzie tam[8], gdzie potrzebne[212] są czasowe[212], przenośne[212] pomieszczenia[112] o[66] wielkich[262] rozpiętościach. Chodzi tu przede[+] wszystkim o[64] pawilony[142] wystawowe[242], hale[142] targowe[242] i sportowe[242], sale[142] zebrań masowych[222], pomieszczenia[142] rozrywkowe[242] (na[64] przykład[141] cyrki[142]), magazyny[142] składy[142] towarowe[242], hangary[142] i tym[232] podobne[242]. 
462~zbiorowa~Fantazja i rzeczywistość~Iskry~1963~52~7
Obecnie w[66] Stanach[/] Zjednoczonych[/][262] trwa budowa pierwszego[221] pasażerskiego[221] statku[121] o[66] napędzie atomowym[261], który[211] również będzie[56] się nazywał[521] "Savannach[/]". Specjalnie zaznaczyliśmy, że będzie to[41] pierwszy[211] pasażerski[211] statek[111] o[66] napędzie atomowym[261], gdyż od[62] dłuższego[221] już czasu pływa radziecki[211] atomowy[211] lodołamacz[111] "Lenin[/]"  największy[211] tego[221] typu statek[111] na[66] świecie, a amerykańskie[212] i radzieckie[212] łodzie[112] atomowe[212] podwodne[212] też mają na[66] swoim[261] koncie niejeden[241] tysiąc[141] kilometrów podmorskiej[221] żeglugi[121]. 
463~zbiorowa~Fantazja i rzeczywistość~Iskry~1963~99~12
Poza[65] medycyną i kosmetyką poliwinylopyrrolidon[111] znalazł zastosowanie[141] jako[61] środek[111] impregnujący[211] dla[62] przemysłu papierniczego[221], a to[9] dzięki[63] wytwarzaniu[131] cienkich[222], plastycznych[222], lecz jednocześnie bardzo mocnych[222] błon. Jeśli z[62] kolei[121] papier[111] tak zaimpregnowany[211] przepuszczony[211] zostanie[57] pomiędzy[65] walcami ogrzanymi do[62] stu[32] pięćdziesięciu[32] stopni Celsjusza[/][121], wówczas błonka zatraca rozpuszczalność[141] i nabiera odporności[121] na[64] wilgoć[141]. 
464~zbiorowa~Fantazja i rzeczywistość~Iskry~1963~114~15
Czynnikiem piszącym[251] na[66] tej[261] warstwie[161] jest bardzo wąska, modulowana zapisywanymi sygnałami, wiązka elektronów. Te[212] miejsca[112] termoplastyczne[212] warstwy[121] na[64] które[241] padnie wiązka elektronów, zyskują elektryczne[242] ładunki[142] ujemne[242]. Środkowa warstewka naładowana jest[57] elektrycznie dodatnio. Po[66] przesunięciu[161] pod[65] wiązką zapisującą[251] taśma przechodzi przez[64] strefę ogrzewania[121] indukcyjnego[221]. Pod[65] wpływem ciepła[121] górna, termoplastyczna warstwa mięknie. Elektrostatyczne[211] przyciąganie[111] między[65] ładunkami o[66] różnych[262] znakach powoduje żłobienie[141] nadtopionej[221] warstewki[121] zewnętrznej[221]. 
465~zbiorowa~Fantazja i rzeczywistość~Iskry~1963~151~14
Maszyny[142] do[62] podglebowego[221] użyźniania[121] upraw[122] bawełny[121] zastosowano już na[66] plantacjach tej[221] rośliny[121] w[66] Uzbekistanie[/]. Jak[9] można się domyślić[501] z[62] opisu nowej[221] metody[121], maszyny[112] takie[212] są kultywatorami uzupełnionymi zbiornikiem na[64] roztwór[141] odżywczy[241], cienkimi przewodami, przez[64] które[242] roztwór[141] dostaje[501] się pod[64] zagłębiane[242] w[66] ziemi[161] lemiesze[142], i pompami tłoczącymi roztwór[141] do[62] przewodów, [&] 
466~zbiorowa~Fantazja i rzeczywistość~Iskry~1963~183~6
Może[5] się również okazać[501], że trzeba przekazywać na[64] odległość[141] sygnały[142] informujące[242] o[66] wskazaniach różnych[222] przyrządów pomiarowych[222] z[62] rakiety[121] międzyplanetarnej[221] na[64] Ziemię. Problemami telesterowania[121] (sterowania[121] zdalnego[221]) i telemetrii[121] (pomiarów zdalnych[222]) zajmuje[501] się ciekawy[211] dział[111] automatyki[121] zwany[211] telemechaniką. Obecność[111] dużej[221] odległości[121] między[65] obiektem sterowanym[251], na[64] przykład[141] rakietą, a stanowiskiem dyspozytorskim[251] stwarza wiele[34] kłopotów. 
467~zbiorowa~Fantazja i rzeczywistość~Iskry~1963~201~5
Przede[+] wszystkim należy jeszcze raz[8] podkreślić, że w[66] dobie[161] obecnej[261] rozwiązanie[111] wielu[32] niezwykle ważnych[222] zadań dotyczących[222] rozwoju[121] współczesnej[221] techniki[121] związane[211] jest[57] z[65] tak ogromną[251] ilością różnego[221] rodzaju[121] obliczeń, że przy[66] zwykłym[261] ręcznym[261] rachunku[161] za[65] pomocą arytmometrów i suwaka zagadnienia[112] te[212], praktycznie rzecz[141] biorąc, byłyby nie do[62] rozwiązania[121]. 
468~zbiorowa~Fantazja i rzeczywistość~Iskry~1963~205{?}~6
Na[66] tej[261] samej[261] zasadzie[161] działa[5] układ[111] spustowy[211]. W[66] każdej[261] z[62] dwóch[32] lamp znajduje[501] się katoda  żarnik[111] wolframowy[211]. Gdy przez[64] żarnik[141] przepuścimy prąd[141], zaczyna się on żarzyć[501], a więc zaczynają się od[62] niego[42] odrywać[501] elektrony[112], które[212] lecą do[62] płytki[121] anodowej[221]. Na[66] drodze[161] elektronów między[65] katodą a anodą umieszczona jest[57] siatka metalowa. Jest to[41] swojego[221] rodzaju[121] regulator[111] ruchu[121] elektronów. 
469~Twarowska B.~Na falach radia, radaru i telewizji~PZWS~1967~128~4
Jedne[212] drgania[112] są[57] sprzężone[212] z[65] drugimi i zachodzą w[66] dwu[36] płaszczyznach, wzajemnie do[62] siebie[42] prostopadłych[262]. Chociaż występuje, jak[9] widzimy, podobieństwo[111] i wspólne[212] cechy[112] promieniowanie[111] fal elektromagnetycznych[222] rożni[501] się między[65] sobą. Każde[211] z[62] nich[42] posiada charakteryzującą[241] je[44] długość[141] fali[121] i częstotliwość[141]. Długością fali[121], na[64] przykład[141] mechanicznej[221], nazywamy odległość[141] dwu[32] sąsiednich[222] grzbietów  lub długość[141] odcinka obejmującego[221] grzbiet[141] i dolinę fali[11]. 
470~Twarowska B.~Na falach radia, radaru i telewizji~PZWS~1967~53~5
W[66] antenie[161] koszykowej[261] na[66] zbitych[262] na[64] krzyż[141] deseczkach umieszczone[212] są[57] dwa[31] pierścienie[112] z[62] grubego[221] drutu, na[64] który[241] nasunięto szereg[141] porcelanowych[222] izolatorków. Linkę antenową[241] naciągamy od[62] górnego[221] do[62] dolnego[221] izolatora tworząc jakby kosz[141] antenowy[241]. Całość[141] umieszczamy na[66] uziemionym[261] słupie. Antena radiostacji[121] wysyła w[64] przestrzeń[141] modulowane[242] fale[142] radiowe[242] rozchodzące[+] się[242] we[66] wszystkich[262] kierunkach. 
471~Twarowska B.~Na falach radia, radaru i telewizji~PZWS~1967~97~9
Na[66] ekranie telewizyjnym[261] twarz[111]  kosmonauty[121]. Już odpadły[5] człony[112] rakiety[121], już statek[111] kosmiczny[211] wszedł na[64] orbitę. Najcięższy[211] dla[62] kosmonauty[121] okres[111] osiągania[121] odpowiedniej[221] prędkości[121] minął. Przyrządy[112] w[66] centrali[161] na[66] Ziemi[161] na[66] długich[262] papierowych[262] taśmach kreślą krzywe[142]  wyniki[142] impulsów wysłanych[222] ze[62] statków. Obrazują one zachowanie[+] się[141] organizmu kosmonauty[121]. Przyrządy[112] notują ciśnienie[141] krwi[121], szybkość[141] oddechu[121], działanie[141] serca[121] i inne[242] dane[142]. 
472~Twarowska B.~Na falach radia, radaru i telewizji~PZWS~1967~101~24
Echo[141] od[62] Wenus[121] otrzymano w[66] tysiąc dziewięćset pięćdziesiątym[261] ósmym[261] roku[161] przy[66] zastosowaniu[161] nadajnika o[66] mocy[161] dwieście sześćdziesiąt pięć kilowatów z[65] anteną paraboliczną[251] o[66] średnicy[161] dwudziestu[32] pięciu[32] metrów. Przesłano sygnały[142] radiowe[242] z[62] obserwatorium[121] na[66] Krymie[/], które[212] po[66] odbiciu[161] powierzchni[121] Wenus[121], zostały[57] odebrane[212] w[66] Anglii[/][161]. Na[66] górnej[261] prawej[261] fotografii[161] tablicy[121] czwartej[221] widzimy antenę umieszczoną[241] na[66] pustyni[161] Mohave[/] w[66] Kalifornii[/][161]. Za[65] pomocą tej[221] anteny[121] otrzymano sygnały[142] odbite[242] od[62] powierzchni[121] Wenus[121]. 
473~Twarowska B.~Na falach radia, radaru i telewizji~PZWS~1967~122~8
Wyprodukowane[212] izotopy[112] odsyłane[212] są[57] od[+] razu do[62] miejsca[121] przeznaczenia[121] lub do[62] składów. W[66] Moskwie[/][16] na[64] przykład[141] otworzono sklepy[142] z[65] izotopami promieniotwórczymi. Nabywają je[44] instytuty[112] naukowe[212] do[62] badań, fabryki[112], szpitale[112] i inne[212] instytucje[112]. Izotopy[112] są[57] umieszczane[212] w[66] specjalnych[262] osłonach ołowianych[262] i przy[66] transporcie wymagają odpowiedniego[221] zabezpieczenia[121]. 
474~Schier W.~Miniaturowe lotnictwo~Wyd. Kom. i Ł.~1963~48~14
W[66] konstrukcjach skorupowych[262] balsa[111] jest materiałem prawie[8] niezastąpionym[251]. Jedynie w[66] przypadku[161] prostych[222] krzywizn, to[41] znaczy wtedy, gdy obrysem kadłuba zarówno z[62] boku[121], jak[9] i z[62] góry[121] są linie[112] proste[212], można zastąpić balsę fornirem, kartonem lub cienką[251] sklejką. Oklejanie[111] kadłuba kawałkami od[62] wręgi[121] do[62] wręgi[121], na[64] przykład[141] kartonem, nie wygląda dobrze. Ponadto cienkie[211] pokrycie[111], mimo[+] że jest sztywne[211], zawsze się nieco zapada[501] i fałduje[501], a szpachlować grubo nie można, bo powstają rysy[112] i pęknięcia[112]. 
475~Schier W.~Miniaturowe lotnictwo~Wyd. Kom. i Ł.~1963~67~19
Zamocowanie[111] stateczników podlega tym[232] samym[232] zasadom, co[9] zamocowanie[111] skrzydła[121]. Odejmowane[242] stateczniki[142] wykonujemy głównie po[64] to[44], aby[9] ułatwić transport[141] modelu[121]. W[66] małych[262] modelach, w[66] których[262] rozmiary[112] stateczników są niewielkie[212], a zależy nam, aby[9] konstrukcja była[5] możliwie lekka, stateczniki[142] wykonujemy jako[64] nierozbieralne[242]  na[+] stałe związane[242] z[65] konstrukcją kadłuba. Należy jednak przewidzieć możliwość[141] regulacji[121] kąta nastawienia[121] statecznika poziomego[221] w[66] niewielkich[262] granicach około[8] trzy stopnie[112]  głównie w[66] kierunku[161] kątów ujemnych[222]  licząc od[62] osi[121] kadłuba. 
476~Schier W.~Miniaturowe lotnictwo~Wyd. Kom. i Ł.~1963~107~1
Właściwy[211] dobór[111] długości[121], grubości[121] i materiału linek uwięzi[121] ma bardzo duży[241] wpływ[141] na[64] pilotaż[141] i zdolność[141] manewrowania[121] modelami na[66] uwięzi[161]. Siła oporu linek może[5] być równa[211] oporowi[131] modelu[121] lub go[44] nawet przewyższać. Zbyt[8] długie[212] i zbyt[8] grube[212] linki[112] wykonane[212] z[62] nieodpowiedniego[221] materiału hamują prędkość[141] modelu[121], nie są[57] dobrze napięte[212], a pilotaż[111] modelu[121] jest[57] utrudniony[211]. Najlepszym[251] materiałem na[64] linki[142] jest cienki[211] drut[111] stalowy[211], tak zwany[211] fortepianowy[211]. Linki[142] wykonuje się[41] z[62] drutu pojedynczego[221] lub plecionego[221]. 
477~Schier W.~Miniaturowe lotnictwo~Wyd. Kom. i Ł.~1963~136~8
Rozmiary[142] turbiny[121] dobiera się[41] zależnie od[62] maksymalnej[221] mocy[121] i od[62] obrotów, przy[66] których[262] silnik[111] rozwija moc[141] maksymalną[241]. Dlatego, przed[65] przystąpieniem do[62] projektowania[121] turbiny[121], koniecznie trzeba wiedzieć, jakiej[221] mocy[121] i jakich[222] obrotów można się spodziewać[501] od[62] silnika (uwaga[111]: dane[112] podawane[212] przez[64] fabryczne[242] instrukcje[142] w[66] wielu[36] przypadkach są zbyt[8] wysokie[212]). Dane[112] silników spotykanych[222] w[66] Polsce[/][161] oraz innych[222] bardziej popularnych[222] podane[212] są[57] w[66] tablicy[161] piętnastej[261] i na[66] nich[46] należy bazować. 
478~Orłowski B.~Tysiąc lat polskiej techniki~NKs~1963~41~22
Ten[211] średniowieczny[211] wynalazek[111] wojskowy[211] wywoła wielkie[241] zaniepokojenie[141] opinii[121] publicznej[221]. I oto w[66] roku[161] tysiąc sto trzydzieści dziewięć, a więc zaledwie w[64] trzydzieści[34] lat po[66] obronie[161] Głogowa[/][11], jesteśmy świadkami niecodziennego[221] wydarzenia[121]: kuszę[141] uznaje się[41] za[64] broń[141] "niekonwencjonalną[241]" i zabrania jej[42] użycia[121]. Sobór[111] lateraneński[211] określa kuszę[141] jako[64] "niemal szatańskie[241]" narzędzie[141] mordu, które[211] zabija człowieka[141] tak szybko, że nawet nie czuje on trafienia[121]. 
479~Orłowski B.~Tysiąc lat polskiej techniki~NKs~1963~86~2
Statek[111] powietrzny[211] zaopatrzony[211] był[57] również w[64] rodzaj[141] spadochronu, tworzonego[221] w[66] razie[161] potrzeby[121] ze[62] skrzydeł. Podobno przedsiębiorczy[211] Włoch[111] mawiał, że marzeniem jego[42] życia[121] jest zbudowanie[111] machiny[121], zdolnej[221] przelecieć w[66] ciągu[161] dwunastu[2] godzin z[62] Warszawy[/][121] do[62] Konstantynopola[/]. Wszystkie[212] te[212] informacje[112] pochodzą z[62] licznych[222] wzmianek dotyczących[222] "samolotu" Boratyniego[/][121]. 
480~Orłowski B.~Tysiąc lat polskiej techniki~NKs~1963~149~12
Niestety, nader często osiągnięcia[112] polskiej[221] myśli[121] naukowej[221] i technicznej[221] szły wówczas na[64] rachunek[141] tych[222] państw, w[66] których[262] nasi pionierzy postępu żyli i działali. Niejednokrotnie zresztą, chociaż w[66] głębi[161] serca[121] pozostawali Polakami, tak silnie[8] związani byli[57] z[65] kulturą, nauką i techniką swej[221] nowej[221] ojczyzny[121], że powszechnie uważano ich[44] za[64] jej[42] przedstawicieli[142]. 
481~Orłowski B.~Tysiąc lat polskiej techniki~NKs~1963~159~5
Ernest[/] Malinowski[/] okazał[501] się nie tylko doskonałym[251] inżynierem kolejowym[251]. Skonstruowane[212] przez[64] niego[44] w[66] niezwykle trudnych[262] warunkach kamienne[212] i stalowe[212] mosty[112] i wiadukty[112] ponad[65] przepaściami górskimi niejednokrotnie biły ówczesne[242] rekordy[142] światowe[242]. Wysokość[111] ich[42] filarów dochodziła do[62] siedemdziesięciu[32] metrów. W[66] przedsięwzięciu[161] tym[261] pokonano wiele[34] trudności[122], uważanych[222] współcześnie za[64] nierozwiązalne[242]. Całość[111] przedstawiała[501] się tak fantastycznie, [&] 
482~Orłowski B.~Tysiąc lat polskiej techniki~NKs~1963~181~4
W[66] tym[261] celu[161] w[66] roku[161] tysiąc dziewięćset trzydziestym[261] szóstym[261] wyjechał Prószyński[/] do[62] Anglii[/][121]. Jego[42] aparat[111] ponownie odniósł sukces[141] i wzbudził wielkie[241] zaciekawienie[141]. Jednak i tym[251] razem[151] do[62] produkcji[121] masowej[221] nie doszło. Wynalazca chciał wytwarzać tani[241], dostępny[241] dla[62] ludzi[122] pracy[121] aparat[141] w[66] cenie[161] trzech[32] funtów, kapitaliści zaś zamierzający[212] finansować całe[241] to[241] przedsięwzięcie[141] obstawali twardo przy[66] cenie[161] ośmiu[32] funtów. Do[62] porozumienia[121] nie doszło i pertraktacje[112] zostały[57] zerwane[212]. 
483~Schier W.~Miniaturowe lotnictwo~Wyd. Kom. i Ł.~1963~169~1
Zmniejszanie[111] wychylenia[121] lotek[122] daje odwrotne[241] zjawisko[141]. Dużo uwagi[121] trzeba poświęcić na[64] właściwy[241] dobór[141] podłoża[121] środka ciężkości[121]. Jeżeli regulacja lotkami jest niewystarczająca, trzeba koniecznie zmienić położenie[141] środka ciężkości[121]: w[64] przód[141], jeśli model[111] zadziera (nie należy zbyt[8] wiele[8] zmniejszać wychylenia[121] lotek), oraz w[64] tył[141], jeżeli model[111] nurkuje przy[66] wychylonych[262] lotkach. Regulacja lotu silnikowego[221] pozostaje bez[62] zmian. 
484~Schier W.~Miniaturowe lotnictwo~Wyd. Kom. i Ł.~1963~209~6
Do[62] niedużych[222] modeli swobodnych[222] oraz do[62] wszystkich[222] modeli na[66] uwięzi[161] można stosować golenie[142] z[62] pasków blachy[121] duralowej[221]. Połączenie[111] między[65] pływakami w[66] tym[261] przypadku[11] nie jest konieczne[211]. W[66] miejscu[161] zamocowania[121] goleni wręgi[112] w[66] kadłubie i w[66] pływakach powinny być[57] wzmocnione[212]. Stosowanie[111] goleni z[62] drutu ma tę zaletę, że w[66] pierwszej[261] fazie[161] oblatywania[121] łatwo jest poprawić ustawienie[141] pływaków[122] przez[64] podgięcie[141], przycięcie[141] lub przylutowanie[141] drutu na[+] nowo. W[66] przypadku[161] uderzenia[121] druty[112] sprężynują i łagodzą skutki[142] kraksy[121]. 
485~Schier W.~Miniaturowe lotnictwo~Wyd. Kom. i Ł.~1963~318~4
Gruby[211] symetryczny[211] profil[111] zapewnia dobrą[241] stateczność[141], tak że model[111] może[5] być[57] pilotowany[211] nawet przez[64] niedoświadczonego[241] modelarza[141]. Model[111] może[5] mieć własne[241] podwozie[141] lub startować z[62] odrzucanego[221] wózka. Na[66] rysunku[161] widoczne[211] jest również umieszczenie[111] linek i orczyka oraz zarys[111] konstrukcji[121] skrzydła[121] i statecznika. Podana tablica umożliwia dobór[141] rozmiarów zależnie od[62] pojemności[121] silnika. 
486~Sterner W.~Narodziny kolei~KiW~1964~34~1
Sukcesy[112] Stephensona[/][121] wzbudziły olbrzymie[241] zainteresowanie[141] w[66] całej[261] Europie[/][161], dzieląc opinię publiczną[241] na[64] entuzjastów[142] nowego[221] wynalazku[121] i sceptyków[142]. Entuzjaści widzieli w[66] kolejach żelaznych[262] nie tylko przyspieszenie[141] i ulepszenie[141] transportu, ale przewidywali również doniosłe[242] konsekwencje[142] polityczne[242] i kulturalne[242]. Wypowiadali[501] się więc na[64] temat[141] nie tylko technicy i ekonomiści, ale również filozofowie, politycy, lekarze i poeci. 
487~Sterner W.~Narodziny kolei~KiW~1964~77~4
Steinkeller[/][111] przekłada więc komitetowi[131] szczegółowe[242] kosztorysy[142] różnych[222] alternatyw wraz z[65] obszernym[251] memoriałem uzasadniającym[251] system[141] angielski[241], droższy[241] o[64] blisko[8] szesnaście[34] milionów. Memoriał[111] ten[211] dowodzi, że pisał go[44] człowiek o[66] światłym[261] umyśle[161] i szerokich[262] horyzontach, doceniający[211] rolę postępu technicznego[221] i pragnący[211] stworzyć z[62] ubogiej[221] Kongresówki[/][121] wielki[241] ośrodek[141] europejskiego[221] handlu[121]. 
488~Sterner W.~Narodziny kolei~KiW~1964~87~3
Korekta ta była[5] konieczna, bo wybudowana w[66] tym[261] czasie linia kolejowa Kraków[/]  Wrocław[/] została[57] zaprojektowana w[64] taki[241] sposób[141], że połączenie[111] jej[42] z[65] Niwką[/], graniczną[251] stacją kolei[121] warszawsko-wiedeńskiej[221], musiałoby w[66] innym[261] wypadku[161] przechodzić przez[64] terytorium[141] pruskie[241]. Poprowadzono więc trasę bardziej na[64] wschód[141], dochodząc do[62] granicy[121] w[66] miejscowości[161] Maćki[/][112], zwanej[221] odtąd Granicą[/][151]. 
489~Sterner W.~Narodziny kolei~KiW~1964~110~20
Zawiązano w[66] tym[261] celu[161] towarzystwo[141] akcyjne[241], które[211] wypuściło dwadzieścia[34] pięć[34] tysięcy akcji[122] założycielskich[222] o[66] nominalnej[261] wartości[161] po[64] sto[34] rubli[122] każda. Akcje[142] te[242] rozebrało między[64] siebie[44] czterech[32] członków[122] zarządu: prezes Epstein[/], hrabia Renard[/], minister Milde[/] i baron Muschwitz[/]. Przy[66] ich[42] zakupie[161], zgodnie ze[65] statutem towarzystwa[121] i uchwałami rządowymi, należało "wliczyć czterdzieści[34] rubli[122] wniosku[121] rządowego[221], sześćdziesiąt[34] zaś rubli[122] wnieść gotowizną", a nabywcy[112] uzyskiwali prawo[141] do[62] dziesięciu[32] procent[122] dywidendy[121]. 
490~Dąbrowski J.~Nauka i fantazja~NK~1967~132~13
Oto już "ugotowano" odpowiednią[241] stal[141] w[66] piecu martenowskim[261]. Wynik[111] błyskawicznej[221] analizy[121] laboratoryjnej[221] świadczy, że można ją wylać z[62] pieca. Cóż się teraz dzieje[501]? Oto pod[64] rynnę pieca podjeżdża wielka kadź[111] lejnicza zawieszona na[66] haku suwnicy[121]. Kadź[111] taka przy[66] wielkich[262] agregatach hutniczych[262] może[5] zmieścić do[62] stu[32] dwudziestu[32] ton[122] płynnej[221] stali[121]. 
491~Sterner W.~Narodziny kolei~KiW~1964~164~18
Wśród[62] pracowników[122] kolei[121] warszawsko-wiedeńskiej[221], niewątpliwie lepiej nagradzanych[222] niż[9] załogi[112] większości[121] fabryk warszawskich[222], taktyka[111] ta nie dała żadnych[222] rezultatów. To[41] właśnie kolejarze zorganizowali w[66] kwietniu tysiąc osiemset osiemdziesiątego[221] drugiego[221] roku[121] pierwsze[241] demonstracyjne[241] wystąpienie[141] o[66] charakterze zdecydowanie[8] klasowym[261]. Blisko[8] dwa[31] tysiące[112] robotników[122] zatrudnionych[222] w[66] warsztatach kolejowych[262] drogi[121] warszawsko-wiedeńskiej[221] wyszło na[64] ulice[142], by[9] zaprotestować przeciwko[63] obniżce[131] stawek[122] akordowych[222] i niesprawiedliwej[231] polityce[131] kadrowej[231] kierownictwa[121]. 
492~Dąbrowski J.~Nauka i fantazja~NK~1967~179{?}~16
Taki[211] proces[111] prowadzenia[121] pracy[121] maszyny[121] nazywamy programowym[251] sterowaniem obrabiarek. Posiada on wiele[34] zalet. Przede[+] wszystkim programowo sterowane[212] automatyczne[212] obrabiarki[112] nie są już tak wąsko specjalizowanymi maszynami. Można na[66] nich[46] wykonywać krótsze[242] serie[142] przedmiotów niż[9] na[66] automatach. Można także na[64] przykład[141] wedle[62] modelu[121] "nagrać" kilka[34] taśm i rozesłać je[44] do[62] różnych[222] fabryk. 
493~Dąbrowski J.~Nauka i fantazja~NK~1967~190~23
Obróbka elektroiskrowa utorowała sobie[43] szybko drogę w[66] technice[161]. Przy[66] jej[42] pomocy[161] drąży się[41] kształtowane[212] i drobnośrednicowe[212] otwory[112], przy[66] jej[42] pomocy[161] tnie się[41] najtwardsze[242] stopy[142], których[222] nie przecięłaby żadna metalowa piła[111]. Obróbka ta ma jeszcze inne[242] zalety[142], gdy się[41] ją stosuje przy[66] automatyzacji[161] produkcji[121], w[66] naszym[261] kraju[161] stosuje się[41] ją coraz powszechniej. 
494~Szefler S.~Postęp techniczny a życie człowieka~KiW~1966~14~10
Sprzeczność[111] zatem między[65] społeczeństwem a przyrodą jest[57] nieustannie pokonywana przez[64] rozwój[141] społecznych[222] sił wytwórczych[222], przez[64] lepsze[241] poznawanie[141] i wykorzystywanie[141] praw[122] przyrody[121]. Oznacza to[41] równocześnie doskonalenie[+] się[141] samego[221] społeczeństwa[121], jego[42] rozwój[141] kulturalny[241], podnoszenie[141] jego[42] kwalifikacji[122] i umiejętności[122]. 
495~Szefler S.~Postęp techniczny a życie człowieka~KiW~1966~16~1
Oczywiście obok[62] tego[221] najgłówniejszego[221] celu[121]  uzyskania[121] lepszych[222] efektów wydatkowanych[222] nakładów pracy[121] żywej[221] i uprzedmiotowionej[221]  na[66] określonych[262] etapach rozwoju[121] ludzkiego[221] społeczeństwa[121] występują i cele[112] bardziej skonkretyzowane[212], wynikające[212] z[62] istnienia[121] określonych[222] form własności[121] środków produkcji[121], czyli stosunków produkcji[121]. 
496~Szefler S.~Postęp techniczny a życie człowieka~KiW~1966~14~10
Sytuacja zmienia[501] się wraz z[65] automatyzacją. Prowadzi ona do[62] scalenia[121] rozlicznych[222] operacji[122] produkcyjnych[222] w[64] jeden[241] skoordynowany[241] ciągły[241] proces[141]. Produkcja zaczyna[501] się odbywać bez[62] dotykania[121] produktu ręką ludzką[251]. Proces[111] taki[211] może[5] być[57] kontrolowany[211] już tylko przez[6] urządzenia[142] automatyczne[242], pojawia[501] się konieczność[111] samoregulacji[121]. W[66] związku[161] z[65] tym[45] wąskie[212] zawody[112] stają[501] się nieprzydatne[212], [&] 
497~Szefler S.~Postęp techniczny a życie człowieka~KiW~1966~91~1
Wymaga to[41] ciągłego[221] doskonalenia[121] nie tylko kierowników[122] produkcji[121], lecz i wszystkich[222] producentów[122]. Materiał[111] opisowy[211], wyniesiony[211] ze[62] szkoły[121] tak przez[64] inżyniera[141], jak[9] i przez[64] robotnika[141] kwalifikowanego[241], szybko deaktualizuje[501] się, a to[41] stwarza konieczność[141] systematycznego[221] opanowania[121] nowego[221] materiału. Warunkiem jednak opanowywania[121] ciągle nowego[221] materiału, zmieniającego[+] się[21] materiału jest posiadanie[111] solidnej[221] podbudowy[121] wiedzy[121] teoretycznej[221]. 
498~Szefler S.~Postęp techniczny a życie człowieka~KiW~1966~127~3
Jego[42] zdaniem technika[111] tak opanowała medycynę, iż badania[112] techniczne[212] są dla[62] lekarza[121] wszystkim[45], a niczym[45] prawie[8] sama bezpośrednia obserwacja chorego[121]. Wydaje[501] się  wbrew[63] temu[43], co[44] mówi Zawieyski[/]  że wtedy będzie właśnie dobrze, jeśli żaden[111] lekarz nie będzie[56] musiał[52] stawiać diagnozy[121] w[66] oparciu[161] o[64] własny[241] nos[141] i własną[241] intuicję, choćby popartą[241] nawet wiedzą[151] i doświadczeniem. 
499~Dąbrowski J.~Nauka i fantazja~NK~1967~109~13
Polega on na[66] tym[46], że najpierw wzrusza się[41] spory[241] kawał[141] calizny[121] przy[66] pomocy[161] kilku[32] silnych[222] wybuchów, a następnie hydromonitorem rozbija się[41] węgiel[141] na[64] mniejsze[242] bryły[142], jeśli teraz poprowadzimy chodnik[141] tak, iż posiadać[51] on będzie[56] spadek[141] w[66] kierunku[161] szybu, to[9] chodnikiem takim[251] czy też wyżłobioną[251] w[66] nim[46] rynną można węgiel[141] "za[+] darmo" spławić aż do[62] podszybia[121]. 
500~Dąbrowski J.~Nauka i fantazja~NK~1967~122~22
Czekał więc bezcenny[211] poemat[111] trzysta[34] kilkadziesiąt[34] lat, zanim społeczeństwo[111] zapoznało[501] się z[65] nim[45], zanim stała[501] się sprawiedliwość[111] jego[42] autorowi Walentemu[/] Roździeńskiemu[/]. I właśnie w[64] trzysta pięćdziesiątą[241] rocznicę edycji[121] uczczono go[44] specjalną[251] sesją naukową[251] Śląskiego[221] Instytutu Naukowego[221] i ukazało[501] się jeszcze jedno[211], tym[251] razem[151] pięknie[8] opracowane[211] wydanie[111] ["]Officiny[/][121]["]. 
501~Rubinowicz Wojciech (i in.)~Fale elektromagnetyczne i ich niektóre zastosowania~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1963~16~8
Kończąc nasze[242] rozważania[142] zapytajmy[501] się jeszcze, czy nasza definicja fotonu poprawna jest z[62] punktu widzenia[121] zasady[121] komplementarności[121]. Za[64] najważniejsze[242] cechy[142] fotonu należy uważać jego[42] energię [~], a następnie jego[42] pęd[141] [~]. Już sam[211] fakt[111], że foton[111] ma mieć energię odpowiadającą[241] ścisłej[231] wartości[131] częstości[121] drgań zmusza nas[44] do[62] przedstawiania[121] go[42] przez[64] falę monochromatyczną[241]. 
502~Rubinowicz Wojciech (i in.)~Fale elektromagnetyczne i ich niektóre zastosowania~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1963~16~1od dołu
Ale chciałbym aby[9] państwo[172] na[66] podstawie[161] naszych[222] rozważań nad[65] zagadnieniem czym[45] jest światło[111] zrozumieli przynajmniej, dlaczego fizyka[11] jest tak bardzo interesująca. Rzecz[111] tkwi w[66] tym[46], że jest ona zawsze młoda. Odkrywamy bowiem w[66] fizyce[161] coraz to[8] nowe[242] fakty[142] doświadczalne[242], powstają nieustannie nowe[212] koncepcje[112] teoretyczne[212]. Zmusza to[41] nas[44] do[62] ciągłej[221] rewizji[121] naszych[222] poglądów fizycznych[222], a więc do[62] ich[42] odmładzania[121] 
503~Rubinowicz Wojciech (i in.)~Fale elektromagnetyczne i ich niektóre zastosowania~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1963~46~6
Uzyskuje w[64] ten[241] sposób[141] prawo[141] Plancka[/][121] rozkładu w[66] widmie. Zjawisko[111] emisji[121] wymuszonej[221] zostało[57] odkryte[211]. Lecz Einstein[/] nigdy nie dowiedział[501] się o[66] tym[46], że odkrył zasadę masera[121], bowiem dopiero w[66] roku[161] tysiąc dziewięćset pięćdziesiątym[261] piątym[261] zjawisko[111] emisji[121] wymuszonej[221] zostanie[57] zastosowane[211] do[62] wzmacniania[121]. Powstanie[5] elektronika[111] kwantowa. 
504~Rubinowicz Wojciech (i in.)~Fale elektromagnetyczne i ich niektóre zastosowania~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1963~87~29
Wzorzec[111] [~] steruje nadajnikiem radiostacji[121] w[66] Rugby[/][161] [~] nadającym[251] sygnały[142] czasu w[66] postaci[161] fali[121] o[66] wzorcowej[261] częstości[161]. Wzorzec[111] pierwotny[211] jest ogromnie skomplikowany[211] i aby[9] uzyskać możliwie dobrą[241] izolację atomów od[62] wzajemnych[222] oddziaływań, używa się[41] w[66] aparaturze[161] tak zwanego[221] promienia atomowego[221], to[41] znaczy badaniu[131] poddaje się[41] wiązkę możliwie równolegle biegnących[222] atomów. 
505~zbiorowa~Wkład Polaków do nauki~PWN~1967~253~5
Asystenci Marii[/][121] Skłodowskiej-curie[/][121] Danysz[/] i Wertenstein[/], przyjechali do[62] Warszawy[/][121] latem tysiąc dziewięćset trzynastego[221] roku[121], przystępując od[+] razu do[62] urządzenia[121] zakładu, a w[66] listopadzie tegoż[221] roku[121] przyjeżdża kierowniczka pracowni[121] i kreśli ogólny[241] plan[141] prac badawczych[222]. Wtedy też na[66] publicznym[261] posiedzeniu[161] Towarzystwa[121] Naukowego[221] Warszawskiego[221], w[66] dniu[161] dwudziestego[221] piątego[221] listopada, wielka uczona[111] wygłasza swój[241] pierwszy[241] naukowy[241] odczyt[141] po[+] polsku o[66] radioaktywności[161] i ciałach radioaktywnych[262]. 
506~zbiorowa~Wkład Polaków do nauki~PWN~1967~265~10
Innymi słowy do[62] każdego[221] odkrycia[121], znanego[221] przed[65] dwudziestu[35] pięciu[35] laty, dodać wypada trzy[34] nowe[242]; na[64] każdego[241] z[62] uczonych[122], którzy urodzili[501] się i działali od[62] czasów Demokryta[/][121], przypada obecnie trzech[32] dodatkowych[222]; na[64] każdą[241] pracę naukową[241], ogłoszoną[241] od[62] początku[121] badań naukowych[222], ukazały[501] się w[66] ciągu[161] dwudziestu[32] pięciu[32] lat trzy[31] nowe[212] prace[112]. 
507~zbiorowa~Wkład Polaków do nauki~PWN~1967~271~16
Jako[64] przykład[141] wspomnę fakt[141], który[211] chyba jest zupełnie nieznany[211]. Emisja neutronów podczas[62] rozszczepienia[121] uranu  praktycznie najważniejsze[211] chyba zjawisko[111] dla[62] wyzwalania[121] energii[121] jądrowej[221]  była[57] odkryta przez[64] nas[44] już na[66] początku[161] tysiąc dziewięćset trzydziestego[221] dziewiątego[221] roku[121], ale ze[62] względu na[64] słabość[141] źródła[121] musieliśmy powtarzać doświadczenia[142] przez[64] dwa[34] miesiące[142] i wskutek[62] tego[42] wyprzedził nas[44] Joliott[/]. 
508~zbiorowa~Wkład Polaków do nauki~PWN~1967~349~26
W[66] tym[261] okresie niepewności[121], zniechęcenia[121] i zarysowującej[+] się[221] walki[121] Natanson[/], oczarowany[211] pięknem[151] prac Maxwella[/][121] i Boltzmanna[/][121], którzy stworzyli nową[241] statystyczną[241] metodę badania[121] procesów rozgrywających[+] się[222] w[66] tłumie atomów, metodą zwaną[251] mechaniką statystyczną[251], staje w[66] szeregach atomistów[122]. Wkrótce wzbogaca Natanson[/] naukę swymi pracami na[64] temat[141] kinetycznej[221] teorii[121] w[66] zastosowaniu[161] do[62] gazów niedoskonałych[222], [&] 
509~zbiorowa~Wkład Polaków do nauki~PWN~1967~425~3
Stefan[/] Banach[/] zmarł przedwcześnie w[66] roku[161] tysiąc dziewięćset czterdziestym[261] piątym[261]. Jego[42] imieniem nazwano trzy[34] ulice[142]: jedną[241] we[66] Wrocławiu[/], drugą[241] w[66] Warszawie[/][161], a trzecią[241] we[66] Lwowie[/]. Na[66] uroczystości[161] ku[63] uczczeniu[131] pamięci[121] Stefana[/][121] Banacha[/][121], która odbyła[501] się w[66] Warszawie[/][161] w[64] piętnastolecie[141] jego[42] śmierci[121], wygłosił przemówienie[141] między[+] innymi znakomity[211] matematyk[111] amerykański[211] profesor[111] Stone[/] z[62] Chicago[/], który[211] rozpoczął je[44] tymi słowami: [&] 
510~Thor J.~Drugi glob człowieka~WP~1963~13~11
Lotami na[64] Księżyc[141] zajmowali[501] się więc do[62] lat ostatnich[222] przede[+] wszystkim pisarze[112] i marzyciele[112], a zmiana w[66] tej[261] sytuacji[161] nastąpiła dopiero bardzo niedawno. Wydaje[501] się, że nasze[211] pokolenie[111] przeżywa początek[141] okresu największych[222] zmian, jakie[212] kiedykolwiek nastąpiły w[66] historii[161] ludzkości[121]. W[66] ciągu[161] bowiem ostatnich[222] pięćdziesięciu[32] lat człowiek dźwignął[501] się na[64] wyżyny[142] nauki[121] i cywilizacji[121], o[66] jakich[262] nie marzyli nawet najśmielsi fantaści. 
511~Thor J.~Drugi glob człowieka~WP~1963~33~5
Najbardziej widocznym[251] elementem powierzchni[121] Księżyca są morza[112] (po[63] łacinie[131] maria[$]). Te[212] ciemniejsze[212] obszary[112] powierzchni[121] Księżyca nie mają naturalnie nic[44] wspólnego[221] z[65] ziemskimi morzami. Są to[41] po[+] prostu wielkie[212], gładkie[212] przestrzenie[112], które[212] kiedyś mogły być morzami roztopionej[221] lawy[121]; prawdopodobnie są to[41] obszary[112], które[212] jeszcze były[5] w[66] stanie[161] ciekłym[261], podczas[+] gdy stężała[5] już reszta powierzchni[121] Księżyca. 
512~Thor J.~Drugi glob człowieka~WP~1963~39~12
Jakie[212] były[5] jednak początki[112] nauki[121], która doprowadziła do[62] budowy[121] rakiet kosmicznych[222], zdolnych[222] umieszczać na[66] orbicie[161] lub wysyłać w[64] przestrzeń[141] międzyplanetarną[241] wielotonowe[242] pojazdy[142] kosmiczne[242]? Wiadomo, że podróże[112] poza[64] atmosferę stały[501] się możliwe[212] dopiero dzięki[63] udoskonaleniu[131] napędu rakietowego[221]. Koncepcja Verne'a[/][121] wystrzelenia[121] z[62] Ziemi[121] na[64] Księżyc[141] kabiny[121] z[65] ludźmi przy[66] użyciu[161] olbrzymiego[221] działa[121] była[5] nierealna. 
513~Thor J.~Drugi glob człowieka~WP~1963~153~2
Biernym[251] materiałem pędnym[251] czy też materiałem odrzutowym[251] nazywamy gaz[141] lub ciecz[141], która nie jest paliwem, a służy jedynie do[62] odrzutu. Zasada działania[121] silnika wykorzystującego[221] bierny[241] materiał[141] pędny[241] jest taka sama jak[9] w[66] przypadku[161] silnika na[64] paliwo[141] rakietowe[241]. Chodzi po[+] prostu, aby[9] wylatująca z[62] dyszy[121] masa miała dostatecznie dużą[241] prędkość[141]. 
514~Thor J.~Drugi glob człowieka~WP~1963~225~19
W[66] świetle powyższych[222] danych[122] trudno przypuszczać, aby na[66] powierzchni[161] Wenus[121] istnieć mogły jakieś[212] formy[112] życia[121] organicznego[221], przynajmniej jeśli chodzi o[64] formy[142] znane[242] na[66] Ziemi[161]. Niektórzy biologowie utrzymują jednak, iż jakieś[212] prymitywne[212] organizmy[112] żywe[212] mogą egzystować w[66] wysokich[262] warstwach atmosfery[121], gdzie temperatura gęstych[22] chmur węglowodorowych[222] wynosi około[62]  pięćdziesięciu[32] stopni Celsjusza[/][121]. 
515~Sękowski S.~W promieniach nadfioletu~WP~1963~13~10
Promienie[112] nadfioletowe[212] wabią mianowicie te[242] owady[142], tak że wpadają one w[64] otwór[141] silnego[221] wentylatora. Sposób[111] ten[211] dał bardzo dobre[242] wyniki[142] przy[66] tępieniu[161] szkodników[122] bawełny[121] oraz szarańczy[121]. Jak[9] twierdzą[5] entuzjaści, gdy "polowanie[111]" idzie dobrze, koszt[141] energii[121] elektrycznej[221] zasilającej[221] lampę i wentylator[141] pokrywa[5] z[65] nawiązką wartość[141] nawozu wyprodukowanego[221] z[62] insektów. 
516~Sękowski S.~W promieniach nadfioletu~WP~1963~85~12
W[66] aparatach polskiej[221] konstrukcji[121] źródła[112] nadfioletu  lampy[112] kwarcowe[212]  chronione[212] są[57] przed[65] kurzem i pyłem w[64] bardzo pomysłowy[241] sposób[141]. Zamiast[62] normalnie używanego[221] jednolitego[221] pasa[121], na[66] którym[261] rozpostarta jest[57] substancja naświetlana, zastosowano porowaty[241] pas[141] parciany[241], przez[64] który[241] wentylator[111] ssie w[64] dół[141] powietrze[141] z[62] komory[121] produkcyjnej[221], dzięki[63] czemu[43] żaden[211] pył[111] nie unosi[501] się w[64] górę. 
517~Burhard P.~Wśród mogotów i krokodyli~WP~1963~80~17
Do[62] wnętrza[121] każdej[221] jaskini[121] napływają stale[8] pewne[212] ilości[112] wody[121], przesączającej[+] się[221] z[62] powierzchni[121] szczelinami skał. Woda zawiera rozpuszczony[241] węglan[141] wapnia. W[66] jaskini[161], skutkiem[62] przepływu powietrza[121], następuje parowanie[111] wody[121] i krople[112] pozostawiają ładunek[141] wapienia na[66] stropie, ścianach i dnie[161] w[66] postaci[161] drobnych[222] kryształków węglanu wapnia, zwanego[221] także kalcytem[151]. 
518~Burhard P.~Wśród mogotów i krokodyli~WP~1963~144~6
Rodeo[111], to[41] dawna tradycja pasterska, wielkie[212] popisy[112] zręczności[121]. Zjeżdżają na[64] nie[44] ganaderos[$][112] z[62] całej[221] okolicy[121] wraz z[65] rodzinami. Na[66] placu[161], otoczonym[261] płotem z[62] grubych[222] bali[122], odbywa[501] się konkurs[111] ujeżdżania[121] młodych[222] koni. Potem wpuszcza się[41] do[62] zagrody[121] co[+] najdziksze[242] byki[142]. Poszczególni ganadero[$][112] starają[501] się bykowi[131] wskoczyć na[64] grzbiet[141] i galopować na[66] nim[46], przy[66] czym[46] zwycięża ten[211], kto najdłużej nie pozwoli się zrzucić[501] na[64] ziemię. 
519~Burhard P.~Wśród mogotów i krokodyli~WP~1963~207~22
Jednym[251] z[62] najsmutniejszych[222] dziedzictw systemu półkolonialnej[221] zależności[121] Kuby[/][121] od[62] Stanów[/][122] Zjednoczonych[/][222] był właśnie analfabetyzm[111]. Piszę "był", gdyż w[66] wyniku[161] działania[121] ochotniczych[222] brygad został[57] już do[62] dwudziestego[221] drugiego[221] grudnia tysiąc dziewięćset sześćdziesiątego[221] pierwszego[221] roku[121] całkowicie zlikwidowany[211]. Kuba[/][111] jako[61] pierwszy[211] kraj[111] całej[221] zachodniej[22] półkuli[121] stała[501] się obszarem wolnym[251] od[62] analfabetyzmu. Jest to[41] jedno[211] z[62] najbardziej imponujących[222] osiągnięć rewolucji[121]. 
520~Burhard P.~Wśród mogotów i krokodyli~WP~1963~256~10
Muzeum[111] Speleologiczne[211] w[66] Hawanie[/][161] należy do[62] kilku[32] placówek tego[221] typu na[66] całym[261] świecie. Mimo[62] prostej[221] ekspozycji[121], mogłoby zaimponować naukową[251] wartością kolekcji[121] wszystkim[232] europejskim[232] speleologom. Jest tutaj bogaty[211] zbiór[111] nacieków kalcytowych[222]. Jest wspaniały[211] zestaw[111] archeologiczny[211] i to[8] nie tylko z[62] jaskiń kubańskich[222], lecz i z[62] Meksyku[/][121], Peru[/][121] i innych[222] krajów Ameryki[/][121] Łacińkiej[/][221]. 
521~zbiorowa~Wkład Polaków do nauki~PWN~1967~444~23
Aby[9] zdać sprawę ze[62] znaczenia[121] Banacha[/][121] dla[62] nauki[121] w[+] ogóle, a dla[62] nauki[121] polskiej[221] przede[+] wszystkim, trzeba wymienić nazwiska[142] jego[42] uczniów[122]. Mazur[/][111] i Orlicz[/][111] są bezpośrednimi uczniami Banacha[/][121]; to[41] oni reprezentują dziś w[66] Polsce[/][161] teorię operacji[121], a ich[42] nazwiska[112] na[66] okładce[161] ["]Studia[+] Mathematica[/]["] oznaczają bezpośrednią[241] kontynuację banachowego[221] programu naukowego[221], który[211] znalazł wyraz[141] widomy[241] w[66] tym[261] piśmie. 
522~Zoon W.~Astronomia dziś i wczoraj~PWN~1965~14~14
Sporządzanie[111] horoskopu było oczywiście sprawą czysto astronomiczną[251] i najzupełniej "uczciwą[25]" z[62] dzisiejszego[221] punktu widzenia[121], ponieważ chodziło tylko o[64] możliwie rzetelne[241] i dokładne[241] wyznaczenie[141] położenia[121] planet i gwiazd w[66] pewnej[261] chwili[161] i dla[62] pewnej[221] szerokości[121] i długości[121] geograficznej[221]. Potem przy[66] tych[262] obliczeniach posługiwano[501] się już gotowymi tablicami, obliczonymi na[64] ileś[34] tam[8] lat naprzód i dającymi możność[141] sporządzenia[121] horoskopu dla[62] każdej[221] chwili[121] urodzin bez[62] uciekania[+] się[121] do[62] bezpośredniej[221] obserwacji[121]. 
523~Zoon W.~Astronomia dziś i wczoraj~PWN~1965~22~26
Po[+] drugie jeszcze dlatego, że model[111] geocentryczny[211] byłby ogromnie niewygodny[211] przy[66] tworzeniu[161] dynamiki[121] układu planetarnego[221]. Niemniej jednak i z[62] tego[221] punktu widzenia[121] teoria geocentryczna nie była[5] czymś[45] błędnym[251]. Wiemy dziś, że również dynamika nie wyróżnia żadnych[222] uprzywilejowanych[222] z[62] przyrodniczego[221] punktu widzenia[121] układów odniesienia[121] (wbrew[63] temu[43], co[44] twierdził Newton[/]), o[66] czym[46] za[64] chwilę będzie mowa. 
524~Zoon W.~Astronomia dziś i wczoraj~PWN~1965~52~15
Czy to[8] oś[111] obrotu Ziemi[121] przesunęła[501] się o[64] taki[241] kąt[141], czy też wszystkie[212] gwiazdy[112] w[66] otoczeniu[161] bieguna przesunęły[501] się mniej więcej o[64] ten[241] sam[241] kąt[141], w[66] jednakowym[261] dla[62] wszystkich[222] kierunku[161]? Dotychczas w[66] takich[262] sytuacjach opowiadaliśmy[501] się zawsze po[66] stronie[161] pierwszej[261] z[62] wymienionych[222] alternatyw, traktowaliśmy bowiem ruch[141] gwiazd jako[64] coś[44] chaotycznego[221], co[41]  jak[9] się[41] to[8] popularnie mówi  "średnio" daje zero[141]. Tymczasem badania[112] lat ostatnich[222] nie wykluczają drugiej[221] alternatywy[121]. 
525~Krzywicka-Adamowicz H.~Meksyk~WP~1963~21~9
Podążając śladami Kolumba[/][121] Hiszpanie[112] dotarli do[62] Antyli[/][122]. Zajęli Haiti[/][141], którą[241] w[66] tym[261] czasie nazwano Hispaniolą[/][151] oraz Kubę[/]. Ta ostatnia stała[501] się główną[251] bazą wypadową[251] do[62] dalszych[222] zamierzonych[222] czy też przypadkowych[222] wypraw[122] na[64] kontynent[141] Ameryki[/][121] Środkowej[/][221]. W[66] roku[161] tysiąc pięćset dwunastym[261] huragan[111] zagnał na[64] Jukatan[/][141] flotyllę złożoną[241] z[62] kilku[32] statków, które[212] zatonęły. 
526~Krzywicka-Adamowicz H.~Meksyk~WP~1963~64~15
Samo[211] miasto[111] Meksyk[/][111] ma tyle[34] samochodów osobowych[222], co[9] cała Polska[/][111]. Auto[111] nie jest tutaj luksusem. Ze[62] względu na[64] rozległość[141] stolicy[121] posiadanie[111] go[42] jest koniecznością, bo na[64] przykład[141] główna arteria Avenida[+] de[+] los[+] Insurgentes[/] (Aleja[/] Powstańców[/][122]) ma dwadzieścia[34] osiem[34] kilometrów długości[121]. Najskromniejszy[211] urzędnik[111] żyjący[211] z[65] ołówkiem w[66] ręku od[62] pierwszego[221] do[62] pierwszego[221] oszczędzi raczej na[66] czym[46] innym[261], a kupi samochód[141]. Miarą zamożności[121] nie jest więc sam[211] fakt[111] posiadania[121] auta[121], lecz jego[42] marka[111] i model[111]. 
527~Krzywicka-Adamowicz H.~Meksyk~WP~1963~70~19
Nazajutrz gazety[112] doniosły[5], że epicentrum[111] znajdowało[501] się na[66] dnie[161] Pacyfiku[/][121] w[66] odległości[161] pięćset kilometrów w[66] linii[161] prostej[261] od[62] stolicy[121], że Acapulco[/] przeżyło trzęsienie[141] ziemi[121] o[66] sile[161] dziesięciu[32] stopni, a w[66] morzu[161] przypuszczalnie powstał nowy[211] wulkan[111]. W[66] ciągu[161] następnego[221] tygodnia jeszcze od[62] czasu do[62] czasu lekko nami potrząsało; sejsmografy[112] zanotowały przeszło[8] sto[34] wstrząsów. 
528~Krzywicka-Adamowicz H.~Meksyk~WP~1963~94~22
W[66] kronikach Quauhtinchán[/] mówi się[41] o[66] dwudziestu[36] miastach założonych[262] przez[64] Tolteków[142], wymieniając nawet ich[42] nazwy[142], rozrzuconych[262] na[66] rozległym[261] obszarze od[62] wybrzeży[122] Zatoki[/][121] Meksykańskiej[/][221], przez[64] południową[241] część[141] stanu Puebla[/] aż do[62] Tabasco[/]. Mówią one jednak o[66] wielkiej[261] emigracji[161] Tolteków[122], którzy z[62] niewiadomych[222] powodów musieli opuścić swą[241] stolicę. Lecz gdzie ona się znajdowała[501]? 
529~Krzywicka-Adamowicz H.~Meksyk~WP~1963~126~1
Rozległa[211] dolina meksykańska Valle[+] de[+] México[/] w[66] znacznej[261] swej[261] części[161] leży na[66] dnie[161] dziś niemal całkowicie już wyschniętego[221] jeziora[121] Texcoco[/]. Klimat[141] ma górski[241], umiarkowany[241], który[211] we[66] wszystkich[262] przewodnikach określany[211] jest[57] mianem "wiecznej[221] wiosny[121]". Ponieważ jednak nie[+] ma nic[41] wiecznego[221] pod[65] słońcem, więc i tutaj w[66] ciągu[161] rzekomej[221] nieustannej[221] wiosny[121] bywają okresy[112] potwornej[221] suszy[121] i upałów, w[66] czasie zaś pory[121] przeddeszczowej[221] wiatr[111] niesie tumany[142] miałkiego[221], rudego[221] pyłu, który[211] wdziera[501] się do[62] oczu, uszu i dróg oddechowych[222], powodując stany[142] zapalne[242] śluzówek. 
530~Krzywicka-Adamowicz H.~Meksyk~WP~1963~226~6
Dla[62] Meksyku[/][121] woda  to[41] życie[111]. Nic[41] więc dziwnego[221], że obok[62] stworzonego[221] specjalnie Ministerstwa[121] Gospodarki[121] Wodnej[221] prości ludzie na[64] własną[241] rękę wciągają do[62] współpracy[121] w[66] tej[261] dziedzinie[161] wszystkich[242], których[242] uważają za[64] kompetentnych[242]. Należą do[62] nich[42] różni[212] święci[112], a przede[+] wszystkim madonny[112]. Właśnie jedna[211] pochodząca z[62] Totolan[/], wyspecjalizowała[501] się w[66] sprowadzaniu[161] deszczu[121]. Wystarczało obnieść jej[42] figurę w[66] procesji[161], a wkrótce zaczynało padać. 
531~Krzywicka-Adamowicz H.~Meksyk~WP~1963~214~5
Guanajuato[/] powstało ze[62] srebra[121] i dla[62] srebra[121]. Osiedli[212] tu Otomi[112] nie darmo nazwali je[44] Mo-ot-ti[/], czyli "miejsce[111] metali[122]". Żyła[111] srebra[121], zwana Veta[+] Madre[/], najstarsza i największa ze[62] wszystkich[222] żył[122], przeszła[5] do[62] historii[121], a wspaniały[211] kościół[111] La[+] Valencia[/], wznoszący[+] się[211] na[66] pobliskim[261] wzgórzu[161], powstał również dzięki[63] srebru i to[8] w[66] dodatku[161] kradzionemu z[62] kopalni[121] o[66] tejże[261] nazwie[161]. 
532~Pagaczewski S.~Dzień dobry Kaukazie~WP~1963~42~12
W[66] podszyciu[161] lasu występują ciekawe[212] rośliny[112] strefy[121] leśno-stepowej[221]. Należy bowiem pamiętać, że w[66] okolicy[161] Kijowa[/] przebiega klimatyczna i pejzażowa granica między[65] Północą a Południem. Poleski[211] typ[111] krajobrazu pochodzi prawie[8] pod[64] sam[241] Kijów[/][141], granicząc z[65] krajobrazem leśno-stepowym[251]. Północne[212] piaski[112] pochodzenia[121] lodowcowego[221] graniczą tu z[65] urodzajnymi lessami, lasy[112] szpilkowe[212] z[65] liściastymi. 
533~Pagaczewski S.~Dzień dobry Kaukazie~WP~1963~84~24
Granica zachodnia biegnie grzbietem stanowiącym dział[141] wodny[241] między[65] zlewiskami Teberdy[/][121] i rzeki[121] Aksaut[/]. Wznoszą[501] się tu takie[212] wierzchołki[112], jak[9] Sunachet[/] (trzy[31] tysiące[112] metrów), Sułachat[/] (trzy[31] tysiące[112] czterysta[31] trzydzieści[31] dziewięć[31] metrów), Sieminow-baszi[/] (trzy[31] tysiące[112] sześćset[31] osiem[31] metrów), Chutyj-bazi[/] (trzy[31] tysiące[112] trzysta[31] pięć[31] metrów), Duża[/][211] Marka[/][111] (trzy[31] tysiące[112] siedemset[31] sześćdziesiąt[31] osiem[31] metrów), Baduk-baszi[/] (trzy[31] tysiące[112] pięćset[31] trzydzieści[31] pięć[31] metrów), Chadżibej-baszi[/] (trzy[31] tysiące[112] siedemset[31] dwadzieścia[31] osiem[31] metrów) i tym[232] podobne[212]. 
534~Pagaczewski S.~Dzień dobry Kaukazie~WP~1963~131~17
Droga[111] jest wąska, ale dobrze utrzymana, suniemy więc szybko i wkrótce przejeżdżamy przez[64] most[141] na[66] Sakenie[/][161], lewobrzeżnym[261] dopływie[161] Gwandry[/][121]. Oto wieś[111] Marcchena-Gencwiszi[/]. Tu, z[62] połączenia[121] Sakenu[/][121] i Gwandry[/][121] powstaje Kodor[/][111], zwany[211] po[+] gruzińsku kodori. Jeszcze jeden[211] most[111]  już na[66] nowej[261] rzece[161]  i zaczynamy podróż[141] z[65] biegiem Kodoru[/][121]. 
535~Prószyński J.~Selemat hari Indonesia~WP~1963~59~15
Są to[41] korzenie[112], rozwijające[+] się[212] u[62] nasady[121] pni, często nawet w[66] dość znacznej[261] wysokości[161] od[62] ziemi[121], które[212] nie odchodzą od[62] środkowego[221] pędu jako[61] okrągłe[212], boczne[212] wypustki[112], lecz łączą[501] się z[65] pniem i wysterczają z[62] niego[42] jakby deski[112] jednym[251] brzegiem do[62] niego[42] przyrosłe[212]. W[66] alei[161] kanariowej[261] wszystkie[212] drzewa[112] mają te[242] boczne[242] podpory[142] niezbyt silnie rozwinięte[242], [&] 
536~Prószyński J.~Selemat hari Indonesia~WP~1963~67~12
Obok[62] dużych[222] drzewiastych[222] okazów na[66] cienistych[262] drzewach rozrastają[501] się dumnie paprocie[112] nadrzewne[212], osadzające[+] się[212] na[66] pniach lub gałęziach innych[222] roślin. Wspaniale wygląda Asplenium[+] nidus[+] avis[$], jedna z[62] najpiękniejszych[222] roślin nadrzewnych[222]. Osadza[501] się ona na[66] załomkach kory[121] lub na[66] gałęziach, zrazu rosnąc jako[61] mały[211] krzaczek[111], o[66] liściach taśmowatych[262], jakby długie[212], płaskie[212] a całobrzegie[212] języki[112], ostro kończące[+] się[212]. 
537~Prószyński J.~Selemat hari Indonesia~WP~1963~90~17
Można[54] by zauważyć, że wobec[62] tego[42] mamy[5] w[66] Indonezji[/][161] do[62] czynienia z[65] przenikaniem i mieszaniem[+] się dwóch[32] faun[122]  orientalnej[221] i australijskiej[221]. Ale skąd wobec[62] tego[42] duża różnica między[65] Wielkimi[/] Wyspami[/] Sundajskimi[/][252] (Sumatra[/], Kalimantan[/], Jawa[/][111], i okoliczne[212] wyspy[112]) z[62] jednej[221] strony[121], a Sulawesi[/], Molukami[/] i Małymi[/] Wyspami[/] Sundajskimi[/][252] z[62] drugiej[221]? 
538~Wierzbiccy A. i P.~Praktyczna stylistyka~Wiedza Powszechna~1967~113~{brak}
W[66] języku[161] pisanym[261] często zależy nam na[66] tym[46], żeby ująć cały[241] szereg[141] informacji[122] w[64] jedną[241] całość[141], w[64] jedno[241] zdanie[141] złożone[241]  po[64] to[44], aby[9] uwydatnić różnorodne[242] związki[142] logiczne[242] zachodzące[242] między[65] informacjami. Jeśli zdanie[111] takie[211] ma być zrozumiałe[211] dla[62] czytelnika[121], nie może[5] ono być nieskończenie[8] długie[211], ani skomplikowane[211]. Wariant[111] z[65] rzeczownikiem odczasownikowym[251] jest na[+] ogół wariantem znacznie krótszym[251], przejrzystszym[251], wygodniejszym[251]. 
539~Prószyński J.~Selemat hari Indonesia~WP~1963~157~27
"Miasto[111]" Gilimanuk[/] składało[501] się z[62] kilkudziesięciu[32] chat rozciągniętych[222] wzdłuż[62] wyasfaltowanej[221] na[66] tym[261] "śródmiejskim[261]" odcinku szosy[121]. Dalej za[65] niewielkimi pólkami uprawnymi i równie[8] niewielkimi płatami pastwisk ciągnęła[501] się zwarta ściana namorzyn[122], porastających[222] błotniste[242] brzegi[142] zatoki[121] po[66] drugiej[261] stronie[161] wąskiego[221] półwyspu, na[66] którym[261] leżało Gilimanuk[/]. 
540~Prószyński J.~Selemat hari Indonesia~WP~1963~201{?}~23
Jak[9] to[41] często w[66] historii[161] bywało, inny[211] lud[111] zmusił te[242] plemiona[142] do[62] opuszczenia[121] Junnanu[/][121] i do[62] wędrówki[121] na[64] południe[141]. Wyparte[212] aż na[64] tereny[142] Półwyspu[/] Indochińskiego[/][221], osiedliły[501] się nad[65] brzegami morza[121] i opanowawszy sztukę żeglarską[241], po[66] upływie[161] kilkuset[32] lat, gdzieś pomiędzy[65] dwa tysiące pięćsetnym[251] a tysiąc pięćsetnym[251] rokiem przed[65] naszą[251] erą rozpoczęły penetrację wysp okolicznych[222] archipelagów, [&] 
541~Prószyński J.~Selemat hari Indonesia~WP~1963~203~15
Bębny[112] wysokości[121] około[8] jednego[221] metra[121] i tejże[221] mniej więcej średnicy[121] były[57] wyrabiane[212] początkowo w[66] północnym[261] Wietnamie[/] i dalej rozprowadzane[212]. Znajdowano je[44] w[66] południowych[262] Chinach[/], Laosie[/], Sjamie[/], Kambodży[/][161], na[66] Filipinach[/] oraz na[66] wyspach Archipelagu[/][121] Malajskiego[/][221]. Kształt[111] bębnów (a było ich[42] kilka[31] typów) był niezwykle piękny[211], a rysunek[111] i ornamentacja niezwykle kunsztowne[212]. 
542~Prószyński J.~Selemat hari Indonesia~WP~1963~213~1
Taniec[111] błagalny[211], taniec[111] dworski[211] wykonywany[211] podczas[62] pogrzebu króla[121], wszystkie[212] są do[62] siebie[42] podobne[212] i wszystkie[212] oparte[212] na[66] takiej[261] samej[261] grze[161] palców, oczu i rąk. Teraz jednak widzimy przykład[141] tańca artystycznego[221] ułożonego[221] kilkadziesiąt[34] lat temu[8] przez[64] zawodowych[242] tancerzy[142]. Taniec[111] nazywa[501] się tari[+] kupu-kupu[$], co[41] znaczy taniec[111] motyli[121]. 
543~Srzednicki Z.~Afganistan~WP~1963~53~16
Religijność[111] ludności[121] zapewnia też każdemu nędzarzowi jakiś[241] przyodziewek[141]. Oczywiście, jest to[41] tradycyjna "klapa bezpieczeństwa[121]" ustroju[121] feudalnego[221] państw muzułmańskich[222]. Bez[62] udziału skarbca władców[122] czy skarbu państwa[121] przez[64] wprowadzenie[141] takiego[221] "podatku[121]" zabezpieczono[501] się przed[65] ewentualnymi rozruchami mogącymi wybuchnąć na[66] tle głodu i nędzy[121]. Czasem[8] zdarza[501] się, że żebrak[111] zaczyna traktować jałmużnę jako[64] źródło[141] lekkiego[221] zarobku[121]. 
544~Srzednicki Z.~Afganistan~WP~1963~86~13
Bardzo ważna rola przypada w[66] Afganistanie[/] osłom i mułom[132], których[222] pogłowie[111] dochodzi do[62] jednego[221] miliona sztuk. Zwierzaki[112] te[212] pełnią[5] nie tylko rolę najważniejszego[221] środka transportowego[221], ale są też najczęstszym[251] środkiem komunikacyjnym[251]. Osła[121]  har[$]  jako[62] zwierzęcia pociągowego[221] nie spotyka się[41] w[66] Afganistanie[/] nigdzie ani w[66] arbie[$][161], dwukołowym[261] wozie, ani też zaprzęgniętego[221] do[62] sochy[121] czy brony[121]. 
545~Srzednicki Z.~Afganistan~WP~1963~104~14
W[66] policji[161] i żandarmerii[161] pracuje około[8] piętnaście[31] tysięcy ludzi[122], co[41] stanowi[5] nieco powyżej[8] zero[141] jedną[241] dziesiątą[141] procenta ludności[121], trochę więcej niż[9] w[66] przemyśle. Urzędników[122] w[66] Afganistanie[/] jest około[8] siedemdziesiąt[31] tysięcy, to[41] znaczy powyżej[8] zero[141] pięć[34] dziesiątych[122] procenta. Trudno natomiast odpowiedzieć, jaki[241] procent[141] ludności[121] stanowią ludzie z[65] wyższym[251] lub średnim[251] wykształceniem, żyjący[212] z[62] wolnych[222] zawodów. 
546~Srzednicki Z.~Afganistan~WP~1963~114~12
Afganistan[/][111] wskutek[62] swego[221] położenia[121] geograficznego[221] był zawsze oddalony[211] od[62] cywilizacji[121] europejskiej[221]. Zaborcza polityka[111] Wielkiej[/][221] Brytanii[/][121] w[66] drugiej[261] połowie[161] dziewiętnastego[221] wieku[121] izolację tę pogłębiła. Pierwsze[242] kroki[142] na[66] drodze[161] unowocześnienia[121] gospodarczego[221] zaczął Afganistan[/][111] po[66] pierwszej[261] wojnie[161] światowej[261], po[66] obaleniu[161] wpływów brytyjskich[222]. Nie istniał jednak wówczas wyraźny[211] kierunek[111], skąd Afganistan[/][111] miał czerpać wzory[142] dla[62] organizacji[121] rolnictwa[121], [&] 
547~Dąbrowski J.~Nauka i fantazja~NK~1967~273~31
Stanowi[5] więc dowód[141], że taki[241] pojazd[141] można zbudować i że nie jest to[41] znowu aż tak kosztowne[211]. Założeniem konstruktora[121] było stworzenie[111] konstrukcji[121], która mogłaby uprościć pracę w[66] terenie trudnym[261], na[64] przykład[141] przy[66] melioracjach na[66] terenie podmokłym[261], przy[66] rozsiewaniu[161] nawozów, a także służyć jako[61] "latające[212] nosze[112]" w[66] służbie[161] sanitarnej[261]. 
548~Srzednicki Z.~Afganistan~WP~1963~221~24
Laboratorium[111] urządzone[211] jest[57] z[65] pewną[251] dbałością i sensem. Zespół[111] pracowników[122] wprowadzony[211] jest[57] nawet nieźle w[64] zagadnienia[142]. Posiadają wcale dobrze skompletowane[242] kolekcje[142] szkodników[122] i porażonych[222] chorobami roślin. Brak[5] im[43] tylko jednego[42]  fanatycznego[221] zapału Nurol[+] Haka[/][121], mego[221] znajomego[121] z[62] Baghlan[/]. Dlatego laboratorium[111] ma przed[65] sobą przyszłość[141], ale dziś jego[42] wartość[11] jest jeszcze daleka od[62] oczekiwanej[221] przeze[64] mnie[44]. 
549~Srzednicki Z.~Afganistan~WP~1963~249~24
Następnego[221] dnia jedziemy w[64] inną[241] stronę  do[62] podmiejskiego[221] rejonu Guzara[/], położonego[221] na[64] południe[141] od[62] Heratu[/][121]. Przejeżdżamy most[141] na[66] Hari-rud[/] i skręcamy na[64] wschód[141]. W[66] odległości[161] jakichś[222] dziesięciu[32] kilometrów od[62] Heratu[/][121] leży miejscowość[111] Urdubagh[/]. Jest tu około[8] pięćset[31] dżeribów[122] gruntów ornych[222] całkowicie nawadnianych[222], leżących[222] na[66] rozległej[261] płaszczyźnie[161]. 
550~Srzednicki Z.~Afganistan~WP~1963~298~26
Są zresztą nieliczne[212] małżeństwa[112] afgańskie[212], najczęściej w[66] sferach dyplomacji[121] lub nielicznych[222] tu naukowców[122], w[66] których[262] kobieta bierze żywszy[241] udział[141] w[66] życiu[161] towarzyskim[261]. Pani[111] taka przyjeżdża do[62] zaprzyjaźnionego[221] domu[121] europejskiego[221] w[66] czadrze[161], po[66] czym[46] czadrę[141] zdejmuje i zostawia w[66] przedpokoju[161]. Do[62] salonu wchodzi w[66] modelowej[261] toalecie[161], z[65] modną[251] fryzurą niekiedy pani[111] gra[5] w[64] bridge'a[141] czasem[8] tańczy. 
551~Zajdler L.~Atlantyda~WP~1963~9~19
Atlantyda[/][111] została[57] tu wyobrażona jako[61] "wyspa na[66] Oceanie[/] Atlantyckim[/][261]", zgodnie z[65] relacją Platona[/][121]. O[66] innych[262] teoriach, umiejscawiających[262] Atlantydę[/] na[66] istniejących[262] po[+] dziś wyspach lub lądach tak na[66] jednej[261], jak[9] i na[66] drugiej[261] półkuli[161], wspomniano tylko okolicznościowo. Pominięto całkowicie materiały[142] i wnioski[142] dostarczane[242] przez[64] okultystów[142] i teozofów[142] z[65] Heleną[/] Bławacką[/][151] i Scott-Elliotem[/] na[66] czele[161]. 
552~Zajdler L.~Atlantyda~WP~1963~12~12
Czasy[112], w[66] których[262] żył[5] Platon[/], to[41] okres[111] walk o[64] hegemonię i zmierzchu[121] niepodległości[121] rozdrobnionych[222] państw greckich[222]. Wojna peloponeska wybuchnęła na[64] cztery[34] lata[142] przed[65] urodzeniem Platona[/][121] i zakończyła[501] się zdobyciem Aten[/] przez[64] wojska[142] Sparty[/][121] w[66] roku[161] czterysta czwartym[261]. Zburzono fortyfikacje[142], obalono dotychczasowy[241] ustrój[141] demokratyczny[241] i ustanowiono "radę trzydziestu[32] mężów[122]", złożoną[241] z[62] przedstawicieli[122] arystokracji[121]. 
553~Zajdler L.~Atlantyda~WP~1963~76~24
Niektórzy identyfikują go[44] z[65] Deukalionem[/][151]. O[66] córce[161] Foroneusza[/][121], Niobe[/], wiemy stosunkowo niewiele[8]. Za[64] to[44] jej[42] imię[111] jest wiele[8] mówiące[211]. Niobe[/] znaczy "Śnieżna". A więc postać[111] z[62] epoki[121] lodowej[221], z[62] epoki[121] przed[65] zmianą klimatu spowodowaną[251] "porwaniem Księżyca" lub zderzeniem z[65] jakimś[251] ciałem niebieskim[251], jak[9] to[44] chcą widzieć zwolennicy kosmicznej[221] katastrofy[121] Atlantydy[/][121]. 
554~Zajdler L.~Atlantyda~WP~1963~224~30
Ciekawych[222] odkryć[122] dokonał w[66] tej[261] dziedzinie[161] uczony[111] francuski[211] Marcel[/] Homet[/], były[211] profesor uniwersytetu w[66] Algierze[/][161], obecnie przebywający[211] w[66] Brazylii[/][161]. Przed[65] kilku[35] laty stanął on na[66] czele[161] ekspedycji[121] dla[62] zbadania[121] pogranicza[121] Brazylii[/][121], Wenezueli[/][121] i Gujany[/][121], obszaru oznaczanego[221] dotąd na[66] mapach jako[61] "nie zbadane[212] tereny[112] leśne[212]". Obszar[111] ten[211] zamieszkiwany[211] jest[57] przez[64] Indian[142], których[242] śmiało można zaliczyć do[62] "dzikich[222]". 
555~Zajdler L.~Atlantyda~WP~1963~233~17
Uczeni[112] od[+] dawna biedzą[501] się nad[65] próbami zaszeregowania[121] języka Basków[122] do[62] którejś[221] z[62] grup językowych[222]. Najczęściej jednak zalicza się[41] go[44] do[62] grupy[121] "języków odrębnych[222]" lub "izolowanych[222]", tym[251] samym[45] przyznając, że nie można go[44] do[62] żadnej[221] grupy[121] zaliczyć. Były[5] jednak próby[112] zaliczania[121] go[42] do[62] grupy[121] języków kaukaskich[222] ze[66] względu na[64] rzekome[241] podobieństwo[141] do[62] języka gruzińskiego[221]. 
556~Zajdler L.~Atlantyda~WP~1963~244~17
O[66] stosunkowo wysokiej[261] kulturze[161] Guanczów[122] i jej[42] odrębności[121] świadczą ich[42] zwyczaje[112] i prawa[112]. Jedną[251] z[62] ciekawszych[222] osobliwości[122] była[5] kara[111] za[64] zabójstwo[141], szczególnie gdy dokonane[211] było[57] podstępnie i skrycie[8]. Zamiast skazać przestępcę na[64] śmierć[141], wyrok[141] wykonywano na[66] kimś[46] mu bliskim[261]  żonie[161], ojcu[161], synu[161]. Uważano słusznie, że utrata kogoś[42] najdroższego[221], a zarazem niewinnego[221] jest większą[251] karą[151] dla[62] przestępcy[121] niż[9] pozbawienie[111] go[42] własnego[221] życia[121]. 
557~Zajdler L.~Atlantyda~WP~1963~252~3
Nie oznacza ono, że przykładamy do[62] tej[221] daty[121] jakieś[241] większe[241] znaczenie[141] niż[9] do[62] określonej[221] na[66] innej[261] drodze[161], nie przeprowadzamy tu żadnej[221] analizy[121] wiarogodności[121] relacji[121] Platona[/][121], podanej[221] w[66] tym[261] miejscu[161] (Platon[/] wymienia[5] datę jeszcze gdzie[+] indziej). Jest to[41] jedynie ocena prostego[221] działania[121] arytmetycznego[221] na[66] dwóch[36] liczbach podanych[262] w[66] przybliżeniu[161]. 
558~Zajdler L.~Atlantyda~WP~1963~263~10
Błąd[141] ten[241] zauważyli astronomowie i na[64] wniosek[141] dyrektora[121] Obserwatorium[121] Paryskiego[221], Cassiniego[/][121], przyjęto już w[66] roku[161] tysiąc siedemset czterdziestym[261], że rok[141] poprzedzający[241] "pierwszy[241] po[66] narodzeniu[161] Chrystusa[/][121]" uważa się[41] za[64] "zerowy[241]". Pociągnęło to[41] za[65] sobą zmianę numeracji[121] lat przed[65] naszą[251] erą. Aby[9] nie było nieporozumień, oba[34] sposoby[142] rachuby[121] lat odróżnia się[41] innym[251] oznaczeniem. 
559~Zajdler L.~Atlantyda~WP~1963~282~22
Krążyła ona  zdaniem Mucka[/][121]  od[62] wieków dokoła[62] Słońca[121] po[66] bardzo wydłużonej[261] orbicie[161] eliptycznej[261], zbliżając[501] się w[66] swym[261] punkcie przysłonecznym[261] do[62] Słońca[121] na[64] odległość[141] mniejszą[241] niż[9] planeta Merkury[111]. Jak[9] wiadomo, pewna część[111] planetoid[122] istotnie obiega Słońce[141] po[66] podobnych[262] orbitach, założenie[111] Mucka[/][121] w[66] niczym[46] więc nie uchybia astronomii[131]. 
560~Zajdler L.~Atlantyda~WP~1963~307~27
Wspomniane[212] na[66] początku[161] rozdziału teorie[112] końca ostatniej[221] i poprzednich[222] epok lodowych[222] zakładają, że zmiany[112] klimatu następowały powoli, w[64] miarę narastania[121] przyczyn, które[212] je[44] powodowały. Poglądowi[131] temu[231] wyraźnie przeczy, jeśli chodzi o[64] koniec[141] ostatniego[221] zlodowacenia[121], wielkie[211] cmentarzysko[111] mamutów w[66] północno-wschodniej[261] Syberii[/][161]. Świadczy ono, że śmierć[111] przedpotopowych[222] olbrzymów nastąpiła nagle. 
561~Zajdler L.~Atlantyda~WP~1963~356~9
Bo oto zjawiło[501] się nowe[211] ciało[111] niebieskie[211] w[+] pobliżu Ziemi[121]. Była[5] to[41] planeta Luna, większa od[62] niedawnego[221] towarzysza[121] Ziemi[121], ale mniejsza od[62] Ziemi[121]. A ponieważ w[66] teorii[161] Hörbigera[/][121]  podobnie jak[9] w[66] mechanice[161] klasycznej[261]  potężniejszy[211] dyktuje swą[241] wolę[141] mniejszym[232] i słabszym[232], Luna dostała[501] się w[64] sferę przyciągania[121] Ziemi[121] i odtąd pełni[5] obowiązki[142] nowego[221] satelity[121], którego[221] przyzwyczailiśmy[501] się nazywać Księżycem. 
562~Urbański J.~Chemiczne źródła energi~MON~1963~80~3
Co[41] więcej, dzięki[63] specyficznemu, tajemniczemu i najczęściej niezbadanemu dotąd dokładnie działaniu[131] różnych[222] katalizatorów, można z[62] jednych[222] i tych[222] samych[222] surowców otrzymywać rozmaite[242], cenne[242] dla[62] człowieka[121] materiały[142], na[64] przykład[141] z[62] mieszaniny[121] [~] i [~] raz[8] otrzymuje się[41] benzen[141] syntetyczny[241], innym[251] razem[151] alkohol[141] metylowy[241], a kiedy[+] indziej znów  inne[242] materiały[142]. 
563~Urbański J.~Chemiczne źródła energi~MON~1963~99~19
Obecnie okres[111] świetności[121] prochu[121] bezdymnego[221] jako[62] rakietowego[221] materiału pędnego[221] już bezpowrotnie minął. Pokonały go[44] znacznie tańsze[212] i znacznie łatwiej dające[+] się[212] formować mieszaniny[112] stałe[212], które[212] w[66] przeciwieństwie[161] do[62] prochów są niejednorodnymi, ziarnistymi mieszaninami utleniaczy[122] z[65] paliwami. 
564~Urbański J.~Chemiczne źródła energi~MON~1963~134~18
Pewne[242] ilości[142] materiałów kruszących[222] zużywa się[41] na[64] przeprowadzenie[141] tuneli i kanałów w[66] twardych[262] skałach, a także na[64] niszczenie[141] skał podwodnych[222], regulację dna[121] morskiego[221] przy[66] budowie[161] portów i temu[43] podobnych[232]. Materiały[112] kruszące[212] stosowane[212] są[57] także w[66] rolnictwie[161] przy[66] przekopywaniu[161] kanałów melioracyjnych[222] oraz przy[66] karczowaniu[161] pni i do[62] usuwania[121] głazów. 
565~Urbański J.~Chemiczne źródła energi~MON~1963~150~12
Płytka[111] miedziana nie ładuje[501] się ujemnie w[66] kwasie siarkowym[261], gdyż miedź[111] ma znacznie mniejszą[241] skłonność[141] do[62] przechodzenia[121] do[62] roztworu oczywiście w[66] postaci[161] jonów od[62] wodoru. Dlatego też, gdy płytkę tę połączymy z[65] cynkową[251], nadmiar[111] elektronów z[62] cynku[121] uzyskując nową[241] "przestrzeń[141] życiową[241]" przepływa do[62] niej[42] aż do[62] wyrównania[121] poziomu naładowania[121] elektronami. 
566~Chęcińska H.~Energia Słońca~WP~1964~80~14
Mógł on być[57] obracany[211] dookoła[62] osi[121] poziomej[221] i kierowany[211] ku[63] Słońcu[131]. Średnica zwierciadła[121] wynosiła dwanaście[34] metrów; w[66] środku[161] znajdował[501] się otwór[111] dla[62] zapobieżenia[121] zbyt[8] wielkiemu ciśnieniu[131] wiatru na[64] powierzchnię reflektora. Tygiel[111] do[62] topienia[121] czy też kocioł[111] do[62] pary[121], w[66] zależności[161] od[62] tego[42], do[62] jakich[222] celów miał[5] służyć generator[111], umieszczony[211] był[57] w[66] ognisku[161] zwierciadła[121]. 
567~Chęcińska H.~Energia Słońca~WP~1964~124~1
Zasada działania[121] i budowa grzejników słonecznych[222] do[62] wody[121] jest bardzo prosta[211]. Składają[501] się one z[62] dwóch[32] zasadniczych[222] części[122]: pochłaniacza energii[121] słonecznej[221] i zbiornika na[64] ciepłą[241] wodę. Pochłaniaczem jest zwykle płaskie[211] metalowe[211] naczynie[111] wypełnione[211] wodą, poczernione[211] od[62] strony[121] zewnętrznej[221] dla[62] lepszego[221] pochłaniania[121] promieni słonecznych[222]. Naczynie[141] to[241] instaluje się[41] w[66] skrzynce[161] wyłożonej[261] od[62] spodu materiałem izolacyjnym[251], [&] 
568~Chęcińska H.~Energia Słońca~WP~1964~131~22
Wykorzystanie[111] energii[121] słonecznej[221] do[62] chłodnictwa[121] wydaje[501] się na[64] pierwszy[241] rzut[141] oka[121] niemożliwe[211]. Jednakże wbrew[63] pozorom problem[111] ten[211] jest[57] już technicznie opanowany[211], a nawet pewne[212] urządzenia[112] są[57] stosowane[212] w[66] praktyce[161]. Użycie[111] energii[121] słonecznej[221] do[62] produkcji[121] lodu ma w[66] stosunku[161] do[62] innych[222] gałęzi[122] jej[42] zastosowania[121] ważny[241] atut[141]. Mianowicie obfitość[111] ciepła[121] słonecznego[221] idzie zawsze w[66] parze[161] z[65] popytem na[64] lód[141]. 
569~Chęcińska H.~Energia Słońca~WP~1964~149~16
Jeśli zaś weźmiemy pod[64] uwagę kulę[141] ziemską[241] i omówiony[241] poprzednio rozkład[141] stref klimatycznych[222], to[9] z[+] grubsza oceniając, tereny[112] o[66] klimacie umiarkowanym[261] zajmą dwa[34] razy[142] więcej powierzchni[121] niż[9] tereny[112] o[66] klimacie ciepłym[261]. Gdyby więc Słońce[111] miało służyć ogółowi i energia słoneczna miała być energią przyszłości[121], należałoby dla[62] krajów strefy[121] umiarkowanej[221] zbudować urządzenia[142] o[66] większej[261] sprawności[161], [&] 
570~Chęcińska H.~Energia Słońca~WP~1964~177~3
Jednocześnie zastosowano większą[241] liczbę pasków metalicznych[222], pozwalających[222] na[64] utrzymanie[141] oporności[121] fotoogniwa[121] na[66] tym[261] samym[261] poziomie co[9] oporność[111] fotoogniw standardowych[222]. "Niebieskie[212]" baterie[112] słoneczne[212] znalazły szerokie[241] zastosowanie[141] przy[66] zasilaniu[161] przyrządów pokładowych[222] pojazdów kosmicznych[222]. Wyposażono w[64] nie[44] między[+] innymi pierwszą[241] "gwiazdę telewizji[121]" transatlantyckiej[221]  Telstara[/][121]. Fotoogniwa[112] wysyłane[212] w[64] przestrzeń[141] pozaziemską[241] są[57] narażone[212] na[64] spotkanie[141] z[65] pyłem meteorowym[251]. 
571~Chęcińska H.~Energia Słońca~WP~1964~211~12
Jedną[251] z[62] takich[222] możliwości[122] jest hodowla roślin, w[66] których[262] fotosynteza ma przebieg[141] wyjątkowo wydajny[241]. Roślinami takimi okazały[501] się glony[112]. Są to[41] jedne[212] z[62] najprostszych[222] roślin zielonych[222]. Żyją w[66] wodzie[161] słodkiej[261] lub morskiej[261]. Niektóre[212] z[62] nich[42] są tak małe[212], że pojedynczych[222] osobników[122] nie[+] sposób dostrzec gołym[251] okiem: nadają jedynie zielone[241] zabarwienie[141] wodzie[131], w[66] której[261] żyją. 
572~Rayski J.~Czas przestrzeń kwanty~WP~1964~72~6
Nie tylko piąty[211], lecz jeszcze więcej wymiarów. W[66] geometrii[161] znane[211] jest[57] twierdzenie[111], że najogólniejszą[241] krzywą[141] przestrzeni[121] dwuwymiarowej[221] da[501] się zanurzyć całkowicie w[66] płaskiej[261] przestrzeni[161] trójwymiarowej[261], najogólniejszą[241] (to[41] znaczy najbardziej pofałdowaną[241]) przestrzeń[141] trójwymiarową[241] da[501] się zanurzyć w[66] płaskiej[261] przestrzeni[121] sześciowymiarowej[221], zaś najogólniejszą[241] przestrzeń[141] czterowymiarową[241] da[501] się zanurzyć dopiero w[66] płaskiej[261] przestrzeni[161] dziesięciowymiarowej[261]. 
573~Rayski J.~Czas przestrzeń kwanty~WP~1964~114~5
Przejdźmy obecnie do[62] omówienia[121] zasady[121] komplementarności[121] Bohra[/][121], która w[66] istocie[161] mówi to[241] samo[44], co[9] zasada Heisenberga[/][121], chociaż w[66] mniej matematycznym[261], a za[64] to[44] w[66] bardziej obrazowym[261] sformułowaniu[161]. Według[62] Bohra[/][121], każde[211] zjawisko[111] mikroświata ma jakby "dwie[34] strony[142] medalu[121]", to[41] znaczy dwie[34] cechy[142], które[212] w[66] pewnym[261] sensie uzupełniają[501] się wzajemnie, a w[66] pewnym[261] sensie wykluczają[501]. 
574~Rayski J.~Czas przestrzeń kwanty~WP~1964~115~12
Zjawiska[142] kwantowe[242] cechuje też coś[41], co[44] można[54] by nazwać ich[42] integralnością. Przykładem integralności[121] zjawisk kwantowych[222] może[5] być choćby foton[111]. Nie może[5] on być[57] podzielony[211] na[64] części[142] i posiada komplementarne[242] cechy[142] w[66] postaci[161] swojej[221] falowej[221] i korpuskularnej[221] natury[121]. Robiąc pomiar[141] ujawniający[241] jego[42] naturę korpuskularną[241] (na[64] przykład[141] pomiar[141] położenia[121]), tracimy cechy[142] falowe[242] tej[221] cząstki[121], [&] 
575~Rayski J.~Czas przestrzeń kwanty~WP~1964~123~10
Niektórzy właśnie takie[242] wnioski[142] filozoficzne[242] z[62] mechaniki[121] kwantowej[221] wyciągają. Jednakże inni są zdania[121], że wnioski[112] takie[212] byłyby zbyt[8] daleko idące[212], i że mechanika[111] kwantowa nie upoważnia nas[44] do[62] takiego[221] uogólniania[121] tej[221] kwestii[121]. Ci[212] ostatni[212] są zdania[121], że należy jak[+] najbardziej wystrzegać[501] się sformułowań w[66] rodzaju[161]: "przyroda decyduje[501] się na[64] wybór[141] takiej[221] lub innej[221] możliwości[121]". 
576~Rayski J.~Czas przestrzeń kwanty~WP~1964~141~3
Pojęcie[111] pola[121] jest w[66] obu[36] przypadkach takie[211] samo[41], jednak zastosowanie[111] już nieco inne[211]. Mówiąc o[66] polu[161] ciężkości[121], rozciągającym[+] się[261] dookoła[62] Ziemi[121], mamy[5] na[66] myśli[161] fakt[141], że w[66] każdym[261] punkcie przestrzeni[121] istnieją siły[112], dzięki[63] którym[232] ciała[112] spadają na[64] Ziemię. Jest to[41] więc pole[111] sił. W[66] naszym[261] przypadku[161] natomiast chodzi o[64] pole[141] przyporządkowane[241] samej[231] materii[131]. 
577~Rayski J.~Czas przestrzeń kwanty~WP~1964~175~6
Gdyby było inaczej, mielibyśmy sprzeczność[141] logiczną[241] w[66] teorii[161]. Inny[211] przykład[111]: każda cząstka o[66] spinie[161] połówkowym[261] musi posiadać antycząstkę, przy[66] czym[46] masa antycząstki[121] jest dokładnie równa[211] masie[131] cząstki[121]. Jest to[41] twierdzenie[111] udowodnione[211] ściśle teoretycznie, a wszystkie[212] doświadczenia[112] je[44] potwierdzają. 
578~Biesiada R.~Z biegiem Wołgi~WP~1964~113~5
I chyba nie bez[62] powodu, skoro archeologowie znajdowali tu broń[141] i narzędzia[142] dawnych[222] Scytów[122]. Kurhan[111] wznosił[501] się w[64] górę przez[64] długie[242] wieki[142], strażując na[66] wodnym[261] szlaku[161]. Ale wielka inwestycja kujbyszewska potrzebowała mnóstwa[121] wapieni[122]. Nowoczesne[212] koparki[112] bardzo szybko załatwiły[501] się ze[62] źródłem legend. Zostały[5] tylko marne[212] resztki[112]. Nieco niżej[8] za[65] tym[251] wzgórzem obniża[501] się do[62] poziomu Wołgi[/] dolina jej[42] lewego[221] dopływu  rzeki[121] Sok[/]. 
579~Biesiada R.~Z biegiem Wołgi~WP~1964~59~3
Gorkowskim[232] Zakładom Samochodowym[232] miasto[111] zawdzięcza powstanie[141] nowej[221] dzielnicy[121] mieszkaniowej[221] wybudowanej[221] dla[62] pracowników[122] zakładów. Mieszka[5] w[66] niej[46] ponad[8] dwieście[31] tysięcy mieszkańców[122] Gorkiego[/][121]. W[66] tak zwanym[261] rejonie awtozawodskim[261] i drugim[261], zwanym[261] po[+] prostu socgorod[/] wędruje się[41] jak[9] w[66] mieście z[62] innej[221] epoki[121]. I tak jest rzeczywiście. 
580~Biesiada R.~Z biegiem Wołgi~WP~1964~173~18
Podobnie kształtowała[501] się historia transportu różnych[222] innych[222] towarów, chociażby ryb z[62] Astrachania[/]. Nawet wówczas, gdy po[66] Wołdze[/][161] pływały setki[112] statków parowych[222] i tysiące[112] barek[122], a przestrzenie[142] lądowe[242] przebiegały koleje[112] żelazne[212], ciągle jeszcze trudno było przewozić większe[242] ilości[142] towarów z[62] dolnego[221] Powołża[/][121] na[64] Ukrainę[/] i do[62] centralnej[221] Rosji[/][121]. Dużo czasu, energii[121] i kosztów zabierały przeładunki[112]. 
581~Empacher A.B~Potęga analogii~WP~1964~17~11
Nomografia zdobyła sobie[43] szybko uznanie[141] wśród[62] praktyków[122]. Powstało tysiące[112] nomogramów, dla[62] przedstawicieli[122] niemalże wszystkich[222] zawodów mechaników[122], elektryków[122], hydraulików[122], radiotechników[122], architektów[122], biologów[122], medyków[122], weterynarzy[122], zootechników[122], botaników[122], dendrologów[122], agronomów[122], farmaceutów[122], kolejarzy[122], ekonomistów[122], chemików[122], fizyków[122] i innych[222]. 
582~Empacher A.B~Potęga analogii~WP~1964~34~1
Obliczanie[111] całek[122] sposobami analitycznymi na[66] podstawie[161] ścisłych[222] wzorów nie jest bynajmniej proste[211]. Dlatego też kolosalnego[221] znaczenia[121] nabierają sposoby[112] całkowania[121] przybliżonego[221]. Jeden[221] z[62] takich[222] sposobów  całkowanie[141] graficzne[241]  pokazaliśmy właśnie na[66] przykładzie krzywej[121] prędkości[121] i krzywej[121] drogi[121]. Nie przedstawia ono specjalnych[222] trudności[122] w[66] przypadku[161] linii[122] prostych[222], lecz jest bardzo uciążliwe[211], jeśli mamy[5] do[62] czynienia[121] z[65] "pofałdowanymi" krzywymi[152]. 
583~Empacher A.B~Potęga analogii~WP~1964~84~5
Nic[41] prostszego. Należy tylko mieć dwa[34] sumatory[142]: jeden[211] z[62] nich[42] oblicza[5] sumę pierwszych[222] dwu[32] liczb, drugi[211] zaś dodaje otrzymaną[241] z[62] pierwszego[221] sumatora sumę do[62] trzeciej[221] liczby[121] i na[66] jego[42] wyjściu[161] pojawia[501] się ostateczny[211] wynik[111]. Można go[44] albo wykorzystać do[62] innych[222] obliczeń, albo od[+] razu zapisać jako[64] rozwiązanie[141]. 
584~Empacher A.B~Potęga analogii~WP~1964~140~12
Czwarta[211] i piąta[211] szafa zawierały ponadto po[64] dwie[34] duże[242] oscyloskopowe[242] lampy[142] do[62] wyświetlania[121] wyników, natomiast piąta[211] i szósta[211]  po[64] trzy[34] generatory[142] funkcji[122], nastawianych[222] za[65] pomocą wycinanych[222] z[62] czarnego[221] papieru szablonów. W[66] późniejszym[261] czasie umieszczono w[66] czwartej[261] szafie[161] dalszych[222] sześć[34] generatorów funkcji[122] liniowych[222] i sinusoidalnych[222]. 
585~Empacher A.B~Potęga analogii~WP~1964~150~13
Z[62] zachowania[121] maszyny[121] analogowej[221] przeznaczonej[221] do[62] rozwiązywania[121] tych[222] równań można od[+] razu wnioskować o[66] typie: jeżeli maszyna wpada w[64] drgania[142]  układ[111] na[+] pewno jest sprzeczny[211]. Jeżeli maszyna szybko się uspokaja[501] i jej[42] wskaźniki[112] ustawiają[501] się w[66] stałym[261] położeniu[161]  układ[111] jest oznaczony[211] i wskaźniki[112] pokazują wartości[142] rozwiązań. 
586~Kofler E.~Od liczby do nieskończoności~WP~1964~17~14
Wszystko[41] przemawia za[65] tym[45], że koncepcję układu pozycyjnego[21] zawdzięczamy Babilończykom. Uczeni[112] znaleźli wśród[62] wykopalisk na[66] terenie starożytnej[221] Babilonii[/][121] i Asyrii[/][121] wiele[34] płytek z[62] wypalonej[221] gliny[121], pokrytych[222] pismem klinowym[251]. Z[62] badania[121] tych[222] płytek wynika, że przeszło[8] dwa[34] tysiące[142] lat temu[8] Babilończycy posługiwali[501] się układem numeracji[121] liczbowej[221] będącym[251] kombinacją dziesiątkowego[221] i sześćdziesiątkowego[221] sposobu liczenia[121], [&] 
587~Kofler E.~Od liczby do nieskończoności~WP~1964~71~22
Mówimy, że "mamy[5]" na[66] ostatnim[261] polu[161] szachownicy[121] taką[241] liczbę ziaren. Gdybyśmy jednak chcieli rzeczywiście taką[241] liczbę ziaren pomieścić, musiałoby to[211] pole[111] mieć olbrzymie[242] rozmiary[142]. Należy bowiem przyjąć, że jeden[211] metr[111] sześcienny[211] pszenicy[121] zawiera około[8] piętnaście[34] milionów ziaren, tym[251] samym[45] ostatnie[211] "pole[111]" musiałoby pomieścić przeszło[8] sześćset[34] miliardów metrów sześciennych[222] pszenicy[121]. 
588~Kofler E.~Od liczby do nieskończoności~WP~1964~125~8
Można również powiedzieć na[+] odwrót: każdy[211] związek[111] funkcyjny[211], w[66] którym[261] zmienna[111] niezależna przebiega kolejne[242] liczby[142] naturalne[242] jeden, dwa, trzy, ... , określa pewien[241] ciąg[141]. Bardzo często można ten[241] związek[141] funkcyjny[241] określić za[65] pomocą wzoru  dochodzimy wtedy do[62] ciągu[121] liczbowego[221] określonego[221] za[65] pomocą wzoru, na[64] przykład[141] podane[212] w[66] rozdziale drugim[261] wzory[112] ogólne[212] na[64] wyrazy[142] postępu arytmetycznego[221] i geometrycznego[221] [&] 
589~Kofler E.~Od liczby do nieskończoności~WP~1964~154~13
Omawianą[241] własność[141] ułamków okresowych[222] możemy również krótko sformułować w[64] ten[241] sposób[141]: uwzględniając dostateczną[241] liczbę cyfr rozwinięcia[121] dziesiętnego[221] ułamka okresowego[221], możemy otrzymać jego[42] wartość[141] przybliżoną[241] z[65] dowolną[251] dokładnością. Podamy jeszcze przykład[141] na[64] pierwszy[241] rzut[141] oka[121] nie mający[241] nic[44] wspólnego[221] z[65] postępem geometrycznym[251] zbieżnym[251]. 
590~Kofler E.~Od liczby do nieskończoności~WP~1964~162~7
W[66] trzeciej[261] grupie[161] występują zatem dwa[31] ułamki[112], w[66] czwartej[261] grupie[161] cztery[31] ułamki[112], w[66] piątej[261]  osiem[31] i tak dalej. A teraz zauważymy jeszcze, że najmniejszym[251] ułamkiem w[66] każdej[261] grupie[161] jest oczywiście ostatni[211]. Dlatego też wszystkie[212] ułamki[112] danej[221] grupy[121] są nie mniejsze[212] od[62] ostatniego[221] ułamka tej[221] grupy[121]. Obecnie możemy już przejść[5] do[62] szacowania[121] sumy[121] ułamków każdej[221] grupy[121]. 
591~Kofler E.~Od liczby do nieskończoności~WP~1964~218{?}~30
Zachował[501] się pewien[211] fragment[111] pracy[121] Demokryta[/][121], z[62] której[221] wynika, że stosował on również swoją[241] teorię atomistyczną[241] w[66] rozważaniach matematycznych[262]. Doprowadziły go[44] one do[62] wniosku[121], że takie[212] bryły[112], jak[9] walec[111], stożek[111], i kula[111], składają[501] się ze[62] skończonej[221] liczby[121] drobnych[222], niepodzielnych[222] części[122]. Zgodnie więc z[65] tym[251] poglądem, można uważać koło[141] za[64] wielokąt[141] o[66] bardzo dużej[261] liczbie[161] boków, [&] 
592~zbiorowa~Znane i nieznane. Szkice o fizyce teoretycznej~Iskry~1963~48~5
Dlaczego jednak masa przyjmuje dla[62] danego[221] pola[121] akurat taką[241], a nie inną[241] wartość[141]  pozostaje tajemnicą. Wielu[32] co[8] ambitniejszych[222] teoretyków[122] próbowało postulować najrozmaitsze[242], nieraz bardzo dziwne[242], podstawowe[242] założenia[14], z[62] których[222] by wynikały[54] wartości[112] możliwych[222] mas (o[66] teoriach takich[262] mówi się[41], że kwantują masę). Jak[9] dotąd nikt nie podał teorii[121], która zadowoliłaby większość[141] fizyków[122], [&] 
593~zbiorowa~Znane i nieznane. Szkice o fizyce teoretycznej~Iskry~1963~68~20
Sądzono, że jeśli jakaś fala rozchodzi[501] się, to[9] jej[42] część[141] można złapać  reszta będzie[56] rozchodzić[511] się dalej. Ale przy[66] podobnych[262] próbach z[65] elektronem, część[111] złapana zawsze okazywała[501] się całością. Elektron[111] stanowiłby zatem zupełnie nowy[241] rodzaj[141] fal: falę niepodzielną[241]. Istnienie[111] takiego[221] tworu było zupełnie niezrozumiałe[211] dla[62] fizyki[121] klasycznej[221]. 
594~zbiorowa~Znane i nieznane. Szkice o fizyce teoretycznej~Iskry~1963~77~11
Na[64] przykład[141] stan[111], w[64] jaki[241] przechodzi foton[11] pod[62] wpływem oddziaływania[121] z[65] szybką[151], jest na[+] ogół stanem superponowanym[251]  ze[62] względu na[64] test[141], jaki[241] przeprowadzają fotokomórki[112]: chyba że szybka[111] jest na[64] przykład[141] idealnie przezroczysta  wówczas stan[111] taki[211] jest prosty[211]. Istnienie[111] stanów superponowanych[222] to[41] najważniejszy[211] punkt[111], w[66] którym[261] postulaty[112] kwantowe[212] odbiegają od[62] klasycznych[222]. 
595~zbiorowa~Znane i nieznane. Szkice o fizyce teoretycznej~Iskry~1963~104~14
Gdy dwa[31] pioruny[112] uderzą w[64] to[241] samo[241] drzewo[141], łatwo ustalić, czy uderzyły one jednocześnie, czy nie. Wystarczy, by[9] jakiś[211] obserwator[111] stwierdził, czy widział dwa[34] błyski[142], czy też jeden[241]. Jeśli światło[111] obu[32] błyskawic doszło jednocześnie, czyli ujrzał on tylko jeden[241] błysk[141], pioruny[112] uderzyły jednocześnie, jeśli widział dwa[34] błyski[142], uderzyły jeden[211] po[66] drugim[261]. 
596~Smurzyński J.~Chemia niszcząca. Materiały wybuchowe~MON~1963~26~3
Dlatego znajomość[111] ciśnienia[121], jakie[241] wywierają gazy[112] otrzymane[212] ze[62] spalania[121] określonej[221] substancji[121] jest jednym[251] z[62] najważniejszych[222] czynników branych[222] pod[64] uwagę przy[66] ocenie[161] tej[221] substancji[121] jako[62] materiału wybuchowego[221]. Praktycznie pomiary[112] ciśnienia[121] gazów powstałych[222] na[64] skutek[141] wybuchów prowadzi się[41] w[66] aparatach zwanych[262] bombami manometrycznymi. 
597~Smurzyński J.~Chemia niszcząca. Materiały wybuchowe~MON~1963~36~8
Inaczej ma[501] się rzecz[111] z[65] nitrogliceryną [~]. Ma ona w[66] swojej[261] cząsteczce[161] trzy[34] atomy[142] węgla i pięć[34] atomów wodoru, co[41] wymaga do[62] całkowitego[221] spalania[121] osiem[34] i pięć[34] dziesiątych[122] atomu tlenu. Tymczasem cząsteczka zawiera dziewięć[34] atomów co[41] powoduje nadmiar[141] pięć dziesiątych[122] tlenu. Taki[211] materiał[111] nazywamy materiałem o[66] dodatnim[261] bilansie tlenowym[261]. 
598~Smurzyński J.~Chemia niszcząca. Materiały wybuchowe~MON~1963~129~26
Dodawany[211] do[62] masy[121] cementator[111] obniża szybkość[141] spalania[121] gwiazdy[121]. Wadę tę można usunąć przez[64] niewielki[241] dodatek[141] mączki[121] prochowej[221]; ułatwia to[41] jednocześnie zapalenie[141] ładunku[121] masy[121]. W[66] wypadku[161], kiedy nie używa się[41] mączki[121] prochowej[221], dla[62] łatwiejszego[221] zapalenia[121] gwiazdy[121] zaprasowuje się[41], wraz z[65] masą zasadniczą[251], pewną[241] ilość[141] specjalnej[221] masy[121] podpałowej[221]. 
599~Smurzyński J.~Chemia niszcząca. Materiały wybuchowe~MON~1963~143~18
Masy[112] te[212] zawierają zazwyczaj magnez[141], chlorany[142] i pewną[241] ilość[141] termitu. Niekiedy stosuje się[41] kilka[34] warstw mas podpałowych[222], które[212] różnią[501] się jedynie wzrastającą[251] zawartością czystego[221] termitu. Praktykuje się[41] również napełnianie[141] pocisków oddzielnie prasowanymi kostkami termitu. Każda z[62] takich[222] kostek[122] ma własną[241] masę podpałową[241] z[65] wprasowanym[251] w[64] nią[44] knotem zapalającym[251]. 
600~Pokorny E.J.~Tropiciele niebieskich szlaków cz.III~KiW~1965~58~13
W[66] dziesiątym[261] roku[161] życia[121] Chrystian[/] biegle władał łaciną, greką znał francuski[141] i włoski[141], grał na[66] skrzypcach i potrafił wyznaczać czas[141] wschodu i zachodu Słońca[121] w[66] różnych[262] porach roku[121]. Pod[65] kierunkiem ojca[121] poznał niebawem matematykę, mechanikę i astronomię. Mając lat szesnaście[34] rozpoczął studia[142] na[66] uniwersytecie w[66] Lejdzie[/][161], gdzie obok[62] prawa[121] uczył[501] się również matematyki[121]. 
601~Pokorny E.J.~Tropiciele niebieskich szlaków cz.III~KiW~1965~63~3
Członkowie tych[222] stowarzyszeń nazywali je[44] akademiami. W[66] roku[161] tysiąc sześćset trzydziestym[261] piątym[261] kardynał Richelieu[/], pierwszy[211] minister Ludwika[/][121] Trzynastego[/][221], który[211] od[62] roku[121] tysiąc sześćset dwudziestego[221] czwartego[221] sprawował faktyczne[242] rządy[142] we[66] Francji[/][161], opierając[501] się na[66] jednej[261] z istniejących[222] akademii[122] literacko-językowych[222] założył tak zwaną[241] Academie[+] Francaise[$] (Akademię Francuską[241]). Miała ona się zająć[501] głównie językoznawstwem i literaturą. 
602~Pokorny E.J.~Tropiciele niebieskich szlaków cz.III~KiW~1965~140~15
Tu i ówdzie odzywały[501] się głosy[112] przeciwne[212]. Niejasne[211] jeszcze wyobrażenie[111] o[66] własnym[261] ruchu[161] Ziemi[121] spotykamy u[62] pitagorejczyków[122] ale dopiero Arystarch[/] z[62] Samos[/] w[66] trzecim[261] wieku[161] przed[65] naszą[251] erą przeciwstawił[501] się wręcz poglądom Arystotelesa[/][121] i głosił, że Ziemia obdarzona jest[57] ruchem wirowym[251], a obrót[111] dobowy[211] sklepienia[121] niebieskiego[221] jest tylko ruchem pozornym[251]. 
603~Pokorny E.J.~Tropiciele niebieskich szlaków cz.III~KiW~1965~145~8
Foucault[/] wykazał, że gdybyśmy ów[241] eksperyment[141] przeprowadzili[54] na[66] biegunie ziemskim[261] stwierdzilibyśmy po[66] godzinie[161] obrót[141] o[64] piętnaście[34] stopni. W[66] innych[262] szerokościach geograficznych[262] kąt[111] pozornego[221] obrotu płaszczyzny[121] wahań jest mniejszy[211] od[62] kąta obrotu Ziemi[121] na[66] biegunie. Na[66] równiku wynosi on zero[141] stopni, to[41] znaczy, że kierunek[111] płaszczyzn[121] wahań nie ulega zmianie[131]. 
604~Pokorny E.J.~Tropiciele niebieskich szlaków cz.III~KiW~1965~147~15
Zjawisko[141] to[241] można ująć w[64] zasadę: każde[211] ciało[111] będące[211] w[66] ruchu[161] poziomym[261] zbacza od[62] kierunku[121] tego[221] ruchu[121] pod[65] wpływem ruchu[121] obrotowego[221] Ziemi[121]. Zasadę tę sformułował francuski matematyk Coriolis[/], toteż siłę, pod[65] wpływem której[221] zachodzi to[211] zjawisko[111], nazwano "siłą Coriolisa[/][121]". Siła Coriolisa[/][121] działa[5] zawsze prostopadle do[62] kierunku[121] ruchu[121], powodując w[64] ten[241] sposób[141] zmianę kierunku[121] poruszającego[+] się[241] ciała[121]. 
605~Pokorny E.J.~Tropiciele niebieskich szlaków cz.III~KiW~1965~179~11
Hipotezę swoją[241] ogłosił Kant[/] w[66] roku[161] tysiąc siedemset pięćdziesiątym[261] czwartym[261] w[66] niewielkiej[261] książeczce[161] zatytułowanej[261]: ["]Ogólna[/] historia[/] naturalna[/] i[/] teoria[/] nieba[/][121]["]. Przeciwstawia[501] się w[66] niej[46] Newtonowi[/], który[211] uważał, że początek[111] świata nie da[501] się wytłumaczyć bez[62] przyjęcia[121] interwencji[121] nadprzyrodzonej[221]. Podobnie jak[9] Buffon[/], dowodzi, że jeśli prawo[111] grawitacji[121] można odnieść do[62] całego[221] Wszechświata, to[9] można również na[66] jego[42] podstawie[161] wytłumaczyć początek[141] Wszechświata. 
606~Burhard P.~Węgry~WP~1966~14~5
Po[66] ustąpieniu[161] morza[121] pozostały[5] na[66] powierzchni[161] niziny[121] grube[212] osady[112] denne[212] i liczne[212] jeziora[112]. Większość[111] z[62] nich[42] zamieniła[501] się z[+] czasem w[64] tereny[142] bagniste[242], wreszcie powysychała, do[62] czego[42] przyczyniło[501] się zarówno obniżanie[111] poziomu wód gruntowych[222], jak[9] i praca rzek. Liczne[212] rzeki[112] bowiem nanosiły przez[64] całe[242] tysiąclecia[142] produkty[142] erozji[121] z[62] okolicznych[222] łańcuchów górskich[222], oraz z[62] wzgórz wznoszących[+] się[222] tu i ówdzie na[66] samej[261] nizinie[161]. 
607~Burhard P.~Węgry~WP~1966~172~15
Obszar[111] wzgórz położonych[222] na[64] północ[141] i północny[241] zachód[141] od[62] Miszkolca[/][121], przecięty[211] doliną rzeki[121] Sajo[/], to[41] jeden[211] z[62] ważniejszych[222] regionów przemysłowych[222] kraju[121]. W[66] malowniczym[261] krajobrazie piętrzą[501] się tu i ówdzie kopalniane[212] hałdy[112], obracają[501] się koła[112] górniczych[222] wyciągów, dymią fabryczne[212] kominy[112]. Obok[62] Dunaujvaros[/] jest to[41] teren[111] wielkich[222] inwestycji[122] kolejnych[222] planów gospodarczych[222]. 
608~Burhard P.~Węgry~WP~1966~228~22
Niedaleko na[64] zachód[141] od[62] Tata[/] leży wioska Kocs[/], której[221] nazwa upamiętniła[501] się w[66] wielu[36] językach europejskich[262] w[66] postaci[161] określeń, używanych[222] na[64] oznaczenie[141] wygodnego[221] typu pojazdu. Tak więc w[66] języku[161] polskim[261] pewien[241] typ[141] bryczki[121] nazywamy "kocz[111]", w[66] angielskim[261] "coach[$]", w[66] niemieckim[261] "Kutsche[$]" i tym[232] podobnie. W[66] późniejszym[261] średniowieczu[161] w[66] wiosce Kocs[/] pracowało wielu[32] zdolnych[222] stelmachów[122] i właśnie tutaj skonstruowano w[66] początkach piętnastego[221] wieku[121] rewelacyjny[241] na[64] owe[242] czasy[142] pojazd[141], [&] 
609~Burhard P.~Węgry~WP~1966~266~16
Winnice[142] spotyka się[41] zresztą i w[66] wielu[36] innych[262] miejscowościach na[66] północnym[261] brzegu[161] Balatonu[/][121]. Charakterystyczne[212] równe[212] rzędy[112] ciemnozielonych[222] lub błękitnych[222] krzewów, pionowe[212] kreseczki[112] słupków, podtrzymujących[222] ciężkie[242] od[62] owocu[121] rośliny[142], oto typowy[211] widok[111] nagrzanych[222] słońcem, osłoniętych[222] przed[65] wiatrem wzgórz. Wśród[62] winnic schludne[212] zagrody[112] wieśniaków[122], otoczone[212] sadami moreli[122], czereśni[122], brzoskwiń i śliw. 
610~Krukowska M.~Czechosłowacja~WP~1967~16~3
Dla[62] ochrony[121] przed[65] wzmożonym[251] naciskiem ze[62] strony[121] zachodniego[221] sąsiada, wielkomorawski[211] książę Rościsław[/] postanawia zbliżyć[501] się do[62] Wschodu i w[66] tym[261] celu[161] zaprasza w[66] roku[161] osiemset pięćdziesiątym[261] czwartym[261] słowiańskich[242] kaznodziei[142]  braci[142] Konstantego[/][141] zwanego[241] później Cyrylem[/] i Metodego[/][121]. Ułożyli oni w[66] Bizancjum[/][161] pierwszy[241] słowiański[241] alfabet[141], nazwany[241] głagolicą i przetłumaczyli księgi[142] kościelne[242] na[64] język[141] starosłowiański[241]. 
611~Krukowska M.~Czechosłowacja~WP~1967~126{?}~8
Okolice[112] Liberca[/][121] słyną z[62] gęstych[222] rozległych[222] lasów, które[212] stanowią podstawę rozwiniętego[221] przemysłu drzewnego[221], papierniczego[221] oraz szklanego[221]. W[66] górach już w[66] średniowieczu[161] odkryto złoża[142] kamieni półszlachetnych[222]. Umożliwiły one powstanie[141] przemysłu biżuterii[121] szklanej[221], dzięki[63] któremu Czechy[/][112] znane[212] są[57] na[66] całym[261] świecie. W[66] muzeum[161] libereckim[261] znajdują[501] się bogate[212] zbiory[112] starych[222] szklanych[222] wyrobów oraz biżuterii[121], [&] 
612~Krukowska M.~Czechosłowacja~WP~1967~167~7
Pierwsze[212] zapisy[112] o[66] zorganizowanym[261] leczeniu[161] pochodzą już z[62] tysiąc pięćset dwudziestego[221] drugiego[221] roku[121]. Do[62] tego[221] czasu leczenie[111] polegało na[66] wielogodzinnych[262] kąpielach w[66] gorącej[261] wodzie[161] leczniczej[261], kończących[+] się[262] pękaniem skóry[121]. Uważano bowiem, iż przez[64] te[242] pęknięcia[142] wychodzą z[62] organizmu wszelkie[212] szkodliwe[212] substancje[112] i zarazki[112]. 
613~Krukowska M.~Czechosłowacja~WP~1967~266~6
Pierwszym[251] znanym[251] zdobywcą szczytu był angielski[211] przyrodnik, Robert[/] Townson[/], który[211] wszedł tu w[66] roku[161] tysiąc siedemset dziewięćdziesiątym[261] trzecim[261], niedługo po[66] nim[46] bo już w[66] tysiąc osiemset piątym[261] roku[161] stanął na[66] Łomnicy[/][161] Stanisław[/] Staszic[/]. Stacja kolejki[121] linowej[221] pod[65] samym[251] szczytem ma kształt[141] pięciopiętrowej[221] wieży[121], na[66] najwyższym[261] jej[42] piętrze mieści[501] się obserwatorium[111] astronomiczne[211]. 
614~Machowski J.~Wyspa Tajemnic~WP~1966~141~24
Pierwszą[251] i to[8] ważną[251] czynnością, od[62] której[221] w[66] dużej[261] mierze[161] zależało powodzenie[111] wyprawy[121], była[5] sprawa wyboru jej[42] kierownika[121]. Wybór[111] padł na[64] blisko[8] siedemdziesięcioletniego[24], doświadczonego[241] żeglarza[141] Don[+] Felipe[+] Gonzales[+] y[+] Haedo[/], który[211] parę[34] tygodni przedtem zawinął do[62] portu Callao[+] de[+] Lima[/] na[66] pokładzie[161] okrętu "San[+] Lorenzo[/]", przywożąc po[66] półrocznej[261] podróży[161] z[62] Kadyksu[/] świeże[242] kontyngenty[142] wojska[121] i zaopatrzenie[141] dla[62] garnizonu w[66] Limie[/][161]. 
615~Machowski J.~Wyspa Tajemnic~WP~1966~52~5
W[66] tłumie wyspiarzy[122] wyraźnie wyróżniali[501] się ich[42] przywódcy[112]. Byli[5] to[41] przeważnie ludzie starsi, a pozostali[5] mieszkańcy odnosili[501] się do[62] nich[42] z[65] szacunkiem. Niektórzy z[62] wodzów[122] mieszkali w[66] opisanych[262] podłużnych[262] domach, inni natomiast, określeni przez[64] Hiszpanów[142] jako[61] kapłani, mieszkali nie[+] opodal[62] posągów w[66] domkach wzniesionych[262] z[62] kamienia. 
616~Machowski J.~Wyspa Tajemnic~WP~1966~78~{brak}
Z[62] potrzeby[121] tej[221] powstał jeszcze w[66] końcu[161] osiemnastego[221] wieku[121] plan[111] połączenia[121] rosyjskich[222] kolonii[122] w[66] Ameryce[/][161] z[65] metropolią bezpośrednią[251] drogą[151] morską[251] prowadzącą[251] na[64] zachód[141]. Wojny[112] napoleońskie[212] w[66] Europie[/][161] nie przeszkodziły realizacji[131] tego[221] śmiałego[221] planu, który[211] został[57] przedłożony[211] ówczesnemu ministrowi handlu[121], księciu[131] Rumancowowi[/][131], i ministrowi marynarki[121], admirałowi Mordwinowowi[/][131], a następnie zaakceptowany[211] przez[64] cara[141] Aleksandra[/][141] Pierwszego[/][241]. 
617~Machowski J.~Wyspa Tajemnic~WP~1966~82~6
Starano[501] się jednak nie oddalać od[62] brzegu[121] więcej, aniżeli na[64] odległość[141] pięciu[32] mil[122], tak by[9] móc przez[64] lunety[142] dokładnie obserwować ląd[141]. Stwierdzono, że ta część[111] wyspy[121] jest[57] znacznie rzadziej zaludniona. Jednakże i tam[8] dostrzeżono aż cztery[34] kamienne[242] pomniki[142]: pierwszy[211] z[62] nich[42] składający[+] się[211] z[62] jednego[221] tylko posągu[121], drugi[211] i trzeci[211] liczyły po[64] dwa[34] posągi[142], zaś czwarty[211] trzy[34]. 
618~Machowski J.~Wyspa Tajemnic~WP~1966~137~9
Nie mniej zdziwiło go[44], iż ziomkowie ich[42] w[+] ogóle nie interesowali[501] się świeżo przybyłymi uratowanymi rodakami, nie wyrażając z[62] powodu ich[42] przybycia[121] nawet cienia radości[121]. Jedno[41], co[41] ich[44] interesowało, to[41] skromny[211] dobytek[111] przybyłych[222]. W[66] końcu[161] ośmieleni krajowcy zaczęli dobierać[501] się do[62] bagażu[121] misjonarza[121] i pana[121], którzy z[65] trudem bronili swej[221] własności[121]. 
619~Machowski J.~Wyspa Tajemnic~WP~1966~176~7
Na[66] tej[261] podstawie[161] Jaussen[/] wysunął teorię dotyczącą[241] pochodzenia[121] ludności[121] wyspy[121], sugerującą[241], iż mieszkańcy Wyspy[/][121] Wielkanocnej[/][221] przybyli[5] przed[65] tysiącem lat z[62] archipelagu[121] wysp Moluków[/][122]. Tepano[/] Jaussen[/] swą[251] żmudną[251] i drobiazgową[251] pracą zapoczątkował naukowe[242] badania[142] nad[65] rozwiązaniem jednej[221] z[62] najciekawszych[222] tajemnic Wyspy[/][121] Wielkanocnej[/][221]. Prace[112] badawcze[212] nad[65] odczytaniem hieroglificznego[221] pisma[121] wyspy[121] trwają po[64] dzień[141] dzisiejszy[241], pozostawiając wiele[34] pytań postawionych[222] przez[64] naukę nadal bez[62] odpowiedzi[122]. 
620~Semeńczuk A.~Tajemnice paliw rakietowych~MON~1963~{brak}~200
Aby[9] uzmysłowić sobie[43] ogrom[141] tego[221] zadania[121], warto przypomnieć, że wyspiarze nie znali drzewa[121], a głównym[251] ich[42] narzędziem były[5] prymitywne[212] liny[112] konopne[212]. Przeciętna waga posągów wahała[501] się od[62] dziesięciu[32] do[62] dwunastu[32] ton[12], ale trafiały[501] się wśród[62] nich[42] również giganty[112] prawie[8] pięćdziesięciotonowe[212]. Największą[241] z[62] rzeźb[122] znalezionych[222] na[66] wyspie[161] odkryto nie wykończoną[251] w[66] pozycji[161] leżącej[261] w[66] kamieniołomach. 
621~Machowski J.~Wyspa Tajemnic~WP~1966~308~15
Porównywali oni między[+] innymi wyniki[142] badań już nie tylko poszczególnych[222] wypraw[122] działających[222] w[66] różnych[262] okresach na[66] Wyspie[/][161] Wielkanocnej[/][261], ale również zestawiali rezultaty[142] ich[42] badań z[65] wynikami osiągniętymi przez[64] wyprawy[142] na[64] inne[242] wyspy[142] Pacyfiku[/][121], a nawet do[62] krajów położonych[222] poza[65] jego[42] rejonem, wreszcie porównywali zagadkowy[241] lud[141] Wyspy[/][121] Wielkanocnej[/][221] i jego[42] kulturę z[65] kulturami innych[222] ludów zamieszkujących[222] niekiedy nawet bardzo odległe[242] kraje[142]. 
622~Skrzypczak E.~Fizyka wielkich energii~PWN~1965~38~7
Następny[211] etap[111] pracy[121]: analiza rachunkowa danych[122], otrzymywanych[222] na[64] przykład[141] z[62] pomiarów na[66] śladach cząsteczek w[66] detektorach wizualnych[262], stanowi[5] zazwyczaj niezbędny[241], ale bardzo pracochłonny[241] etap[141] eksperymentu. Ogromne[241] usprawnienie[141] w[66] tej[261] dziedzinie[161] stanowi[5] stosowanie[111] wielkich[222] maszyn matematycznych[222], które[212] po[66] odpowiednim[261] zaprogramowaniu[161], dokonanym[261] dla[62] konkretnego[221] zagadnienia[121], mogą wykonać rachunkową[241] analizę dla[62] tysięcy przypadków badanych[222] zdarzeń, [&] 
623~Skrzypczak E.~Fizyka wielkich energii~PWN~1965~63~6
Zapanował więc w[66] fizyce[161] cząstek elementarnych[222] okres[111] analogiczny[211] do[62] odpowiedniego[221] okresu w[66] historii[161] chemii[121], okresu, który[241] nazywamy obecnie przedmendelejewowskim[251]: zbierano dane[142] o[66] własnościach poszczególnych[222] cząstek, zwiększano dokładność[141] ich[42] wyznaczania[121], badano oddziaływania[142] między[65] cząstkami. Nie[+] sposób[5] tu opisać całości[121] dziejów tych[222] poszukiwań. 
624~Skrzypczak E.~Fizyka wielkich energii~PWN~1965~115~10
Jak[9] przedstawiają[501] się nowe[212] możliwości[112] w[66] tej[261] dziedzinie[16]? Zwróćmy uwagę na[64] pewną[241] cechę akceleratorów działających[222] na[66] zasadzie[161] takiej[221] jak[9] synchrotron[111] protonowy[211]. O[66] promieniu[161] orbity[121] ruchu[121] przyśpieszonych[222] cząstek, którym[232] chcemy nadać określony[241], z[62] góry[121] zadany[241] pęd[141], decyduje wartość[111] maksymalnego[221] natężenia[121] pola[121] magnetycznego[221]. 
625~Zoon W.~Astronomia dziś i wczoraj~PWN~1965~97~5
Pamiętajmy o[66] tym[46], że zgodnie zarówno z[65] odkryciami fizyków[122], jak[9] i sugestiami astronomów[122], wodór[111] jest jeśli nie jedynym[251], to[9] głównym[251] "paliwem" wszystkich[222] gwiazd i nawet niektórych[222] mgławic gazowych[222]. Słowo[141] "paliwo[111]" użyłem tu w[6] cudzysłowie, aby[9] procesów odbywających[+] się[222] we[66] wnętrzach gwiazd i zasilających[222] je[44] w[64] olbrzymie[242] ilości[142] energii[121] nie traktować jako[62] reakcji[122] chemicznych[222] w[66] zwykłym[261] tego[221] słowa[121] znaczeniu[161]. Jak[9] wiemy "palenie[+]" się[111] wodoru następuje w[64] ten[241] sposób[141], że w[66] wyniku[161] zderzeń jąder atomowych[222] wodoru ze[65] sobą powstaje łańcuch[111] przemian, [&] 
626~Zoon W.~Astronomia dziś i wczoraj~PWN~1965~100~3
Dwie[31] cechy[112] fizyczne[212] gwiazd dają[501] się zaobserwować w[64] sposób[141] najbardziej bezpośredni[241] i dość pewny[241]: ich[42] temperatura [~] i jasność[111] (dzielność[111] promieniowania[121]) [~]. Tę drugą[241] wielkość[141] będziemy[56] dla[62] prostoty[121] wyrażali[52] przy[66] pomocy[161] dzielności[121] promieniowania[121] Słońca[121], przyjętej[221] za[64] jedność[141]. Tych[222] właśnie dwóch[32] parametrów użyto w[66] latach dwudziestych[262] do[62] dokonania[121] podziału gwiazd na[64] grupy[142] na[66] diagramie Hertzsprunga-Russella[/][121] nazwanego[221] tak od[62] nazwisk dwóch[32] astronomów[122], którzy pierwsi zajęli[501] się sprawą ewolucji[121] gwiazd i tego[221] podziału dokonali. 
627~Wołczek O.~I znów bliżej gwiazd~WP~1965~14~6
Udoskonalenie[111] łączności[121] radiowej[221] za[65] pomocą satelitów biernych[222] może[5] nastąpić przede[+] wszystkim przez[64] zastosowanie[141] znacznie lepszych[222] zwierciadeł fal radiowych[222] niż[9] wypukłe[212], a więc nie skupiające[212] powłoki[112] obiektów typu ECHO[/]. Na[66] piętnastym[261] Międzynarodowym[261] Kongresie Astronautycznym[261] w[66] Warszawie[/][161], we[66] wrześniu tysiąc dziewięćset sześćdziesiątego[221] czwartego[221] roku[121], padły[5] propozycje[112] realizacji[121] takich[222] sprawniejszych[222] satelitów[122]. 
628~Wołczek O.~I znów bliżej gwiazd~WP~1965~92~15
Przyczynami tego[221] sukcesu są: brak[111] promieniowania[121] atmosfery[121], wywołującego[221] zamglenie[141] klisz, oraz znacznie większa zdolność[111] rozdzielcza urządzenia[121] satelitarnego[221], czyli ta własność[111], która pozwala na[64] odróżnienie[141] od[62] siebie[42] blisko[8] leżących[222] szczegółów obrazu. Kątowa zdolność[111] rozdzielcza największych[222], naziemnych[222] teleskopów astronomicznych[222] przy[66] zdjęciach fotograficznych[262] wynosi obecnie tylko około[8] trzy[34] dziesiąte[142] sekundy[121] łuku[121]. 
629~Wołczek O.~I znów bliżej gwiazd~WP~1965~108~5
Druga[211] metoda pośrednia to[41] SOK[=]  spotkanie[111] na[66] orbicie[161] satelitarnej[261] Księżyca. W[66] tym[261] ostatnim[261] przypadku[161] nastąpiłby z[62] Ziemi[121] tylko jeden[211] start[111] dużej[221] rakiety[121], która jednak nie wylądowałaby na[66] samym[261] Księżycu. Weszłaby ona natomiast na[64] orbitę satelitarną[241] Srebrnego[221] Globu. Z[62] tego[221] sztucznego[221] satelity[121] ludzie dokonaliby wycieczki[121] małym[251] statkiem specjalnym[251] na[64] powierzchnię Księżyca, po[66] czym[46] powróciliby na[64] obiekt[141] macierzysty[241]. Statek[111] odleciałby potem[8] w[66] kierunku[161] Ziemi[121]. 
630~Wołczek O.~I znów bliżej gwiazd~WP~1965~131~25
Tak więc całkowita masa zespołu APOLLO-LEM[/] wyniosłaby około[8] czterdzieści[34] dwie[34] tony[142]. Należy tutaj podkreślić, że już obecnie projektanci otrzymali zalecenia[142], by[9] zmniejszyć tę ostatnią[241] wielkość[141] do[62] trzydziestu[32] ośmiu[32] ton[122], wprowadzając oszczędności[142] na[66] masie[161], gdzie tylko to[41] jest możliwe[211]. Tego[221] rodzaju[121] rozwiązanie[111] zapewniłoby większy[24] margines[141] bezpieczeństwa[121] i stanowiłoby lepszą[241] gwarancję powodzenia[121] całego[221] przedsięwzięcia[121]. 
631~Wołczek O.~I znów bliżej gwiazd~WP~1965~116~8
Cenną[251] cechą przyszłych[222] kosmonautów[122] są ich[42] umiejętności[112] nabyte[212] w[66] czasie pilotowania[121] samolotów. Stąd też ludzie ci[212] muszą nadal aktywnie podtrzymywać te[242] umiejętności[142]. W[66] Stanach[/] Zjednoczonych[/][262] każdy[211] z[62] nich[42] jest[57] zobowiązany[211] rocznie wylatać około[8] trzysta[34] godzin na[66] odrzutowcach i śmigłowcach. W[66] tym[261] ostatnim[261] przypadku[161] chodzi o[64] zdobycie[141] odpowiedniej[221] praktyki[121] w[66] prawie[8] pionowym[261] starcie[161] i lądowaniu[161]  przewidywanym[261] przy[66] lotach nad[65] powierzchnią księżyca. 
632~Sękowski S.~Walka z korozją trwa~WP~1965~18~9
Ta warstewka zgorzeliny[121] utworzona z[62] mieszaniny[121] tlenków żelaza[121] jest jednym[251] z[62] licznych[222] przykładów korozji[121] chemicznej[221]. Po[+] prostu w[66] wysokiej[261] temperaturze[161], przyspieszającej[261] ogromnie szybkość[141] reakcji[122] chemicznych[222], zachodzi samorzutnie utlenianie[+] się[111] żelaza[121], czyli w[66] tym[261] przypadku[161] łączenie[+] się[111] uaktywnionych[222] działaniem wysokiej[221] temperatury[121] atomów żelaza[121] z[65] atomami tlenu atmosferycznego[221]. 
633~Sękowski S.~Walka z korozją trwa~WP~1965~32~23
Przyczyną samorzutnego[221] rozpuszczania[+] się[121] cynku[121] w[66] kwasie są wstępujące[212] w[66] nim[46] zawsze zanieczyszczenia[112] innymi metalami. Cząstki[112] tych[222] obcych[222] metali[122] tworzą łącznie z[65] elektrolitem liczne[242] lokalne[242] ogniwa[142] galwaniczne[242]. Im[9] więcej powstaje takich[222] mikroogniw, tym[9] szybciej i energiczniej rozpuszcza[501] się cynk[111]. Ponieważ reakcji[131] rozpuszczania[+] się[121] towarzyszy[5] przepływ[111] prądu elektrycznego[221] (powodującego[221] ogrzewanie[141] elektrolitu), mamy[5] więc do[62] czynienia[121] z[65] typowym[251] przykładem korozji[121] elektrochemicznej[221]. 
634~Sękowski S.~Walka z korozją trwa~WP~1965~80~15
Często niestety korozja szybko niszczy te[242] pancerze[142]. Złuszczająca[+] się pordzewiała[211] rączka od[62] dziecinnego[221] wózka, skorodowana kierownica rowerowa lub motocyklowa, nie dająca[+] się odkręcić śruba przy[66] pralce[161], usiany[211] licznymi piegami rdzy[121] zderzak[111] lub kołpaki[112] kół samochodowych[222]  oto codzienny[211] widok[111]. Powoduje on, że tracimy zaufanie[141] do[62] tego[221] rodzaju[121] pancerzy[122]. 
635~Sękowski S.~Walka z korozją trwa~WP~1965~98~20
Pewne[212] pigmenty[112] używane[212] do[62] produkcji[121] farb same[212] mogą aktywnie chronić metal[141] przed[65] korozją. Do[62] pigmentów takich[222] należy minia ołowiana oraz pył[111] cynkowy[211] i aluminiowy[211]. Niestety dwie[31] ostatnie[212] substancje[112] są zupełnie nieodporne[212] na[64] działanie[11] nawet bardzo rozcieńczonych[222] kwasów, a w[66] związku[161] z[65] tym[45] ich[42] zastosowanie[111] w[66] malarstwie musi być[57] ograniczone[211]. 
636~Sadowski M.~Świat wysokich temperatur~WP~1965~9~11
Przy[66] ogrzewaniu[161] lub oziębianiu[161] zmieniają[501] się wymiary[112] liniowe[212], objętość[111], gęstość[111], oporność[111] elektryczna. W[66] niektórych[262] przypadkach zmieniać[501] się może[5] również barwa. Każdą[241] z[62] tych[222] własności[122] można w[66] zasadzie[161] wykorzystać do[62] ilościowego[221] określenia[121] stanu cieplnego[221] ciała[121]. Bardzo wygodnie stan[141] cieplny[241] można scharakteryzować wielkością, którą[241] nazywamy temperaturą. 
637~Sadowski M.~Świat wysokich temperatur~WP~1965~80~7
Aby[9] ocenić znaczenie[141] reakcji[122] termojądrowych[222], należy zauważyć, że oprócz[62] olbrzymich[222] i nie wykorzystanych[222] dotychczas ilości[122] energii[121] dostarczonych[222] nam obecnie przez[64] Słońce[141] prawie[8] wszystkie[212] zasoby[112] energetyczne[212], z[62] jakich[222] korzystamy na[66] Ziemi[161], są pochodzenia[121] słonecznego[221]. Energia wyzwalana przez[64] spalanie[141] węgla jest pochodzenia[121] słonecznego[221], gdyż kopalina ta stanowi[5] szczątki[142] roślin z[62] ubiegłych[222] epok geologicznych[222]. 
638~Burhard P.~Bułgaria~WP~1965~19~14
Mniejsze[241] znaczenie[141] mają złoża[112] soli[121] kamiennej[221] w[+] pobliżu miasta[121] Prowadija[/] na[64] zachód[141] od[62] Warny[/][121], ponieważ od[62] dawnych[222] czasów otrzymywano sól[141] w[66] dostatecznej[261] ilości[161] przez[64] parowanie[141] wody[121] morskiej[221]. Na[64] koniec[141] warto także wspomnieć o[66] różnorodnych[262] surowcach skalnych[262]  są to[41] piaskowce[112] i inne[212] kamienie[112] budowlane[212], dolomit[111] używany[211] do[62] produkcji[121] cementu i wapna budowlanego[221], oraz wysokowartościowe[212] gliny[121], między[+] innymi kaolin[111]. 
639~Burhard P.~Bułgaria~WP~1965~63~3
Znanym[251] zabytkiem plastyki[121] jest płaskorzeźba skalna obok[62] wsi[121] Madara[/][111], przedstawiająca jeźdźca[141] na[66] koniu. Jest to[41] unikat[111] w[66] sztuce[161] europejskiego[221] średniowiecza[121]. Przyjęcie[111] chrześcijaństwa[121] przez[62] Bułgarię[/] w[66] roku[161] osiemset sześćdziesiątym[261] czwartym[261] rozpoczęło okres[141] budowy[121] licznych[222] świątyń. Najpiękniejszym[251] zabytkiem jest Złota[211] Cerkiew[111] w[66] ówczesnej[261] stolicy[161], Presławiu[/][161]. Cerkwie[112] bułgarskie[212] odznaczają[501] się oryginalnością planu, harmonią proporcji[121] i rzadkim[251] we[66] wczesnym[261] średniowieczu[161] bogactwem dekoracji[122]. 
640~Burhard P.~Bułgaria~WP~1965~69~24
Literatura wieku[121] dziewiętnastego[221] to[41] przede[+] wszystkim poezja. Odegrała ona podobną[241] rolę jak[9] w[66] Polsce[/][161] poezja romantyczna. Wybitni pisarze i poeci bułgarscy tego[22] okresu to[41] zarazem energiczni działacze, spiskowcy i bojownicy[112] sprawy[121] narodowej[221]. Są to[41] Georgi[/] Rakowski[/][211], przywódca rewolucyjny[211], a zarazem poeta, Ljuben[/] Karawełow[/] pisarz i publicysta, oraz Christo[/] Botew[/], najwybitniejszy[211] poeta bułgarski[211], który[211] poległ w[66] czasie walk powstańczych[222]. 
641~Burhard P.~Bułgaria~WP~1965~72~22
Malarstwo[111] sztalugowe[211] przed[65] pierwszą[251] wojną światową[251] ulegało wpływom szkoły[121] monachijskiej[221], reprezentuje je[44] przede[+] wszystkim batalistyka, oraz płótna[112] związane[212] tematycznie z[65] historią walk wyzwoleńczych[222]. W[66] latach późniejszych[262] wybitne[242] dzieł[142] stworzyli portreciści, godne[212] uwagi[121] są pejzaże[112]. Przeważa na[+] ogół realizm[111], szybko zmieniające[+] się[212], sezonowe[212] mody[112] malarskie[212] Zachodu[/] znajdują raczej słabe[241] echo[141]. Wysoko stała[5] grafika[111], zwłaszcza karykatura i satyra[111] polityczna. 
642~Burhard P.~Bułgaria~WP~1965~102~23
W[66] Tyrnowie[/][161] zbiegają[501] się liczne[212] szosy[112] i cztery[31] linie[112] kolejowe[212]. Od[62] pradawnych[222] czasów miasto[111] było ważnym[251] węzłem komunikacyjnym[251]. Krzyżowały[501] się tutaj szlak[111] północ-południe z[65] trasami wiodącymi w[64] stronę Plewen[/] i do[62] Warny[/][121] po[66] północnej[261] stronie[161] trudno[8] dostępnego[221] łańcucha Starej[/][221] Płaniny[/][121]. Dzięki[63] dogodnej[231] komunikacji[131] Tyrnowo[/][111] jest dziś jednym[251] z[62] najliczniej odwiedzanych[222] zabytkowych[222] miast[122] Bułgarii[/][121]. 
643~Burhard P.~Bułgaria~WP~1965~244~25
Bałczik[/][111] ma piękne[242] tradycje[142] historyczne[242]. Założony[211] przez[64] Greków[142] w[66] czwartym[261] wieku[161] przed[65] naszą[251] erą, nazywał[501] się pierwotnie Cruni[/], co[41] znaczy źródła[112]. Później w[66] związku[161] z[65] legendą o[66] Dionizosie[/], którego[221] posąg[111] miał[5] się w[64] cudowny[241] sposób[141] wynurzyć[501] z[62] fal morskich[222], nazwano miasto[141] Dionisopolis[/][111]. Archeologowie wydobyli tu z[62] ziemi[121] wiele[34] zabytków, między[+] innymi marmurowy[241] tors[141] Dionizosa[/][121], znajdujący[+] się[211] obecnie w[66] Sofijskim[261] Muzeum[161] Archeologicznym[261]. Znaleziono też piękną[241], wielką[241] wazę z[62] brązu z[65] wyobrażeniem Ifigenii[/][121]. 
644~Burhard P.~Bułgaria~WP~1965~276~5
Rzeka Ropotamo[/][111] wypływa z[62] niedalekich[222] wzgórz Stradży[/][121]. Zajmują one trójkąt[141] lądu, wciśnięty[211] między[64] brzeg[141] morza[121] na[66] północnym[261] wschodzie, granicę turecką[241] na[66] południu[161] i Nizinę[/] Tracką[/][241] na[66] zachodzie. Region[111] ten[211] wyróżnia[501] się szczególnie ciepłym[251] klimatem. Na[66] wzgórzach rosną gęste[212] lasy[112] z[65] przewagą rozłożystych[222], wiekowych[222] dębów, w[66] wyższych[262] strefach  buków. Dzięki[63] napływowi[131] powietrza[121] morskiego[221] występują tu liczne[212] gatunki[112] śródziemnomorskiej[221] flory[121] wiecznozielonej[221]. 
645~Karłowicz E.~Moskwa~WP~1966~36~25
Budowa cerkwi[122] stała[501] się zresztą w[66] tym[261] czasie swoistym[251] hobby[151] cara[121], bojarów[122] i bogatszych[222] kupców[122]. Bogacze, finansujący[212] poszczególne[242] budowle[142], współzawodniczyli ze[65] sobą i prześcigali[501] się wzajemnie, budując świątynie[142] pyszne[242] i suto zdobione[242], co[41] przyczyniło[501] się do[62] powstania[121] swoistego[221] stylu[121], mającego[221] pewne[242] cechy[142] wspólne[242] z[65] barokiem. Wiele[31] takich[222] cerkwi[122] powstało we[66] wsiach i osadach podmoskiewskich[262], dziś są one już w[66] granicach miasta[121]. 
646~Karłowicz E.~Moskwa~WP~1966~56~17
Na[66] początku[161] lat trzydziestych[222] Moskwa[/] była[5] już miastem wielkim[251], ważnym[251] ośrodkiem politycznym[251], gospodarczym[251] i kulturalnym[251], ale ciągle jeszcze nie miała wielkomiejskiego[221] charakteru. Brak[5] było szerokich[222] arterii[122] zabudowanych[222] w[64] sposób[141] ciągły[241], dzielnic śródmiejskich[222] o[66] wyraźnym[261] charakterze; niezadawalający[211] był system[111] komunikacji[121] miejskiej[221], szwankowały urządzenia[112] komunalne[212]. 
647~Wierzbicka A.~O języku dla wszystkich~Wiedza Powszechna~1965~45~{brak}
Jeśli wyobrazimy sobie[43] wypowiedź[141] płynącą[241] w[66] czasie jako[64] linię (mówimy: tekst[111] jest linearny[211]), fonemy[112] będą najkrótszymi odcinkami tej[221] linii[121], zdolnymi do[62] odróżniania[121] wyrazów. Fonemu nie da[501] się podzielić na[64] krótsze[242] odcinki[142]. Ale da[501] się w[66] nim[46] wyodrębnić pewne[242] cechy[142], mające[242] moc[141] odróżniania[121] wyrazów. A więc fonem[111], najkrótszy[211] odcinek[111] odgrywający[211] jakąś[241] rolę dla[62] znaczenia[121], jest czymś[45] w[66] rodzaju[161] wiązki[121] cech dystynktywnych[222]. 
648~Wierzbicka A.~O języku dla wszystkich~Wiedza Powszechna~1965~86~{brak}
Teza o[66] pierwotnym[261] pokrewieństwie wszystkich[222] języków może[5] się wydawać[501] bardzo pociągająca. Udowodnienie[111] jej[42] rzuciłoby wiele[8] światła[121] na[64] niezmiernie trudny[241] i niezmiernie interesujący[241] problem[141] pochodzenia[121] mowy[121] ludzkiej[221]. Ale  trzeba powiedzieć jasno  dowodów takich[222] nie[+] ma; co[41] więcej, nie możemy się ich[42] w[+] ogóle od[62] językoznawstwa[121] historyczno-porównawczego[221] spodziewać[501]. Od[62] początków mowy[121] ludzkiej[221] dzieli nas[44] przecież co[+] najmniej sto[31] tysięcy lat. 
649~Wierzbicka A.~O języku dla wszystkich~Wiedza Powszechna~1965~187~{brak}
Czy jest jakaś istotna różnica między[65] homonimami a wyrazami wieloznacznymi? Z[62] punktu widzenia[121] historii[121] tych[222] wyrazów  na[+] pewno tak, ale z[62] punktu widzenia[121] ich[42] funkcjonowania[121] w[66] języku  nie. Nic[41] więc nie stoi na[66] przeszkodzie, aby[9]  dla[62] danego[221] okresu języka  uznać homonimy[142] po[+] prostu za[64] wyrazy[142] wieloznaczne[242]. Jeśli za[64] jeden[241] wyraz[141] uważamy mający[241] sześć[34] znaczeń ciąg[141] dźwięków wieliczina[$] czy mający[241] trzy[34] znaczenia[142] ciąg[141] dźwięków smieszannyj[$], [&] 
650~Wierzbicka A.~O języku dla wszystkich~Wiedza Powszechna~1965~140~{brak}
Częstość[111] użycia[121] elementów językowych[222] jest stała[211], ale przytoczone[212] wyżej tabele[112] pokazują wyraźnie, że nie jest stała[211] w[64] sposób[141] rygorystyczny[241], bezwzględny[241]  jest stała[211] w[66] przybliżeniu[161]. Każdy[211] tekst[111], każda książka, każdy[211] autor  to[41] pewne[211] odchylenie[111] od[62] normy[12]. I tylko dlatego możemy tu mówić o[66] pewnych[262] odchyleniach, że istnieje zasadnicza norma. Gdyby nie było zasadniczej[221] stałości[121] w[66] częstości[161] występowania[121] elementów językowych[222]... [&] 
651~Karłowicz E.~Moskwa~WP~1966~247~14
W[66] wieku[161] osiemnastym[261], gdy dwór[111] carski[211] przeniósł[501] się do[62] Petersburga[/], Sokolniki[/][112] stały[501] się miejscem niedzielnych[222] wycieczek moskwiczan, zabaw[122] ludowych[222], obchodów religijnych[222]. Tradycja ta utrwaliła[501] się jeszcze w[66] wieku[161] dziewiętnastym[261]. Z[65] czasem[151] zaczęli się pojawiać[501] w[66] Sokolnikach[/] przedstawiciele[112] sfer zamożniejszych[222]  przyjeżdżali konno lub w[66] powozach, rozkładali na[66] polankach obfite[242] śniadania[142], urządzali improwizowane[242] koncerty[142]... [&] 
652~Krukowska M.~Jugosławia~WP~1965~99~5
Macedonia[/] to[41] Wschód[111], ale Wschód[111] swoisty[211], macedoński[211]. Pozostające[212] pod[65] panowaniem Turcji[/][121] inne[212] dzielnice[112] Jugosławii[/][121] były[57] mniej niż[9] Macedonia[/] odizolowane[212] od[62] Europy[/][121], wpływy[112] więc wschodnie[212] były[5] tu dużo silniejsze[212], dając swoiste[242] i oryginalne[242] rozwiązania[142]. Ponadto Macedonia[/] jako[61] prowincja egejska była[57] najbardziej wystawiona na[64] wpływy[142] Bizancjum[/][121], przyjmowała greckie[242] wzory[142] zarówno w[66] architekturze[161], jak[9] i sztukach plastycznych[262]. 
653~Krukowska M.~Jugosławia~WP~1965~166~15
W[66] zachodniej[261] części[161] Macedonii[/][121], w[64] bok[141] od[62] monasteru Jovana[+] Bigorskog[/], na[66] łagodnych[262] zboczach góry[121] Bistre[/], leży miejscowość[111] Galičnik[/], znana jako[61] letnisko[111] i miejsce[111] wypoczynkowe[211]. O[66] tym[261] ciekawym[261] osiedlu[161] warto powiedzieć kilka[34] słów. Stanowi[5] ono bowiem jedną[241] z[62] głównych[222] atrakcji[122] turystycznych[222] Macedonii[/][121]. Mieszkańcy Galičniku[/][121] to[41] potomkowie starego[221] plemienia nomadów[122] Mijaków[122]. 
654~Krukowska M.~Jugosławia~WP~1965~136~27
Bogato wyposażona biblioteka slawistyczna należy do[62] najbogatszych[222] tego[221] rodzaju[121] bibliotek Jugosławii[/][121], a to[41] dzięki[63] dużym[232] tradycjom i powiązaniom z[65] krajami słowiańskimi, zwłaszcza z[65] Polską[/][151]. Dzięki[63] sympatiom i działalności[131] takich[222] przyjaciół Polski[/][121] jak[9] nie żyjący[211] już profesor Frane[/] Ilešić[/], profesor Molé[/], pani[111] Roska[/] Štefanova[/], Uroš[/] Kraigher[/] i poeta Lojze[/] Krakar[/], społeczeństwo[111] słoweńskie[211] poznało dzieła[142] polskiej[221] literatury[121] i poezji[121] zarówno klasycznej[221] jak[9] i najnowszej[221]. 
655~Krukowska M.~Jugosławia~WP~1965~188~13
Na[64] południe[141] od[62] Rijeki[/][121] wzdłuż[62] wybrzeża[121] adriatyckiego[221] leży szereg[111] letnisk i miejscowości[122] wypoczynkowych[222] mniejszych[222] i większych[222], spokojnych[222] i gwarnych[222], droższych[222] i tańszych[222]. Każda jest piękna[211], każda ma własną[241] historię, zabytki[142] i atrakcje[142]. Poznamy je[44] pobieżnie, zatrzymując[501] się dłużej tylko przy[66] większych[262] i bardziej znanych[262]. Niedaleko od[62] Rijeki[/][121], amfiteatralnie rozłożone[211] na[66] skalistym[261] zboczu[161] wznoszącej[+] się[221] nad[65] miasteczkiem góry[121], leży nad[65] cichą[251] zatoką jedno[211] z[62] najstarszych[222] miast[122] adriatyckich[222] Bakar[/], obecnie znane[211] letnisko[111]. 
656~Krukowska M.~Jugosławia~WP~1965~207~4
W[66] wąskich[262] uliczkach miasta[121] na[66] każdym[261] niemal kroku[161] będzie[56] nam się wydawać[511], że oglądamy muzealne[242] eksponaty[142]: tu resztki[112] murów obronnych[222], tam[8] obalona rzymska kolumna, tu zachowana całkowicie część[111] ściany[121] z[65] antyczną[251] bramą, starożytność[111] pomieszana z[65] teraźniejszością, przedziwne[211] zespolenie[111] historii[121] z[65] funkcjonalizmem życia[121] codziennego[221]. 
657~Krukowska M.~Jugosławia~WP~1965~230~18
Naprzeciwko[8] wznosi[501] się kościółek[111] świętego[221] Spasa[/][121] w[66] stylu[161] lombardzkim[261] z[62] tysiąc pięćset dwudziestego[221] roku[121], a obok[8] kościół[111] Franciszkanów[122] z[62] czternastego[221] wieku[121], w[66] klasztorze mieści[501] się najstarsza w[66] Europie[/][161] apteka oraz wirydarz[111] pełen[211] kwiatów, dojrzewających[222] pomarańcz i rozsiewających[222] oszałamiający[241] zapach[141] oleandrów. Lekka kolumnada otaczająca wirydarz[141] jest dziełem mistrza[121] Miho[/] z[62] Baru[/][121]. 
658~Krukowska M.~Jugosławia~WP~1965~242~16
Dziwna a sekta nie budowała świątyń, nie uznawała sakramentów, zakazywała spożywania[121] mięsa, ryb i nabiału, zalecała czystość[141] i wymagała od[62] każdej[221] jednostki[121] wykonywania[121] pracy[121] fizycznej[221]. Nie pozostało po[66] niej[46] nic[44], ani świątyń, ani obrazów, ani piśmiennictwa[121], prócz[62] nielicznych[222] napisów i nagrobków kamiennych[222], których[222] setki[112] rozsiane[212] są[57] po[66] terenie Bośni[/][121], Hercegowiny[/][121], Czarnogóry[/][121] i Dalmacji[/][121]. Pochodzenie[111] tych[222] kamieni[122] grobowych[222], zwanych[222] "stećkami[151]"[$], osnute[211] jest[57] wciąż jeszcze tajemnicą. 
659~Machowski J.~Alaska~WP~1965~169~16
Liczby[112] te[212] nie zmieniają jednak faktu, iż produkcja rolnicza, aczkolwiek efektowna, pozbawiona jest[57] praktycznego[221] znaczenia[121] gospodarczego[221] wskutek[62] niezwykle małego[221] obszaru zasiewów. Na[64] przykład[141] w[66] tysiąc dziewięćset czterdziestym[261] dziewiątym[261] roku[161] obszar[111] upraw[122] wynosił na[66] Alasce[/][161] dla[62] jęczmienia dwadzieścia[34] dwa[34] hektary[142], żyta[121] osiemdziesiąt[34] dwa[34] hektary[142], owsa sto[34] trzydzieści[34] cztery[34] hektary[142] i innych[222] zbóż sześćdziesiąt[34] pięć[34] hektarów. Obszar[111] upraw[122] jarzyn w[66] tysiąc dziewięćset pięćdziesiątym[261] drugim[261] roku[161] był tak niewielki[211] że statystyki[112] amerykańskie[212] nie podały go[42] nawet w[66] hektarach, a tylko w[66] akrach. 
660~Machowski J.~Alaska~WP~1965~102~11
Głównym[251] celem[151] walki[121] mieszkańców[122] Alaski[/][121] o[64] prawa[142] stanowe[242] było przede[+] wszystkim uzyskanie[111] pełni[121] obywatelskich[222] praw[122] politycznych[222] oraz położenie[111] kresu kolonialnemu wyzyskowi gospodarczemu tego[221] terytorium[121] przez[64] waszyngtońską[241] metropolię. Walka ta, uwieńczona w[66] końcu[161] w[66] tysiąc dziewięćset pięćdziesiątym[261] ósmym[261] roku[161] sukcesem, trwała[5] blisko[8] pół wieku[121]. Jej[42] przedłużanie[+] się[111] nie wpływało dodatnio na[64] prawidłowy[241] rozwój[141] Alaski[/][121]. 
661~Machowski J.~Alaska~WP~1965~106~29
Wykorzystali to[44] przeciwnicy[112] ustawy[121], którym[232] udało[501] się przewlec ostateczne[241] jej[42] zatwierdzenie[141] aż do[62] tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego[221] ósmego[221] roku[121]. Sprawę Alaski[/][121] przeciwnicy[112] polityczni zaczęli przerzucać sobie[43] jak[9] piłkę, zmieniając często zdanie[141] i stanowisko[141] w[66] zależności[161] od[62] politycznej[221] koniunktury[121], wysuwając przy[66] tym[46] argumenty[142] mogące[242] wywołać śmiech[141] i zdumienie[141]. Gdy się[41] czyta parlamentarne[242] stenogramy[142] długotrwałych[222] debat nad[65] tą[251] sprawą, nie wiadomo, czemu[43] bardziej się dziwić[501]: czy ignorancji[131] niektórych[222] mówców[122], czy ich[42] naiwności[131]. 
662~Machowski J.~Alaska~WP~1965~238~13
Ludzie[112] ci[212] musieli jednak być naprawdę twardzi, a czasem[8] nawet bezwzględni, aby[9] podołać trudom dalekiej[221] podróży[121] i dać radę przeciwnościom życia[121] w[66] najcięższych[262] i prymitywnych[262] warunkach. W[66] większości[161] nie byli[5] to[41] ludzie[112] gwałtowni ani urodzeni złoczyńcy[112], przeciwnie, cechowała ich[44] dobroduszność[111], serdeczność[111] i uczynność[111]. 
663~Machowski J.~Alaska~WP~1965~249~9
Niejednego[241] zdziwi, że podane[212] wyżej[8] potrawy[112] stanowią przysmaki[142] eskimoskiego[221] stołu. Jeżeli wziąć jednak pod[64] uwagę, że Eskimosi spożywają na[+] surowo tłuszcz[141] wielorybów i fok[122], dostarczający[241] im[43] niezbędnych[222] w[66] tym[261] klimacie kalorii[122] i witamin, wówczas zrozumiałe[211] jest, że "kawior[111]" i "lody[112]" według[62] przytoczonych[222] recept mogą uchodzić za[64] miejscowe[242] delikatesy[142]. 
664~Machowski J.~Alaska~WP~1965~319~14
Wkrótce za[65] ustnymi wieściami zaczęły nadchodzić do[62] rodzin w[66] Stanach[/] listy[112] od[62] najbliższych[222], którzy wcześniej wyruszyli na[64] poszukiwanie[141] złotego[221] runa[121] na[64] Daleką[241] Północ[141]. Dopiero tym[232] informacjom zaczęto dawać nieco więcej wiary[121]. Z[62] ust do[62] ust podawano sobie[43] wyolbrzymione[242] wiadomości[142], jak to[8] jedno[211] uderzenie[111] łopaty[121] może[5] przynieść sto[34] dolarów w[66] złocie, o[66] garnkach do[62] gotowania[121] wypełnionych[262] po[64] brzegi[142] złotym[251] piaskiem i tym[232] podobnych[262]. 
665~Machowski J.~Alaska~WP~1965~327~3
Według[62] krążących[222] pogłosek całe[211] zachodnie[211] wybrzeże[111] Pacyfiku[/][121] miało być obszarem złotodajnym[251]. W[66] tych[262] warunkach rząd[111] Kanady[/][121] coraz uporczywiej domagał[501] się wytyczenia[121] nieuregulowanej[221] w[66] tym[261] miejscu[161] linii[121] granicznej[221] między[65] Kanadą[/] i Alaską[/]. Dopiero jednak w[66] tysiąc dziewięćset trzecim[261] roku[161], za[62] rządów prezydenta[121] Teodora[/][121] Roosevelta[/][121], a więc po[66] przejściu[161] tej[221] fali[121] "gorączki[121] złota[121]", przystąpiono do[62] formalnego[221] uregulowania[121] tej[221] sprawy[121]. 
666~Machowski J.~Alaska~WP~1965~356~13
Nie wszyscy przybywali do[62] Klondike[/] z[65] godziwymi zamiarami. W[66] olbrzymiej[261] masie[161] ludzkiej[261] napływało niemało mętów z[62] różnych[222] stron świata. Tu i ówdzie miały[5] miejsce[142] pojedyncze[212] napady[112], rabunki[112], a nawet morderstwa[112]. W[66] pewnych[262] jednak okresach "gorączki[121] złota[121]" bandytyzm[111] przybierał tam[8] formy[142] zorganizowanego[221] terroru stosowanego[221] wobec[62] całej[221] ludności[121]. Po[64] dziś dzień[141] straszy ponad[65] Skagway[/] wspomniana biała czaszka zaopatrzona podpisem: [&] 
667~Machowski J.~Alaska~WP~1965~365~26
W[66] ciągu[161] niespełna czterdziestu[32] lat złotonośne[212] strumienie[112] Klondike[/] przyniosły kruszcu[121] łącznie wartości[121] dwieście milionów dolarów, podczas[+] gdy w[66] tym[261] samym[261] okresie czasu produkcja złota[121] na[66] Alasce[/][161] dała trzysta[34] dwadzieścia[34] siedem[34] milionów siedemset[34] osiemdziesiąt[34] pięć[34] tysięcy pięćset[34] pięćdziesiąt[34] trzy[34] dolary[142]. Dla[62] porównania[121] można dodać, że w[66] samej[261] tylko Kalifornii[/][161] w[66] okresie zaledwie pięciolecia[121] tysiąc osiemset czterdzieści osiem  tysiąc osiemset pięćdziesiąt dwa wydobyto złoto[14] o[66] wartości[161]: dwieście osiem milionów dziewięćset dwa tysiące[112] sześćset dziewięćdziesiąt dziewięć dolarów. 
668~Maślankiewicz Kazimierz~Z dziejów górnictwa solnego w Polsce~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1965~38~2
W[66] ekshalacjach wulkanicznych[262] stwierdzono zarówno obecność[141] chloru, jak[9] i chlorowodoru oraz chlorków sodu, amonu i żelaza[121]; produkty[112] sublimacji[121] tych[222] związków tworzą nierzadko naloty[142] na[66] ścianach kraterów wulkanów. Zarówno w[66] wodach słodkich[262], jak[9] i w[66] wodzie[161] morskiej[261] rozpuszczone[212] składniki[112] występują w[66] postaci[161] jonów, tylko tlenki[112] krzemu, glinu i żelaza[121] tworzą roztwory[142] koloidalne[242]; [&] 
669~Maślankiewicz Kazimierz~Z dziejów górnictwa solnego w Polsce~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1965~88~5
Chociaż w[66] dokumentach z[62] trzynastego[221] wieku[121] nie[+] ma jeszcze wzmianek o[66] bałwanach solnych[262], wydobywanych[262] przez[64] całe[242] stulecia[142] w[66] żupach podkrakowskich[262], użycie[111] wyrażenia[121] "miara soli[121]" (mensura[+] salis[$]) w[66] przywileju[161] Bolesława[/][121] Wstydliwego[/][221] dla[62] klasztoru w[66] Wąchocku[/][161] z[62] tysiąc dwieście czterdziestego[221] dziewiątego[221] mogłoby zdaniem Łabęckiego[/][121], wskazywać na[64] sól[141] kamienną[241]. Tym[251] bowiem wyrażeniem określano później długość[141] bałwana[121] solnego[221]. 
670~Maślankiewicz Kazimierz~Z dziejów górnictwa solnego w Polsce~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1965~136~9dół
W[66] czasie długotrwałej[221] akcji[121] ratowniczej[221] dla[62] wyjaśnienia[121] przyczyn tej[221] katastrofy[121] powoływano nie tylko górników[142], lecz i geologów[142], którzy w[66] swych[262] orzeczeniach przedstawiali niejednokrotnie odmienne[242] poglądy[142] na[64] budowę złoża[121] wielickiego[221]. Wśród[62] badaczy[122], zajmujących[+] się[222] budową geologiczną[251] Wieliczki[/][121], należy wymienić Juliana[/][141] Niedźwieckiego[/][141], profesora[141] Politechniki[121] we[66] Lwowie[/], który[211] długie[242] lata[142] poświęcił tym[232] badaniom. 
671~Maślankiewicz Kazimierz~Z dziejów górnictwa solnego w Polsce~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1965~179~4
Po[66] Bonerze[/][161] stanowisko[141] żupnika[121] w[66] kopalni[161] zajął kupiec[111] wenecki[211] Piotr[/] Picarani[/], a następnie Mikołaj[/] Serafin[/] z[62] Barwałdu[/][121]. Od[62] tego[221] żupnika[121] nazwę[141] Seraf[/] nadano szybowi[131], który[241] zaczęto głębić w[66] tysiąc czterysta czterdziestym[261] drugim[261] roku[161]. Szyb[111] ten[211], zamiast[62] zwykle używanych[222] do[62] schodzenia[121] drabin, miał schody[142]. Ten[211] żupnik[111] wprowadził do[62] wyciągania[121] urobku[121] solnego[221] konie[142], [&] 
672~Maślankiewicz Kazimierz~Z dziejów górnictwa solnego w Polsce~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1965~193~20
Przy[66] każdej[261] wieży[161] ługowniczej[261] znajdowały[501] się co[+] najmniej dwa[31] osadniki[112], które[242] oczyszczano na[64] zmianę, wywożąc wydobyty[241] z[62] nich[42] szlam[141] do[62] pobliskich[222] wyeksploatowanych[222] wyrobisk. W[66] latach tysiąc dziewięćset dwadzieścia osiem do[62] tysiąc dziewięćset trzydzieści dwa podjęto próby[142] rozwiązania[121] problemu dosalania[121] przez[64] wprowadzenie[141] nowego[221] systemu ługowania[121] soli[121] wodą stojącą[251] w[66] komorach ługowniczych[262], co[41] jednakże wiązało[501] się z[65] liczbą natryskowych[222] robót przygotowawczych[222]. 
673~Maślankiewicz Kazimierz~Z dziejów górnictwa solnego w Polsce~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1965~195-196~4dół
Dział[111] geologii[121] złóż[122] soli[121] zawiera piękny[241] zbiór[141] mineralogiczny[241], obejmujący[241] różne[242] rodzaje[142] soli[121] i skał solnych[222] z[62] Wieliczki[/], a także Bochni[/][121] i innych[222] polskich[222] kopalń soli[121]. Liczne[212] plany[112] kopalniane[212] i przekroje[112] geologiczne[212] wraz z[65] fotografiami przedstawiają budowę złoża[121] wielickiego[221]. W[66] dziale tym[261] znajdują[501] się również okazy[112] kopalnianej[221] flory[121] i fauny[121] wieku[121] mioceńskiego[221]. 
674~Maślankiewicz Kazimierz~Z dziejów górnictwa solnego w Polsce~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1965~236~2
W[66] latach następnych[262], które[212] przyniosły wzmożoną[241] produkcję, rozwinęli Lubomirscy[/] bardzo ożywioną[241] działalność[141] handlową[241], podczas[+] gdy królewskie[212] żupy[112] walczyły z[65] wieloma trudnościami. Już w[66] roku[161] tysiąc sześćset sześćdziesiątym[261] pierwszym[261] długi[112] żup krakowskich[222] pozostających[222] pod[65] zarządem królewskim[251] przekroczyły sześćset[34] tysięcy florenów, a zapasy[142] soli[121] w[66] Wieliczce[/][161] i Bochni[/][161] oceniano na[64] prawie[8] pół miliona florenów. 
675~Maślankiewicz Kazimierz~Z dziejów górnictwa solnego w Polsce~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1965~257-258~2od dołu
Prócz[62] soli[121] kamiennej[221] w[66] kopalniach inowrocławskich[262] napotykano niejednokrotnie na[64] sole[142] potasowe[242]. Nieraz były[5] to[41] tylko warstewki[112] parocentymetrowe[212], miejscami jednak pokłady[112] tych[222] soli[122] dochodziły do[62] miąższości[121] kilku[32] metrów. W[66] kopalni[161] prywatnej[261] na[66] głębokości[161] osiemset siedemnaście metrów dowiercono[501] się do[62] dwudziesto-metrowego[221] pokładu karnalitu. 
676~Maślankiewicz Kazimierz~Z dziejów górnictwa solnego w Polsce~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1965~267~3
Nie potrzebujemy obawiać[501] się szybkiego[221] wyczerpania[121] soli[121], występującej[221] na[66] ziemiach polskich[262]. Starczy[5] jej[42] na[64] setki[142] lat, a niewątpliwie odkrycie[111] nowych[222] złóż[122] oraz ulepszenie[111] metod górniczych[222], pozwalające[211] na[64] eksploatację złóż[122] soli[121] z[62] większych[222] niż[9] dotąd głębokości[122], wydatnie zwiększą ten[241] okres[141] czasu. W[66] rezerwie[161] mamy[5] jeszcze Bałtyk[/][141], a chociaż jego[42] zasolenie[111] jest znacznie niższe[211] od[62] przeciętnej[221] zawartości[121] soli[121] w[66] oceanach, [&] 
677~zbiorowa~Znane i nieznane. Szkice o fizyce teoretycznej~Iskry~1963~117~5
Dla[62] różnych[222] obserwatorów[122] poruszających[+] się[222] z[65] prędkościami spotykanymi w[66] praktyce[161], na[64] przykład[141] dla[62] ludzi[122] jeżdżących[222] tramwajem lub chodzących[222] z[65] różnymi prędkościami i w[66] różnych[262] kierunkach po[66] mieście, różnice[112] nachyleń między[65] teraźniejszościami są praktycznie niedostrzegalne[212], dla[62] prędkości[122] bliskich[222] prędkości[131] światła[121] [~] stają[501] się natomiast znaczne[212] i prowadzą do[62] osobliwych[222] efektów, uchwytnych[222] dla[62] techniki[121] pomiarowej[221]. 
678~Eichstaedt I.~Księga pierwiastków~WP~1966~30~9
Jeżeli atomy[112] reagują ze[65] sobą, przede[+] wszystkim muszą w[64] jakiś[241] sposób[141], zetknąć[501] się. Ponieważ najbardziej zewnętrznymi częściami atomu są ich[42] powłoki[112] elektronowe[212], tu właśnie odbywa[501] się czynność[111] wzajemnego[221] oddziaływania[121]. Gdy więc zachodzą jakiekolwiek[212] reakcje[112] i przemiany[112] chemiczne[212], zawsze ich[42] przyczyną są przemieszczenia[112] elektronów. Od[62] elektronów na[66] zewnętrznej[261] warstwie[161] zależy więc wartościowość[111] pierwiastków i zdolność[111] do[62] wchodzenia[121] w[64] reakcje[142] chemiczne[242]. 
679~Eichstaedt I.~Księga pierwiastków~WP~1966~41~12
Rozżarzone[211] żelazo[111] rozkładało parę[141] wodną[241]  łączyło[501] się z[65] tlenem, drugi[211] składnik[111]  "powietrze[111] palne[211]" uchodziło z[62] rury[121]. U[62] jej[42] wylotu zbierano je[44] w[64] podstawione[242] naczynia[142]. I na[+] odwrót, gdy Lavoisier[/] przez[64] tę samą[241] rozżarzoną[241] rurę przepuszczał "powietrze[141] palne[241]", obserwował, że część[111] osadu tlenku[121] żelaza[121] redukowała[501] się do[62] metalicznego[221] żelaza[121], przy[6] czym[46] tworzyła[501] się para[111] wodna, która się następnie skraplała[501]. 
680~Eichstaedt I.~Księga pierwiastków~WP~1966~54~16
Cavendish[/] w[66] ciągu[161] kilku[32] tygodni przepuszczał iskry[142] elektryczne[242] przez[64] mieszaninę powietrza[121] i tlen, która znajdowała[501] się w[66] zamkniętym[261] naczyniu[161] nad[65] ługiem potasowym[251]. Cavendish[/] stosował nadmiar[141] tlenu, aby[9] mieć pewność[141], że wszystek[211] azot[111], bez[62] reszty[121], pod[65] działaniem iskier elektrycznych[222] zwiąże[501] się z[65] tlenem na[64] tlenki[142] azotu, które[212] rozpuszczały[501] się w[66] wodzie[161], tworząc kwas[141] azotowy[241]. 
681~Eichstaedt I.~Księga pierwiastków~WP~1966~114~12
Braunsztyn[111] bowiem, będąc dwutlenkiem manganu [~] tworzy krzemiany[142] manganu o[66] barwie[161] fiołkowej[261], która jest barwą uzupełniającą[251] żółtozielone[241] zabarwienie[141] szkła[121], pochodzące[241] od[62] zanieczyszczeń związkami żelaza[121], a wiadomo, że barwy[112] uzupełniające[+] się[212] dają w[66] sumie[161] produkt[141] bezbarwny[241]. Półszlachetny[211] kamień[111], jakim[251] jest ametyst[111], również zawdzięcza swoje[241] fiołkowe[241] zabarwienie[141] śladowym[232] domieszkom manganu. 
682~Eichstaedt I.~Księga pierwiastków~WP~1966~141~9
Zasoby[112] siarki[121] rodzimej[221] w[66] zagłębiu[161] tarnobrzeskim[261] oceniane[212] są[57] na[+] razie w[66] przybliżeniu[161] na[64] sto[34] dwadzieścia[34] pięć[34] milionów ton[122], tylko nieznacznie ustępują zatem zasobom najbogatszego[221] w[64] siarkę kraju[121], to[41] jest Meksyku[/][121], w[66] każdym[261] zaś razie przewyższają zasoby[142] siarki[121] w[66] USA[=] (dziewięćdziesiąt[31] milionów ton[122]) oraz we[66] Włoszech[/], które[212] posiadają tylko około[62] trzydziestu[32] milionów ton[122] siarki[121]. 
683~Eichstaedt I.~Księga pierwiastków~WP~1966~187~16
Górnicy[112] natrafiali nieraz na[64] minerały[142] z[62] wyglądu zupełnie podobne[242] do[62] rud[122], z[62] których[222] wytapiano najbardziej wówczas poszukiwane[242] metale[142], jak[9] cynę, srebro[141], miedź[141], ołów[141], ale nic[44] z[62] nich[42] wytopić nie mogli. Wytop[111] kończył[501] się żałośnie: zamiast[62] pożytecznych[222] metali po[66] wytopieniu[161] pozostawał szary[211] proszek[111], w[66] ówczesnych[262] warunkach zupełnie nieużyteczny[211]. 
684~Eichstaedt I.~Księga pierwiastków~WP~1966~208~18
Niedaleko[62] miasta[121] Freiberg[/] w[66] Saksonii[/][161]  słynnego[221] z[62] akademii[121] górniczej[221]  Weissbach[/] odkrył w[66] tysiąc osiemset osiemdziesiątym[261] piątym[261] nowy[241] minerał[141] o[66] srebrzystym[261] połysku[161]. Istotnie, stwierdzono w[66] nim[46] obecność[141] srebra[121], dlatego otrzymał nazwę[141] "argirodyt[111]" od[62] greckiego[221] (argyros[$]  srebro[111]). Hieronim[/] Teodor[/] Richter[/], profesor chemii[121] tamtejszej[221] akademii[121] górniczej[221], wykonał wstępną[241] analizę jakościową[241] minerału i stwierdził, iż jest to[41] siarczek[111] srebra[121]. 
685~Eichstaedt I.~Księga pierwiastków~WP~1966~213~4
Do[62] tranzystorów potrzebny[211] jest german[111] superczysty[211], o[66] stopniu czystości[121] jeden do[62] dziesięć do[62] dziesiątej[221] potęgi[121], to[41] znaczy, że na[64] dziesięć[34] miliardów atomów germanu może[5] przypadać najwyżej jeden[211] atom[111] obcy[211]. Stopień[111] czystości[211] równy[211] jeden do[62] dziesięć do[62] szóstej[221] potęgi[121], a więc jeden[211] atom[111] obcy[211] na[64] milion[141] atomów germanu, wyklucza już zupełnie jego[42] zastosowanie[141] w[66] urządzeniach tranzystorowych[262]. 
686~Eichstaedt I.~Księga pierwiastków~WP~1966~252~9
W[66] tysiąc osiemset trzydziestym[261] drugim[261] Claus[/] uzyskał z[62] laboratorium[11] mennicy[121] carskiej[221] w[66] Petersburgu[/] (obecnie Leningrad[/][111]) dwadzieścia[34] funtów pozostałości[122], czyli odpadków platynowych[222]. Z[62] miejsca[121] zabrał[501] się do[62] ich[42] badania[121]. Jednak dopiero w[66] tysiąc osiemset czterdziestym[261] czwartym[261] mógł ogłosić, że w[66] surowej[261] platynie[161] nie tylko stwierdził obecność[141] czterech[32] platynowców[122]: rodu[121], palladu[121], osmu[121], i irydu[121], lecz że ponadto odkrył w[66] niej[46] jeszcze jeden[241] pierwiastek[141], dotąd nie znany[241]. 
687~Eichstaedt I.~Księga pierwiastków~WP~1966~291~34
Davy[/] w[64] różny[241] sposób[141] usiłował otrzymać metaliczny[241] bar[141]. Po[66] wielu[36] próbach zastosował pewną[41] modyfikację metody[121] elektrolitycznej[221]: ze[62] zwilżonego[221] tlenku[121] (wodorotlenku[121], węglanu, siarczanu) baru ulepił Davy[/] miseczkę, którą[241] umieścił na[66] blaszce[161] platynowej[261], stanowiącej[261] anodę. Miseczkę napełnił rtęcią. W[66] niej[46] zanurzył platynową[241] katodę (drucik[141]). Całe[211] to[211] urządzenie[111] znajdowało[501] się pod[65] naftą, aby[9] ochronić wydzielający[+] się[241] ewentualnie metal[141] przed[65] korozyjnym[251] wpływem tlenu powietrza[121]. 
688~Eichstaedt I.~Księga pierwiastków~WP~1966~383~1
Ostatecznym[251] produktem rozpadu wszystkich[222] trzech[32] szeregów naturalnych[222] jest ołów[111], lecz w[66] każdym[261] szeregu[161] inny[211] izotop[111] ołowiu[121]: w[66] szeregu[161] urano-radowym[261] izotop[111] o[66] liczbie[161] masowej[261] dwieście sześć, w[66] szeregu[161] aktynowym[261] izotop[111] o[66] liczbie[161] masowej[261] dwieście siedem i w[66] szeregu[161] torowym[261] izotop[111] o[66] liczbie[161] masowej[261] dwieście osiem. W[66] szeregu[161] neptunowym[261] ostatecznym[251] produktem rozpadu jest izotop[111] bizmutu o[66] liczbie[161] masowej[261] dwieście dziewięć. 
689~Eichstaedt I.~Księga pierwiastków~WP~1966~401~1{?}
Uran[111] (liczba atomowa dziewięćdziesiąt dwa) jest ostatnim[251] naturalnym[251] pierwiastkiem chemicznym[251] układu okresowego[221]. Do[+] niedawna na[66] nim[46] właśnie kończył[501] się układ[111]. I to[8] urywał[501] się dość niespodziewanie[8], ponieważ ostatni[211] okres[111] był wyraźnie niedokończony[211]. W[66] chwili[161] obecnej[261] po[66] uranie[161] następuje jeszcze szereg[111] pierwiastków, których[222] dawniej nie było; zostały[57] one stworzone[212] przez[64] człowieka[141] w[66] ciągu[161] ostatnich[222] kilkudziesięciu[32] lat (od[62] tysiąc dziewięćset czterdziestego[221]) i stanowią osobną[241] grupę pierwiastków, znaną[241] pod[65] nazwą[151] transuranów[122], czyli pierwiastków pozauranowych[222]. 
690~Eichstaedt I.~Księga pierwiastków~WP~1966~434~31
Wytwarzanie[111] superciężkich[222] jąder wymagałoby jednak niezmiernie intensywnych strumieni[122] pocisków nuklearnych[222] (jonów pierwiastków), rzędu dziesięć do[62] trzydziestej[221] pierwszej[221] potęgi[121] na[64] centymetr[141] kwadratowy[241] w[66] ciągu[161] sekundy[121], a więc takich[222], jakie[212] mogą istnieć jedynie we[66] wnętrzu[161] gwiazd. Trudno[5] sobie wyobrazić, jak[9] takie[242] jądra[142] można[54] by otrzymać na[66] Ziemi[161]. Nie wydaje[501] się prawdopodobne[211], aby[9] pierwiastki[142] te[242] udało[501] się w[66] ziemskich[262] warunkach wytworzyć, a tym[9] bardziej obserwować, zwłaszcza że szybkość[111] rozpadu promieniotwórczego[221] rośnie gwałtownie ze[65] wzrostem liczby[121] atomowej[221]. 
691~Burakowski T., Sala A.~Między światłem a falami radiowymi~WP~1966~67~10
Promieniowanie[111] podczerwone[211] padając na[64] niewzbudzony[241] uprzednio luminofor[141] nie może[5] pobudzić go[44] do[62] świecenia[121] ze[62] względu na[64] małą[241] energię kwantów. Jednak może[5] ono to[44] spowodować w[66] luminoforach uprzednio wzbudzonych[262]. Efekt[141] ten[241] daje[501] się oglądać gołym[251] okiem lub rejestrować na[66] zwykłej[261] błonie[161] fotograficznej[261]. Już w[66] połowie[161] dziewiętnastego[221] wieku[121] [~] Becquerel[/] odkrył, że promieniowanie[111] podczerwone[211] może[5] wygaszać [&] 
692~Burakowski T., Sala A.~Między światłem a falami radiowymi~WP~1966~84~25
Również od[62] początku[121] swego[221] istnienia[121] człowiek wystawiał swe[241] ciało[141] na[64] działanie[141] promieniowania[121] słonecznego[221]. Zawarta w[66] tym[261] promieniowaniu[161] podczerwień[111] ogrzewała go[44], nadfiolet[111]  opalał, a światło[111] widzialne[211] pozwalało oglądać otaczający[241] świat[141]. Później, gdy posiadł zdolność[141] rozpalania[121] ognia, grzał[501] się również przy[66] nim[46]. Ogrzewanie[111] zewnętrzne[211] jest potrzebne[211] człowiekowi i innym[232] organizmom żywym[232] dla[62] uzupełnienia[121] ubytku[121] energii[121] cieplnej[221] oddawanej[221] przez[64] organizm[141] w[66] postaci[161] średniofalowego[221] i długofalowego[221] promieniowania[121] podczerwonego[221]. 
693~Burakowski T., Sala A.~Między światłem a falami radiowymi~WP~1966~86~6
Niewielkie[212] trudności[112] w[66] oddawaniu[161] ciepła[121] powstałe[212] bądź[9] z[62] powodu wysokiej[221] temperatury[121] otoczenia[121] lub zbyt[8] silnego[221] napromieniowania[121], bądź[9] też na[64] skutek[141] zbyt[8] dużej[221] izolacyjności[121] cieplnej[221] ubrania[121], wzmagają tylko intensywność[141] działania[121] gruczołów potowych[222], których[222] w[66] naszej[261] skórze[161] znajduje[501] się około[8] dwa[31] i pół miliona. Człowiek wtedy poci[501] się. W[66] normalnych[262] warunkach straty[112] wilgoci[121], spowodowane[212] parowaniem z[62] powierzchni[121] skóry[121], wynoszą na[64] dobę około[8] zero[141] pięć[34] dziesiątych[122] litra, [&] 
694~Burakowski T., Sala A.~Między światłem a falami radiowymi~WP~1966~172~10
Noktowizory[112] są[57] używane[212] nie tylko dlatego, że pozwalają prowadzić skryte[242] obserwacje[142], ale także dzięki[63] temu[43], że promieniowanie[111] podczerwone[211] jest[57] na[+] ogół inaczej odbijane[211] od[62] przedmiotów niż[9] promieniowanie[111] widzialne[211]. Na[64] ten[241] temat[141] mówiliśmy dosyć szeroko przy[66] opisywaniu[161] fotografii[121] w[66] podczerwieni[161]. Tutaj wracamy jeszcze do[62] tego[221] tematu, bo wiąże[501] się on z[65] fotografią. Fotografowanie[111] przy[66] użyciu[161] przetworników elektronooptycznych[222] stanowi[5] jedną[241] z[62] metod pośredniej[221] fotografii[121] w[66] podczerwieni[161]. 
695~Płochocki Z.~Świat zera bezwzględnego~WP~1966~9~11
Będziemy[56] dalej musieli[52] odpowiedzieć na[64] pytanie[141]: czym[45] jest temperatura i dlaczego właściwości[112] materii[121] są tak wyraźnie od[62] niej[42] zależne[212]. Potem[8] wnikniemy głębiej w[64] strukturę materii[121]  zajmiemy[501] się wnętrzem samego[221] atomu i postaramy[501] się wykazać, że temperatura odgrywa rolę strażnika[121] utrudniającego[221] nam dostęp[141] do[62] wielu[32] tajemnic świata atomu. 
696~Płochocki Z.~Świat zera bezwzględnego~WP~1966~19~16
Omawiając czynniki[142] molekularne[242] warunkujące[242] makroskopowe[242] właściwości[142] materii[121], nie braliśmy pod[64] uwagę rzeczy[121] niezwykle ważnej[221]  warunków, w[66] jakich[262] ta materia się znajduje[501]. Aby[9] się przekonać[501], że są one rzeczywiście bardzo istotne[212], wystarczy zebrać do[62] garnuszka trochę śniegu[121] i postawić garnuszek[141] na[66] ogniu. Wzrost[111] temperatury[121] śniegu[121] spowoduje, że te[212] same[212] cząsteczki[112], z[62] których[222] był[57] zbudowany[211] śnieg[111]  utworzą coś[44], [&] 
697~Płochocki Z.~Świat zera bezwzględnego~WP~1966~57~9
W[66] metalu[161], podobnie jak[9] we[66] wszystkich[262] kryształach kowalencyjnych[262], mamy[5] do[62] czynienia[121] z[65] uwspólnianiem elektronów. Chmury[112] elektronów peryferyjnych[222], położonych[222] najdalej od[62] jądra[121] i zajmujących[222] powłoki[142] zapełnione[242] tylko częściowo, ulegają tak silnej[231] deformacji[131], że "rozmazują[501]" się po[66] całym[261] metalu[161]. Innymi słowy, uwspólnienie[111] elektronów występuje nie tylko między[65] najbliższymi sąsiadami, ale między[65] wszystkimi atomami jednocześnie. 
698~Płochocki Z.~Świat zera bezwzględnego~WP~1966~66~27
Owe[212] urządzenia[112] to[41] tak zwany[211] kondensator[111], w[66] którym[261] sprężona przez[64] kompresor[141] para[111] ulega skropleniu[131] i specjalny[211] wąski[211] zawór[111]. Po[66] przejściu[161] przez[64] ten[241] zawór[141] (pod[65] ciśnieniem) skroplona już para[111] dostaje[501] się do[62] komory[121] parowania[121], w[66] której[261] pod[65] niskim[251] ciśnieniem (zasługa kompresora) tak gwałtownie wrze, że ochładza[501] się do[62] jeszcze niższej[221] temperatury[121]. 
699~Płochocki Z.~Świat zera bezwzględnego~WP~1966~171~23
Ciepło[111] rozchodzi[501] się w[64] sposób[141] niefalowy[241]. Jest to[41] o[+] tyle zrozumiałe[211], że ciepłu[131] nie można przypisać żadnej[221] bezwładności[121]. Jeśli następuje przepływ[111] ciepła[121] między[65] dwoma ciałami o[66] różnych[262] temperaturach, to[9] przepływ[111] ten[211] ustaje z[65] chwilą, gdy temperatury[112] się wyrównują[501]. Gdyby przepływ[111] ciepła[121] cechował[501] się pewną[251] bezwzględnością, to[9] oczywiście następowałyby dalej, już po[66] wyrównaniu[+] się[161] temperatury[121] [&] 
700~Mamuszka F.~Gdańsk i Ziemia Gdańska~WP~1966~54~11
Będąc panami kraju[121], Krzyżacy wykorzystywali swoją[241] władzę, by[9] wydawać zarządzenia[142] ułatwiające im[43] handel[141] ze[65] szkodą dla[62] miast[122]. Wydawali na[64] przykład[141] zakazy[142] wywozu zboża[121] poza[64] granicę państwa[121], co[41] powodowało spadek[141] cen, a wówczas dysponując olbrzymimi kapitałami wykupywali ogromne[242] ilości[142] ziarna[121] i gromadzili je[44] w[66] magazynach. Nadto handlowali drewnem, woskiem, suknem, futrami i na[66] prawach wyłączności[121] bursztynem. 
701~Mamuszka F.~Gdańsk i Ziemia Gdańska~WP~1966~65~3
W[64] dziesięć[34] dni[122] po[66] wystawieniu[161] przywileju[121], dwudziestego[221] piątego[221] maja tysiąc czterysta pięćdziesiątego[221] siódmego[221] roku[121], król nadał miastu osobnym[251] aktem szereg[141] uprawnień honorowych[222]: umieszczenie[141] złotej[221] korony[121] nad[65] dwoma krzyżami w[66] dotychczasowym[261] herbie, prawo[141] używania[121] czerwonego[221] wosku[121] do[62] pieczęci[121] i prawo[141] noszenia[121] przez[64] starostę królewskiego[241] i burmistrzów[142] złotych[222] ozdób[122] przy[66] uroczystych[262] strojach. 
702~Mamuszka F.~Gdańsk i Ziemia Gdańska~WP~1966~76~19
Istniały więc rzemiosła[112] spożywcze[212], budowlane[212], skórnicze[212], metalowe[212], włókiennicze[212] inne[212]. Każda z[62] tych[222] gałęzi[122] dzieliła[501] się na[64] grupy[142], na[64] przykład[141] do[62] rzemieślników[122] metalowych[222] należeli: kowale, ślusarze, płatnerze, gwoździarze, igielnicy[112], konwisarze, blacharze, producenci drutu, kotlarze, nożownicy[112] i inni. Również wśród[62] kowali[122], ślusarzy[122] czy innych[222] wytworzyły[501] się specjalności[112], na[64] przykład[141] czynni byli[5] kowale okrętowi[212] (kotwicznicy[112]), podkownicy[112], wyrabiający[212] okucia[142] wozów i tym[232] podobni. 
703~Mamuszka F.~Gdańsk i Ziemia Gdańska~WP~1966~86~10
Ogromną[241] rolę w[66] szerzeniu[161] wiedzy[121] odegrało sławne[211] gdańskie[211] Gimnazjum[111] Akademickie[211] o[66] charakterze wyższej[221] uczelni[121], założone[211] w[66] pierwszych[262] latach drugiej[221] połowy[121] szesnastego[221] wieku[121]. Absolwentów[142] tej[221] szkoły[121] przyjmowano na[64] wyższe[242] lata[142] uniwersytetów. Skupiało ono ogromny[241] zastęp[141] słuchaczy[122], w[66] tym[46] studentów[142] z[62] Pomorza[/] i dalszych[222] stron Polski[/][121]. Do[62] końca szesnastego[221] wieku[121] na[64] przykład[141] uczęszczało tu stu[32] trzydziestu[32] synów[122] szlacheckich[222] i mieszczańskich[222] z[62] głębi[121] kraju[121], [&] 
704~Mamuszka F.~Gdańsk i Ziemia Gdańska~WP~1966~177~5
Krynica[/] Morska[/][211] występuje pod[65] nazwą[151] Kahlberg[/] (Łysa[/][221] Góra[/]) w[66] tysiąc czterysta dwudziestym[261] czwartym[261] roku[161]. Nazwa ta powstała[5] najprawdopodobniej od[62] łysej[221] wydmy[121], znajdującej[+] się[221] na[66] tym[261] terenie. Między[65] Krynicą[/] Morską[/][251] a leżącą[251] o[64] około[8] dwa[34] kilometry[142] dalej na[64] wschód[141] wydmą[151] o[66] nazwie[161] Wielbłądzi[/][211] Grzbiet[/][111] miała się według[62] niektórych[222] badaczy[122] znajdować[501] cieśnina jeszcze w[66] trzynastym[261] wieku[161], [&] 
705~Mamuszka F.~Gdańsk i Ziemia Gdańska~WP~1966~203~6
Z[65] ziemiami polskimi również Prusacy prowadzili handel[141], ale równocześnie granica polsko-pruska krwawiła bezustannie na[64] skutek[141] częstych[222] napadów rabunkowych[222] watah rozbójniczych[222], dających[+] się[222] silnie we[64] znaki[142] zwłaszcza mieszkańcom Mazowsza[/]. Z[62] polskiej[221] strony[121] organizowano wyprawy[142] odwetowe[242], bądź[9] podejmowano próby[142] uzyskania[121] w[66] drodze[161] pokojowej[261] wpływu na[64] niespokojnych[242], nie posiadających[242] jeszcze organizacji[121] państwowej[221] sąsiadów[142]. 
706~Mamuszka F.~Gdańsk i Ziemia Gdańska~WP~1966~303~20
Na[66] miejscu[161] tym[261] osiedli[5] cystersi w[66] tysiąc dwieście siedemdziesiątym[261] czwartym[261] roku[161] przeniósłszy[501] się z[62] pobliskich[222] Pogódek[/][122]. Obdarowani hojnie przez[64] książąt[142] pomorskich[242] i okolicznych[242] wielmożów[142] doszli niebawem do[62] wielkiego[221] znaczenia[121] i zamożności[121], wskutek[62] czego[42] mogli podjąć realizację okazałych[222] budowli[122], dziś jeszcze imponujących[222] wielkością, a przede[+] wszystkim mistrzostwem rozwiązań architektonicznych[222]. 
707~Mamuszka F.~Gdańsk i Ziemia Gdańska~WP~1966~323~24
Odrębności[112] te[212] łączyły kaszubszczyznę z[65] gwarami zachodnich[222] plemion pomorskich[222] Weletów[122] i Obodrytów[122]. Stanowiła ona ogniwo[141] przejściowe[241] między[65] gwarami polskimi i zachodniopomorskimi i nie można określić, któremu językowi[131] jest bliższa czy językowi[131] Polaków[122], czy też Połabian[122]. Nie wyjaśniono dotychczas całkiem pewnie pochodzenia[121] nazwy[121]: Kaszubi[112]. 
708~Mamuszka F.~Gdańsk i Ziemia Gdańska~WP~1966~374~8
Jest to[41] najrozleglejsza spośród[62] kęp nadmorskich[222], na[+] ogół płaska lub lekko falista z[65] dobrymi przeważnie glebami gliniastymi lub gliniasto-piaszczystymi z[65] domieszką wapienia. Graniczy ona od[62] południa[121] z[65] Pradoliną Kaszubską[/][251], od[62] północy[121] z[65] pradoliną rzeki[121] Płutnicy[/][121], ku[63] wschodowi opada stromym[251] klifem[151] ku[63] Zatoce[/][131] Puckiej[/][231]. Brak[5] jej[43] wyraźnego[221] odgraniczenia[121] od[62] rozciągającego[+] się[221] na[64] zachód[141] obszaru wysoczyzny[121]. 
709~Mamuszka F.~Gdańsk i Ziemia Gdańska~WP~1966~383~20
Oczywiście działalność[111] prądu nie ustała bynajmniej. Ruch[141] rumowiska[121] zakłóciło znacznie wybudowanie[111] portu we[66] Władysławowie[/][161], gdzie przed[65] falochronem usypane[212] zostały[57] zwały[112] piasku[121] i poszerzyła[501] się plaża. Trwa też zapiaszczanie[111] wejścia[121] do[62] portu, zmuszające[211] do[62] pogłębienia[121] kanału, powodując kłopoty[142] i kosztowne[242] nakłady[142]. 
710~Eichstaedt I.~Księga pierwiastków~WP~1966~59~9
Ostatecznie poznano pięć[34] gazów szlachetnych[222] (dziś znamy jeszcze szósty[241] promieniotwórczy[241] radon[141]), w[66] kolejności[161] liczb atomowych[222] są to[41]: hel[111], neon[111], argon[111], krypton[111] i ksenon[111]. Wszystkie[212] występują w[66] powietrzu[161], lecz z[65] wyjątkiem argonu jedynie w[66] niewielkich[262] ilościach. Są one stałymi składnikami atmosfery[121] ziemskiej[221], tak[+] samo jak[9] azot[111] i tlen[111], w[66] przeciwieństwie do[62] składników zmiennych[222] i przypadkowych[222], takich[222] jak[9] para[111] wodna, dwutlenek[111] węgla i tak dalej, które[212] występują tylko w[66] najniższej[261] warstwie[161] atmosfery[121]. 
711~Eichstaedt I.~Księga pierwiastków~WP~1966~111~23
Gay-Lussac[/] i Thenard[/] dzięki[63] nowej[231] metodzie[131] mogli wytwarzać znacznie większe[242] ilości[142] obu[32] metali i dokładniej zbadać ich[42] własności[142] oraz związki[142] jakie[242] tworzą. Stwierdzili na[64] przykład[141], że spalając bezpośrednio sód[141] i potas[141] otrzymuje się[41] substancje[142], które[212] nie są identyczne[212] z[65] alkaliami, nie są nawet zwykłymi tlenkami. Analiza ilościowa wykazała że zawierają znacznie więcej tlenu, niżby to[41] wynikało[54] z[62] rachunku[121] stechiometrycznego[221]. 
712~Eichstaedt I.~Księga pierwiastków~WP~1966~143~9
Uogólniając wyniki[142] tych[222] obserwacji[122], wywnioskowali więc, że siarka jest[57] bardzo rozpowszechniona w[66] przyrodzie[161], że jest jednym[251] z[62] jej[42] praskładników, lecz że często "ukrywa[501]" się pod[65] różnymi postaciami, mając inne[242] własności[142] aniżeli żółta i krucha siarka rodzinna. Tylko jedna[211] cecha zawsze jej[43] pozostawała: była[5] zawsze palna. Stąd utrwaliło[501] się mniemanie[111], że siarka jest żywiołem ("nosicielem" po[66] łacinie[161] principium[$]) palności[121], tak jak[9] rtęć[111] jest żywiołem płynności[121]. 
713~Eichstaedt I.~Księga pierwiastków~WP~1966~221~21
Siarkę i selen[141] łączy[5] jeszcze jedno[211] specjalne[211] podobieństwo[111]  posiadają po[64] kilka[34] odmian alotropowych[222]. Niemetaliczne[212] odmiany[112] alotropowe[212] selenu (przeważnie czerwona) prądu elektrycznego[221] oczywiście nie przewodzą, ale odmiana metaliczna, tak zwany[211] selen[111] szary[211], przewodzi prąd[141] elektryczny[241], i to[8] w[64] bardzo ciekawy[241] sposób[141]. W[66] ciemności[161] mianowicie przewodzi prąd[141] bardzo słabo, natomiast w[66] czasie naświetlania[121] jego[42] przewodność[111] wzrasta tysiąckrotnie. Trwa to[41] jednak tylko tak długo, dopóki trwa naświetlanie[11]. 
714~Eichstaedt I.~Księga pierwiastków~WP~1966~256~1
Rod[111] na[+] równi z[65] platyną stosowany[211] jest[57] do[62] wyrobu czułego[221] przyrządu do[62] pomiarów wysokich[222] temperatur, zwanego[221] pirometrem termoelektrycznym[251]. W[66] stopie[161] z[65] platyną służy jako[61] katalizator[111] w[66] procesie[161] spalania[121] amoniaku[121] na[64] kwas[141] azotowy[241]. W[66] tyglach z[62] rodu lub jego[221] stopów można topić wiele[34] metali, jak[9] ołów[141], cynk[141], żelazo[141], nikiel[141], złoto[141] gdyż rod[111] nie tworzy z[65] nimi stopów. Razem[8] z[65] innymi platynowcami należy rod[111] do[62] pierwiastków podgrupy[121] [~]. 
715~Eichstaedt I.~Księga pierwiastków~WP~1966~280~10
Szczytowy[241] punkt[141] swojej[221] popularności[121] osiągnął antymon[11] w[66] szesnastym[261] wieku[161], gdy Paracelsus[/] zapoczątkował stosowanie[141] preparatów antymonowych[222] w[66] lecznictwie, jako[62] leków nie tylko do[62] użytku[121] zewnętrznego[221], ale i wewnętrznego[221]. Paracelsus[/] wychodził z[62] założenia[121], że substancja, która tak dokładnie oczyszcza złoto[141] z[62] wszelkich[222] zanieczyszczeń, na[+] pewno musi tak[+] samo działać na[64] organizm[141] ludzki[241]. 
716~Eichstaedt I.~Księga pierwiastków~WP~1966~288~16
Szczególne[241] znaczenie[141] uzyskał jod[111] w[66] ostatnich[262] latach w[66] przemyśle optycznym[261] do[62] produkcji[121] specjalnych[222] lup i okularów. Wykonuje się[41] je[44] z[62] celuloidu z[65] domieszką pewnych[222] soli[122] jodu w[66] postaci[161] drobnych[222] igiełkowatych[222] kryształków. Okulary[112] z[62] takiego[221] tworzywa[121] mają cenne[242] zalety[142], jeśli chodzi o[64] komunikację w[66] nocy[161]. Okazało[501] się bowiem, że światło[111] latarń jadącego[221] z[62] przeciwnej[221] strony[121] samochodu po[66] przejściu[161] przez[64] takie[242] celuloidowo-jodowe[242] okulary[142] nie oślepia kierowców[122]; [&] 
717~Eichstaedt I.~Księga pierwiastków~WP~1966~353~11
Trochę kłopotu sprawia transportowanie[111] większych[222] ilości[122] ciekłej[221] rtęci[121]. Szklane[212] naczynia[112] zupełnie się nie nadają[501]. Przewozi się[41] ją w[66] naczyniach żelaznych[262], gdyż rtęć[111] nie reaguje z[65] tym[251] metalem, podobnie jak[9] z[65] platyną, wolframem i molibdenem. Inne[212] zaś metale[112], nawet srebro[111] i złoto[111], rozpuszczają[501] się w[66] rtęci[161] i tworzą z[65] nią[45] stopy[142] zwane[242] amalgamatami. Wiedzieli o[66] tym[46] już Rzymianie; rtęcią ługowali piaski[142] rzeczne[242]  srebro[111] i złoto[111] rozpuszczało[501] się w[66] niej[46] i odpływało wraz z[65] nią[45]. 
718~Eichstaedt I.~Księga pierwiastków~WP~1966~359~18
Późniejsza rozbudowana sieć[111] wodociągów rzymskich[222] obejmowała w[66] czasach Juliusza[/][121] Cezara[/][121] oraz cesarza[/][121] Augusta[/][121] i w[66] pierwszym[261] wieku[161] chrześcijaństwa[121] rurociągi[142] ołowiane[242] łącznej[221] długości[121] około[8] czterysta kilometrów. Z[6] nich[42] trzysta[31] pięćdziesiąt[31] dwa[31] kilometry[112] biegły[5] pod[65] ziemią, a czterdzieści[31] osiem[31] kilometrów jako[61] akwedukty[112] nadziemne[212], wznoszące[+] się[212] na[64] wysokość[141] do[62] trzydziestu[32] dwóch[32] metrów. Akwedukty[112] przecinając pola[142] Kampanii[/][121], zaopatrywały Rzym[/][141] w[64] wodę, [&] 
719~Eichstaedt I.~Księga pierwiastków~WP~1966~367~3
Liczba atomowa bizmutu wynosi osiemdziesiąt[34] trzy[34], masa atomowa dwieście[34] osiem[34] i dziewięćset[34] osiemdziesiąt[34] tysięcznych[122]. Jest to[41] ostatni[211], posiadający[211] największą[241] masę atomową[241] pierwiastek[111] trwały[211]. Od[62] następnego[221] pierwiastka[121] (numer[111] osiemdziesiąt cztery) rozpoczyna[501] się królestwo[111] pierwiastków promieniotwórczych[222], czyli pierwiastków, których[222] atomy[112] samorzutnie się rozpadają[501], wysyłając promieniowanie[141]. 
720~Eichstaedt I.~Księga pierwiastków~WP~1966~380~30
W[66] przypadku[161] radu na[64] przykład[141] proces[111] promieniotwórczy[211] kończy[501] się ostatecznie po[66] kilku[36] etapach kolejnych[222] rozpadów na[66] niepromieniotwórczym[261] izotopie ołowiu[121] i o[66] liczbie[161] masowej[261] dwieście sześć. Rad[111] jednak nie tylko ma potomków[142], ale i przodków[142]: "ojca[141]", "dziadka[141]", "pradziadka[141]" i tak dalej. Atomów radu stale[8] więc przybywa na[64] skutek[141] promieniotwórczego[221] rozpadu atomów innego[22] (macierzystego[221]) pierwiastka[121], [&] 
721~Eichstaedt I.~Księga pierwiastków~WP~1966~433~22
Dotychczasowe doniesienia[112] mówią jedynie o[66] otrzymaniu[161] zaledwie kilkudziesięciu[32] atomów pierwiastka[121] sto cztery. Badanie[111] tak małej[221] ilości[121] atomów możliwe[211] jest jedynie przy[66] zastosowaniu[161] metod jądrowych[222]. Metody[112] chemiczne[212] są tu bezsilne[212], badanie[111] chemiczne[211] wymaga bowiem posiadania[121] przynajmniej jednego[221] mikrograma (milionowa część[111] grama) badanej[221] substancji[121]. Odpowiada temu[43] mniej więcej dziesięć[31] do[62] potęgi[121] piętnastej[221], czyli tysiąc[111] bilionów atomów [&] 
722~zbiorowa~Znane i nieznane. Szkice o fizyce teoretycznej~Iskry~1963~166~1
I dziś teoria grawitacji[121] Newtona[/][11] jest wystarczająco precyzyjna  a nawet aż nadto precyzyjna  jako[61] narzędzie[111] matematyczne[211] przeznaczone[211] do[62] użytku[121] współczesnej[221] astronomii[121]. Na[64] przykład[141] zagadnienia[121] wzajemnego[221] ruchu[121] oddziałujących[222] ze[65] sobą ciał trzech[32] (punktów materialnych[222]) jak[9] dotąd  z[62] powodu trudności[122] matematycznych[222] nie rozwiązano ściśle. Zdołano jednak newtonowskie[242] równania[142] ruchu[121] rozwiązać w[66] tym[261] przypadku[161] metodą przybliżoną[251]. 
723~Taubman J., Blum A.~Ropa naftowa w świecie współczesnym~PWN~1967~35~1
Znacznie dokładniejsze[242] informacje[142] uzyskuje się[41] jednak ze[62] szczegółowych[222] badań struktur geologicznych[222] prowadzonych[222] za[65] pomocą wierceń. Istotne[241] znaczenie[141] dla[62] prawidłowego[221] ustalenia[121] miejsc dla[62] otworów wiertniczych[222], z[62] których[222] można pobierać próbki[142] skał, aby[9] stwierdzić występowanie[141] bituminów mają badania[112] geofizyczne[212]. 
724~Taubman J., Blum A.~Ropa naftowa w świecie współczesnym~PWN~1967~90~7
Gaz[111] ten[211] musi mieć prędkość[141] większą[241] od[62] pewnej[221] minimalnej[221] prędkości[121] (zwanej[221] krytyczną[251]); rozdrobnione[212] cząsteczki[112] są[57] w[66] nim[46] jakby zawieszone[212] ale jednocześnie nie są[57] wynoszone[212] z[62] warstwy[121] fluidalnej[221], mimo[62] ciągłego[221] ruchu[121] gazu w[64] górę aparatu. Warstwa ta ma własności[142] zbliżone[242] do[62] cieczy[121] o[66] dużej[261] lepkości[161] i tak jak[9] ciecz[111] przelewa[501] się z[62] naczynia[121] do[62] naczynia[121] [&] 
725~Taubman J., Blum A.~Ropa naftowa w świecie współczesnym~PWN~1967~137~8
Jest to[41] zrozumiałe[211], ponieważ głównych[222] surowców dla[62] produkcji[121] polimerów dostarcza petrochemia, opierająca[+] się na[66] rozwiniętym[261] przemyśle rafineryjnym[261], a dopiero około[62] tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego[221] piątego[221] roku[121] zaczął[501] się znaczny[211] rozwój[111] petrochemii[121] w[66] Europie[/][161], w[66] związku[161] z[65] ogólnym[251] przestawieniem[+] się zachodniej[221] Europy[/] na[64] szerokie[241] stosowanie[141] ropy[121] naftowej[221] jako[62] surowca dla[62] przemysłu chemicznego[221]. 
726~Taubman J., Blum A.~Ropa naftowa w świecie współczesnym~PWN~1967~184~31
Obecnie prowadzi się[41] szerokie[242] badania[142] nad[65] przyswajalnością tych[222] koncentratów przez[64] organizmy[142] zwierzęce[242]. Bada się[41] również wpływ[141] spożywania[121] tych[222] koncentratów na[64] ewentualne[242] zmiany[142] genetyczne[242] żywych[222] organizmów. Badania[112] te[212] muszą trwać dość długo, zwłaszcza że należy przebadać wpływ[141] takiego[221] odżywiania[121] na[64] następne[242] pokolenia[142] zwierząt. 
727~Taubman J., Blum A.~Ropa naftowa w świecie współczesnym~PWN~1967~83~31
Oczywiście, jednoznaczne[211] określenie[111] typu ropy[121] jest niemożliwe[211], gdyż zawiera ona kilkanaście[34] tysięcy różnych[222] związków. Zawartość[111] jednak niektórych[222] domieszek[122], takich[22] jak[9] siarka czy sole[112] nieorganiczne[212] i woda, ma często decydujące[241] znaczenie[141] dla[62] wartości[121] ropy[121]. Toteż obok[62] wyżej podanej[221] klasyfikacji[121] dzieli[501] się ropy[142] na[64] niskosiarkowe[242] [&] 
728~zbiorowa~Znane i nieznane. Szkice o fizyce teoretycznej~Iskry~1963~172~8
W[66] układzie[161] Kopernika[/][121] (dokładniej: w[66] układzie[161] związanym[261] ze[65] środkiem masy[121] systemu planetarnego[221]) można wytłumaczyć i przewidzieć ruchy[142] wszystkich[222] planet. Przy[66] tym[46] ruchy[112] te[212] będą[57] przyczynowo wyjaśnione[212] przez[64] wzajemne[241] oddziaływanie[141] wszystkich[222] ciał układu planetarnego[221], zgodnie z[65] prawem powszechnego[221] ciążenia[121] podanym[251] przez[64] Newtona[/][121]. 
729~zbiorowa~Znane i nieznane. Szkice o fizyce teoretycznej~Iskry~1963~177~25
W[66] teorii[161] tej[261] Einstein[/] uwzględnia, że geometria naszego[221] świata niekoniecznie musi być geometrią Euklidesa[/][121], że może[5] ona być geometrią Riemanna[/][121]. Przypominamy, że w[66] geometrii[161] Riemanna[/][121] własności[112] geometryczne[212] przestrzeni[121] zmieniają[501] się od[62] punktu do[62] punktu, że są[57] one określone[212] lokalnie. Geometria Riemanna[/][121] ma również tę własność[141], że w[66] pewnych[262] lokalnie wprowadzonych[262] układach współrzędnych[122] opis[111] lokalnych[222] własności[122] przestrzeni[121] mało się różni[501] od[62] opisu dawanego[221] przez[64] geometrię Euklidesa[/][121]. 
730~zbiorowa~Wkład Polaków do nauki~PWN~1967~45~7
Przytoczone[212] tu najwyższe[212] osiągnięcia[112], obok[62] dziesiątków innych[222], znaczniejszych[222] publikacji[122], obok[62] setek artykułów, świadczą o[66] niewątpliwie wielkim[261] rozumieniu[161] potrzeby[121] wyświetlenia[121] przez[64] naukę polską[241] życia[121], działalności[121] i nauki[121] genialnego[221] Polaka[121]. Prace[112] te[212], w[66] całości[161] wzięte[212], świadczą niezbicie, że nauka polska[211] w[66] tym[46], co[44] można było o[66] Koperniku[/] powiedzieć, nie dała[501] się zastąpić przez[64] uczonych[142] obcych[242], [&] 
731~zbiorowa~Wkład Polaków do nauki~PWN~1967~80~27
Sędziwój[/] pisał swe[242] traktaty[142] w[66] duchu epoki[121]; w[66] rozprawach jego[42] znajdują[501] się idee[112] Platona[/][121], Arystotelesa[/][121], Paracelsusa[/][121] i innych[222], pojęcia[112] niegdyś obowiązujące[212], dziś już całkiem przebrzmiałe[212]. W[66] traktatach Sędziwoja[/][121] alchemicy[112] znajdowali teorię kamienia filozoficznego[221], receptę na[64] ten[241] kamień[141], wyjaśnienie[141] różnych[222] alegorii[122] alchemicznych[222] i nowy[241] sens[141] tak zwanej[221] Tablicy[/][121] Szmaragdowej[/][221] Hermesa[/][121]. 
732~zbiorowa~Wkład Polaków do nauki~PWN~1967~126~1
Najprostszą[251] drogą[151] prowadzącą[251] do[62] syntezy[121] acetyloaminy[121] byłoby otrzymanie[111] najpierw jodku[121], lub bromku[121] acetylu[121], które[212] pod[65] działaniem amoniaku[121] mogłyby wytworzyć pożądany[241] związek[141]. Gdy jednak uzyskanie[111] jodku[121] albo bromku[121] okazało[501] się niemożliwe[211], Natanson[/] postanowił działać amoniakiem na[64] chlorek[141] etylenu, przypuszczając, że otrzyma acetyloaminę, według[62] schematu reakcji[121]: [&] 
733~zbiorowa~Wkład Polaków do nauki~PWN~1967~167{?}~9
Do[62] takich[222] powszechnie dziś stosowanych[222] przyrządów należy elektroda szklana, umożliwiająca oznaczanie[141] stężenia[121] jonów wodorowych[222] w[66] roztworach  wyrażanego[221] jako[61] [~] roztworu. Mało jednak znany[211] i w[66] związku[161] z[65] tym[45] zasługujący[211] na[64] przypomnienie[141] jest fakt[111], że została[57] ona opracowana około[8] sześćdziesiąt[34] lat temu[8] przez[64] Polaka[141]  profesora[141] doktora[141] Zygmunta[/][141] Klemensiewicza[/][141], [&] 
734~zbiorowa~Wkład Polaków do nauki~PWN~1967~183~9
Niezbędnym[251] warunkiem postępu badań naukowych[222] jest konfrontowanie[111] wyników eksperymentów różnych[222] uczonych[122]. Tymczasem wyników uzyskanych[222] przez[64] jednego[241] badacza[141] nie można na[+] ogół zestawiać z[65] wynikami innych[222] badaczy[122], stosujących[222] inne[242] przyrządy[142] i inne[242] metody[142] pomiarowe[242]. Świętosławski[/] doszedł do[62] wniosku[121] o[66] konieczności[161] stworzenia pewnych[222] kryteriów porównywalności[121]. Z[62] jego[42] inicjatywy[121] Międzynarodowa Unia Chemii[121] Czystej[221] i Stosowanej[221] powzięła uchwałę rozróżniającą[241] dwa[34] rodzaje[142] dokładnych[222] pomiarów wartości[122] stałych[122] fizykochemicznych[222]. 
735~zbiorowa~Wkład Polaków do nauki~PWN~1967~193~16{?}
Był to[41] zresztą uczony[111] mający[211] szeroko otwarte[242] oczy[142] na[64] postęp[141] nauki[121] i przyswajający[241] sobie[43] łatwo nowe[242] zdobycze[142], o[66] czym[46] świadczy jego[42] szereg[111] prac doświadczalnych[222] wykonywanych[222] w[66] Warszawie[/][161]. W[66] swych[262] odczytach wygłaszanych[262] w[66] Warszawskim[261] Towarzystwie Lekarskim[261] udostępniał szerszemu ogółowi najnowsze[242] i najbardziej aktualne[242] zdobycze[142] swej[221] dyscypliny[121], a w[66] roku[161] swej[221] śmierci[121]  tysiąc osiemset siedemdziesiątym[261] ósmym[261]  wydał pierwszy[241] tom[141] podręcznika chemii[121] fizjologicznej[221], [&] 
736~zbiorowa~Wkład Polaków do nauki~PWN~1967~207~20
Musimy pogodzić[501] się z[65] tym[45], że sposób[111] tłumaczenia[121] chemizmu zjawisk życiowych[222] opartych[222] na[66] pojęciach dostarczanych[262] nam przez[64] chemię ogólną[241], jest daleki[211] od[62] głębszego[221] zrozumienia[121] istoty[121] życia[121]. W[66] każdym[261] razie jednak wiemy, na[66] czym[46] ta istota polega, że jest nią[45] to[41], co[44] nazywamy dynamicznym[251] stanem żywej[221] materii[121], ustawicznym[251] rozkładem i resyntezą. 
737~Krysicki W.~Tajemnice liczb~NK~1964~7~2od dołu
Liczby[142] zapisywano w[66] Egipcie[/] tak, jak[9] i u[62] nas[42], to[41] jest od[62] lewej[221] do[62] prawej[221], umieszczając obok[62] siebie[42] jednostki[142] danego[221] rzędu, aż do[62] jego[42] wyczerpania[121]. Tak na[64] przykład[141] liczbę dwieście trzydzieści cztery przedstawiano w[64] następujący[241] sposób[141]. Łatwo spostrzec, że przy[66] tym[261] systemie zapisywania[121] liczb nie odczuwa się[41] zupełnie braku[121] zera[121]. 
738~Krysicki W.~Tajemnice liczb~NK~1964~53~15
Litera [~] podobnie jak[9] [~] jest skrótem wyrazu łacińskiego[221]: radix[$]. Mały[211] kwadrat[111] umieszczony[211] po[66] literce[161] [~] oznacza, że pierwiastek[111] jest pierwiastkiem kwadratowym[251]. Symbol[141] [~] nazywa Naronowicz[/] "radica kwadratu" albo "gruntogram[111]". Inny[211] autor z[62] tego[221] czasu używa nazwy[221] "ściana kwadratowa". Pudłowski[/] zaś, bliski[211] przyjaciel Jana[/][121] Brożka[/][121], rektora[121] Akademii[121] Krakowskiej[221], znakomitego[221] wówczas matematyka[121] polskiego[221], stosuje symbol[141] Rudolfa[/][121] lub też zapis[141] w[66] tej[261] formie[161]: [&] 
739~Krysicki W.~Tajemnice liczb~NK~1964~70~10
Jako[64] iloraz[141] [~] otrzymujemy liczbę dziewięć, którą[241] dopisujemy z[62] prawej[221] strony[121] czterech[32] i powstałą[241] w[64] ten[241] sposób[141] liczbę czterdzieści dziewięć mnożymy przez[64] dziewięć[34], a iloczyn[141] zapisujemy pod[65] liczbą trzysta siedemdziesiąt osiem. W[64] ten[241] sposób[141] otrzymaliśmy dotychczas taki[241] zapis[141]: Wobec[62] czego dziewięć[31] nie może[5] być drugą[251] cyfrą wyniku[121], lecz liczba od[62] niej[42] mniejsza. 
740~Krysicki W.~Tajemnice liczb~NK~1964~97~9od dołu
Na[66] podstawie[161] powyższych[222] przykładów możemy wysnuć następującą[241] wskazówkę praktyczną[241], która przyda[501] się przy[66] rozwiązywaniu[161] zadań: Jeżeli w[66] mianowniku[161] ułamka występuje suma[111] (różnica) dwóch[32] wyrazów, z[62] których[222] co[+] najmniej jeden[211] zawiera pierwiastek[141] kwadratowy[241], to[9] mnożąc licznik[141] i mianownik[141] przez[64] różnicę (sumę) tych[222] wyrazów, uwolnimy mianownik[141] z[62] niewymierności[121]. 
741~Pokorny E.J.~W kręgu Ziemi i planet~NK~1967~36{?}~11druga szpalta
Na[66] drodze[161] doświadczalnej[261] stwierdzono, że dźwięki[112] nie rozchodzą[501] się regularnie. Zauważono bowiem że wybuchy[112] wulkanów oraz bardzo silne[212] eksplozje[112] słyszane[212] są[57] tylko do[62] pewnej[221] odległości[121] od[62] miejsca[121] ich[42] powstania[121], dalej na[66] dużej[261] przestrzeni[161] są zupełnie niesłyszalne[212], za[65] tym[251] zaś pasem stają[501] się znów słyszalne[212]. Podobnie rzecz[111] się ma[501] i z[65] falami radiowymi rozchodzącymi[+] się w[66] atmosferze[161]. 
742~Pokorny E.J.~W kręgu Ziemi i planet~NK~1967~72~4druga szpalta
Prawo[111] powszechnego[221] ciążenia[121] odnosi[501] się nie tylko do[62] naszego[221] układu planetarnego[221], ale obowiązuje w[66] całym[261] Wszechświecie, a zatem odnosi[501] się i do[62] ruchów gwiazd tak trudnych[222] do[62] zauważenia[121] ze[62] względu na[64] olbrzymie[242] odległości[142] dzielące[242] je[44] od[62] Ziemi[121]. Pozornie więc proste[211] zjawisko[111] ziemskie[211] jakim[251] na[64] przykład[141] jest swobodny[211] spadek[111] ciał na[64] skutek[141] przyciągania[121] ziemskiego[221], zostało[57] powiązane[211] prawem powszechnego[221] ciążenia[121] ze[65] zjawiskami niebieskimi. 
743~Pokorny E.J.~W kręgu Ziemi i planet~NK~1967~73~9od dołu,pierwsza szpalta
Wszystkie[212] te[212] elementy[112] podlegają zmianom oprócz[62] jedynie osi[121] orbity[121], której[221] długość[111] prawie[8] że się nie zmienia[501], a zatem jak[9] nietrudno się domyślić[501]  okres[111] obiegu[121] planet, jako[61] ściśle związany[211] z[65] odległościami punktów przysłonecznego[221] i odsłonecznego[21], również jest stały[211]. Drugiego[221] rodzaju[121] zakłócenia[112] wiążą[501] się z[62] kolei[121] z[65] wzajemnym[251] oddziaływaniem na[64] siebie[44] planet [&] 
744~Pawlak Z.~Gramatyka i matematyka~PZWS~1965~47~{brak}
Pisząc symbolicznie, każdej[231] parze[131] [~] musimy przyporządkować trójkę [~] gdzie [~] oznacza jedną[241] z[62] liter [~]. Wyrażenie[141] [~] nazwiemy instrukcją maszyny[121]. Jeżeli takie[211] przyporządkowanie[111] istnieje, ruch[111] maszyny[121] dla[62] każdej[221] sytuacji[121] jest[57] jednoznacznie określony[211]. Przyporządkowanie[111] takie[211] jest pewną[251] funkcją. Ponieważ liczba stanów maszyny[121] jest skończona i słownik[111] jest skończony[211], więc liczba sytuacji[122] jest również skończona i wynosi [~] gdzie [~] jest liczbą symboli słownika, a [~]  liczbą stanów maszyny[121]. 
745~Pawlak Z.~Gramatyka i matematyka~PZWS~1965~57~{brak}
Badany[211] ciąg[111] symboli jest zdaniem poprawnym[251], jeżeli wychodząc z[62] punktu początkowego[221] [~] można dojść[5] do[62] punktu końcowego[221] [~] w[64] ten[241] sposób[141], że każdemu kolejnemu symbolowi badanego[221] ciągu[121] odpowiada przejście[111] odcinka grafu oznaczonego[221] tym[251] samym[251] symbolem, (wielokrotne[211] przechodzenie[111] tego[221] samego[221] odcinka jest[57] dozwolone[211]). Na[64] przykład[141] zdanie[111] [~] jest poprawne[211], gdyż w[66] grafie na[66] rysunku[161] pierwszym[261] istnieje następująca droga[111] z[62] [~] do[62] [~]: [&] 
746~zbiorowa~Dziewięć wieków (geografii polskiej)~WP~1967~34~{brak}
Trzeba jednak stwierdzić, że dzieło[111] Miechowity[/][121], okazały[211] tom[111] o[66] blisko[8] czterystu[36] stronicach ścisłego[221] druku[121], nie odpowiedziało w[66] całej[261] pełni[161] pięknym[232] zamierzeniom autora[121]. Z[62] bogatego[221] materiału Długosza[/][121] nie potrafił autor wybrać rzeczy[122] ważnych[222] i oddzielić od[62] błahych[222], pomijał ponadto milczeniem albo zbywał krótką[251] tylko wzmianką fakty[142] wielkiego[221] znaczenia[121] politycznego[221]. 
747~zbiorowa~Dziewięć wieków (geografii polskiej)~WP~1967~89{?}~{brak}
Munster[/] zaczerpnął wiadomości[142] o[66] Polsce[/][161] od[62] różnych[222] autorów[122] głównie z[62] ["]Kroniki[/][121]["] Miechowity[/][121]. Sięgnął także do[62] słynnego[221] kiedyś, lec w[66] tych[262] czasach przestarzałego[221] dzieła[121] geograficzno-historycznego[221] z[62] połowy[121] piętnastego[221] wieku[121] o[66] Europie[/][161], napisanego[221] przez[64] Włocha[141] Eneasza[/][141] Sylwiusza[/][141] Piccoolominiego[/][141], późniejszego[241] papieża[141] Piusa[/][141] Drugiego[/][241], Polsce[/][131] zresztą bardzo nieżyczliwego[241]. Dzieło[111] Długosza[/][121], które[211] dało pierwsze[242] podwaliny[142] pod[64] opis[141] geograficzny[241] kraju[121], dostarczyło Kromerowi[/][131] wiele[8] materiału. 
748~zbiorowa~Dziewięć wieków (geografii polskiej)~WP~1967~123~{brak}
Droga[111] do[62] tego[42] prowadziła poprzez[64] realizację reform światłych[222] magnatów[122] z[65] pomocą[151] oświeconego[221] społeczeństwa[121]. Wyricz[/] brał czynny[241] udział[141] w[66] tej[261] pracy[161]. Był autorem artykułów w[66] najpoczytniejszych[262] czasopismach, wydawał kalendarzyki[142]  bardzo lubianą[241] przez[64] społeczeństwo[141] lekturę na[+] co[+] dzień  pisał wiersze[142], brał udział[141] w[66] wydawaniu[161] dawnych[222] dzieł, zainicjował zbiorowe[241], obszerne[241] dzieło[141] historyczne[241], pisał podręczniki[142] geograficzne[242]. 
749~zbiorowa~Dziewięć wieków (geografii polskiej)~WP~1967~156~{brak}
Chciał też Siarczyński[/] usunąć termin[141] "geografia" i zastąpić go[44] polskim[251] "krajopisem". W[64] zabawną[241] wprost przesadę popadł stosując nazwę "Archanioł[/]" dla[62] określenia[121] Archangielska[/][121]. Nie używał też nazwy[121] "Słowianie[112]", lecz "Sławianie[/][112]" twierdząc (jak[9] wielu[32] współczesnych[222]), iż pochodzi ona od[62] "sławy[121]". 
750~zbiorowa~Dziewięć wieków (geografii polskiej)~WP~1967~13~{brak}
Zasługą jego[42] był także podział[111] kraju[121] na[64] dorzecza[142], co[41] było wtedy wielkim[251] osiągnięciem myśli[121] geograficznej[221]. Była[5] to[41] już jakaś metoda geograficzna. Przy[66] opisie[161] jezior trzymał[501] się regionalnego[221] podziału według[62] ziem (terra[$]). Przy[66] oznaczaniu[161] źródeł i ujść[122] rzek, jak[9] wspomniano, posługiwał[501] się prostą[251] i jasną[251] metodą, określając orientacyjnie źródło[141] i ujście[141] danej[221] rzeki[121] przez[64] wymienienie[141] leżących[222] w[+] pobliżu miejscowości[122], lasów, jezior, bagien czy gór. 
751~zbiorowa~Dziewięć wieków (geografii polskiej)~WP~1967~102~{brak}
Do[62] typowych[222] twierdz zbudowanych[222] "na[66] wyniosłościach" i skałach przy[66] których[262] nie[+] masz miast[122] lub innych[222] "mieszkań ludzkich[222]" należał według[62] Kromera[/][121] Melsztyn[/][111], Lanckorona[/], Ogrodzieniec[/][111], Lipowiec[/][111], Olsztyn[/][111], Pilcza[/][111], Czorsztyn[/][111], Sobień[/][111], Oświęcim[/][111] i Wiśnicz[/][111]. Niektóre[212] klasztory[112] posiadały też obwarowania[142] "ku[63] wygodzie[131] mieszkańców[122] zbudowane[242], a otoczone[242] nie opodal wioskami", jak[9] na[64] przykład[141] Tyniec[/][111]. 
752~zbiorowa~Dziewięć wieków (geografii polskiej)~WP~1967~246~{brak}
Ów[241] owoc[141] letnich[222] wypraw[122], zebrany[241] materiał[141], opracowywali oni w[66] porze[161] zimowej[261]. Nie będąc pewni pochodzenia[121] i składu mineralnego[221] jakichś[222] okazów geologicznych[222], wysyłali je[44] często specjalistom lub towarzystwom naukowym[232], nawet za[65] granicą, do[62] szczegółowego[221] oznaczenia[121]. Podobnie rzecz[111] się miała[501] ze[65] źródłami mineralnymi. Do[62] tego[221] to[8] okresu odnieść należy korespondencję Pola[/][121] z[65] Aleksandrem[/] Humboldtem[/]. 
753~zbiorowa~Dziewięć wieków (geografii polskiej)~WP~1967~301~{brak}
Ritter[/], równie[8] pracowity[211] i płodny[211], ma zasługę w[66] żmudnym[261] zestawieniu[161] opisów regionalnych[222]; wszystkie[242] zjawiska[142] geograficzne[242] traktował wszakże pod[65] kątem ich[42] celowości[121] oraz przydatności[121] dla[62] człowieka[121] i w[64] ten[241] sposób[141] zaciążył nad[65] geografią pierwszej[221] połowy[121] dziewiętnastego[221] wieku[121] swym[251] teleologicznym[251] poglądem. Już w[66] pierwszej[261] połowie[161] dziewiętnastego[221] wieku[121] zaczęły tworzyć[501] się podstawy[112] techniczne[212] i materialne[212], na[66] których[262] oparł[501] się rozwój[111] geografii[121] w[66] drugiej[261] połowie[161] tegoż[221] wieku[121]. 
754~zbiorowa~Dziewięć wieków (geografii polskiej)~WP~1967~390~{brak}
Od[62] dzieciństwa[121] zżył[501] się Jerzy[/] z[65] malowniczym[251] krajobrazem okolic Krakowa[/] i zapewne utkwiła w[66] jego[42] pamięci[161] sylwetka Śląskiego[/][221] Beskidu[/], od[62] Czupła[/][121] przez[64] Klimczok[/][141] po[64] Szyndzielnię[/][141], oglądana tak często z[62] Jaworza[/][121], gdzie spędzał część[141] dzieciństwa[121], ponieważ tu jego[42] ojciec ordynował co[62] roku[121] w[66] letnim[261] sezonie jako[61] balneolog[111]. 
755~zbiorowa~Dziewięć wieków (geografii polskiej)~WP~1967~424~{brak}
Chodziło o[64] to[44], by[9] nauczycielstwo[111] nie zasklepiało[501] się jedynie w[66] zagadnieniach dydaktycznych[262], lecz żeby je[44] zachęcić także do[62] naukowego[221] eksplorowania[121] środowiska[121] szkoły[121]. Sawicki[/] był także zwolennikiem współpracy[121] wszystkich[222] ośrodków geografii[121] w[66] Polsce[/][161] i sprawę zjednoczenia[221] wszystkich[222] polskich[222] towarzystw geograficznych[222] starał[501] się posunąć naprzód na[66] wspomnianym[261] wyżej zjeździe koleżeńskim[261] w[66] Krakowie[/][161]. 
756~zbiorowa~Dziewięć wieków (geografii polskiej)~WP~1967~479~{brak}
Jak[9] wspomniano, główną[251] dziedziną twórczości[121] Wąsowicza[/][121] była[5] kartografia. Był autorem szeregu[121] map oraz współautorem jednego[221] atlasu. Opracowane[212] przez[64] niego[44] prace[112] kartograficzne[212] były[57] sygnowane[212] bądź[9] samodzielnie, bądź[9] wspólnie z[65] Romerem[/] albo z[65] Władysławem[/] Migaczem[/] (jego[42] asystentem wrocławskim[251], późniejszym[251] docentem). Lwia część[111] wszakże produkcji[121] kartograficznej[221] Wąsowicza[/][121], wielokrotnie przewyższając liczbę i rozmiar[141] sygnowanych[222] przez[64] niego[44] pozycji[122], pozostała bezimienna i taka pozostanie[5] już na[+] zawsze. 
757~Gadomski J.~Powstanie kosmosu i jego życie~NK~1963~16~{brak}
Prędkość[111] rozchodzenia[+] się[121] światła[121] ocenił (podobnie jak[9] Arystoteles[/]) jako[64] nieskończenie[8] wielką[241]. Nie uszedł również jego[42] uwagi[121] charakter[111] ruchu[121] przyspieszonego[221] ciał swobodnie spadających[222] na[66] powierzchni[161] Ziemi[121]. W[64] ten[241] sposób[141] poddał Galileuszowi[/] problem[141] ten[241] do[62] wyjaśnienia[121]. Po[66] wielu[36] latach rozmyślań we[66] fromborskiej[261] wieży[161] mechanizm[111] światła[121] coraz wyraźniej wyłaniał[501] się z[62] gwiaździstego[221] nieba[121]. 
758~Gadomski J.~Powstanie kosmosu i jego życie~NK~1963~42~{brak}
Należy przypuścić, że już w[66] czasie tworzenia[+] się[121] owe[212] kondensacje[112] były[57] tak silnie związane[212] ze[65] sobą grawitacyjnie, iż w[66] ciągu[161] dalszego[221] żywota nie udało[501] im[43] się zerwać tych[222] więzów, by[9] biec w[66] przestrzeni[161] jako[61] dwie[31] niezależne[212] od[62] siebie[42] gwiazdy[112]. Wiadomo  mówi Jeans[/]  że kondensacje[112] gwiazdotwórcze[212] w[66] masie[161] gazu mgławicowego[221] mogą mieć różne[242] rozmiary[142]. 
759~Gadomski J.~Powstanie kosmosu i jego życie~NK~1963~99~{brak}
Przed[65] trzydziestu[35] laty astronomowie rosyjscy [~] Shajn[/] i [~] Struve[/], badając spektrogramy[142] zdjęte[242] w[66] obserwatorium[161] astrofizycznym[261] w[66] Simeisie[/][161] na[66] Krymie[/], zauważyli, że większość[111] gwiazd olbrzymich[222], młodych[222] wykazuje wszystkie[242] linie[142] widmowe[242] nieostre[242], jakby zamazane[242], podczas[+] gdy gwiazdy[142] starsze[242] wiekiem przede[+] wszystkim karły[142] i podkarły[142], cechują wyraźne[212] ostre[212] "profile[142]" wszystkich[222] linii[122] widmowych[222]. 
760~Gadomski J.~Powstanie kosmosu i jego życie~NK~1963~114{?}~{brak}
Jeżeli kiedykolwiek uda[501] się nam nawiązać kontakt[141] radiowy[241] z[65] inteligencjami zamieszkującymi na[66] planetach pierworodnych[262] takiego[221] układu podwójnego[221], to[9] będzie można otrzymać od[62] nich[42] dokładny[241] opis[141] takiej[221] operacji[121] planetotwórczej[221], co[41] miałoby dla[62] kosmogonii[121] ogromne[241] znaczenie[141]. Bardziej zawile muszą się przedstawiać[501] stosunki[112] termiczne[212] na[66] ewentualnych[262] planetach luźnych[222] układów podwójnych[222], których[222] słońca[112] okrążają wspólny[241] im[43] środek[141] masy[121] w[66] dużej[261] odległości[161]. 
761~Kuźmiński B.~Polskie nazwy na mapach świata~NK~1967~5~{brak}
Również i pobudki[112] religijne[212]  wyjazdy[112] na[64] inne[242] kontynenty[142] misjonarzy[122] dla[62] nawracania[121] "pogan[122]" które[212] gdzie[+] indziej miały[5] zapewne znaczenie[141] w[66] poznawaniu[161] obcych[222] krajów, u[62] nas[42] nie odegrały znaczniejszej[221] roli[121]. W[66] okresie wielkich[222] odkryć[122] geograficznych[222] Polacy nie przejawiali zainteresowania[121] zamorskimi krajami. Jan[/] z[/][62] Kolna[/][121] jest raczej postacią legendarną[251]. 
762~Kuźmiński B.~Polskie nazwy na mapach świata~NK~1967~60~{brak}
Na[66] początku[161] naszego[221] stulecia[121] bawi w[66] rejonie Niebieskiego[/][221] Nilu[/][121], gdzie zimują niemal wszystkie[212] ptaki[112] Europy[/], nasz[211] znakomity[211] zoolog Jan[/] Sztolcman[/], a na[66] obszarze pomiędzy[65] rzekami Kongo[/] i Nil[/]  antropolog Jan[/] Czekanowski[/]. W[66] latach tysiąc dziewięćset dziewięć  tysiąc dziewięćset dziesięć odbył wyprawę do[62] wschodniej[221] Afryki[/][121] Antoni[/] Jakubski[/], był on pierwszym[251] Polakiem, który[211] wszedł na[64] szczyt[141] Kilimandżaro[/]. 
763~Kuźmiński B.~Polskie nazwy na mapach świata~NK~1967~93~{brak}
Podróże[112] badawcze[212] geologa[121] Józefa[/][121] Siemiradzkiego[/][121] przyczyniły[501] się wydatnie do[62] poznania[121] Patgonii[/][121]. On też podobnie jak[9] Zuber[/] parokrotnie przemierzał nieznanymi szlakami Kordyliery[/][142] z[62] Argentyny[/] do[62] Chile[/] i z[+] powrotem. Józef[/] Jackowski[/] dokonał ważnych[222] badań geologicznych[222] w[66] Boliwii[/][161], a nasz[211] znakomity[211] uczony[111] Roman[/] Kozłowski[/] zorganizował w[66] tym[261] kraju[161] szkolnictwo[141] górnicze[241] i założył pierwszą[241] stację meteorologiczną[241]. 
764~Kuźmiński B.~Polskie nazwy na mapach świata~NK~1967~149~{brak}
[>] Planetoida Śniadecka[/]. Nazwa planetoidy[121], odkrytej[221] przez[64] astronoma[141] [~] Arenda[/][141] z[62] Obserwatorium[121] Astronomicznego[221] w[66] Uccle[/] w[66] Belgii[/][161], zarejestrowanej[221] w[66] katalogu[161] pod[65] numerem tysiąc dwieście sześćdziesiąt trzy. Odkrywca nazwał ją imieniem Jana[/][121] Śniadeckiego[/][121] profesora[121] Uniwersytetu Jagiellońskiego[221] i Wileńskiego[221], założyciela[121] obserwatoriów astronomicznych[222] w[66] Krakowie[/] i Wilnie[/]. 
765~Miller J.~Człowiek poznaje świat~NK~1964~26~{brak}
Dokonał on między[+] innymi względnie dokładnego[221] opisu Polski[/][121] z[62] dziesiątego[221] wieku[121], z[62] okresu panowania[121] Mieszka[/][121] Pierwszego[/][221]. Inny[211] podróżnik. Ibrahim[+] ihn[+] Batuta[/], pozostawił cenne[242] zapiski[142] z[62] podróży[121] po[66] Afryce[/][161] północnej[261] i Bliskim[/][261] Wschodzie[/]. Łączenie[111] wypraw[122] handlowych[222] z[65] badaniami naukowymi nie było u[62] Arabów[122] przypadkowe[211]. Całą[241] Europę[/] trawiły mordercze[212] wojny[112], toczone[212] nawet między[65] poszczególnymi rodami. 
766~Miller J.~Człowiek poznaje świat~NK~1964~31~{brak}
Każde[241] zjawisko[141] akustyczne[241] można uznać tylko wtedy, kiedy istnieje odbiornik[111]: czy to[8] w[66] postaci[161] radioaparatu, czy po[+] prostu ludzkiego[221] ucha[121]. Jeżeli ktoś krzyczy, choćby najgłośniej, ale nie jest[57] słyszany[211] przez[64] nikogo[44], nikt nie może[5] tego[221] wołania[121] potwierdzić i jest tak, jakby go[42] wcale nie było. Podobnie się rzecz[111] ma[501] z[65] odkryciami geograficznymi. 
767~Miller J.~Człowiek poznaje świat~NK~1964~39~{brak}
Organizowane[212] przez[64] Henryka[/][141] ekspedycje[112] dokonywały coraz dalszych[222] odkryć[122]: na[66] Atlantyku[/][161]  Madera[/] i Wyspy[112] Azorskie[/][212] (czyli Jastrzębie[/][212]), wzdłuż[62] kontynentu: Przylądek[111] Biały[/][211] z[65] wysepkami Arquin[/]. Przylądek[111] Zielony[/][211] z[65] sąsiadującym[251] archipelagiem i całe[211] wybrzeże[111] gwinejskie[211], na[66] którym[261] niedaleko[62] ujścia[121] Nigru[/] założono port[141], nazwany[241] od[62] portu w[66] południowej[261] Portugalii[/][161], z[62] którego[221] wypływały ekspedycje[112] Lagos[/] (dzisiejsza stolica Nigerii[/][121]). 
768~Miller J.~Człowiek poznaje świat~NK~1964~81~{brak}
Wybitny[211] filozof francuski[211] Wolter[/] na[64] wiadomość[141] o[66] klęsce[161] wyraził[501] się z[65] lekceważeniem, że "Francja[/] straciła w[66] Kanadzie[/][161] kilka[34] akrów śniegu[121]". Gdy dziś patrzymy na[64] bogate[241] i stale[8] rozwijające[+] się[241] państwo[141] kanadyjskie[241], dziwi nas[44] taka opinia. Trudno, czasem[8] i mędrzec może[5] się bardzo poważnie pomylić[501]. 
769~Miller J.~Człowiek poznaje świat~NK~1964~89~{brak}
Tores[/] wyruszył na[64] zachód[141] i wkrótce wpłynął w[64] cieśninę zwaną[241] dziś Cieśniną[151] Torresa[/][121]. Oddziela ona Australię[/] od[62] Nowej[/][221] Gwinei[/][121]. Torres[/] wylądował na[66] kontynencie australijskim[261] jako[61] odkrywca  w[66] tym[261] samym[261] miejscu[161], w[66] którym[261] Jansz[/] był o[64] rok[141] wcześniej  nic[44] oczywiście nie wiedząc o[66] swoim[261] poprzedniku[161]. 
770~Miller J.~Człowiek poznaje świat~NK~1964~120~{brak}
Dybowski[/] napisał też pierwsze[242] słowniki[142] języków wschodniosyberyjskich[222]. W[66] tysiąc osiemset osiemdziesiątym[261] czwartym[261] roku[161] osiedlił[501] się we[66] Lwowie[/] i otrzymał Katedrę na[66] tamtejszym[261] uniwersytecie. Po[66] obaleniu[161] caratu Akademia Nauk ZSRR[=] nadała mu tytuł[141] członka-korespondenta[121]. Uczeń Dybowskiego[/][121] Jan[/] Czerski[/] działał w[66] tych[262] samych[262] rejonach, lecz przeprowadzał badania[142] geologiczne[242]. 
771~Koszarski W.~Bogactwa mineralne Dolnego Śląska~PZWS~1963~18~{brak}
Występujący[211] tam węgiel[111] brunatny[211] pochodzi z[62] okresu trzeciorzędowego[221] (miocen). Zagłębie[111] żytawskie[211], znajdujące[+] się[211] w[66] obniżeniu[161] tektonicznym[261], ma kształt[141] wydłużony[241] ku północo-wschodowi, a więc w[66] kierunku[161] przeciwnym[261] do[62] linii[121] Sudetów[/]. Oś[111] zagłębia[121] północ-południe wynosi około[62] szesnastu[32] kilometrów, a oś[111] poprzeczna  siedem[34] kilometrów. Przez[64] zagłębie[141] przepływa graniczna rzeka Nysa[/] Łużycka[/][211], która dzieli je[44] na[64] dwie[34] części[142], pozostawiając większą[241] po[66] stronie[161] polskiej[261]. 
772~Koszarski W.~Bogactwa mineralne Dolnego Śląska~PZWS~1963~52~{brak}
W[66] południowo-zachodnim[261] obramowaniu[161] Gór Sowich[/][222] na[66] obszarze kamieniołomu w[66] Słupcu[/] aż do[62] Boszkowa[/][121] występuje diabaz[111]. Spotyka się[41] tam gruboziarniste[242] i drobnoziarniste[242] odmiany[142] tej[221] skały[121] o[66] barwach szarych[262] i ciemnych[262]. Różne[212] odmiany[112] diabazów budują również częściowo i Góry[142] Kaczawskie[/][242]. 
773~Koszarski W.~Bogactwa mineralne Dolnego Śląska~PZWS~1963~65~{brak}
W[66] zamierzchłych[262] czasach granity[112] służyły do[62] wytwarzania[121] narzędzi pracy[121], a w[66] okresie wczesnohistorycznym[261] wyrabiano z[62] granitu kamienie[142] żarnowe[242]. Wyroby[112] te[212] nie tylko zaspokajały potrzeby[142] okolicznej[221] ludności[121], ale także były[57] wysyłane[212] do[62] wielu[32] krajów Europy[/]. Do[62] najbardziej pospolitych[222] i najważniejszych[222] związków skałotwórczych[222] należy dwutlenek[111] krzemu [~], czyli krzemionka. 
774~Koszarski W.~Bogactwa mineralne Dolnego Śląska~PZWS~1963~73~{brak}
W[66] niektórych[262] bazaltach spotyka się[41] charakterystyczne[242] bomby[141] (koncentracje[142] kryształów), zazwyczaj koloru oliwkowego[221], zbudowanych[222] z[62] drobnych[222] ziarenek oliwinu. Są one jednocześnie widocznymi wskaźnikami, że w[66] otaczających[262] je[44] bazaltach występuje zwykle i oliwin[111] w[66] formie[161] prakryształów. Jeszcze przed[65] kilku[35] milionami lat w[66] młodszym[261] trzeciorzędzie na[66] ziemiach Dolnego[/][221] Śląska[/][121] czynne[212] były[5] liczne[212] wulkany[112], z[62] których[222] kraterów wylewała[501] się ognista, płynna masa  lawa. 
775~Koszarski W.~Bogactwa mineralne Dolnego Śląska~PZWS~1963~107~{brak}
Glinki[112] ceramiczne[212] w[66] tym[261] rejonie eksploatuje się[41] przeważnie w[66] podziemnych[262] kopalniach, ale są tu także kopalnie[112] odkrywkowe[212]. Do[62] takich[222] kopalń odkrywkowych[222] należy między[+] innymi kopalnia glinek[122] położonych[222] między[65] Milikowem[/][151] a Nowogrodźcem[/]. Glinki[112] zalegają tu grubą[251] kilkunastometrową[251] warstwą. Są to[41] różnobarwne[212] glinki[112], najczęściej jasnokremowe[212], miejscami zabarwione[212] tlenkami żelaza[121] na[+] żółto. 
776~Łętocha T.~Angola przemówiła~KiW~1964~10~{brak}
Obecnie składa[501] się on głównie z[62] sawanny[121] i jest[57] słabo zaludniony[211]. Niewątpliwie w[66] przyszłości[161] jego[42] rozwój[111] będzie[56] się opierał[521] przede[+] wszystkim na[66] wykorzystaniu[161] miejscowych[222] zasobów wodnych[222]. Zalicza się[41] do[62] nich[42] górny[241] bieg[141] wielkiej[221] rzeki[121] afrykańskiej[221]  Zambezi[/] do[62] Konga[/], Kuilu[/], Czikapa[/], Cziumbe[/] i Ksai[/]. 
777~Łętocha T.~Angola przemówiła~KiW~1964~44~{brak}
Kiedy zaś przynaglany[211] przez[64] Afonsa[/][141], który[211] doskonale zdawał sobie[43] sprawę z[62] politycznego[221] znaczenia[121] legacji[121] portugalskiego[221] monarchy, zdecydował[501] się wreszcie wyruszyć do[62] Mbanzy[/][121], zmarł w[66] czasie podróży[121] przez[64] interior[141]. Wydarzenie[111] to[211] wzmocniło pozycje[142] miejscowych[222] Portugalczyków[122]. Nie upłynął nawet rok[111], a zmusili oni następcę da[+] Silvy[/][121] do[62] opuszczenia[121] Konga[/]. 
778~Łętocha T.~Angola przemówiła~KiW~1964~91{?}~{brak}
Jednocześnie zawierał on specyficzną[241] klauzulę, przewidującą[241] surowe[242] kary[142] za[64] "włóczęgostwo[141]", podkreślając, że kontrakt[111] pracy[121], zawarty[211] pomiędzy[65] robotnikami i pracodawcą, przynosi obydwóm równe[242] korzyści[142]. Skutki[112] były[5] łatwe[212] do[62] przewidzenia[121]. Wielu[32] właścicieli[122] zatrzymało dawnych[242] niewolników[142] pod[65] pretekstem zawarcia[121] kontraktu. 
779~Łętocha T.~Angola przemówiła~KiW~1964~99~{brak}
Wydaje ona dekrety[142] z[65] mocą[151] ustaw[122] w[66] sprawach dotyczących[262] kolonii[121], zatwierdza porozumienia[142] o[66] zaciągnięciu[161] pożyczki[121] czy przyznaniu[161] koncesji[121] przez[64] określoną[241] posiadłość[141], mianuje i odwołuje generalnych[242] gubernatorów[142] oraz sprawuje  za[65] pośrednictwem szeregu[121] komisji[122] i instytucji[122]  efektywną[241] kontrolę nad[65] życiem gospodarczym[251] kolonii[122]. Ministerstwo[111] do[62] spraw[122] Zamorskich[222] ponosi natomiast odpowiedzialność[141] za[64] funkcjonowanie[141] administracji[121] kolonialnej[221]. 
780~Łętocha T.~Angola przemówiła~KiW~1964~133~{brak}
Traktują oni sprawę wyzwolenia[121] swego[221] kraju[121] jako[64] część[141] wielkiej[221] kampanii[121], zmierzającej[221] do[62] uwolnienia[121] całego[221] kontynentu od[62] europejskiego[221] panowania[121]. Obie[34] grupy[142] łączy[5] wspólne[211] dążenie[111] do[62] obalenia[121] reżimu Salazara[/][121]. Tu też sięgają granice[112] ich[42] współpracy[121]. Działający[211] w[66] Wielkiej[/][221] Brytanii[/][121] tak zwany[211] Komitet[111] Koordynacyjny[211] wydaje miesięcznik[141] ["]Portuguese[+] and[+] Colonial[+] Bulletin[/]["]. 
781~Łętocha T.~Angola przemówiła~KiW~1964~187~{brak}
W[66] tym[261] celu[161] ma nastąpić postęp[111] rolnictwa[121], a przede[+] wszystkim likwidacja jego[42] monokulturowego[221] charakteru, wzrost[111] produkcji[121] rolnej[221] oraz mechanizacja pracy[121] na[66] wsi[161]. Przewiduje się[41] także przeprowadzenie[141] reformy[121] rolnej[221], która pozwoli znieść wszelką[241] niesprawiedliwość[141] oraz prywatny[241] monopol[141] produkcji[121] artykułów rolnych[222] masowego[221] spożycia[121] jak[9] również urzeczywistnić zasadę: "Ziemia należy do[62] tych[222], którzy ją uprawiają". 
782~Lomban J.~Ujarzmienie Rzeki Żółtej~PZWS~1965~15~{brak}
Słynny[211] Nil[/][111] ma przecież w[66] jednym[161] metrze sześciennym[261] wody[121] tylko jeden[241] kilogram[141] mułu. Amerykańskie[211] Kolorado[/]  dziesięć[34] kilogramów. Ale owe[212] trzydzieści[31] cztery[31] kilogramy[112] to[41] tylko średnia[111] w[66] okresie niepowodziowym[261]. Są miejsca[112], w[66] których[262] w[66] czasie powodzi[121] zawartość[111] mułu w[66] Rzece[/][161] Żółtej[/][261] wynosi pięćset[34] osiemdziesiąt[34] kilogramów na[64] metr[141] sześcienny[241]. Płynie[5] więc woda pół[+] na[+] pół wymieszana z[65] żółtym[251] lessem. 
783~Lomban J.~Ujarzmienie Rzeki Żółtej~PZWS~1965~30~{brak}
I z[62] tych[222] okolic pochodzą może[8] najpiękniejsze[212], może[8] półhistoryczne[212], legendy[112] chińskie[212]. Jedna z[62] nich[42] omawia dzieła[142] Wielkiego[/][221] Ju[/]. Ojciec jego[42], Kun[/] był ministrem na[66] dworze legendarnego[221] władcy[121] Szuna[/][121]. Król polecił mu ujarzmić wody[142]. Kun[/] dziesięć[34] lat walczył z[65] powodzią i nie zdołał jej[42] opanować. Za[64] karę został[57] stracony[211], a zadanie[141] jego[42] powierzono synowi. 
784~Lomban J.~Ujarzmienie Rzeki Żółtej~PZWS~1965~61~{brak}
Po[66] zwycięstwie nie dotrzymali jednak słowa[121] i zaczęli walkę z[65] niedawnymi sprzymierzeńcami. Stworzyli oni państwo[141] zwane[211] Cin[/] (złote[211]). Państwo[111] to[211] zadało wiele[34] klęsk Chinom[/] i wreszcie w[66] dwunastym[261] wieku[161] zajęło północ[141] kraju[121] wraz[8] ze[65] stolicą Kaifengiem[/][151]. Ośrodki[112] życia[121] państwowego[211] Chin[/] przeniesione[212] zostały[57] na[64] południe[141]. Dorzecze[111] Rzeki[/][121] Żółtej[/][221] znalazło[501] się na[64] pewien[241] czas[141] w[66] rękach ludów stojących[222] dużo niżej pod[65] względem[151] kulturalnym[251] niż Chińczycy. 
785~Lomban J.~Ujarzmienie Rzeki Żółtej~PZWS~1965~75~{brak}
Jednym[251] z[62] najważniejszych[222] zadań gospodarczych[222], jakie[242] realizuje Chińska[/] Republika[/] Ludowa[/], jest wieloletni[211] plan[111] ujarzmienia[121] Rzeki[/][121] Żółtej[/][221]. Plan[111] przewiduje zarówno wznoszenie[141] wałów ochronnych[222] i uregulowanie[141] rzeki[121], jak[9] i zabezpieczenie[141] zboczy[122] środkowego[221] biegu[121] rzeki[121] przed[65] erozją oraz stworzenie[141] wielkich[222] systemów nawadniających[222] i uzyskanie[141] z[62] rzeki[121] energii[121] wodnej[221], a także przystosowanie[141] jej[42] do[62] potrzeb komunikacyjnych[222]. 
786~Sosiński R.~Fizyka wokół nas~PZWS~1965~23~{brak}
Wystarczy popchnąć siłę lodu ku[63] górze[131] siłą tylko nieco większą[251] [~] od[62], aby[9] nadać jej[43] ruch[141] ku[63] górze[131]. Łatwo zauważyć że siła [~] jest znacznie mniejsza od[62] ciężaru [~]. Jednocześnie można też spostrzec, że gdybyśmy zmieniali[54] kąt[141] nachylenia[121] deski[121], to[9] wówczas będzie[56] się także zmieniać[511] siła [~], pozostając zawsze mniejszą[251] od[62] siły[121][~]. 
787~Sosiński R.~Fizyka wokół nas~PZWS~1965~78~{brak}
O[66] pracy[161] w[66] sensie fizycznym[261] może[5] być mowa tylko wówczas, gdy wysiłkowi towarzyszy[5] ruch[111] przedmiotu, na[64] który[241] ten[211] wysiłek[111] został[57] skierowany[211], gdy przedmiot[111] ten[211] przebędzie jakąś[241] drogę pod[65] wpływem działania[121] siły[121]. Dopiero gdybyśmy na[64] przykład[141] tę[241] walizkę wnieśli[54] na[64] piętro[141], wtedy  z[62] punktu widzenia[121] fizyki[121]  wykonalibyśmy pracę. 
788~Sosiński R.~Fizyka wokół nas~PZWS~1965~36~{brak}
Przykładów można[54] by przytoczyć mnóstwo[141]: ruszający[211] samochód[111]  ruch[111] jednostajnie przyspieszony[211], hamujący[211] samochód[111]  ruch[111] jednostajnie opóźniony[211], pociąg[111] na[66] trasie[161]  ruch[111] jednostajny[211] i tak dalej. (Oczywiście przykłady[112] te[212] są[57] do[62] pewnego[221] stopnia przybliżone[212].) Znajomość[111] praw[122] ruchu[121] ciał jest niezmiernie ważna w[66] życiu[161] ludzi[122]. Wszak wiele[31] maszyn, urządzeń, cały[211] transport[111] i komunikacja oparte[212] są[57] na[66] ruchu[161]. 
789~Sosiński R.~Fizyka wokół nas~PZWS~1965~112~{brak}
Zamiana pracy[121] mechanicznej[221] w[64] energię cieplną[241] ma wielkie[241] znaczenie[141] w[66] praktyce[161]. Na[66] tej[261] zasadzie[161] opiera[501] się na[64] przykład[141] hamowanie[111] wszelkich[222] pojazdów. Jadący[211] szybko samochód[111] ma znaczną[241] energię kinetyczną[241]. Chcąc zwolnić jego[42] ruch[141] należy w[64] jakiś[241] sposób[141] zmniejszyć ten[241] zasób[141] energii[121]. Ale, jak[9] wiemy, energia jest niezniszczalna. Nie można jej[42] unicestwić, można ją tylko zmienić w[64] inny[241] rodzaj[141] energii[121]. 
790~Sosiński R.~Fizyka wokół nas~PZWS~1965~125{?}~{brak}
Wiadomo na[64] przykład[141], że psy[112] słyszą niektóre[242] ultradźwięki[142]. Jeśli gwizdniemy na[64] wyszkolonego[241] psa[141] specjalnym[251] gwizdkiem ultradźwiękowym[251], to[9] żaden[211] człowiek[111] nie usłyszy tego[42], a pies[111] usłyszy i, jeśli będzie[57] nauczony[211], to[9] przybiegnie do[62] nas[42]. Fale[112] dźwiękowe[212] rozchodzą[501] się nie tylko w[66] powietrzu[161]. Kąpiąc[501] się w[66] rzece[161] i nurkując pod[65] wodą możecie doskonale słyszeć śmiech[141] i krzyki[142] kolegów[122] stojących[222] nad[65] wodą. 
791~Leliwa J.~Irak wczoraj i dziś~PZWS~1964~18~{brak}
Dawniej było tu morze[111]. Potem muł[111] wyparł je[44] i na[66] miejscu[161] dawnej[221] zatoki[121] powstały[5] jeziora[112]: Hammar[/], Czanuja[/], Sanija[/]. Brzegi[112] ich[42] są niskie[212], zabagnione[212], równinne[212], czasem[8] trudno odróżnić bagno[141] od[62] jeziora[121]. Nasz[211] samolot[111] mija jeziora[142] leci teraz nad[65] dwoma pasmami niedużych[222], kopulastych[222] pagórków. Są to[41] stożki[112] dawnych[222] wulkanów. 
792~Leliwa J.~Irak wczoraj i dziś~PZWS~1964~54~{brak}
Zainteresowano[501] się tym[45] dlatego, że dopiero w[66] dwudziestym[261] wieku[161] wielki[211] rozwój[111] przemysłu spowodował ogromne[24] zapotrzebowanie[141] paliw. Rozpoczęły[501] się na[64] wielką[241] skalę wiercenia[112], a w[64] ślad[141] za[65] nimi powstawały szyby[112] naftowe[212] i rurociągami popłynęło brązowe[211] złoto[111]: Baba[+] Gurgur[/], czyli Ojciec[/][111] Gurgur[/], jak[9] nazywają ropę naftową[241] Arabowie. Baba[$] bowiem w[66] ich[42] języku[161] znaczy coś[44] zupełnie przeciwnego[221] niż u[62] nas[42]. 
793~Ogarek-Czoj H.~Korea Północna - kraj Czholima~KiW~1965~8~{brak}
Korea[/]  kraj[111] w[66] większej[261] swej[261] części[161] górzysty[211] (prawie[8] trzy[34] czwarte[142] powierzchni[121] kraju[121] zajmują góry[112])  ma niezwykle urozmaicony[241] krajobraz[141]. Jak[9] okiem sięgnąć, wszędzie na[66] horyzoncie widnieją góry[112]. To[9] nagle, wśród[62] równiny[121], wyrasta urwista skała, jakby rzucona tu przypadkiem[8], to[9] wznosi[501] się góra o[66] charakterystycznym[261] stożkowatym[261] kształcie mandżurskich[222] sopek[122], to[9] w[66] oddali[161], zasnute[212] mgłą, ukazują[501] się lesiste[212] zbocza[112]. 
794~Ogarek-Czoj H.~Korea Północna - kraj Czholima~KiW~1965~40{?}~{brak}
Sztuka wojenna rozwinęła[501] się najlepiej w[66] Kogurio[/]  państwie bezpośrednio sąsiadującym[261] z[65] Chinami[/] i najbardziej narażonym[261] na[64] napaści[142] z[+] zewnątrz. Dwie[31] kolejne[212] dynastie[112] Chin[/]  Sui[/] i Tang[/]  próbowały podporządkować sobie[43] Kogurio[/]. Dynastia Sui[/] dwukrotnie, w[66] latach pięćset dziewięćdziesiąt osiem i sześćset dwanaście, napadała z[66] wielkimi armiami na[64] państewko[141] koreańskie[241], lecz obie[31] te[212] wyprawy[112] zakończyły[501] się fiaskiem. 
795~Ogarek-Czoj H.~Korea Północna - kraj Czholima~KiW~1965~49~{brak}
Oprócz[62] rolnictwa[121] rozwijało[501] się także rzemiosło[111], kwitł handel[111] wewnętrzny[211] i zagraniczny[211], zreorganizowano armię, wzmocniony[211] został[57] system[111] obronny[211] kraju[121]. Na[66] północnych[262] jego[42] krańcach "uspokojono" Dżurdżenów[142]; specjalna ekspedycja wyruszyła daleko na[64] południe[141], aby[9] zniszczyć bazę piratów[122] japońskich[222] na[66] wyspie[161] Cuszima[/], ustanowione[212] zostały[57] normalne[212], pokojowe[212] stosunki[112] z[65] dynastią Ming[/] w[66] Chinach[/]. 
796~Ogarek-Czoj H.~Korea Północna - kraj Czholima~KiW~1965~29~{brak}
Orka, często przy[66] pomocy[161] drewnianej[221] sochy[121] ciągnionej[221] nawet nie przez[64] woły[142], lecz przez[64] ludzi[142], z[62] natury[121] rzeczy[122] nie mogła być zbyt[8] głęboka. Próby[112] intensyfikacji[121] gospodarki[121] rolnej[221] szły przede[+] wszystkim w[66] kierunku[161] zapewnienia[121] dopływu wody[121] na[64] pola[142] i regulowania[121] jej[42] poziomu  przy[66] uprawie[161] ryżu[121] sprawa ta miała pierwszorzędne[241] znaczenie[141]. Ogrodnictwem zajmowali[501] się raczej przybysze spoza[62] granic Korei[/][121]  głównie Chińczycy. 
797~Ogarek-Czoj H.~Korea Północna - kraj Czholima~KiW~1965~67~{brak}
Rozpoczął przygotowania[142] do[62] wyprawy[121] na[64] Chiny[/][142]. Najprostsza droga[111] wiodła prze[64] Koreę[/]. Jednak król[111] koreański[211] odmówił zezwolenia[121] na[64] przemarsz[141] wojsk japońskich[222] przez[64] jego[42] terytorium[141]. W[66] roku[161] tysiąc pięćset dziewięćdziesiątym[261] drugim[261] Hideyoshi[/] ląduje w[66] Pusanie[/][161]. Armia jego[42] liczy dwieście[34] tysięcy żołnierzy[122]. 
798~Śliwka-Szczerbic W.~Harmattan i wielki deszcz~KiW~1965~42~{brak}
Nie można jednak tego[221] dnia postawić na[66] stole żadnego[221] owocu[121] ani żadnej[221] jarzyny[121] z[62] własnego[221] ogrodu czy zakupionej[221] za[64] własne[242] pieniądze[142]. Kto by tak postąpił[54]  dałby dowód, że nie ma przyjaciół. A to[41] by było[54] bardzo, bardzo źle... Tak więc nowy[211] Rok[111] w[66] Ghanie[/]  święto[111] pełne[21] symboliki[121] i tradycyjnych[222] ceremonii[122]  jest szczególnie dobrą[251] okazją umocnienia[121] więzów rodzinnych[222], przyjacielskich[222], społecznych[222]. 
799~Śliwka-Szczerbic W.~Harmattan i wielki deszcz~KiW~1965~50~{brak}
Nadeszła ona dopiero po[66] sześciu[36] latach, w[66] dniu[161] szóstego[221] marca tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego[221] siódmego[221] roku[121], dokładnie w[64] sto[34] trzynaście[34] lat od[62] dnia, w[66] którym[261] wodzowie szczepów Południa[/][121] formalnie uznali kolonialną[241] władzę królowej[221] Wiktorii[/]. Wielkim[251] zwycięstwem ruchu[121] wyzwoleńczego[221] Afryki[/] było powstanie[111] tego[221] pierwszego[221] (nie licząc Liberii[/][121]) niepodległego[221] państwa[121] murzyńskiego[221] na[64] południe[141] od[62] Sahary[/], które[211] przyjęło dumną[241] starożytną[241] nazwę[141] Ghany[/]. 
800~Śliwka-Szczerbic W.~Harmattan i wielki deszcz~KiW~1965~186~{brak}
I tak w[64] każdy[241] wtorek[141] i piątek[141], w[66] czasie pełnej[221] muzyki[121] i tańców pięciogodzinnej[221] ceremonii[121] rytualnej[221] (od[62] czwartej[221] trzydzieści do[62] dziewiątej[221] trzydzieści rano), w[64] kapłankę wstępuje duch[111] Nana[+] Akonndei[/][121], który[211] daje konkretne[242] wskazówki[142] dla[62] leczenia[121] poszczególnych[222] bieżących[222] wypadków chorobowych[222]. 
801~Śliwka-Szczerbic W.~Harmattan i wielki deszcz~KiW~1965~195~{brak}
Więc jest[57] z[65] całym[251] przepychem urządzona sala tronowa, z[65] pięknym[251], kutym[251] w[66] srebrze tronem i kilkoma złocistymi berłami, cała zastawiona misternie rzeźbionymi stołkami (stool[$]); jest sypialnia, w[66] której[261] podziwiamy między[+] innymi bogaty[241] zestaw[141] barwnych[222] szat kente; obok[8]  sala muzyki[121], w[66] której[261] można zobaczyć wszelkie[242] odmiany[142] afrykańskich[222] bębnów i innych[222] instrumentów, gitar, lutni[122], grzechotek, ksylofonów, gongonów[122]. 
802~Śliwka-Szczerbic W.~Harmattan i wielki deszcz~KiW~1965~275~{brak}
Mimo[62] pewnych[222] postępów w[66] latach pięćdziesiątych[262] jeszcze w[66] roku[161] tysiąc dziewięćset pięćdziesiątym[261] dziewiątym[261]  było nie licząc górnictwa[121] zaledwie dwieście[31] dwadzieścia[31] sześć[31] przedsiębiorstw zatrudniających[222] powyżej[62] pięciu[32] robotników[122]. Pracowało w[66] nich[46] łącznie niecałe[211] dwadzieścia[31] jeden[8] tysięcy osób. Sprawa budowy[121] własnego[221] przemysłu zawsze stała[5] w[66] centrum[161] uwagi[121] prezydenta[121] Nkrumaha[/][121] i Ludowej[221] Partii[121] Konwentu. 
803~Śliwka-Szczerbic W.~Harmattan i wielki deszcz~KiW~1965~283~{brak}
Ale tamy[121] nie zbudowano. Kolonializm[111] wcale nie był[57] zainteresowany[211] w[66] industrializacji[161] kraju[121]. A potężne[212] międzynarodowe[212] monopole[112] przemysłu aluminiowego[221] wcale nie zamierzały dopuścić do[62] powstania[121] konkurentów[122] w[66] Afryce[/][161]. Projekt[111] stał[501] się więc rzeczywistością dopiero w[66] niepodległej[261] Ghanie[/][161]. 
804~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom VI~KiW~1964~26~{brak}
Dalsze[212] odkrycia[112] przypadają na[64] okres[141] międzywojenny[241]. O[66] wielkości[161] tej[221] kariery[121] niech świadczą[55] następujące[212] liczby[112]: w[66] tysiąc dziewięćset trzydziestym[261] ósmym[261] roku[161] produkcja ropy[121] bliskowschodniej[221] nie przekraczała sześciu[32] procent[122] światowego[221] wydobycia[121]; w[66] roku[161] tysiąc dziewięćset czterdziestym[261] ósmym[261] wynosiła już dwanaście[34] procent[122]. 
805~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom VI~KiW~1964~44{?}~{brak}
Jeśli zaś tak się działo[501], to[9] przeznaczono je[44] na[64] budowę nowych[222] zakładów, które[212] powiększały jedynie majątek[141] zagranicznych[222] monopoli[122]. Praktycznie rzecz[141] biorąc, prawie[8] cała gospodarka, która wykazywała jaką[241] taką[241] dynamikę, była[57] nastawiona na[64] eksport[141]. Ta część[111], której[221] odbiorcą był rynek[111] wewnętrzny[211], podlega bardzo niewielkim[232] zmianom. 
806~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom VI~KiW~1964~67~{brak}
Jego[42] potrzeby[142] należy widzieć w[66] kontekście następujących[222] dwóch[32] czynników: po[+] pierwsze, jedną[251] z[62] bardziej charakterystycznych[222] cech[122] okresu powojennego[221] jest wzrastająca stopa przyrostu naturalnego[221] na[66] świecie w[+] ogóle, w[66] Azji[/][161] zaś w[66] szczególności[11]. W[66] latach tysiąc dziewięćset czterdziestym[261] ósmym[261]  tysiąc dziewięćset pięćdziesiątym[261] ósmym[261] wynosiła dwa[34] procent[142]. 
807~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom VI~KiW~1964~149~{brak}
Europejczycy mieszkający[212] w[66] Afryce[/][161] pracują głównie w[66] administracji[161], są właścicielami kopalń i wielkich[222] plantacji[122], pracują w[66] handlu[161], transporcie, przedsiębiorstwach usługowych[262], wykonują wolne[242] zawody[142], zatrudnieni są[57] w[66] górnictwie i przemyśle przetwórczym[261]. W[66] tysiąc dziewięćset pięćdziesiątym[261] siódmym[261] roku[161] na[64] przykład[141] w[66] Tanganice[/][161] trzydzieści[31] dziewięć[31] i trzy[31] dziesiąte[112] procent[122] Europejczyków[122] pracowało w[66] handlu[161]. 
808~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom VI~KiW~1964~162~{brak}
Również i dziś głównym[251] źródłem utrzymania[121] w[66] większości[161] krajów afrykańskich[222]  zwłaszcza na[64] południe[141] od[62] Sahary[/] pozostaje rolnictwo[111]. Ludność[141] rolniczą[241] Afryki[/] szacuje się[41] na[64] około[8] osiemdziesiąt[34] pięć[34] procent[122] mieszkańców[122] tego[221] kontynentu. W[66] niektórych[262] krajach procent[111] ten[211] jest znacznie wyższy[211]. Na[64] przykład[141] w[66] Tanganice[/][161] aż dziewięćdziesiąt[31] siedem[31] procent[122] ludności[121] zajmuje[501] się rolnictwem. 
809~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom VI~KiW~1964~184~{brak}
Pod[65] wpływem rozwoju[121] gospodarki[121] towarowej[221] pojawiły[501] się takie[212] zjawiska[112], jak[9] nierówność[111] majątkowa wśród[62] Afrykanów[122] żyjących[222] we[66] wspólnocie[161] rodowej[261], wywłaszczenie[111] z[62] ziemi[121] i napływ[111] ludności[121] wiejskiej[221] do[62] miast[122] i tak dalej. Tym[251] samym[45] istnienie[111] rodowej[221], a zwłaszcza plemiennej[221] organizacji[121], zostało[57] podważone[211], poczęły stopniowo zanikać tradycyjne[212] instytucje[112] afrykańskie[212], charakterystyczne[212] dla[62] określonego[221] etapu rozwoju[121] historycznego[221] społeczeństwa[121] afrykańskiego[221]. 
810~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom VI~KiW~1964~251~{brak}
Wystarczy wspomnieć, że samo[211] dorzecze[111] Amazonki[/][121] powinno, zdaniem uczonych[122]  przy[66] należytym[261] zagospodarowaniu[161] i pełnej[261] eksploatacji[161] ukrytych[222] tam[8] darów przyrody[121]  zaspokoić potrzeby[142] żywnościowe[242] całej[221] ludzkości[121]. Ale sama[211] tylko szczodrość[111] natury[121] nie przesądza o[66] dobrobycie społeczeństw. Muszą one umiejętnie i racjonalnie gospodarować. 
811~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom VI~KiW~1964~265~{brak}
Znaczna część[111] ziemi[121] obszarniczej[221] leży odłogiem bądź[9] też uprawiana jest[57] nieregularnie metodami zgoła archaicznymi, powoduje to[41], niedobór[141] żywności[121] nie tylko dla[62] mieszkańców[122] miast[122], ale i wsi[122]. Prowadzona przez[64] rządy[142] wielu[32] krajów Ameryki[/][121] Łacińskiej[/][221] polityka popierania[121] eksportu najbardziej opłacalnych[222] w[66] danym[261] momencie produktów rolnych[222], związana z[65] monokulturowym[251] charakterem upraw[122], przynosi niejednokrotnie fatalne[242] wyniki[142]. 
812~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom VI~KiW~1964~275~{brak}
Mimo[64] to[44] udział[111] przemysłu w[66] dochodzie narodowym[261] brutto Ameryki[/][121] Łacińskiej[/][221] powiększył[501] się z[62] niespełna dziewiętnaście procent[122] w[66] roku[161] tysiąc dziewięćset pięćdziesiątym[261] do[62] dwadzieścia trzy i pięć dziesiątych[122] procent[122] w[64] dziesięć[34] lat później. Jednocześnie nastąpiły istotne[212] zmiany[112] strukturalne[212] ogólnie można stwierdzić, że charakteryzuje je[44] stopniowe[211] przesuwanie[111] punktu ciężkości[121] z[62] tradycyjnych[222] branż nastawionych[222] na[64] produkcję artykułów bieżącej[221] konsumpcji[121] na[64] branże[142] nowe[242]. 
813~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom VI~KiW~1964~355~{brak}
Nie zmieniony[211] udział[111] Oceanii[/][121] w[66] produkcji[161] przemysłu świata wskazuje; że tempo[111] rozwoju[121] przemysłowego[221] nie było niższe[211] niż przeciętne[211] tempo[111] wzrostu na[66] świecie. Może[5] to[41] służyć jako[61] dowód[111], że Australia[/] i Nowa[/][211] Zelandia[/] nie wyczerpały jeszcze swoich[222] możliwości[122] rozwojowych[222]. Pewne[211] nasilenie[111] tempa[121] wzrostu przypada szczególnie na[64] ostatnie[242] lata[142]. 
814~Sękowski S.~Elektrochemia domowa~PZWS~1966~21~{brak}
I tak: kwasy[12] nieorganiczne[212] jak[9]: siarkowy[211], azotowy[211] czy solny[211], pod[65] działaniem nawet niewielkiej[221] ilości[121] wody[121] rozpadają[501] się prawie[8] całkowicie na[64] jony[141] (o[66] kwasach takich[262] mówimy, że są one silnie zdysocjonowane[212]), natomiast kwasy[112] organiczne[212], jak[9] kwas[111] octowy[211], cytrynowy[211] czy mlekowy[211] aby[9] się w[66] tym[261] samym[261] stopniu rozpadły[501] na[64] jony[141] co[9] kwasy[112] nieorganiczne[212], wymagają wiele[8] większej[221] ilości[121] wody[121], [&] 
815~Sękowski S.~Elektrochemia domowa~PZWS~1966~118~{brak}
Powtarzam, tlenek[111] miedziowy[211] musi mieć konsystencję gęstego[221] ciasta[121], chodzi nam bowiem o[64] to[44], aby[9] kleju[121] użyć[5] jak[+] najmniej. Zarobioną[241] masę nakładaj do[62] płasko leżącej[221] ramki[121] i ubijaj ją jak[+] najmocniej płaskim[251] drewienkiem. Szczególnie silnie staraj[501] się ubijać masę około[62] miejsca[121], w[66] którym[261] przez[64] ramkę przechodzi drut[111] miedziany[211]. 
816~Sękowski S.~Elektrochemia domowa~PZWS~1966~123~{brak}
Za[+] wysoki prąd[111] ładowania[121] i rozładowywania[121] niszczy je[44] bardzo szybko. Dla[62] akumulatorów ołowiowych[222] największe[211] dopuszczalne[211] natężenie[111] prądu ładowania[121] i rozładowywania[121] wyrażone[211] w[66] amperach nie może[5] przekroczyć jednej[221] dziesiątej[121] wartości[121] liczbowej[221] pojemności[121] akumulatora wyrażonej[221] w[66] amperogodzinach. 
817~Sękowski S.~Elektrochemia domowa~PZWS~1966~161~{brak}
Wystarczy pozostawić go[44] bezczynnie na[64] miesiąc[141], a już straci blisko[8] połowę zgromadzonej[221] w[66] nim[46] poprzednio energii[121]. Stąd też płynie[5] wniosek[111], że akumulator[141] nawet zupełnie nieużywany[241], trzeba ładować co[+] najmniej raz[8] na[64] sześć[34] tygodni. A co[41] będzie jeśli tego[42] nie wykonasz? Przyczynisz[501] się do[62] szybszego[221] zniszczenia[121] swego[221] akumulatora. 
818~Sękowski S.~Elektrochemia domowa~PZWS~1966~170~{brak}
Elektrolitem w[66] akumulatorach zasadowych[262] jest wodny[211] roztwór[111] wodorotlenku[121] potasowego[221] [~], o[66] ciężarze właściwym[261] około[8] jeden dwadzieścia setnych[122] grama na[64] centymetr[141] sześcienny[241]. Po[66] wlaniu[161] elektrolitu akumulator[111] zasadowy[211] musi być[57] natychmiast zamknięty[211], gdyż dwutlenek[111] węgla zawarty[211] w[66] powietrzu[161] łączy[501] się z[65] elektrolitem i psuje go[44]. Cele[112] akumulatorów zasadowych[222] montowane[212] są[57] w[66] stalowych[262] skrzynkach, dlatego też te[212] akumulatory[112] odznaczają[501] się wielką[251] trwałością mechaniczną[251]. 
819~Pokorny E.J.~Tropiciele niebieskich szlaków cz.II~KiW~1963~55~{brak}
Wśród[62] astronomów[122] Al[+] Mamuna[/][121] najwybitniejszy[211] był Mohamed[+] ben[+] Ketir[/], znany[211] raczej pod[62] przydomkiem Alfergani[/] (od[62] nazwy[121] jego[42] miasta[121] rodzinnego[221] Fergany[/][121] w[66] prowincji[161] Sogdiana[/]) lub el[+] Hakib[/], co[41] oznacza "rachmistrz". Al Fergani[/] przejrzał przede[+] wszystkim tablice[142] Ptomeleusza[/][121] i na[66] podstawie[161] otrzymanego[221] materiału napisał dzieło[141]: ["]Ruchy[/][112] Ciał[/] Niebieskich[/][222] i[/][9] Wiedza[/] o[/][66] Gwiazdach[/]["]. 
820~Pokorny E.J.~Tropiciele niebieskich szlaków cz.II~KiW~1963~63~{brak}
Za[62] panowania[121] Alfonsa[/][121] Dziesiątego[/][221] największym[251] na[66] świecie ośrodkiem badań astronomicznych[222] staje[501] się Toledo[/][111]. Sam[211] król zajmuje[501] się nimi i uchodzi za[64] jednego[241] z[62] wybitniejszych[222] znawców[122] przedmiotu. Na[64] jego[42] zaproszenie[141] przybywają do[62] Toledo[/][121] najzdolniejsi ówcześni astronomowie. Tutaj pod[65] kierownictwem rabina[121] Izaaka[/][121] Aben[+] Saida[/][121] po[66] długoletnich[262] bardzo dokładnych[262] obserwacjach i zawiłych[262] obliczeniach zostały[57] opracowane[212] na[+] nowo tablice[112] ptomeleuszowskich[222] epicyklów i deferentów[122]. 
821~Pokorny E.J.~Tropiciele niebieskich szlaków cz.II~KiW~1963~110~{brak}
We[66] Włoszech[162] przebywał dziewięć[34] lat, z[65] krótką[251] tylko, kilkumiesięczną[251] przerwą[151]. Mianowany[211] bowiem kanonikiem kapituły[121] warmińskej[211] musiał powrócić do[62] kraju[121]. Po[66] uzyskaniu[161] zgody[121] na[64] dokończenie[141] studiów wyjeżdża zaraz ponownie. Pobyt[111] we[66] Włoszech[/][162] dał mu najwięcej. Tutaj zetknął[501] się z[65] ludźmi, którzy cieszyli[501] się sławą wybitnych[222] uczonych[122]. 
822~Pokorny E.J.~Tropiciele niebieskich szlaków cz.II~KiW~1963~145~{brak}
Bruno[/][111] przyjął heliocentryzm[141] Kopernika[/][121], usunął natomiast z[62] jego[42] nauki[121] sferę ograniczającą[241] świat[141]. Rozrzucił gwiazdy[142] z[62] urojonej[221] powierzchni[121] kryształowej[221] kuli[121] na[64] różne[242] odległości[142] od[62] naszego[221] układu planetarnego[221]. Zakładał więc nieskończoność[141] świata w[66] czasie i przestrzeni[161]. To[41] było nie mniej rewolucyjne[211] niż[9] odkrycie[111] Kopernika[/][121]. 
823~Pokorny E.J.~Tropiciele niebieskich szlaków cz.II~KiW~1963~152~{brak}
Przez[64] kilka[34] miesięcy mieszka[5] w[66] Pradze[/][161] i wykłada na[66] tamtejszym[261] uniwersytecie. Z[62] Czech[/][122] udaje[501] się do[62] Frankfurtu[/] nad[/][65] Menem[/][151]. Wydaje tu kilka[34] swoich[222] dialogów. Ale Giordano[/][111] tęskni do[62] kraju[121]. Zawsze, czy to[8] w[66] Anglii[/][161], we[66] Francji[/][161], czy w[66] Niemczech[/][162], szukał okazji[121] do[62] powrotu w[64] rodzinne[242] strony[142], do[62] bliskich[222] i drogich[222] sobie[43] ludzi[122]. 
824~Pokorny E.J.~Tropiciele niebieskich szlaków cz.II~KiW~1963~199{?}~{brak}
Teoia Keplera[/][121] umożliwiła niebawem wybitnemu niemieckiemu matematykowi Godfrydowi[/] Leibnizowi[/] oraz Anglikowi Izaakowi[/] Newtonowi[/] opracowanie[141] nowego[221] działu matematyki[121] rachunku[121] różniczkowego[221] i całkowitego[221]. W[66] tym[261] samym[261] czasie kiedy w[66] Pradze[/][161] Tycho[/] Brahe[/] i Jan[/] Kepler[/] tworzą nowe[242] podstawy[142] astronomii[121] teoretycznej[221], we[66] Włoszech[/][162] działa[5] jeden[211] z[62] największych[222] uczonych[122] świata, Galileo[/] Galilei[/][111], powszechnie znany[211] pod[65] nazwiskiem Galileusza[/][121]. 
825~Pokorny E.J.~Tropiciele niebieskich szlaków cz.II~KiW~1963~207~{brak}
Ciała[112] składające[+] się[212] z[62] wody[121] i ziemi[121]  nazywał je[44] ciałami stałymi  znajdują[501] się na[66] dole[161]; ciała[112] zaś złożone[212] z[62] wody[121] i powietrza[121]  lotne[212]  w[66] górze[161]. Jak[9] widzimy, bardzo nieskomplikowana była[5] "chemia" nauczyciela[121] Aleksandra[/][121] Wielkiego[/][221]. Arystoteles[/] głosił, że jeśli tylko nic[41] nie stoi na[66] przeszkodzie[161], każdy[211] przedmiot[111] dąży do[62] wyznaczonego[221] sobie[43] przez[64] przyrodę miejsca[121]. 
826~Krzywobłocka R.~W krainie krzemu~PZWS~1966~13~{brak}
Skała ta nazywa[501] się bazaltem, jest cięższa od[62] innych[222] skał, bo oprócz[62] związków krzemu zawiera znaczne[242] ilości[142] związków żelaza[121] i magnezu. Na[66] terenie Polski[/][121] bazalty[112] występują na[66] Dolnym[/][261] Śląsku[/]. Tworzą one pionowe[242] czarne[242] słupy[142] o[66] znacznej[261] wysokości[161]. Bazalt[111] dzięki[63] swej[231] dużej[231] odporności[131] na[64] uderzanie[141] i ścieranie[141] często jest[57] używany[211] do[62] budowy[121] dróg i w[66] budownictwie. 
827~Krzywobłocka R.~W krainie krzemu~PZWS~1966~49~{brak}
No cóż[8] historia jest długa i prowadzi do[62] Chin[/], które[212] są ojczyzną porcelany[121]. Była[57] ona tam[8] znana i używana już w[66] siódmym[261] wieku[161]. Jednakże tajemnicy[121] wyrobu porcelany[121] pilnie strzeżono i tylko gotowe[212] wyroby[112] mogły być[57] wywożone[212] poza[64] granice[142] Państwa[/][121] Smoka[/][121]. Do[62] Europy[/] zaczęły one docierać dość późno, bo dopiero w[66] piętnastym[261] i szesnastym[261] wieku[161]. 
828~Krzywobłocka R.~W krainie krzemu~PZWS~1966~74~{brak}
W[66] świecie przyrody[121] tak wielkie[211] podobieństwo[111] dwóch[32] minerałów o[66] różnym[261] składzie chemicznym[261] spotyka[501] się nad[64] wyraz[141] dość rzadko. Nefryt[111] i jadeit[111] są krzemieniami ale w[66] nefrycie występują krzemiany[112] wapnia, magnezu i żelaza[121], w[66] jadeicie[161] zaś sodu i glinu. Budowa jadeitu[121] podobnie jak[9] nefrytu, przypomina "kamienny[241] wojłok[141]" utworzony[241] ze[62] splątanych[222] cienkich[222] pręcików i igieł. 
829~Krzywobłocka R.~W krainie krzemu~PZWS~1966~81~{brak}
Wszystkie[212] te[212] tworzywa[112] odznaczają[501] się dużą[251] odpornością na[64] działanie[141] środków chemicznych[222], a także na[64] zmiany[142] temperatury[121]. Ze[62] względu na[64] te[242] cenne[242] właściwości[142] stanowią doskonały[241] materiał[141] izolacyjny[241] i impregnacyjny[241], są[57] używane[212] do[62] urządzeń hydraulicznych[222] zamiast zwykłych[222] olejów i jako[61] środki[112] przeciw[63] pienieniu[131] ogrzewanych[222] cieczy[122]. 
830~Perliński J.~Metale nieżelazne~PZWS~1966~34~{brak}
Jest to[41] również korzystne[211] dla[62] oddającego[121], bo składnica płaci za[64] każdy[241] kilogram[141] złomu metali[122] nieżelaznych[222] kilka[34] razy[122] więcej niż za[64] złom[141] żelaza[121]. Na[64] złom[141] przeznacza się[41] stare[242] naczynia[142] aluminiowe[242], części[142] maszyn, kable[142], przewodniki[142] elektryczne[242], druty[142] miedziane[242] i aluminiowe[242], stare[242] akumulatory[142] samochodowe[242] i motocyklowe[242], rynny[142] z[62] blachy[121] cynkowej[221], całe[242] silniki[142] i kadłuby[142] samolotowe[242], [&] 
831~Perliński J.~Metale nieżelazne~PZWS~1966~66~{brak}
Przez[64] ostudzenie[141] surowego[221] ołowiu[121] w[66] kotle, a później przez[64] zmniejszanie[141] płynnego[221] metalu[121] z[65] siarką usuwa się[41] miedź[141] (siarczek[141] miedziowy[241]). Puszczając na[64] płynny[241] metal[141] silny[241] strumień[141] powietrza[121] spala się[41] metale[142]: arsen[141], antymon[141], cynę. Następnie mieszając płynny[241] ołów[141] w[66] kotle z[65] cynkiem, powoduje się[41] oddzielenie[141] srebra[121], które[211] razem[8] z[65] cynkiem i częścią ołowiu[121] tworzy na[66] powierzchni[161] ołowiu[121] "pianę srebronośną[241]". 
832~Perliński J.~Metale nieżelazne~PZWS~1966~73~{brak}
Czynność[141] tę wykonujemy w[66] płomiennych[262] piecach wannowych[262], tak długo, aż zanieczyszczenia[112] spalą[501] się na[64] tlenki[142] i wypłyną na[64] powierzchnię metalu[121], skąd można je[44] zgarnąć. Oczyszczoną[241] w[66] piecu wannowym[261] miedź[141] wypuszczamy do[62] płaskich[222] form i odlewamy w[64] ten[241] sposób[141] grube[242] płyty[142]. Przystępujemy teraz do[62] drugiego[221] etapu rafinowania[121] miedzi[121]. Jest nim[45] elektroliza. 
833~Perliński J.~Metale nieżelazne~PZWS~1966~89~{brak}
Ubogie[241] w[64] nikiel[141] rudy[142] tlenkowe[242] (krzemianowe[242]) przerabiamy inaczej. Miele się[41] je[4] w[66] potężnych[262] młynach-łamaczach, a następnie w[66] młynach innych[222] typów i miesza się[41] z[65] miałem koksowym[251] i kamieniem wapiennym[251]. Taką[241] mieszaninę przepuszcza się[41] przez[64] piec[141] obrotowy[241], podobny[241] do[62] pieca stosowanego[221] przy[66] przeróbce[161] koncentratu tlenku[121] cynkowego[221]. 
834~Machalscy A. i A.~Świat dźwięków~PZWS~1966~30~{brak}
Wpływa to[41] oczywiście dodatnio na[64] drganie[141] słupa powietrza[121] w[66] [~], które[212] stają[501] się jeszcze silniejsze[212], a zatem jeszcze silniej narzucają swoją[241] częstotliwość[141] powietrzu[131] w[66] komórce[161]. Dochodzi w[66] końcu do[62] tego[42], że w[66] komórce[161] [~] pozostałe[212] "obce[212]" tony zostają[5] prawie[8] wytępione[212], a całe[211] powietrze[111] w[66] komórce[161] silnie pulsuje. 
835~Machalscy A. i A.~Świat dźwięków~PZWS~1966~76~{brak}
Zmysł[111] wzroku[121] nie może[5] odgrywać żadnej[221] roli[121], bo po[+] pierwsze nietoperz[111] poluje w[66] nocy[161], nieraz w[66] mgle[161], a po[+] drugie lata[5] nisko, więc nie może[5] widzieć ryb  w[66] przeciwieństwie do[62] mewy[121], która lata[5] w[64] dzień[141] i to[8] wysoko, skąd widzi wnętrze[141] wody[121] jak[9] na[66] dłoni[161]. Jedno[211] tylko może[5] być wyjaśnienie[111]. Ten[211] zręczny[211] myśliwy musi posługiwać[501] się nietoperzowym[251] "radarem". 
836~Machalscy A. i A.~Świat dźwięków~PZWS~1966~78~{brak}
Wytrwałe[212] badania[112] fizyków[122] nad[65] akustyką i elektrycznością doprowadziły do[62] tego[42], że obie[31] te[212] dziedziny[112] wiedzy[121] spotkały[501] się na[66] początku[161] dziewiętnastego[221] wieku[121], tworząc elektroakustykę. Oczywiście, bardzo ważne[211] było, że wynalazcy[112] ogłaszali wyniki[142] swoich[222] osiągnięć w[66] czasopismach naukowych[262] dzięki[63] czemu[43] każdy[211] następny[211] mógł korzystać z[62] pracy[121] swoich[222] poprzedników[122]. 
837~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom III~KiW~1963(?IV z 1964)~54~{brak}
Dodajmy, że w[66] tysiąc dziewięćset sześćdziesiątym[261] drugim[261] roku[161] Bułgaria[/] ma wydobyć[5] dwadzieścia[34] jeden[8] i pięć[34] dziesiątych[122] miliona ton[122] węgla (głównie węgiel[111] brunatny[211]), podczas[+] gdy w[66] tysiąc dziewięćset trzydziestym[261] dziewiątym[261] roku[161] wydobyto około[8] dwa[34] i trzy[34] dziesiąte[142] milionów ton[122] węgla. W[66] tysiąc dziewięćset trzydziestym[261] dziewiątym[261] roku[161] na[64] głowę ludności[121] przypadało dwieście[31] pięćdziesiąt[31] dwa[31] kilogramów węgla. 
838~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom III~KiW~1963(?IV z 1964)~62~{brak}
Usuwanie[111] skutków tej[221] polityki[121] przyniosło już pierwsze[242] wyniki[142] od[62] roku[121] tysiąc dziewięćset sześćdziesiątego[221] następuje wzrost[111] pogłowia[121] zwierząt gospodarskich[222]. W[66] okresie powojennym[261] nastąpiła poważna zmiana na[+] lepsze jeśli chodzi o[64] jakość[141] i produktywność[141] zwierząt. Wzrosła poważnie mleczność[111] krów, wydajność[111] wełny[121], przeciętna waga bydła[121]. Dziś jedynym[251] czynnikiem hamującym[251] szybszy[241] wzrost[141] produkcji[121] zwierzęcej[221] jest słabość[111] bazy[121] paszowej[221]. 
839~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom III~KiW~1963(?IV z 1964)~143~{brak}
Niemniej[9] sama produkcja eksportowa nie jest[57] wyodrębniona od[62] produkcji[121] na[64] rynek[141] wewnętrzny[241], chociaż każdy[211] orientuje[501] się, co[41] z[62] produkowanych[222] właśnie wyrobów idzie na[64] eksport[141] a co[41] pozostaje w[66] kraju[161]. Zakład[111] otrzymuje od[62] jednego[221] do[62] półtora procent[122] wpływów dewizowych[222] w[66] produkcji[161] przeznaczonej[261] na[64] eksport[141] bezpośredni[241]. 
840~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom III~KiW~1963(?IV z 1964)~151~{brak}
Oczywiście, stan[111] ten[211] nie jest zjawiskiem normalnym[251] i nie może[5] trwać w[64] nieskończoność[141]. Skąd bierze[501] się to[221] niecodzienne[221] zjawisko[111]? Dlaczego w[66] Niemieckiej[/][261] Republice[/][161] Demokratycznej[/][261] siłę roboczą[241] ceni się[41] na[64] wagę złota[121]? Przede[+] wszystkim trzeba pamiętać, że od[62] kilku[32] lat do[62] procesu produkcji[121] wchodzą małe[212] liczebnie roczniki[112] ostatnich[222] lat wojny[121] i pierwszego[221] okresu powojennego[221]. 
841~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom III~KiW~1963(?IV z 1964)~185~{brak}
To[41] jednak, co[41] najciekawsze[211] co[41] warto obejrzeć w[66] Bukareszcie[/], to[41] oddane[212] w[66] kwietniu tysiąc dziewięćset sześćdziesiątego[221] drugiego[221] roku[121] do[62] użytku[21], wybudowane[212] ze[62] szkła[121] i stali[121] hale[112] przyszłej[221] stałej[221] wystawy[121] dorobku[121] gospodarczego[221] Rumunii[/][121], tuż obok[8]  przypominający[211] nasz[241] Pałac[/][141] Kultury[/][121], lecz skromniejszy[211]  kombinat[111] wydawniczy[211] "Scintea[/]", nowoczesny[211] cyrk[111] oraz kilka[31] przebudowanych[222] już przedmieść[122], [&] 
842~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom III~KiW~1963(?IV z 1964)~198~{brak}
Wyjaśniono mi, że dalej, dokąd jeszcze nie dojechałem pracuje na[66] pełnych[262] obrotach rafineria produkująca wysokooktanową[241] benzynę, nie licząc pochodnych[222] surowców i półproduktów. Te[212] dwa[31] wymienione[212] zakłady[112] stanowią bazę surowców dla[62]  będącej[221] już w[66] końcowej[261] fazie[161] budowy[121]  fabryki[121] kauczuku[121] o[66] wydajności[161] pięćdziesiąt tysięcy ton[122] rocznie. A więc dwukrotnie większej[261] niż nasz[211] Oświęcim[/][111]. 
843~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom III~KiW~1963(?IV z 1964)~232~{brak}
Najbardziej chłonnym[251] rynkiem dla[62] węgierskich[222] produktów rolnych[222] jest dotychczas Czechosłowacja[/], Niemiecka[/] Republika[/] Demokratyczna[/] i Związek[/][111] Radziecki[/][211]. Piętnaście[31] do[62] siedemnastu[32] procent[122] węgierskiego[221] eksportu artykułów rolnych[222] jest[57] kierowane[211] do[62] Czechosłowacji[/][121], szesnaście[31] do[62] osiemnastu[32] procent[122] do[62] Niemieckiej[/][221] Republiki[/][121] Demokratycznej[/][221], dziesięć[31] do[62] dwunastu[3] procent[122] do[62] Związku[/][121] Radzieckiego[/][221]. Poza[65] tym[45] znaczne[212] ilości[112] towarów zakupują Polska[/][111] i ostatnio Rumunia[/]. 
844~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom III~KiW~1963(?IV z 1964)~240~{brak}
Jednocześnie dwadzieścia[31] cztery[31] osiem[31] dziesiątych[122] procent[122] robotników[122] i pracowników[122] umysłowych[222] zarabiało od[62] ośmiuset[32] do[62] tysiąca dwustu[32] forintów, dwadzieścia[31] cztery[31] siedem[31] dziesiątych[122] procent[122]  od[62] tysiąca dwustu[32] do[62] tysiąca pięćset forintów, dwadzieścia[31] osiem[31] sześć[31] dziesiątych[122] procent[122]  od[62] tysiąca pięćset do[62] dwóch[32] tysięcy forintów oraz osiemnaście[31] i cztery[31] dziesiąte[112] procent[122] ponad[8] dwa[34] tysiące[142] forintów miesięcznie. 
845~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom III~KiW~1963(?IV z 1964)~287~{brak}
Tak więc, najwyższy[241] poziom[141] dochodu narodowego[221] na[64] jednego[241] mieszkańca[141] mają Czechosłowacja[/] i Niemiecka[/] Republika[/] Demokratyczna[/], w[66] następnej[261] kolejności[161] Polska[/][111], Węgry[/][112], Rumunia[/], Bułgaria[/] i Albania[/]. Wysokość[111] zarobków jest w[66] krajach RWPG[=] zróżnicowana. Ze[62] względu na[64] odmienne[242] w[66] poszczególnych[262] krajach systemy[142] cen nie można zarobków tych[222] porównywać bezpośrednio. 
846~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom III~KiW~1963(?IV z 1964)~295~{brak}
Co[62] roku[121] wydaje się[41] w[66] krajach RWPG[=] przeciętnie pięć[34] książek na[64] jednego[241] obywatela[141]  jest to[41] dużo, zwłaszcza jeśli się[41] zważy, że w[66] krajach tych[262] unika się[41] wydawania[121] książek bezwartościowych[222], które[212] stanowią poważny[241] odsetek[141] w[66] wydawnictwach krajów zachodnich[222]. Każda, a w[66] niektórych[262] tylko krajach co[61] druga rodzina kupuje codziennie gazetę. 
847~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom III~KiW~1963(?IV z 1964)~342~{brak}
Z[62] kolei[121] otrzymał on od[62] tych[222] krajów siedem[34] i sześć[34] dziesiątych[122] tysięcy tytułów dokumentacji[122] oraz wysłał na[64] praktyki[142] dwanaście[34] tysięcy specjalistów[122]. Spośród[62] krajów RWPG[=] największą[241] ilość[141] dokumentacji[121] naukowo-technicznej[221] otrzymały od[62] Związku[/][121] Radzieckiego[/][221] Czechosłowacja[/] i Polska[/][111]. Związek[/][111] Radziecki[/][211] otrzymał największą[241] ilość[141] pozycji[122] od[62] Czechosłowacji[/][121], Węgier[/][122] i Niemiec[/][122]. Podobnie intensywny[211] przepływ[111] dokumentacji[121] naukowo-technicznej[221] miał[5] miejsce[141] pomiędzy[65] krajami demokracji[121] ludowej[221]. 
848~Azembski M.~Inny świat~NK~1966~78~{brak}
Konserwatyści nasyłali zbrojne[242] bandy[142] na[64] majątki[142] i wsie[142] liberałów[122], ci[212] zaś nie pozostawali im[43] dłużni[212]. Morderstwo[111], palenie[111] domostw, gwałty[112] tortury[112]  oto haniebny[211] repertuar[111] owych[222] wiolencji[122], przycichły[211] nieco dopiero w[66] tysiąc dziewięćset sześćdziesiątym[261] trzecim[261] roku[161]. Kolumbia[/] zyskała sobie[43] smutną[241] sławę najbardziej niespokojnego[221] kraju[121] w[66] Ameryce[/][161] Południowej[/][261]. 
849~Azembski M.~Inny świat~NK~1966~99~{brak}
Ksiądz Pedro[+] De[+] La[+] Gasca[/] nie znał[501] się na[66] rzemiośle wojennym[261], ale był zręcznym[251] dyplomatą i zjednywał dla[62] siebie[42]  a co[41] za[65] tym[45] idzie i dla[62] króla[121] Hiszpanii[/][121] coraz więcej zwolenników[122]. Wierni dotąd Gonzalowi[/][131] żołnierze poczęli opuszczać szeregi[142] buntowniczej[221] armii[121] i przechodzić na[6] stronę małego[221], niezgrabnego[221] księdza[121]. 
850~Azembski M.~Inny świat~NK~1966~125~{brak}
To[41] nazwy[112] bardzo mylące[212]. Powstały[5] w[66] okresie hiszpańskiego[221] podboju[121], przypadkowo, bez[62] żadnego[221] pokrycia[121] w[66] rzeczywistości[161]. Wody[112] La[+] Plata[/] nie są srebrne[212], lecz buromętne[212], zanieczyszczone[212] mułem niesionym[251] setkami kilometrów z[62] głębi[121] kraju[121]. Buenos[+] Aires[/] nie ma dobrego[221] powietrza[121]; latem temperatura dochodzi tu do[62] trzydziestu[32] siedmiu[32] stopni. 
851~Azembski M.~Inny świat~NK~1966~133~{brak}
Ale tylko z[62] wielkiej[221] wysokości[121] pampa wydaje[501] się pusta, jak[9] przestrzeń[111] oceanu, na[64] pozór[141] nie tknięta przez[64] człowieka[141]. Podróżny[111], który[211] przemierza ją samochodem lub koleją, widzi wszędzie ślady[142] ludzkiej[221] pracy[121], jakkolwiek sam[211] człowiek jest rzeczywiście zjawiskiem rzadkim[251]. Step[111] argentyński[211] poprzecinany[211] jest[57] gęsto liniami kolejowymi, obszary[142] zaś pomiędzy[65] nimi zawarte[242] podzielono z[62] kolei[121] na[64] mniejsze[242] i większe[242] kawałki[142] zagrodami z[62] drutu. 
852~Azembski M.~Inny świat~NK~1966~188~{brak}
Niebawem domy[112] Hiszpanów[122] płonęły wokoło[8], a na[66] oświetlonych[262] ogniem ulicach rozgorzały[5] krwawe[212] walki[112]. Spośród[62] pięćdziesięciu[32] pozostałych[222] w[66] mieście Hiszpanów[122] tylko niewielu[32] nie odniosło ciężkich[222] ran; obronili[501] się z[65] trudem dzięki[63] przewadze[131] broni[121] palnej[221]. Gdy Valdivia[/][111] powrócił, zastał Santiago[/] w[66] opłakanym[261] stanie[161]. 
853~Azembski M.~Inny świat~NK~1966~222~{brak}
Rio[/] to[41] po[+] portugalsku rzeka, a tam[8] przecież żadnej[221] rzeki[121] nie było i nie[+] ma. Coelho[/] widział jedynie dziesiątki[142] wysp i wysepek na[66] zatoce[161] zalewy[142] i cyple[142], był więc pewien[211], że znajduje[501] się w[66] zagmatwanym[261] ujściu[161] jakiejś[221] rzeki[121] i postanowił ochrzcić ją od[+] razu Rzeką[/][151] Styczniową[/][251], jako[+] że rozpoczął[501] się już styczeń[111] tysiąc pięćset drugi[211] rok[111]. 
854~Azembski M.~Inny świat~NK~1966~230~{brak}
Czasem[8] niektórym[232] przybyszom udaje[501] się odnaleźć miejsce[141], obrzędów makumby[121], urządzoną[241] w[66] szopie[161] kaplicę czy coś[44] w[66] tym[261] rodzaju[161]. W[66] powietrzu[161] unosi[501] się tam[8] woń[111] spalonych[222] (korzeni[122] podobno różni[212] spryciarze zrobili majątek[141] na[66] handlu[161] tymi korzeniami), na[66] postumentach stoją figury[112] takie[212] same[212] jakie[242] spotykamy w[66] naszych[262] kościołach. A oto jak[9] się[41] te[242] sprawy[142] przybyszom wyjaśnia. 
855~Azembski M.~Inny świat~NK~1966~277~{brak}
Wszystko[41] więc zależy od[62] tego[42], kto będzie szermierzem postępu wśród[62] Indian i w[66] jakiej[261] mierze[161] pozwoli im[43] później z[62] tego[221] postępu korzystać. Niemało plemion  być może[8] w[66] przeszłości[161] nauczonych[222] smutnych[251] doświadczeniem  w[+] ogóle unika kontaktów z[65] białymi[152]. Zdarza[501] się, że samolot[111] SPI[=], lądujący[211] gdzieś na[66] wolnym[261] od[62] zarośli[122] skrawku[161] ziemi[121], zasypywany[211] bywa[57] strzałami z[62] łuków. 
856~Azembski M.~Inny świat~NK~1966~285~{brak}
Właśnie kubańska teraźniejszość[111], wydarzenia[112] ostatnich[222] lat sprawiły, iż nie[+] sposób dziś mówić o[66] Ameryce[/][161] Południowej[/][261] pomijając sprawy[142] tej[221] wyspy[12]. Kto chce zrozumieć kierunek[141] przemian[122], które[212] zachodzą w[66] krajach położonych[262] na[64] południe[141] od[62] Panamy[/][121], ten[211] musi wiedzieć, w[66] jakich[262] okolicznościach i dlaczego wybuchła[5] na[66] Kubie[/][161] rewolucja ludowa pod[65] wodzą[151] Fidela[+] Castro[/][121] oraz jaki[211] był jej[42] przebieg[111]. 
857~Gaj M.~Światło~PZWS~1964~20~{brak}
Kiedyś przyjmowano je[44] bez[62] żadnych[222] uwarunkowań, dziś zaś wiemy, że pozwalają one na[64] prawidłowe[241] rozwiązywanie[141] zagadnień tylko w[66] tych[262] wypadkach, kiedy nie mamy[5] do[62] czynienia[121] z[65] bardzo dużymi szybkościami, porównywalnymi z[65] prędkością rozchodzenia[+] się[121] promieniowania[121] (około[8] trzysta[31] tysięcy kilometrów na[64] sekundę w[66] próżni[161]). Nowe[212] odkrycia[112] nie podważyły tych[222] praw[122], zakreśliły jednakże granice[142] ich[42] stosowalności[121]. 
858~Gaj M.~Światło~PZWS~1964~62~{brak}
Gwiazd nie widzimy w[64] dzień[141] dlatego, że jednocześnie z[65] ich[42] światłem wpada do[62] naszego[221] oka[121] światło[111] pochodzące[211] od[62] Słońca[121]; wystarczy jednak w[64] dzień[141] wejść[5] do[62] głębokiej[221] studni[121], gdzie promienie[112] Słońca[121] nie docierają, aby[9] gwiazdy[112] stały[501] się widoczne[212]. Dlatego widzimy gwiazdy[142] w[64] pogodne[241] niebo[141] zaraz po[66] zmroku[161], jeżeli znajdujemy[501] się w[66] dolinie[161] między[65] górami [&] 
859~Gaj M.~Światło~PZWS~1964~109{?}~{brak}
Otrzymamy pewien[241] rozkład[141] oświetlenia[121] przedmiotów znajdujących[+] się[222] w[66] pokoju[161]. Zapalmy następnie drugą[241] żarówkę i zaobserwujmy, czy w[66] jakimś[261] punkcie  przy[66] tym[261] oświetleniu[161]  światło[111] uległo osłabieniu[131], czy nastąpiła może[8] jakaś zmiana barwy[121]. Wynik[111] doświadczenia[121] będzie negatywny[211]. Widać więc, że promienie[112] pochodzące[212] z[62] dwu[32] różnych[222] źródeł (dwie[31] lampy[112]) nie interferują ze[65] sobą. 
860~Gaj M.~Światło~PZWS~1964~117~{brak}
Jeżeli szerokość[111] szczeliny[121] jest dość duża, to[9] za[65] ekranem otrzymamy prostokątny[241] ślad[141], odpowiadający[241] rzutowi geometrycznemu. W[64] miarę zmniejszania[121] szerokości[121] szczeliny[121] obraz[111] staje[501] się ciemniejszy[211] i mniej wyraźny[211]. Co[41] się dzieje[501] w[66] takim[261] razie ze[65] światłem, które[211] już nie pada na[64] środkową[241] część[141] ekranu? 
861~Momatiuk Cz.~Szwajcaria~WP~1967~17~{brak}
Najwyższym[251] szczytem Alp[/] Glaryjskich[/][222] jest pokryty[211] wiecznym[251] śniegiem Todi[/] (trzy[31] tysiące[112] sześćset[31] dwadzieścia[31] metrów). Prealpy[/][112] Glaryjskie[/][212] przecięte[212] są[57] doliną rzeki[121] Linth[/], w[66] której[261] leżą jeziora[112] Wallen[/], i Zurychskie[/]. Dolina Linth[/] oddzielona jest[57] od[62] doliny[121] Renu[/] bardzo niskim[251] działem wodnym[51] o[66] wysokości[161] zaledwie piętnaście metrów. 
862~Momatiuk Cz.~Szwajcaria~WP~1967~64~{brak}
W[66] wielu[36] miejscowościach znajdują[501] się tory[112] saneczkowe[212] i bobslejowe[212], lodowiska[112] naturalne[212] i sztuczne[212], rozsiane[212] są[57] po[66] całej[261] Szwajcarii[/][161]. Wspomnieć należy jeszcze o[66] znakomitych[262] terenach alpinistycznych[262] w[66] Szwajcarii[/][161], zwłaszcza w[66] Alpach[/] Berneńskich[/][262] i Walijskich[/][262]. Urwiska[112] Eigeru[/][121], Monchu[/][121], Finsteraarhornu[/][121] czy Matterhornu[/][121] są magnesem dla[62] najlepszych[222] alpinistów[122] świata. 
863~Momatiuk Cz.~Szwajcaria~WP~1967~153~{brak}
Szosa biegnąca z[62] Aigle[/] na[64] północny[241] wschód[141] przechodzi przez[64] przełęcz[141] des[+] Mosses[/] (tysiąc[111] czterysta[31] czterdzieści[31] osiem[31] metrów) i przebija[501] się przez[64] góry[142] do[62] doliny[121] Sariny[/][121] dopływu Aaru[/][121], już po[66] północnej[261] stronie[161] Alp[/]. Kanton[111] Wallis[/] (Valais[/]) o[66] powierzchni[161] pięć tysięcy dwieście trzydzieści jeden kilometrów kwadratowych[222] jest po[66] Gryzonii[/][161] i Bernie[/][161] trzecim[251] w[66] Szwajcarii[/][161] pod[65] względem wielkości[121]. 
864~Momatiuk Cz.~Szwajcaria~WP~1967~161~{brak}
Potem droga[111] przestaje już się wznosić[501], a kamienisty[211] stok[111] ustąpi miejsca[121] dolinie[131] opadającej[231] już na[64] włoską[241] stronę. Znaczenie[111] przełęczy[121] sprawiło, że w[66] roku[161] tysiąc czterdziestym[261] dziewiątym[261] święty[211] Bernard[/] z[/][62] Menthony[/][121] założył tu schronisko[141] hospicjum[141] dla[62] znużonych[222] drogą[151] wędrowców[122]. W[66] roku[161] tysiąc sto dwudziestym[261] piątym[261] wzniesiono klasztor[141] i kościół[141], które[212] jednak spłonęły w[66] tysiąc pięćset pięćdziesiątym[261] roku[161]. 
865~Momatiuk Cz.~Szwajcaria~WP~1967~208~{brak}
Po[66] założeniu[161] miasta[121] Fryburg[/] przez[64] księcia[141] Berchtolda[/][141] Czwartego[/][241] w[66] roku[161] tysiąc sto pięćdziesiątym[261] siódmym[261], które[211] wtedy pełniło funkcję strażnicy[121] na[66] szlaku[161] wzdłuż[62] rzeki[121], okolica przeszła[5] kolejno pod[64] panowanie[141] rodów Zahring[/], Kyburg[/], Habsbugów[/][122] i Sawojów[/][122]. W[66] roku[161] tysiąc czterysta osiemdziesiątym[261] pierwszym[261] kanton[111] przystąpił do[62] Związku[/][121]. Fryburg[/] jest kantonem dwujęzycznym[251], choć zdecydowana większość[111] z[62] jego[42] stu[32] siedemdziesięciu[32] tysięcy mieszkańców[122] posługuje[501] się językiem francuskim[251]. 
866~Momatiuk Cz.~Szwajcaria~WP~1967~250~{brak}
Schillerstein[/] to[41] pomnik[111] wykuty[211] w[66] skale[161] sterczącej[261] z[62] toni[121] jeziora[121] ku[63] czci[131] Fryderyka[/][121] Schillera[/][121], autora[121] poematu ["]Wilhelm[/] Tell[/]["]. Łączka Rutli[/], według[62] starego[221] podania[121], była[5] miejscem nocnego[221] spotkania[121] przedstawicieli[122] trzech[32] kantonów Uri[/], Schwyz[/] i Unterwalden[/], zakończonego[221] utworzeniem ["]Wiecznego[221] Związku[121]["]. Pierwszy[241] dzień[141] sierpnia, rocznicę spotkania[121], obchodzi się[41] w[66] Szwajcarii[/][161] jako[64] święto[141] narodowe[241]. 
867~Sękowski S.~Na wszystko jest rada~PZWS~1965~9~{brak}
W[66] handlu[161], a więc w[66] sklepach chemicznych[262], a nawet w[66] wielu[36] mydlarniach, można go[44] nabyć[5] w[66] postaci[161] twardych[222], prostokątnych[222] tabliczek, kuleczek lub drobnych[222] cienkich[222] łusek. W[66] tym[261] stanie[161] klej[111] stolarski[211] jest bardzo trwały[211], to[41] znaczy przydatny[211] do[62] przechowywania[121], ale za[64] to[44] zupełnie nieprzydatny[211] do[62] klejenia[121]. 
868~Sękowski S.~Na wszystko jest rada~PZWS~1965~51~{brak}
W[66] jednym[261], większym[261] otworze osadź[5] pionowo chłodnicę zwrotną[241], w[66] drugim[261] zaś otworze umieść termometr[141] tak, aby[9] jego[42] zbiorniczek[111] z[65] rtęcią znajdował[501] się w[66] środku[161] warstwy[121] roztworu. Po[66] upływie[161] trzech[32] minut od[62] chwili[121] rozpoczęcia[121] ogrzewania[121] mocznik[111] rozpuści[501] się całkowicie, a po[66] dalszych[262] dziesięciu[36] piętnastu[36] minutach rozpocznie[501] się wrzenie[111] roztworu. 
869~Sękowski S.~Na wszystko jest rada~PZWS~1965~99~{brak}
Z[62] mleka[121] otrzymać można o[66] czym[46] wie każde[211] dziecko[111] śmietankę, masło[141], kefir[141], a również i kazeinę. Kazeina jest to[41] krótko mówiąc, ścięte[211] i wyosobnione[211] białko[111] zawarte[211] w[66] mleku[161]. Istotna różnica pomiędzy[65] smacznym[251] twarożkiem, a dobrą[251] kazeiną polega na[66] tym[46], iż dobry[211] twarożek[111] musi być tłusty[211] i nie całkowicie oddzielony[211] od[62] serwatki[121], zaś dobra kazeina nie może[5] zupełnie zawierać tłuszczu[121]. 
870~Meder E.~Żółty kamień~PZWS~1965~8~{brak}
Nadają oni alchemii[131] podstawy[142] już prawie[8] naukowe[242]. Jednym[251] z[62] takich[222] właśnie uczonych[122], który[211] przez[64] całe[242] stulecia[142] był wzorem dla[62] wszystkich[222] alchemików[122], a sam[211] zaliczany[211] jest[57] do[62] najsławniejszych[222] z[62] nich[42], był Geber[/]. Kilkaset[34] lat później pisał o[66] nim[46] przyrodnik angielski[211] Roger[/] Bacon[/], że był to[41] "mistrz[111] mistrzów[122]". 
871~Meder E.~Żółty kamień~PZWS~1965~43~{brak}
Siarka jest surowcem kopalnym[251] i jest[57] wydobywana z[62] ziemi[121]. Wydobywanie[111] z[62] ziemi[121] użytecznych[222] minerałów kopalnych[222], które[212] zalegają skały[142] w[66] skorupie[161] ziemskiej[261], nazywamy górnictwem. Surowce[142], które[242] wydobywamy z[62] ziemi[121], dzielimy na[64] trzy[34] grupy[142]: energetyczne[242], rudne[242], mineralne[242]. Do[62] surowców energetycznych[222] zaliczamy te[242], które[212] służą nam do[62] uzyskiwania[121] energii[121], jak[9] na[64] przykład[141] węgiel[111] kamienny[211] i brunatny[211], torf[111], ropa naftowa i gaz[111] ziemny[211]. 
872~Meder E.~Żółty kamień~PZWS~1965~61~{brak}
Również przez[64] działanie[141] na[64] stopioną[241] siarkę kwasami, środkami utleniającymi oraz zasadami można uzyskać pewien[241] stopień[141] oczyszczenia[121]. Przy[66] oczyszczaniu[161] zasadami stosuje się[41] rozcieńczony[241] roztwór[141] alkaliczny[241] pod[65] ciśnieniem. Do[62] oczyszczania[121] stosowane[212] są[57] również gorąca woda i para wodna. Organiczne[242] zanieczyszczenia[142] usuwa się[41] również metodą frakcjonowego[221] ługowania[121] w[66] przeciwprądzie przy[66] pomocy[161] [~], w[66] którym[261] rozpuszcza[501] się siarka, bądź[9] przez[64] działanie[141] chlorkami etylu[121], metylu[121] lub chloroformem. 
873~Kotański Z.~Z plecakiem i młotkiem w Góry Świętokrzyskie~WG~1967~46{?}~{brak}
Pęknięcie[111] było tak głębokie[211], że wzdłuż[62] niego[42] wydostały[501] się z[62] głębi[121] ziemi[121] gorące[212] roztwory[112], które[212] przyczyniły[501] się do[62] powstania[121] złoża[121] pirytu w[66] Rudkach[/] koło[62] Nowej[/][221] Słupi[/][121]. Jeszcze głębsze[211] pęknięcie[111] powstało w[66] Psarach[/] między[65] Świętą[/][251] Katarzyną[/] a Bodzentynem[/], gdzie w[64] utworzoną[241] w[66] skorupie[161] ziemskiej[261] szczelinę wdarła[501] się z[62] głębi[121] ziemi[121] magma (ognisto-płynna masa) i zastygła[5] w[66] postaci[161] żył[122] skały[121] zwanej[221] diabazem[151]. 
874~Kotański Z.~Z plecakiem i młotkiem w Góry Świętokrzyskie~WG~1967~132~{brak}
Na[66] północnym[261] zboczu[161] Hutny[/][121] występują prócz[62] tego[42] wapienie[112] margliste[212] z[65] Myophoria[+] costata[$] formą przewodnią[251] dla[62] górnego[221] pstrego[221] piaskowca. Jak[9] wynika z[62] zebranych[222] przez[64] nas[44] obserwacji[122] koło[62] Polichna[/][121] wapienie[112] dewonskie[212] Pasma[/][121] Chęcińskiego[/][221] zostały[57] prawie[8] zupełnie ścięte[212] przez[64] erozję, a ich[42] rolę w[66] morfologii[161] przejął wapień[111] muszlowy[211], tworzący[211] dość znaczne[242] wzniesienia[142]. Tylko u[62] podnóża[121] Grabówki[/][121] zachował[501] się pstry[211] piaskowiec[111] i cechsztyn[111]. 
875~Kotański Z.~Z plecakiem i młotkiem w Góry Świętokrzyskie~WG~1967~221~{brak}
łupki[111] te[212] są na[66] świeżym[261] przełamie[161] ciemnoszare[212], a na[66] nadwietrzałych[262] powierzchniach i w[66] szczelinkach są[57] pokryte[212] delikatnym[251] brązowym[251] lub żółtym[251] nalotem. Te[212] naloty[112] są to[41] ałuny[112] (te[212] same[212], których[222] używa się[41] po[66] goleniu[161]). Z[62] tego[221] powodu łupki[112] te[212] otrzymały nazwę[141] łupków ałunowych[222]. Fauna jest w[66] nich[46] bardzo rzadka. 
876~Płochocki Z.~Rozwój poglądów na naturę światła~PZWS~1966~25~{brak}
Znacznie wcześniej, bo w[66] tysiąc sześćset trzydziestym[261] siódmym[261] roku[161] prawo[141] załamania[121] (już w[66] obecnie znanej[261] nam wersji[161], ale też bez[62] interpretacji[121] współczynnika załamania[121] jako[62] stosunku[121] prędkości[121] światła[121] w[66] obu[36] ośrodkach) opublikował Francuz Rene[+] Descartes[/], zwany[211] także Kartezjuszem[/]. Kartezjusz[/] nic[44] nie wspomniał o[66] wynikach i osiągnięciach Snelle[/], choć podobno jak[9] później utrzymywał Huygens[/]  były[57] mu one znane[212]. 
877~Płochocki Z.~Rozwój poglądów na naturę światła~PZWS~1966~114~{brak}
Z[62] falowego[221] bowiem punktu widzenia[121] "próg[141]" występowania[121] efektu powinno określać natężenie[111]  gdyby światło[111] było za[+] słabe[211], to[9] nie byłoby w[66] stanie[161] "wyrzucić" elektronów z[62] płytki[121] cynkowej[221]; ale począwszy od[62] pewnej[221] wartości[121] natężenia[121] efekt[111] powinien wystąpić zupełnie niezależnie od[62] długości[121] fali[121] padającego[221] promieniowania[121], byleby tylko było[54] ono wystarczająco silne[211]. 
878~Płochocki Z.~Rozwój poglądów na naturę światła~PZWS~1966~122~{brak}
Fotony[142] możemy więc sobie[43] wyobrażać jak[9] swego[21] rodzaju[121] pakiety[142] falowe[242], które[242] w[66] zależności[161] od[62] warunków zachowują[501] się jak[9] zwykłe[212] cząstki[112] albo jak[9] "czyste[212]" fale[112]. Fotonom[132] trzeba zatem przypisać te[242] wszystkie[242] cechy[142], które[242] mają fale[112], i te[242] wszystkie[242] cechy[142], które[242] mają cząstki[112], to[41] znaczy  prędkość[141] ruchu[121], długość[141] fali[121] (albo częstość[141] drgań), pewien[241] stan[141] polaryzacji[121], energię i pęd[141] (albo masę). 
879~Płochocki Z.~Rozwój poglądów na naturę światła~PZWS~1966~156~{brak}
Przypomnijmy krótko zasadnicze[242] cechy[142] promieniowania[121] emitowanego[221] przez[64] laser[141]. Po[+] pierwsze, jest to[41] promieniowanie[111] wyjątkowo monochromatyczne[211], wyjątkowo "czyste[211]"; po[+] drugie promieniowanie[111] to[211] jest[57] skupione[211] w[64] tak ostrą[241] wiązkę (bez[62] stosowania[121] żadnych[222] soczewek ogniskujących[222]), jakiej[221] nie można byłoby uzyskać z[62] tradycyjnych[222] źródeł światła[121] przy[66] zastosowaniu[161] najlepszych[222] układów ogniskujących[222]; po[+] trzecie, promieniowanie[111] to[211] jest spójne[211]. 
880~Kulik C.~Renesans miedzi~PWE~1967~12~{brak}
Stąd dwa[31] skrzyżowane[212] młotki[112] i słowa[112]: mente[+] et[+] malleo[$]  umysłem i młotkiem, są tradycyjnym[251] godłem geologów[122]; ale to[41] było dawno, obecnie geologia i geofizyka dysponują wysoką[251] techniką. Szczegółowe[211] roztrząsanie[111] tych[22] spraw[122] przekracza jednak ramy[142] zakreślone[242] tematem. Nie w[66] każdym[261] kraju[161], w[66] którym[261] jest miedź[111], jest ona niemal na[66] powierzchni[161], jak[9] na[64] przykład[141] słynna Miedziana[/][211] Góra[/] w[66] Związku[/][161] Radzieckim[/][261]. 
881~Kulik C.~Renesans miedzi~PWE~1967~59~{brak}
Pamiętać należy, że dla[62] efektywnego[221] zaopatrzenia[121] gospodarki[121] narodowej[221] w[64] miedź[141], a raczej półwyroby[142] i wyroby[142] z[62] miedzi[121] i jej[42] stopów, konieczne[211] jest zgranie[111] trzech[32] partnerów[122] górnictwa[121], hutnictwa[121], przetwórstwa[121] tego[221] metalu[121]. Hutniczej[231] jedynaczce[131] miedziowej[231] należy[501] się chwila uwagi[121]. Ulokowana została[57] znakomicie, w[66] centrum[161] terenów miedzionośnych[222], jakby projektanci, jakąś[251] cudowną[251] intuicją wiedzeni, przewidzieli odkrycie[141] w[66] zasięgu[161] dwudziestu[32] kilometrów od[62] huty[121] wielkich[222] złóż[122] miedzi[121]. 
882~Marks A.~Cel - Księżyc~KiW~1966~8~{brak}
Należy przy[66] tym[46] dodać, że zbocza[112] wałów kraterów, wbrew[63] temu[43], co[44] się[41] na[+] ogół mniema, są[57] bardzo łagodnie nachylone[212] a więc nie stanowią "niebotycznych[222] i strzelistych[222]" turni[122]. Kratery[112] księżycowe[212] już od[62] przeszło[8] stu[32] lat są przedmiotem sporu naukowego[221]. Część[111] badaczy[122] przypuszcza bowiem, że powstały[5] one w[66] wyniku[61] uderzeń w[64] powierzchnię księżyca olbrzymich[222] meteorów...[&] 
883~Marks A.~Cel - Księżyc~KiW~1966~44~{brak}
Powszechnie stosować[51] się[41] będzie[56] w[66] tym[261] celu[161] spektroskopy[142], to[41] jest urządzenia[112], w[66] których[262] badane[212] próbki[112] zamieniane[212] są[57] w[64] rozżarzoną[241] parę[141], a następnie wysyłane[212] przez[64] nie[44] światło[111] rozszczepiane[211] jest[57] w[66] pryzmatach i z[62] charakteru jego[42] widma[121] wyznacza się[41] skład[141] chemiczny[241] próbki[121]. Pobrane[212] próbki[112] prześwietlane[212] także będą[57] promieniami Roentgena[/][121]... [&] 
884~Marks A.~Cel - Księżyc~KiW~1966~60~{brak}
A więc przez[64] odpowiednią[241] konstrukcję skafandra można będzie uzyskać to[44], iż w[66] jego[42] wnętrz[161] istnieć[51] będzie[56] najodpowiedniejsza dla[62] selenonauty temperatura. Jeżeli mimo[64] wszystko[44] skafander[111] będzie[57] zbyt[8] mocno nagrzany[211] przez[64] Słońce[141], to[9] z[65] łatwością będzie można temu[43] zaradzić zasłaniając[501] się od[62] promieni[122] słonecznych[222] przy[66] pomocy[161] parasola. W[66] czasie nocy[121] księżycowej[221] temperatura we[66] wnętrzu[161] skafandra uzależniona będzie[57] od[62] ilości[121] ciepła[121] wytwarzanego[221] w[66] jego[42] wnętrzu[161]. 
885~Milewski B.~Elektryczność rozszyfrowana~PZWS~1964~9~{brak}
Namagnesował on kulę stalową[241], którą[241] nazwał terrellą[151][$], to[41] jest maleńką[251] ziemią i za[65] pomocą swobodnie zawieszonej[221] igiełki[121] magnetycznej[221] badał siły[142] magnetyczne[242] występujące[242] wokół[62] terrelli[121][$]. Na[66] tej[261] podstawie[161] wygłosił twierdzenie[141], że Ziemia jest wielkim[251] magnesem. Jest ona źródłem otaczającego[221] całą[241] kulę ziemską[241] pola[121] magnetycznego[221], którego[221] siły[112] działają na[64] igłę magnetyczną[241]. 
886~Milewski B.~Elektryczność rozszyfrowana~PZWS~1964~43~{brak}
Zjawiskiem elektrycznym[251], z[65] którym[251] najczęściej mamy[5] do[62] czynienia[121] w[66] życiu[161] jest prąd[111] elektryczny[211]. Dotychczas nie używaliśmy wyraźnie tego[221] określenia[121], ale wszystkie[212] zjawiska[112], w[66] których[262] występował ruch[111] ładunków bądź[9] ruch[111] cząstek obdarzonych[222] ładunkiem elektrycznym[251], były[5] właśnie prądem elektrycznym[251]. Prądem unoszenia[121] albo prądem konwekcyjnym[251] był ruch[111] naładowanych[222] pasków metalowych[222] w[66] doświadczeniu[161] Rowlanda[/][121]. 
887~Milewski B.~Elektryczność rozszyfrowana~PZWS~1964~106~{brak}
Obliczenia[112] te[212] dostarczają ścisłego[221] dowodu na[64] to[44], że wartościowość[111] pierwiastka[121] jest równa liczbie[131] elektronów, które[212] odrywają[501] się od[62] atomu przy[66] tworzeniu[+] się[161] jonów dodatnich[222] lub też dołączają[501] się do[62] atomu przy[66] tworzeniu[+] się[161] jonów ujemnych[222]. Na[66] zjawisku[161] elektrolizy[121] oparta jest[57] metoda pomiaru natężenia[121] prądu za[65] pomocą przyrządu zwanego[221] woltametrem. 
888~Milewski B.~Elektryczność rozszyfrowana~PZWS~1964~132~{brak}
Metal[111] pośredni[211] łączący[211] dwa[34] metale[142] termoelementu, czyli jego[42] elektrody[142], nie ma wpływu na[64] napięcie[141] ogniwa[121]. Moc[111] prądu jaką[241] można uzyskać za[65] pomocą termoelementu zależy od[62] materiałów elektrod[122] i od[62] różnicy[121] temperatur między[65] spoiną[151] gorącą[251] a wolnymi końcami. Przewodnictwo[111] cieplne[211] metali[122] jest przeszkodą w[66] utrzymaniu[161] tej[221] różnicy[121] temperatur. 
889~Twarowska B.~W głębinach mórz~PZWS~{1969który66}~17~{brak}
Najważniejszą[251] częścią aparatu jest zawór[111] zapotrzebowania[121], którego[221] rolę za[64] chwilę zrozumiecie. Z[62] butli[121] powietrze[111] wchodzi poprzez[64] zawór[141] do[62] małej[221] puszki[121] z[62] jednej[221] strony[121] otwartej[221] i zaopatrzonej[221] w[64] siatkę. W[66] środku[161] puszki[121] znajduje[501] się sprężysta blacha, membrana, połączona z[65] zaworem. Gdy woda morska ciśnie na[64] membranę, sprzężony[211] z[65] membraną zawór[111] wypuszcza z[62] butli[121] powietrze[111] o[66] takim[261] ciśnieniu[161], jakie[211] panuje w[66] morzu[161] na[66] tej[261] głębokości[161]. 
890~Twarowska B.~W głębinach mórz~PZWS~{1969który66}~98{?}~{brak}
Bardzo wysokie[241] ciśnienie[141] może[5] wywierać sprężony[211] gaz[111]  zaczął znów Jacek[/].  Znane[212] są[57] dobrze zastosowania[112] sprężonego[221] powietrza[121]... W[66] dętce[161] rowerowej[261], w[66] piłce[161] nożnej[261], w[66] syfonie[65] wodą sodową[251], w[66] oponach samochodowych[262], odezwały[501] się liczne[212] głosy[112]. W[66] silniku[161] spalinowym[261] samolotu lub samochodu gaz[111] powstały[211] przy[66] wybuchu[161] wywiera ciśnienie[141] trzydzieści pięć do[62] sześćdziesiąt atmosfer. Para[111] w[66] kotle maszyny[121] parowej[221]  do[62] stu[32] dwudziestu[32] pięciu[32] atmosfer. 
891~M:uller J.~Szukamy wielkiej ropy~WG~1966~8~{brak}
Następne[212] wiercenia[112] powstać mogą stosunkowo małym[251] kosztem i w[66] ciągu[161] kilku[32] tygodni, najdalej miesięcy. Potem prace[112] eksploatacyjne[212] ograniczają[501] się już tylko do[62] utrzymywania[121] optymalnego[221] wypływu ropy[121] lub gazu, samoczynnie wydobywających[+] się[222] z[62] głębi[121], lub równomiernego[221] wypompowywania[221] ich[42], gdy niskie[211] ciśnienie[111] złożowe[211] nie umożliwia samowypływu. 
892~Kwiatkowski S.~Złoża siarki~WG~1966~41~{brak}
Ta zbieżność[111] nie jest przypadkiem  wydaje[501] się, że wapienie[112] osiarkowane[212], tworząc[501] się z[62] gipsów, zachowały ich[42] pierwotną[241] objętość[141] i tym[251] samym[45] ich ciężar[141] objętościowy[241]. Trzecim[251] i bardzo ważnym[251] dowodem epigenetycznego[221] pochodzenia[121] siarki[121] jest zależność[111] występowania[121] siarki[121] rodzimej[221] od tektoniki[121]. Zależność[111] ta wynika z[62] faktu, że do[62] redukcji[121] gipsu konieczny[211] jest węgiel[111]. Pierwiastek[111] ten[211], pospolity[211] w[66] skałach skorupy[121] ziemskiej[221], jest najruchliwszy[211] w[66] swych[262] związkach z[65] wodorem  zwłaszcza w[66] gazie[161] ziemnym[261] i w[66] ropie[161] naftowej[261]. 
893~Narębski W.~Na dalekiej północy~WG~1966~32~{brak}
Bardzo cenne[212] były[5] również wyniki[112] pionierskich[222] w[66] naszej[261] nauce[161] badań [~] Jahna[/][121] nad[65] strukturą gleb i spękaniami skał na[66] terenach opuszczonych[262] przez[64] lądolód[141]. Przedmiotem prac geologiczno-petrograficznych[222] [~] Gawła[/][121] były[5] badania[112] prastarych[222] skał krystalicznych [222], budujących[222] tę część[141] Grenlandii[/][121]. Zaobserwowane[212] tu bardzo wyraźne[212] przejawy[112] przechodzenia[121] innych[222] skał w[64] granity[142] (granityzacji[121]) stały[501] się później podstawą do[62] zupełnie nowego[221] ujęcia[121] przez[64] tego[241] badacza[141] problemu powstania[121] granitu tatrzańskiego[221]. 
894~Kwiatkowski S.~Klimat się zmienia~WG~1967~30~{brak}
W[66] Polsce[/][161]w[66] Ordowiku[161] panował raczej klimat[111] niezbyt gorący[211]. Wielkie[212] ruchy[112] górotwórcze[212] na[66] pograniczu[161] syluru i dewonu wypiętrzały[5] w[66] Europie[/][161] potężne[242] pasma[142] gór kaledońskich[222], panował klimat[111] pustynny[211], osadzały[501] się piaskowce[112] z[65] szczelinami spękań, z[65] gipsami, solami i wykwitami wapiennymi. U[62] ryb dewońskich[222] z[62] gatunku[121] Bothriolepis[$] stwierdzono występowanie[141] płuc. 
895~Wójcik Z.~Wapienne pustynie~WG~1967~21~{brak}
Taki[211] jest więc krajobraz[111] krasowy[211]. Nieliczne rzeki[112] na[64] pozór[141] zresztą nie podporządkowane[212] prawidłom natury[121]. Kopiaste[212] wzgórza[112], niekiedy [o[66] stromo podciętych[262] ścianach, nie posiadające[212] powierzchniowego[221] odpływu kotliny[112]  polja[112], leje[112] i uwały[112] i wreszcie jaskinie[112], których[222] urzekająca szata naciekowa oraz ciągnące[+] się[221] niekiedy na[64] kilkanaście kilometrów podziemne[212] labirynty[112] były[5] przedmiotem zainteresowania[121] człowieka[121] już od[62] kilku[32] tysięcy lat. 
896~Wójcik Z.~Wapienne pustynie~WG~1967~64~{brak}
Guano[111] jest jednym[251] z[62] najbardziej pospolitych[222] bogactw naturalnych[222] związanych[222] bezpośrednio z[65] jaskiniami. Ale są przecież jeszcze inne[212] bardzo cenne[212] surowce[112] naturalne[212]. Tak na[64] przykład[141] na[66] terenie Azji[/][121], w[66] miejscowości[161] Tjungun[/], już od[62] dziewiętnastego[221] wieku[121] wydobywano rudy[142] uranu. Wody[112] krasowe[212] krążące[212] szczelinami osadziły w[66] jaskini[161] minerały[142] uranu nadające[+] się[242] do[62] eksploatacji[121]. 
897~Hurwic J.~Maria Skłodowska-Curie~Polonia~1967~30~{brak}
Pozwoliło to[41] zbadać podstawowe[242] właściwości[142] tego[221] pierwiastka[121]. Interesujące[242] badania[142] przeprowadzono nad[65] powstawaniem helu[121] w[66] wyniku[161] promieniotwórczego[221] rozpadu polonu (w[66] przemianie[161] alfa). Maria[/] Skłodowska-Curie[/] szczególną wagę przywiązywała do[62] precyzyjnych[222] pomiarów, które[212] jak[9] stwierdziliśmy, odegrały istotną[241] rolę we[66] wszystkich[262] jej[42] odkryciach. Opracowała więc metodę wyznaczania[121] ilości[121] na[66] podstawie[161] emitowanego[221] przezeń promieniowania[121] gamma. 
898~Stupnicka E.~Tajemnice białego kontynentu~WG~1967~44~{brak}
Niektóre[212] z[62] dzisiaj czynnych[222] wulkanów występujących[222] w[66] rejonie Morza[/][121] Rossa[/] powstały[5] już w[66] trzeciorzędzie. Znajdujące[+] się[212] tam[8], wygasłe[212] już, stożki[112] wulkaniczne[212] są świadkami niepokoju[121] w[66] czasach wcześniejszych[212]. W czasie orogenezy[121] alpejskiej[221], w[66] trzeciorzędzie doszło do[62] ostatnich[222] wielkich[222] ruchów górotwórczych[222] na[66] Antarktydzie[/][161]. Powstały[5] wtedy pasma[112] górskie[212] Ziemi[/][121] Grahama[/][121], zostały[57] wypiętrzone[212] Góry[/] Ellswortha[/][121]. 
899~Blaim K.~Swoiste substancje~PWRiL~1965~52~{brak}
Dwie[31] częsteczki[112] acetylokoenzymu A[/] w[66] wyniku[161] kondensacji[121] dają acetoacetylokoenzym[141] A[/], do[62] którego[221] dołącza[501] się trzecia cząsteczka acetylokoezymu A[/] z[64] sposób[141] podobny[241] do[62] sposobu powstawania[121] kwasu cytrynowego[221] w[66] cyklu[161] kwasów trójkarboksylowych[222]. W[66] wyniku[161] tych[222] reakcji[122] z[62] trzech[32] cząsteczek acetylokoenzymu A[/] powstaje sześciowęglowy[211] związek[111] o[66] łańcuchu[161] rozgałęzionym[261] to[41] jest beta-hydroksy-betametyloglutarylokoenzym[111] A[/] [~], który[211] w[66] reakcji[161] nieodwracalnej[261] z[65] [~] ulega z[62] kolei[121] redukcji[131] do[62] kwasu mewalonowego[221]. 
900~Janowski W.~Elementy rachunku prawdopodobieństwa~PZWS~1963~40~{brak}
Należy zwrócić uwagę na[64] to[44], że wzór[111] Bayes'a[/][121] bywa[57] często nadużywany[211]: w[66] wielu[36] zagadnieniach liczby[112] [~] nie są[57] dane[212] i wówczas często przyjmuje się[41], że w[66] takim[261] razie są one równe[212], to[41] znaczy przyczynny[112] [~] są jednakowo prawdopodobne[212]. Rozumowanie[111] takie[211] jest oczywiście blędne[211] i w[66] konsekwencji[161] istnieje istotna rozbiezność[111] między[65] wynikami obliczeń i rezultatami przeprowadzanych[222] doświadczeń. 
901~Gleichgewicht B.~Elementy algebry abstrakcyjnej~PZWS~1966~7~{brak}
Podstawowym[251] pojęciem teorii[121] mnogości[121] jest pojęcie[111] należenia[121] elementu do[62] zbioru. Tak więc na[64] przykład[141] liczba dwa należy do[62] zbioru liczb naturalnych[222], liczba [~] do[62] zbioru liczb rzeczywistych[222] i tym[232] podobnie. Zamiast mówić, że obiekt[111] [~] należy do[62] zbioru [~], mówimy również, że [~] jest elementem zbioru [~]. 
902~Gleichgewicht B.~Elementy algebry abstrakcyjnej~PZWS~1966~62~{brak}
Zbiór[111] obrotów n-kąta foremnego[221], przy[66] których[262] przechodzi ona na[64] siebie[44], tworzy grupę abelową[241] rzędu [~] (utożsamiamy obroty[142] różniące[+] się[242] o[64] kąt[141] [~], gdzie [~] jest liczbą całkowitą[251]) względem[62] ich[42] superpozycji[122]. Rozpatrzmy teraz zbiór[141] przekształceń trójkąta równobocznego[221] na[64] siebie[44], składający[+] się[241] z[62] trzech[32] jego[42] obrotów i z[62] trzech[32] symetrii[122] względem[62] jego[42] wysokości[121]. 
903~Gleichgewicht B.~Elementy algebry abstrakcyjnej~PZWS~1966~96~{brak}
Dowolna warstwa lewostronna grupy[121] [~] względem[62] podgrupy[121] [~] jest równoliczna z[65] dowolną[251] warstwą prawostronną[251] względem[62] [~]. Wobec[62] udowodnionej[221] wyżej własności[121] wystarczy wykazać, że dla[62] pewnego[221] [~] należącego[221] do[62] zbioru [~] warstwy[112] [~] i [~] są równoliczne[212]. Rzeczywiście, weźmy [~] wówczas [#] 
904~Gleichgewicht B.~Elementy algebry abstrakcyjnej~PZWS~1966~117~{brak}
Zreasumujemy teraz oba[34] powyższe[242] twierdzenia[142]. Rozkład[111] grupy[121] [~] względem[62] jej[42] dzielnika normalnego[221] [~] na[64] warstwy[142] jest rozbiciem regularnym[251] tej[221] grupy[121]. Tak więc z[65] każdym[251] dzielnikiem normalnym[251] [~] grupy[121] [~] związane[211] jest[57] pewne[211] określone[211] rozbicie[111] regularne[211] [~] tej[221] grupy[121], a więc i pewna określona kongruencja [~] w[66] grupie[161]. 
905~Gleichgewicht B.~Elementy algebry abstrakcyjnej~PZWS~1966~151~{brak}
Jak[9] już wiemy zarówno grupoid[141] liczb całkowitych[222] z[65] dodawaniem, jak[9] i grupoid[141] liczb całkowitych[222] z[65] mnożeniem jako[65] działaniem odwzorowuje się[41] homomorficznie na[64] zbiór[141] liczb odpowiednio z[65] dodawaniem albo mnożeniem. Jest to[41] pierścień[111] łączno-przemienny[211] z[65] jednością. 
906~Gleichgewicht B.~Elementy algebry abstrakcyjnej~PZWS~1966~185~{brak}
Ideały[142] te[242] nazywamy niewłaściwymi, każdy[241] ideał[141] różny[241] od[62] powyższych[222] nazywamy właściwym[251]. Podpierścień[111] liczb parzystych[222] jest ideałem (oczywiście dwustronnym[251]) w[66] pierścieniu liczb całkowitych[222]. W[+] ogóle każdy[211] pierścień[111] wielokrotności[122] całkowitych[222] danej[221] liczby[121] całkowitej[221] jest ideałem w[66] pierścieniu liczb całkowitych[222]. Rozpatrzmy pierścień[141] [~] wszystkich[222] funkcji[122] ciągłych[222], zadanych[222] w[66] przedziale [~] i przyjmujących[222] wartości[142] rzeczywiste[242], ze[65] zwykłymi działaniami dodawania[121] i mnożenia[121]. 
907~Łuczyński M.,Opiał Z.~O konstrukcjach trójkątów~PZWS~1964~20~{brak}
Tę stosunkowo małą[241] różnorodność[141] możliwych[222] przypadków potęguje jeszcze i to[41], że otrzymane[212] dla[62] poszczególnych[222] zadań konstrukcyjnych[222] układy[112] równań interesują nas[44] tylko pod[65] jednym[251] bardzo specjalnym[251] i jednakowym[251] dla[62] wszystkich[222] zadań względem[151]: czy można znaleźć rozwiązanie[141] tych[222] układów dokonując na[66] współczynnikach równań pewnej[221] ilości[121] działań wymiernych[222], to[41] jest dodawań, odejmowań, mnożeń i dzieleń, oraz wyciągając pierwiastki[142] kwadratowe[242]? 
908~Łuczyński M.,Opiał Z.~O konstrukcjach trójkątów~PZWS~1964~54~{brak}
Jedno[211] z[62] nich[42], mianowicie równanie[111] [~] jest stopnia drugiego[221], a drugie[211]  odpowiednie z[62] równań [~]  jest równaniem liniowym[251]. Konstrukcja jest zatem wykonalna. Również następująca konstrukcja będzie wykonalna. Zbudować trójkąt[141], mając dany[241] promień[141] koła[121] opisanego[221], bok[141] oraz dowolną[241] wysokość[141]. Ze[62] wzorów [~] i [~] otrzymujemy związek[141]: [&] 
909~Łuczyński M.,Opiał Z.~O konstrukcjach trójkątów~PZWS~1964~67~{brak}
Dlatego też  inaczej niż[9] przy[66] rozpatrywaniu[161] zadań bez[62] dwusiecznych[122] gdzie ciekawsze[211] było znalezienie[111] konstrukcji[122] niewykonalnych[222] za[65] pomocą tylko cyrkla i linijki[121]  przy[66] rozpatrywaniu[161] zadań z[65] dwusiecznymi[152] interesować[51] nas[44] będą[56] przede[+] wszystkim konstrukcje[112] wykonalne[212] i postaramy[501] się znaleźć wszystkie[242] takie[242] zadania[142] konstrukcyjne[242]. 
910~Kofler E.~Wstęp do teorii gier~PZWS~1963~28~{brak}
Chcąc wyliczyć prawdopodobieństwo[141] wyciągnięcia[121] z[62] urny[121] dwa[34] razy[142] po[66] kolei[161] białej[221] kuli[121], należy zauważyć, że spośród[62] [~] możliwych[222] jednakowo prawdopodobnych[222] i wzajemnie wykluczających[+] się[222] zdarzeń  dwadzieścia[31] sprzyja zdarzeniu[131] i tym[251] samym[45] jego[42] prawdopodobieństwo[111] wynosi [#] 
911~Kofler E.~Wstęp do teorii gier~PZWS~1963~32~{brak}
Jeśli posiada ona punkt[141] siodłowy[241], to rozwiązanie[111] gry[121] nie przedstawia żadnych[222] trudności[122]  strategie[112] odpowiadające[212] punktowi siodłowemu są właśnie optymalnymi strategiami. Przyjmijmy jednak, że rozważana gra[111] nie posiada punktu siodłowego[221]. Wtedy, jak[9] się okazuje[501] (dowód[141] pomijamy) musi zajść[5] jeden[211] z[62] dwóch[32] przypadków: albo jest prawdziwy[211] układ[111] nierówności[122] pierwszy[211] albo układ[111] nierówności[122] drugi[211] [&] 
912~Kofler E.~Wstęp do teorii gier~PZWS~1963~75~{brak}
Na[66] podstawie[161] założenia[121], największym[251] elementem pierwszej[221] kolumny[121] jest [~] drugiej[221] kolumny[121] [~], a trzeciej[221] [~] spośród[62] elementów [~] najmniejszym[251] z[62] nich[42] jest  zgodnie z[65] założeniem  element[111] [~]. Tak więc górna wartość[111] gry[121] macierzowej[221] zerowej[221] [~] równa[501] się [~]. Z[62] tego[42] wynika, że optymalną[251] decyzją [~] brygady w[66] pierwszym[261] posunięciu[161] jest [#] 
913~Kofler E.~Wstęp do teorii gier~PZWS~1963~88~{brak}
Bierzemy teraz pod[64] uwagę liczbę wszystkich[222] kombinacji[122] wszelkich[222] możliwych[222] posunięć partnera[121] pierwszego[221] w[66] pierwszym[261] posunięciu[161]  z[65] wszystkimi możliwymi posunięciami partnera[121] drugiego[221] w[66] drugim[261] posunięciu[161] z[65] wszystkimi posunięciami pierwszego[221] w[66] trzecim[261] posunięciu[161] i tak dalej. Liczba ta pokrywa[501] się właśnie z[65] liczbą wszystkich[222] możliwych[222] partii[122] szachowych[222]. 
914~Kofler E.~Wstęp do teorii gier~PZWS~1963~130~{brak}
A teraz rozpatrzmy analogiczną[241] sytuację z[65] tą[251] tylko różnicą, że kształt[111] ogrodu jest inny[211]. Optymalnym[251] wyborem dla[62] psa[121] wydaje[501] się tu znowu punkt[111] [~] leżący[211] w[66] środku[161] odcinka [~]. Punkt[111] ten[211] gwarantuje mu odległość[141] najwyżej [~], podczas[+] gdy każdy[211] inny[211] punkt[111] naraża go[44] na[64] większą[241] odległość[141], [&] 
915~Kofler E.~Wstęp do teorii gier~PZWS~1963~172~{brak}
Innymi słowy, w[66] pewnym[261] sensie uważaliśmy naturę za[64] "istotę" tak złośliwą[241], że jedynym[251] jej[42] dążeniem jest maksymalne[211] zmniejszenie[111] zysków partnera[121] pierwszego[221]. Dlatego też, rozwiązując tego[221] rodzaju[121] gry[142], potraktowaliśmy je[44] jako[64] gry[142] zerowe[242]. Ten[211] niejako pesymistyczny[211] punkt[111] widzenia[121] w[66] grach przeciw[63] naturze[131] nie jest bynajmniej jednym[251] jedynym[251] możliwym[251] podejściem do[62] takich[222] gier. 
916~Kofler E.~Wstęp do teorii gier~PZWS~1963~177~{brak}
W[66] modelach probabilistycznych[262] przynajmniej jeden[211] z[62] występujących[222] parametrów jest zmienną[151] losową[251] o[66] znanym[261] rozkładzie[161] prawdopodobieństw. Gdy przynajmniej jeden[211] z[62] nieznanych[222] parametrów albo nie jest zmienną[151] losową[251] albo też jest zmienną[151] losową[251], lecz o[66] nieznanym[261] nam rozkładzie[161]  mówimy o[66] modelu[161] statystycznym[261]. 
917~Leśniak J.~O funkcjach jednej zmiennej~PZWS~1963~12~{brak}
Liczbę nazywamy środkiem przedziałów, liczbę nazywamy długością przedziałów. Symbol[111] oznacza zbiór[141] wszystkich[222] liczb rzeczywistych[222] spełniających[222] nierówność[141]. Analogicznie określamy znaczenie[141] symboli[122]. O[66] liczbie[161] należącej[261] do[62] przedziału liczbowego[221] mówimy czasem[8], że jest punktem tego[221] przedziału. 
918~Leśniak J.~O funkcjach jednej zmiennej~PZWS~1963~46~{brak}
Poszczególnym[232] typom będziemy[56] nadawali[52] odpowiednie[242] nazwy[142]. Każdą[241] własność[141] charakteryzującą[241] dany[241] typ[141] funkcji[121] zinterpretujemy na[66] wykresach funkcyjnych[262]. Obserwacja wykresu funkcji[121] w[66] przedziale znajdującego[+] się[221] na[66] rysunku[161] dziewiętnastym[261] podsuwa nam myśl[141], że funkcja ta posiada własność[141] następującą[241]: gdy wartość[111] zmiennej[121] niezależnej[221] wzrasta od[62] do[62], wtedy rosną również wartości[112] funkcji[121]. Funkcje[112] posiadające[212] tę własność[141] nazywamy funkcjami rosnącymi. 
919~Leśniak J.~O funkcjach jednej zmiennej~PZWS~1963~80~{brak}
Liczbę nazywamy punktem skupienia[121] zbioru liczb jeżeli w[66] danym[261] przedziale otwartym[261] o[66] końcach gdzie znajduje[501] się choć jedna[211] liczba zbioru, różna od[62] liczby[121]. Liczba może[5] do[62] zbioru należeć lub nie należeć. Niech zbiór[111] składa[551] się z[62] liczb, które[212] są wyrazami ciągu[121]. 
920~Leśniak J.~O funkcjach jednej zmiennej~PZWS~1963~101~{brak}
Celem[62] uniknięcia[121] nieporozumień wprowadza się[41] termin[141] "ogólny[211] wielomian[111] stopnia pierwszego[221] zmiennej[121] [~]" dla[62] zbioru wszystkich[222] funkcji[122] określonych[222] wzorem [~], a elementy[142] tego[42] zbioru nazywamy wielomianami stopnia pierwszego[221]. Podobną[241] terminologię prowadzamy dla[62] wielomianów stopnia n-tego[221]. Podana powyżej definicja ogólnego[221] wielomianu stopnia pierwszego[221] względnie n-tego[221] nie czyni w[66] pełni[161] zadość wymaganiom logiki[121] matematycznej[221]. 
921~Leśniak J.~O funkcjach jednej zmiennej~PZWS~1963~157~{brak}
Dwie[31] liczby[112] "mało" różnią[501] się od[62] siebie[42], to[41] znaczy, że ich[42] różnica jest liczbą "mało" różną[251] od[62] zera[121]. Dla[62] wyrażenia[121] odległości[121] gwiazd milion[111] kilometrów jest liczbą małą[151], natomiast dla[62] lotnika[121], który[211] ma przelecieć milion[141] kilometrów, liczba milion jest liczbą dużą[251]. 
922~Leśniak J.~O funkcjach jednej zmiennej~PZWS~1963~169~{brak}
Zatem nasza funkcja [~] w[66] przedziale [~] jest rosnąca. Podobnie rozumując otrzymujemy, że funkcja [~] jest w[66] przedziale lewostronnie domkniętym funkcją malejącą. Wykres[111] funkcji[121] [~] podsuwa nam dalej myśl[141], że funkcja ta posiada wartość[141] największą[241] równą[241] liczbie[131] dwa. 
923~Wachułka A., Danni J.~Tysiąc lat polskiej myśli matematycznej~PZWS~1963~40~{brak}
Marcin[/] Król[/] nie wprowadza też dla[62] nich[42] swojej[221] pięknej[221] symboliki[121], lecz operuje nimi w[66] formie[161] powszechnie przyjętej[261]. Zapis[111] ułamków sześćdziesiątkowych[222] był podobny[211] do[62] dzisiejszego[221] zapisu liczb dziesiętnych[222], ale zamiast przecinka[121] czy kropki[121] dziesiętnej[221] zawierał nad[65] poszczególnymi cyframi liczby[142] rzymskie[242] określające[242] rząd[141]. 
924~Wachułka A., Danni J.~Tysiąc lat polskiej myśli matematycznej~PZWS~1963~61~{brak}
Zauważyć należy, że słowo[111] "milion[111]" występuje tu po[64] raz[141] pierwszy[241] w[66] naszej[261] literaturze[161]. Z[62] krótkiego[221] przeglądu książki[121] Kłosa[/][121] nietrudno domyślić[501] się, dla[62] czyjego[221] użytku[121] była[57] ona pisana i kto z[62] niej[42] korzystał. O[66] tym[46], że książka tego[221] typu była[5] nader pożyteczna i potrzebna, świadczy wydanie[111] w[66] tysiąc pięćset pięćdziesiątym[261] roku[161]. 
925~Wachułka A., Danni J.~Tysiąc lat polskiej myśli matematycznej~PZWS~1963~95~{brak}
Arytmetykę tę przypisuje bibliograf[111] jezuicki[211] [~] Brown[/] Krygierowi[/][131] i słusznie zresztą, gdyż był on wówczas jedynym[251] wykładowcą matematyki[121] w[66] Akademii[161], a równocześnie jedynym[251] najbardziej zainteresowanym[251] w[66] opanowaniu[161] wykładanej[221] wiedzy[121] przez[64] uczniów[142]. Arytmetyka ta ujęta w[66] sześciu[36] rozdziałach obejmuje cały[241] szereg[141] zagadnień podporządkowanych[222] głównemu celowi, a mianowicie "aby[9] przyniosły jak[+] największy[241] pożytek[141]". 
926~Wachułka A., Danni J.~Tysiąc lat polskiej myśli matematycznej~PZWS~1963~130~{brak}
Podane[212] są[57] operacje[112] arytmetyczne[212] w[66] zastosowaniu[161] do[62] zagadnień praktycznych[222] oraz geometryczne[212] zagadnienia[112] miarowe[212], przy[66] czym[43] autor przytacza dane[142] o[66] jednostkach miar wówczas używanych[222]. W[66] zastosowaniach geometrycznych[262] posuwa[501] się Zajerski[/] aż do[62] rozważań trygonometrycznych[22], przy[66] czym[46] wyprowadza już pojęcie[141] sinus rectus, sinus[+] versusu[+] jeden, sinus[+] totus (promień[111]), sinus[+] complementi cosinus, tanges i secans. 
927~Wachułka A., Danni J.~Tysiąc lat polskiej myśli matematycznej~PZWS~1963~150~{brak}
Język[111] polski[211], w[66] którym[261]  jak[9] widzieliśmy  uczono matematyki[121] w[66] szkołach pijarskich[262], Korpusie Kadetów[122], po[66] powstaniu[161] Komisji[121] Edukacji[121] Narodowej[221] we[66] wszystkich[262] szkołach, zdobywał sobie[43] z[+] wolna, ale konsekwentnie miejsce[141] i w[66] wykładach uniwersyteckich[262]. Szczególnie daje[501] się to[41] zaobserwować w[66] wysiłkach reformatorskich[262] Kołłątaja[/][121], zwłaszcza w[66] zdecydowanych[262] i śmiałych[262] wystąpieniach jego[42] przyjaciela[121] i współpracownika[121] Jana[/][121] Śniadeckiego[/][121], któremu poświęcimy następny[241] rozdział[141]. 
928~Wachułka A., Danni J.~Tysiąc lat polskiej myśli matematycznej~PZWS~1963~184~{brak}
Założony[211] na[66] szczątkach ufundowanej[221] przez[64] króla[141] Jana[/][141] Kazimierza[/][141] w[66] roku[161] tysiąc sześćset sześćdziesiątym[261] pierwszym[261] Akademii[121] jezuickiej[221] we[66] Lwowie[/], uniwersytet[111] austriacki[211] z[65] niemieckim[251] językiem wykładowym[251] i niemieckimi profesorami przechodził różne[242] koleje[142] aż do[62] czasu, gdy w[66] roku[161] tysiąc osiemset pięćdziesiątym[261] dziewiątym[261] pod[65] wpływem wypadków politycznych[222] wytworzyła[501] się taka sytuacja, że rząd[111] skłonny[211] był pójść[5] na[64] pewne[242] ustępstwa[142] w[66] stosunku[161] do[62] krajów zabranych[222]. 
929~Wachułka A., Danni J.~Tysiąc lat polskiej myśli matematycznej~PZWS~1963~218~{brak}
W[66] trzeciej[261] ["]Nocie[161]["] przy[66] problemie kwadratury[121] koła[121] podaje, że Lambert[/] pierwszy[211] dowiódł w[66] tysiąc siedemset sześćdziesiątym[261] pierwszym[261] roku[161], że [~] jest liczbą niewspółmierną[251] (niewymierną[251]), a Legendre[/] z[62] kolei[121] dowiódł, że [~] jest też liczą niewspółmierną[251]. W[66] ["]Nocie["][161] czwartej[261] o[66] równości[161] wielościanów wypukłych[222] powołuje[501] się autor na[64] "naszego[241] uczonego[241] rodaka[141] Józefa[/][141] Czecha[/][141]". 
930~Wachułka A., Danni J.~Tysiąc lat polskiej myśli matematycznej~PZWS~1963~239~{brak}
Utraciliśmy pięćdziesięciu[34] spośród[62] czynnych[222] przed[65] wojną matematyków[122] bądź[9] w[66] czasie działań wojennych[222], bądź[9] zmarłych[222] wskutek[62] trudnych[222] warunków okupacyjnych[222] życia[121], bądź[9] też zamordowanych[222] okrutnie lub zmarłych[222] z[62] powodu chorób, wyniesionych[222] z[62] hitlerowskich[222] kaźni[122]. Odeszli[5] w[66] czasie wojny[121] zasłużeni starsi matematycy: Dickstein[/], Hoborski[/], Przeborski[/], a w[66] późniejszych[262] latach  Żorawski[/], Łukasiewicz[/] i Zarankiewicz[/]. 
931~Moszner Z.~O teorii relacji~PZWS~1967~19~{brak}
Niemniej[9] można i w[66] logice[161] trójwartościowej[261] za[65] pomocą umowy[121] analogicznej[221] do[62] poprzedniej[221] wprowadzić funktor[141] zdaniotwórczy[241] [~] i pojęcie[141] tautologii[121]. Nie wszystkie[212] jednak wyrażenia[112], będące[212] tautologiami w[66] logice[161] dwuwartościowej[261] wprowadzonej[261] poprzednio są tautologiami w[66] powyżej określonej[261] logice[161] trójwartościowej[261]. Na[64] przykład[141] tautologią nie jest wyrażenie[111] [#] 
932~Moszner Z.~O teorii relacji~PZWS~1967~75~{brak}
Stąd więc do[62] dziedziny[121] relacji[121] [~] należą te[212] i tylko te[212] elementy[112] dziedziny[121] relacji[121] [~] dla[62] których[222] w[66] dziedzinie[161] relacji[121] [~] istnieją takie[212] elementy[112], które[212] z[65] nimi pozostają w[66] relacji[161] [~]. Na[66] przyjętych[262] przez[64] nas[44] schematycznych[262] przedstawieniach relacji[122] [~] i będą to[41] te[212] kropki[112], [&] 
933~Moszner Z.~O teorii relacji~PZWS~1967~108~{brak}
Rozważmy jeszcze raz[8] przykład[141] drugi[241] z[62] poprzedniego[221] paragrafu. Do[62] jednego[221] abstraktu należały wszystkie[212] te[212] przedmioty[112], które[212] miały[5] pewną[241] cechę wspólną[241]  były[5] jednakowego[221] koloru. Od[62] wszelkich[222] innych[222] cech[122] tych[222] przedmiotów abstrahowaliśmy (stąd nazwa abstrakt), interesowała nas[44] tylko ta, która decydowała o[66] przynależności[161] przedmiotu do[62] danego[221] abstraktu. 
934~Moszner Z.~O teorii relacji~PZWS~1967~129~{brak}
Relację [~] antysymetryczną[241], przechodnią[241] i spójną[241] w[66] zbiorze [~], który[211] stanowi[5] jej[42] pole[141], nazywamy relacją porządkującą[251] lub krótko porządkiem w[66] zbiorze [~]. W[66] przypadku[161] gdy relacja [~] porządkuje zbiór[141] [~] i [~] pozostaje w[66] relacji[161] do[62] [~] dla[62] [~] i [~] z[62] tego[221] zbioru, mówimy, że [~] poprzedza [~] według[62] relacji[121] [~] a [~] następuje po[66][~]. 
935~Moszner Z.~O teorii relacji~PZWS~1967~176~{brak}
Niech obecnie zbiorem [~] będzie[5] rodzina wszystkich[222] podzbiorów pewnej[221] przestrzeni[121] [~]. Jak[9] wiemy jedynym[251] modułem dla[62] dodawania[121] jest zbiór[111] pusty[211]. Wynika stąd, że jedynym[251] zbiorem, dla[62] którego[221] istnieje element[111] odwrotny[211] prawostronny[211] lub lewostronny[211] względem[62] dodawania[121], jest tylko zbiór[111] pusty[211], [&] 
936~Grużewski A.~O prawdopodobieństwie i statystyce~PZWS~1966~11~{brak}
A więc z[62] założenia[121], że [~] jest prawdziwe[211], wynika [~] dla[62] każdego[221] naturalnego[221] [~]. W[64] ten[241] sposób[141] udowodniona została[57] druga przesłanka indukcji[121], co[41] wraz z[65] pierwszą[251], która głosi, że [~] jest prawdziwe[211] dla[62] [~], wykazuje prawdziwość[141] [~] dla[62] każdego[221] naturalnego[221] [~]. Wzór[111] nazywa[501] się dwumianem Newtona[/][121]. 
937~Grużewski A.~O prawdopodobieństwie i statystyce~PZWS~1966~33~{brak}
Realizacje[112] te[212] wykluczają[501] się nawzajem i są jednakowo możliwe[212]. Zdarzeniu[131] [~] sprzyja tylko jedna realizacja: pierwsza. Zdarzeniu[131] [~]  trzy[31] realizacje[112]: druga, trzecia, czwarta, zdarzeniu[131] [~]  trzy[31] realizacje[112] piąta, szósta i siódma, zdarzeniu[131] [~]  cztery[31] pierwsza, druga, trzecia, i czwarta, zdarzeniu[131] zaś [~] sprzyja ich[42] siedem[31]: pierwsza druga, trzecia, czwarta, piąta, szósta i siódma. 
938~Grużewski A.~O prawdopodobieństwie i statystyce~PZWS~1966~53~{brak}
Na[66] podstawie[161] badań nad[65] bardzo liczną[251] populacją ustalono, że częstość[111] w[66] niej[46] grupy[121] [~] wynosi trzydzieści[34] osiem[34] procent[122], częstość[111] jednoczesna [~] i [~] osiem[34] procent[122], częstość[111] zaś [~] lub [~] siedemdziesiąt[34] sześć[34] procent[122]. Obliczyć na[66] podstawie[161] tych[222] danych[122] częstość[141] występowania[121] grupy[121] [~] w[66] tej[261] populacji[161]. 
939~Grużewski A.~O prawdopodobieństwie i statystyce~PZWS~1966~66~{brak}
Jeśli poprowadzimy przez[64] punkt[141] [~] styczną[141] [~] do[62] tego[221] okręgu[121], to[9] dwa[31] boki[112] trójkąta foremnego[221] wpisanego[221] w[64] ten[241] okrąg[141] wychodzące[212] z[62] punktu [~] podzielą kąt[141] półpełny[241] na[64] trzy[34] równe[242] części[142] po[64] sześćdziesiąt[34] stopni. Niech [~] i [~] będą[55] dwoma pozostałymi wierzchołkami tego[221] trójkąta. Każda cięciwa poprowadzona z[62] [~] do[62] dowolnego[221] punktu na[66] łuku[161] [~] będzie większa od[62] boku[121] trójkąta wpisanego[221]. 
940~Grużewski A.~O prawdopodobieństwie i statystyce~PZWS~1966~121~{brak}
W[64] podobny[241] sposób[141] będziemy[56] postępowali[52] dla[62] zmiennych[122] ciągłych[222]. Sumować prawdopodobieństw w[66] tym[261] przypadku[161] jednak nie można wobec[62] nieprzeliczalnej[221] mnogości[121] [~]. Aby[9] uniknąć rachunku[121] całkowego[121] uciekniemy[501] się do[62] opisu opartego[221] na[66] interpretacji[161] geometrycznej[261] rozkładu zmiennej[121] ciągłej[221], a mianowicie: każdej[231] liczbie[131] rzeczywistej[231] [~], jako[64] wartość[141] dystrybuanty[121] zmiennej[121] ciągłej[221] w[66] tym[261] punkcie, przypisujemy liczbę, która jest polem figury[121]. 
941~Grużewski A.~O prawdopodobieństwie i statystyce~PZWS~1966~142~{brak}
Przedostatnia kolumna tej[221] tablicy[121] zawiera teoretyczne[242] liczebności[142] obliczone[242] przy[66] założeniu[161], że rozkład[111] wzrostu jest normalny[211], ostatnia zaś kolumna  empiryczna, a więc wyniki[112] obserwacji[122]. Dość duża zgodność[111] liczb obu[32] kolumn potwierdza wyrażoną[241] już tezę, że rozkład[111] wzrostu jednorodnej[221] grupy[121] ludności[121] jest normalny[221]. Wyżej podane[242] czynności[142], które[212] doprowadzają do[62] kolumny[121] wartości[122] [~], nazywamy wyrównaniem szeregu[121] empirycznego[221] według[62] prawa[121] normalnego[221]. 
942~Grużewski A.~O prawdopodobieństwie i statystyce~PZWS~1966~155~{brak}
Wariancja sumy[121] dowolnej[221] ilości[121] wzajemnie niezależnych[222] zmiennych[122] losowych[222] równa[211] jest sumie[131] wariancji[122] tych[222] zmiennych[122]. Twierdzenie[111] to[211] zostało[57] udowodnione[211] zarówno dla[62] zmiennych[122] dyskretnych[222], jak[9] i ciągłych[222]. Niech [~] oznacza[55] sumę oczek jakie[212] ukażą[501] się w[66] jednym[261] rzucie trzema kostkami sześciennymi. Obliczyć [#] 
943~Grużewski A.~O prawdopodobieństwie i statystyce~PZWS~1966~210~{brak}
Dzieląc obie[34] strony[142] powyższej[221] równości[121] przez[64] [~] i biorąc pod[64] wagę wzór[141] otrzymujemy przybliżoną[241] wartość[141] [~] którą[241] oznaczamy [~] przez[64] w[66] paragrafie szóstym[261] i czwartym[261] podane[211] zostało[57] (bez[62] dowodu) tak zwane[211] lokalne[211] twierdzenie[111] de[+] Moivra-Laplacea[/][121] graniczne[211] w[66] następującej[261] postaci[161]: [&] 
944~Grużewski A.~O prawdopodobieństwie i statystyce~PZWS~1966~231~{brak}
Skoro jednak zdarzenie[111] to[211] zaszło, to[9] musiało ono zajść[5] tylko z[62] przyczyn istotnych[222], a więc średnie[112] arytmetyczne [~] różnią[501] się istotnie, to[41] znaczy ich[42] różnicy[121] nie można wytłumaczyć wahaniami przypadkowymi, w[66] granicach w[66] których[262] mieszczą[501] się różnice[112] średnich[122] prób wylosowanych[222] z[62] tej[221] samej[221] populacji[121] generalnej[221]. 
945~Mostowski A.W.~Rozwiązywanie równań algebraicznych~PZWS~1964~34~{brak}
Widać stąd, że iloczyn[111] znaków [~] oraz [~] musi być taki[211] jak[9] znak[111] [~]. Jeżeli [~] jest nieujemne[211], to[9] pierwsza i czwarta para[111] wartości[122] [~] oraz [~] spełnia równanie[141] [~]. Jeżeli [~] jest ujemne[211], to druga i trzecia para spełnia to[241] równanie[141]. 
946~Mostowski A.W.~Rozwiązywanie równań algebraicznych~PZWS~1964~81~{brak}
Wzór[111] ma szczególnie prostą[241] postać[141], gdy zastosujemy go[44] do[62] obliczania[121] pierwiastków z[62] jedności[121]. Liczba jeden[31] ma niezwykłą[241] prostą[241] postać[141] trygonometryczną[241]: [~]. Możemy pominąć. Pierwiastki[112] stopnia [~] będą: [&] 
947~Mostowski A.W.~Rozwiązywanie równań algebraicznych~PZWS~1964~89~{brak}
Weźmy dwa[34] koła[142]: gdzie promień[111] [~] pierwszego[221] z[62] nich[42] jest bardo mały[211], promień[111] zaś [~] drugiego[221] z[62] nich[42] jest bardzo duży[211]. Gdy promień[111] [~] pierwszego[221] koła[121] jest mały[211], to[9] obraz[111] tego[221] koła[121] na[66] płaszczyźnie[161] [~] jest[57] położony[211] blisko[62] punktu [~] wynika stąd, że krzywa[111] będąca[211] obrazem pierwszego[221] koła[121] przez[64] przekształcenie[141] nie obiega punktu [~], gdyż ten[211] znajduje[501] się na[+] zewnątrz krzywej[121]. 
948~Mostowski A.W.~Rozwiązywanie równań algebraicznych~PZWS~1964~136~{brak}
Metodę tę pokażemy na[66] przykładzie równania[121]. Zauważmy najpierw, że równanie[111] to[211] posiada pierwiastek[141] zawarty[241] w[66] przedziale drugim[261] mniejszy[241] od[62] [~]. Rzeczywiście oznaczając przez[64] lewą[241] stronę równania[121] [~] mamy[5] [~]. Obliczamy, że więc na[+] pewno między[65] wartością [~] leży taki[211] punkt[111] [~], dla[62] którego[221] [~]. Przedstawiamy szukany[241] pierwiastek[141] w[66] postaci[161] [~] gdzie [~], ponieważ [~]. Więc stosując opisane[241] przedstawienie[141] mamy[5] [~], czyli [~]. 
949~Janowski W.~Przekształcenia izometryczne na płaszczyźnie~PZWS~1964~26~{brak}
Część[111] ta więc jest figurą wypukłą[251], podczas[+] gdy druga część[111] własności[121] takiej[221] nie posiada. Dołączając do[62] pierwszej[221] linię łamaną[241], otrzymujemy figurę zwaną[241] wielokątem wypukłym[251] lub wielobokiem wypukłym[251]. Wielokątem wypukłym[251] nazywamy figurę powstałą[241] przez[64] dołączenie[141] łamanej[121] wypukłej[221] do[62] wypukłej[121] z[62] części[122], a[64] jakie[242] łamana[111] rozdzieliła płaszczyznę. Łamana[111] zamknięta wklęsła[211] wyznacza na[66] płaszczyźnie[161] wielokąt[141], który[241] nazywamy wklęsłym[251]. 
950~Janowski W.~Przekształcenia izometryczne na płaszczyźnie~PZWS~1964~68~{brak}
W[66] przekształceniu[161] tym[261] punkt[111] [~] odwzorowuje[501] się na[64] punkt[141] [~], a każdy[211] punkt[111] [~] prostej[121] [~] na[64] siebie[44]: [~]. Przekształcenie[111] [~] jest więc albo symetrią [~] względem[62] osi[121] [~] albo przekształceniem tożsamościowym[251] [~], ponieważ w[66] tych[262] tylko przekształceniach izometrycznych[262] prosta[111] i jej[42] obraz[111] pokrywają[501] się. 
951~Janowski W.~Przekształcenia izometryczne na płaszczyźnie~PZWS~1964~115~{brak}
Zatem i odległość[111] od[62] jednej[221] z[62] prostych[122] równoległych[222] do[62] punktu drugiej[221] z[62] nich[42] nie zależy ani od[62] wyboru punktu na[66] prostej[161], ani też od[62] wyboru prostej[121] na[66] której[261] wzięto punkt[141]. Przeprowadzone[211] rozumowanie[111] uzasadnia wprowadzenie[141] następującego[221] określenia[121]: odległością dwóch[32] prostych[122] równoległych[222] nazywamy odległość[141] dowolnego[221] punktu jednej[221] z[62] tyczh[222] prostych[122] od[62] drugiej[221]. 
952~Janowski W.~Przekształcenia izometryczne na płaszczyźnie~PZWS~1964~123~{brak}
Każdy[211] kąt[111] przystający[211] do[62] kąta [~] nazwiemy również sumą kątów [~] i [~]. Suma[111] kątów [~] i [~] nie zawsze istnieje, ponieważ nie zawsze można zbudować odpowiednie[242] kąty[142] kolejne[242]. Suma[111] dwóch[32] kątów wypukłych[222] istnieje zawsze a suma[111] dwóch[32] kątów wklęsłych[222] nie istnieje nigdy. Suma[111] kąta wypukłego[221] [~] i wklęsłego[221] [~] istnieje wtedy tylko, gdy kąt[111] [~] jest mniejszy[211] albo równy[211] kątowi [~]. 
953~Janowski W.~Przekształcenia izometryczne na płaszczyźnie~PZWS~1964~157~{brak}
Jednakże dla[62] każdego[221] wielokąta [~] o[66] bokach można wykonać następującą[241] konstrukcję. Obierzmy na[66] płaszczyźnie[161] dowolną[241] półprostą[141] [~] i odłóżmy przy[66] niej[46] od[62] początku[121] [~] po[66] obranej[261] stronie[161] jeden[241] z[62] kątów wielokąta, następnie zbudujmy kolejny[241] kąt[141] przystający[241] do[62] innego[221] z[62] kątów wielokąta [#] 
954~Janowski W.~Przekształcenia izometryczne na płaszczyźnie~PZWS~1964~170~{brak}
Przez[64] wierzchołki[142] [~], i [~] trójkąta [~] poprowadźmy równoległe[142] do[62] przeciwległych[222] boków. Punkty[142] przecięcia[121] tych[222] prostych[122] oznaczmy odpowiednio przez[64] [~]. Na[66] mocy[161] poprzedniego[221] twierdzenia[121] punkt[111] [~] jest środkiem odcinka [~] i odcinki[112] [~] i [~] są równoległe[212]. Zatem prosta[111] [~] jest prostopadła[211] do[62] [~]. 
955~Piegat E.~Wektory i geometria~PZWS~1964~5~{brak}
Zrobimy to[44] w[64] sposób[141] następujący[241]. Na[66] prostej[161] wybieramy dowolny[241] punkt[141], który[241] oznaczamy liczbą [~]. Wybieramy jeszcze na[66] tej[261] osi[161] nad[65] punktem [~] drugi[241] punkt[141], który[241] oznaczymy na[64] przykład[141] liczbą [~]. Punkt[111] [~] będzie[56] odpowiadał[52] temperaturze[131] zero stopni Celsjusza[/][121], a punkt[111] [~] temperaturze[131] plus[8] dziesięć stopni Celsjusza[/][121]. 
956~Piegat E.~Wektory i geometria~PZWS~1964~13~{brak}
Stanowią one mianowicie boki[142] równoległoboku[121], którego[221] przekątna[111] przedstawia sumę [~]. Przestawienie[111] składników nie zmienia sumy[121], gdyż jest nią[45] oczywiście w[66] obu[36] przypadkach ta sama przekątna[111] tego[221] samego[221] równoległoboku[121]. Prawo[111] to[211] nosi nazwę[141] prawa[121] przemienności[121] dodawania[121] wektorów. Pokażemy, że dodawanie[111] wektorów podlega  podobnie jak[9] dodawanie[111] liczb  prawu łączności[121]. 
957~Piegat E.~Wektory i geometria~PZWS~1964~93~{brak}
Pokazaliśmy zatem, że dla[62] dowolnego[221] czworościanu [~] istnieje dokładnie jeden[211] punkt[111] o[66] tej[261] własności[161], że wektory[112] łączące[212] ten[241] punkt[141] z[65] wierzchołkami czworościanu dają w[66] sumie[161] wektor[141] zerowy[241]. Dla[62] danego[221] czworościanu punkt[141] ten[241] można skonstruować geometrycznie w[64] sposób[141] następujący[241]: Niech [~] oznacza[55] dowolny[241] punkt[141]. Łączymy punkt[141] [~] z[65] wierzchołkami czworościanu i dodajemy  w[64] myśl[141] prawa[121] równoległoboku[121]  wektory[142] o[66] końcach [#]. 
958~Piegat E.~Wektory i geometria~PZWS~1964~101~{brak}
W[66] czworościanie[161] ortocentrycznym[261] wszystkie[212] wysokości[112] przechodzą przez[64] jeden[241] punkt[141] [~], zwany[241] ortocentrum[151] czworościanu. Prawdziwe[211] jest również twierdzenie[111] odwrotne[211] do[62] udowodnionego[221], to[41] znaczy jeśli w[66] czworościanie[161] wszystkie[212] wysokości[112] przechodzą przez[64] jeden[241] punkt[141], to[9] każde[212] dwie[31] jego[42] krawędzie[112] przeciwległe[212] są wzajemnie prostopadłe[212]. 
959~Pawlak Z.~Automatyczne dowodzenie twierdzeń~PZWS~1965~39~{brak}
Widzimy, że sposób[111] pisania[121] tablicy[121], opisującej[221] przebieg[141] procesu, jest dla[62] porządku[121] wzdłużny[211] całkiem inny[211] niż[9] dla[62] porządku[121] poprzeczny[211]. W[66] poprzedniej[261] tablicy[161] operacje[112] procesu były[57] wykonywane[212] w[66] takim[261] samym[261] porządku[161], w[66] jakim[261] były[57] wpisywane[212] do[62] tablicy[121]. Dla[62] porządku[12] wzdłużny[211] jest odwrotnie: wykonujemy zawsze ostatnią[241] wpisaną[241] do[62] tablicy[121] operację. Dla[62] dokładniejszego[221] zrozumienia[121] różnicy[121] między[65] oboma porządkami proponujemy czytelnikowi wykonanie[141] kilku[32] prostych[222] przykładów. 
960~Pawlak Z.~Automatyczne dowodzenie twierdzeń~PZWS~1965~86~{brak}
Ostatnia instrukcja [~] powoduje przesłanie[141] obliczonej[221] przesłanki[121] z[62] akumulatora pod[64] adres[141] podany[241] pod[65] adresem [~]. W[66] rezultacie obliczona przesłanka znajdzie[501] się w[66] odpowiednim[261] miejscu[161] bloku[121] roboczego[221]. W[66] bloku[161] [~] odbywa[501] się obliczenie[111] drugiej[221] przesłanki[121]. Obliczenie[111] to[211] zaczyna[501] się również od[62] instrukcji[121] [~], pobierającej[221] badaną[241] hipotezę z[62] bloku[121] roboczego[221] akumulatora. 
961~Pawlak Z.~Automatyczne dowodzenie twierdzeń~PZWS~1965~128~{brak}
Celem[151] tego[221] programu jest odszukanie[111] głównego[221] spójnika dwuargumentowego[221] w[66] formie[161] wchodzącej[261] w[64] skład[141] sekwentu. Program[141] ten[241] podzielimy również na[64] trzy[34] bloki[142] [~], których[222] oznaczenie[111] jest podobne[211] do[62] bloków [~] w[66] poprzednim[261] programie. Dlatego od[+] razu przystąpimy do[62] omówienia[121] kolejnych[222] bloków. 
962~Lelek A.~Zbiory~PZWS~1966~10~{brak}
Wobec[62] łączności[121] dodawania[121] zbiorów możemy nie pisać nawiasów przy[66] braniu[161] sumy[121] skończonej[221] liczby[121] zbiorów  bez[62] względu na[64] to[44], w[66] jakiej[261] kolejności[161] zbiory[112] będą[57] sumowane[212], rezultat[111] pozostanie[5] bowiem taki[211] sam[211]. To[211] samo[41] dotyczy mnożenia[121] zbiorów. Dla[62] dowolnego[221] skończonego[221] układu zbiorów [~] mamy[5] więc określoną[241] ich[42] sumę. 
963~Lelek A.~Zbiory~PZWS~1966~31~{brak}
Pary[112] uporządkowane[212] i są sobie[43] równe[212] wtedy i tylko wtedy, gdy [~]. Inną[241] sytuację mamy dla[62] zbiorów dwuelementowych[222] ponieważ zawsze. Zbiór[111] z[62] elementów można[54] by zatem nazywać parą nieuporządkowaną[251]. Zbiór[111] wszystkich[222] par uporządkowanych[222] gdzie przebiega zbiór[111], a przebiega zbiór[111], nazywamy iloczynem kartezjańskim[251] zbiorów i. Iloczyn[11] kartezjański[211] zbiorów i oznaczamy przez[64]. 
964~Lelek A.~Zbiory~PZWS~1966~65~{brak}
Zawartość[111] zbioru jest niezmiennikiem topologicznym[251]. Co[41] więcej, jest ona niezmiennikiem przekształceń, ciągłych[222], to[41] znaczy obraz[111] zbioru zwartego[221] przez[64] dowolne[241] przekształcenie[141] ciągłe[241], niekoniecznie będące[241] homomorfizmem, jest zbiorem zwartym[251]. Czytelnik zechce to[44] sprawdzić, wychodząc z[62] definicji[122] zbioru zwartego[221] i ciągłości[121] przekształcenia. Bezpośrednio z[62] definicji[121] przestrzeni[122] zwartych[222] wynika także, iż jeśli przestrzeń[111] metryczna jest zwarta, to[9] każdy[211] jej[42] podzbiór[111] domknięty[211] też jest zwarty[211]. 
965~Lelek A.~Zbiory~PZWS~1966~73~{brak}
Funkcja [~] bywa[57] nazywana funkcją schodkową[251]. Zbiór[111] Cantora[/][121] [~] jest w[66] silnym[261] stopniu niespójny[211]. Jeśli rozpatrywać go[44] jako[64] przestrzeń[141] metryczną[241], to[9] nie tylko znajdzie[501] się podzbiór[111] różny[211] od[62] przestrzeni[121] i niepusty[211] [~], który[211] będzie jednocześnie otwarty[211] i domknięty[211] w[66] [~], ale taki[211] podzbiór[111] [~] może[5] być[57] dobrany[211] tak, aby[9] zawierał dowolny[211] z[62] góry[121] dany[241] punkt[141]. 
966~Lelek A.~Zbiory~PZWS~1966~120~{brak}
Jeśli do[62] punktu dochodzą w[66] krzywej[161] [~] więcej niż[9] trzy[31] łuki[112] na[64] przykład[141] gdy jest on wspólnym[251] końcem czterech[32] łuków rozłącznych[222] poza[65] nim[45] to[9] rząd[111] rozgałęzienia[121] krzywej[121] [~] w[66] tym[261] punkcie wynosi cztery[34]. Wreszcie punkty[142], których[222] jest najwięcej, będące[242] końcami dokładnie dwóch[32] łuków w[66] [~] można nazwać punktami o[66] rzędzie rozgałęzienia[121] drugiego[221]. 
967~Lelek A.~Zbiory~PZWS~1966~154~{brak}
Badanie[111] cel[122] n-wymiarowych[222], ich[42] brzegów i położenia[121] w[66] przestrzeniach euklidesowych[262] wchodzi w[64] zakres[141] specjalnego[241] działu topologii[121], zwanego[221] topologią geometryczną[251]. Topologia geometryczna szczególnie rozwinęła[501] się w[66] ostatnich[262] latach kiedy to[8] zostały[57] w[66] niej[46] osiągnięte[212] ważne[212] rezultaty[112], powstały[5] nowe[212] zagadnienia[112] i kierunki[112]. 
968~Lelek A.~Zbiory~PZWS~1966~162~{brak}
Ciąg[111] [~] nie może[5] więc być nieskończony[211], bo wszystkich[222] trójkątów siatki[121] jest skończenie[8] wiele[31]. Końcowy[211] trójkąt[111] [~] ciągu[121] musi mieć bok[141] leżący[241] na[66] brzegu[161] trójkąta [~] i końcom tego[221] boku[121] są[57] przypisane[212] punkty[112] [~] i [~]. W[66] przeciwnym[261] bowiem razie ciąg[111] moglibyśmy przedłużyć o[64] co[+] najmniej jeszcze jeden[241] trójkąt[141]. 
969~Lelek A.~Zbiory~PZWS~1966~196~{brak}
Widzieliśmy poprzednio, że kompleks[111] złożony[211] ze[62] wszystkich[222] ścian właściwych[222] sympleksu [~] daje triangulację krzywoliniową[241] sfery[121] [~]. Dla[62] [~] to[41] jest dla[62] triangulacji[121] sfery[121] [~], w[66] kompleksie tym[261] są cztery[31] sympleksy[112] zero-wymiarowe[212], sześć[31] sympleksów jedno-wymiarowych[222] i cztery[31] sympleksy[112] dwu-wymiarowe[212] [&] 
970~Lelek A.~Zbiory~PZWS~1966~209~{brak}
Taki[211] łańcuch[111] musiałby być n-plus-jednowymiarowy[211], a sympleksy[112] n-plus-jednowymiarowe[212] w[66] naszej[221] triangulacji[121] w[+] ogóle nie występują, jako[+] że wymiar[111] [~] rozmaitości[121] [~] wynosi. Przeto cykl[111] [~] nie jest homologiczny[211] zeru[131]. Z[62] tego[221] powodu [~] daje złożony[211] z[62] jednego[221] cyklu[121] układ[141] homologicznie niezależny[241]. Żadne[212] dwa[31] różne[212] cykle[112] nie są już homologicznie niezależne[212]. 
971~Lelek A.~Zbiory~PZWS~1966~217~{brak}
Co[41] więcej, wieloboki[112] występujące[212] w[66] rozkładzie będą[56] mogły[52] być krzywoliniowe[212], a więc będą dyskami. Ten[211] odpowiednik[111] triangulacji[121] przy[66] pomocy[161] dysków zamiast[62] trójkątów będzie[57] przez[64] nas[44] określony[211] dość ogólnie. Zachowa on mimo[64] to[44] niektóre[242] własności[142] triangulacji[121] i będzie można, jak[9] się okaże[501], nadać mu intuicyjną[241] treść[141] geometryczną[241]. 
972~Sierpiński W.~O teorii mnogości~PZWS~1964~15~{brak}
Gdybyśmy chcieli[54] otrzymać ciąg[141] nieskończony[241], w[66] którym[261] każda liczba wymierna dodatnia występuje raz[141] i tylko raz[141], wystarczyłoby w[66] naszym[261] ciągu[161] pozostawić tylko te[242] ułamki[142], które[212] są nieprzywiedlne[212]. Widzimy więc, że zbiór[111] wszystkich[222] liczb wymiernych[222] dodatnich[222] jest przeliczalny[211]. Jasne[211] też jest, że zbiór[111] wszystkich[222] liczb wymiernych[222] ujemnych[222] jest przeliczalny[211]. 
973~Sierpiński W.~O teorii mnogości~PZWS~1964~28~{brak}
Nie każdy[241] zbiór[141] potrafimy uporządkować: nie potrafimy na[64] przykład[141] uporządkować zbioru wszystkich[222] zbiorów punktów danej[221] prostej[121]. Zbiór[111] skończony[211], złożony[211] z[62] [~] różnych[222] elementów może być[57] uporządkowany[211] na[64] tyle[34] różnych[222] sposobów, ile[31] jest permutacji[122] z[62] [~] elementów, to[41] jest na[64] [~] sposobów. Na[64] przykład[141] zbiór[11], złożony[211] z[62] dwóch[32] różnych[222] elementów [~] i [~], możemy uporządkować na[64] dwa[34] sposoby[142]. 
974~Pawlak Z.~Gramatyka i matematyka~PZWS~1965~31~{brak}
Dla[62] uproszczenia[121] przyjęliśmy tylko trzy[34] zmienne[142] oraz cztery[34] działania[142]. Oczywiście, liczba zmiennych[122] i symboli operacji[122] może[5] być dowolna. W[66] formułach tych[262] występują wszystkie[212] nawiasy[112]. Normalnie w[66] zapisie formuł arytmetycznych[222] nie wszystkie[212] nawiasy[112] są konieczne[212]. Na[64] przykład[141] zamiast [~] możemy napisać [~]. Polecamy czytelnikowi zastanowienie[+] się[141], jaka powinna być gramatyka takiego[221] uproszczonego[221] języka arytmetycznego[221]. 
975~Janowski W.,Wiatrowski P.~Rachunek różniczkowy i całkowity~PZWS~1964~28~{brak}
Dobranie[111] do[62] liczby[121] liczby[121] oznacza więc, geometrycznie biorąc, dobranie[141] do[62] przedziału[121] o[66] końcach przedziału o[66] końcach takiego[221], by[9] w[66] jego[42] punktach wartości[112] funkcji[121] różniły[501] się od[62] mniej niż[9] o[64] czyli by[9] była[57] spełniona nierówność[111] lub, co[41] na[64] jedno[44] wychodzi, nierówność[111]. Na[66] rysunku[161] symbole[112] i oznaczają punkty[142], w[63] których[262] nierówność[111] jest[57] spełniona w[66] całym[261] przedziale. 
976~Janowski W.,Wiatrowski P.~Rachunek różniczkowy i całkowity~PZWS~1964~109~{brak}
Twierdzenie[111]. Funkcja [~] o[66] pochodnej[161] stale[8] dodatniej[261] (ujemnej[261]) w[66] przedziale [~] jest rosnącą[251] (malejącą[251]) w[66] tym[261] przedziale. Dowód[111]. Zajmijmy[501] się przypadkiem[151], gdy pochodna[111] jest stale[8] dodatnia w[66] przedziale. Dowód[111] twierdzenia[121] w[66] przypadku[261], gdy pochodna[111] jest stale[8] ujemna, będzie analogiczny[211]. Niech [~] będą[55] dowolnymi punktami przedziału [#] 
977~Janowski W.,Wiatrowski P.~Rachunek różniczkowy i całkowity~PZWS~1964~117~{brak}
Pole[111] prostokąta przy[66] danym[261] obwodzie [~] jest największe[211], gdy długość[111] dowolnego[121] boku[121] jest równa[211] jednej[231] czwartej[131] [~], czyli szukanym[251] prostokątem jest kwadrat[111]. Przykład[111] trzeci[211], przy[66] rzucie ukośnym[261] punkt[111] materialny[211] zakreśla tor[141] o[66] równaniu[161] [~]. Znaleźć maksymalne[241] wzniesienie[141] punktu. 
978~Janowski W.,Wiatrowski P.~Rachunek różniczkowy i całkowity~PZWS~1964~164~{brak}
Równanie[111] pierwsze[211] ma z[62] założenia[121] tylko jeden[211] pierwiastek[111] w[66] przedziale [~] więc [~]. Podobnie dowodzi się[41], że ciąg[111] nieskończony[211] [~] jest zbieżny[211] do[62] [~]. Ze[62] wzoru (siódmego[221]) względnie (ósmego[22]) można obliczać dowolne[242] przybliżenia[142] [~] pierwiastka[121]. Zastępując pierwiastek[141] pewnym[251] przybliżeniem [~] popełnia się[41] przy[66] tym[46] błąd[141]. 
979~Janowski W.,Wiatrowski P.~Rachunek różniczkowy i całkowity~PZWS~1964~171~{brak}
Analogiczną[241] nierówność[141] otrzymujemy dla[62] przybliżenia[121] [~]. Wzór[111] (dwudziesty[211]) pozwala oszacować błąd[141] przybliżenia[121] [~] za[65] pomocą błędu przybliżenia[121] [~]. Błąd[141] przybliżenia[121] [~] można oszacować ze[62] wzoru (jedenastego[221]), wzór[141] ten[241] bowiem, jako[64] ogólnie obwiązujący[241] stosuje się[41] także w[66] rozważanym[261] zagadnieniu[161]. Przykład[111]. Znaleźć pierwiastek[141] równania[121] [~] w[66] przedziale [~] z[65] dokładnością zero całych[122] jedna dziesięciotysięczna[111]. 
980~Janowski W.,Wiatrowski P.~Rachunek różniczkowy i całkowity~PZWS~1964~208~{brak}
Wprowadzimy teraz pojęcie[141] granicy[121] ciągu[121]. Granicę ciągu[121] nieskończonego[221] zdefiniujemy analogicznie jak[9] granicę funkcji[121] w[66] nieskończoności[161]. Ciąg[111] nieskończony[211] [~] ma granicę (albo dąży do[62] [~]) jeżeli dla[62] dowolnej[221] liczby[121] [~] istnieje liczba [~] taka, że dla[62] wszystkich[222] wskaźników [~] zachodzi nierówność[111] [#] 
981~Janowski W.,Wiatrowski P.~Rachunek różniczkowy i całkowity~PZWS~1964~223~{brak}
Dowodzi się[41] również: [~]. Twierdzenia[121]. Funkcja ograniczona w[66] przedziale, której[221] zbiór[111] punktów nieciągłości[121] jest skończony[211], jest całkowalna. Z[62] wyżej przytoczonej[221] definicji[121] wynika, że pojęcie[111] całki[121] oznaczonej[221] pozostaje w[66] ścisłym[261] związku[161] z[65] polem figury[121] płaskiej[221]. Używając symbolu[121] całki[121] oznaczonej[221] możemy napisać omówione[242] w[66] poprzednim[261] punkcie wzory[142] (drugi[241] i trzeci[241]) na[64] pole[141] w[66] następującej[261] postaci[161]. 
982~Janowski W.,Wiatrowski P.~Rachunek różniczkowy i całkowity~PZWS~1964~245~{brak}
W[66] rozdziale piątym[261], paragrafie pierwszym[261], punkcie drugim[261] wskazaliśmy na[64] związek[141] całki[121] oznaczonej[221] z[65] polem figury[121] ograniczonej[221] łukiem dowolnej[221] linii[121] ciągłej[221] o[66] równaniu[161] znaczy takiej[221], że funkcja jest ciągła, określonej[221] w[66] przedziale i prostymi[151]. Opierając[501] się na[66] uzyskanych[262] wynikach wyprowadzimy teraz wzór[141] na[64] pole[141] wycinka ograniczonego[221] łukiem dowolnej[221] linii[121] ciągłej[221]. 
983~Ehrenfeucht A.~Ciekawy czworościan~PZWS~1966~16~{brak}
Punkt[111] [~] leży również na[66] wysokościach [~] i [~] trójkąta [~], zatem [~] jest ortocentrem[151] trójkąta [~]. Spróbujmy teraz poszukać ortocentru[121] w[66] czworościanie[161]. Weźmy znowu przypadek[141] szczególny[241], a mianowicie rozpatrywany[241] często w[66] geometrii[161] elementarnej[261] ostrosłup[141] trójkątny[241] prawidłowy[241], czyli czworościan[141], którego[221] jedna ściana na[64] przykład[141] [~], jest trójkątem równobocznym[251], a trzy[31] pozostałe[212] trójkątami równoramiennymi. 
984~Ehrenfeucht A.~Ciekawy czworościan~PZWS~1966~45~{brak}
Wynika stąd, że w[64] każdy[241] czworościan[141] można wpisać kulę[141]. Szukamy z[62] kolei[121] "w[66] koszyczku[161]", którego[221] dnem jest trójkąt[111] [~] punktu [~] równo odległego[221] od[62] płaszczyzn ścian czworościanu [~]. Punkt[111] [~] jest równo odległy[211] od[62] płaszczyzn [~] wtedy i tylko wtedy gdy w[66] czworościanach [~] wysokości[112] spuszczone[212] z[62] wierzchołka [~] są równe[212] [~]. 
985~Ehrenfeucht A.~Ciekawy czworościan~PZWS~1966~103~{brak}
Dowód[111] twierdzenia[121] Cavalieriego[/][121] w[66] przypadku[161] dwóch[32] czworościanów sprowadza[501] się do[62] rozważania[11] tych[222] samych[222] graniastosłupów wewnętrznych[222] i zewnętrznych[222], o[66] których[262] była[5] mowa przy[66] pierwszej[261] metodzie[161] dowodu. Dwa[31] czworościany[112] spełniające[212] założenie[141] twierdzenia[121] Cavalieriego[/][121], są to[41] ostrosłupy[112] o[66] równych[262] polach podstaw[122] i równych[262] wysokościach. Podstawmy je[44] na[66] tej[261] samej[261] płaszczyźnie[161] [~] i podzielmy każdy[241] z[62] nich[42] na[64] [~] części[142] płaszczyznami równoległymi do[62] płaszczyzny[121] [~]. 
986~Wrona W.~Elementy rachunku wektorowego i geometrii analitycznej~PZWS~1964~23~{brak}
Wyznacznik[111] równa[501] się więc sumie[131] iloczynów elementów dowolnego[221] wiersza przez[64] ich[42] dopełnienia[142] algebraiczne[242]. Wyrażenie[141] ósme[241] nazywamy rozwinięciem wyznacznika według[64] elementów [~] tego[221] wiersza. Podobnie można rozwijać wyznacznik[141] według elementów dowolnej[221] kolumny[121]. Zastąpmy jeszcze po[66] prawej[261] stronie[161] wzoru ósmego[221] pierwsze[242] czynniki[142] przez[64] odpowiednie[242] elementy[142] k-tego[221] wiersza. Otrzymamy w[64] ten[241] sposób[141] rozwinięcie[141] wyznacznika o[66] dwóch[36] jednakowych[262] wierszach. 
987~Wrona W.~Elementy rachunku wektorowego i geometrii analitycznej~PZWS~1964~47~{brak}
Dla[62] określenia[121] przemieszczenia[121] punktu ruchomego[221] nie wystarcza na[64] przykład[141] wiedzieć, że odbyło[501] się ono wzdłuż[62] odcinka o[66] końcach [~] i [~], ważna jest także wiadomość[111], w[66] jakim[261] kierunku[161] to[211] przemieszczenie[111] jest[57] dokonane[211], to[41] znaczy wiadomość[111], w[66] którym[261] końcu odcinka znajdował[501] się punkt[111] ruchomy[211] przed[65] przemieszczeniem i w[66] którym[261] znajduje[501] się po[66] przemieszczeniu[161]. 
988~Wrona W.~Elementy rachunku wektorowego i geometrii analitycznej~PZWS~1964~88~{brak}
Wzór[141] ten[241] wypowiadamy krótko: rzut[111] sumy[121] wektorów jest równy[211] sumie[131] rzutów tych[222] wektorów. Podobnie z[62] podobieństwa[121] odpowiednich[222] trójkątów na[66] rysunku[161] czterdziestym[261] ósmym[261] wynika, że [~]. Wzór[141] ostatni[241] wypowiadamy w[66] postaci[161]: gdy wektor[111] pomnożymy przez[64] dowolną[241] liczbę [~], to[9] jego[42] rzut[111] zostaje[57] pomnożony[211] przez[6] tę samą[241] liczbę [~]. 
989~Łuczyński M.,Opiał Z.~O konstrukcjach trójkątów~PZWS~1964~46~{brak}
Wyrażone[212] twierdzeniami [~] warunki[112] konieczne[212] lub konieczne[212] i dostateczne[212] konstruowalności[121] pierwiastków równań algebraicznych[222] o[66] współczynnikach wymiernych[262] niedwuznacznie informują nas[44] o[66] tym[46], że dla[62] równań stopni wyższych[222] niż[9] drugi[211] możliwość[111] konstrukcyjnego[221] wyznaczenia[121] ich[42] pierwiastków istnieje tylko w[66] bardzo wyjątkowych[262] przypadkach, jest wynikiem szczęśliwego[221] zbiegu[121] okoliczności[122] jest wyjątkiem a nie regułą. 
990~Wrona W.~Elementy rachunku wektorowego i geometrii analitycznej~PZWS~1964~177~{brak}
Punkt[111] [~] porusza[501] się więc po[66] osi[161] [~] w[66] granicach od[62] [~] do[62] [~], a zatem porusza[501] się po[6] średnicy[161] okręgu[121] stałego[221]. Otrzymujemy zatem następujące[241] twierdzenie[141] Cardana[/][121]. Jeżeli okrąg[111] toczy[501] się (bez[62] ślizgania[121]) po[66] stronie[161] wewnętrznej[261] okręgu[121] stałego[221] o[66] dwa[34] razy[142] większym[261] promieniu, to[9] każdy[211] punkt[111] toczącego[+] się[221] okręgu[121] opisuje średnicę okręgu[121] stałego[221]. 
991~Wrona W.~Elementy rachunku wektorowego i geometrii analitycznej~PZWS~1964~185~{brak}
Gdy [~] to[41] znaczy, gdy prosta[111] jest równoległa[211] do[62] osi[121] [~] równanie[111] drugie[211] jest równaniem liniowym[251] i ma dokładnie jedno[241] rozwiązanie[141] [~] gdzie [~]. Zatem: każda prosta[111] równoległa[211] do[62] osi[121] paraboli[121] przecina parabolę dokładnie w[66] jednym[261] punkcie 
992~Wrona W.~Elementy rachunku wektorowego i geometrii analitycznej~PZWS~1964~212~{brak}
Hiperbola jest to[41] miejsce[111] geometryczne[211] punktu [~] dla[62] którego[221] wartość[111] bezwzględna różnicy[121] odległości[121] od[62] dwóch[32] stałych[222] punktów [~], zwanych[222] ogniskami, jest stała[211]. Oznaczmy tę stałą przez[64] [~], odległość[141] ognisk przez[64] [~], a odległość[141] ruchomego[221] punktu hiperboli[121] [~] od[62] ognisk [~] i [~]. 
993~Wrona W.~Elementy rachunku wektorowego i geometrii analitycznej~PZWS~1964~266~{brak}
Warunkiem koniecznym[251] i dostatecznym[251] zerowania[+] się[121] wektora jest, jak[9] wiadomo, zerowanie[+] się[111] wszystkich[222] współrzędnych[122]. Warunek iloczynu [~] przybiera więc na[66] podstawie[161] piątej[261], przy[66] założeniu[161] [~], postać[141] to[41] znaczy dwa[31] wektory[112] są równoległe[212] wtedy i tylko wtedy, gdy mają współrzędne[142] proporcjonalne[242]. 
994~Wrona W.~Elementy rachunku wektorowego i geometrii analitycznej~PZWS~1964~274~{brak}
Współczynniki[112] przy[66] zmiennych[162] [~] w[66] równaniu[161] ogólnym[261] są współrzędnymi[152] pewnego[221] wektora niezerowego[221] [~] w[66] prostopadłego[221] do[62] tej[221] płaszczyzny[121]. Wykażemy, że odwrotnie każde[211] równanie[111] liniowe[211] postaci[121] drugiego[221], gdzie [~] nie są jednocześnie równe[212] zeru, przedstawia płaszczyznę. Istotnie, niech na[64] przykład[141] [~] nie równa[551] się zero[111]. 
995~Niemirski H.~W świecie wyobraźni matematycznej~PZWS~1963~89~{brak}
Przedłużmy wysokość[141] [~] bryły[121] do[62]  na[+] razie dowolnego[221]  punktu [~], a następnie poprowadźmy płaszczyzny[142] przez[64] ten[241] punkt[141] i boki[142] otrzymanego[221] trójkąta. Powstaną trzy[31] jednakowe[212] romby[112] (jednym[251] z[62] nich[42] jest [~]), odcinające[212] trzy[34] naroża[142] graniastosłupa z[65] wierzchołkami [~], naroża[112] te[212] mają postać[141] ostrosłupów trójkątnych[222]. 
996~Pawlak Z.~Gramatyka i matematyka~PZWS~1965~37~{brak}
Nie możemy natomiast symbolu[121] [~] zastąpić znakiem [~], otrzymamy bowiem wtedy wyrażenie[141] [~], które[211] nie jest poprawą[251] formułą matematyczną[251]. A więc i w[66] przypadku[161] formuł matematycznych[222] możemy operować pojęciem kategorii[121] syntaktycznej[221]. Oczywiście przy[66] każdym[261] takim[261] podstawieniu[161] zmieniamy sens[141] zdania[121] lub formuły[121], lecz jak[9] już to[44] kilkakrotnie podkreślaliśmy, sensem zdań chwilowo się nie interesujemy[501]. Struktura zdania[121] natomiast przy[66] takich[262] podstawieniach pozostaje bez[62] zmiany[121]. 
997~Pawlak Z.~Gramatyka i matematyka~PZWS~1965~74~{brak}
Można badać, jakie[212] reguły[112] rządzą poprawnością zdań, to[41] znaczy poprawnością programów w[66] tym[261] języku, inaczej mówiąc  jaką[241] ten[211] język[111] posiada gramatykę rozważany[211] język[111] jest doskonałą[251] ilustracją faktu, że badanie[111] tylko struktury[121] zdań języka, jakkolwiek bardzo ważne[211], nie jest wystarczające[211]. Z[62] reguł gramatycznych[222] języka nie wynika bowiem znaczenie[111], a to[41] dla[62] nas[42] jest ostatecznie najważniejsze[211]. 
998~Pawlak Z.~Gramatyka i matematyka~PZWS~1965~98~{brak}
Jeżeli sterowanie[211] jest w[66] stanie[161] końcowym[261], maszyna zatrzymuje[501] się i przerywa działanie[141]. Ponieważ alfabet[111] oraz liczba stanów maszyny[121] są skończone[212], zachowanie[141] maszyny[121] możemy opisać w[66] postaci[161] tablicy[121] charakterystycznej[221], podobnie jak[9] to[44] czyniliśmy dla[62] maszyny[121] Turinga[/][121]. W[66] tym[261] przypadku[161] jednak opis[111] taki[211] byłby nieprzejrzysty[211] i dlatego posłużymy[501] się opisem słownym[251]. 
999~Wójcicki S.~Zasady eksperymentu~MON~1964~26~{brak}
Zdarzeniu[131] temu można przypisać w[66] zależności[161] od[62] warunków nieskończenie[8] wiele[34] stopni prawdopodobieństwa[121]. Ten[211] fakt[111] właśnie stał[501] się przyczyną powstania[121] logik[122] wielowartościowych[222], od[62] trójwartościowej[221] aż po[64] logikę nieskończenie[8] wielowartościową[241]. Przy[66] badaniu[161] zależności[122] może[5] się okazać[501], że jeden[211] z[62] badanych[222] czynników jest od[62] drugiego[221] niezależny[211], przy[66] danych[262] wartościach innych[222] nieobojętnych[222] czynników lub nawet przy[66] jakichkolwiek[262] wartościach tych[222] czynników. 
1000~Wójcicki S.~Zasady eksperymentu~MON~1964~152~{brak}
Przyrządy[142], w[66] których[262] wielkość[111] mierzona jest proporcjonalna do[62] szybkości[122] kątowych[222] pewnej[221] części[121] mechanizmu przyrządu (to[41] jest do[62] liczby[121] obrotów), można bardzo łatwo wykonać jako[64] przyrządy[142] liczące[242]. Wiążąc obracającą[+] się[241] część[141] przyrządu z[65] pierwszym[251] kółkiem normalnego[221] dziesiętnego[221] liczydła[121], można określić liczbę obrotów wykonanych[222] przez[64] mechanizm[141] przyrządu w[66] określonym[261] czasie. 
1001~Bogdański K. i in.~W poszukiwaniu witamin~PZWL~{brak}~53~{brak}
Wpływ[111] temperatur minusowych[222] na[64] stopień[141] stabilności[121] witaminy[121] C[/] w[66] przechowywanych[262] jabłkach jest tematem wielu[32] publikacji[122]. Według[62] jednej[221] z[62] nich[42] pełną[241] stabilizację poziomu zawartości[121] uzyskuje się[41] w[66] temperaturze[161] minus dwadzieścia stopni Celsjusza[/][121], piętnaście[34] procent[122] strat notuje przy[66] temperaturze[161] minus piętnaście stopni Celsjusza[/][121], pięćdziesiąt[34] procent[122] przy[66] minus dziesięć stopni Celsjusza[/][121], wreszcie prawie[8] całkowity[241] rozkład[141] w[66] temperaturze[161] minus pięć stopni Celsjusza[/][121]. 
1002~Bogdański K. i in.~W poszukiwaniu witamin~PZWL~{brak}~87~{brak}
Obecnie są mało rozpowszechnione[212] z[65] wyjątkiem rzodkiewki[121], której[221] znaczenie[111] polega na[66] zaspokajaniu[161] "głodu witaminowego[221]" już wczesną[251] wiosną, gdy na[66] rynku[161] znajdują[501] się wyłącznie bardzo drogie[212] produkty[112] "spod[62] szkła[121]". Oprócz[62] rzodkiewki[121] pewne[241] znaczenie[141] "w[66] poszukiwaniu[161] witamin" mogłaby mieć brukiew[111], zawierająca nieco karotenu, nikotynamidu zwanego[221] także niacyną lub witaminą PP[/]. 
1003~Bogdański K. i in.~W poszukiwaniu witamin~PZWL~{brak}~142~{brak}
Pamiętać też należy, że każdego[221] dnia musimy chociaż raz[141] spożyć surówkę z[62] warzyw i surowe[242] owoce[142]. W[64] ten[241] sposób[141] można wyrównać straty[142] składników niezbędnych[22] dla[62] naszego[221] zdrowia, powstające[242] przy[66] sporządzaniu[161] każdej[221] potrawy[121] warzywnej[221] i owocowej[221], która była[57] poddana[211] działaniu[131] wysokiej[221] temperatury[121]. 
1004~Skowron S., Roguski H.~O regeneracji utraconych częsci organizmu~WP~1963~32~{brak}
Tkanka wypełniająca ranę nie odpowiada jednak w[66] pełni[161] tej[231] tkance[131], która była[5] tu poprzednio. Nazywamy ją tkanką bliznowatą[251] i obecność[111] jej[42] świadczy o[66] dokonanym[261] zranieniu[161]. Oczywiście, u[62] złych[222] regeneratorów[122] w[66] żadnym[261] wypadku[161] nie następuje odtworzenie[111] utraconej[221] części[121]. Jednak zabliźnienie[141] rany[121] należy też zaliczyć do[62] ogółu zjawisk regeneracyjnych[222],a raczej regulacyjnych[222]. 
1005~Skowron S., Roguski H.~O regeneracji utraconych częsci organizmu~WP~1963~66~{brak}
Pączki[112] nigdy nie wytwarzają[501] się w[66] tej[261] części[161] stułbi[121], którą[251] przyczepia[501] się ona do[62] podłoża[121]. Jeżeli natomiast wszczepimy kawałeczek[141] stułbi[121], wycięty[241] z[62] okolicy[121] otworu leżącego[221] pomiędzy[65] wieńcem ramion, w[64] tę część[141], którą[251] zwierzę[111] przymocowuje[501] się do[62] podłoża[121], to[9] wówczas rozwija[501] się nowa stułbia. 
1006~Skowron S., Roguski H.~O regeneracji utraconych częsci organizmu~WP~1963~121~{brak}
Trzecią[251] grupą zjawisk będzie powstawanie[111] nowych[222] komórek nerwowych[222] na[64] skutek[141] podziałów innych[222] typów komórek lub też podziałów częściowo zróżnicowanych[222] komórek nerwowych[222]. Ta ostatnia możliwość[111], dotychczas najczęściej odrzucana, powinna być[57] częściej uwzględniana wobec[62] nowych[222] spostrzeżeń. Podobnie do[+] niedawna przyjmowano, że w[66] przeciwieństwie do[62] dużych[222] zdolności[122] regeneracyjnych[222] obwodowych[222] włókien nerwowych[222], włókna[112] śródmózgowe[212] i śródrdzeniowe[212] nie mają tych[222] zdolności[122], [&] 
1007~Haduh S., Czerski P.~Problemy medycyny kosmicznej~PWN~1963~11~{brak}
Ponieważ wartości[112] ciśnienia[121] na[66] różnych[262] wysokościach są[57] znane[212], można więc, nie ruszając[501] się z[62] komory[121], symulować przebywanie[141] na[66] wysokości[161] na[64] przykład[141] tysiąc, pięć tysięcy czy trzydzieści tysięcy metrów. Jednocześnie urządzenia[112] komorowe[212] pozwalają na[64] otrzymanie[141] różnych[222] prędkości[122] "wznoszenia[+] się[121]" lub "opadania[121]". W[66] nowoczesnych[262] komorach istnieją urządzenia[112] dodatkowe[212] pozwalające[212] na[64] zmianę temperatury[121]  oziębianie[141] lub nagrzewanie[141] wnętrza[121] komory[121]. 
1008~Haduh S., Czerski P.~Problemy medycyny kosmicznej~PWN~1963~45~{brak}
Te[212] nieprzerwane[212] ruchy[112], złożone[212] pod[65] względem[151] kierunków i prędkości[122], wypadają z[62] naszego[221] odczucia[121] właśnie na[64] skutek[141] swej[221] jednostajności[121]. Z[62] fizjologicznego[221] punktu widzenia[121] ważna jest nie tylko wartość[111], ale i kierunek[111] oddziaływania[121] na[64] człowiek[141] sił przeciążeniowych[222]. Rozpatrując je[44] pod[65] tym[251] kątem, możemy wyróżnić przeciążenia[142] dodatnie[242] działające[242] na[64] człowieka[141] w[66] kierunku[161] "głowa  nogi[112]". 
1009~Haduh S., Czerski P.~Problemy medycyny kosmicznej~PWN~1963~100~{brak}
ćwiczenia[112] polegały na[66] ruchach rąk i skłonach tułowia, analogicznych[262] jak[9] przy[66] pompowaniu[161] dętki[121]. Nikołajew[/] i Popowicz[/] także wykonywali ćwiczenia[142] gimnastyczne[242], brak[5] jednak bliższych[222] szczegółów na[64] ten[241] temat[141]. W[66] zasadzie[161] lot[111] orbitalny[211] przebiega automatycznie. W[66] dotychczasowych[262] lotach zastosowano jednak również układy[142] sterownicze[242], umożliwiające kosmonaucie[131] kontrolowanie[141] toru lotu. 
1010~Szafer W.~Z teki przyrodnika. Tom I~WP~1964~24~{brak}
Paleobotaniką zaczął zajmować[501] się wcześnie, bo już w[66] roku[161] tysiąc osiemset osiemdziesiątym[261] trzecim[261]. Przy[66] czym[46] pierwsze[242] kroki[142] na[66] polu[161] tych[222] trudnych[222] badań stawiał z[65] pomocą znakomitego[221] geologa[121] krakowskiego[221], Stanisława[/][121] Zaręcznego[/][121]. W[64] pięć[34] lat później był już dobrze znanym[251] specjalistą w[66] tym[261] dziale nauki[121], a każda jego[42] nowa rozprawa czy to[8] o[66] florze[161] triasu, czy jury[121], czy permokarbonu była[5] prawdziwym[251] wydarzeniem naukowym[251], ... [&] 
1011~Szafer W.~Z teki przyrodnika. Tom I~WP~1964~79~{brak}
Parowanie[111] na[66] Saharze[/][161] jest olbrzymie[211]; jest ono pięćdziesiąt[34] do[62] stu[32] sześćdziesięciu[32] razy[122] większe[211] od[62] opadów. Rosa bardzo słaba. Wiatr[111], używając piasku[121] i żwiru jako[62] pocisków, uderza silnie o[64] powierzchnię skał, kamieni[122] i roślin, mechanicznie niszcząc je[44] w[66] procesie tak zwanej[221] korozji[121]. Wiatr[111] jest także tym[251] czynnikiem[151] wszechobecnym[251], który[211] na[66] pustyni[161] odgrywa podobną[241] rolę, jaką[241] gra[5] woda w[66] klimacie wilgotnym[261], ... [&] 
1012~Szafer W.~Z teki przyrodnika. Tom I~WP~1964~134~{brak}
Z[62] drzew liściastych[222] tylko dwie[31] topole[112] posiadają pewne[241] znaczenie[141] (Populus[+] angustifolia[$] i Populus[+] tremuloides[$]). Jeżeli do[62] tego[42] dodam, że więcej aniżeli połowa całego[221] Yellowstone[/] zajęta jest[57] przez[64] czyste[242] drzewostany[142] sosnowe[242] (Pinus[+] Murrayaba[$]) i że tylko na[66] wilgotnych[262] zboczach górskich[262] i w[66] znaczniejszych[262] wysokościach występują lasy[112] mieszane[212], to[9] jasne[211] będzie dla[62] każdego[221], że nie w[66] lasach leży główne[211] piękno[111] szaty[121] roślinnej[221]. 
1013~Szafer W.~Z teki przyrodnika. Tom I~WP~1964~168~{brak}
Szczęśliwym[251] bowiem trafem zaraz w[66] pierwszym[261] roku[161] powstania[121] Ogrodu Botanicznego[221] w[66] Krzemieńcu[/] znalazł[501] się w[66] nim[46] ten[211] piękny[211] krzew[111], nikomu w[66] Europie[/][161] podówczas jeszcze nie znany[211]. W[66] pierwszym[261] ["]Katalogu[161] Roślin["] ogrodu krzemienieckiego[221], drukowanym[261] w[66] Krzemieńcu[/] w[66] roku[161] tysiąc osiemset dziesiątym[261], a będącym[261] dziś białym[251] krukiem bibliotecznym[251], znajduje[501] się o[66] tym[46] następująca wzmianka: [&] 
1014~Szafer W.~Z teki przyrodnika. Tom II~WP~1967~58~{brak}
Tymczasem akumulacja radioaktywnych[222] substancji[122] w[66] planktonie morskim[261] w[66] następstwie wybuchów bomb atomowych[222] w[66] wodzie[161] i w[66] powietrzu[161] przybrała już niemal wszędzie na[66] Ziemi[161] tak olbrzymi[241] zakres[141], że groźba zatrucia[121] pierwiastkami radioaktywnymi mórz Antarktydy[/][121] wzrosła[5]. Fakt[111] ten[211] jest tym[9] bardziej groźny[211], że w[66] ciągu[161] następnego[221] stulecia[121] racjonalnie wykorzystana naturalna produktywność[111] oceanów oparta o[64] fotosyntezę planktonu zaważy najwięcej na[66] losach człowieka[121] na[66] Ziemi[161]. 
1015~Szafer W.~Z teki przyrodnika. Tom II~WP~1967~92~{brak}
Jakich[222] korzyści[122] naukowych[222] możemy oczekiwać po[66] prowadzonych[262] obecnie badaniach "najstarszych[222] drzew na[66] świecie" przez[64] cztery[34] uniwersytety[142] amerykańskie[242] Uniwersytet[141] Kalifornijski[241], Uniwersytet[141] w[66] Pensylwanii[/][161], Uniwersytet[141] Harwarda[/][121] i Uniwersytet[141] w[66] Arizonie[/][161]? Pierwsze[211] i najważniejsze[211] dla[62] nauki[121] znaczenie[111] prastarych[222] sosen kolczastych[222] polega na[66] tym[46], że te[212] najdłużej na[66] Ziemi[161] żyjące[212] drzewa[112] są jedynym[251] swego[221] rodzaju[121], unikalnym[251] materiałem... [&] 
1016~Szafer W.~Z teki przyrodnika. Tom II~WP~1967~113~{brak}
Nie[+] ma dowodów na[64] to[44], że akuratnie rok[111] tysięczny[211], o[66] którym[261] powszechnie sądzono, że przyniesie "koniec[141] świata", był rzeczywiście dla[62] kultury[121] europejskiej[221] rokiem zwrotnym[251], oddzielającym[251] pesymizm[141] teologiczny[241] od[62] narodzin i aktywności[121] religijnego[221] entuzjazmu, który[211] później znalazł swój[241] wyraz[141] przede[+] wszystkim w[66] reformach cystersjańskich[262]. Niemniej[9] faktem jest, że budziły[501] się już wówczas do[62] życia[121] nowe[212] prądy[112] w[66] architekturze[161] i w[66] sztuce[161], [&] 
1017~Szafer W.~Z teki przyrodnika. Tom II~WP~1967~147~{brak}
W[66] Krakowie[/][161], który[211] przechodzi w[66] tym[261] okresie szczególnie burzliwą[241] historię polityczną[241], rozwijał[501] się dawniej już (tysiąc siedemset osiemdziesiąty[211] trzeci[21]) założony[211] Ogród[111] Botaniczny[211] prowadzony[211] najdłużej przez[64] Alojzego[/][141] Estreichera[/][141] (tysiąc siedemset osiemdziesiąty[211] szósty[211]  tysiąc osiemset pięćdziesiąty[211] drugi[211]), następnie zaś przez[64] Ignacego[/][141] Rafała[/][141] Czerwiakowskiego[/][141] (tysiąc osiemset ósmy[211]  osiemdziesiąty[211] drugi[211]), autora[141] obszernych[222] uniwersyteckich[222] podręczników botaniki[121]. 
1018~Michalska H.~Zdrowie psychiczne~WP~1964~21~{brak}
Jednak takie[212] warunki[112] niedostatecznie wyjaśniają powstawanie[141] nerwic, bowiem nie u[62] wszystkich[222] wywołują one specyficzne[242] reakcje[142] lub zaburzenia[142] nerwicowe[242]. Najprawdopodobniej pewne[241] znaczenie[14] ma tu również typ[111] układu nerwowego[221]. Gdy uraz[111] trafia na[64] podatny[241], wrażliwy[241] lub nieodporny[241] grunt[141], prędzej i łatwiej może[5] dojść[5] do[62] wystąpienia[121] nerwicy[121]. 
1019~Michalska H.~Zdrowie psychiczne~WP~1964~110~{brak}
Mimo[+] że wiele[31] zagadnień dotyczących[222] zaburzeń psychicznych[222] czeka wciąż jeszcze na[64] wyjaśnienie[141], nowoczesna psychiatria ma jednak nie tylko poważne[242] osiągnięcia[142] w[66] leczeniu[161] wielu[32] chorób psychicznych[222], ale również sporo osiągnięć w[66] zapobieganiu[161] im[43]. Najpomyślniejsze[242] efekty[142] daje leczenie[111] psychoz o[66] znanych[262] przyczynach organicznych[262], do[62] czego[42] w[66] znacznym[26] stopniu przyczynił[501] się rozwój[111] medycyny ogólnej[221] i farmakologii[121]. 
1020~Michalska H.~Zdrowie psychiczne~WP~1964~144~{brak}
Członków[142] tej[221] sekty[121] cechuje jakoby wyjątkowo dobre[211] zdrowie[111] psychiczne[211] i zachorowalność[111] wśród[62] nich[42] na[64] choroby[142] psychiczne[242] jest minimalna. Jednak i ta obserwacja została[57] podważona. Na[66] podstawie[161] ankiet przeprowadzonych[222] w[66] tym[261] samym[261] środowisku[161], Eaton[/] i Weil[/] stwierdzili, że częstość[111] występowania[121] chorób psychicznych[222] wśród[62] Hutterytów[122] jest taka sama jak[9] gdzie[+] indziej. 
1021~Michalska H.~Zdrowie psychiczne~WP~1964~165~{brak}
W[66] okresie drugiej[221] Wojny[121] Światowej[221] rozwój[111] działalności[121] uchu[121] higieny psychicznej[221] został[57] w[66] dużym[261] stopniu zahamowany[211] na[66] całym[261] świecie, jednak wiele[31] obserwacji[122] i doświadczeń uzyskanych[222] w[66] czasie tej[221] wojny[121] wpłynęło na[64] jeszcze intensywniejszy[241] rozwój[141] i popularność[141] ruchu[121] bezpośrednio po[66] jej[42] zakończeniu[161]. 
1022~Dziak A.~Cuda chirurgii współczesnej~PZWL~1965~8~{brak}
Wiemy jedynie, jakiego[221] to[8] były[5] rodzaju[121] schorzenia[112], nie mamy[5] natomiast żadnych[222] danych[122] co[41] do[62] sposobów leczenia stosowanych[222] przez[64] człowieka[141] pierwotnego[241]. Dużo światła[121] na[64] to[241] zagadnienie[141] rzuciły badania[112] dotyczące[212] ludów żyjących[222] współcześnie w[66] warunkach życia[121] pierwotnego[221] w[66] centralnej[261] Australii[/][161], Afryce[/][161], dorzeczu[161] Amazonki[/][121] i na[66] wyspach Oceanu Spokojnego[/][221]. Słynny[211] podróżnik[111] Dawid[/] Livingstone[/], który[211] był także chirurgiem podaje wiele[34] opisów zabiegów chirurgicznych[222], [&] 
1023~Dziak A.~Cuda chirurgii współczesnej~PZWL~1965~97~{brak}
W[66] przypadku[161] poważniejszego[221] zaawansowania[121] choroby[121] stosuje się[41] gipsowe[242] łóżeczka[142] do[62] spania  tylko u[62] niemowląt i małych[222] dzieci[122]. Łóżeczka[112] gipsowe[212] są to[41] odlewy[112] gipsowe[212] wykonywane[212] na[66] dziecku[161] po[66] ułożeniu[161] w[66] pozycji[161] możliwie najbardziej zbliżonej[261] do[62] prawidłowej[22]. Zależnie od[62] rodzaju[121] schorzenia[121] stosuje się[41] łóżeczka[142] przednie[242] do[62] leżenia na[66] brzuchu, tylne[242] do[62] leżenia na[+] wznak i boczne[242] do[62] leżenia na[66] boku[161]. 
1024~Dziak A.~Cuda chirurgii współczesnej~PZWL~1965~152~{brak}
Aparat[141] umożliwiający[241] niewidomym[132] czytanie[141] normalnego[221] druku[121], tak zwany[241] optofon[141], zademonstrowano niedawno w[66] Anglii[/][161]. Jest to[41] aparat[111] elektronowy[211] działający[211] w[64] ten[241] sposób[141], że komórka fotoelektryczna przesuwa punkt[141] świetlny[241] przez[64] każdą[241] linię pisma[121] z[65] kontrolowaną[251] i z[62] góry[121] określoną[251] szybkością. Wydrukowane[242] litery[142] optofon[111] przekształca w[64] fale[142] dźwięków muzycznych[222], które[212] różnią[501] się między[65] sobą w[66] zależności[161] od[62] kształtu litery[121]. 
1025~Michalska S.~Rośliny też bronią się przed mrozem~PWRiL~1965~34~{brak}
W[66] glebie[161] obok[62] cząstek próchnicy[121] znajdują[501] się różne[212] sole[112] mineralne[212]. Jedne[212] z[62] nich[42] rozpuszczają[501] się w[66] wodzie[161] czystej[261], inne[212] tylko w[66] wodzie[161] zakwaszonej[261] kwasami wydzielanymi przez[64] korzeń[141]. Możemy to[44] łatwo sprawdzić na[66] następującym[261] przykładzie: do[62] doniczki[21], do[62] której[221] wsadzamy roślinę, wkładamy również płytkę marmurową[241] tak aby[9] korzenie[112] na[66] niej[46] się rozkładały[501]. 
1026~Michalska S.~Rośliny też bronią się przed mrozem~PWRiL~1965~41~{brak}
Są różne[212] teorie[112]. Najbardziej jednak rozpowszechniona i przekonywająca jest ta, że anabioza następuje na[64] skutek[141] utraty[121] wody[121] przez[64] komórkę, co[41] może[5] być[57] spowodowane[211] zarówno przez[64] zamrażanie[141], jak[9] i wysoką[241] temperaturę. Stan[111] anabiozy[121] wywołany[211] sztucznie nazywa[501] się hibernacją. (Taki[241] zabieg[141] stosuje się[41], aby[9] móc wykonać dłuższą[241] operację). Wszystkie[212] zwierzęta[112], które[212] mogą przejść[5] w[64] stan[141] życia[121] utajonego[221], mają zmienną[241] temperaturę ciała[121]. 
1027~Michalska S.~Rośliny też bronią się przed mrozem~PWRiL~1965~71~{brak}
Weźmy chociażby białko[141] jaja[121] kurzego[221], w[64] którego[221] skład[141] wchodzi białko[111], zwane[211] albuminem, rozpuszczające[+] się[211] w[66] wodzie[161], a ścinające[211] w[66] wysokiej[261] temperaturze[161], albo białko[111] mleka[121], które[211] nie ścina[501] się w[66] czasie gotowania[121], ale po[66] dodaniu[161] kwasu wytrąca[501] się z[62] niego[42] sernik[111] (kazeina). Usilne[212] i długotrwałe[212] badania[112] uczonych[122] dowiodły, że białko[111] składa[501] się z[62] prostszych[222], tak zwanych[222] aminokwasów, których[222] poznano kilkadziesiąt[34] rodzajów. 
1028~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom I~Iskry~1964~{brak}~{brak}
Następnie zręcznymi palcami odrywają tę groźną[241] broń[141], ze[65] smakiem rozgryzając i pałaszując tłuste[241] ciało[141] ofiary[121]. Mają więc państwo[112] przykład[141], jak[9] to[8] małpy[12]  rząd[111] ssaków zasadniczo pochodzący[211] ze[62] środowiska[121] leśnego[221], potrafiły w[66] niektórych[262] gatunkach przeobrazić zwyczaje[142] o[+] tyle, iż bardzo dobrze dają sobie[43] radę w[66] zupełnie innym[261] otoczeniu[161] niż[9] to[211], jakie[241] przedstawiała ich[42] pierwotna ojczyzna. 
1029~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom I~Iskry~1964~92~{brak}
Dzięki[63] ulotkom profesora[121] Smitha[/][121] rozpoznano ją co[+] prawda dopiero na[66] targu[161], ale w[66] każdym[261] razie natychmiast zasolono oraz wstrzyknięto w[64] nią[44] sporo formaliny dla[62] zakonserwowania[121]; dość że gdy dwudziestego[221] dziewiątego[221] grudnia profesor Smith[/] przybył samolotem na[64] miejsce[141], znalazł okaz[141] oczywiście uszkodzony[241] nacięciami, ale poza[65] tym[45] w[66] nie[+] najgorszym[261] stanie[161]. 
1030~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom I~Iskry~1964~147~{brak}
Tymczasem zdaje[501] się, iż tego[221] rodzaju[121] tłumaczenie[111] byłoby zbytnim[251] uproszczeniem istoty[121] sprawy[121]. Tak wyjaśniać pochodzenie[141] tych[222] przeróżnych[222] potworów mogą tylko ci[212], którzy wyobrażają sobie[43], iż moralność[111] ludzka jest stale[8] taka sama, że w[66] ciągu[161] wieków nie ulega żadnej[231] ewolucji[131]. 
1031~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom I~Iskry~1964~181~{brak}
I wtedy powróciłem do[62] chomików. Nie chcę jednak mistyfikować  to[41] już były[5] inne[212] chomiki[112], mianowicie gatunek[111] syryjski[211]. O[64] połowę mniejsze[212] od[62] naszego[221], nie mają one tak rzadkiego[221] u[62] zwierząt ciemniejszego[221] spodu niż[9] grzbiet[111] ciała[121], gdyż przy[66] płaszczyku[161] identycznym[261] z[65] noszonym[251] przez[64] ich[42] europejskiego[241] pobratymca[141]  podgardle[111], piersi[112] i podbrzusze[111] są białe[212]. 
1032~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom I~Iskry~1964~189~{brak}
No dobrze, a gdzie są usta[112]? Ust na[64] dobrą[241] sprawę nie[+] ma. Pięknie[8], to[9] w[66] takim[261] razie skąd się bierze[501] owa woda, którą[241] gąbka jakoby bez[62] przerwy[121] wyrzuca przez[64] ten[241] swój[241] odbyt[141]? Ano właśnie, tu spotkacie coś[44], co[41] nie ma sobie[43] równego[221] ani u[62] roślin ani u[62] zwierząt. 
1033~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom I~Iskry~1964~236~{brak}
Kronikarze notowali tylko: "złe[211] powietrze[111]" lub poetycznie pisali, że "morowa dziewica wionęła czarną[251] chustą", nie dając jednak nawet cienia[121] jakiegoś[221] realnego[221] wyjaśnienia[121] kataklizmu. I z[65] tą[251] pełną[251] grozy[121] tajemniczą[251] plagą starali[501] się ludzie walczyć. Nie znając jednak jej[42] przyczyn, walczyli niezdarnie i po[+] omacku. Czasem[8] śmieszy wręcz, gdy dowiadujemy[501] się, że lekarz podchodził do[62] zakażonych[222] z[65] twarzą zasłoniętą[251] potworną[251], odrażającą[251] maską, która miała odstraszyć chorobę. 
1034~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom I~Iskry~1964~244~{brak}
W[66] rezultacie więc te[212] ssące[212] krew[141] półpasożyty[112] w[66] toku[161] swej[221] ewolucji[121] żadnych[222] bakteriobójczych[222] urządzeń na[66] żadnym[261] "piętrze" swego[221] przewodu pokarmowego[221] nie wytworzyły. Ten[211] fakt[111] wyjaśni może[8], dlaczego ci[212] wyjątkowi[212] "biologiczni[212] spryciarze", którzy w[66] swych[262] własnych[262] ewolucyjnych[262] przekształceniach potrafili się przystosować[501] do[62] życia[121] we[66] krwi[161] jakichś[222] istot, [&] 
1035~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom I~Iskry~1964~325~{brak}
Futro[141] ma szarobrunatne[241], silnie podbite[241] puchem, tak że istotnie jest ono "w[66] noszeniu[161]" i ciepłe[211], i lekkie[211], i trwałe[211]. Ogon[111] tak jak[9] u[62] bobra[121] pokryty[211] łuskami, wśród[62] których[222] znajdują[501] się z[+] rzadka poustawiane[212] włoski[112]. Jednak o[+] ile bóbr[111] ma go[44] jak[9] wiadomo mniej więcej w[66] kształcie szerokiej[221], płaskiej[221] kielni[121], ustawionej[221] poziomo, [&] 
1036~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom I~Iskry~1964~333~{brak}
Pozwala to[41] przypuszczać, iż w[66] tym[261] miejscu[161] część[111] górna oddziela[501] się całkowicie od[62] trzonu rogu[121], a zatem, że okapi[111] zrzuca prawdopodobnie tę partię i rokrocznie wyrasta ona na[+] nowo. Ta zmiana rogów jest jedną[251] z[62] cech[122] zbliżającą[251] rodziny[142] żyrafowatych[122] i jeleni[122], gdyż nie potrzebuję przypominać, że wszystkie[212] jeleniowate[112] co[64] rok[141] na[64] wiosnę zrzucają swe[242] choćby najwspanialsze[242] rogi[142]. 
1037~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom I~Iskry~1964~380~{brak}
Oto macie[5] przykład[141], jak[9] niewielka pozornie zmiana w[66] środowisku[161], a mianowicie pojawienie[+] się[111] człowieka[121] ze[65] stadami owiec na[66] górskich[262] halach, przyczyniła[501] się do[62] przetworzenia[121] roślinożernej[221], samotnie[8] żyjącej[221] papugi[121] na[64] zbiorowo, zorganizowanym[251] sposobem atakującego[241] dużo większe[242] od[62] siebie[42] zwierzęta[142]  drapieżnika[141]. A wreszcie, proszę pomyśleć o[66] tempie, w[66] jakim[261] to[41] się stało[501]! 
1038~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom II~Iskry~1964~81~{brak}
Oto wrzuciłem do[62] akwarium[121] tłustego[241] mącznika[141]  najbliższa z[62] moich[222] wychowanek[122] wykonała sprężysty[241] skok[141] w[66] wodzie[161] i już larwa zniknęła w[66] jej[4] pysku[161]. Niestety, na[66] tym[46] nie koniec[111], bo w[66] tym[261] samym[261] momencie trzy[31] czwarte[112] robakowatego[221] owada[121] znów wyłoniło[501] się z[62] jej[42] gęby[121]... I oto następuje zabawna scena: żaba na[+] przemian bije[501] się wątłymi przednimi łapkami po[66] twarzy[161], aby[9] wepchnąć wymykającą[+] się[241] zdobycz[141] z[+] powrotem. 
1039~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom II~Iskry~1964~136~{brak}
Znający[212] to[241] zamiłowanie[141] ptaka[121] tubylcy[112] przeszukują jego[42] "posiadłości[142]", jeśli tylko zginie im[43] jakiś[211] drobny[211] błyszczący[211] przedmiot[111], gdyż często zdarza[501] się tam[8] właśnie go[44] odnaleźć. Pośród[62] altanników[122] rozróżniamy też estetów[142], nazwanych[242] "ogrodnikami", którzy przystrajają swe[242] siedziby[142] zrywanymi i nieraz z[+] dala przynoszonymi kwiatami, układają je[44] tak pedantycznie, jak[9] rozściełane[212] przez[64] wspomnianego[241] na[66] początku[161] scenopoeetesa[141] połyskujące[212] liście[112]. 
1040~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom II~Iskry~1964~178~{brak}
Jeden[211] tylko z[62] takich[222] kanałów biegnie daleko, bo aż na[64] odległość[141] czterdzieści do[62] sześćdziesięciu[32] metrów od[62] głównego[221] mieszkania[121]. Trasa jego[42] na[66] powierzchni[161] jest[57] również tu i ówdzie wyznaczona kretowinami, bo przecież gdzieś trzeba podziać ziemię wybraną[241] z[62] tak długiego[221], chociaż, niewiele szerszego[221] niż[9] ciało[111] zwierzęcia, chodnika. 
1041~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom II~Iskry~1964~225~{brak}
Kiedy wszystkie[212] niedźwiedzie[112], z[65] wyjątkiem może[8] polarnych[222], mają te[242] części[142] ciała[121] nagie[242], opatrzone[242] elastycznymi poduszeczkami  panda[111] posiada zaledwie na[66] spodniej[261] stronie[161] palców małe[242], koliste[242], nagie[242] poduszeczki[142], podczas[+] gdy cała reszta podeszwy[121] i dłoni[121] jest[57] pokryta gęstym[251] czarnym[251] futrem. Wreszcie osobliwością, na[64] którą[241] specjalnie zwrócili uwagę systematycy, jest nosek[111] naszej[221] pandy[121]. 
1042~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom II~Iskry~1964~314~{brak}
Pszczoła jest gruba, prawie[8] czarna, dość często tylko pokryta szarożółtym[251] "futerkiem", natomiast osa wygląda smukło, włosków trudno się na[66] niej[46] dopatrzeć[501] i jest wyraźnie kanarkowożółta w[64] czarne[242] paski[142]. Znaczyłoby więc, że różnica tkwi tylko w[66] wyglądzie w[66] przynależności[161] do[62] innego[221] gatunku[121] czy rodzaju[121], poza[65] tym[45] jednak, jeżeli chodzi o[64] sposób[141] życia[121] i zwyczaje[142], wszystko[41] jednakowo  czy tak? 
1043~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom II~Iskry~1964~369~{brak}
Co[+] prawda niezbyt daleko, gdyż gąsienicę wlokła właśnie w[+] pobliże miejsca[121] dogodnego[221] do[62] sporządzenia[121] gniazda[121] dla[62] przyszłego[221] dziecka. W[66] każdym[261] razie nasza podalonia[111] odbiega od[62] swej[221] ofiary[121] i teraz z[65] całą[51] pasją rozpoczyna kopanie[141]. To[44] się[41] tak zresztą mówi, w[66] rzeczywistości[161] zaś wprawdzie efektem jej[42] czynności[121] będzie pionowa długa studnia w[66] glebie[161], [&] 
1044~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom II~Iskry~1964~34~{brak}
W[66] ostatnich[262] czasach jednak, jak[9] już wspomniałem, nawet na[66] równinach spotyka się[41] coraz więcej gniazdujących[222] reprezentantów[122] tego[221] gatunku[121], przy[66] czym[46] gil zaczął też mniej rygorystycznie przestrzegać, jak[9] dotąd za[64] niezbędne[242] uważanych[222] do[62] tego[221] celu[121], warunków otoczenia[121]. Dotychczas bowiem koniecznością dlań była[5] w[66] tym[261] względzie obecność[111] lasów szpilkowych[222], gdyż specjalnie lubił ukrywać swe[242] gniazda[142] wśród[62] igieł, zwłaszcza sosnowych[222]. 
1045~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom II~Iskry~1964~267~{brak}
żaden[221] ssak, ani w[+] ogóle żadne[211] zwierzę[111] nie jest zdolne[211] do[62] rozumowań abstrakcyjnych[222] i przewidywania[121] "co[41] by było[54], gdyby"... jeżeli już coś[44] robi, to[9] na[66] podstawie[161] instynktownych[222] nawyków odziedziczonych[222] po[66] praojcach lub też nabytych[222] w[66] ciągu[161] życia[121] doświadczeń, które[212] mu się utrwaliły[501] w[66] pamięci[161], tak zwanych[222] odruchów warunkowych[222]. 
1046~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom III~Iskry~1965~115~{brak}
To[41], co[44] nazywam "służbą", jest ciekawym[251] przykładem współżycia[121], czyli symbiozy[121] biologicznej[221]. W[66] danym[261] przypadku[161] mianowicie na[66] sieci[161] dużego[221] pająka[121] żyje stale[8] kilka[31] maleńkich[222]. Nie myślcie aby[8] tylko, że to[41] są jego[42] dzieci[112], jak[9] zapewne uznaliby zaraz ci[212], co[9] wszystko[44] tłumaczą na[64] modłę ludzką[241]. W[66] rzeczywistości[161] są to[41] zupełnie inne[212] gatunki[112] drobnych[222], ale dorosłych[222] pajączków. 
1047~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom III~Iskry~1965~212~{brak}
Rozumowała logicznie, że jeśli u[62] każdego[221] płaza[121] zjawisko[111] to[211] polega na[66] takim[261] przebudowaniu[161] ustroju[121], aby[9] ze[62] środowiska[121] wodnego[221] mógł się przenieść[501] na[64] ląd[141] i tam[8] normalnie funkcjonować, to[9] brak[111] wody[121] w[66] otoczeniu[161]  oczywiście nie gwałtowny[211], ale codziennie powolne[211] zmniejszanie[111] jej[42] ilości[121]  według[62] wszelkiego[221] prawdopodobieństwa[121] powinien być podnietą do[62] pobudzenia[121] organizmu w[66] kierunku[161] przeobrażenia[121]. 
1048~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom III~Iskry~1965~259~{brak}
Pamiętam jak[9] dziś, iż ze[62] wszystkich[222] wynalazków, które[212] zadziwiały świat[141] w[66] czasie mojej[221] wczesnej[221] młodości[121], przypadającej[221] na[64] początek[141] bieżącego[221] stulecia[121] (a rzeczywiście był to[41] okres[111] ciekawy[211]: motory[112] spalinowe[212], a w[66] związku[161] z[65] tym[45] samochody[112] i samoloty[112], telegraf[111] bez[62] drutu, rad[111] i tak dalej), najbardziej zaimponował mi inkubator[111]  po[+] prostu sztuczna wylęgarnia. 
1049~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom III~Iskry~1965~301~{brak}
W[66] tejże[261] Filadelfii[/][161] jeden[211] z[62] tamtejszych[222] olbrzymów[122] zdołał pochwycić rękę dozorcy[121], przeciągnął ją przez[64] kraty[142], a następnie pogryzł tak strasznie, iż biednemu człowiekowi trzeba było amputować całe[241] ramię[141]. Również dozorca, który[211] wychowywał Bobby'ego[/][141], omal nie przypłacił życiem tego[42], iż zbyt[8] długi[241] czas[141] pozwalał sobie[43] wchodzić do[62] klatki[121] tego[221] już pokaźnie wyrosłego[221] pupila[121]. 
1050~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom III~Iskry~1965~348~{brak}
Nie żywcie do[62] mnie[42] pretensji[121] za[64] te[242] długie[242] dysertacje[142], ale w[66] tym[261] przypadku[11] właśnie były[5] one dla[62] mnie[42] konieczne[212], aby[9] nie dyskredytując wartości[121] obserwacji[122] ludowych[222], jak[+] najbardziej uwypuklić fakt[141], iż owa nazwa "kozodój[111]" jest wierutną[251] bzdurą, mimo[+] iż i Niemcy[112] nazywają go[44] "Ziegenmelker[$]" i po[+] rosyjsku również nosi "imię[141]"  kozodoj[$]. 
1051~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom III~Iskry~1965~356~{brak}
Na[66] tym[46] właściwie powinienem skończyć opowieść[141] o[66] moim[261] bohaterze[161], gdyby nie to[41], iż w[66] ciągu[161] ostatniego[221] dziesięciolecia[121] wywołał on wręcz burzę[141] wśród[62] ornitologów[122]. Co[+] prawda nie on sam[211], lecz jego[42] bliski[211] krewniak żyjący[211] w[66] Stanach[/] Zjednoczonych[/][262]. Albowiem w[66] rodzinie[161] lelków jest aż osiem[31] rodzajów, a w[66] nich[46] ni mniej ni więcej tylko siedemdziesiąt[31] dwa[31] gatunki[112], z[62] których[222] większość[111] żyje w[66] tropikach. 
1052~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom III~Iskry~1965~403~{brak}
Jak[9] się przekonano[501] z[62] obserwacji[122] poczynionych[222] za[65] pierwszym[251] razem[151], matka wysiaduje takie[24] jaja[142] przez[64] dziesięć[34] do[62] jedenastu[32] dni[122], ale następnie jeszcze przez[64] cztery[34] miesiące[142] pielęgnuje wylęgłe[242] dzieci[142], zanim staną[501] się samodzielne[211], w[66] drugim[261] przypadku[161] już po[66] pięciu[36] dniach zabrano dziobaczycy[131] jaja[142], czemu się zresztą samiczka specjalnie nie przeciwstawiała[501]. 
1053~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom IV~Iskry~1966~13~{brak}
A wtedy przekonywają[501] się, zapewne ze[65] zdziwieniem, że ta straszna istota w[66] rzeczywistości[161] jest dosyć bezbronną[251] i łatwą[251] zdobyczą. Co[+] prawda doświadczenie[111] to[211] służy im[43] tylko na[64] bardzo krótki[241] czas[141], bo już po[66] kilku[36] takich[262] ludożerczych[262] występach tubylcy[112] organizują wielkie[241] polowanie[141], zapraszając kilku[34] białych[142] uzbrojonych[242] w[64] palną[241] broń[141], i zazwyczaj jest to[41] kres[111] steranego[221] życiem rozbójnika[121]. 
1054~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom IV~Iskry~1966~60~{brak}
Oto my, wykonując skok[141] w[64] dal[141], odbijamy[501] się od[62] sztywnej[221], nie sprężynującej[221] bieżni[121] i tylko siłą skurczu[121] własnych[222] mięśni[122] wyrzucamy ciało[141] w[64] przestrzeń[141]; słabiutkie[212] nóżki[112] naszego[221] bohatera[121] natomiast dobrze jeśliby mu pozwoliły[54] w[66] podobnych[262] warunkach na[64] wykonanie[141] skoku[121] metrowego[221], a więc co[+] najwyżej wymiarów jego[42] ciała[121]. 
1055~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom IV~Iskry~1966~77{?}~{brak}
W[66] młodości[161] bowiem pociągała mnie[44] pewność[111], stałość[111], niewzruszoność[111] zdobyczy[122] badawczych[222] na[66] odcinku[161] przyrodniczym[261]. Do[62] każdej[221] wiadomości[121] czy teorii[121], którą[241] przeczytałem, naturalnie w[66] poważniejszej[261] książce[161], odnosiłem[501] się jak[9] do[62] dogmatu, a więc do[62] niewzruszonego[221] pewnika. Dziś zaś mówię o[66] naukach przyrodniczych[262] wręcz odwrotnie: Jaka ta wiedza o[66] otaczających[262] nas[44] zjawiskach jest piękna[211]! 
1056~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom IV~Iskry~1966~102~{brak}
Dopiero w[66] następnych[262] stuleciach nasz bohater wwędrował na[64] właściwy[241] trzon[141] Europy[/], a i to wcale nie tak szybko, gdyż do[62] Niemiec[/][122] środkowych[222] dotarł w[66] końcu szesnastego[221] wieku[121]. W[66] Polsce[/][161] jako[61] zwierzę[111] żyjące[211] na[66] wolności[161] pojawił[501] się na[64] dobrą[241] sprawę zaledwie w[66] zeszłym[261] stuleciu[161], w[66] Skandynawii[/][161] zaś i na[66] całym[261] wschodzie Europy[/] nie[+] ma go[42] jeszcze dotychczas. 
1057~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom IV~Iskry~1966~149~{brak}
Nie tylko owady[112], nie tylko kręgowce[112], ale i istoty[112] jednokomórkowe[212] też stale[8] i ciągle starają[501] się tak przystosować, aby[9] sobie[43] uczynić życie[141] najdogodniejszym[251]. Toteż wcale nie wiadomo, czy za[64] kilka[34] lub kilkanaście[34] dziesiątków lat któryś[211] obecnie może[8] nawet nie pasożytujący[211] pierwotniak czy bakteria nie przyuczy[501] się do[62] bytowania[121] w[66] ciele człowieka[121] i powodowania[121] tam zaburzeń. 
1058~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom IV~Iskry~1966~191~{brak}
O[7], zaraz szybko powiedzieć! Dobrze powiem, tylko i tak nie uwierzycie. Był to[41] niedźwiedź amerykański[211]. No cóż[8], powiedziałem, że nie uwierzycie, bo zewsząd słychać głosy[142]: Jak[8] to[8] niedźwiedź? A skąd ten[211] koniuszek[111] ogona? Przecież ani brunatny[211], ani biały[211], ani amerykański[211] grizzli[111], ani czarny[211] baribal[111] nie mogą się poszczycić[501] niczym[45] więcej poza[65] maleńkim[251] kikucikiem na[66] zadzie! 
1059~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom IV~Iskry~1966~246~{brak}
Kiedy jednak dwudziesta[211], trzydziesta[211] wreszcie setna[211] zbieraczka wypróżni do[62] jej[42] wola[121] przyniesiony[241] przez[64] siebie[44] miód[141], odwłok[111] biednego[221] owada[121] pęcznieje do[62] rozmiarów porzeczki[121], czarnej[221] jagody[121], wreszcie dużej[221] wiśni[121]. Wtedy taka żywa beczułka przyczepia[501] się łapkami do[62] sufitu komory[121] i zwisa tygodniami i miesiącami, przechowując w[66] swym[261] ciele[161] pokarm[141], który[211] od[62] czasu do[62] czasu, w[66] okresie deszczowym[261], będzie[56] służył[52] pielęgniarkom larw do[62] karmienia[121] młodzieży[121]. 
1060~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom IV~Iskry~1966~293~{brak}
Jeżeli w[66] dalszym[261] ciągu[161] zorientujemy[501] się, że i te[212] młode[212] już po[66] kilku[36] miesiącach są same[212] zdolne[212] do wydawania[121] potomstwa[121], bardzo łatwo pojąć można rozpacz[141] rolników[122], gdy im[43] się trafi[501] taki[211] "mysi[211]" rok[111] (oczywiście mam[5] nadzieję, że już teraz rozumieją państwo[112], jak[9] ten[211] wyraz[111] "mysi[211]" powinien być[57] pojmowany[211]). Wówczas bowiem straty[112] na[66] polach mogą być rzeczywiście kolosalne[212]. 
1061~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom IV~Iskry~1966~335~{brak}
Nie mam nawet zamiaru tracić czasu na[64] opis[141] mego[221] bohatera[121]. Powiedziałem o[66] jego[42] wielkości[161], poza[65] tym[45] informuję, że jak[9] większość[111] szanujących[+] się[222] owadów ma głowę z[65] czułkami, tułów[141] z[65] czterema błoniastymi skrzydełkami i sześcioma nóżkami oraz odwłok[141]. 
1062~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom IV~Iskry~1966~382~{brak}
Ale naprawdę interesujące[211] jest, iż o[66] ptaszku tym[261] w[66] ornitologii[161] sprzed[62] pięćdziesięciu[32] laty[122] dowiedzielibyśmy[501] się, że występuje wyłącznie w[66] okolicach podgórskich[262] i górzystych[262]. Tymczasem dziś kopciuszek[111] na[64] gwałt[141] po[+] prostu pcha[501] się do[62] miast[122]. Ale proszę mi pozwolić najpierw go[44] przedstawić. Nie grzeszy on zbytnią[251] wielkością, długość[111] jego[42] waha[501] się w[66] granicach piętnastu[32] do[62] szesnastu[32] centymetrów, a waga wynosi siedemnaście[34] gramów, [&] 
1063~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom V~Iskry~1967~47~{brak}
Oddzielono ją co[+] prawda niegdyś od[62] rodziny[121] wspinaczy[122], czyli Phalageridae[$], do[62] której[221] należy popularna koala[111], znana wam już zapewne, gdyż poświęciłem jej[43] specjalne[241] opowiadanie[141] w[66] tomie trzecim[261]  jednak tak naprawdę, jeśli chodzi o[64] wygląd[141] zewnętrzny[241], to[9] i o[66] niej[46], i o[66] wombacie[161] mówi się[41] jako[9] o[66] niedźwiedziach workowatych[262], z[65] tą[251] różnicą, że koala[111] jest przedstawicielem grupy[121] nadrzewnej[221], podczas[+] gdy wombaty[112] reprezentują grupę naziemną[241]. 
1064~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom V~Iskry~1967~94~{brak}
Zresztą dlatego wymieniłem płeć[141], nie tylko u[62] niego[42], ale już jedynie na[66] przedniej[261] parze[161] nóg, stwierdzić można jeszcze dwie[34] duże[242], gołym[251] okiem widoczne[242] tarcze[142] przylgowe[242]. Ma to szczególne[241] znaczenie[141] w[66] okresie godowym[261], ale ponadto i w[66] wielu[36] innych[262] sytuacjach życiowych[262] naszego[221] bohatera[121], o[66] których[262] za[64] chwilę opowiem. Teraz jednak chciałbym skończyć z[65] owymi nóżkami. 
1065~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom V~Iskry~1967~128~{brak}
Cała skóra twarzy[121] jest delikatna, pomarszczona, wargi[112]  zwłaszcza górna  przedzielone[212], przy[66] czym[46] każda z[62] połówek ma możność[141] poruszania[+] się[121] samoistnie, co[41] bardzo ułatwi zbieranie[141] roślinnego[221] pożywienia. Muszę bowiem powiedzieć, że syreny[112] są jedynymi ssakami ściśle wodnymi (na[64] ląd[141] bowiem nie wydostają[501] się absolutnie nigdy), które[212] żywią[501] się pokarmem roślinnym[251]. 
1066~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom V~Iskry~1967~183~{brak}
Przy[66] jedzeniu[161], przynajmniej w[66] danym[261] przypadku[161], nie gra[5] ta warga specjalnej[221] roli[121], więc w[66] rozważaniach naszych[262] pozostanie[5] nieco na[66] uboczu[161]. Ważne[212] są dla[62] nas[42] zatem żuwaczki[112] i ta jakoby pierwsza para[111] szczęk[122]. 
1067~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom V~Iskry~1967~272~{brak}
Na[66] głowie[161] i szyi[161]  cztery[31] podłużne[212] pasma[112], na[66] nogach też występuje pręgowanie[111], a na[66] ogonie cztery[31] do[62] sześciu[32] bardzo ciemnych[222] i szerokich[222] obrączek. Ogon[111] ten[211] zresztą nigdy nie kończy[501] się w[64] szpic[141] jak[9] u[62] kotów domowych[222], lecz z[62] reguły[121] bywa ucięty[211] na[66] końcu[161] jak[9] włochata szczotka do[62] czyszczenia[121] słoi[122]. Futro[111] jest niesłychanie gęste[211] i puszyste[211]. 
1068~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom V~Iskry~1967~280~{brak}
Poza[65] tym[45] panuje opinia, że koty[112] stronią od[62] wody[121]. Żbik, podobnie jak[9] jego[42] olbrzymi[211] krewniak tygrys, stanowi[5] pod[65] tym[251] względem wyjątek[141], gdyż wcale nie unika wilgoci[121] i często znaleźć go[44] można w[66] lasach rosnących[262] na[66] mokradłach. Natomiast jak[9] wszystkie[212] koty[112] żyje prawie[8] przez[64] cały[241] rok[141] samotnie[8], w[64] myśl[141] słynnego[221] powiedzenia[121] kiplingowskiego[221], "chadza sam[211] na[64] przechadzkę i wcale o[64] to[44] nie dba, gdzie". 
1069~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom V~Iskry~1967~319~{brak}
Mówią, że rozwija on prędkość[141] do[62] dziewięćdziesięciu[32] kilometrów na[64] godzinę, toteż polowania[112] jego[42] wyglądają mniej więcej w[64] ten[241] sposób[141], iż jeśli zoczy[5] on  gdyż węch[141] ma nawiasem mówiąc dość słaby[241]  dajmy na[64] to[44] stadko[141] antylop, przypada natychmiast do ziemi[121] i zadziwiająco zręcznymi, mimo[62] swych[222] długich[222] łap[122] wręcz wężowymi ruchami czołga[501] się ku nim[43] mniej więcej na[64] odległość[141] ćwierci[121] kilometra. 
1070~Żabiński J.~Z życia zwierząt. Tom V~Iskry~1967~327~{brak}
Ostatnia wielka wyprawa zorganizowana w[66] tysiąc dziewięćsetnym[261] roku[161] przez[64] firmę handlu[121] zwierzętami Karola[/][121] Hagenbecka[/][121] udała[501] się na[64] pobrzeże[141] pustyni[121] Gobi[/] w[66] Azji[/][161] Środkowej[261] dla[62] zdobycia[121] odkrytego[221] w[66] końcu[161] zeszłego[221] stulecia[121] dzikiego[221] konia[121], nazwanego[221] koniem Przewalskiego[/][121]. Obecnie, kiedy ogrody[112] zoologiczne[212] nie są właściwie instytucjami widowiskowymi, a raczej fermami hodowlanymi przynajmniej trzy[31] czwarte[112] zwierząt dzikich[222] mnoży[501] się po[+] prostu na[66] miejscu[161]. 
1071~Marchlewski T.~Skąd się wzięły zwierzęta domowe~PWRiL~1964~31~{brak}
Cecha dominująca krótkowłosowości[121] całkowicie zapanowała w[66] nim[46] nad[65] cechą długowłosowości[121], nazywamy to[44] dominacją zupełną[251]. Mendel[/] zaobserwował zjawisko[141] zupełnej[221] dominacji[121] krzyżując różne[242] rasy[142] grochu[121]. Stąd też takie[211] dziedziczenie[111], gdy mieszaniec[111] pierwszego[221] pokolenia[121] jest zupełnie podobny[211] do[62] jednego[221] z[62] rodziców[122], nazywamy dziedziczeniem cech[122] jak[9] u[62] grochu[121] (Pisum[111][$]), czyli dziedziczeniem typu Pisum[111][$]. 
1072~Marchlewski T.~Skąd się wzięły zwierzęta domowe~PWRiL~1964~39~{brak}
W[66] ostatnich[262] czasach stwierdzono, że na[64] częstotliwość[111] występowania[121] mutacji[121] mają wpływ[141] na[64] przykład[141] promienie[112] Roentgena[/][121] oraz promieniowanie[111] substancji[122] radioaktywnych[222]. Mutacje[112] dotyczą rozmaitych[222] cech[122] organizmu; jednak w[66] wyniku[161] tych[222] mutacji[122] dość rzadko powstają istoty[112] dobrze przystosowane[212] do[62] życia[121] w[66] normalnych[262] warunkach i utrzymujące[+] się[212] przez[64] czas[141] dłuższy[241] w[66] przyrodzie[161]. 
1073~Marchlewski T.~Skąd się wzięły zwierzęta domowe~PWRiL~1964~119~{brak}
Przed[65] kilku[35] laty zostały[57] sprowadzone[212] one także i do[62] nas[42] i są[57] projektowane[212] próby[112] ich[42] hodowli[121]. Hodowli[131] jedwabników grozi silna konkurencja ze[62] strony[121] przemysłu chemicznego[221], który[211] masowo produkuje nieraz silniejsze[242] i delikatniejsze[242] tkaniny[142]. Niemniej[9] pewne[242] gatunki[142] jedwabiu[121] trudno jest otrzymać a[66] drodze[161] syntetycznej[261], toteż jedwab[111] naturalny[211] ma jeszcze niemałe[241] znaczenie[141]. 
1074~Kreiner J.~Zmysły~WP~1964~10~{brak}
Wszystkie[212] te[212] reakcje[112] mają zawsze pewną[241] wspólną[241] cechę: są niewątpliwie związane[212] jak[+] najściślej ze[65] swoistymi procesami życiowymi danej[221] istoty[121] i właśnie dlatego tak bardzo różnią[501] się od[62] reakcji[122] przedmiotów nieożywionych[222] i od reakcji[122] trupów tychże[222] zwierząt i roślin  a także od[62] "reakcji[122]" żywych[222] nawet osobników[122] w[66] tych[262] wypadkach, gdy nie są one w[66] stanie[161] przeciwstawić[501] się warunkom. 
1075~Kreiner J.~Zmysły~WP~1964~73~{brak}
Wykres[111] ich[42] przedstawia[501] się jako[61] krzywa[111] wypadkowa[211] kilku[32] sinusoid[122], krzywa[111] o[66] dość dziwacznym[261] przebiegu[161]. Często, zwłaszcza w[66] wypadku[161] tonów muzycznych[222], wykres[111] składa[501] się z[62] kilku[32] krzywych[122] odpowiadających[222] kilku[33] tonom składającym[+] się[232] na[64] całość[141] dźwięku[121]. Ton[111] złożony[211] można doświadczalnie rozłożyć na[64] jego[42] składniki[142]. Służą do[62] tego[221] celu[121] przyrządy[112] zwane[212] rezonatorami. 
1076~Kreiner J.~Zmysły~WP~1964~107~{brak}
Papryka dostarcza wrażeń bólowych[222], podobnie jak[9] musztarda, pieprz[111], chrzan[111], rzodkiewka. Tłuszcz[111] dodawany[211] do[62] kaszy[121] lub chleba sam[211] w[66] sobie[46] jest bez[62] smaku[11], odgrywa natomiast wielką[241] rolę w[66] wrażeniach dotykowych[262] języka i jamy[121] ustnej[221]. Pewne[241] znaczenie[141] mają nawet słuch[111], (chrupiące[212] bułeczki[112]) i wzrok[111] (garnirowanie[111] półmisków i kanapek). 
1077~Kreiner J.~Zmysły~WP~1964~154~{brak}
Gdy oba[31] te[212] twory[112] spotkają[501] się, pęcherzyk[111] mózgowy[211] wpukla[501] się do[62] środka, jak[9] przekłuty[211] balonik[111], a w[66] jego[42] czaszy[161] umieszcza[501] się wyrostek[111] skórny[211]. W[66] dalszym[261] rozwoju[161] z[62] wyrostka tego[221] powstanie[5] soczewka, z[62] pęcherzyka zaś mózgowego[221]  siatkówka. Resztę oka[121] zbuduje wszędobylska tkanka łączna. Jak[9] przystało na[64] część[141] mózg[121], siatkówka ma budowę bardzo złożoną[241]. 
1078~Kreiner J.~Zmysły~WP~1964~162~{brak}
Bodziec[111] dający[211] wrażenie[141] barwy[121] może[5] być różny[211]. Może[5] nim[45] być wyodrębnione[211] przez[64] pryzmat[141] promieniowanie[111] świetlne[211] o[66] określonej[261] długości[161] fali[121] albo promieniowanie[111] takie[211] odbite[211] od[62] powierzchni[121] pochłaniającej[221] wszystkie[242] promienie[142] o[66] innej[261] długości[161] fali[121], albo też promieniowanie[111], które[211] przeszło[5] przez[64] ciało[141] przeźroczyste[241] tylko dla[62] promieni[122] o[66] odpowiedniej[261] długości[161] fali[121], na[64] przykład[141] przez[64] kolorowe[241] szkło[141]. 
1079~Kreiner J.~Zmysły~WP~1964~196~{brak}
U[62] owadów narządy[112] zmysłu temperatury[121] mieszczą[501] się na[66] czułkach i mają postać[141] małych[222] wzgórków. Zbliżenie[111] do[62] takiego[221] wzgórka rozgrzanego[221] drucika powoduje natychmiastową[241] reakcję. Na[66] bodźcach cieplnych[262] kończymy przegląd[141] różnych[222] kategorii[122] wrażliwości[122]. Nie znaczy to[41] jednak, że żywe[212] istoty[112] nie reagują na[64] inne[242] bodźce[142]. 
1080~Kreiner J.~Zmysły~WP~1964~208~{brak}
A gdy wrócimy do[62] paradoksu wspomnianego[221] na[66] początku[161], to[9] argumentem przeciw[63] niemu jest po[+] prostu stwierdzenie[111] faktu, że kot[111] jako[61] przedstawiciel[111] zwierząt posiada analizatory[142] i system[141] nerwowy[241] ze[65] skomplikowanymi połączeniami wewnątrz[62] mózgu[121] oraz udoskonalonymi narządami zmysłów, róża zaś, jako[61] przykład[111] rośliny[121], jedynie wrażliwość[141] ogólną[241], przejawiającą[+] się[241] głównie w[66] tropizmach. 
1081~Dąbrowski K.~Higiena psychiczna w życiu codziennym~PZWL~1964~33~{brak}
Krewni[112] w[66] rodzinie[161] mogą stanowić nieocenione[241] uzupełnienie[141] w[66] tworzeniu[161] atmosfery[121] rodzinnej[221] w[66] kompensowaniu[161] braków wychowawczych[222], płynących[222] z[62] zatrudnienia[121] pracą zawodową[251] rodziców[122], ale pod[65] warunkiem, że zakres[111] czynności[122] każdego[221] członka[121] rodziny[121], a więc i dalszych[222] krewnych[122], będzie[57] wyraźnie określony[211] i że rodzice[112] nie zrezygnują ze[62] swego[221] naczelnego[221] miejsca[121] w[66] rodzinie[161], a szczególnie w[66] wychowaniu[161] dzieci[122]. 
1082~Dąbrowski K.~Higiena psychiczna w życiu codziennym~PZWL~1964~40~{brak}
Jeżeli chodzi o[64] dzieci[142] o[66] wzmożonych[262] przejawach przekory[121] i uporu  to[9] przeważnie odznaczają[501] się tymi właściwościami dzieci[112] nerwowe[212], nerwicowe[212], często zdolne[212]  karane[212] w[66] domu[161], w[66] przedszkolu[161] czy szkole[161]. Tak zwane[211] łamanie[111] uporu jest u[62] takich[222] dzieci[122] ze[62] wszech[222] miar przeciwwskazane[211], ponieważ doprowadza zazwyczaj do[62] jego[42] wzmocnienia[121], do[62] zafałszowania[121] postawy[121], do[62] agresywności[121] i do[62] pogłębienia[121] nerwowości[121] czy nerwicy[121]. 
1083~Dąbrowski K.~Higiena psychiczna w życiu codziennym~PZWL~1964~6~{brak}
Przede[+] wszystkim higiena psychiczna podchodzi do[62] każdego[221] zagadnienia[121] wszechstronnie, a więc  w[64] sposób[141] wielopłaszczyznowy[241] czy wielowymiarowy[241] to[41] znaczy zarówno biologiczno-lekarskiej[221], jak[9] psychologicznej[221] i społecznej[221], uwzględnia zarówno strukturę odziedziczoną[241], jak[9] i nabytą[241], a więc to[44] co[41] jest człowiekowi dane[211] i to[41], co[44] może[5] on z[62] siebie[42] wydobyć[5] drogą[62] własnej[221] wnikliwości[121] i samowychowania[121]. 
1084~Jonas S., Łepkowski M.~Człowiek + alkohol?~PZWL~1964~48~{brak}
Ze[62] statystyk[122] wypadków drogowych[222] wyraźnie widać, że ilość[111] ich[42] przy[66] dużych[262] stężeniach alkoholu[121] we[66] krwi[161] kierowcy[121] jest stosunkowo niewielka, natomiast znacznie większa przy[66] stężeniach średnich[262] lub niewielkich[262]. Wynika z[62] tego[42], że największe[241] niebezpieczeństwo[141] na[66] drogach stanowią ci[212], którzy zatrzymują[501] się po[66] drodze[161] na[64] piwko[141] czy szklaneczkę wina[121], traktując je[44] jako[64] napoje[142] orzeźwiające[242]. 
1085~Jaworowska-Kielan Z.~Czterysta milionów lat historii kręgowców~WP~1965~44~{brak}
W[66] stanie[161] kopalnym[261] zachowała[501] się jama odtwarzająca dokładnie kształt[141] mózgu[121] oraz kanały[142] w[66] szkielecie wewnętrznym[261], które[212] pozwoliły na[64] stwierdzenie[141] liczby[121] i rozmieszczenia[121] nerwów wychodzących[222] z[62] mózgu[121] oraz na[64] zbadanie[141] układu naczyń krwionośnych[222] głowy[121]. Okazało[501] się, że ogólna budowa mózgu[121] ostrakodermów[122] jest identyczna z[65] budową mózgu[121] dzisiejszych[222] kręgoustych[122]. 
1086~Jaworowska-Kielan Z.~Czterysta milionów lat historii kręgowców~WP~1965~52~{brak}
Dotychczas znane[212] najstarsze[212] płazy[112] pochodziły z[62] dolnego[221] karbonu. Znalezione[212] na[66] Grenlandii[/][161] czaszki[112] płazów były[5] więc najstarszymi poznanymi dotychczas czworonogami. Już w[66] następnym[261] roku[161] Save[+] Söderbergh[/] ogłosił pracę zawierającą[241] dokładny[241] opis[141] znalezionych[222] czaszek, które nazwał Ichthyostega[111][$], co[41] oznacza o[66] sklepieniu[161] czaszki[121] takim[261] jak[9] u[2] ryb. Ichtiostega[111][$] była zwierzęciem dość dużym[251]  długość[111] jej[42] czaszki[121] wynosiła około[62] dwudziestu[32] centymetrów. 
1087~Jaworowska-Kielan Z.~Czterysta milionów lat historii kręgowców~WP~1965~125~{brak}
Przy[66] przejściu[161] od[62] gadów do[62] ssaków nastąpiły bardzo ważne[212] zmiany[112] w[66] budowie[161] szkieletu i osteologicznie ssaki[112] różnią[501] się od[62] gadów bardzo istotnie. Kończyny[112] prymitywnych[222] gadów rozstawione[212] są[57] szeroko na[64] boki[142], a tułów[111] umieszczony[211] nisko; u[62] ssaków kończyny[112] przesuwają[501] się pod[64] tułów[141], który[211] wznosi[501] się wyżej, staw[111] kolanowy[211] skierowany[211] jest[57] do[62] przodu, staw[111] łokciowy[211] do[62] tyłu, a nie jak[9] u[62] gadów na[64] boki[142]. 
1088~Jaworowska-Kielan Z.~Czterysta milionów lat historii kręgowców~WP~1965~133~{brak}
Przypuszczenie[111] opiera[501] się na[66] następujących[262] danych[162]. U[62] ssaków łożyskowych[222] i torbaczy[122] dolna krawędź[111] żuchwy[121] zagina[501] się ku[63] górze[131] pod[65] kątem, który[241] łatwo możemy wyczuć[5] w[66] tylnej[261] części[161] naszej[221] własnej[221] żuchwy[121] poniżej[62] ucha[121]. Podobny[211] wyrostek[111] kątowy[211] znajdował[501] się na[66] żuchwach mezozoicznych[262] pantotheria, brak[5] go[44] natomiast we[66] wszystkich[262] pozostałych[262] grupach ssaków mezozoicznych[222], których[222] dolna krawędź[111] żuchwy[121] tworzy w[66] tyle[161] łagodny[241] łuk[141]. 
1089~Jaworowska-Kielan Z.~Czterysta milionów lat historii kręgowców~WP~1965~141~{brak}
Małpy[112] człekokształtne[22] są na[+] ogół dużych[222] rozmiarów, w[66] związku[161] z[65] czym[45] zmieniły sposób[141] poruszania[+] się[121] wśród[62] drzew, zamiast chodzić na[66] czterech[36] kończynach, przemieszczają[501] się wahadłowo z[62] gałęzi[121] na[64] gałąź[141], zwisając na[66] wydłużonych[262], chwytnych[262] rękach. Człowiekowate[112] wyodrębniły[501] się z[62] bardzo prymitywnych[222] małp człekokształtnych[222], przy[66] czym[45]  według[62] ostatnich[222] poglądów  nastąpiło to[41] jeszcze w[66] miocenie[161]. 
1090~Nowacki E.~Szyfr życia~WP~1965~70~{brak}
Użyliśmy kilkakrotnie słowa[121] mutacja lub cecha zmutowana. Termin[111] ten[211] pochodzi z[62] łaciny[121] i oznacza zmianę. Mutacja w[66] genetycznym[261] słowa[121] znaczeniu[161] oznacza zmianę cechy[121] dziedzicznej[221]. Czytelnik zastanawiał[501] się na[+] pewno, czytając moje[242] wywody[142] na[64] temat[141] niedziedziczenia[+] się[121] cech[122] powstałych[222] pod[65] wpływem środowiska[121], jak[9] wytłumaczyć różnorodność[141] cech[122] występujących[222] wśród[62] osobników[122] jednego[221] gatunku[121]. 
1091~Nowacki E.~Szyfr życia~WP~1965~78~{brak}
Tak[+] samo ilość[111] promieniotwórczości[121], jaką[241] aplikujemy sobie[43] sami, nosząc zegarki[142] z[65] fosforyzującymi tarczami lub siedząc przed[65] ekranem telewizora nie stanowią niebezpieczeństwa[121]. Całe[211] promieniowanie[111] razem[8] wzięte[211] średnio nie dorównuje promieniowaniu[131], na[64] jakie[241] wystawiony[211] jest[57] każdy[211] mieszkaniec Ziemi ze[62] strony[121] promieni[122] kosmicznych[222] czy też radioaktywności[121] naturalnych[222] izotopów promieniotwórczych[222] znajdujących[+] się[222] w[66] glebie[161] i w[66] wodzie[161]. 
1092~Nowacki E.~Szyfr życia~WP~1965~112~{brak}
Wysiano równą[241] ilość[141] nasion obu[32] form, i mimo[+] że gatunek[111] dziki[211] wydawał o[+] wiele więcej nasion, waga plonu była[5] niższa. Po[66] kilku[36] latach prowadzenia[121] hodowli[121] tego[221] typu znaleziono w[66] populacji[161] tylko kilka[34] roślin pochodzących[222] od[62] formy[121] uprawnej[221], grubonasiennej[221], resztę stanowiły formy[112] dzikie[212]. 
1093~Kowalski K.~Jaskinie polskie~PW~1965~15~{brak}
Czynnikiem, który[211] przede[+] wszystkim decyduje o[66] morfologicznym[261] typie jaskini[121] (to[41] jest o[66] tym[46], czy jest ona pozioma, czy też przeważają w[66] niej[46] odcinki[112] pionowe[212] i tak dalej), jest różnica poziomów między[65] obszarem wynikania[121] wody[121] z[62] powierzchni[121] w[64] głąb[141] skały[121] a miejscem wypływu wywierzyska[121]. 
1094~Kowalski K.~Jaskinie polskie~PW~1965~49~{brak}
Są to[41] głównie owady[112] i pajęczaki[112] tworzące[212] tak zwany[241] naścienny[241] zespół[141] trogloksenów o[66] charakterystycznym[261] składzie w[+] pobliżu otworu jaskini[121]. Do[62] trogloksenów należą także zimujące[212] w[66] jaskiniach nietoperze[112]. Wskutek[62] zlodowacenia[121] zachowały[501] się u[62] nas[42], jak[9] już wspomniano, nieliczne[212] tylko stare[212] gatunki[112] jaskiniowe[212], troglobionty[112]. Spotykamy je[44] przede[+] wszystkim wśród[62] zwierząt wodnych[222]. 
1095~Kowalski K.~Jaskinie polskie~PW~1965~57~{brak}
Tak więc nietoperze[112] mogą swobodnie poruszać[501] się we[66] wnętrzu[161] jaskiń i rzeczywiście spotkać je[44] można nawet w[66] odległości[161] setek metrów od[62] otworu, w[66] miejscach oddzielonych[262] od[62] powierzchni[121] długimi krętymi korytarzami. Szukają w[66] nich[46] schronienia[121] zarówno w[66] okresie spoczynku[121] dziennego[221] (są bowiem typowymi zwierzętami nocnymi polującymi od[62] zmierzchu[121] do[62] świtu), jak[9] te zwłaszcza w[66] okresie zimowania[121]. 
1096~Kowalski K.~Jaskinie polskie~PW~1965~91~{brak}
Niewielkie[212] jeziorka[112] na[66] osadach lub w[66] syfonach zasilane[212] są[57] tylko przez[64] deszcz[141] podziemny[241]. W[66] głębi[161] jaskini[121] w[66] wielu[36] miejscach obficie rozwinęły[501] się nacieki[112]. Wiele[31] też jest zawalisk, które[212] zmieniły pierwotny[241] wygląd[141] chodników. Wstępna komora jest jedną[251] z[62] największych[222] sal jaskiniowych[222] w[66] Tatrach[/]. 
1097~Kowalski K.~Jaskinie polskie~PW~1965~104~{brak}
Żyją tu również inne[212] gatunki[112] troglobiotyczne[212] i troglofilne[212] wspomniane[212] poprzednio. Jaskinia znana była[57] już prawdopodobnie w[66] osiemnastym[261] wieku[161], była[5] ona przedmiotem licznych[222] badań archeologicznych[222] i zoologicznych[222]. Obecnie jest[57] często zwiedzana i, niestety, dość silnie zniszczona przez[64] niekulturalnych[242] turystów[142]. Wchodząc przez[64] zachodni[241] otwór[141] dostajemy[501] się na[64] dno[141] niewielkiej[221] komory[121]. 
1098~Skowron S.~Narodziny wielkiej teorii (Karol Darwin i jego poprzednicy)~WP~1965~28~{brak}
Wśród[62] grona[121] "lunatyków[122]" był też i słynny[211] uczony[111] Priestley[/], kwakier Samuel[/] Galton[/], dziadek[111] wielkiego[221] biologa[121] i antropologa[121] Franciszka[/][121] Galtona[/][121], bogaty[211] przemysłowiec, i inni. Uczęszczał na[64] zebrania[142] jako[61] gość[111] także i Wedgwood[/], fabrykant porcelany[121] sławnej[221] na[64] cały[241] świat[141], któergo[221] zakłady[112] Erazm[/] nazwał Etrurią[/], gdyż Wedgwood[/] sądził, że odkrył tajemnicę malowania[121] waz starożytnych[222] Etrusków[122]. 
1099~Skowron S.~Narodziny wielkiej teorii (Karol Darwin i jego poprzednicy)~WP~1965~36~{brak}
Darwin[/] porusza tematy[142] elektryczności[121], chemii[121], fotosyntezy[121] i fizyki[121]. Zajmuje[501] się też problemami geofizyki[121], samolotami i rakietami. Podobnie jak[9] w[66] Zoonomii[/][161] rozważa ogólne[242] zagadnienia[142] biologiczne[242] zwracając równocześnie uwagę na[64] zagadnienia[142] niewolnictwa[121], dominującej[221] roli[121] Kościoła i na[64] wiele[34] innych[222] spraw[122], które[212] mu leżały na[66] sercu[161]. 
1100~Skowron S.~Narodziny wielkiej teorii (Karol Darwin i jego poprzednicy)~WP~1965~75~{brak}
Pierwotny[211] obraz[111] fauny[121] i flory[121] wysp oceanicznych[222] może[5] jednak zmienić łatwo człowiek[111] zarówno przez[64] bezmyślne[241] tępienie[141] często bezbronnych[222] zwierząt, jak[9] i przez[64] wprowadzenie[141] na[64] wyspy[142] ssaków, które[212] dopełniają miary[121] niszczenia[121]. Gdyby wyspa Świętej[/][221] Heleny[/][121] nie była[57] tak całkowicie zniszczona przez[64] rabunkową[241] gospodarkę człowieka[121] byłaby dziś jednym[251] z[62] najwspanialszych[222] rezerwatów pradawnej[221] fauny[121] i flory[121]. 
1101~Skowron S.~Narodziny wielkiej teorii (Karol Darwin i jego poprzednicy)~WP~1965~83~{brak}
Nora[/] Barlow[/] podaje, że w[66] pierwszym[261] wydaniu[161] ["]Podróży[122]["] jest[57] zachowany[211] cały[211] początek[111] tego[221] ustępu i dopiero zdanie[111] o[66] geologu i odpoczynku[161] stwórcy[121] zostało[57] skreślone[211]. W[66] drugim[261] natomiast wydaniu[161] podana jest[57] tylko sucha obserwacja w[66] odnośniku[161]. Zwiedzanie[111] Australii[/][121], która była[5] przecież właściwie kolonią karną[251] i emigranci rekrutowali[501] się w[66] dużej[261] części[161] z przestępców[122] deportowanych[222] z[62] Anglii[/][121], dostarczyło i innych[222] spostrzeżeń. 
1102~Skowron S.~Narodziny wielkiej teorii (Karol Darwin i jego poprzednicy)~WP~1965~164~{brak}
Najczęściej na[66] tym[261] i następnych[262] zjazdach, jeżeli poruszano zagadnienia[142] darwinizmu, to[9] w[66] związku[161] z[65] istnieniem w[66] przyrodzie[161] przystosowań organizmów i wytłumaczeniem ich[42] powstawania[121] przez[64] działanie[141] doboru naturalnego[221]. Takie[211] jednak stanowisko[111] wywoływało najwyższe[242] sprzeciwy[142], o[66] czym[46] świadczy chociażby wypowiedź[111] przewodniczącego[121] zjazdu oksfordzkiego[221], lorda[121] Wrottesleya[/][121]: [&] 
1103~Skowron S.~Narodziny wielkiej teorii (Karol Darwin i jego poprzednicy)~WP~1965~172~{brak}
Z[62] tego[221] powodu wydaje[501] się, że Darwin[/] niezbyt może[8] sprawiedliwie ocenił książkę Lyella[/][121] w[66] porównaniu[161] z[65] pracą Huxleya[/][121]. Należy też, moim[251] zdaniem, zwrócić uwagę na[64] jeszcze jeden[241] ważny[241] punkt[141]. Lyell[/], gdy stał[501] się zdecydowanym[251] zwolennikiem teorii[121] Darwina[/][121], sądził, że zmiana form zwierzęcych[222] w[64] formy[142] ludzkie[242] nastąpiła nagle. 
1104~Skowron S.~Narodziny wielkiej teorii (Karol Darwin i jego poprzednicy)~WP~1965~180~{brak}
Rok[141] tysiąc osiemset siedemdziesiąty[241] poświęcił Darwin[/] całkowicie pracy[131] nad[65] swym[251] nowym[251] dziełem, a gdy było[57] już skończone[211], zwrócił[501] się do[62] swej[221] córki[121] Henryki[/][121] z[65] prośbą o[64] poprawę stylistyczną[241]. Pod[65] tym[251] względem[151] nie miał do[62] siebie[42] zaufania[121]. Córka włożyła wiele[8] trudu w[64] poprawę rękopisu, tak że ojciec wyraził jej[43] najgłębsze[241] podziękowanie[141] i ofiarował jej[43] trzydzieści[34] funtów szterlingów ze[62] swego[221] honorarium[121] autorskiego[221]. 
1105~Skowron S.~Narodziny wielkiej teorii (Karol Darwin i jego poprzednicy)~WP~1965~227~{brak}
De[+] Vries[/] był przekonany, że nowe[212] gatunki[112] nie powstają przez[64] stopniowe[242] nagromadzania[+] się[142] zmian drobnych[222], ciągłych[222], jak[9] to[44] przyjmował darwinizm[111], lecz przez[64] nagłe[241] pojawienie[+] się[141] gwałtownych[222] zmian przekształcających[222] od[+] razu jeden[241] gatunek[141] w[64] drugi[241]. Już poprzednio podobne[242] myśli[142] głosił botanik[111] rosyjski[211] Korżyński[/], nie poparł jednak swych[222] poglądów tak obfitym[251] materiałem jak[9] de[+] Vries[/]. 
1106~Jeżewska E.~Opieka domowa nad chorymi z objawami neurologicznymi i psychicznymi~PZWL~1965~77~{brak}
Napastliwość[111] tych[222] chorych[122] bywa tak niepohamowana, że nieraz przez[64] dłuższy[241] czas[141] koledzy i przełożeni[112], sterroryzowani nie odważają[501] się wyciągnąć konsekwencji[122] z[62] ich[42] istotnych[222] niedociągnięć w[66] pracy[161]. Inne[212] postaci[112] otępienia[121] odróżniają[501] się pewnymi szczególnymi cechami, właściwymi dla[62] wywołującej[221] to[241] otępienie[141] choroby[121]. Tak więc na[64] przykład[141] pewna postać[111] postępującego[221] zaniku[121] mózgu[121] nierzadko łączy[501] się z[65] nieznośnym[251] dla[62] otoczenia[121] gadulstwem, spowodowanym[251] odhamowaniem mowy[121]. 
1107~Imieliński K.~Życie seksualne -- psychochigiena~PZWL~1965~20~{brak}
Okres[111] dojrzewania[121] młodzieży[121] jest ostatnią[251] sposobnością do[62] ukształtowania[121] osobowości[21] młodzieży[121] odpowiednio do[62] zadań życia[121] społecznego[221], stąd też odpowiednie[211] wychowanie[111] w[66] tym[261] okresie nabiera szczególnego[221] znaczenia[121]. Ma ono na[66] celu[161] między[+] innymi kierowanie[141] w[64] sposób[141] właściwy[241] rozwojem popędu płciowego[221] u[62] młodzieży[121] i zapobieganie[141] powstawaniu[131] różnorakich[222] konfliktów na[66] tle seksualnym[261]. 
1108~Imieliński K.~Życie seksualne -- psychochigiena~PZWL~1965~62~{brak}
Dochodzi do[62] procesu alienacji[121] popędu płciowego[221], czyli do[62] uniezależnienia[+] się[121] go[42] od[62] wpływów samokontroli[121] człowieka[121], co[41] jest zjawiskiem zdecydowanie[8] szkodliwym[251]. Postęp[111] cywilizacji[121] przyniósł udostępnienie[141] dla[62] szerokich[222] mas ilustracji[122], fotografii[122] i tak dalej, co[41] jednak, wobec[62] braku[121] należytej[221] kontroli[121] nad[65] nimi, stwarza niebezpieczne[242] okazje[142] do[62] naruszania[121] podstawowych[222] zasad[122] wychowawczych[222]. 
1109~Imieliński K.~Życie seksualne -- psychochigiena~PZWL~1965~109~{brak}
Za[64] najwrażliwsze[242] obszary[142] erogeniczne[242] u[62] mężczyzn[122] uważa się[41] narządy[142] płciowe[242] (prącie[141] i mosznę). Za[64] najwrażliwsze[242] obszary[142] erogeniczne[242] u[62] kobiet uważa się[41] narządy[142] płciowe[242] (łechtaczkę, pochwę), a ponadto usta[142] i brodawki[142] sutkowe[242]. Nie[+] ma tu jednak żadnych[222] reguł i miejscami najbardziej wrażliwymi mogą się okazać[501] w[66] poszczególnych[262] przypadkach różne[212] okolice[112] ciała[121]. 
1110~Imieliński K.~Życie seksualne -- psychochigiena~PZWL~1965~117~{brak}
Powszechnie wiadomo, iż olbrzymia większość[111] kobiet nie przeżywa szczytowania[121] przy[66] pierwszym[261] stosunku[161]. Nie przeżywa go[42] też i przy[66] kilku[36] następnych[262] stosunkach. Dopiero z[65] biegiem czasu i w[64] miarę utrzymywania[121] regularnego[221] współżycia[121] seksualnego[221] kobieta "uczy[501] się" odczuwania[121] rozkoszy[121] i osiągania[121] orgazmu (mowa tu tylko o[66] kobietach, u[62] których[222] nie występują konflikty[112] na[66] tle seksualnym[261], ani też inne[212] zahamowania[112]), [&] 
1111~Imieliński K.~Życie seksualne -- psychochigiena~PZWL~1965~206~{brak}
Olbrzymia większość[111] różnych[222] zaburzeń seksualnych[222] powstaje właśnie na[66] podłożu[161] nerwicy[121]. Liczba przypadków zaburzeń seksualnych[222] o[66] podłożu[161] organicznym[261] jest stosunkowo nieznaczna. Zaburzenia[112] występujące[212] w[66] przebiegu[161] nerwic płciowych[222] często są[57] jednak przez[64] ludzi[142] cierpiących[242] utożsamiane[212] z[65] "impotencją", to[41] jest pozbawieniem ich[42] możliwości[122] współżycia[121] seksualnego[221] na[64] długi[241] okres[141] czasu lub na[+] zawsze. 
1112~Krzeska G.~Pierwsze dni macierzyństwa~PZWL~1967~6~{brak}
Zmiany[112] te[212] są przemijające[212], a występują wskutek[62] działania[121] hormonów matki[121], pod[65] wpływem których[222] płód[111] pozostawał przecież przez[64] wiele[34] miesięcy. Nie wolno[5] dotykać, ani tym[9] bardziej wyciskać obrzmiałych[222] piersi[122]  dziecko[111] pozbędzie[501] się samo[211] nadmiaru hormonów i wszystko[41] wróci do[62] normy[121]. Niepotrzebne[212] zabiegi[112] mogą tylko sprowadzić zakażenie[141] i różne[242] przykre[242] jego[42] następstwa[142]. 
1113~Krzeska G.~Pierwsze dni macierzyństwa~PZWL~1967~15~{brak}
Z[65] biegiem czasu dziecko[111] przywyknie do[62] rytmu karmienia[121] i będzie[56] się budziło[521] samo[211], ze[65] zdumiewającą[251] regularnością. Gdyby domagało[501] się posiłku[121] na[64] piętnaście[34] do[62] dwudziestu[32] minut przed[65] właściwą[251] porą, można je[44] nakarmić nieco wcześniej. Takie[211] odstępstwo[111] jest dopuszczalne[211] i usprawiedliwione[211]. Po[66] skończonym[261] posiłku[161] dziecko[111] ulewa[5] czasem[8] trochę posiłku[121], to[41] znaczy wycieka mu on z[62] budzi[121], niczym[9] z[62] przepełnionego[221] naczynia[121]. 
1114~Krzeska G.~Pierwsze dni macierzyństwa~PZWL~1967~45~{brak}
Nie będzie[56] się dobrze rozwijało[521]. Złoży[501] się na[64] to[44] brak[111] apetytu, niedokrwistość[111], łatwość[111] występowania[121] różnych[222] chorób. Żadna żywa istota nie może[5] być[57] pozbawiona świeżego[221] powietrza. Toteż w[66] porze[161] letniej[261], w[64] dnie[142] bezwietrzne[242] i ciepłe[242], dziecko[111] ma przebywać na[66] dworze[161] choćby przez[64] cały[241] dzień[141]. Łóżeczko[141] albo wózek[141] można wystawićna[64] balkon[141] werandę w[+] pobliże domu[121]. 
1115~Beaupre J.~Macierzyństwo~PZWL~1967~7~{brak}
Jedna[211] z[62] uczennic krakowskiej[221] Szkoły[121] Rodzenia[121] napisała w[66] ankiecie[161]: "Aby[9] rodzić bez[62] bólu[121]  trzeba się nauczyć[501] rodzić". W[66] tym[261] spontanicznym[261] wyznaniu[161] mieści[501] się istotna wskazówka dla[62] kobiet przygotowujących[+] się[222] do[62] porodu. Czegóż[42] więc chcemy od[62] was[42]? Chcemy, abyście się mocno wzięły[541] w[64] garść[141], abyście bardzo systematycznie chodziły[54] na[64] wykłady[142] i opanowały potrzebne[242] wiadomości[142] oraz codziennie w[66] domu[161] wykonywały gimnastykę i ćwiczyły oddechy[142]. 
1116~Beaupre J.~Macierzyństwo~PZWL~1967~54~{brak}
Wreszcie stwierdzamy[65] z ulgą, że ujście[111] zostało[57] otwarte[211] całkowicie  skończył[501] się więc pierwszy[211], najtrudniejszy[211] okres[111] porodu. Jak[9] już wspominałam przed[65] erą psychoprofilatyki[121] był to[41] okres[111] bierny[211]. Obecnie z[65] wyjątkiem pauz, gdy kobieta powinna leżeć w[66] relaksie  nie[+] ma biernego[221] okresu w[66] czasie porodu! Wszystkie[212] są czynne[212]! Kobieta przygotowana współdziała z[65] personelem prowadzącym[251] poród[141]. 
1117~Beaupre J.~Macierzyństwo~PZWL~1967~96~{brak}
Były[5] to[41] długie[212] poduszki[112] z[62] pierza[121], w[64] które[242] zawijano dziecko[141] na[64] cały[241] dzień[141] z[65] krótkimi przerwami na[64] przewijanie[141] i kąpiel[141]. Krępując ich[4] ruchy[142] a przede[+] wszystkim nadmiernie przegrzewając, wydelikacały one dzieci[142], zmniejszały ich[42] odporność[141], stwarzały podatność[141] na[64] choroby[142] dróg oddechowych[222] i przewodu pokarmowego[221]. Były[5]  krótko mówiąc  najbardziej niehigieniczną[251] pościelą[151], jaką[241] sobie[43] można wyobrazić. 
1118~Beaupre J.~Macierzyństwo~PZWL~1967~143~{brak}
Ten[211] okres[111] odprężenia[121] neuromięśniowego[221] pokrywa[501] się z[65] normalnym[251] i głębokim[251] oddychaniem w[66] pierwszym[161] okresie porodu oraz z[65] oddychaniem przyspieszonym[251] i płytszym[251] w[66] końcu pierwszego[221] okresu. Powtórzmy raz[8] jeszcze  w[66] czasie pierwszego[221] okresu porodu kobieta podczas[62] skurczów leży w[66] odprężeniu[161] i stosuje oddychanie[141] najpierw głębokie[241] a pod[64] koniec[141] pierwszego[221] okresu przyspieszone[241] i płytkie[241]. 
1119~Hollanek A.~Skóra jaszczurcza~Iskry~1965~23~{brak}
Przyroda wytworzyła w[66] nas[46] swój[241] własny[241] system[141] zwalczania[121] chorób, system[141], który[211] niestety, często zawodzi. Wnętrze[111] ciała[121] nie zostało[57] stworzone[211] do[62] otwierania[121], do[62] mieszania[+] się[121] w[64] jego[42] sprawy[142] i to[8] za[65] pomocą narzędzi[122]. Chirurgia jest równie[8] nienaturalna, czy może[8] antynaturalna, jak[9] każdy[211] wytwór[111] człowieka[121]. Nic[41] dziwnego[221], że jej[42] działanie[111] budzi reakcję. 
1120~Hollanek A.~Skóra jaszczurcza~Iskry~1965~70~{brak}
Znany[211] jest[57] powszechnie strach[111] przed[65] operacją. W[66] okresie przed[65] anestezją przybierał zwykle formę ciężkiej[221] histerii[121]. Ale i dziś  to[41] zrozumiałe[211] człowiek[111], w[66] którego[221] ciele ma się toczyć[501] krwawa walka o[64] życie[141], nie może[5] być wolny[211] od[62] bojaźni[121]. Niebezpieczeństwo[111] zabiegu[121] (w[66] każdym[261] kontakcie z[65] nożem chirurgicznym[251] tkwi jakieś[211] ryzyko[111]), obce[211] środowisko[111], narzędzia[112], stół[111] operacyjny[211], lekarze[112] w[66] maskach  to[41] nie działa[5] uspokajająco. 
1121~Hollanek A.~Skóra jaszczurcza~Iskry~1965~125~{brak}
Inni chwalą[501] się przed[65] zdumioną[251] publiką przebijaniem policzków czy rąk. I wtedy z[62] ran nie cieknie krew[111]. Gandhiemu[/], gdy walczył o[64] niepodległość[141] Indii[/][121], nawet kilkutygodniowe[212] głodówki[112] nie podkopały zdrowia[121]. Nauka nie pierwszy[241] raz[141] stawała przed[65] zjawiskami, które[242] powszechnie uważano za[64] cuda[142]. I była[5] bezsilna  dopóki nie zaczęto kojarzyć pozornie odległych[222], lecz jakże zbieżnych[222] faktów. 
1122~Hollanek A.~Skóra jaszczurcza~Iskry~1965~159~{brak}
Niezwykłymi drogami chadza myśl[111] naukowa. W[66] jednej[261] tylko dziedzinie[161] w[66] okulistyce[161], wykorzystano  jak[9] przed[65] chwilą zobaczyłem  dwa[34] zupełnie różne[242] sposoby[142] techniczne[242]. Raz[8] użyto do[62] leczenia[121] wzroku[121] gorąca[121] wielkiego[221] gorąca[121], to[8] znowu posłużono[501] się wielkim[251] zimnem[151]. Technika[111] coraz śmielej ogarnia nie tylko przemysł[141], nie tylko komunikację. Odważnie wkracza i do[62] medycyny[121]. 
1123~Hollanek A.~Skóra jaszczurcza~Iskry~1965~167~{brak}
W[66] tej[261] wypowiedzi[161] kompletnie nie widać strachu[121]. A przecież formułuje ją nie byle jaki[211] znawca zagadnień naukowych[222]. Więc może[8] te[212] wszystkie[212] obawy[112] i ostrzeżenia[112] są przesadne[212]. W[66] tym[261] sensie przynajmniej, że przecież człowiek[111] wynajduje różne[242] narzędzia[142]. Można ich[42] użyć[5] zawsze na[64] zgubę lub dla[62] dobra[121] człowieczeństwa[121]. 
1124~Hollanek A.~Skóra jaszczurcza~Iskry~1965~214~{brak}
Wiedział, że są drobnoustroje[112], które[212] niszczą szkodliwe[242] mikroby[142] pasożytujące[242] w[66] naszych[262] ciałach. Do[62] takich[222] zaliczył bakterie[142] zakwaszające[242] mleko[141]. Jedni[212] uczeni[112] mówią, że poglądy[112] Miecznikowa[/][121] były[5] nonsensowne[212]. Inni, jak[9] profesor Dubos[/], już tu kilkakrotnie cytowany[211], przyznają Miecznikowowi[/] wiele[8] słuszności[121]. W[66] roku[161] tysiąc osiemset dziewięćdziesiątym[261] drugim[261] niemiecki[211] naukowiec Siemens[/], podczas[62] studiów nad[65] pracami Kocha[/][121] o[66] chorobach zakaźnych[262], powiedział: [&] 
1125~Hollanek A.~Skóra jaszczurcza~Iskry~1965~222~{brak}
Przypominam. Przypadkowo wpadł przez[64] okno[141] laboratorium[121] Fleminga[/][121] na[64] płytkę z[65] gronkowcami zarodnik[111] pleśni[121] z[62] rodzaju[121] pędzlaków: penicillium[+] notatum[$]. Przypadek[111] też zdarzył, że zarodnik[111] ten[211] należał do[62] rodzaju[121] i gatunku[121], który[211] wytwarza substancję hamującą[241] rozwój[141] zarazków. Szansa jedna[211] na[64] milion[141] czy miliony[142], ale... trzeba było całych[222] lat żmudnej[221] pracy[121] i odkryć[121], aby[9] uczony[111] mógł się natychmiast połapać[501] w[66] wartości[161] tego[42], co[44] ujrzał. 
1126~Hollanek A.~Skóra jaszczurcza~Iskry~1965~235~{brak}
A teraźniejszość[111]? Nie znalazła na[+] razie recepty[121] ani na[64] starość[141], ani na[64] śmierć[141]. Starzenie[+] się[111] organizmu można uważać za[64] stopniowe[241] zmniejszanie[+] się[141] zdolności[121] do[62] odbywania[121] reakcji[122] chemicznych[222]. Tu porównanie[111] z[65] fontanną zyskuje jeszcze na[66] analogiach  to[211] porównanie[111] życia[121] do[62] fontanny[121] o[66] wymieniających[+] się[262] stale[8] kroplach, ale jednakowej[261] ciągle strukturze[161] pióropusza. W[66] starzejącym[+] się[261] organiźmie wysycha strumień[111] procesów życiowych[222]. 
1127~Dzieniszewska L. i in.~Małe dziecko~PZWL~1966~36~{brak}
Dla[62] dzieci[122] w[66] wieku[161] do[62] trzech[32] lat masło[111] też stanowi[5] zasadniczy[241] tłuszcz[141], gdyż jest łatwostrawne[211], zawiera witaminę A[/], w[66] okresie letnim[261] także i pewne[242] ilości[142] witaminy[121] D[/]. Ponieważ nadmiar[11] tłuszczu[121] w[66] posiłkach dziecka jest szkodliwy[211], należy podawać dzieciom tłuszcze[142] według[62] określonych[222] norm. 
1128~Dzieniszewska L. i in.~Małe dziecko~PZWL~1966~49~{brak}
Najbardziej rzucającą[+] się[251] w[64] oczy[142] różnicą między[65] człowiekiem dorosłym[251] a noworodkiem jest różnica wielkości[121]. Długość[111] zdrowego[221] donoszonego[221] dziecka wynosi w[66] chwili[161] urodzenia[121] od[62] czterdziestu[32] ośmiu[32] do[62] pięćdziesięciu[32] dwóch[32] centymetrów (przeciętnie około[8] pięćdziesiąt[34] centymetrów), co[41] stanowi[5] nieco mniej niż[9] jedną[241] trzecią[141] długości[121] ciała[121] dorosłego[121]. 
1129~Dzieniszewska L. i in.~Małe dziecko~PZWL~1966~82~{brak}
Nie należy sprawdzać temperatury[121] wody[121] dłonią, ponieważ wrażliwość[111] przyzwyczajonej[221] do[62] wyższych[222] temperatur skóry[121] jest znacznie mniejsza. Wkładając dziecko[141] do[62] wody[121] podtrzymujemy je[44] lewą[251] ręką pod[64] lewą[241] paszkę, główkę opierając na[66] swoim[261] lewym[261] przedramieniu[161], prawą[251] dłonią podtrzymując pośladki[142] dziecka i ostrożnie zanurzamy w[66] wodzie[161] najpierw nóżki[142], a następnie całe[241] ciałko[141]. 
1130~Dzieniszewska L. i in.~Małe dziecko~PZWL~1966~91~{brak}
Podobne[212] do[62] śpiwora i godne[212] polecenia[121] są koszulki[112] niemowlęce[212] do[62] spania[121]. Różnią[501] się tylko tym[45], że mają zawsze rękawy[142] (śpiwór[111] może[5] być bez[62] rękawów), a nie mają kapturka. Ze[2] względu na[64] konieczność[141] codziennego[221] prania[121], do[62] koszulki[121] nie wszywamy zamka błyskawicznego[221], lecz zawiązujemy ją na[64] tasiemki[142] lub zapinamy na[64] guziczki[142]. 
1131~Dzieniszewska L. i in.~Małe dziecko~PZWL~1966~139~{brak}
Z[62] tego[221] niewinnego[221] i naturalnego[221] odruchu[121] może[5] rozwinąć[501] się zły[211] nawyk[111], od[62] którego[221] niezmiernie trudno jest dziecko[141] odzwyczaić. Zwracajmy więc uwagę, aby[9], jeśli dziecko[111] włoży paluszek[141] do[62] buzi[121], natychmiast delikatnie i z[65] uśmiechem wyjąć go[44] i odwrócić uwagę dziecka jakąś[251] interesującą[251] zabawką. 
1132~Dzieniszewska L. i in.~Małe dziecko~PZWL~1966~180~{brak}
Zmienia poza[65] tym[45] zasadniczo swą[241] dotychczasową[241] pozycję z[62] leżącej[221] na[64] siedzącą[241],by[9] w[66] końcu[161] tego[221] kwartału już chętnie przyglądać[501] się światu także i z[62] nowej[221] pozycji[121]  stojącej[221] jeśli go[44] tak ustawimy przy[66] barierze[161] łóżka[121] czy kojca. Mało tego[42]  potrafi już czasem[8] obejść[5] cały[241] kojec[141] dookoła[8] stąpając bokiem. Takie[242] spacery[142] najłatwiej odbywać na[66] twardej[261] powierzchni[161]. 
1133~Dzieniszewska L. i in.~Małe dziecko~PZWL~1966~235~{brak}
Co[41] do[62] używanych[222] tak chętnie przez[64] rodziców[142] wiklinowych[222] stojaków, w[64] które[242] wkłada się[41] dzieci[142], by[9] uczyły[501] się same[212] chodzić, to[9] nie są one wcale tak bezpieczne[212], jakby się na[64] pozór[141] wydawało[541]. I w[66] nich[46] może[5] grozić dziecku[131] upadek[111] tym[9] niebezpieczniejszy[211], że dziecko[111] skrępowane[211] w[66] takim[261] stojaku nie ma możności[121] bronić[501] się przed[65] grożącym[251] mu upadkiem. 
1134~Dzieniszewska L. i in.~Małe dziecko~PZWL~1966~282~{brak}
Paznokcie[142] obcinamy dziecku[131] krótko, by[9] nie mógł gromadzić[501] się pod[65] nimi brud[111]. W[66] zależności[161] od[62] tego[42], jak[9] szybko rosną, obcinamy je[44] regularnie raz[141] lub dwa[34] razy[142] w[66] tygodniu. Paznokcie[142] u[62] nóg obcinamy również raz[141] w[66] tygodniu. Ponieważ są one twardsze[212], obcinamy je[44] zawsze po[66] kąpieli[161], są wtedy bardziej miękkie[212], łatwiej poddają[501] się nożyczkom i nie pękają przy[66] obcinaniu[161]. 
1135~Dzieniszewska L. i in.~Małe dziecko~PZWL~1966~316~{brak}
A jeśli się zdarzy[501], że dziecko[111] zjadło w[66] domu[161] więcej na[64] śniadanie[141] niż[9] normalnie  powinien o[66] tym[46] wiedzieć personel[111] żłobka, aby[9] brak[141] ochoty[121] dziecka do[62] jedzenia[121] nie traktował jako[64] objaw[141] niepokojący[241], poniżej[8] podajemy przykładowe[242] kolacje[142] domowe[242]: kalafior[111] lub ziemniaki[112] świeżo ugotowane[212] z[65] koperkiem lub szczypiorkiem, jajecznica na[66] parze[161] lub jajo[111] sadzone[211] na[66] parze[161]. 
1136~Dzieniszewska L. i in.~Małe dziecko~PZWL~1966~324~{brak}
Zabawka taka daje dziecku[131] odwagi[121] czy otuchy[121] w[66] ciężkich[262] jego[42] chwilach rozstania[121] z[65] najbliższymi, ich[42] nieobecności[121] czy też w[66] chwilach fizycznego[221] bólu[121]. O[66] zabawkach dla[62] naszego[221] dziecka w[66] drugim[261] i trzecim[261] roku[161] życia[121] pomówimy szczegółowiej, omawiając poszczególne[242] rodzaje[142] zabaw[122] dostępnych[222] dla[62] tego[221] wieku[121], w[66] tym[261] to[8] bowiem czasie dziecko[111] stopniowo przestaje bawić[501] się  jak[9] poprzednio  niespecyficznie. 
1137~Dzieniszewska L. i in.~Małe dziecko~PZWL~1966~371~{brak}
Staramy[501] się szybko uchwycić moment[141] oddania[121] moczu[121], aby[9] buteleczka bez[62] potrzeby[121] nie uciskała dziecka zbyt[8] długo. Plaster[141] przy[66] zdejmowaniu[161] moczymy benzyną lub spirytusem, aby[9] nie uszkodzić podrażnionego[221] naskórka. Dziecko[111] chore[211] wymaga większej[221] cierpliwości[121] wyrozumiałości[121], życzliwości[121], zainteresowania[121], a nawet współczucia[121], musimy mu więc poświęcić o[+] wiele więcej czasu niż[9] normalnie. 
1138~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~20~{brak}
Spirytus[111] (alkohol[111] etylowy[211]) zarówno oczyszczony[211], jak[9] i skażony[211] (do[62] palenia[121]) nadaje[501] się dobrze do[62] szybkiego[221] odkażania[121] rąk i skóry[121] w[+] ogóle, po[66] uprzednim[261] starannym[261] wymyciu[161] ich[42] ciepłą[251] wodą z[65] mydłem, ale tylko w[66] stężeniu[161] od[62] sześćdziesięciu[32] do[62] osiemdziesięciu[32] procent[122], najlepiej jako[61] tak zwany[211] spirytus[11] opatrunkowy[211] (siedemdziesiąt[31] procent[122]). 
1139~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~28~{brak}
W[66] pomieszczeniach, w[66] których[262] wymagane[211] jest powietrze[111] szczególnie czyste[211], o[66] ściśle określonej[261] wilgotności[161] i temperaturze[161], stosuje się[41] coraz częściej wentylację specjalną[241], zwaną[241] klimatyzacją. Wentylacja taka polega na[66] wtłaczaniu[161] do[62] pomieszczeń powietrza[121] całkowicie oczyszczonego[221] (w[66] specjalnych[262] filtrach) od[62] pyłu i bakterii[122], ogrzanego[221] i nawilżonego[221] za[65] pomocą specjalnych[222] przyrządów elektrycznych[222], dowolnie regulowanych[222] i działających[222] automatycznie. 
1140~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~109~{brak}
Do[62] objawów ostrej[221] postaci[121] gnilca należy opuchnięcie[111] i krwawienie[111] dziąseł, wybroczyny[112] krwawe[212] pod[65] skórą i rozchwianie[+] się[111] zębów. Źródła[112] witaminy[121] C[/]. Najbogatszym[251] źródłem witaminy[221] C[/] są: owoce[112] róży[121] ogrodowej[221], dzikiej[221], porzeczki[121] (zwłaszcza czarnej[221]), truskawki[112], maliny[112], agrest[111], cytryny[112], pomarańcze[112], jeżyny[112], a z[62] warzyw  brukselka, kalafior[111], kapusta włoska[211] i zwyczajna, kapusta kiszona, brukiew[111], chrzan[111], pomidory[112], rzodkiewki[112], szpinak[111], zielona pietruszka, szczypior[111], koper[111] i tak dalej. 
1141~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~172~{brak}
Znając istotną[241] przyczynę trudności[122] w[66] nauce[161], można dopomóc dziecku[131] stwarzając mu specjalne[242], sprzyjające[242] warunki[142] nauki[121], jak[9] miejsce[141] w[66] pierwszej[261] ławce[161] lub używanie[141] aparatu słuchowego[221], dodatkową[241] pomoc[141] w[66] nauce[161] oraz ćwiczenia[142] w[66] prawidłowej[261] wymowie[161]. W[66] tym[261] naświetleniu[161], systematyczna kontrola słuchu[121] u[62] dzieci[122] i młodzieży[121] szkolnej[221] nabiera szczególnego[221] znaczenia[121]. 
1142~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~164~{brak}
Bezpośrednio przed[65] wymiotami dziecko[141] staje[501] się blade[211], narzeka na[64] mdłości[142] i bóle[142] brzucha oraz ma słabo napięte[241] tętno[141], co[41] nie jest objawem wykrwawienia[121], lecz jedynie skutkiem[151] podrażnienia[121] układu wegetatywnego[221], i mija zaraz po[66] wymiotach. W[66] dniu[161] zabiegu[121] lub nazajutrz dziecko[111] może[5] mieć podwyższoną[241] temperaturę co[41] jest objawem przejściowym[251], związanym[251] z[65] wchłanianiem produktów rozpadu białka[121] tkankowego[221]. 
1143~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~206~{brak}
Właściwe[211] ustawienie[111] leczenia[121] (ustalenie[111] dawek insuliny[121], diety[121] i tak dalej) należy do[62] lekarza[121], opieka jednak nad[65] dzieckiem chorym[251] na[64] cukrzycę i samo[211] prowadzenie[111] należy do[62] rodziców[122]. Od[62] zrozumienia[121] przez[64] nich[44] istoty[121] choroby[121] i konieczność[121] utrzymywania[121] ciągłości[121] leczenia[121] zależy zdrowie[111] i życie[111] dziecka. 
1144~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~253~{brak}
Istnieją różne[212] typy[112] opatrunków gipsowych[222] w[66] zależności[161] od[62] potrzeb i celów, jakim[252] mają służyć. Opatrunki[112] gipsowe[212] mogą być[57] przeznaczone[212] do[62] zdejmowania[121] (tak zwane[212] longety[112], czyli łuski[112] gipsowe[212]), bądź[9] też mogą być pełne[212], okrężne[212]. 
1145~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~261~{brak}
Niekiedy dopiero późne[212] objawy[112] mogą zwrócić uwagę na[64] istnienie[141] tej[221] choroby[121]. Trzeba pamiętać, że rak[111] żołądka rozwija[501] się zwykle u[62] osób po[66] czterdziestym[261] roku[161] życia[121] i to[8] dość często na[6] podłożu[161] istniejącej[221] od[+] dawna choroby[121] wrzodowej[221]. Wszelkie[212] nie uzasadnione[212] wymioty[112], bóle[112] brzucha, odbijania[+] się[112] powinny[5] skłonić chorego[141] do[62] pójścia[121] do[62] lekarza[121]. 
1146~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~308~{brak}
Zmiany[112] w[66] soczewce[161] płodu mogą występować w[66] związku[161] z[65] chorobą matki[121] w[66] czasie ciąży[121] (na[64] przykład[141]: różyczka w[66] pierwszych[262] miesiącach ciąży[121] powoduje powstanie[141] zaćmy[121] wrodzonej[221] u[62] dziecka), wskutek[62] nieodpowiedniego[221] odżywiania[+] się[121] kobiety[121] w[66] czasie ciąży[121] oraz z[62] powodu innych[222] czynników nie zbadanych[222] jeszcze dotąd dokładnie. Zaćmy[12] nabyte[212] mogą być[57] spowodowane[212] różnymi czynnikami. 
1147~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~397~{brak}
Kiła krtani[121] jest schorzeniem bardzo rzadkim[251], występuje w[66] przebiegu[161] infekcji[121] kiłowej[221]. Kilak[111] może[5] spowodować wyraźną[241] duszność[141]. Rozpoznanie[111] oparte[211] jest[57] na[66] obrazie[161] zmian chorobowych[222] i wynikach badań krwi[121] (dodatni[211] odczyn[111] Wassermanna[/][121]). Nowotwory[112] krtani[121] są to[41] przeważnie polipy[112] krtaniowe[212], brodawczaki[112], torbiele[112], oraz włókniaki[112], naczyniaki[112] i chrzęstniaki[112]. 
1148~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~405~{brak}
Niejednokrotnie jedyną[251] metodą leczenia[121] jest zabieg[111] operacyjny[211], który[211] staje[501] się niezbędny[211] w[66] razie powstania[121] powikłań. Leczenie[111] operacyjne[211] polega na[66] usunięciu[161] zniszczonej[221] kości[121]. Istnieją metody[112] operacyjne[212], które[212] pozwalają na[64] poprawę lub zachowanie[141] resztek słuchu[121] dzięki[63] częściowej[231] rekonstrukcji[131] ucha[121] środkowego[221] i wytworzeniu[131] warunków prawidłowego[221] przewodzenia[121] dźwięków do[62] ucha[121] wewnętrznego[221]. 
1149~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~452~{brak}
Występują bóle[112] głowy[121] i krzyża, bezsenność[111], nadwrażliwość[111], uczucie[111] ogólnego[221] przykrego[221] napięcia[121] i rozdrażnienia[121]. Mogą wystąpić wyraźne[212] objawy[112] nadczynności[121] niektórych[222] gruczołów dokrewnych[222], na[64] przykład[141] tarczycy[121]. U[62] niektórych[222] kobiet, zwykle spokojnych[222], dochodzi do[62] przejściowej[221] zmiany[121] charakteru, do[62] kłótliwości[121], agresywności[121], a nawet do[62] objawów graniczących[222] z[65] chorobą psychiczną[251]. 
1150~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~486~{brak}
Objawy[112] przedwczesnego[221] odklejania[121] łożyska[121] zależą od[62] wielkości[121] przestrzeni[121], na[66] jakiej[261] łożysko[111] ulega oddzieleniu[131]. Drobne[212] odklejania[112] mogą nie dawać objawów, ciąża i poród[111] przebiegają prawidłowo, wylana krew[111] ulega zorganizowaniu[131] i pozostawia tylko ślad[141], widoczny[241] przy[66] oglądaniu[161] łożyska[121] po[66] porodzie. Odklejania[+] się[111] łożyska[121] na[66] większej[261] nieco przestrzeni[161] wywołuje przede[+] wszystkim niedotlenienie[141] płodu, co[41] objawia[501] się nieregularnością tonów serca[121] płodu i wystąpieniem gwałtownych[222] ruchów płodu. 
1151~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~494~{brak}
Współpraca rodzącej[121] z[65] położną[151], jeśli przy[66] tym[45] tkanki[112] mają odpowiednią[241] elastyczność[141], chroni je[44] często od[62] uszkodzenia[121]. W[66] tych[262] jednak przypadkach, kiedy tkanki[112] są niepodatne[212], najwłaściwszym[251] sposobem ochrony[121] krocza[121] jest nacięcie[111] go[44] w[64] porę. Zaznaczyć należy, że nacięcie[111] krocza[121] z[62] powodu ucisku[121], jaki[241] wywiera część[111] przodująca, jest całkowicie niebolesne[211] i najczęściej uchodzi uwagi[121] rodzącej[121], zaś szycie[111] odbywa[501] się zawsze w[66] znieczuleniu[161] miejscowym[261]. 
1152~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~541~{brak}
Po[66] spożyciu[161] doustnym[261] zjawiają[501] się natychmiast objawy[112] miejscowe[212] wywołane[212] działaniem kwasu (ból[111] przełyku[121], żołądka, pieczenie[111], nudności[112], wymioty[112] czarnymi masami), po[66] krótkim[261] czasie dołączają[501] się drgawki[112], niemożność[111] oddawania[121] moczu[121], stan[111] zatrutego[121] pogarsza[501] się. Pierwsza pomoc[111]: podać do[62] picia[121] mleko[141] z[65] dodatkiem sproszkowanej[221] kredy[121], natychmiast potem odwieźć chorego[121] do[62] szpitala. 
1153~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~{brak}~{brak}
Gdyby choremu[131] przetoczono krew[141] niezgodną[241] grupowo , to[9] nie tylko nie przyniosłoby mu to[41] żadnego[221] pożytku[121], ale  przeciwnie  mogłoby spowodować poważną[241] szkodę, a nawet zagrozić jego[42] życiu[131]. Krew[111] może[5] być[57] przetoczona bezpośrednio od[62] zdrowego[221] człowieka[121], albo też przetacza się[41] krew[141] konserwowaną[241], przechowywaną[241] w[66] butelkach, do[62] których[222] pobiera się[41] ją od[62] dawców[122] w[66] stacjach krwiodawstwa[121]. 
1154~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~583~{brak}
Śluzowy[211] nieżyt[111] oskrzeli[122] charakteryzuje[501] się obecnością plwociny[121] często śluzowej[221], spienionej[221] i bezwonnej[221], postać[111] ta przechodzi w[64] nieżyt[141] oskrzeli[122] śluzowo-ropny[241]. Nieżyt[111] oskrzeli[122] śluzowo-ropny[211] występuje najczęściej u[62] alkoholików[122] i palaczy[122]. Plwocina jest w[66] przypadkach tej[221] choroby[121] śluzowo-ropna. W[66] ropotoku[161] oskrzelowym[261] plwocina jest obfita (pół szklanki[121] i więcej dziennie), śluzowo-ropna, płynna, zielonawa, o[66] mdłym[261] zapachu[161]. 
1155~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~630~{brak}
Z[62] uwagi[121] na[64] szczególną[241] rolę układu nerwowego[221], w[66] powstawaniu[161] i leczeniu[161] chorób układu wewnątrzwydzielniczego[221] przywiązujemy dużą[241] wagę do[62] spokojnego[221] i regularnego[221] trybu życia[121], unikania[121] nadmiernych[222] wysiłków fizycznych[222] i psychicznych[222], właściwej[221] organizacji[121] wypoczynku[121] i tak dalej. Istotną[241] rolę odgrywa również postępowanie[111] dietetyczne[211] (na[6] przykład[141] w[66] cukrzycy[161]). 
1156~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~638~{brak}
Pogorszenie[+] się[111] stanu chorego[121] na[64] cukrzycę w[66] toku[161] leczenia[121] kortyzonem[151] i jego[42] pochodnymi[252] (enkortenem[151]) wynika właśnie z[62] antagonistycznego[221] stosunku[121] tego[221] hormonu wobec[62] insuliny[121]. Przyjęto dzielić niedobór[141] insuliny[121], charakterystyczny[241] dla[62] cukrzycy[121], na[64] niedobór[141] bezwzględny[241], wynikający[241] ze[62] zmniejszonej[221] produkcji[121] insuliny[121] w[66] komórkach wysp Langerhansa[/][121] oraz niedobór[141] względny[241]; w[66] tym[261] ostatnim[261] przypadku[161] wspomniane[212] komórki[112] produkują dostateczną[241] ilość[141] insuliny[121] jednak jest[57] ona unieczynniana przez[64] czynniki[142] antagonistyczne[242]. 
1157~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~685~{brak}
Nie trzeba obawiać[501] się głodzenia[121] na[66] początku[161] choroby[121], nie trzeba męczyć naleganiem, żeby chory[111] jadł, a zwłaszcza żeby jadł dużo. Z[65] chwilą ustalenia[121] przez[64] lekarza[141] diety[121], opieka chorego[121] powinna[5] jej[42] starannie przestrzegać. Troska o[64] właściwe[241] odżywianie[141], w[66] granicach przepisanej[221] diety[121], jest jednym[251] z[62] najważniejszych[222] obowiązków osób opiekujących[+] się[222] chorym[151], i to[8] obowiązkiem niełatwym[251]. 
1158~Wiszniewska-Roszkowska K.~Medycyna w walce ze starością~PZWL~1964~7~{brak}
Niezależnie od[62] trudności[121] praktycznego[221] realizowania[11] takich[222] czy innych[222] postulatów w[66] laboratoriach i klinikach całego[221] świata wciąż toczy[501] się cicha, lecz zawzięta walka medycyny[121] z[65] chorobą i śmiercią, a olbrzymie[212] biblioteki[112] naukowe[212] wciąż pęcznieją od[62] wiadomości[122] nieustannie nadchodzących[222] z[62] tego[221] frontu. I jak[9] na[66] każdej[261] wojnie[161] tak również i tu obok[62] świetnych[222] zwycięstw i przykładów bohaterskiego[221] poświęcenia[121] nie brak[5] również niepowodzeń i zamętu. 
1159~Wiszniewska-Roszkowska K.~Medycyna w walce ze starością~PZWL~1964~54~{brak}
Zmniejszenie[111] wydzielania[121] śliny[121] i soków trawiennych[222] powoduje, że mają często apetyt[141] na[64] potrawy[142] pikantne[242], pobudzające[242] apetyt[141], jak[9] mięso[111], wędliny[112], bigos[111] i tym[232] podobne[212]  natomiast (również z[62] tego[221] powodu) mogą nie lubić mleka[121], gdyż nie zawiera ono składników pobudzających[222] apetyt[141]. Niestety mięsa[121] i wędlin często nie mogą dobrze pogryźć i strawić, stąd różne[212] zaburzenia[112], biegunki[112], zanieczyszczenie[+] się[111]. 
1160~Wiszniewska-Roszkowska K.~Medycyna w walce ze starością~PZWL~1964~62~{brak}
Bogomolec[/] wraz z[65] Jaworskim[/][151] i Bogdanowem[/] propagowali również często przetaczanie[141] krwi[121] u[62] starców[122] ma mieć wyraźne[241] działanie[141] odmładzające[241], do[62] tego[221] stopnia, że nawet znika czasem starcze[211] zmętnienie[111] soczewki[121] (zaćma). Mechanizm[111] tego[221] korzystnego[221] wpływu nie jest[57] wyjaśniony[211]  sam[211] Bogomolec[/] przypisywał go[44] nieznacznym[232] wstrząsom koloidalnym[232] zachodzącym[232] przy[66] transfuzjach (przy[66] wstrząsach tych[262] stare[212] i grubsze[212] cząstki[112] białkowe[212] zlepiają[501] się i wytrącają w[66] postaci[161] kłaczków). 
1161~Wiszniewska-Roszkowska K.~Medycyna w walce ze starością~PZWL~1964~151~{brak}
Wydaje[501] się, że w[66] rozstrzygnięciu[161] tego[221] problemu najważniejszy[211] będzie aspekt[111] psychologiczny[211]: czy pracę potraktuje się[41] jako[64] źródło[141] szczęścia[121], czy jako[64] jarzmo[141]. Trzeba podkreślić, że w[66] podejściu[161] do[62] zagadnienia[121] "człowiek[111] a praca" celem[151] naszym[251] jest uzdrowienie[111] zarówno człowieka[121], jak[9] pracy[121] i osiągnięcie[111] takiego[221] stanu, by[9] działalność[111] zawodowa była źródłem nie tylko zarobku[121], ale i najwyższej[221] życiowej[221] satysfakcji[121]. 
1162~Wiszniewska-Roszkowska K.~Medycyna w walce ze starością~PZWL~1964~198~{brak}
Czy człowiek[111] naprawdę stanie[501] się kiedyś mądrzejszy[211] i lepszy[211]? Nie przesądzając tej[221] kwestii[121], przyznajmy optymistom rację w[66] jednym[46]: zło[141] zawinione[241] usunąć można, trzeba się tylko do[62] tego[42] zabrać na[+] serio. Higiena psychiczna prosi, napomina i przestrzega. 
1163~Michajłow W.~Ewolucjonizm i parazytologia~PWN~1964~88~{brak}
Wprawdzie, gdy procesy[112] wymierania[121] żywicieli[122] przebiegają wolno[8], jak[9] to[41] przypuszczalnie miało miejsce[141] w[66] przypadku[161] gadów  hipotetycznych[222] żywicieli[122] ostatecznych[222] amfiliny[121], gatunek[111] pasożytów[122] może[5] się uratować[501] wskutek[62] swej[221] plastyczności[121] i nabycia[121] nowych[222] przystosowań morfologicznych[222] i fizjologicznych[222]. Nie chodzi więc wtedy o[64] śmierć[141] bezpotomną[241], gdyż zapewne przeobraża[501] się on w[66] tym[261] przypadku[161] w[64] gatunek[141] nowy[241]. 
1164~Michajłow W.~Ewolucjonizm i parazytologia~PWN~1964~96~{brak}
Następną[241] grupę biologiczną[241] stanowią pasożyty[112], w[66] których[222] cyklu[161] rozwojowym[261] koniecznym[251] etapem stało[501] się opanowanie[111] jednego[221] żywiciela[121] pośredniego[221] i zapewnienie[111] tą[251] drogą[151] osiągnięcia[121] stopnia rozwoju[121] umożliwiającego[221] późniejsze[241] opanowanie[141] żywiciela[121] ostatecznego[221] to[41] jest takiego[221], w[66] którym[261] następuje rozród[111] płciowy[211] pasożyta[121] (pasożyty[112] heterokseniczne[212], w[66] danym[261] przypadku[161] diheterokseniczne[212]). 
1165~Michajłow W.~Ewolucjonizm i parazytologia~PWN~1964~143~{brak}
Szersza czy też mniejsza specyficzność[111], jako[61] właściwość[111] w[66] pewnych[262] okolicznościach korzystna może[5] podlegać doborowi[131] naturalnemu i stanowić jeden[241] z[62] atutów w[66] walce[161] pasożytów[122] o[64] byt[141]. Aby[9] jednak w[66] umyśle czytelnika[121] ten[211]  dynamiczny[211] zresztą  obraz[111] pasożytnictwa[21] oraz zmienności[121] układów "pasożyt[111]-żywiciel[111]" nie utrwalił[501] się jako[61] zbyt[8] prosty[211] a nawet statyczny[211], uzupełnijmy natychmiast nasze[242] uprzednie[242] informacje[142]. 
1166~Stęślicka W.~Rodowód człowieka uzupełniony~PWN~1964~33~{brak}
Podstawa czaszki[121] nie została[57] w[+] ogóle wyłamana, odpada więc wszelkie[211] podejrzenie[111] o[64] kanibalizm[141] czy łowienie[141] głów. Byłoby to[41] zresztą mało prawdopodobne[211] ze[62] względu na[64] obrzędowy[241] pochówek[141]. Szkielet[111] twarzowy[211] i przednia część[111] puszki[121] mózgowej[221] uległy[5] zniszczeniu[131] wskutek[62] działania[121] jakichś[222] czynników naturalnych[222]. Całe[211] tyłogłowie[111] zachowało[501] się w[66] dobrym[261] stanie[161] wraz e[65] nie uszkodzonym[251] wielkim[251] otworem potylicznym[251]. 
1167~Stęślicka W.~Rodowód człowieka uzupełniony~PWN~1964~41{?}~{brak}
Człowiek[111], który[211] już poprzednio stał[501] się rolnikiem, hodowcą bydła[121] i garncarzem, stworzył później rzemiosło[141], handel[141], komunikację, zaczął wreszcie organizować państwa[142] i doszedł do[62] czasów współczesnych[222]. Badaniem ludzkich[222] grup społecznych[222] tworzących[222] charakterystyczne[242] zespoły[142] kulturowe[242] i odznaczających[+] się[222] swoistym[251] układem liczbowym[251] typów rasowych[222] zajmują[501] się badacze[112] pracujący[212] w[66] dziedzinie[161] antropologii[121] etnicznej[221], czyli, innymi słowy, antropologii[121] historycznej[221]. 
1168~Stęślicka W.~Rodowód człowieka uzupełniony~PWN~1964~130~{brak}
Wypada tutaj wyjaśnić, że równocześnie z[65] nastaniem epoki[121] lodowej[221] na[66] Półkuli[161] Północnej[261] w[66] Afryce[/][161] zaznaczyły[501] się wzmożone[212] opady[112] atmosferyczne[212], rozpoczęła[501] się epoka tak zwanych[222] "pluwiałów", które[212] są mniej więcej odpowiednikami glacjałów. Był to[41] okres[111] wszelkiej[221] obfitości[121] na[66] kontynencie afrykańskim[261], między[+] innymi Sahara[/] pokryta była[57] bujną[251] roślinnością i gościła wielorakie[242] zwierzęta[142], a także przeróżne[242] istoty[142] bliskie[242] człowiekowi. 
1169~Jaworowski Z.~Radioaktywność a zdrowie ludzkie~PWN~1964~24~{brak}
Pomiędzy[65] tym[251] pędzącym[251] elektronem a zespołem zmian chemicznych[222] w[66] tkance[161], zwanych[222] procesami wtórnymi, istnieje dość tajemnicza jeszcze grupa zjawisk, nazywanych[222] procesami pierwotnymi. Jest to[41] ogniwo[111] łączące[211] zdarzenia[142] fizyczne[242] z[65] fizyko-chemicznymi. Większość[111] opublikowanych[222] na[64] ten[241] temat[141] wypowiedzi[122] ma ciągle charakter[141] przypuszczeń i hipotez. 
1170~Jaworowski Z.~Radioaktywność a zdrowie ludzkie~PWN~1964~122~{brak}
Dopuszczalne[242] dawki[142] promieniotwórczych[222] izotopów, które[212] mogą przedostać[501] się do[62] wnętrza[121] organizmu określono według[62] tych[222] samych[222] zasad, co[9] dawki[142] narażenia[121] zewnętrznego[221]. Dawki[142] te[242] obliczono w[64] taki[241] sposób[141], aby[9] radioizotop[111] nie spowodował naświetlenia[121] wyższego[221] niż[9] dopuszczalne[211] dla[62] napromienienia[121] zewnętrznego[221]. Pomiar[111] ilości[121] izotopów wydalonych[222] z[65] moczem i kałem umożliwia wprawdzie określenie[141] wielkości[121] skażenia[121], ale przygotowanie[111] chemiczne[211] próbek jest długotrwałe[211] i trudne[211] technicznie. 
1171~Malec-Olecha J.~Izotopy w służbie biologii~PWN~1964~67~{brak}
Amerykanin Watson[/] i Anglik Crick[/] przedstawili cząsteczkę [~] jako[64] podwójne[241] pasmo[141], składające[+] się[241] z[62] dwóch[32] łańcuchów polinukleotydowych[222], skręconych[222] spiralnie dokoła[62] wspólnej[221] osi[121]. Ponieważ poszczególne[212] nukleotydy[112] są[57] umieszczone[212] prostopadle do[62] osi[121] długiej[221] cząsteczki[121] [~] (jak[9] stos[111] talerzy ułożonych[222] jeden[211] na[66] drugim[261]), więc zasadniczą[241] część[141] samego[221] łańcucha polinukleotydowego[221] stanowią reszty[112] cukrowo-fosforanowe[212], z[62] których[222] prostopadle do[62] wnętrza[121] cząsteczki[121], sterczą zasady[112] purynowe[212] i pirymidynowe[212]. 
1172~Malec-Olecha J.~Izotopy w służbie biologii~PWN~1964~114~{brak}
Pół biedy[121] jeszcze, jeżeli zarówno wyjściowy[211] materiał[111] tarczy[121], jak[9] i ewentualne[212] zanieczyszczenia[112] stanowią izotop[141] innego[221] pierwiastka[121] niż[9] główny[211] produkt[111] końcowy[211] procesu można go[44] wtedy oddzielić normalnymi metodami chemicznymi, tak jak[9] oddziela się[41] zwykle dwa[34] różne[242] pierwiastki[142] chemiczne[242]. 
1173~Starzyńska F. i in.~Nowoczesne żywienie rodziny~PZWL~1966~59~{brak}
Obok[62] zwiększonej[221] ilości[121] pieczywa[121], która w[66] tym[261] okresie dochodzi do[62] pięciuset[32] gramów na[64] dobę, podajemy potrawy[142] gotowane[242] z[62] produktów zbożowych[222] (kasze[142], kluski[142], zapiekanki[142] i tak dalej). Asortyment[111] produktów i potraw[122] jest w[66] tym[261] okresie nieograniczony[211], należy jedynie z[65] umiarem stosować przyprawy[142] i używki[142]. 
1174~Starzyńska F. i in.~Nowoczesne żywienie rodziny~PZWL~1966~101~{brak}
Czy to[41] jest celowe[211]? Na pewno; nie mięso[111] jest produktem drogim[251] i nadmierne[211] jego[42] spożycie[111] jest nieekonomiczne[211], nie mówiąc już o[66] zastrzeżeniach zdrowotnych[262]. Wniosek[111]: starajmy[501] się zmniejszyć ilość[141] mięsa[121]  uzyskane[242] oszczędności[142] zużyjemy na[64] zakup[141] mleka[121] lub sera. I tak analizujemy poszczególne[242] rubryki[142], porównując zużycie[141] produktów z[65] ilością zalecaną[251] i wyciągając wnioski[141] na[64] miesiąc[141] najbliższy[241] i dalszą[241] przyszłość[141]. 
1175~Starzyńska F. i in.~Nowoczesne żywienie rodziny~PZWL~1966~135~{brak}
Dorosłym[132] zaleca się[41] pół litra[121] mleka[121] dziennie, a dzieciom i młodzieży[131] jeden[241] litr[141] dziennie. Zdarza[501] się jednak, że wypicie[111] tej[221] ilości[121] mleka[121] nasuwa trudność[141]  albo nie mamy[5] wyrobionego[221] nawyku[121] tego[221] rodzaju[121] albo okoliczności[112] nie sprzyjają dostawom mleka[121]. W[66] związku[161] z[65] tym[45] nasuwa[501] się od[+] razu pytanie[111], czym[45] w[66] takiej[261] sytuacji[161] zastąpić mleko[141]. 
1176~Starzyńska F. i in.~Nowoczesne żywienie rodziny~PZWL~1966~148~{brak}
Jeśli wywar[141] podprawimy mąką, dodamy kawałek[141] masła[121], trochę zieleniny[121], otrzymamy smaczną[241] potrawkę. Osobno można zrobić ostrzejszy[241] sos[141], na[64] przykład[141] pomidorowy[241] czy chrzanowy[241] i podać go[44] do[62] wołowiny[121]. Smacznym[251] urozmaiceniem będzie mięso[111] dodane[211] do[62] podduszonych[222] warzyw i duszone[211] razem[8] z[65] nimi przez[64] piętnaście[34] do[62] dwudziestu[32] minut. 
1177~Starzyńska F. i in.~Nowoczesne żywienie rodziny~PZWL~1966~156~{brak}
Owoce[142] jagodowe[242] i warzywa[142] liściaste[242] płuczemy dokładnie i osączamy  najlepiej na[66] sicie[161]. Po[66] umyciu[161] te[242] warzywa[142] i owoce[142], których[222] nie możemy spożywać ze[65] skórką, obieramy możliwie cienko, nożami nierdzewnymi. Z[62] owoców i warzyw, których[222] nie obieramy, usuwamy części[142] niejadalne[242]. Obrane[242] warzywa[142] czy też owoce[142] płuczemy. Teraz robimy to[44] szybko, żeby nie wypłukać cennych[222] składników. 
1178~Starzyńska F. i in.~Nowoczesne żywienie rodziny~PZWL~1966~390~{brak}
Zlewozmywak[141], miejsce[141] na[64] brudne[242] naczynia[142], suszarkę i miejsce[141] na[64] naczynia[142] czyste[242] tak wzajemnie powinniśmy usytuować, aby[9] dzieliła je[44] odległość[111] nie więcej niż[9] jednego[221] kroku[121], dzięki[63] czemu[43] oszczędzimy sobie[43] zbędnej[221] bieganiny[121] i straty[121] czasu. Zła[211] wentylacja, nie zawsze przyjemne[212] zapachy[112] kuchenne[212], nieprawidłowe[211] oświetlenie[111], gorąco[111] ogromnie utrudniają pracę i wywierają szkodliwy[241] wpływ[141] na[64] zdrowie[141] pani[121] domu[121] spędzającej[221] w[66] kuchni[161] kilkadziesiąt[34] tysięcy godzin swego[221] życia[121]. 
1179~Brzozowski R.~Żółtaczka~PZWL~1963~22~{brak}
Po[66] ustąpieniu[161] żółtaczki[121] przestrzeganie[111] diety[121] obowiązuje nadal. Kiedy pacjent może[5] powrócić do[62] normalnego[221] odżywiania[121], określić winien[5] jedynie lekarz. Żółtaczka spowodowana przeszkodą w[66] odpływie żółci[121] z[62] wątroby[121] przez[64] drogi[142] żółciowe[242] do[62] dwunastnicy[121] w[66] języku lekarskim[261] określana jest[57] mianem[151] "żółtaczka mechaniczna", mogą ją wywoływać najczęściej kamienie[112], rzadziej pasożyty[112] lub nowotwory[112]. 
1180~Dziaczkowski G.~Żylaki i owrzodzenia goleni~PZWL~1963~35~{brak}
Wstrzykiwane[212] leki[112] powodują równocześnie powstawanie[141] skrzepu krwi[121] i właśnie przeciwnicy[112] tej[221] metody[121] obawiali[501] się, że skrzep[111] ten[211], podobnie jak[9] skrzepy[112] samoistne[212], może[5] oderwać[501] się i prowadzić do[62] zatorów płucnych[222]. Jednak bardzo liczne[212] badania[112] na[66] zwierzętach, jak[9] i obserwacje[112] na[66] ludziach wykazały, że tego[221] rodzaju[121] skrzep[111], wywołany[211] środkiem chemicznym[251], trzyma[501] się bardzo mocno ściany[121] naczyniowej[221] i nie[+] ma mowy[121] o[66] jego[42] oderwaniu[+] się[161]. 
1181~Dziaczkowski G.~Żylaki i owrzodzenia goleni~PZWL~1963~42{?}~{brak}
Jak[9] już pani[111] dzisiaj widziała, zakrzep[111] żył[122] powierzchownych[222] ma zupełnie łagodny[241] przebieg[141], nie daje większych[222] dolegliwości[122], a co[41] najważniejsze[211], jeśli będzie[57] właściwie leczony[211], przez[64] noszenie[141] opasek[122] elastycznych[222] i chodzenie[141], nie grozi żadnymi następstwami, przeciwnie, w[66] przypadku[161] zakrzepu żylaków powierzchownych[222], ulegają one zarośnięciu[131], czyli do[62] pewnego[221] stopnia samowyleczeniu[131]. 
1182~Brzozowska G.~Ty i twoja rodzina~PZWL~1964~41~{brak}
Jeżeli matka karmi[5] na[+] siedząco, najlepiej żeby siedziała na[66] krześle, a nogę miała opartą[241] o[64] stołeczek[141]. Dziecko[141] kładzie sobie[43] na[66] ręce[161] po[66] stronie[161] piersi[121], z[62] której[221] karmi[5]. Często w[66] czasie ssania[121] pierś[111] przykrywa[5] dziecku[131] nos[141], wówczas niepokoi[501] się ono, przerywa ssanie[141] i wypuszcza brodawkę z[62] ust. 
1183~Brzozowska G.~Ty i twoja rodzina~PZWL~1964~61~{brak}
Matki[112] świadome[212] olbrzymiego[221] niebezpieczeństwa[121], jakim[251] dla[62] dziecka jest stykanie[+] się[111] z[65] przypadkowymi ludźmi, powinny[5] kategorycznie zabronić obcym[132] zbliżania[+] się[121] do[62] niego[42], a tym[9] bardziej brania[121] go[42] na[64] ręce[142] czy całowania[121]. Trzeba pamiętać, że im[9] później dziecko[111] zetknie[501] się z[65] zarazkami chorobotwórczymi, tym[9] lepiej. 
1184~Brzozowska G.~Ty i twoja rodzina~PZWL~1964~98~{brak}
Pokarm[111] pojawia[501] się na[64] trzeci[241]  czwarty[241] dzień[141] po[66] urodzeniu[161] i nie należy martwić[501] się, że zaraz po[66] urodzeniu[161] dziecka "nic[111] nie[+] ma w[66] piersi[161]". Owszem jest tak zwana siara[111], w[66] której[261] znajdują[501] się potrzebne[212] dziecku[131] ciała[112] odpornościowe[212] i dlatego nie należy lekceważyć pierwszych[222] prób ssania[121] ponieważ dziecko[111] tę siarę wysysa, uczy[501] się ssać, matka zaś uczy[501] się karmić, [&] 
1185~Korda P.~Zwierzęta też nie samym chlebem żyją~PWRiL~1963~27~{brak}
Przejawy[142] tych[222] instynktów można zauważyć zarówno w[66] klatce[161] ogrodu zoologicznego[221], jak[9] i na[66] pastwisku[161], zwłaszcza przy[66] współcześnie stosowanych[262] metodach hodowli[121] bydła[121]. Weźmy dla[62] przykładu typową[241] sytuację, jaka występuje w[66] dużych[262], nowoczesnych[262] ośrodkach hodowlanych[262] bydła[121], gdzie wprowadzono wolnowybiegowy[241] wychów[141] oraz samoczynne[242] poidła[142] i dojarki[142] mechaniczne[242]. 
1186~Korda P.~Zwierzęta też nie samym chlebem żyją~PWRiL~1963~35~{brak}
Można[54] by jeszcze zapytać, od[62] czego[42] zależy "nominacja" na[64] objęcie[141] tego[221] lub owego[221] miejsca[121] w[66] hierarchii[161] stadnej[261]. Odpowiedź[111] nie będzie jednak jednoznaczna. Może[5] to[41] zależeć od[62] tego[42], która z[62] kur[122] jest starsza, oraz od[62] tego[42], która dłużej przebywa w[66] zagrodzie[161]. 
1187~Korda P.~Zwierzęta też nie samym chlebem żyją~PWRiL~1963~124~{brak}
Okazało[501] się, że ilość[111] zachorowań na[64] tę chorobę w[66] czasie (nalotów na[64] przykład[141] na[64] Anglię[/]) była[5] o[+] wiele większa, objawy[112] zaś znacznie cięższe[212], niż[9] notowano uprzednio. Komentarze[112], jak[9] sądzę, są tu zbędne[212], zważywszy, że wówczas stan[111] aprowizacyjny[211] ludności[121] angielskiej[221] od[62] dłuższego[221] czasu nie ulegał zmianom. 
1188~Korda P.~O zwierzętach prozaicznie~PWRiL~1965~61~{brak}
I znów stajemy wobec[62] dylematu: jak[9] mianowicie dochodzi do[62] tego[42], że organizmy[112] mogą jednocześnie ulegać przeciwstawnym[232] i pozornie wykluczającym[+] się[232] wpływom. Jak[9] mogą wykazywać jednocześnie stałość[141] i zmienność[141]? Na[66] jakiej[261] drodze[161] w[66] łonie[161] przedstawicieli[122] jednego[221] gatunku[121] dochodzi do[62] powstawania[121] i utrwalania[121] cech[122] rozbieżnych[222], czyli dywergentnych[222], różniących[222] organizmy[142] potomne[242] od[62] pokoleń poprzednich[222]? 
1189~Korda P.~O zwierzętach prozaicznie~PWRiL~1965~116~{brak}
Żaba jest przecież płazem[151], krokodyl  gadem, a hipopotam  ssakiem. Czy znajdzie[501] się jednak w[66] nich[46] jakieś[211] bliższe[211] podobieństwo[111]? Wygląd[111] jednego[221] jest niemal zaprzeczeniem wyglądu drugiego[221]. A jednak przystosowanie[111] do[62] środowiska[121] wodnego[221] wywarło na[64] nie[44] swój[241] wpływ[141], objawiający[+] się[241] pewną[251] zaskakującą[251] zbieżnością. 
1190~Korda P.~O zwierzętach prozaicznie~PWRiL~1965~158~{brak}
Dotyczy to[41] zarówno ludzi[122] jak[9] i zwierząt, z[65] tą[251] tylko różnicą, że u[62] zwierząt uczenie[+] się[111] z[62] reguły[121] nosi charakter[141] przyswajania[121] sobie[43] rozwiązań lub zachowania[+] się[121] przystosowawczego[221]. U[62] człowieka[121] uczenie[+] się[111] przeważnie także bywa czynnością przystosowawczą[251] i prowadzi zazwyczaj w[66] konsekwencji[161] do[62] "ułatwienia[121] życia[121]" i "poprawienia[121] warunków bytu", co[41] jest przecież równoznaczne[211] z[65] przystosowaniem[+] się[151] do[62] środowiska[151] (tym[251] razem[151] do[62] społeczeństwa[121]). 
1191~Korda P.~O zwierzętach prozaicznie~PWRiL~1965~205~{brak}
Porzucając te[242] niezbyt dokładne[242] analogie[142], trzeba powiedzieć, że organizm[111] szybko rosnący[211] i szybko rozwijający[+] się[211], tym[9] trudniej znosi wszelkie[242] braki[142] pokarmowe[242], im[9] szybciej następuje jego[42] rozwój[111]. Tak na[64] przykład[141] trwające[242] przez[64] kilka[34] zaledwie dni[122] niedostatki[112] pokarmowe[212] u[62] pisklęcia świeżo wylęgniętego[221] z[62] jaja[121] przekreślają z[62] reguły[121] dalszy[241] jego[42] rozwój[141], prowadząc do[62] rychłej[221] śmierci[21]. 
1192~Korda P.~O zwierzętach prozaicznie~PWRiL~1965~213~{brak}
Czyżby chodziło zatem o[66] "zmowę" bydła[121] rogatego[221]? O[64] solidarny[241] "strajk[141] krów"? Może[8] raczej należałoby tu mówić o[66] swoistym[261] "strajku[161]" organizmów, które[242] przed[65] i w[66] czasie wystawy[121] narażano na[64] szereg[141] nieznanych[222] bodźców, płynących[222] z[62] otoczenia[121] (na[64] przykład[141] transport[111] zwierząt, obecność[111] licznych[222] obcych[222] zwierząt, nieznani[212] ludzie[112] zmienione[211] otoczenie[111] wraz z[65] całą[251] gamą czynników, jak[9] niepokojące[212] zapachy[112], odgłosy[112], wygląd[111] pomieszczeń i tak dalej). 
1193~Michajłow W.~Biologia nauką przyszłości~WP~1964~53~{brak}
Posiadają one mianowicie zdolność[141] wybierania[121] z[62] otaczającej[221] je[44] przyrody[121] niektórych[222], bynajmniej nie najpospolitszych[222] i najłatwiej dostępnych[222] pierwiastków i budowania[121] z[62] nich[42] własnego[221] ciała[121]. Zdolność[141] tę nazywamy wybiórczością. Właśnie dzięki[63] wybiórczości[131] organizmy[112] tak bardzo, tak zasadniczo różnią[501] się od[62] swego[221] otoczenia[121]. 
1194~Michajłow W.~Biologia nauką przyszłości~WP~1964~142~{brak}
Jesteśmy[57] w[66] swoich[262] czynach fatalnie ograniczeni przez[64] ten[241] chociażby fakt[141], że organizm[111] nasz[211] ma określoną[241] budowę, która z[62] kolei[121] narzuca i określa charakter[141] jego[42] czynności[122]. Żadne[211] poczucie[111] swobody[121] czy pełnej[221] wolności[11] woli[121] nie pomoże nam podnieść ciężaru przekraczającego[221] nasze[242] siły[142] fizyczne[242]. Nie możemy żyć bez[62] pokarmu, wody[121] i powietrza[121]. 
1195~Turowicz A.~Geometria~PWN~1967~106~{brak}
W[64] ten[241] sposób[141] otrzymujemy przedstawienie[141] funkcji[121] [~] w[66] postaci[161] ułamka łańcuchowego[221]. Łatwo zauważyć, że współczynniki[112] [~] równe[212] są stosunkom kolejnym[232] elementów pierwszej[221] kolumny[121] tablicy[121] Routha[/][121]. Otrzymujemy więc twierdzenie[141]: Warunkiem koniecznym[251] i dostatecznym[251] stabilności[121] wielomianu rzeczywistego[221] jest, aby[9] przy[66] rozwinięciu[161] w[64] ułamek[141] łańcuchowy[241] funkcji[121]... wszystkie[212] współczynniki[112] [~] były[5] dodatnie[212]. 
1196~Turowicz A.~Geometria~PWN~1967~142~{brak}
Jeśli znamy dwa[34] zera[142] [~] niekonieczne[212] rzeczywiste[212] dowolnego[221] wielomianu [~] to[9] na[+] ogół na[66] odcinku[161] łączącym[261] te[242] dwa[34] zera[142] nie musi leżeć zero[111] [~]. Gdybyśmy jednak wiedzieli[54], że wszystkie[212] zera[112] [~] są[57] położone[212] symetrycznie względem[62] prostej[121] [~] przechodzącej[221] przez[64] punkty[142] [~] to[9] na[66] odcinku[161] łączącym[261] [~] musi leżeć zero[111] [#] 
1197~Tuszko A.~Spragniona ziemia~WP~1965~40~{brak}
Rousseau[/] nazywa miasta[142] otchłanią pochłaniającą[251] ród[141] ludzki[241] i oświadcza, że ludzie nie po[64] to[44] zostali[57] stworzeni, aby[9] żyć jak[9] w[66] mrowiskach. Beniamin[/] Franklin[/] w[66] swym[261] dziele ["]La[+] vie[+] privee[+] d'autrefois["] tak opisuje "higienę" w[66] Paryżu[/]. Aby[9] uchronić ulice[142] przed[65] zanieczyszczeniem, nakazano mieszkańcom w[66] tysiąc pięćset trzydziestym[261] pierwszym[261] roku[161] urządzić ustępy[142] w[66] domach. 
1198~Tuszko A.~Spragniona ziemia~WP~1965~87~{brak}
Co[41] za fantastyczna konkurencja dla[62] jedwabników w[66] trudzie snujących[222] swe[242] kokony[142]! Jeden[211] metr[111] sześcienny[211] daje tyle[8] włókna[121] ile[8] ponad[8] trzysta[31] tysięcy kokonów. Coraz powszechniejsze[241] zastosowanie[141] praktyczne[241] znajdują tworzywa[112] sztuczne[212], które[212] są coraz lepsze[212], coraz mocniejsze[212], coraz trwalsze[212], służą one do[62] wyrobów najrozmaitszych[222] przedmiotów, materiałów, narzędzi i tym[232] podobne[212]. 
1199~Blaim K.~Swoiste substancje~PWRiL~1965~240~{brak}
Chemiczną[241] budowę obydwu[32] głównych[222] glikoalkaloidów ziemniaka wyjaśniono dopiero w[66] ostatnich[262] latach. Załączone[212] schematy[112] przedstawiają część[141] cukrową[241] obu[32] związków. Oprócz[62] omówionych[222] dotychczas glikoalkaloidów grupy[121] solaniny[121] lub wprost  solaniny[121] (chodzi tu o[64] nazwę zbiorową[241]), mogą w[66] niektórych[262] ziemniakach uprawnych[262] występować inne[212] związki[112], mianowicie demisyna[111] i leptyna[111]. Wymienione[212] alkaloidy[112] występują zasadniczo w[66] dzikich[262] formach ziemniaka. 
1200~Tuszko A.~Spragniona ziemia~WP~1965~184~{brak}
Regiony[112] deficytowe[212], istniejące[212] już obecnie lub mające się stać[501] takimi w[66] niedalekiej[261] przyszłości[161], występują głównie w[66] środkowej[261] Polsce[/][161], a więc na[66] Nizinie[/][161] Wielkopolsko-Kujawskiej[/][261] i Mazowiecko-Podlaskiej[/][261], sięgają Wyżyny[/][121] Małopolskiej[/][221], Lubelskiej[/][221], Śląskiej[/][221]. Szczególne[212] trudności[112] w[66] pokryciu[161] potrzeb występują w[66] regionach przywododziałowych[262] Wisły[/] i Odry[/], gdzie koncentrują[501] się potrzeby[112] takich[222] wielkich[222] okręgów przemysłowych[222], jak[9] Górnośląski[221], Częstochowski[211]. 
1201~Tuszko A.~Spragniona ziemia~WP~1965~232~{brak}
Służyła do[62] jednorazowego[221] spływu wraz z[65] prądem, po[66] czym[46] w[66] porcie[161] rozbierano ją na[64] drewno[141], a załoga wracała pieszo w[64] górę rzeki[121]. Natomiast statki[112] stałe[212], w[66] tym[46] i żaglowe[212], wracały w[64] górę rzeki[121] często wyładowane[212] towarami, z[+] rzadka w[66] przypadku[161] pomyślnych[222] wiatrów korzystając z[62] żagli, częściej na[66] wiosłach lub na[+] "pych". 
1202~Koreywo M.~Medycyna dzisiejsza~PZWL~1966~32~{brak}
Ponieważ pracujący[211] mięsień[111] serca[121] wytwarza impulsy[142] elektryczne[242] naukowcy postanowili wyzyskać je[44] do[62] diagnostyki[121] chorób serca[121]. W[66] specjalnych[262] aparatach  elektrokardiografach  impulsy[112] te[22] są[57] wzmacniane[212] miliony[142] razy[122], następnie przetwarzane[212] elektronicznie i kierowane[212] do[62] mechanizmu piszącego[221]. Na[66] taśmie[161] papieru lekarz otrzymuje więc krzywą[241] wykresu, z[62] której[221] może[5] z[65] dużą[251] dokładnością odczytać stan[141] serca[121] i stwierdzić ewentualne[242] wady[142]. 
1203~Koreywo M.~Medycyna dzisiejsza~PZWL~1966~74{?}~{brak}
Siła promieniowania[121] ładunku[121] kobaltu jest tak duża, iż wszelkie[212] zwykłe[212] osłony[112] zabezpieczające[212] otoczenie[141] przed[65] szkodliwym[251] promieniowaniem stanowczo nie wystarczają. Należało więc zbudować oddzielny[241] pawilon[141] betonowy[241], rodzaj[141] wielkiego[221] bunkra bez[62] okien o[66] ścianach grubości[121] półtora metra. Wewnątrz[62] pawilonu trafiamy właśnie na[64] zmianę chorych[122]. 
1204~Koreywo M.~Medycyna dzisiejsza~PZWL~1966~121~{brak}
W[66] niektórych[262] przypadkach, na[64] przykład[141] po[66] rozległych[262] urazach mechanicznych[262] czy oparzeniach zniszczeniu[131] ulega nie tylko samo[211] oko[111], lecz i otaczające[212] tkanki[112]. Można sobie[43] wyobrazić jak[9] wygląda tak zeszpecona twarz[111] i jak[9] bardzo nieszczęśliwy[211] czuje[501] się dotknięty[211] takim[251] kalectwem człowiek[111]. Ale z[65] pomocą przychodzą mu lekarze. Na[64] miejsce[141] zniszczonych[222] tkanek wstawiają protezę gałki[121] otoczoną[241] tkanką z[62] plastyku[121]. 
1205~Koreywo M.~Medycyna dzisiejsza~PZWL~1966~129~{brak}
Drogą[62] żmudnej[221] nauki[121] w[66] ciągu[161] paru[32] miesięcy, pacjent rzeczywiście zaczął coraz więcej rozumieć i w[66] końcu[161] doszedł do[62] tego[42], że rozumiał trzy[34] czwarte[142] słów. Wkrótce elektroniczne[241] ucho[141] zastosowano u[62] młodej[221] kobiety[121], u[62] której[221] utrata słuchu[121] była[5] powikłaniem leczenia[121] gruźlicy[121] streptomycyną. Głuchota jej[42] była[5] kompletna i nieodwracalna. 
1206~Koreywo M.~Medycyna dzisiejsza~PZWL~1966~163~{brak}
Niektórzy badacze myślą[5] nawet o[66] elektryczności[161] produkowanej[261] przez[64] sam[241] organizm[141], choć sprawa ta ma na[+] razie dość mgliste[242] zarysy[142]. Prace[112] w[66] kierunku[161] umożliwienia[121] ruchów za[5] pomocą protezy[121] mięśni są[57] już poważnie zaawansowane[212] w[66] kilku[36] ośrodkach naukowych[262] w[66] Stanach[/] Zjednoczonych[/][262] i Związku[/][161] Radzieckim[/][261], można więc przypuszczać, że wkrótce usłyszymy o[66] dalszych[262] sukcesach. 
1207~Koreywo M.~Medycyna dzisiejsza~PZWL~1966~176~{brak}
Szukając sposobu skutecznej[221] transplantacji[121], skupił on uwagę i wysiłki[142] na[66] psach, przeszczepiając im[43] płuca[142], serca[142], nerki[142] i wątroby[142]. Najdłuższy[211] okres[111] przeżycia[121] psa[121] z[65] obcym[251] sercem i płucami wynosił sześć[34] dni[122], z[65] obcymi nerkami osiemnaście[34] dni[122]. W[66] przebiegu[161] jednego[221] z[62] eksperymentów doktór Demichow[/] wszczepił psu dodatkowe[241] serce[141] (z[62] innego[221] psa[121]) tak, że ten[211] żył[5] z[65] dwoma działającymi sercami. 
1208~Koreywo M.~Medycyna dzisiejsza~PZWL~1966~210~{brak}
Roczna wartość[111] produkcji[121] tego[221] przemysłu (jednego[221] z[62] największych[222] w[66] Stanach[/] Zjednoczonych[/][262]) dochodzi do[62] czterech[32] miliardów dolarów rocznie i rośnie z[65] każdym[251] rokiem. Rozumiejąc, jak[9] wielkie[242] korzyści[142] praktyczne[242] daje nauka, przemysłowcy amerykańscy hojnie sypią dolarami, wydając rocznie na[64] same[242] tylko prace[142] badawcze[242] trzysta[34] dwadzieścia[34] milionów dolarów. 
1209~Koreywo M.~Medycyna dzisiejsza~PZWL~1966~218~{brak}
Skutki[112] takiej[221] mody[121] dają obecnie o[66] sobie[46] znać w[64] coraz groźniejszy[241] sposób[141]. Silne[212] leki[112] powodują nie tylko ustąpienie[141] objawów choroby[121] lecz zwykle działają na[64] organizm[141] w[64] sposób[141] uboczny[241]. Ingerencja w[64] prawa[142] natury[121], rządzące[242] zawiłymi procesami w[66] organizmie, powoduje często żałosne[242] skutki[142]. 
1210~Kossakowski J.~Wady i ułomności wrodzone u dzieci~PZWL~1964~32~{brak}
Po[66] operacji[161] wykonanej[261] na[66] kręgosłupie dziewczynka wkrótce już poczęła oddawać mocz[141] samodzielnie i została[57] wypisana do[62] domu[121]. Na[66] podstawie[161] tego[221] przykładu widzimy, że tak zwane[212] "utajone[212]" postacie[112] szczelin kręgosłupa są nieraz przyczyną różnych[222] zaburzeń, które[212] nie zawsze występują tuż po[66] urodzeniu[161]. 
1211~Nadolski Z. i in.~Kalectwo i co dalej?~PZWL~1965~27~{brak}
Istotną[251] częścią pośrednictwa[121] jest udzielenie[111] porady[121] zawodowej[221] to[41] znaczy wskazanie[111] inwalidzie[131] najbardziej odpowiedniej[221] pracy[121] i warunków, w[66] jakich[262] praca powinna być[57] wykonywana. Poradnictwo[111] zawodowe[211] musi mieć charakter[141] pełny[241], to[41] jest musi uwzględniać fizyczny[241] stan[141] zdrowia, psychikę inwalidy, jego[42] problemy[142] środowiskowe[242] i zamiłowanie[141] do[62] zawodu. 
1212~Nadolski Z. i in.~Kalectwo i co dalej?~PZWL~1965~71~{brak}
Z[62] ramienia oddziału zawodowej[221] rehabilitacji[121] inwalidów[122] przy[66] wydziałach zdrowia, zatrudnieniem zajmują[501] się inspektorzy inwalidzcy. Do[62] ich[42] kompetencji[122] należy nawiązywanie[111] kontaktu z[65] zakładem pracy[121] i ustalenie[111] wspólnie z[65] zakładowym[251] inspektorem inwalidzkim[251] (jeżeli taki[211] w[66] danym[261] zakładzie istnieje) odpowiedniego[221] stanowiska[121] pracy[121] z[65] adaptacjami, dostosowanymi do[62] kalectwa[121]. 
1213~Góralówna M. i in.~Dziecko niesłyszące w rodzinie~PZWL~1966~3~{brak}
Dziecko[111] głuche[211] lub niedosłyszące[211], w więc dziecko[111] dotknięte[211] fizycznym[251] kalectwem częściowej[221] lub całkowitej[221] utraty[121] słuchu[121], ma prawo[141] domagać[501] się od[62] społeczeństwa[121] pełnej[221] i zorganizowanej[221] pomocy leczniczo-rehabilitacyjnej[221] i wychowawczej[221]. Nie trzeba mu litości[121] ani współczucia[121], jak[9] również tolerowania[121] w[66] szkołach czy zakładach pracy[121]. 
1214~Góralówna M. i in.~Dziecko niesłyszące w rodzinie~PZWL~1966~45~{brak}
Dziecko[111] niesłyszące[211] powinno mieć takie[242] same[242] prawa[142], jak[9] i pozostali[212] członkowie rodziny[121], prawa[142] zależne[242] od[62] wieku[121], umiejętności[121] i pozycji[121] w[66] rodzinie[161], ale nigdy w[66] zależności[161] od[62] kalectwa[121]. Normalne[211], słyszące[211] dziecko[111], na[+] długo przed[65] przyswojeniem sobie[43] mowy[121], zdaje sobie[43] sprawę z[62] nastrojów, panujących[222] w[66] jego[42] najbliższym[261] otoczeniu[161], doskonale rozróżnia atmosferę pogodną[241] od[62] atmosfery[121] nieporozumień rodzinnych[222] odbija[501] się to[41] na[66] jego[42] własnym[261] samopoczuciu[161]. 
1215~Góralówna M. i in.~Dziecko niesłyszące w rodzinie~PZWL~1966~100~{brak}
Bywają osoby[112] niedosłyszące[212], w[66] tym[46] także i dzieci[112], które[212] źle znoszą głośne[242] dźwięki[142], a wskutek[62] tego[42] mają trudności[142] w[66] korzystaniu[161] z[62] aparatów słuchowych[222] lub wymagają specjalnych[222] i trudnych[222] do[62] nabycia[121] aparatów. Inni znów, cierpiąc na[64] przewlekłe[242] ropotoki[142] z[62] uszu lub na[64] długotrwałe[242] stany[142] zapalne[242] czy uczuleniowe[242] w[66] przewodach słuchowych[262], źle znoszą obecność[141] w[66] uchu[161] plastykowej[221] wkładki[121]. 
1216~Kobendzina J.~Puszcza Kampinowska~{brak}~1966~79~{brak}
Człowiek[111] gospodarował w[66] nich[46] od[+] dawna. Użytkował drewno[141], pędził smołę, wypalał węgiel[141] drzewny[241], prowadził wypasy[142]. Jednak do[62] roku[121] tysiąc dziewięćset czternastego[221] Puszcza[/][111] Kampinoska[/][211] miała piękne[242] drzewostany[142] sosnowe[242]. W[66] czasie pierwszej[221] wojny[121] światowej[221] Niemcy[112] przeprowadzili na[66] terenie puszczy[121] sieć[141] torów kolejki[121] leśnej[221], zbudowali dwa[34] tartaki[142] i wycinali czystymi zrębami kilometry[142] kwadratowe[242] borów. 
1217~Kobendzina J.~Puszcza Kampinowska~{brak}~1966~126~{brak}
Pagóry[142] wydmowe[242] porasta stary[211] bór[111] sosnowy[211] z[65] domieszką brzóz i dębów o[66] dość ubogim[261] podszyciu[161] i runie[161] leśnym[261], lecz od[62] strony[121] południowej[221] do[62] wydm przylega płat[111] lasu mieszanego[221] z[65] całym[251] bogactwem drzewostanu, podszycia[121] i runa[121]. Wśród[62] jego[42] gęstwiny[121] znajdują[501] się dwa[31] jeziorka[112], chętnie odwiedzane[212] przez[64] zwierzynę. 
1218~Filipowicz B.~Hormony - eliksir życia~PWN~1966~24~{brak}
W[66] czasie studiów do[62] tego[221] stopnia zainteresował[501] się fizjologią, że zwrócił uwagę tamtejszego[221] fizjologa[121], profesora[121] [~] Tarchanowa[/][121]. Ten[211] zaproponował mu asystenturę i współpracę, która przerodziła[501] się później w[64] wielką[241], długoletnią[241] przyjaźń[141] ucznia[121] i nauczyciela[121]. Petersburg[/][111] był wówczas jednym[251] ze[62] sławniejszych[222] ośrodków badań fizjologicznych[222] na[66] świecie. 
1219~Filipowicz B.~Hormony - eliksir życia~PWN~1966~71~{brak}
Gonady[112] człowieka[121] to[41] jądra[112] i jajniki[112]. Gonady[112] wytwarzają komórki[142] płciowe[242] zwane[242] gametami. Z[62] zespolenia[+] się[121] gamety[121] żeńskiej[221] z[65] męską[251] powstaje zygota, a proces[111] ten[211] nazywa[501] się zapłodnieniem. Jest to[41] najpowszechniejsza forma rozmnażania[121], tak zwany[211] rozród[111] płciowy[211] albo gamogonia[111] od[62] greckiego[221] Gamos[$]  małżeństwo[111] i Gonos[$]  narodziny[112]. 
1220~Filipowicz B.~Hormony - eliksir życia~PWN~1966~160~{brak}
Zwierzę[111] wykazuje wówczas także instynkt[141] karmienia[121] i obrony[121] potomstwa[121]. Wykastrowane[212] koguty[112] wysiadują jaja[142] i prowadzają kurczęta[142], co[44] przypisuje się[41] działaniu[131] hormonów przedniego[221] płata[121] przysadki[121]. Omówione[212] już zostały[57] kolejne[212] stadia[112] rozwoju[121] zarodka i płodu, wiadomo, że po[66] ciąży[161] przychodzi poród[111]. I w[66] tym[261] procesie hormony[112] odgrywają ważną[241] rolę. 
1221~Filipowicz B.~Hormony - eliksir życia~PWN~1966~168~{brak}
Wzmianka o[66] wolu[161] znajduje[501] się również w[66] Ayurva-Veda[/][161], napisanej[261] w[64] sto[34] lat później. Karłów[142] przedstawiają różne[212] rzeźby[112] egipskie[212], asyryjskie[212], starogreckie[212] i inne[212]. W[66] muzeum[161] w[66] Luwrze[/] znajduje[501] się płaskorzeźba egipska przedstawiająca bożka[141] Besa[/][141] i jego[42] małżonkę. Byłon bogiem kosmetyki[121], a zarazem patronem pomyślnego[221] rozwiązania[121]. 
1222~Filipowicz B.~Hormony - eliksir życia~PWN~1966~215~{brak}
Według[62] opinii[121] nauczycieli[122] Banting[/][111] był przeciętnym[251] uczniem, wiedzę zdobywał z[65] trudnością, lecz cechował go[44] pewien[211] upór[111] w[66] jej[42] zdobywaniu[161] i ostateczne[212] wyniki[112] były[5] nie najgorsze[212]. Studia[142] uniwersyteckie[242] rozpoczął w[66] Toronto[/] z[65] zamiarem poświęcenia[+] się[121] teologii[131]. Takie[211] było życzenie[111] rodziny[121], która widziała w[66] nim[46] przyszłego[241] misjonarza[141] dalekich[222], pogańskich[222] krajów. 
1223~Filipowicz B.~Hormony - eliksir życia~PWN~1966~257~{brak}
W[66] latach tysiąc dziewięćset sześćdziesiąt  sześćdziesiąt jeden[8] ustalono sekwencję aminokwasów w[66] białku[161] wirusa[121] mozaiki[121] tytoniowej[221], w[66] cytochromie[161] [~] , w[66] mioglobinie[161], w[66] różnych[262] odmianach hemoglobiny[121]. A były[5] to[41] wyczyny, nie lada[8]! Tak na[64] przykład[141] hemoglobina dojrzałego[221] człowieka[121], czyli czerwony[211] barwnik[111] jego[42] krwi[121], ma ciężar[141] cząsteczkowy[241] około[8] sześćdziesiąt siedem tysięcy. 
1224~Filipowicz B.~Hormony - eliksir życia~PWN~1966~304~{brak}
Widać później było jak[9] po[66] kilku[36] zaledwie zastrzykach ci[212], przed[65] paru[35] jeszcze dniami ciężko chorzy[212], niedołężni[212] pacjenci, zaczynają ruszać[501] się, chodzić, zaczynają żyć. Kortyzon[111] z[62] miejsca[121] zdobył obie[43] popularność[141]. Nie mniej wstrząsające[211] było drugie[211] wystąpienie[111] Kendalla[/][121] i Hencha[/][121] w[66] roku[161] tysiąc dziewięćset pięćdziesiątym[261] na[66] zjeździe Międzynarodowej[221] Ligi[121] Reumatycznej[221] w[66] Nowym[/][261] Jorku[/][161]. 
1225~Filipowicz B.~Hormony - eliksir życia~PWN~1966~312~{brak}
W[66] następnych[262] latach otrzymano jeszcze bardziej wybiórczo działające[242] związki[142]. Stwierdzono, na[64] przykład[141], że przyłączenie[111] atomu fluoru do[62] [~] lub [~] niektórych[222] sterydów[122] kilkakrotnie jeszcze zwiększa przeciwzapalne[241] działanie[141] tych[222] związków. Można więc podawać je[44] chorym[132] w[66] znacznie mniejszych[262], miligramowych[262] dawkach co[41] zmniejsza zarazem obawy[142] wystąpienia[121] objawów ubocznych[222]. 
1226~Sabliński J.~Przeszczepianie tkanek~PWN~1965~73~{brak}
A skoro tak, to[9] zetknięcie[111] dojrzałego[221] aparatu immunologicznego[221] z[65] bardzo dużymi ilościami obcego[221] antygenu transplantacyjnego[221] powinno wywołać również, przynajmniej przejściowy[241], stan[141] tolerancji[121] wobec[62] przeszczepionej[221] później tkanki[121]. Dotychczas przewidywanie[141] to[241] potwierdziły wyniki[112] licznych[222] doświadczeń, z[62] których[222] większość[141] przeprowadzono jednak na[66] zwierzętach młodych[262]. Tak na[64] przykład[141] myszom szczepu A[/] wstrzykiwano dożylnie, przez[64] kilkanaście[34] dni[12], duże[242] ilości[142] komórek myszy[122] szczepu B[/]. 
1227~Szajewski J.~Miażdzyca~PWN~1965~23~{brak}
Jak[9] będzie jeszcze o[66] tym[46] mowa, w[66] innych[262] rasach  na[64] przykład[141] wśród[62] Murzynów[122] Bantu  miażdżyca, jeżeli nawet rozwija[501] się, to[9] nie dotyczy naczyń wieńcowych[222]. Częsta lokalizacja miażdżycy[121] w[66] naczyniach wieńcowych[262] jest, oczywiście, dla[62] białego[221] człowieka[121] bardzo niepomyślna. Z[65] pewnością wolelibyśmy mieć miażdżycę w[66] jakimś[261] mniej istotnym[261] miejscu[161] ustroju[121]. 
1228~Szajewski J.~Miażdzyca~PWN~1965~66~{brak}
Poza[65] tym[45] zarówno rozmiary[112], jak[9] i założenia[112] niniejszej[221] książki[121] nie pozwalają na[64] dyskutowanie[141] wszystkich[22] zjawisk i ich[42] objaśnień, na[+] pewno bardzo interesujących[222], a jednocześnie nie ustalonych[222] i kontrowersyjnych[222]. Warto[5] jednak wymienić najważniejsze[242] czynniki[142] wywołujące[242] nadmiar[141] lipidów we[66] krwi[161] i rozwój[141] miażdżycy[121]. Rola dziedziczności[121] jest tu bardzo istotna. 
1229~Szajewski J.~Miażdzyca~PWN~1965~87~{brak}
Powinno się[41] je[44] zatem stosować z[65] równoczesnym[251] ograniczeniem innych[222] tłuszczów w[66] diecie[161]. Jednym[251] z[62] mechanizmów unieszkodliwiających[222] materiał[141] lipidowy[241] gromadzący[+] się[241] w[66] ścianie[161] tętniczej[261] może[5] być układ[111] lipaz[122], czyli zaczynów hydrolizujących[222] tłuszcz[142]. Największe[241] zainteresowanie[141] budziła lipaza[111] lipoproteinowa, zwana dawniej czynnikiem przejaśniania[121] osocza[121], pojawiająca[+] się we[66] krwi[161] w[66] warunkach doświadczalnych[262], pod[65] wpływem wstrzyknięcia[121] heparyny[121]. 
1230~Czapik R.~Jan Grzegorz Mendel~PWN~1966~7~{brak}
Okres[111] działalności[121] nauczycielskiej[221] Mendla[/][121] trwał od[62] roku[121] tysiąc osiemset czterdziestego[221] dziewiątego[221] do[62] tysiąc osiemset sześćdziesiątego[221] ósmego[221] i był[57] przerwany[211] tylko na[64] dwa[34] lata[142], na[64] czas[141] studiów uniwersyteckich[222] w[66] Wiedniu[/]. Po[66] powrocie z[62] Wiednia[/] wszedł w[64] okres[141] najbardziej intensywnej[221] pracy[12] naukowej[221]. 
1231~Lanota A., Borzuch D.~Rodzicom ku uwadze~PZWL~1964~40~{brak}
A że dziecko[111] staje[501] się jakieś[221] nerwowe[221], że zrywa[501] się w[66] nocy[161] z[65] krzykiem, na[64] to[44] nie zwraca się[41] uwagi[121]. W[66] atmosferze[161] strachu[121] wychowuje[501] się wiele[31] dzieci[122]: strach[111] przed[65] ojcem, biciem, strach[111] przed[65] lekarzem, diabłem, milicjantem, wreszcie strach[111] przed[65] szkołą. Czymże[45] się[41] bowiem u[62] nas[42] straszy dzieci[142]? 
1232~Roszkowska-Wiśniewska K.~Druga i trzecia młodość kobiety~PZWL~1967~18~{brak}
Bo zanim kobieta zestarzeje[501] się, musi najpierw przejść[5] przez[64] swego[221] rodzaju[121] katastrofę, a mianowicie  przez[64] przekwitanie[141]. Najpierw pytanie[111]: czy można nazwać katastrofą coś[44], co[41] jest w[6] programie i o[66] czym[46] wiadomo z[62] góry[121], że musi nastąpić? Określenie[111] to[211] nie jest zupełnie trafne[211], ale dobrze charakteryzuje skutki[142] jakie[242] ta sprawa powoduje w[66] organiźmie kobiecym[261]. 
1233~Roszkowska-Wiśniewska K.~Druga i trzecia młodość kobiety~PZWL~1967~81~{brak}
W[66] każdym[261] razie czy po[66] obiedzie, czy po[66] powrocie z[62] pracy[121] konieczny[211] jest w[66] ciągu[161] dnia przynajmniej dwudziestominutowy[211] wypoczynek[111], tak zwany[211] relaks[111], w[66] pozycji[161] leżącej[261] z[65] zupełnym[251] rozluźnieniem mięśni i oderwaniem myśli[122] od[62] trosk codziennych[222]. Im[9] starsza kobieta tym[9] dłuższy[211] powinien[5] być wypoczynek[111], albo też stosować go[44] należy kilka[34] razy[122] w[66] ciągu[161] dnia. 
1234~Kodejszko E. i in.~Cukrzyca (wskazówki dla chorego)~PZWL~1966~76~{brak}
Twaróg[111] ma tę zaletę także, że może[5] być[57] sporządzany[211] w[66] każdym[261] domowym[261] gospodarstwie, bez[62] większych[222] kosztów. Jako[61] źródło[111] pełnowartościowego[221] białka[121] nie powinno brakować w[66] jadłospisie dostatecznej[221] ilości[121] odtłuszczonego[221] mleka[121]. Gdy nie stoją na[66] przeszkodzie[161] inne[212] względy[112] zdrowotne[212], polecamy codzienne[241] spożywanie[141] jednego[221] lub dwu[32] jaj, które[212] są konieczne[212] także i ze[62] względu na[64] technikę kulinarną[241]. 
1235~Kodejszko E. i in.~Cukrzyca (wskazówki dla chorego)~PZWL~1966~29~{brak}
Oba[31] te[212] procesy[112] pozostają pod[65] kontrolą ośrodkowego[221] układu nerwowego[221] oraz układu gruczołów dokrewnych[222]. Wpływ[111] hormonów na[64] przemianę węglowodanową[241] jest szczególnie duży[211] i różnorodny[211] i dlatego zaburzenia[112] w[66] wytwarzaniu[161] niektórych[222] hormonów prowadzą w[66] konsekwencji[161] do[62] zaburzenia[121] prawidłowego[221] przyswajania[121] i przemiany[121] związków cukrowych[222] przez[64] organizm[141], dając ostatecznie obraz[141] kliniczny[241] cukrzycy[121]. 
1236~Kodejszko E. i in.~Cukrzyca (wskazówki dla chorego)~PZWL~1966~131~{brak}
Osoby[112] o[66] złym[261] stanie[161] odżywienia[121] i wyniszczone[212] mogą pracować fizycznie i uprawiać ćwiczenia[142] cielesne[242] tylko z[65] bardzo dużymi ograniczeniami. Praca mięśniowa, odpowiednio dozowana , powinna być[57] wkalkulowana od[+] razu przy[66] ustalaniu[161] planu leczenia[121] chorego[121]. Uniknie się[41] dzięki[63] temu[43] nieraz bardzo nieprzyjemnych[222] niespodzianek jak[9] na[64] przykład[141], te[212] które[212] się zdarzają[501] podczas[62] leczenia[121] insuliną, gdy po[66] wysiłkach mogą wystąpić stany[112] niedocukrzenia[121] na[64] skutek[141] lepszego[221] wykorzystania[121] glikozy[121]. 
1237~Bielicka I.~Dziecko rośnie~PZWL~1966~9~{brak}
Podstawowe[212] powiązania[112] społeczne[212] gromady[121] ujęte[212] instynktem w[66] równej[261] mierze decydowały o[66] przydatności[161] życiowej[261] osobnika[121]. W[66] warunkach pierwotnych[262] małe[111] pozbawione[211] instynktu przywierania[21] i trzymania[+] się[121] dorosłych[122], oddzielone[211] od[62] matki[121], musiało niezawodnie zginąć. Tylko to[211] potomstwo[111], które[211] potrafiło pozostać w[66] ścisłej[261] bliskości[161] z[65] dorosłymi[251] osobnikami miało szanse[142] przeżyć[5] i z[62] kolei[121] mogło wydać na[64] świat[141] potomstwo[141]. 
1238~Bielicka I.~Dziecko rośnie~PZWL~1966~17~{brak}
Chodziło mi przede[+] wszystkim o[64] zwrócenie[141] uwagi[121] na[64] to[44], jak[9] szkodliwą[251] może[5] być dla[62] dziecka skłócona atmosfera domu[121], w[66] którym[261] się dzieckiem zajmuje[501] na[+] przemian wiele[31] różnych[222] osób, a właściwie brak[5] tej[221] jednej[221], zawsze tej[221] samej[221] pary[121] rąk macierzyńskich[222] które[212] stanowić mogą bezpieczny[241] puklerz[141] chroniący[241] od[62] lęku[121]. 
1239~Bielicka I.~Dziecko rośnie~PZWL~1966~64~{brak}
Jak[9] postępować, by[9] nakłonić dziecko[141] do[62] właściwego[221] zachowania[121] nie gasząc w[66] nim[46] radości[121] życia[121], nie budząc sprzeciwu i wrogości[121] w[66] stosunku[161] do[62] dorosłych[122]. A więc kontynuując ten[241] sam[241] przykład[141], gdy syn nasz[211] czy córka wpada do[62] domu[121] w[66] nastroju[161] nazbyt zawadiackim[261] i hałaśliwym[261] przede[+] wszystkim przywitajmy ich[44] życzliwym[251] "dzień[111] dobry[211]", słowem i gestem przychylnym[251]. 
1240~Bielicka I.~Dziecko rośnie~PZWL~1966~106~{brak}
Para[111] Rodzicielska tworzy solidną[241] bazę  fundament[141] poczucia[121] bezpieczeństwa[121]  życie[111] nie może[5] być bez[62] konfliktów  trudno utrzymać w[66] ciągu[161] lat stale[8] to[211] samo[211] napięcie[111] uczuciowe[211] z[65] jedną[251] i tą[251] samą[251] osobą. Dziecko[111] zapewnia sobie[43] poczucie[141] bezpieczeństwa[121] na[66] drodze[161] równowagi[121] naprzemiennej[161], raz[8] się bardziej zbliża[501] do[62] matki[121], drugi[241] raz[141] wchodzi w[64] większą[241] zażyłość[141] z[65] ojcem. 
1241~Sandner M. i in.~Kalendarz przyrody~WP~1966~43~{brak}
Samica wysiaduje jaja[142] dwadzieścia[34] pięć[34] do[62] dwudziestu[32] dziewięciu[32] dni[122] sama[211], a samiec z[+] dala czuwa nad[65] bezpieczeństwem gniazda[121]. Gęś[111] gęgawa[211] jest największą[251] z[62] krajowych[222] gęsi[22], mierzy sto[34] siedemdziesiąt[34] centymetrów rozpiętości[121] skrzydeł i sześćdziesiąt[34] centymetrów długości[121] ciała[121]. Upierzenie[141] ma szare[241], nogi[142] i dziób[141] czerwone[242]. Gnieździ[501] się w[66] Polsce[/][161] nielicznie, głównie na[66] Mazurach[/]. 
1242~Sandner M. i in.~Kalendarz przyrody~WP~1966~51~{brak}
Czasem[8] w[66] prześwietlonych[262] miejscach w[66] lasach liściastych[262] spotkać można owocniki[142] pierwszych[222] wiosennych[222] grzybów  smardzy[122]. W[66] borach szpilkowych[262] w[66] kwietniu od[62] ciemnej[221], jakby przybrukanej[221] zieleni[121] sosen ostro odbijają jasne[212], żółtawozielone[212] listki[112] brzóz rozrzuconych[222] tu i ówdzie, zwłaszcza po[6] młodnikach, zrębach i polankach. Jednocześnie z[65] rozwojem liści pojawiają[501] się na[66] brzozach kwiaty[112]. 
1243~Sandner M. i in.~Kalendarz przyrody~WP~1966~98~{brak}
Zaczyna[501] się tarło[111] jelca[121]. Na[66] ciele samców[122] powstają w[66] tym[261] czasie brodawkowate[212] zgrubienia[112] nabłonka[121]. Samiczki[112] składają ikrę o[66] dużych[262], dwumilimetrowych[262] ziarnach. Jelec jest rybą małą[251], do[62] dwudziestu[32] pięciu[32] centymetrów długości[121]. Odznacza[501] się wydłużonym[251] ciałem. Grzbiet[141] ma brunatny[241] lub ciemnogranatowy[241], boki[142] i spód[141] ciała[121] srebrzyste[242]. 
1244~Sandner M. i in.~Kalendarz przyrody~WP~1966~140~{brak}
Rodzą[501] się młode[212] tchórze[112]. W[66] maju pola[112] zielenią[501] się jeszcze bardziej. Wzeszły[5] już bowiem wszystkie[212] jare[212] zboża[112]. Zboża[112] ozime[212] wyrosły[5] już wysoko i zaczynają się kłosić[501], najpierw żyto[111], a później pod[64] koniec[141] miesiąca i pszenica. Pod[64] sam[241] koniec[141] maja[121] żyto[111] nieraz zaczyna kwitnąć. 
1245~Sandner M. i in.~Kalendarz przyrody~WP~1966~187~{brak}
Wieczorami i w[66] nocy[161] latają nietoperze[112]. Na[66] początku[161] czerwca zakwita dziki[211] bez[111] czarny[211], nie mający[211] żadnego[221] pokrewieństwa[121] z[65] tak zwanym[251] "bzem" hodowanym[251] w[66] ogrodach. Kwiatostany[142] ma płaskie[242], baldachowate[242], o[66] swoistej[261] woni[161] białe[242] lub żółtawobiałe[242]. Dziki[211] bez[111] czarny[211] jest to[4] krzew[111] wysoki[211] trzy[34] do[62] sześciu[32] metrów, o[66] liściach pierzastych[262], zwykle pięciolistkowych[262] lub siedmiolistkowych[262]. 
1246~Sandner M. i in.~Kalendarz przyrody~WP~1966~195~{brak}
Macierzanka piaskowa tworzy niskie[242] darnie[142] z[62] gęsto ustawionych[222] i gęsto ulistnionych[222] pędów, zakończonych[222] główkowatymi kwiatostanami, skupiającymi drobne[242] jasnoliliowe[242] kwiatki[142]. Cała roślina charakterystycznie pachnie. Występuje w[66] lasach sosnowych[262] i na[66] piaskach, pospolicie na[66] całym[261] niżu[161]. Kwitnie do[62] września. W[66] czerwcu[161] zaczyna kwitnąć niepozorna szarota leśna o[66] szarych[262] filcowatych[262] pędach i liściach. 
1247~Sandner M. i in.~Kalendarz przyrody~WP~1966~242{?}~{brak}
Na[66] piaszczystych[262] brzegach morza[121] zakwitają w[66] czerwcu niepozorne[212] kwiatki[112] honkenii[121] piaskowej[221]. Honkenia piaskowa jest byliną o[66] rozesłanej[261], czterograniastej[261] łodydze[161]. Liście[142] ma jajowate[242], uszeregowane[242] w[64] cztery[34] rzędy[142], kwiatki[142] białe[242] lub różowawe[242], zebrane[242] w[64] baldaszkowate[242] kwiatostany[142]. Występuje na[66] piaskach i wydmach nad[65] Bałtykiem[/]. W[66] tym[261] miesiącu spotkać można na[66] piaszczystych[262] wydmach Bałtyku[/][121] piękne[242] niebiesko-purpurowe[242] kwiaty[142] groszku[121] nadmorskiego[221]. 
1248~Sandner M. i in.~Kalendarz przyrody~WP~1966~284~{brak}
Dzięgiel[111] leśny[211] jest około[8] półtora metra wysoką[251] byliną, o[66] obłej[261], górą rozgałęzionej[261] łodydze[161], potrójnie pierzastych[262] liściach z[65] rozdętymi pochwami, włochatymi u[62] nasady[121]. Występuje pospolicie w[66] całej[261] Polsce[/][161] na[66] mokrych[262] łąkach i w[66] zaroślach. Kwitnie do[62] września. Na[66] suchszych[262] częściach łąki[121], na[66] trawiastych[262] zboczach i po[66] świetlistych[262] zaroślach zakwita centuria[111] pospolita, czyli tysiącznik[111]. 
1249~Sandner M. i in.~Kalendarz przyrody~WP~1966~331~{brak}
We[66] wrześniu łąki[112] drugi[241] raz[141] skoszone[242] zaczynają odrastać i doganiać w[66] rozwoju[161] późno koszone[242], jednokośne[242]. Mniej już widać na[66] nich[46] kwiatów. Tu ówdzie ponad[64] powierzchnię łąki[121] wznoszą[501] się białawe[212] baldachy[112] różnych[222] baldaszkowatych[122]: barszczy[122], pasternaku[121], dzikiej[221] marchwi[121], koniopłochu[121], dzięgielu[121] i innych[222] oraz spore[212] koszyczki[112] ostrożeni[122] i czarniawe[212] główki[112] krwiściągu[121]. 
1250~Sandner M. i in.~Kalendarz przyrody~WP~1966~339~{brak}
Na[66] krzewach podszycia[121] widać coraz więcej barwnych[222] jagód, które[212] odbijają od[62] jesiennie ubarwionych[222] liści lub zdobią niemal nagie[242] gałęzie[142]. W[66] borze w[66] październiku[161] już nic[41] nie kwitnie. Dojrzewa natomiast ogromna większość[111] owoców drzew i krzewów oraz roślin runa[121] leśnego[221]. Nadal wiele[31] gatunków grzybów wytwarza owocniki[142], lecz już nie tak obficie jak[9] w[66] poprzednich[262] miesiącach. 
1251~Sandner M. i in.~Kalendarz przyrody~WP~1966~373~{brak}
Miętus[111] to[41] drapieżna ryba, dorastająca u[62] nas[42] do[62] pięćdziesięciu[32] centymetrów długości[121] i osiągająca dwa[34] kilogramy[142] wagi[121]; występuje w[66] jeziorach i rzekach o[66] wodach czystych[262] i chłodnych[262] i dnie[161] kamienistym[261] lub piaszczystym[261]. Tarło[141] rozpoczyna już w[66] końcu listopada. Główny[211] okres[111] tarła[121] przypada na[64] grudzień[141]. Ikrę składa na[66] kamieniach i piasku[161]. 
1252~Demel K.~Nasz Bałtyk~WP~1967~30{?}~{brak}
Wskutek[62] cofania[+] się[121] lądolodu wraz ze[65] stopniowym[251] topnieniem lodowca, który[211] pokrywał wówczas masyw[141] Skandynawii[/][121], wyzwalały[501] się ogromne[212] ilości[112] wód spływających[22] rzekami po[66] przedpolu[161] lodowca w[66] kierunku[161] przeważnie południkowym[261] lub ku[63] zachodowi[131]. Wody[112] te[212] wypełniały terenowe[242] zagłębienia[142], powodując zmianę konfiguracji[121] tworzących[+] się[222] basenów, stanowiących[222] rozwojowe[242] okresy[142] Bałtyku[/][121]. 
1253~Demel K.~Nasz Bałtyk~WP~1967~77~{brak}
Można tu wspomnieć także o[66] znalezieniu[161] przed[65] kilku[35] laty nie notowanego[221] dotąd u[62] ujścia[121] Wisły[/][121] raka[121] amerykańskiego[221] (Cambarus[+] limosus[$]), podobnego[221] z[62] wyglądu do[62] naszego[221] długoszczypcowego[221], który[211] obecnie stał[501] się pospolitym[251] mieszkańcem Nogatu[/] aż po[64] ujście[141] do[62] Zalewu Wiślanego[/][221] włącznie. Zasiedla więc wody[142] słodkie[242], o[66] słoności[161] nie przekraczającej[261] zero pięć dziesiątych[122] promila[121]. 
1254~Demel K.~Nasz Bałtyk~WP~1967~85~{brak}
Zimą pojawiają[501] się gatunki[112] rodzaju[121] Conscinodiscis[$] o[66] kształcie rozpłaszczonej[221] okrągłej[221] tarczki[121]. Typowa dla[62] Bałtyku[/][121] jest okrzemka[111] kolonialna, utworzona z[62] luźno połączonych[222] komórek  thalassiosira[+] baltica[$]. Okrzemki[112] ze[62] względu na[64] swą[241] ogromną[241] liczebność[141] tworzą podstawową[241] grupę produkcji[121] biologicznej[221] morza[121], pierwsze[241] ogniwo[141] łańcucha pokarmowego[221], jakby[64] pastwisko[141]  niewidoczne[241] gołym[251] okiem, ale bardzo żyzne[241], ważne[241] dla[62] rozwoju[121] życia[121] w[66] morzu[161]. 
1255~Demel K.~Nasz Bałtyk~WP~1967~132~{brak}
Ikra denna przylepia[501] się do[62] przedmiotów podwodnych[222]. Obie[31] rasy[112] różnią[501] się także szybkością wzrostu i rozmiarami. Wiosenna, której[221] gonady[112] dojrzewają przez[64] zimę, przechodzi wczesny[241] rozwój[141] w[66] ciepłej[261] porze[161] roku[121]. Ma szybki[241] wczesny[241] wzrost[141] i nie osiąga takich[222] rozmiarów jak[9] śledzie[112] rasy[121] jesiennej[221]. 
1256~Wiktor A., Sarosiek J.~Sudety~WP~1967~14~{brak}
Spośród[62] dolin szczególnie urocza jest dolina Darnkowskiego[/][221] Potoku[/][121]. Kotlinę Kłodzką[/][241] od[62] północy[121] zamyka niskie[211], ale bardzo urozmaicone[211] pasm[111] Gór Bardzkich[/][222]. Pasmo[141] to[241] budują liczne[212] wzgórza[112] pooddzielane[212] głębokimi i wąskimi dolinkami. Jest ono przedłużeniem pasma[121] Gór Złotych[/][222] i należy również do[62] głównego[221] grzbietu Sudetów[/], ciągnącego[+] się[221] od[62] ich[42] wschodnich[222] krańców aż po[64] Góry[142] Kaczawskie[/][242]. 
1257~Wiktor A., Sarosiek J.~Sudety~WP~1967~22~{brak}
Również tutaj prawie[8] wszystkie[212] szczyty[112] są spłaszczone[212] i zrównane[212], ale doliny[112] są bardzo głębokie[212] i mają strome[242] zbocza[142]. Także i tam[8] spotyka się[41] dość często kotły[142] lodowcowe[242], spośród[62] których[222] wymienić warto[5] Obri[+] Dul[/] w[66] południowych[262] stokach Śnieżki[/][12], gdzie bierze początek[141] rzeka Upa[/]. 
1258~Wiktor A., Sarosiek J.~Sudety~WP~1967~111~{brak}
Dojechać też można do[62] stacji[121] Świebodzice[/][112], skąd prowadzi droga[111] do[62] zamku[121]. Obszar[111] bardzo interesujący[211], zwłaszcza z[62] punktu widzenia[121] krajoznawczego[221], ponadto warto zwiedzić dwa[34], znajdujące[+] się[242] na[66] przełomie zamki[142], mianowicie Książą[141]  gigantyczna budowla wielokrotnie przebudowywana i przerabiana, o[66] czym[46] świadczy mieszanina stylów, oraz ruiny[142] starego[221] zamku[121] Cisawiec[/][111] w[66] Dolinie[161] Czyżynki[/][121]. 
1259~Wiktor A., Sarosiek J.~Sudety~WP~1967~119~{brak}
W[66] lasach góry[121] Miłek[/][111] spotykamy dwa[34] interesujące[242] storczyki[142] bezzieleniowe[242]  żłobika[141] koralowatego[241] i gnieżnika[141] leśnego[241], które[212] zupełnie zatraciły zieleń[141] i pobierają niezbędne[242] im[43] związki[142] organiczne[242] wyłącznie za[65] pośrednictwem grzybów. Tu też ma dogodne[242] warunki[142] dla[62] swego[221] rozwoju[121] jest bowiem rośliną wapniolubną[251], nasz[211] największy[211] storczyk[111]  obuwik[111] pospolity[211]. 
1260~Wiktor A., Sarosiek J.~Sudety~WP~1967~166~{brak}
Z[62] punktu widzenia[121] zoologa[121], Skałki[/][142] Stoleckie[/][242] należy zaliczyć niewątpliwie do[62] bardzo interesujących[222], dzięki[63] charakterystycznej[231] faunie[131] owadów, zwłaszcza błonkówek. Żyje tu wiele[31] niepozornych[222] na[64] pierwszy[241] rzut[141] oka[121] i trudnych[222] do[62] odróżnienia[121] drobnych[222] owadów ciepłolubnych[222], w[66] znacznej[261] mierze[161] nawiązujących[222] do[62] grupy[121] gatunków podśródziemnomorskich[222]. Z[62] tego[221] też punktu widzenia[121] Skałki[/][112] Stoleckie[/][212] należą do[62] najbogatszych[222] obszarów w[66] Polsce[/][161]. 
1261~Demel M., M:uller M.~Trzymaj się prosto. O gimnastyce korekcyjnej~PZWL~1967~11~{brak}
I tak na[64] przykład[141] ponad[65] skrzywieniem lędźwiowym[251] powstaje z[65] czasem[151] skrzywienie[111] w[66] odcinku[161] piersiowym[261] skierowane[211] w[64] przeciwną[241] stronę, a czasem i trzecie[241]  w[66] odcinku[161] szyjnym[261]. Mamy[5] wówczas obraz[141] rozwiniętej[221] skoliozy[121] trójłukowej[221], bardzo już trudnej[221] do[62] leczenia[121]. Wyjątkowo niepokojącym[251] sygnałem jest zaobserwowane[211] skrzywienie[111] kręgosłupa w[66] odcinku[161] piersiowym[261] skierowane[211] ku[63] stronie[131] prawej[231]. 
1262~Demel M., M:uller M.~Trzymaj się prosto. O gimnastyce korekcyjnej~PZWL~1967~22~{brak}
Te[212] same[212] zasady[112] prawidłowego[221] siedzenia[121] obowiązują dzieci[142] w[66] czasie słuchania[121] radia[121], oglądania[121] telewizji[121], powtarzania[121] lekcji[122] ustnych[222] i tak dalej. Młodzież[111] cierpiąca na[64] bardziej zaawansowane[242] wady[142] postawy[121], a zwłaszcza boczne[241] skrzywienie[141] kręgosłupa (skoliozy[142]), może[5] te[242] czynności[142] wykonywać w[66] pozycji[161] leżącej[261] na[66] brzuchu[161] na[66] tapczanie lub na[66] podłodze[161]. 
1263~Jasieński J.~Praca i zmęczenie. Elementy fizjologii pracy~PZWL~1967~32~{brak}
Jeżeli chodzi o[64] zagadnienie[141] zamężnych[222] lub samotnych[222] kobiet pracujących[222], to[9] fizjologia nie może[5] rozwiązać trudności[122] ich[42] podwójnego[221] obciążenia[121] (praca zawodowa i gospodarstwo[111] domowe[211]). Rozwiązanie[111] tych[222] trudności[122] leży prawdopodobnie w[66] bardziej równomiernym[261] podziale obowiązków domowych[222] między[65] mężczyzną i kobietą oraz w[66] racjonalizacji[161] sposobów zaopatrywania[121] w[64] produkty[142] i prowadzenia[121] gospodarstwa[121] domowego[221]. 
1264~Jasieński J.~Praca i zmęczenie. Elementy fizjologii pracy~PZWL~1967~72{?}~{brak}
Bezpośrednio po[66] urodzeniu[+] się[161] człowiek wykonuje jedynie ruchy[142] oddychania[121], ssania[121] i połykania[121], które[212] są[57] wrodzone[212], odziedziczone[212] po[66] przodkach i niezbędne[212] do[62] utrzymania[121] życia[121]. Wszystkich[222] pozostałych[222] ruchów od[62] najprostszych[222] do[62] najbardziej złożonych[222] człowiek musi później nauczyć[501] się, opanować je[44] i utrwalić własnym[251] doświadczeniem. 
1265~Jasieński J.~Praca i zmęczenie. Elementy fizjologii pracy~PZWL~1967~129~{brak}
Już bardzo słaby[211] ruch[111] powietrza[121], na[64] przykład[141] zero trzy setne[112] metrów na[64] sekundę, obniża temperaturę, a przy[66] szybkości[161] zero dwadzieścia pięć setnych[122] metrów na[64] sekundę ciepłota ciała[121] obniża[501] się o[64] jeden[241] stopień[141] Celsjusza[/][121]. Dzieje[501] się tak tylko w[66] temperaturze[161] niższej[261] od[62] temperatury[121] skóry[121]. Ruch[111] powietrza[121] cieplejszego[221] od[62] skóry[121] utrudnia utratę ciepła[121] drogą[62] konwekcji[121]. 
1266~Blaim A.~Zaburzenia hormonalne u dzieci~PZWL~1967~66~{brak}
Zaburzenia[112] mogą dotyczyć czynności[122] obu[32] części[122] nadnerczy[122], przeważnie jednak związane[212] są[57] z[65] oddzielnym[251] uszkodzeniem części[121] korowej[221] lub rdzeniowej[221]. W[66] zakresie rdzenia nadnerczy[122], znaną[251] jednostką chorobową[251] jest nowotwór[111] zbudowany[211] z[62] komórek chromochłonnych[222] (chłonących[222] barwniki[142]) produkujących[222] adrenalinę i hormony[142] jej[43] podobne[242]. Choroba objawia[501] się nadciśnieniem napadowym[251] lub stałym[251] niekiedy jest[57] podwyższony[211] poziom[111] cukru we[66] krwi[161] i podniesiona przemiana materii[121]. 
1267~Boguszewska M. i in.~Vademecum higieny pracy i medycyny przemysłowej~PZWL~1967~11~{brak}
W[66] występowaniu[161] schorzeń alergicznych[222] u[62] rolników[122] duże[241] znaczenie[141] ma kontakt[111] z[65] substancjami chemicznymi (środki[112] ochrony[121] roślin, nawozy[112]). Opisane[212] są[57] przypadki[112] astmy[121] oskrzelowej[221] w[66] związku[161] z[65] wdychaniem par[122] formaldehydu, chloropikryny[121], bezwodnika ftalowego[221]. Spośród[62] zawodowych[222] schorzeń górnych[222] dróg oddechowych[222] ważne[241] miejsce[141] zajmuje alergiczny[211] nieżyt[111] nosa, obserwowany[211] u[62] pracujących[222] w[66] kontakcie ze[65] związkami chromu, pracowników[122] przemysłu obuwniczego[221]. 
1268~Boguszewska M. i in.~Vademecum higieny pracy i medycyny przemysłowej~PZWL~1967~19~{brak}
Podstawowy[211] i najbardziej rozpowszechniony[211] węglowodór[111] aromatyczny[211]. Jest to[41] ciecz[111] łatwopalna i wybuchowa o[66] charakterystycznym[261] zapachu[161]; ciężar[111] właściwy[211] par[122] dwa i siedemdziesiąt siedem setnych[122] temperatura wrzenia około[8] osiemdziesiąt stopni. W[66] przemyśle stosuje się[41] przeważnie benzen[141] techniczny[241] o[66] nazwie[161] benzol[111] oraz jego[42]: homologi[142] toluol[141] i ksykol[141]. 
1269~Boguszewska M. i in.~Vademecum higieny pracy i medycyny przemysłowej~PZWL~1967~100~{brak}
Z[62] innych[222] ochron nóg wymienić należy: getry[142] oraz nagolenniki[142], zabezpieczające[242] pracownika[141] przed[65] działanie roztopionego[221] metalu[121], gorącego[221] żużla, iskier oraz promieniowania[121] cieplnego[221]. Do[62] ochron nóg zalicza się[41] także nakolanniki[142] dla[62] pracowników[122], wykonujących[222] pracę w[66] pozycji[161] klęczącej[261]. Ochrony[112] zabezpieczające[212] przed[65] upadkiem z[62] wysokości[121] powinny być[57] stosowane[212] przy[66] wszelkiego[221] rodzaju[121] pracach wysokościowych[262], na[64] przykład[141] montażowych[262], konstrukcyjnych[262] i budowlanych[262]. 
1270~Boguszewska M. i in.~Vademecum higieny pracy i medycyny przemysłowej~PZWL~1967~108~{brak}
W[66] szczególności[161] rany[112] zanieczyszczone[212] nawozem i ziemią, a także oparzenia[112] i odmrożenia[112] usposabiają do[62] zakażenia[121] tężcem. Śmiertelność[111] wynosi około[8] pięćdziesiąt[34] procent[122] ogółu chorych[122]. W[66] razie skaleczenia[121] obowiązuje chirurgiczne[211] opatrzenie[111] zanieczyszczonej[221] rany[121] oraz podanie[111] surowicy[121] przeciw[63] tężcowi (uodpornienie[111] bierne[211]). Zadaniem obecnie stosowanych[222] szczepień anatoksyną tężcową[251] jest wytworzenie[111] odporności[121] na[64] zakażenie[141] tężcem (uodpornienie[111] czynne[211]). 
1271~Boguszewska M. i in.~Vademecum higieny pracy i medycyny przemysłowej~PZWL~1967~147~{brak}
Ważenie[111] i wydawanie[111] barwników powinno być staranne[211] i zabezpieczone[211] przed[65] rozsypaniem i rozlaniem, zaś praca przy[66] ważeniu[161], przygotowywaniu[161] barwników obowiązuje w[66] odzieży[161] ochronnej[261] okularach, a często w[66] rękawicach i maskach, gdy w[64] grę wchodzą barwniki[112] i chemikalia[112] trujące[212], drażniące[212] lub uczulające[212]. Czasem[8] barwniki[112] są[57] rozpuszczane[212] w[66] rozpuszczalnikach łatwopalnych[262]. 
1272~Witkowska S., Bodźkowa K. i in.~Żywienie dzieci chorych~PZWL~1964~16~{brak}
Niepełnowartościowe[212]  mające[212] niższą[241] wartość[141] biologiczną[241] niż[9] białka[112] zwierzęce[212]  nie zawierają aminokwasów wszystkich[222] rodzajów i w[66] potrzebnej[261] ilości[161], niezbędnych[222] do[62] budowy[121] białka[121] ustrojowego[221]. W[64] skład[141] pożywienia[121] powinny wchodzić białka[112] różnego[221] pochodzenia[121], zarówno białko[111] pełnowartościowe[211] jak[9] i niepełnowartościowe[211], przy[66] czym[46] białka[112] muszą uzupełniać[501] się nawzajem. 
1273~Witkowska S., Bodźkowa K. i in.~Żywienie dzieci chorych~PZWL~1964~24~{brak}
Zapotrzebowanie[111] na[64] witaminę A[/] obliczone[211] w[66] karotenie[161] musi być dwukrotnie lub trzykrotnie większe[211] od[62] zapotrzebowania[121] obliczonego[221] na[64] witaminę A[/]. Poza[65] tym[45] należy pamiętać o[66] niszczącym[261] witaminę A[/] wpływie światła[121]  stąd konieczność[111] odpowiedniego[221] przechowywania[121] zarówno masła[121], mleka[121], śmietany[121] jak[9] i serów oraz tranu. Fakt[111] ten[211] należy również brać[5] pod[64] uwagę smarując dzieciom chleb[141] z[65] masłem. 
1274~Witkowska S., Bodźkowa K. i in.~Żywienie dzieci chorych~PZWL~1964~58~{brak}
Kawałki[142] ryby[121] lub małe[242] rybki[142] wystarczy gotować dziesięć[34] do[62] piętnastu[32] minut. W[66] szóstym[261] miesiącu niemowlę[111] otrzymuje więc dwa[34] posiłki[142] w[66] ramach dokarmiania[121]: na[64] obiad[141] zupę jarzynową[241] gęstą[241] z[65] przetartymi jarzynami i masłem, podprawioną[241] żółtkiem lub zupę jarzynową[241] z[65] mięsem, a na[64] drugi[241] posiłek[141] popołudniowy[241] (przed[65] kolacją) lub na[64] drugie[241] śniadanie[141] kaszę na[66] mleku[161] samą[241] lub z[65] dodatkiem owoców. 
1275~Witkowska S., Bodźkowa K. i in.~Żywienie dzieci chorych~PZWL~1964~105~{brak}
Przez[64] estetykę podawania[121] potraw[122] należy rozumieć nie tylko barwne[241] "udekorowanie[141]" potraw[122], ale również staranne[241] ułożenie[141] ich[42] na[66] talerzyku[161] i oddzielenie[141] jednych[222] potraw[122] od[62] drugich[222], tak aby[9] były[5] dla[62] dziecka widoczne[212]. Przy[66] porcjonowaniu[161] trzeba zwrócić uwagę aby[9] nie oblewać brzegów talerzy, kubeczków, spodeczków, pieczywo[141] krajać cienko i tak smarować masłem, dżemem, aby[9] dziecko[111] nie brudziło rąk. 
1276~Witkowska S., Bodźkowa K. i in.~Żywienie dzieci chorych~PZWL~1964~113~{brak}
Po[66] większym[261] krwotoku[161] z[62] przewodu pokarmowego[221] podajemy jedynie niewielkie[242] ilości[142] zimnych[222] płynów  stosując płyny[142] odżywcze[242] drogą[151] dożylną[251] (stosowanie[111] wlewów doodbytniczych[222] jest niewskazane[211], gdyż wzmaga perystaltykę i może spowodować krwawienie[141]). Następnie stopniowo rozbudowujemy dietę kierując[501] się stanem chorego[121] oraz zasadą, że chorego[121] nie wolno[5] długo głodzić i że dieta lecznicza powinna być jak[+] najbardziej fizjologiczna, to[41] jest zawierać wszystkie[242] ważne[242] dla[62] ustroju[121] składniki[142]. 
1277~Witkowska S., Bodźkowa K. i in.~Żywienie dzieci chorych~PZWL~1964~134~{brak}
W[66] przypadkach tych[262] ze[62] względu na[64] znaczne[241] obniżenie[141] wydzielania[121] soku[121] żołądkowego[221] i zaczynów trzustkowych[222], czego[42] następstwem jest uporczywy[211] niekiedy brak[111] łaknienia[121], należy przed[65] jedzeniem podawać kwasek[141] solny[241] z[65] pepsyną  a w[66] czasie jedzenia[121] pankreatyną. 
1278~Witkowska S., Bodźkowa K. i in.~Żywienie dzieci chorych~PZWL~1964~160~{brak}
W[66] innych[262] chorobach gruczołów dokrewnych[22] stosujemy dietę odpowiadającą[241] danemu wiekowi[131]. W[66] leczeniu[161] niewydolności[121] krążenia[121] bardzo dużą[241] rolę odgrywa leczenie[111] dietetyczne[211]. Chorzy[112] z[65] niewydolnością krążenia[121] ze[62] względu na[64] przekrwienie[141] bierne[241] w[66] obrębie jamy[121] brzusznej[221] upośledzające[241] czynność[141] wątroby[121], jelit i tym[232] podobnie, powinni otrzymywać posiłki[142] częściej, za[64] to[44] mniejsze[242] objętościowo. 
1279~Gajewski W. i in.~W poszukiwaniu istoty dziedziczenia~PWN~1966~42~{brak}
Energia ta w[66] komórkach jest[57] zwykle zmagazynowana w[66] wysokoenergetycznym[261] wiązaniu[161] fosforowym[261] związku[121] zwanego[221] [~] (adenozynotrójforan[111]). Przy[66] odczepieniu[11] [~] od[62] jednego[221] atomu fosforu powstaje [~] (adenozynodwufosforan[111]), przy[66] czym[46] uwalnia[501] się około[8] dziesięć[31] tysięcy kalorii[122]. Energia chemiczna jest[57] następnie wykorzystywana do[62] wszelkich[222] procesów życiowych[222] komórki[121], [&] 
1280~Gajewski W. i in.~W poszukiwaniu istoty dziedziczenia~PWN~1966~50~{brak}
Po[66] bliższym[261] zbadaniu[161] bowiem okazało[501] się że [~] znajduje[501] się w[66] jądrach, a właściwie w[66] chromosomach wszystkich[222] typów komórek, zarówno zwierzęcych[222], jak[9] roślinnych[222], [~] natomiast w[66] ich[42] cytoplazmie[161]. Do[62] sprawy[121] rozmieszczenia[121] kwasów nukleinowych[222] w[66] komórkach powrócimy jeszcze raz[8], przy[66] omawianiu[161] biologicznej[221] roli[21], jaką[241] spełniają one w[66] żywych[262] systemach. 
1281~Gajewski W. i in.~W poszukiwaniu istoty dziedziczenia~PWN~1966~84~{brak}
Jak[9] widać, związki[112] te[212] różnią[501] się między[65] sobą budową cząsteczek. Niektóre[212] występują w[66] postaci[161] łańcuchowej[261], inne[212] zawierają układy[142] pierścieniowe[242]. W[66] kilku[36] przypadkach występuje u[62] nich[42] dodatkowa grupa aminowa lub karboksylowa, a także zdarzają[501] się grupy[112] hydroksylowe[212]  [~]. Trzy[31] aminokwasy[112], mianowicie cysteina[111], cystyha[111] (która powstaje z[62] połączenia[121] dwóch[32] cząsteczek cysteiny[121]) oraz metionina[111] zawierają siarkę. 
1282~Gajewski W. i in.~W poszukiwaniu istoty dziedziczenia~PWN~1966~131~{brak}
Otóż u[62] człowieka[121] chorego[221] w[66] łańcuchu[161] hemoglobiny[121] szósty[211] aminokwas[111]  kwas[111] glutaminowy[211]  zamienny[211] jest na[64] inny[241] aminokwas[141] walinę. W[66] "języku[161]" zasad[122] azotowych[222]  szyfrów oznacza to[41] zmianę adeniny[121] na[64] uracyl[141] w[66] trójce[161] [~] szyfrującej[261] kwas[141] glutaminowy[241] w[64] [~]. (W[66] [~] prawdopodobnie zmianę tyminy[121] na[64] adeninę w[66] trójce[161]: cytozyna[111], tymina[111], tymina[111]). 
1283~Gajewski W. i in.~W poszukiwaniu istoty dziedziczenia~PWN~1966~139~{brak}
Te[212] kopie[112] są nietrwałe[212], zużywają[501] się prędko i ciągle muszą być[57] zastępowane[212] nowymi. A więc dziedziczność[111]  to[41] po[+] prostu właściwość[111] odtwarzania[121] identycznych[222] cząsteczek [~] o[66] identycznej[261] informacji[161] o[66] syntezie[161] białek[122]. A identyczna informacja o[66] syntezie[161] białek[122]  to[41] wytwarzanie[111] identycznych[222] enzymów, identyczne[212] enzymy[112]  to[41] identyczna przemiana materii[121]  identyczna przemiana materii[121] to[41] identyczne[212] procesy[112] rozwojowe[212], a identyczne[212] procesy[112] rozwojowe[212]  to[41] identyczne[212] osobniki[112] potomne[212]. 
1284~Droszcz A.~Alergia~PWN~1966~47~{brak}
Bierne[211] przeniesienie[111] uczulenia[121] za[65] pomocą surowicy[121] jest również niemożliwe[211], także odczyn[111] Prausnitza-Küstnera[/][121] wypada ujemnie. Bierne[211] uczulenie[111] w[66] odczynach późnych[262] można wywołać przez[64] przeniesienie[141] z[62] osobnika[121] chorego[221] na[64] zdrowego[241] uczulonej[221] tkanki[121] lub limfocytów, co[41] jest oczywiste[211], bo tylko tam[8] lokalizują[501] się przeciwciała[112]. 
1285~Droszcz A.~Alergia~PWN~1966~61~{brak}
Znany[211] radziecki[211] alergolog Kogan[/][111] opisuje przypadek[141] astmy[121] u[62] lekarki[121], który[211] miał[5] przebieg[141] następujący[241]: jako[61] studentka podczas[62] ćwiczeń klinicznych[222] opiekowała[501] się chorym[151] na[64] astmę, od[62] którego[221] zebrała szczegółowe[242] wywiady[142] dotyczące[242] choroby[121]. Chory[111] podawał dane[142] na[64] temat[141] swej[221] choroby[121] w[64] sposób[141] bardzo dokładny[241] i sugestywny[241]. Po[66] wyjściu[161] z[62] sali[121] chorych[122] na[64] korytarz[141] lekarka t doznała silnego[221] napadu astmy[121], który[211] wymagał szybkiej[221] i intensywnej[221] pomocy[121] lekarskiej[221]. 
1286~Droszcz A.~Alergia~PWN~1966~104~{brak}
Okres[111] od[62] ośmiu[32] do[62] dwunastu[32] dni[122] lub dłuższy[211], który[211] mija od[62] wstrzyknięcia[121] surowicy[121] do[62] wystąpienia[121] objawów chorobowych[222], jest tym[251] okresem, w[66] którym[261] organizm[111] produkuje przeciwciała[142], które[212] następnie reagują z[65] krążącym[251] jeszcze w[66] płynach ustrojowych[262] antygenem[151]. Koncepcja ta tłumaczy[5] zarówno czas[141] wystąpienia[121] choroby[121], jak[9] również i to[44], że pojawia[501] się ona również po[66] pierwszej[261] dawce[161] surowicy[121]. 
1287~Traczyk W.~Fizjologiczny mechanizm popędów i emocji~PWN~1967~5~{brak}
Przed[65] rozwojem nauk przyrodniczych[222] już filozofów[142] niepokoi[5] pytanie[141], w[64] jaki[241] sposób[141] kierowane[211] jest[57] zachowanie[+] się[111] człowieka[121] i jakie[212] "siły[112]" są za[64] to[44] odpowiedzialne[212]. Jedni[212] objaśniają je[44] zjawiskami nadprzyrodzonymi a mianowicie obecnością duszy[121], inni zaś "siłami życiowymi". W[66] dziewiętnastym[261] wieku[161] przyrodnicy przejmują od[62] filozofów[122] rozwiązanie[141] tego[221] dylematu. 
1288~Traczyk W.~Fizjologiczny mechanizm popędów i emocji~PWN~1967~15~{brak}
Zaspokajanie[111] tych[222] dodatnich[222] popędów natrafia również na[64] przeszkody[142], które[212] organizm[111] musi przezwyciężyć, podejmując walkę niezbędną[241] do[62] osiągnięcia[12] celu[121]. U[62] człowieka[121] pierwotnego[221] zaspokajanie[111] wszystkich[222] popędów wymagało odpowiedniej[221] aktywności[121] fizycznej[221]. U[62] człowieka[121] cywilizowanego[221] walka straciła bezpośredni[241] fizyczny[241] charakter[141]. Wykształciły[501] się inne[212] jej[42] formy[112], głównie za[65] pośrednictwem słowa[121] mówionego[221] czy pisanego[221], chociaż ostateczne[212] cele[112] walki[121] pozostały[5] bez[62] zmian. 
1289~Traczyk W.~Fizjologiczny mechanizm popędów i emocji~PWN~1967~55~{brak}
Na[64] to[241] pytanie[141] doświadczenia[112] Magouna[/][121] i jego[42] współpracowników[122], przeprowadzone[212] w[66] latach trzydziestych[262], dały ostateczną[241], negatywną[241] odpowiedź[141]. Magoun[/] niszczył niewielki[241] obszar[141] podwzgórza[121], powodując albo stały[241] wzrost[141] temperatury[121] wewnątrz[62] organizmu i śmierć[141] zwierząt doświadczalnych[222] z[62] powodu przegrzania[121]  hipertermii[121], albo też stały[241] jej[42] spadek[141] prowadzący[241] do[62] znacznego[221] oziębienia[121]  hipotermii[121] i do[62] zatrzymania[+] się[121] niezbędnych[222] dla[62] życia[121] procesów fizjologicznych[222]. 
1290~Traczyk W.~Fizjologiczny mechanizm popędów i emocji~PWN~1967~129{?}~{brak}
Dobór[111] preparatów uspokajających[222] odbywa[501] się dotychczas metodą empiryczną[251], polegającą[251] na[66] próbach i błędach. Syntetyzuje się[41] nowe[242] związki[142] chemiczne[242], określa ich[42] toksyczność[141] i obserwuje ich[2] działanie[141] na[64] zachowanie[+] się[141] zwierząt i ludzi[122]. Preparaty[112] te[212] zmieniają czynność[141] wszystkich[222] neuronów w[66] organiźmie, ale stopień[111] zmian w[66] poszczególnych[262] grupach neuronów jest bardzo różnorodny[211]. 
1291~Gina J.~Co to jest biofizyka?~PW~1967~18~{brak}
Później dopiero rozpoczyna[501] się samodzielna praca maszyny[121]. Maszyna reaguje na[64] pewne[242] impulsy[142], nie mając jednak możliwości[121] krytycznej[221] oceny[121] i selekcji[121] informacji[122] pobieranych[222] z[62] otoczenia[121], będzie[56] reagować[51] na[64] "swoje[242]" impulsy[142] ciągle, nawet gdy to[41] jest w[66] danym[261] momencie niepotrzebne[211]. Człowiek natomiast zdolny[21] jest przeprowadzać selekcję otrzymanych[222] informacji[122], i to[8] nie tylko na[+] bieżąco, ale również sięgając wstecz. 
1292~Gina J.~Co to jest biofizyka?~PW~1967~50~{brak}
Nie tylko wielkość[111] cząsteczek nadaje[501] się do[62] analizy[121]. Również innego[221] rodzaju[121] wnioski[142] można wyciągnąć, oceniając ilość[141] informacji[122] zawartych[222] w[66] cząsteczkach biologicznych[262]. Weźmy komórkę bakteryjną[241]. Chcemy obliczyć ilość[141] informacji[121] w[66] niej[46] zawartej[221] i uwzględnić czas[141] jej[42] wzrostu. Dochodzimy w[66] obliczeniach do[62] olbrzymich[222] liczb bitów, których[222] substrat[111] chemiczny[211] musiałby być[57] syntezowany[211] średnio w[6] ciągu[161] jednej[221] sekundy[121]. 
1293~Gina J.~Co to jest biofizyka?~PW~1967~90~{brak}
Oczywiście nasuwa[501] się pytanie[111], od[62] którego[221] miejsca[121] w[66] łańcuchu[161] nukleodytów mamy[5] rozpocząć odczytywanie[141] trypletu. Od[62] początku[121] łańcucha? Czy od[62] dowolnego[221] miejsca[121]? Oznaczając cztery[34] zasady[142] występujące[242] w[66] [~] początkowymi literami ich[42] nazw chemicznych[222]: A[/]  adenina[111], G[/]  guanina[111], C[/]  cytozyna[111], U[/]  uracyl[111]  możemy sobie[43] wyobrazić, że zapis[111] pewnego[221] fragmentu łańcucha nukleotydów w[66] postaci[161] szeregu[121] liter brzmi [#] 
1294~Gina J.~Co to jest biofizyka?~PW~1967~113~{brak}
Na[64] inne[242] natomiast zmiany[142] w[66] środowisku[161] albo nie zareaguje, albo pod[65] ich[42] wpływem ulegnie zniszczeniu[131]. Trzymajmy[501] się na[64] przykład[141] naszego[221] przykładu z[65] termostatem (lodówką). Reaguje on tylko na[64] zmiany[142] temperatury[121] wewnątrz[62] lodówki[121], ale obojętne[211] jest dla[62] niego[42], czy dzwoni telefon[111] lub cieknie kran[111] wodociągowy[211]. 
1295~Gina J.~Co to jest biofizyka?~PW~1967~126~{brak}
Dla[62] osób interesujących[+] się[222] źródłami "choroby[121] telewizorowej[221]" fałszywy[211] trop[111], na[64] który[241] zawiodła ich[42] emisja promieni[122] rentgenowskich[222], szybko zmienił kierunek[141]. Zainteresowano[501] się z[62] kolei[121] wpływem barwy[121] oglądanego[221] na[66] ekranie obrazu na[64] narząd[141] wzroku[121]. Oko[111] człowieka[121] przyzwyczajone[211] jest[57] w[66] naturze[161] do[62] percepcji[121] mieszaniny[121] promieni[122] widzialnych[222] o[66] bardzo różnych[262] długościach fal. 
1296~Obniski Z., M:uller J.~Skarby ziemi~Iskry~1966~34~{brak}
W[66] każdym[261] razie wiertunki[112] świadczyły o[66] obecności[161] kruszcu[121]. W[66] miejscu[161], gdzie się wydobywały[501], trawa rzedła, drzewa[112] traciły liście[142], a zieleń[111] blakła. W[64] miarę jak[9] postępowało naukowe[211] poznanie[111] świata, zjawisku[131] temu[231] przypisywano oczywiście coraz mniejsze[241] znaczenie[141], lecz zbagatelizowano je[44] zupełnie i uznano za[64] zabobon[141] dopiero w[66] podręcznikach górniczych[262] z[62] osiemnastego[221] wieku[121]. 
1297~Obniski Z., M:uller J.~Skarby ziemi~Iskry~1966~68~{brak}
Dlatego stosowanie[111] pierwszych[222] lamp  zwłaszcza w[66] Ameryce[/][161] gdzie używano mniej doskonałej[221] konstrukcji[121] Ferrisa[/][121]  było imprezą dosyć niebezpieczną[251]. O[66] karierze[161] ropy[121] naftowej[221] jako[62] surowca energetycznego[221] zadecydowało ostatecznie skonstruowanie[111] silnika spalinowego[221]. Jak[9] to[41] się często zdarzało[501] w[66] historii[161] wynalazków, jedno[211] odkrycie[111] pociągnęło za[65] sobą inne[242]. Bez[62] benzyny[121] nie mógłby powstać silnik[111] spalinowy[211]. 
1298~Obniski Z., M:uller J.~Skarby ziemi~Iskry~1966~89{?}~{brak}
W[64] miarę spadku[121] temperatury[121] różne[212] substancje[112] tworzące[212] ten[241] stop[141] kolejno krystalizują i w[66] zależności[161] od[62] swego[221] ciężaru właściwego[221], co[44] zakładamy z[65] pewnym[251] uproszczeniem, rozpoczynają wędrówkę w[64] górę lub w[64] dół[141] zbiornika. Dzięki[63] temu[43] najgłębiej tworzą[501] się skały[112] zbudowane[212] z[62] minerałów stosunkowo najcięższych[222], a w[66] najwyższych[262] partiach powstają dość lekkie[212] granity[112]. 
1299~Obniski Z., M:uller J.~Skarby ziemi~Iskry~1966~123~{brak}
Fala sejsmiczna na[66] swej[261] drodze[161] w[64] głąb[141] Ziemi[121] napotyka granicę warstw skalnych[222], co[41] powoduje jej[42] załamanie[141], czyli refrakcyjne[212] fale[112] powracają na[64] powierzchnię, gdzie są[57] rejestrowane[212] przez[64] czułe[242] aparaty[142] pomiarowe[242]. Fale[112] odbite[212] powstają tam[8], gdzie graniczą ze[65] sobą warstwy[112] o[66] różnej[261] oporności[161] akustycznej[261], to[41] jest o[66] dużych[262] kontrastach sprężystości[121], załamanie[111] fal następuje przy[66] ich[42] przechodzeniu[161] z[62] ośrodka o[66] większej[261] do[62] ośrodka o[66] mniejszej[261] oporności[161] akustycznej[261]. 
1300~Makarewicz A.~Z pokolenia na pokolenie~PW~1967~13~{brak}
Zestawienie[111] wszystkich[222] tych[222] wyników razem[8] pozwoliło mu na[64] wyciągnięcie[141] doniosłych[222] wniosków. Okazało[501] się, że niezależnie od[62] tego[42], którą[241] z[62] cech[122] wybierał do[62] badania[121], [~] we[66] wszystkich[262] wypadkach zachowuje[501] się bardzo podobnie. W[66] odróżnieniu[161] od[62] jednolitego[221] [~] drugie[211] pokolenie[111] mieszańców[122] jest zawsze niejednolite[211]. Obserwuje się[41] rozszczepienie[141]: powstają dwa[31] typy[112] podobne[212] do[62] obojga rodziców[122]. 
1301~Makarewicz A.~Z pokolenia na pokolenie~PW~1967~60~{brak}
Jeśli założymy, że mężczyzna jest heterozygotą pod[65] względem grupy[121] krwi[121] i że do[62] połowy[121] jego[42] plemników trafia allel[111] "A[/]", do[62] drugiej[221] zaś połowy[121] allel[111] "zero[/][111]", mogło się łatwo zdarzyć[501], że do[62] czterech[222] plemników, które[212] dały początek[141] czworgu[33] jego[42] dzieciom, trafił za[65] każdym[251] razem[151] allel[111] "zero[/][111]", ani razu zaś allel[111] "A[/]". 
1302~Makarewicz A.~Z pokolenia na pokolenie~PW~1967~149{?}~{brak}
Gdy [~] ekstrahowano z[62] bakterii[122] wyrosłych[222] na[66] ciężkim[261] azocie i przeniesionych[222] na[64] pożywkę zawierającą[241] azot[141] zwykły[141], początkowo obserwowano prążek[141] w[66] miejscu[161] charakterystycznym[261] dla[62] ciężkiego[221] azotu. Gdy jednak [~] pobierano nie od[+] razu po[66] przeniesieniu[161] bakterii[122] z[62] jednej[221] pożywki[121] do[62] drugiej[221], lecz po[66] upływie dwudziestu[32] do[62] trzydziestu[32] minut... [&] 
1303~Makarewicz A.~Z pokolenia na pokolenie~PW~1967~191~{brak}
Może[8] chodzi tu nie o[64] uszkodzenie[141] genu-regulatora, lecz o[64] związanie[141] jego[42] produktu, to[41] jest represora[121] z[65] białkiem wytwarzanym[251] przez[64] wirus[141]? Może[8], mówiąc inaczej, przyczyną "złośliwości[121]" nie jest ani sama komórka, ani sam[211] wirus[111], lecz jedynie ich[42] połączenie[111] w[66] określonych[262] warunkach otoczenia[121]? Może[8] tędy prowadzi droga[111] do[62] poznania[121] i opanowania[121] raka[121]? 
1304~Lewandowska C.~W różnych gniazdach~NK~1965~47~{brak}
Płynęły miesiące[112]. Pisklęta[112] wyglądały coraz dorodniej. Upierzeniem przypominały teraz matkę. Były[5] tak[+] samo płowoszare[212]. Nastała wilgotna pora[111] roku[121]. Sawanna rozkwitła[5] bujnym[251] życiem. Trawa i zioła[112] rozrosły[501] się w[64] zwarty[241], bogaty[241] kobierzec[141]. Krzewiły[501] się zielone[212] zarośla[112], tworząc miejscami gąszcz[141] nie do[62] przebycia[121]. Wśród[62] tej[221] bujnie rozkwitłej[221] sawanny[121] niby w[66] rozległym[261] parku[161], pasło[501] się stadko[111] naszych[222] strusi[122] ze[65] wspaniałym[251] samcem na[66] czele. 
1305~Lewandowska C.~W różnych gniazdach~NK~1965~86~{brak}
Z[65] czasem[151] jednak pęcherzyk[111] żółtkowy[211] zanika. Kto wie lawy[112] opuściłyby może[8] gniazdo[141], ale boki[112] koszyka sterczą wysoko nad[65] wodą, a pod[65] spodem pływa na[66] straży[161] ojciec. Zawraca do[62] koszyka larwy[142], które[212] próbują wymknąć[501] się na[64] dalszą[241] wycieczkę. Mija kilka[31] dni[122]. Znikł zupełnie długi[211] worek[111]. Larwy[112] nie wyglądają już tak cudacznie. 
1306~Lewandowska C.~W różnych gniazdach~NK~1965~94~{brak}
Pasą[501] się wśród[62] nich[42] przeróżne[212] zwierzęta[112]  duże[212], małe[212] i zupełnie maleńkie[212], niewidoczne[212] gołym[251] okiem. Pasą[501] się także koniki[112]. Tak, koniki[112]! Oczywiście, nie nasze[212] czworonogie[212], poczciwe[212] konie[112], lecz koniki[112] morskie[212]  ryby[112] przypominające[212] dziwacznym[251] kształtem małego[241] konia[141], a raczej konika[141] szachowego[241]. 
1307~Juszczyk W.~Traszki~PZWS~1967~39~{brak}
Te[212] swoiste[212] zapachy[112] produkowane[212] przez[64] gruczoły[142] wonne[242], rozmieszczone[242] na[66] skórze[161] grzbietu, są głównym[251] bodźcem zewnętrznym[251], wywołującym[251] wzajemne[241] zainteresowanie[+] się[141] odmiennych[222] płci[122]. Zwłaszcza zapachy[112] wydzielane[212] przez[64] gruczoły[142] wonne[242] samicy[121] są głównym[251] czynnikiem decydującym[251] o[66] właściwym[261] przebiegu[161] toków samca[121]. Również oryginalny[211] sposób[111] zachowania[+] się[121] samicy[121] wobec[62] samca[121], polegający[211] na[66] znieruchomieniu[161] jej[4] na[64] widok[141] partnera[121], ma duże[241] znaczenie[141] dla[62] normalnego[221] przebiegu[121] godów. 
1308~Juszczyk W.~Traszki~PZWS~1967~46~{brak}
Zaobserwowano, że na[64] przykład[141] samiec[111] traszki[121] karpackiej[221] w[66] ciągu[161] niespełna godziny[121] złożył dwadzieścia[34] jeden[8] spermatoforów, każdy[241] o[66] średnicy[161] poniżej[62] jednego[221] milimetra, a po[66] trzydniowej[261] przerwie[161] złożył szesnaście[34] spermatoforów w[66] tym[46] jeden[241] wyjątkowo duży[241], bo o[66] średnicy[161] około[8] dwóch[32] milimetrów. 
1309~Juszczyk W.~Traszki~PZWS~1967~86~{brak}
W[66] naturze[161] często można spotkać larwy[142] z[65] płetwą ogonową[251] rozdwojoną[251] na[66] końcu bądź[9] nieforemnego[221] kształtu właśnie a[64] skutek[141] nienormalnego[221] przebiegu[121] regeneracji[121]. W[66] przypadku[161] wielokrotnego[221] uszkodzenia[121] jakiegoś[221] narządu, na[64] przykład[141] odnóża[121] larwy[121], powstają tak zwane[212] superregeneraty[112], czyli regeneraty[212] o[66] zwiększonej[261] liczbie[161] palców lub nawet całych[222] kończyn. 
1310~Juszczyk W.~Traszki~PZWS~1967~94~{brak}
Poza[65] tym[45] larwy[112] traszek i w[+] ogóle płazów, korzystają w[66] pewnym[261] stopniu z[62] innego[221] jeszcze źródła[121] substancji[122] odżywczych[222], mianowicie z[62] soli[122] mineralnych[222] rozpuszczonych[222] w[66] wodzie[161], które[212] przenikają do[62] ich[42] ciała[121] przez[64] skórę drogą[62] osmozy[121]. Dorosłe[21] larwy[112] są już zwierzętami wybitnie drapieżnymi, zjadającymi często kijanki[142] różnych[222] płazów bezogonowych[222] i małe[242] larwy[142], w[66] tym[46] również własnego[221] gatunku[121], oraz małe[242] rybki[142]. 
1311~Juszczyk W.~Traszki~PZWS~1967~102~{brak}
Pułapką na[64] traszki[142] może[5] być odsłonięty[211] z[62] góry[121] dołek[111], specjalnie do[62] tego[221] celu[121] wykopany[211] w[66] ziemi[161], o[66] średnicy[161] co[+] najmniej trzydziestu[32] centymetrów i głębokości[161] dwudziestu[32] centymetrów, o[66] gładkich[262] ścianach silnie nachylonych[262] do[62] wnętrza[121]. Wędrujące[212] traszki[112] w[66] nocy[161] wpadają przypadkowo do[62] takich[222] dołków i nie mogąc się już z[62] ich[42] wydobyć[501] z[62] powodu nachylonych[222] ścian, pozostają tam[8] aż do[62] naszego[221] przybycia[121]. 
1312~Podbielkowski Z.~Glony~PZWS~1967~31~{brak}
Rozmnażanie[111] płciowe[211] odbywa[501] się w[66] drodze[161] kopulacji[121] gamet nie mających[222] organelli[121] ruchu[121]. Gametami są całe[212] protoplasty[112], które[212] w[66] czasie aktu płciowego[221] opuszczają swe[242] komórki[142] i kopulują poza[65] nimi lub w[66] łączącym[261] je[44] kanale kopulacyjnym[261]. Bywa też, że jeden[211] z[62] protoplastów[122] przechodzi przez[64] kanał[141] do[62] drugiej[221] komórki[121] i wewnątrz[62] niej[42] zlewa[501] się ze[65] swym[251] partnerem. 
1313~Podbielkowski Z.~Glony~PZWS~1967~120~{brak}
Ilość[111] organizmów neustonowych[222] w[66] porównaniu[161] z[65] resztą organizmów zasiedlających[222] zbiornik[141] wodny[241] jest bardzo nieznaczna, a obecność[141] ich[42] stwierdzamy tylko dzięki[63] temu[43], że ułożone[212] są[57] gęsto obok[62] siebie[42] w[66] jednej[261], optycznie zauważalnej[261] warstwie[161], której[221] grubość[111] równa[501] się średnicy[131] komórki[121]. W[64] skład[141] neustonu wchodzą różne[212] glony[112], bakterie[112] (przeważnie żelaziste[212] i purpurowe[212]) oraz organizmy[112] zwierzęce[212] (pierwotniaki[112]). 
1314~Podbielkowski Z.~Glony~PZWS~1967~128~{brak}
Wody[112] śródlądowe[212] ze[65] znaczną[251] zawartością soli[121], jak[9] na[64] przykład[141] solanki[112] lub słone[212] jeziora[112], zasiedlane[212] są[57] przez[64] różne[242] gatunki[142] glonów, przy[66] czym[46] wraz ze[65] wzrastającą[251] koncentracją soli[121] ilość[111] ich[42] bardzo się zmniejsza[501]. W[66] zasadzie[161] nie występują w[66] tych[262] zbiornikach glony[112] typowo morskie[212], chociaż znajdujemy tu i takie[242] gatunki[142], które[212] żyją w[66] morzach, [&] 
1315~Podbielkowski Z.~Glony~PZWS~1967~175~{brak}
Bardzo ważnym[251] produktem dla[62] przemysłu spożywczego[221] Ameryki[/][121] Północnej[/][221] i niektórych[222] krajów europejskich[222] jest tak zwany[211] karagen[111], który[211] składa[501] się z[62] odpowiednio spreparowanych[222] plech[122] chrzęścicy[121] kędzierzawej[221] i niekiedy kilku[32] innych[222] gatunków, jak[9] gigartyna[11] gwiazdowata i gigartyna[111] brodawkowata. Glony[242] te[242] zbiera się[41] głównie u[62] wybrzeży[122] Irlandii[/][121], Szkocji[/][121], Francji[/][121] i na[66] wschodnich[262] brzegach Ameryki[/][121] Północnej[/][221]. 
1316~Semrau-Siemianowski Zbigniew~Krew tętni w maszynach~PWN~1963~23~{brak}
Upłynęły dziesiątki[112] lat, zbudowano setki[142] doświadczalnych[222] urządzeń, tysiące[112] zwierząt oddało życie[141] w[66] pracowniach eksperymentalnych[262], a problem[111] sztucznego[221] nasycania[121] krwi[121] tlenem pozostał[57] nie rozwiązany[211]. Historia budowy[121] urządzeń zastępujących[222] płuca[142] (zwanych[222] sztucznymi płucami lub oksygenatorami) zasługuje na[64] omówienie[141]. Ukazuje ona różne[242] niezależnie od[62] siebie[42] biegnące[242] drogi[142], którymi w[66] ciągu[161] lat uparcie kroczyli fanatycy-konstruktorzy, wierzący[212]  mimo[62] niepowodzeń  w[64] możliwość[141] rozwiązania[121] zagadnienia[121]. 
1317~Semrau-Siemianowski Zbigniew~Krew tętni w maszynach~PWN~1963~78~{brak}
Już prace[112] doświadczalne[212] udowodniły, że te[212] zamierzenia[112] autorów[122] zostały[57] zrealizowane[212], z[62] pierwszych[222] dziesięciu[32] psów operowanych[222] dziewięć[31] przeżyło zabieg[141] połączony[241] z[65] trzydziesto-minutowym[251] do[62] sześćdziesięcio-minutowym[251] wyłączeniem serca[121]. Dziesiąty[211] pies padł z[62] powodu błędu operacyjnego[221] nie związanego[221] z[65] czynnością aparatu. 
1318~Semrau-Siemianowski Zbigniew~Krew tętni w maszynach~PWN~1963~112~{brak}
Urządzenie[111] produkcji[121] angielskiej[221] umieszczone[211] jest[57] na[66] dwóch[36] wózkach  na[66] jednym[261] z[62] nich[42] znajduje[501] się wymiennik[111] ciepła[121], dwie[31] pompy[112] i wskaźniki[112] ułatwiające[212] obsługę, na[66] drugim[261] zaś zestaw[111] do[62] chłodzenia[121] lub grzania[121] cieczy[121] krążącej[221] w[66] wymienniku[161] ciepła[121]. Według[62] założeń konstruktorów[122] to[211] drugie[211] urządzenie[111], ze[62] względu na[64] głośną[241] pracę i duże[242] wymiary[142], powinno być[57] ustawione[211] poza[65] salą operacyjną[251]. 
1319~Semrau-Siemianowski Zbigniew~Krew tętni w maszynach~PWN~1963~125~{brak}
Zagadnienie[111] przeszczepów jest obszerne[211] i niezwykle ciekawe[211]. Nas[44] jednak interesuje co[41] innego[221]; oto usuwaniu[131] tętniaka[121] nieuchronnie towarzyszy[5] przerwa w[66] krążeniu[161] krwi[121] w[66] pewnym[261] obszarze, trwająca do[62] chwili[121] ostatecznego[221] wszycia[121] takiej[221] czy innej[221] protezy[121] naczyniowej[221]. Wydaje[501] się to[41] niepokojące[211]; jak[9] działają narządy[112] jamy[121] brzusznej[221], nerki[112] i kończyny[112] dolne[212] w[66] okresie zupełnego[221] odcięcia[121] dopływu krwi[121] w[66] czasie usuwania[121] tętniaka[121] aorty[121]? 
1320~Tatoń J.~Medycyna w USA~PZWL~1967~15~{brak}
Obok[62] lekarzy[122] ogólnych[222] o[66] przygotowaniu[161] zawodowym[261], które[211] kwalifikowałoby ich[44] do[66] pracy[121] w[66] ambulatoriach uniwersyteckich[262], obok[62] lekarzy[122] zapewniających[222] dostateczny[241] poziom[141] usług, znaleziono sporo takich[222], których[222] wiadomości[112] fachowe[212] były[5] mniejsze[212] aniżeli studenta[121] trzeciego[221] roku[121] medycyny[121]. W[66] tych[262] interesujących[262] badaniach oceniano zdolności[142] diagnostyczne[242] lekarza[121] ogólnego[221]. 
1321~Tatoń J.~Medycyna w USA~PZWL~1967~57~{brak}
Oczywiście rozwój[111] firm ubezpieczeniowych[222], całościowej[221] opieki[121] zdrowotnej[221] i zespołów praktyki[121] lekarskiej[221] wniósł pewną[241] standaryzację do[62] cennika lekarskiego[221]. Jest on jednak w[66] dalszym[261] ciągu[161] bardzo drogi[211], bywa także źródłem nadużyć[122]. Lekarz amerykański[211] pracuje bardzo dużo. W[66] USA[=] można słyszeć złośliwe[241] powiedzenie[141], że współczesny[211] lekarz praktyk[111] "nie może[5] pomóc choremu[131], ale zarabia dużo pieniędzy". 
1322~Tatoń J.~Medycyna w USA~PZWL~1967~104~{brak}
Jeżeli podzielić amerykańskich[242] absolwentów[142] college'u[121] na[64] trzy[34] grupy[142]: najlepszą[241] A[/], przeciętną[241] B[/] i dostateczną[241] C[/], to[9] okaże[501] się, że skład[111] studentów[122] pierwszego[221] roku[121] szkoły[121] medycznej[221] przedstawia[501] się jak[9] następuje: grupa A[/]  siedemnaście[31] procent[122], grupa B[/]  sześćdziesiąt[31] sześć[31] procent[122], grupa C[/]  siedemnaście[31] procent[122]. 
1323~Tatoń J.~Medycyna w USA~PZWL~1967~193~{brak}
Dieta tego[221] rodzaju[121] chroni dzieci[142] obciążone[42] tą[251] wadą przemiany[121] materii[121] od[62] powstawania[121] zaburzeń rozwoju[121] umysłowego[221]. W[66] zakresie pracy[121] nad[65] fenyloketonurią[151] pracownicy[112] Instytutu współpracowali z[65] wieloma ośrodkami uniwersyteckimi z[62] całego[221] kraju[121]. Instytut[111] dysponuje ciekawym[251] działem biofizycznym[251] zatrudniającym[251] wielu[34] inżynierów[122], fizyków[122] i lekarzy[122]. 
1324~Tatoń J.~Medycyna w USA~PZWL~1967~201~{brak}
Chyba to[41] było przyczyną połączenia[121] w[66] ramach jednego[221] Instytutu chorób reumatycznych[222] i chorób metabolicznych[222]. Celem[151] pracy[121] Instytutu jest po[+] pierwsze  pogłębianie[111] wiedzy[121] i zbieranie[111] faktów z[62] zakres biochemicznych[222], o[66] fizjologicznych[262] podstawach chorób reumatycznych[222], wynajdowanie[111] metod rozpoznawania[121], leczenia[121] i zapobiegania[121] tym[232] chorobom; po[+] drugie  badania[112] nad[65] podstawowymi procesami życiowymi tkanek i komórek  procesami przemiany[121] materii[121]. 
1325~Szolginia W.~Mowa o trawie~PZWS~1967~30~{brak}
W[66] zieleni[161] miejskiej[261] szczególną[241] rolę odgrywają duże[212] skupiska[112] drzew, krzewów i przestrzenie[112] zasiane[212] trawą, obsadzone[212] kwiatami  ogrody[112] i parki[112]. Ogrody[112] miejskie[212] znane[212] były[57] już w[66] starożytności[161], zwłaszcza w[66] cywilizowanych[262] krajach południowych[262]. Legendy[112] wschodnie[21] opowiadają "o[66] wiszących[262] ogrodach" (zakładanych[262] na[66] płaskich[262] tarasach budynków) bajecznej[221] królowej[121] Semiramidy[/][121] ósmy[211] wiek[111] przed[65] naszą[251] erą w[66] Azji[/][161]. 
1326~Dobrowolski K.A.~Jak latają zwierzęta~PZWS~1965~22~{brak}
Reakcje[112] przedmiotu na[64] prąd[141] powietrza[121] i prądu powietrza[121] na[64] przedmiot[141] są takie[212] same[212], jak[9] przy[66] ruchu[161] przedmiotu w[66] nieruchomym[261] powietrzu[161]. Jak[9] wiemy, powietrze[111] składa[501] się z[62] cząstek przesuwających[+] się[222] łatwo wobec[62] siebie[42]. Ponieważ interesują nas[44] latające[212] zwierzęta[112], w[64] tunel[141] aerodynamiczny[241] włożyliśmy skrzydło[141] ptaka[121] i puściliśmy na[64] nie[44] prą[141] powietrza. 
1327~Dobrowolski K.A.~Jak latają zwierzęta~PZWS~1965~43~{brak}
Większość[111] owadów posługuje[501] się lotem, który[211] moglibyśmy porównać z[65] lotem helikoptera. Nie dokonano jeszcze, niestety, analizy[121] sił nośnych[222] i napędowych[222] owada[121], ale ze[62] względu na[64] niewielkie[242] rozmiary[142] ciała[121], a bardzo szybką[241] pracę skrzydeł badania[112] takie[212] są niesłychanie[8] skomplikowane[212] i trudne[212]. 
1328~Dobrowolski K.A.~Jak latają zwierzęta~PZWS~1965~77~{brak}
Sylwetka tych[222] ptaków jest zupełnie inna niż[9] poprzednich[222]. Skrzydła[112] ich[42] są długie[212] i wąskie[212], zakończone[212] ostro, a nie palczasto. Ogon[141] mają raczej krótki[241]. Wykorzystują też dla[62] swych[222] lotów inne[242] ruchy[142] powietrza[121] niż[9] ptaki[112] latające[212] lotem szybowcowym[251] statycznym[251]. Nie korzystają one z[62] układu wstępujących[222] prądów powietrza[121], lecz z[62] siły[121] wiatru. 
1329~Dobrowolski K.A.~Jak latają zwierzęta~PZWS~1965~111~{brak}
Jednak zwierzęta[112], które[212] wówczas żyły[5], nie różniły[501] się zasadniczo od[62] form współczesnych[222]. Miały[5] one dobrze wykształcone[242] skrzydła[142] o[66] typowej[261] budowie[161] skrzydeł nietoperza[121]. Inne[212] cechy[112] budowy[121] również nie różniły ich[42] w[64] jakiś[241] zasadniczy[241] sposób[141] od[62] dziś żyjących[222] nietoperzy[122]. Jedynie drugi[211] palec[111] w[66] skrzydle posiadał jeszcze pazur[141] (tak jak[9] występuje on u[62] dzisiejszych[222] gatunków z[62] podrzędu Megachiroptera, choć byli[5] to[41] przodkowie Microchiroptera). 
1330~Kaczanowscy J. i A.~Pierwotniaki małe ale...~PZWS~1966~14~{brak}
W[66] przypadku[161] wypuszczania[121] jednocześnie paru[32] nibynóżek[122], przód[141] ciała[121] ameby[121] możemy określić tylko umownie jako[64] tę nibynóżkę, do[62] której[221] najbardziej energicznie przesuwa[501] się cytoplazma, jednakże, jak[9] się wydaje[501] o[+] ile przód[111] ciała[121] się zmienia[501] o[+] tyle tył[111] pozostaje "sobą". Oznacza to[41], że ameba nie może[5] zacząć pływać ku[63] tyłowi[131]. 
1331~Kaczanowscy J. i A.~Pierwotniaki małe ale...~PZWS~1966~103~{brak}
Jeżeli impuls[111], biegnąc od[62] rzęski[121] do[62] rzęski[121], przechodzi zawsze przez[64] takie[241] samo[241] włókienko[141] i taki[241] sam[241] styk[141], to[9] nie może[5] być inaczej. A więc normalny[211] ruch[111] rzęskowy[211], to[41] jest przechodzenie[111] fali[121] po[66] kinecie[161], jest efektem stałego[221] wysyłania[121] impulsów wzdłuż[62] kinety[121], natomiast wszelka zmiana związana jest[57] już z[65] wysyłaniem impulsu innego[221] rodzaju[121]. 
1332~Kaczanowscy J. i A.~Pierwotniaki małe ale...~PZWS~1966~48~{brak}
Widzimy więc, że z[62] orzęsionej[221] pellikuli[121] zewnętrznej[221] orzęska[121] wyodrębniają[501] się zwykłe[212] komórki[112] posiadające[212] rzęski[142], tworząc warstwę nabłonka orzęsionego[221]. Jest to[41] dokładnie na[+] odwrót niż[9] w[66] eksperymencie Lilliego[/][121]. W[66] eksperymencie tym[261] bowiem zamiast[62] pasa[121] komórek orzęsionych[222] larwy[121] powstaje pas[111] rzęsek wprost[8] na[66] powierzchni[161] rozwijającego[+] się[221], ale nie podzielonego[221] jaja[121]. 
1333~Soczek Z.~Zapoznanie z sadem~NK~1966~27~{brak}
Faworytka jest letnią[251] odmianą gruszy[121]. Cieszy[501] się u[62] nas[42] dużą[251] popularnością, ponieważ daje duże[242] plony[142] ładnych[222] owoców o[66] miąższu[161] soczystym[261], rozpływającym[+] się[261] przyjemnie w[66] ustach. Jest dość wrażliwa na[64] mróz[141], ale nie miejmy do[62] niej[42] o[64] to[44] pretensji[122], gdyż większość[111] odmian grusz przemarza jeszcze silniej. 
1334~Soczek Z.~Zapoznanie z sadem~NK~1966~124~{brak}
Zamarzanie[111] międzykomórkowe[211] zachodzi bardzo często i nie grozi śmiercią tkanki[11], jeśli nie odciągnie zbyt[8] dużo wody[121] z[62] komórek i jeśli później odtajanie[111] zachodzi na[+] tyle wolno[8], że zdążą one wchłonąć z[+] powrotem wodę powstającą[241] z[62] topniejących[222] kryształków lodu. Kiedy mróz[111] następuje raptownie, a więc temperatura spada bardzo szybko, wtedy kryształki[112] lodu powstają wewnątrz[62] komórki[121]. 
1335~Korsak A., Gieysztor T.~Nie dajmy się astmie~PZWL~1966~7~{brak}
Stwierdzono wrażliwość[141] osobniczą[241] na[64] substancje[142] uczulające[242], oraz poznano rolę układu nerwowego[221] w[66] wywoływaniu[161] ataków, a choroby[142] stąd wynikające[242] nazwano uczuleniowymi (alergicznymi). Współczesna definicja określa astmę, czyli dychawicę oskrzelową[241] "jako[64] napadową[241] lub stałą[241] duszność[141] wydechową[241], wywołaną[241] przez[64] zwężenie[141] oskrzelików i oskrzeli[122] w[66] następstwie odczynu alergicznego[221] w[66] ich[42] ścianie[161]". 
1336~Korsak A., Gieysztor T.~Nie dajmy się astmie~PZWL~1966~60~{brak}
Według[62] obliczeń uczonych[122], człowiek wchodząc na[64] schody[142] traci szesnastokrotnie więcej energii[121], aniżeli idąc po[66] równej[261] drodze[161]. Dla[62] astmatyka[121] jest to[41] wysiłek[111] ogromny[211], z[62] którego[221] sobie[43] nie zdaje nawet sprawy[121]. Zresztą astmatycy, ludzie w[66] większości[161] bardzo aktywni, wyrwani z[62] normalnego[221] trybu życia[121], stają[501] się bardziej nerwowi[212], wrażliwi i niecierpliwi. 
1337~Korsak A., Gieysztor T.~Nie dajmy się astmie~PZWL~1966~76~{brak}
W[66] gimnastyce[161] leczniczej[261] aktywny[241] udział[141] bierze sam[211] chory[111]. Jest to[41] bardzo ważny[211] i pozytywny[211] moment[111], wyróżniający[211] gimnastykę spośród[62] innych[222] metod leczenia[121], kiedy chorzy[112] pozostają stroną[151] bierną[251]. Dzięki[63] czynnemu udziałowi[131] w[66] leczeniu[161], chory[111] mobilizuje wolę i siłę do[62] walki[121] z[65] chorobą, odsuwa gnębiące[242] myśli[142] o[66] przykrym[261] losie oraz nabiera otuchy[121] i nadziei[121] na[64] możliwość[141] szybszego[221] powrotu do[62] zdrowia. 
1338~Suchanek J.~Choroby weneryczne~PZWL~1967~25~{brak}
Wystąpienie[111] wysypki[121] kiłowej[221] stanowi[5] zakończenie[141] pierwszego[221] i początek[141] drugiego[221] okresu kiły[121] (kiły[121] wtórnej[221]). Tak więc kiła pierwszego[221] okresu trwa około[8] dziewięć[34] tygodni. Drugi[211] okres[111] kiły[121] (kiły[121] wtórnej[221]) trwa od[62] jednego[221] roku[121] do[62] trzech[32] lat. Cechą charakterystyczną[251] tego[221] okresu jest występowanie[111] osutek[122] (wysypek[122]) na[66] skórze[161] i błonach śluzowych[262] wskutek[62] zatorów krętków krążących[222] we[66] krwi[161] chorego[121]. 
1339~Suchanek J.~Choroby weneryczne~PZWL~1967~33~{brak}
To[211] samo[41] dzieje[501] się w[66] późniejszych[262] okresach choroby[121]. Na[64] ponowne[241] wtargnięcie[141] krętków tkanki[112] odpowiadają takim[251] odczynem, jaki[211] odpowiada okresowi[131] choroby[121]. Tak więc w[66] okresie kiły[121] późnej[221]  z[65] kilakami  powstaną w[66] miejscu[161] wtargnięcia[121] krętków objawy[112] kilaka[121], zaś w[66] okresie utajonym[261] kiły[121], kiedy organizm[111] nie reaguje na[64] istniejące[242] w[66] ustroju[161] krętki[142], nowe[212] zakażenie[112] również, nie wywoła żadnej[221] reakcji[121]. 
1340~Suchanek J.~Choroby weneryczne~PZWL~1967~41~{brak}
Często w[66] okresie osutki[121] pierwszej[221] utrzymuje[501] się jeszcze niecałkowicie zagojony[211] objaw[111] pierwotny[211], co[41] bardzo ułatwia rozpoznanie[141]. Osutka[111] ustępuje sama całkowicie w[66] ciągu[161] dwóch[32] do[62] trzech[32] tygodni, nie pozostawiając żadnych[222] śladów. Osutki[112] grudkowe[212] mogą być wielopostaciowe[212]. Jeśli osutka[111] grudkowa występuje jako[61] pierwsza, wczesna  przypomina osutkę plamistą[241], z[65] tym[45] że wysiew[111] grudek[122] może[5] wystąpić również na[66] twarzy[161]. 
1341~Suchanek J.~Choroby weneryczne~PZWL~1967~88~{brak}
Rzeżączka cewki[121] moczowej[221] ma przebieg[141] typowy[241]. W[66] okresie ostrym[261] ujście[111] cewki[121] jest zmienione[211] zapalnie[8], zaczerwienione[211], z[62] ujścia[121] wydziela[501] się duża ilość[111] ropy[121]. Kobiety[112] odczuwają częstsze[241], czasem[8] bolesne[241] parcie[141] na[64] mocz[141] oraz ból[141] i pieczenie[141] przy[66] oddawaniu[161] moczu[121]. Po[66] przejściu[161] zapalenia[121] cewki[121] w[64] stan[141] przewlekły[241], po[6] jednym[261] do[62] trzech[32] tygodni objawy[112] cofają[501] się lub stają[501] się bardzo łagodne[212]. 
1342~Suchanek J.~Choroby weneryczne~PZWL~1967~130~{brak}
Obwodowe[212] (powiatowe[212], miejskie[212]) poradnie[112] skórno-wenerologiczne[212] są podstawowymi placówkami terenowej[221] służby[121] zdrowia w[66] zakresie zwalczania[121] chorób wenerycznych[222]. Rola tych[222] placówek wzrosła[5] z[65] chwilą kiedy doceniono społeczny[241] charakter[141] chorób wenerycznych[222] i przyjęto zasadę, że walka z[65] chorobą weneryczną[251] nie może[5] ograniczać[501] się tylko do[62] leczenia[121] chorych[122]. 
1343~Janczewski Z.~Wielkie i małe sprawy małżeństwa~PZWL~1967~61~{brak}
Produkując hormony[142] męskie[242] jądra[112] są jednocześnie narządami rozrodczymi wytwarzającymi męskie[242] komórki[142] płciowe[242], czyli plemniki[142]. Powstają one i dojrzewają w[66] tak zwanych[262] kanalikach nasieniotwórczych[262]. W[66] jednym[261] wytrysku[161] nasienia znajduje[501] się przeciętnie około[8] dwieście[31] do[62] trzystu[32] milionów plemników, a często znacznie więcej. W[66] ciągu[161] miesiąca dojrzały[211], żyjący[211] płciowo mężczyzna wydala ponad[8] miliard[141] plemników, a dzieje[501] się to[41] zwykle przez[64] około[8] czterdzieści[34] lat życia[121]. 
1344~Janczewski Z.~Wielkie i małe sprawy małżeństwa~PZWL~1967~52~{brak}
W[66] życiu[161] płciowym[261] egoizm[111] przejawia[501] się chęcią uzyskania[121] własnego[221] zadowolenia[121] z[65] jednoczesnym[251] lekceważeniem przeżyć[122] partnera[121], czy partnerki[121]. Człowiek nie rodzi[501] się altruistą czy egoistą. Wiele[8] zależy od[62] wychowania[121] w[66] dzieciństwie i młodości[161]. Wiadome[211] jest, że wśród[62] jedynaków[122] częściej spotyka się[41] egoistów[142] niż[9] wśród[62] ludzi[122] pochodzących[222] z[62] rodzin wielodzietnych[222]. 
1345~Malec-Olecha J.~Mechanizmy obronne organizmu~PWN~1967~12~{brak}
Stan[111] taki[211] został[57] sklasyfikowany[211] w[66] immunologii[161] jako[61] odporność[111] wrodzona gatunkowa lub rasowa. Ten[211] rodzaj[111] odporności[121] jest[57] uwarunkowany[211] genetycznie i zależy w[66] dużym[261] stopniu od[62] właściwości[122] środowiska[121], w[66] którym[261] żyją zarówno ustrój[111] jak[9] zarazek[111]. Typowym[251] przykładem może[5] być tutaj reguła, że zwierzęta[112] stałocieplne[212] nie zapadają na[64] choroby[142] zakaźne[242], na[64] które[242] chorują zmiennocieplne[212]. 
1346~Malec-Olecha J.~Mechanizmy obronne organizmu~PWN~1967~59~{brak}
Podstawą jej[42] jest założenie[111], że zjawiska[112] odporności[121] opierają[501] się na[66] istnieniu[161] w[66] organiźmie wielkiej[221] różnorodności[121] klonów komórek immunologicznie kompetentnych[222], które[212] mogą bezpośrednio reagować z[65] odpowiadającą[251] sobie[43] grupą determinującą[251] antygenu i dają na[64] skutek[141] tej[221] reakcji[121] początek[141] nowym[232], licznym[232] komórkom potomnym[232] zdolnym[232] do[62] syntezy[121] wyłącznie jednego[221] przeciwciała[121] skierowanego[221] przeciwko[63] antygenowi[131], który[211] stanowił swoisty[241] bodziec[141] do[62] ich[42] intensywnego[221] rozmnażania[121]. 
1347~Malec-Olecha J.~Mechanizmy obronne organizmu~PWN~1967~67~{brak}
Ogłoszenie[111] dwóch[32] różnych[222] hipotez dotyczących[222] produkcji[121] przeciwciał w[66] ciągu[161] ostatnich[222] kilku[32] miesięcy świadczy o[66] tym[46], że zagadnienie[111] to[211] jest ciągle niewyjaśnione[211] i głęboko kontrowersyjne[211], jednakże ten[211] sam[211] fakt[111] świadczy również i o[66] tym[46], że znajduje[501] się ono w[66] centrum[161] zainteresowania[121] nauki[121], a pełne[211] rozwiązanie[111] tego[221] problemu będzie ukoronowaniem zarówno intuicji[121] twórczej[221], jak[9] i cierpliwości[121] badaczy[122]. 
1348~Malec-Olecha J.~Mechanizmy obronne organizmu~PWN~1967~114~{brak}
Mogłoby się wobec[62] tego[42] wydawać[501], że problem[111] chorób infekcyjnych[222], przynajmniej wywoływanych[222] przez[64] bakterie[142], już przestał lub w[66] najbliższej[261] przyszłości[161] zupełnie przestanie istnieć i że jest to[41] tylko kwestia odkrycia[121] jeszcze kilku[32] środków działających[222] przeciwko[63] tym[232] gatunkom bakterii[122], które[212] działaniu[131] obecnie znanych[222] chemoterapeutyków[122] nie podlegają. 
1349~Filipowicz B.~Głód utajony~PWN~1964~38~{brak}
Już poprzednik[111] Schmidta[/][121], profesor Bidder[/][111] utrwalił dobre[241] imię[141] katedry[121] swoimi pracami nad[65] zapotrzebowaniem i przemianą białka[121] w[66] organiźmie. W[66] osiągnięciach z[62] tej[221] dziedziny[121] Bidder[/][111] wyprzedził wielu[34] zachodnioeuropejskich[222] uczonych[122], takich[222] jak[9] Voit[/], Pettenkofer[/], Rubner[/], uznanych[222] autorytetów[122] w[66] zagadnieniach dotyczących[262] odżywiania[121]. Tak. Uniwersytet[111] Dorpacki[211], ostoja niemczyzny[121] w[66] tym[261] nadbałtyckim[261] kraju[161], a zarazem największy[211] ośrodek[111] naukowy[211] tych[222] stron, cieszył[501] się zasłużoną[251] sławą. 
1350~Filipowicz B.~Głód utajony~PWN~1964~46{?}~{brak}
Przez[64] krótki[241] okres[141] czasu pracował jeszcze w[66] klinice[161] psychiatrycznej[261] Uniwersytetu Dorpackiego[221], a następnie zmuszony[21] był[57] opuścić rodzinne[241] miasto[141] i nigdy już nie wrócił do[62] pracy[121] badawczej[221]. Przeniósł[501] się do[62] Petersburga[/], gdzie prowadził praktykę lekarską[241]. Myśli[112] przez[64] niego[44] rzucone[212] nie znalazły wówczas należytego[221] oddźwięku[121], a nazwisko[111] jego[42] było[57] rzadko cytowane[211] w[66] piśmiennictwie naukowym[261]. 
1351~Filipowicz B.~Głód utajony~PWN~1964~93~{brak}
Zasmakowały one bardzo w[66] kukurydzy[161] i z[65] każdym[251] dniem widać było poprawę w[66] ich[42] wyglądzie, usposobieniu[161], ruchliwości[161]. Po[+] prostu ten[211] pokarm[111] im[43] służył. Lecz przecież i te[212] krowy[112] były[57] skazane[212] na[64] monotonne[241] spożywanie[141] stale[8] tego[221] samego[221], mało urozmaiconego[221] pokarmu. Słusznie. Lecz w[64] skład[141] tego[221] pokarmu wchodziła kukurydza, zawierająca niewątpliwie jakąś[241] tajemniczą[241], życiodajną[241] substancję. 
1352~Filipowicz B.~Głód utajony~PWN~1964~101~{brak}
Aby przekonać Abderhaldena[/][141], Funk[/][111] powtórzył swoje[242] badania[142] z[65] tą[251] różnicą, że nie poprzestał na[66] badaniu[161] wagi[121] zwierząt doświadczalnych[222], lecz oznaczał również różnicę ilości[121] wprowadzanego[221] i wydalanego[221] azotu. Z[62] wielkości[121] tej[221] różnicy[121] można sądzić o[66] ilości[161] zatrzymanego[221] bądź[9] utraconego[221] przez[64] organizm[141] białka[121]. 
1353~Filipowicz B.~Głód utajony~PWN~1964~135~{brak}
Mellanby[/] postanowił sprawdzić te[242] spostrzeżenia[142] na[66] ludziach i jako[64] obiekt[141] badań przyjął klinikę ginekologiczną[241]. W[66] czasie porodu zdarzały[501] się wówczas często wypadki[112] sepsy[121]  ogólnego[221] zakażenia[121]. Spośród[62] dwudziestu[32] czterech[32] kobiet z[65] ogólnym[251] zakażeniem zmarło wówczas dwadzieścia[31] dwie[31]. Chorym[232] kobietom zaczęto więc podawać duże[242] dawki[142] witaminy[121] A[/]. Z[62] dziewięciu[32]  tylko jedna[211] zmarła[5]. 
1354~Filipowicz B.~Głód utajony~PWN~1964~190~{brak}
Rozpoczęto nową[241] serię eksperymentów na[66] szczurach. Karmiono je[44] znaną[251] nam już dietą, wywołującą[251] wysypkę na[66] skórze[161]. Dodawano do[62] diety[121] alkoholowy[241] wyciąg[141] z[62] ziaren kukurydzy[121], który[211], jak[9], wiadomo, zawiera witaminę B[+] jeden[/], objawy[112] zapalenia[121] wielonerwowego[221] nie występowały, zwierzęta[112] początkowo rozwijały[501] się dobrze, lecz po[66] kilku[36] tygodniach przestawały rosnąć i ginęły. 
1355~Filipowicz B.~Głód utajony~PWN~1964~237~{brak}
Wywołanie[111] eksperymentalnego[221] szkorbutu u[62] zwierząt oraz ogłoszenie[111] wyników uzyskanych[222] przez[64] Holsa[/][141] i Fröhlicha[/][141] było wielkim[251] wydarzeniem w[66] dziedzinie[161] badań nad[65] szkorbutem. Wyniki[142] swe[242] badacze ogłosili w[66] roku[161] tysiąc dziewięćset dwudziestym[261] pierwszym[261]. Sporo ich[42] spostrzeżeń było[57] już wcześniej znane[212], między[+] innymi stare[212] sugestie[112] Curtisa[/][121], że kiełkujące[212] nasiona[112] leczą szkorbut[141]. 
1356~Filipowicz B.~Głód utajony~PWN~1964~326~{brak}
Nadzieje[112] Ehrlicha[/][121] nie ziściły[501] się jednak, bądź[9] ziściły[501] się w[66] małym[261] tylko stopniu, i to[8] po[66] znacznie dłuższych[262] poszukiwaniach. Opanowano wreszcie śpiączkę, i to[8] głównie dzięki[63] preparatowi[131] odkrytemu w[66] roku[161] tysiąc dziewięćset dziewiętnastym[261] przez[64] Jacobsa[/][141] i Heidelbergera[/][141]. Była[5] to[41] również pochodna[111] arsenu, nazwana tryparsamidem. Opanowano również malarię, inną[241] z[62] plag[122] trapiących[222] ludzkość[141]. 
1357~Filipowicz B.~Głód utajony~PWN~1964~334~{brak}
Syntetyczny[211] sulfanilamid[111], a także różne[212] jego[42] pochodne[112] obejmowane[212] wspólną[251], znaną[251] już nam nazwą[151]  sulfonamidów, okazały[501] się bardzo aktywnymi lekami przeciwbakteryjnymi, bardziej aktywnymi niejednokrotnie niż[9] prontosil[111] Domagka[/][121]. Najwięcej światła[121] na[64] te[242] zagadnienia[142] rzuciły spostrzeżenia[112] [~] Woodsa[/][121] i [~] Fidesa[/][121], że kwas[111] para-aminobenzoesowy[211] wpływa hamująco na[64] działanie[141] sulfonamidów. 
1358~Słomczyńska M.~To o mnie mamo~PZWL~1964~34~{brak}
Znajduje[501] się w[66] sokach owocowych[262] i jarzynowych[262], naturalnie surowych[262], niegotowanych[222], gdyż gotowanie[111] w[66] dużym[261] stopniu niszczy witaminę C[/]. Witamina D[/] przeciwdziała[5] krzywicy[131]. Zawiera ją mleko[111], śmietanka, żółtko[111] i jest to[41] również jedyna witamina, którą[241] człowiek potrafi sam[211] wytworzyć pod[65] wpływem promieni[122] słonecznych[222]. Stąd znane[211] jest[57] powiedzenie[111], że słońce[111] zapobiega krzywicy[131]. 
1359~Zurzycki J.~Fotosynteza a problemy wyżywienia~WP~1963~30~{brak}
U[62] większości[121] liści[122] miękisz[111] asymilacyjny[21] jest[57] zróżnicowany[211] na[64] dwie[34] warstwy[142]. Górna warstwa składa[501] się z[62] pionowo wydłużonych[222] i gęsto obok[62] siebie[42] ustawionych[222] komórek bogatych[222] w[64] choroplasty[142]  jest to[41] tak zwany[211] miękisz[111] palisadowy[211]. Pod[65] nim[45] leży warstwa komórek o[66] bardziej nieregularnych[262] kształtach i luźnym[261] układzie[161]. 
1360~Zurzycki J.~Fotosynteza a problemy wyżywienia~WP~1963~43~{brak}
Jak[9] wykazały doświadczenia[112], podobnie natężenie[111] fotosyntezy[121] wzrasta tylko do[62] pewnej[221] granicy[121] w[64] miarę wzrostu natężenia[121] światła[121], a przy[66] bardzo silnym[261] oświetleniu[161] pozostaje stałe[211], niezależnie od[62] tego[42], czy światła[121] jest nieco więcej, czy nieco mniej. Zastosowanie[111] bardzo silnego[221] i długiego[221] naświetlenia[121] kliszy[121] daje zaczernienie[141] słabsze[241] niż[9] ekspozycja nieco słabsza. Zjawisko[111] to[211], znane[211] fotografom jako[61] solaryzacja, występuje też w[66] liściu. 
1361~Zurzycki J.~Fotosynteza a problemy wyżywienia~WP~1963~77~{brak}
Ponieważ jednak związki[112] chemiczne[212] z[65] różną[251] szybkością są[57] rozprowadzane[212] po[66] bibule[161], plamka będąca mieszaniną znacznej[221] ilości[121] rozmaitych[222] związków chemicznych[222] rozkłada[501] się na[64] szereg[141] plamek wtórnych[222]. Plamki[112] te[212] są niewidoczne[212], gdyż większość[111] wchodzących[222] w[64] grę związków chemicznych[22] jest bezbarwna. 
1362~Zurzycki J.~Fotosynteza a problemy wyżywienia~WP~1963~85~{brak}
Wywnioskowano z[62] tego[42], że w[66] żywej[261] komórce[161] fotosynteza składa[501] się z[62] dwu[32] etapów w[66] pierwszym[261] energia świetlna zostaje[57] zamieniona na[64] chemiczną[241] i przekształcona na[64] przykład[141] w[64] [~], w[66] drugim[261], który[211] już może[5] odbywać[501] się bez[62] światła[121], energia chemiczna zawarta w[66] [~] zostaje[57] zużyta do[62] redukcji[121] [~] na[64] węglowodany[142]. 
1363~Galinat A.~Współczesna cywilizacja a zdrowie człowieka~PZWL~1967~22~{brak}
Do[+] dziś nie wiadomo, dlaczego przebieg[111] choroby[121] był wówczas tak ostry[211] i gwałtowny[211], epidemie[112] dżumy[121] zdarzały[501] się nieraz, ale nigdy nie przybierały tak katastrofalnych[222] rozmiarów. Z[62] innych[222] chorób najwięcej ofiar pochłaniały: ospa, malaria, tyfus[111], trąd[111]. Beznadziejny[211] stan[111] higieny[121] ówczesnych[222] miast[122] sprawiał, że istniały tam[8] prawie[8] stale[8] ogniska[112] wielu[32] chorób zakaźnych[222], które[212] w[66] każdej[261] chwili[161] groziły wybuchem nowych[222] epidemii[122]. 
1364~Galinat A.~Współczesna cywilizacja a zdrowie człowieka~PZWL~1967~111~{brak}
Natomiast układ[111] nerwowy[211] człowieka[121] współczesnego[221] pracuje o[+] wiele intensywniej niż[9] układ[111] nerwowy[211] jego[42] przodków[122]. Dawni lekarze, z[62] epoki[121] przed[65] odkryciami Pasteura[/][121] i Kocha[/][121], uważali, że zdrowego[241] osobnika[141] powinna cechować harmonia pracy[121] wszystkich[222] jego[42] organów. Przeciążenie[111] tego[221] czy innego[221] układu prowadziło do [62] zaburzeń, których[222] objawem była[5] właśnie choroba. 
1365~Frankiewicz E., Dzięciołowski R.~Dzikie kaczki~PWRiL~1966~14~{brak}
W[66] ucieczce[161] przed[65] nieprzyjacielem pogrążają[501] się w[66] wodzie[161] nawet do[62] głębokości[121] trzydziestu[32] metrów. Do[62] lotu zrywają[501] się niechętnie, ciężko, często tłukąc skrzydłami o[64] powierzchnię wody[121]. Ot[141] mają mniej zwinny[241] niż[9] kaczki[112] właściwe[212], co[41] wiąże[501] się z[65] mniejszymi rozmiarami skrzydeł. Po[66] ziemi[161] chodzą niezdarnie na[66] dużych[262], osadzonych[262] daleko w[66] tyle[161] ciała[121] i szeroko rozstawionych[262] nogach. 
1366~Frankiewicz E., Dzięciołowski R.~Dzikie kaczki~PWRiL~1966~48~{brak}
W[66] upierzeniu[161] kaczora[121] siedzącego[221] na[66] wodzie[161] przeważają barwy[112] białe[212], silnie kontrastujące[212] z[65] ciemną[251] głową i szyją[151] oraz kasztanowymi bokami ciała[121]. W[66] locie kaczor wyróżnia[501] się ciemną[251] głową, białą[251] piersią i ciemnym[251] brzuchem, który[211] jest[57] oddzielony[211] białym[251] pasmem od[62] ciemnych[222] pokryw[122] podogonowych[222]. Układ[111] barw[122] jest więc odwrotny[211] niż[9] u[62] kaczora[121] krzyżówki[121] widzianego[221] w[66] locie (ciemnobrązowa pierś[111] i jasnoszary[211] brzuch[111]). 
1367~Frankiewicz E., Dzięciołowski R.~Dzikie kaczki~PWRiL~1966~56~{brak}
Materiał[111] do[62] wyściółki[121] gromadzi kaczka płaskonosa, podobnie jak[9] samice[112] wielu[32] innych[222] gatunków kaczek właściwych[222], wyłącznie z[62] najbliższego[221] otoczenia[121] gniazda[121] i nigdy nie przynosi go[42] z[+] daleka. Siedząc na[66] gnieździe nagina sąsiadujące[242] łodygi[142] i źdźbła[142] traw[122], tak aby[9] utworzyły rodzaj[141] żywego[221] okapu doskonale maskującego[221] gniazdo[141] od[62] góry[121]. 
1368~Frankiewicz E., Dzięciołowski R.~Dzikie kaczki~PWRiL~1966~103~{brak}
Obserwowane[212] na[66] wodzie[161] samce[112] wyglądają biało z[65] niewielką[251] ilością czerni[121] na[66] tyle[161] ciała[121]. Widać dużą[241], czarną[241] głowę i krótką[241] szyję[141] oraz krępą[241] sylwetkę. Okrągła biała plama pomiędzy[65] okiem a dziobem jest zwykle zauważalna. Samica wygląda na[64] znacznie mniejszą[241] od[62] samca[121]; wierzch[141] ciała[121] ma brązowawoszary[241] , dużą[241], brązową[241] głowę i biały[241] kołnierz[141]. 
1369~Frankiewicz E., Dzięciołowski R.~Dzikie kaczki~PWRiL~1966~145~{brak}
Wewnątrz[8] kosze[142] wyściełano suchą[251] trawą i liśćmi, zmieszanymi z[65] wilgotną[251] gliniastą[251] ziemią. Dotychczasowe[212], wprawdzie zaledwie paroletnie[212] doświadczenia[112] wykazały, że kaczki[112] najchętniej korzystały z[62] koszów (bez[62] względu na[64] ich[42] typ[141]) ustawionych[222] w[66] środku[161] pasów zarośli[122] wodnych[222] i zwróconych[222] otworem wlotowym[251] w[66] kierunku[161] otwartej[221] wody[121]. 
1370~Korsak A.~Doktorze, nerki bolą~PZWL~1963~47~{brak}
Mocz[111] daje obraz[141] przede[+] wszystkim funkcjonowania[121] układu moczowego[221], jednakże równocześnie mówi o[66] pewnych[262] schorzeniach wątroby[121] (barwniki[112] żółciowe[212]), o[66] spalaniu[161] tłuszczów w[66] organiźmie (aceton[111]), o[66] cukrzycy[161] (cukier[111] w[66] moczu[161]), o[66] fermentacji[161] jelitowej[261] (indykan[111]), o[66] niektórych[262] nowotworach (białko[111] Bensa-Honesa[/][121]) i tak dalej. 
1371~Korsak A.~Doktorze, nerki bolą~PZWL~1963~86~{brak}
Groźnym[251] objawem mogą być nie gojące[+] się[212] ranki[112] na[66] członku (zwykle w[66] okolicy[161] rowka zażołędnego[221]), które[212] pojawiają[501] się w[64] trzy[34] tygodnie[142] po[66] stosunku[161] z[65] chorą[251], zwykle przygodną[251] partnerką. Szczególnie niepokojący[211] jest twardy[211] naciek[111] otaczający[211] rankę i jego[42] bezbolesność[111]. Nawet, jeżeli ranka[111] się zagoiła[501], zgłoś[501] się natychmiast do[62] lekarza[121] wenerologa[121], gdyż zachodzi obawa zakażenia[121] kiłą. 
1372~Telko M.~Upławy u kobiet~PZWL~1963~27~{brak}
Nie wyleczone[212] stany[112] zapalne[212] w[66] pochwie[161] spowodowały wystąpienie[141] zapaleń szyjki[121] i jamy[121] macicy[121] oraz jajowodów, prowadząc do[62] ich[42] niedrożności[121]  a co[41] za[65] tym[45] idzie do[62] trwałej[221] niepłodności[121]. Mówiąc tu o[66] objawach zwróciłem uwagę na[64] pewne[242] możliwości[142] i konieczność[141] leczenia[121], pamiętając, że najważniejszą[251] rzeczą w[66] tych[262] stanach nie jest samo[211] leczenie[111], lecz zapobieganie[111], czyli niedopuszczanie[111] do[62] występowania[121] stanu chorobowego[221]. 
1373~Telko M.~Upławy u kobiet~PZWL~1963~47~{brak}
Codziennie rano[8] należy nacierać całe[241] ciało[141] zimną[251] wodą, co[41] bardzo korzystnie wpływa na[64] krążenie[141] krwi[121], oddychanie[141] oraz wzmacnia układ[141] nerwowy[241] i hartuje organizm[141]. Szczególnie należy przestrzegać czystości[121] narządów płciowych[222] zewnętrznych[222]. Codzienne[211] podmywanie[+] się[111] wodą z[65] mydłem musi przejść[5] w[64] nawyk[141] na[64] całe[241] życie[141]. Wskazane[212] są[57] codzienne[212] kąpiele[112], lub przynajmniej obmywanie[111] całego[221] ciała[121] ciepłą[251] wodą. 
1374~Blicharski J.~Opieka nad przewlekle chorym w domu~PZWL~1964~9~{brak}
W[66] etapie pierwszym[261] stosujemy masaże[142] kończyn, zginając je[44] i wyprostowując. W[66] etapie drugim[261] polecamy choremu[131], aby[9] wykonywał samodzielne[242] ruchy[142] kończyn zaczynając od[62] ruchów dłoni[121] i palców, ruchów stóp i przechodząc do[62] ruchów zginających[222] i wyprostnych[222] w[66] stawach łokciowych[262], kolanowych[262] i biodrowych[262]. W[66] dalszych[262] etapach sadzamy chorego[141] na[66] fotelu[161], oczywiście, najpierw mu w[66] tym[46] pomagając, później nalegając, aby[9] zrobił to[44] samodzielnie. 
1375~Blicharski J.~Opieka nad przewlekle chorym w domu~PZWL~1964~67~{brak}
Tkanka mózgowa zostaje[57] natomiast uszkodzona dopiero pośrednio, w[66] konsekwencji[161] zmian sklerotycznych[222]. Również i ostre[212] stany[112] zapalne[212] układu nerwowego[221] mogą powodować trwałe[241] jego[42] uszkodzenie[141] z[65] nieodwracalnymi skutkami na[64] całe[241] życie[141] człowieka[121]. Mam tu na[66] myśli[161] chorobę Heinego-Medina[/][121], czyli poliomyelitis[$], zwaną[241] też porażeniem dziecięcym[251]. 
1376~Bayer J.H.~Wrzód żołądka i dwunastnicy~PZWL~1963~11~{brak}
Choroba wrzodowa z[65] jej[42] typowym[251] przebiegiem jest, niestety smutnym[251] i wyłącznym[251] "przywilejem" człowieka[121]. I wydaje[501] się, że jest ona udziałem współczesnego[221] człowieka[121] w[66] większym[261] stopniu niż[9] poprzednich[222] pokoleń. Dlatego niektórzy upatrują jej[42] przyczynę we[66] wzrastającym[261] tempie współczesnego[221] życia[121] i związanym[261] z[65] tym[45] coraz większym[251] napięciem nerwowym[251]. 
1377~Bayer J.H.~Wrzód żołądka i dwunastnicy~PZWL~1963~49~{brak}
Dzięki[63] temu[43] przynajmniej przez[64] noc[141] żołądek[111] i zmieniona zapalnie jego[42] część[141] przyodźwiernikowa nie są[57] drażnione[212] mechanicznie i chemicznie przez[64] zalegające[242] kwaśne[242] resztki[142] pokarmowe[242], co[41] sprzyja, oczywiście leczeniu[131]. Wytrwałym[251] kilkutygodniowym[251] nieraz płukaniem żołądka osiąga się[41] często tak dużą[241] poprawę, że odźwiernik[111] staje[501] się znów dostatecznie drożny[211], aby[9] normalne[211] odżywianie[111] chorego[121] było możliwe[211]. 
1378~Bayer J.H.~Wrzód żołądka i dwunastnicy~PZWL~1963~54~{brak}
Moment[111] przejścia[121] wrzodu w[64] nowotwór[141] jest[57] niesprecyzowany[211] i trudny[211] do[62] ustalenia[121]. Dlatego przy[66] istnieniu[161] nawet nikłych[222] danych[122] uzasadniających[222] podejrzenie[141] o[64] przemianę nowotworową[241] u[62] ludzi[122] starszych[222] z[65] wrzodem modzelowatym[251] w[66] okolicy[161] odźwiernika lub na[66] krzywiźnie[161] małej[261]  zarówno interniści, jak[9] i chirurdzy opowiadają[501] się za[65] wczesną[251] resekcją żołądka. 
1379~Margolis A.~Cukrzyca u dzieci~PZWL~1964~20~{brak}
Ciała[112] ketonowe[212] są kwaśne[212]. Nadmiar[111] kwasów szkodzi ustrojowi[131], zagraża jego[42] życiu[131], zatruwa go[44], uniemożliwia korzystanie[141] z[62] tej[221] niewielkiej[221] ilości[121] glikozy[121], jaka zdołała przedostać[501] się do[62] komórek. Komórki[112] przestają pracować, giną jak[9] ryba bez[62] wody[121]. Skomplikowana "maszyna" organizmu człowieka[121] zwalnia bieg[141], staje[5]. 
1380~Zygiert Z.~Jak ustrzec dziecko od choroby~PZWL~1963~34~{brak}
Zakażenie[111] to[211] jest[57] spowodowane[211] zarazkiem w[66] kształcie pręcika, nazywanym[251] prątkiem gruźlicy[121]. Następstwa[112] zakażenia[121] mogą być bardzo różne[212], zależnie przede[+] wszystkim od[62] odporności[121] dziecka. Wniknięcie[111] prątków może[5] nie powodować żadnych[222] objawów choroby[121], gdy odporność[111] jest bardzo duża. Przy[66] mniejszej[261] odporności[161] rozwija[501] się choroba przewlekła[211], a przy[66] braku[161] odporności[121]  ostra, szybko postępująca. 
1381~Modrzejewska-Kidawa B.~O nowotworach u dzieci~PZWL~1965~4~{brak}
Dziecko[111] w[66] normalnych[262] warunkach nie jest[57] narażone[211] na[64] długotrwałe[241] działanie[141] czynników szkodliwych[222], również organizm[111] przeciętnie zdrowego[221] dziecka rzadziej dotknięty[211] jest[57] przewlekłymi chorobami. A jednak zdarzają[501] się nowotwory[112] i w[66] wieku[161] dziecięcym[261]. Wiele[31] spośród[62] nich[42] powstaje na[66] tle zaburzeń rozwojowych[222]. Wiemy, że dzieci[112] czasem[8] przychodzą na[64] świat[141] z[62] różnego[221] rodzaju[121] wadami wrodzonymi, jak[9] na[64] przykład[141] wilcza paszcza, przepukliny[112], krzywa[211] nóżka i tym[232] podobne[212]. 
1382~Modrzejewska-Kidawa B.~O nowotworach u dzieci~PZWL~1965~7~{brak}
Nowotwory[112] łagodne[212] na[+] ogół nie powodują pogarszania[+] się[121] stanu ogólnego[221] chorego[121], jego[42] wyniszczenia[121], nie wywołują na[64] przykład[141]: anemii[121], utraty[121] łaknienia[121] czy ubytku[121] wagi[121] ciała[121], co[44] obserwujemy w[66] przypadkach nowotworów złośliwych[222]. W[66] czasie operacji[121] nowotworu należy go[44] usunąć doszczętnie, to[41] znaczy w[66] całości[161], gdyż w[64] ten[241] sposób[141] zabezpieczamy[501] się przed[65] możliwością jego[42] odrastania[121]. 
1383~Bielicka I.~Kłopotliwe pytania~PZWL~1965~16~{brak}
Rodzice powinni tolerancyjnie i spokojnie podchodzić do[62] tych[222] zainteresowań i "podglądań" dziecięcych[222], nie czyniąc z[62] tego[42] rzeczy[121] wstydliwej[221] i podlegającej[221] karze[131]. Nie jest[57] natomiast wskazane[211] uprawianie[111] nieskrępowanego[221] "nudyzmu" przez[64] dorosłych[242] domowników[142]  tendencje[112] tego[221] rodzaju[121] ze[62] strony[121] ojca[121] lub matki[121] mają w[66] sobie[46] zawsze coś[44] z[62] niezdrowego[221] ekshibicjonizmu, pobudzającego[221] dziecko[141] w[66] niewłaściwym[261] kierunku[161]. 
1384~Bielicka I.~Kłopotliwe pytania~PZWL~1965~56~{brak}
Obeznane[212] bywają[57] one wprawdzie z[65] podręcznikowymi wiadomościami z[62] zakresu higieny[121] i żywienia[121] dzieci[122], lecz ich[42] znajomość[111] wiedzy[121] o[66] dzieciach bywa na[+] ogół zbyt[8] powierzchowna, by[9] zdawały sobie[43] sprawę z[2] istnienia[121] całej[221] skali[121] różnic indywidualnych[222], wyczytane[212] zaś normy[112] i liczby[112] przesłaniają im[43] łatwo kryteria[142] zdrowego[221] rozsądku[121]. 
1385~Bielicka I.~Kłopotliwe pytania~PZWL~1965~80~{brak}
Proces[111] podziału i kojarzenia[+] się[121] komórek rodzicielskich[222] stwarza nieskończoną[241] liczbę rozmaitych[222] kombinacji[122] cech[122] ojca[121] i matki[121] i niemożliwe[211] jest przewidzieć, jakimi cechami zostanie[57] dane[211] dziecko[111] obdarzone[211], [~] Scheinfeld[/] podaje liczbę siedemdziesiąt trylionów jako[64] określającą[241] w[66] przybliżeniu[161] ilość[141] możliwych[222] odmiennych[222] kombinacji[122] genetycznych[222] w[66] kalejdoskopie elementów dziedzicznych[222] (genów) matki[121] i ojca[121]. 
1386~Jurowska M., Stromenger Z., Werner S.~Czy wiecie dlaczego~WP~1966~35~{brak}
Może[8] mają one jakieś[242] zbiorniki[142], w[66] których[262] zabierają ze[65] sobą zapasy[142] powietrza[121] pod[64] wodę? Ba[7]... zbiorniki[112]  to[41] się zawsze pierwsze[211] nasuwa[501] na[64] myśl[141] w[66] takich[262] razach, a już zwłaszcza tym[43], co[9] przeczytali ["]Jak się[41] wysysa tlen[141]["]. Ale gdybyśmy spytali anatomów[142], stwierdziliby autorytatywnie, w[66] ciele wspomnianych[222] zwierząt nie[+] ma żadnych[222] rezerwuarów na[64] powietrze[141], z[65] wyjątkiem może[8] wielorybów, u[62] których[222] jedna[211] z[62] jam[122] nosowych[222] mogłaby być[57] za[64] coś[44] takiego[221] uważana. 
1387~Jurowska M., Stromenger Z., Werner S.~Czy wiecie dlaczego~WP~1966~74~{brak}
W[66] tym[261] momencie kończy[501] się krótki[211] okres[111] światłolubności[121] młodych[222] małżonków[122]. Odtąd zagrzebują[501] się one w[66] ziemi[161] lub wgryzają w[64] drewno[141] i zapoczątkowują żywot[141] nowego[221] gniazda[121] termiciego[221]. Samica bowiem składa jaja[142], z[62] których[222] wkrótce wylęgają[501] się larwy[112]. Specjalnych[222] kłopotów z[65] karmieniem nie[+] ma, gdyż całe[211] towarzystwo[111] żywi[501] się czymś[45], co[41] dla[62] większości[121] zwierząt, nawet roślinożernych[222], jest w[+] ogóle nieprzyswajalne[211], bo zwykłym[251] drewnem. 
1388~Jurowska M., Stromenger Z., Werner S.~Czy wiecie dlaczego~WP~1966~137~{brak}
W[66] naszym[261] przypadku[161], jeśli obserwowane[212] ziarnka[112] utraciły część[141] elektronów, co[41] do[62] których[222] umownie uznajemy, że mają ładunek[141] elektryczny[241] ujemny[241], to[9] pozostaje w[66] nich[46] przewaga ładunków elektrycznych[222] o[66] przeciwnym[261] znaku[161]  dodatnich[222]. Jednocześnie elektrony[112], które[212] przeszły[5] na[64] torebkę, przeważyły jej[42] ładunek[141] na[64] stronę ujemną[241]. 
1389~Jurowska M., Stromenger Z., Werner S.~Czy wiecie dlaczego~WP~1966~226~{brak}
U[62] Darwina[/][121] sprawa wyglądała nieco zawilej[8], ale również jak[+] najbardziej dla[62] zmieniającego[+] się[221] gatunku[121] utylitarnie, bo walka o[64] byt[141] w[66] jej[42] konsekwencji[161] zachodząca selekcja doprowadzały do[62] tego[42], że w[+] ogóle z[62] każdego[221] pokolenia[121] przeżywało przede[+] wszystkim to[211] potomstwo[111], które[211] górowało nad[65] pozostałymi właściwościami choć odrobinę lepiej przystosowanymi do[62] panujących[222] w[66] otoczeniu[161] warunków. 
1390~Jurowska M., Stromenger Z., Werner S.~Czy wiecie dlaczego~WP~1966~233~{brak}
Tak więc jeden[211] z[62] zasadniczych[222] elementów wynalazku[121] maszyny[121] parowej[221]  automatyzacja sterowania[121] wlotem i wylotem pary[121] z[62] cylindra przez[64] uzależnienie[141] tych[222] czynności[122] od[62] ruchu[121] tłoka  był wynikiem nie tylko sprytu małego[221] Humphreya[/][121], ale i jego[42] chęci[121] uniknięcia[121] niepotrzebnych[222], nieproduktywnych[222] wysiłków. 
1391~Jurowska M., Stromenger Z., Werner S.~Czy wiecie dlaczego~WP~1966~259~{brak}
Otóż wbrew[63] temu[43], co[44] myślano dotychczas, de[+] Barry[/] wykazał, że porosty[112] nie są wcale jakimś[251] określonym[251] organizmem, lecz składają[501] się z[62] dwu[32] odrębnych[222] jednostek roślinnych[222]: glonu, grzyba, a więc komponentów należących[222] do[62] zupełnie różnych[222] grup systematycznych[222], które[212] jednak bytują w[66] stałym[261] i nieprzerwanym[261] wzajemnym[261] współżyciu[161]. 
1392~Jurowska M., Stromenger Z., Werner S.~Czy wiecie dlaczego~WP~1966~315~{brak}
Grupa pokarmów zawierających[222] jady[142] i trucizny[142] chyba nie będzie[56] budziła[52] sprzeciwów co[41] do[62] swej[221] niejadalności[121], chociaż i tu każdy[211] rolnik[111] może[5] powiedzieć, że na[64] przykład[141] łubin[141], zawierający[241] w[66] zasadzie[161] w[66] nasionach trucizny[142], przez[64] moczenie[141] można jednak "odgoryczać", zamieniając w[64] wartościowy[241] i nieszkodliwy[241] pokarm[141] dla[62] zwierząt gospodarskich[222]. 
1393~Jurowska M., Stromenger Z., Werner S.~Czy wiecie dlaczego~WP~1966~323~{brak}
Nitka, po[66] której[261] tym[251] razem[151] dojść[5] zechcemy do[62] naszego[221] "kłębka", podobna jest do[62] wełny[121] i zwie[501] się lanitalem[151]. Źródła[112], które[212] dostarczyły białka[121] do[62] jej[42] wytworzenia[121], są bardzo różnorodne[212], a więc przede[+] wszystkim będą to[41]: mleko[111] krowie[211], ziemne[212] orzeszki[112], ziarna[112] soi[121], odpadki[112] rybne[212]. Z[65] czasem[151] sztucznie otrzymane[211] włókno[111] przestało imponować człowiekowi. 
1394~Jurowska M., Stromenger Z., Werner S.~Czy wiecie dlaczego~WP~1966~339~{brak}
Wówczas wyręczają ją bakterie[112] i z[62] takiego[221] kielicha daleko po[66] okolicy[161] zaczyna[501] się rozchodzić charakterystyczny[211] odór[111] gnijącego[221] mięsa[121]. Ten[211] sygnał[111] przywabia muchy[142], dla[62] których[222] owa substancja jest najpożądańszym[251] terenem do[62] składania[121] jaj. Los[111] ich[42] samych[222] nie gra[5] roli[121]: najistotniejsze[211] dla[62] nich[42] jest umieszczenie[111] wśród[62] gnijącego[221] mięsa[121] swoich[222] jaj. 
1395~Jurowska M., Stromenger Z., Werner S.~Czy wiecie dlaczego~WP~1966~370~{brak}
Im[9] większe[241] koło[141] obiega ciężarek[111], tym[9] jeden[211] obrót[111] trwa dłużej. Zależność[141] tę zupełnie łatwo można sprawdzić na[66] naszym[261] modelu[161]. Ale też zupełnie podobne[241] zjawisko[141] mogą zaobserwować kosmonauci. Im[9] wyżej leży kołowy[211] tor[111] satelity[121], tym[9] dłużej trwa jeden[211] obieg[111] dokoła[62] planety[121]. Fizyka[141] wcale nie dziwi to[211] podobieństwo[111]. 
1396~Wojtusiak R.~Ewolucja życie psychicznego zwierząt~PWN~1966~11~{brak}
Obrona, opieka[111] nad[65] potomstwem i wiele[31] innych[222] działań instynktowych[222] u[62] owadów oparta jest[57] na[66] podziale pracy[121], będącej[221] wynikiem zróżnicowania[121] morfologicznego[221] poszczególnych[222] grup osobników[122], czyli na[66] polimorfizmie postaci[122] . Polimorfizm[111] ten[211] jest między[+] innymi wynikiem odpowiedniego[221] odżywiania[121] larw przez[64] kastę robotniczą[241]. Jest to[41] dziedzina, w[66] której[261] człowiek mimo[62] tylowiecznej[221] wiedzy[121], czuje[501] się jeszcze zupełnym[251] nowicjuszem. 
1397~Sokołowski J.~Perkoz dwuczubny~NK~1967~27~{brak}
Nagłym[251] rzutem i z[65] pomocą skrzydeł podnosił[501] się z[62] podłogi[121], a gdy stanął, wstrząsnął całym[251] ciałem, aby[9] ułożyć pióra[142] i schować skrzydła[142], po[66] czym[46] zaraz ruszył do[62] ucieczki[121]. Już Heinroth[/] [~] opisał, w[64] jaki[241] sposób[141] chodzi perkoz dwuczubny[211], zgodnie z[65] jego[42] opisem ptak, z[65] którym[251] przeprowadzałem doświadczenia[142] biegł drobnymi, szybkimi kroczkami trzy[34] do[62] czterech[32] metrów. 
1398~Sokołowski J.~Perkoz dwuczubny~NK~1967~64~{brak}
Według[62] tego[221] autora[121] gniazda[112] perkozów nawet w[66] swym[261] wnętrzu[161] nie wykazują wyższej[221] temperatury[121], mogącej[221] ewentualnie pochodzić z[62] procesów gnilnych[222], a kiedy perkoz przez[64] dłuższy[241] czas[141] nie wysiaduje, temperatura warstw powierzchniowych[222], rozgrzanych[222] poprzednio przez[64] ciało[141] ptaka[121], spada do[62] temperatury[121] wody[121] otaczającej[221] gniazdo[141]. Wszyscy późniejsi autorzy przyjęli tezę Schiermanna[/][121]. 
1399~Sokołowski J.~Perkoz dwuczubny~NK~1967~71~{brak}
Obserwowane[211] przeze[64] mnie[44] pisklę[111] w[66] wieku[161] najwyżej dwa do[62] trzech[32] dni[122] nurkowało siedem[34] razy[122] z[62] rzędu i z[65] bardzo krótkimi przerwami tuż przy[66] łodzi[161], na[66] której[261] stałem. Energicznie odbijając[501] się nogami znikało pod[65] wodą co[+] najmniej na[64] jeden[241] metr[141] głęboko i przepływało pod[65] powierzchnią około[8] cztery[34] metry[142]. A zatem młode[212] perkozy[112] potrafią od[62] pierwszych[222] dni[122] życia[121] doskonale nurkować. 
1400~Prot E., Łuczak J.~Zagadnienia ekologii zwierząt~PWN~1967~6~{brak}
Omówione[212] będą[57] te[212] osiągnięcia[112] biocenologii[121], które[212] weszły już na[+] trwałe do[62] nauki[121] jako[61] teorie[112] naukowe[212], jak[9] i kwestie[112] sporne[212] czekające[212] jeszcze na[64] rozwiązanie[141]. Głównym[251] obiektem rozważań będą zagadnienia[112] ekologii[121] zwierząt. Oczywiście, pewne[212] najogólniejsze[212] problemy[112] ekologii[121] ogólnej[221] dotyczą zarówno roślin, jak[9] i zwierząt, jednak ekologia roślin  to[41] dziedzina wiedzy[121] rozwijająca[+] się samoistnie, mająca własne[242] problemy[142] i własne[242] metody[142] badań. 
1401~Prot E., Łuczak J.~Zagadnienia ekologii zwierząt~PWN~1967~53~{brak}
Roślinożerny[211] gatunek[111] ptaka[121] nie będzie[56] przeszkadzał[52] w[66] występowaniu[161] w[66] swoim[261] środowisku[161] owadożernemu ptakowi z[62] racji[121] istniejących[222] między[65] nimi różnic pokarmowych[222]; pewien[211] gatunek[111] komara[121] rozmnażający[+] się[211] wyłącznie w[66] małych[262] zbiornikach wody[121], powstających[262] w[66] dziuplach drzew, nie będzie[56] konkurował[52] o[64] miejsca[142] wylęgu[121] z[65] gatunkami rozmnażającymi[+] się w[66] otwartych[262] zbiornikach leśnych[262]. 
1402~Prot E., Łuczak J.~Zagadnienia ekologii zwierząt~PWN~1967~61~{brak}
Na[66] Balearach[/][162], podobnie jak[9] na[66] Teneryfie[/][161], w[66] obu[36] typach lasów żyje tylko jeden[211] gatunek[111] sikory[121], który[211] w[6] Anglii[/][161] znany[211] jest[57] tylko z[62] lasów liściastych[222]. Przypuszcza się[41], że to[41] brak[111] konkurentów[122] pozwala sikorom Balearów[/][122] i Teneryfy[/][121] na[64] opanowanie[141] obu[32] typów lasu. 
1403~Prot E., Łuczak J.~Zagadnienia ekologii zwierząt~PWN~1967~142~{brak}
Innym[251] przykładem w[66] pełni[161] udanej[261] walki[121] z[65] gatunkiem szkodliwym[251] dla[62] człowieka[121] było ograniczenie[111] liczebności[121] opuncji[121] w[66] Australii[/][161], którą[241] szczegółowo opisał Huffaker[/]. W[66] Australii[/][161], z[62] zawleczonych[222] tam[8] sześciu[32] gatunków opuncji[121], tylko jeden[211], Opuntia[+] stricta[$] wymknął[501] się spod[62] kontroli[121] biocenozy[121] i człowieka[121] opanowując olbrzymie[242] treny[142]. 
1404~Prot E., Łuczak J.~Zagadnienia ekologii zwierząt~PWN~1967~150~{brak}
Dopiero od[+] niedawna zaczęto stosować w[66] walce[161] biologicznej[261] pasożyty[142] zwierzęce[142], bakterie[142], grzyby[142] i wirusy[142]. Pierwsze[242] większe[242] prace[142] badawcze[242] prowadził d'Herelle[/] w[66] roku[161] tysiąc dziewięćset jedenastym[261] w[66] Meksyku[/][161]. Obserwował on przebieg[141] epizoocji[121] (epidemii[121] u[62] zwierząt) wśród[62] szkodników[122] roślin, szarańczy[121] pochodzącej[221] z[62] Gwatemali[/][121]. W[64] rok[141] po[66] pojawieniu[+] się[161] epizoocji[121] populacje[112] szarańczy[121] znacznie się zmniejszyły[501]. 
1405~Żabiński J.~Człowiek jest plastyczny~LSW~1963~40~{brak}
W[66] odróżnieniu[161] od[62] tej[221] niewielkiej[221] grupy[121] komórek, która wytworzy jedynie właściwe[241] ciało[141] przyszłego[221] niemowlęcia, a tymczasem tkwi przy[66] jednym[261] z[62] biegunów tej[221] pustej[221] kuleczki[121]  wszystko[44] razem[8] nazywamy pęcherzykiem zarodkowym[251], termin[141] "zarodek[111]" rezerwując tylko dla[62] owej[221] grudki[121]. Proszę, jednak pamiętać, że ścianki[112] pęcherzyka są[57] też zbudowane[212] z[62] komórek powstałych[222] z[62] jaja[121]. 
1406~Żabiński J.~Człowiek jest plastyczny~LSW~1963~66~{brak}
Krew[111], serce[111] i cały[211] układ[111] rozgałęzionych[222] rur naczyniowych[222] są wytworem owego[221] środkowego[221] listka zarodkowego[221], czyli mezodermy[121], ściśle w[66] tym[261] miejscu[161], gdzie w[66] rurce[161] nerwowej[261] zaczynaj[501] się wyodrębniać pęcherze[112] mózgowe[212], a więc tuż pod[65] partią głowową[251], w[66] jednolitym[261] płatku[161] mezodermy[121] po[66] prawej[261] i lewej[261] stronie[161] powstają dwa[31] zgrubienia[112], wewnątrz[62] których[222] tworzą[501] się szczeliny[112]. 
1407~Żabiński J.~Człowiek jest plastyczny~LSW~1963~128~{brak}
[>] cienkowłosi Europejczycy mają ich[42] około[62] trzystu[32] na[66] centymetrze kwadratowym[261] głowy[121], podczas[+] gdy grubowłosi Chińczycy  niewiele ponad[64] dwieście[34]. Łysienie[111], oczywiście to[211] naturalne[211], a nie wywołane[211] chorobami skórnymi, nie ma też nic[44] wspólnego[221] z[65] ogólną[251] starczą[251] atrofią czy niedomogami skóry[121], jest jedynie następstwem bezpowrotnego[221] zasychania[121] brodawek włosowych[222], co[41]  jak[9] się zdaje[501]  jest[57] uzależnione[211] od[62] specjalnych[222] genów. 
1408~Konarska-Szubska A.~Koty~PWRiL~1966~11~{brak}
Kot[111] w[66] domu[161] sprawia tę przyjemność[141], a fakt[111] obcowania[121] ze[65] zwierzęciem daje wiele[34] radości[122]. Przyroda, a więc rośliny[112] i zwierzęta[112], ma duży[241] wpływ[141] na[64] człowieka[141]. Można odróżnić wpływ[141] bierny[241], w[66] którym[261] odgrywa rolę spokój[111], pozbawiona gorączkowości[121] atmosfera, piękno[111] roślin i zwierząt, a często sama[211] ich[42] sylwetka czy ruch[111] w[66] czasie zabawy[121] sprawiają człowiekowi przyjemność[141]. 
1409~Konarska-Szubska A.~Koty~PWRiL~1966~19~{brak}
Długość[111] tułowia wynosi około[62] dwóch[32] metrów, ogona dziewięćdziesiąt[34] centymetrów. Młode[212] lwy[112] (do[62] szóstego[221] miesiąca życia[121]) odznaczają[501] się większym[251] lub mniejszym[251] centkowaniem na[66] całym[261] ciele znikającym[251] niemal bez[62] śladu u[62] zwierząt dorosłych[222]. Lew zamieszkuje otwarte[242] równiny[142], nie mając stałej[221] kryjówki[121]: wędruje z[62] miejsca[121] na[64] miejsce[141], ale przy[66] tym[46] jest bardziej leniwy[211] od[62] innych[222] kotowatych[122] i nie lubi daleko chodzić na[64] łowy[142]. 
1410~Konarska-Szubska A.~Koty~PWRiL~1966~108~{brak}
Niedopuszczalne[211] jest karmienie[111] kotów rybą nieświeżą[251]. Trzeba pamiętać, że nawet odrobinę nieświeże[212] ryby[112] zawierają trujące[242] substancje[142], tak zwane[242] ptomainy[142], których[222] nie niszczy nawet długie[211] gotowanie[111]. Przed[65] daniem kotu ryby[121] do[62] zjedzenia[121] należy usunąć z[62] niej[42] ości[142], bo chociaż sok[111] żołądkowy[211] kota[121] ma zdolność[141] rozpuszczania[121] ich[42], jednakże zanim to[41] nastąpi, mogą one przebić[5] ściankę żołądka[121]. 
1411~Konarska-Szubska A.~Koty~PWRiL~1966~155~{brak}
Często zdarza[501] się, że kotu uwięźnie w[66] przełyku[161] lub jamie[161] ustnej[261] ciało[111] (obce[211] kawałek[111] kości[121], kłębek[111] nici[122], igła i tak dalej). Objawia[501] się to[41] niepokojem zwierzęcia, trudnościami przełykania[121] oraz często powtarzającymi[+] się odruchami wymiotnymi. Pomoc[111] może[5] być[57] udzielona tylko przez[64] lekarza[141]. 
1412~Landowski Jan~Papużki faliste~PWRiL~1967~87~{brak}
Znacznie rzadziej przerasta dziób[111]. Aby[9] temu[43] zapobiec, daje się[41] papużkom, jak[9] to[44] już wspomniano, "do[62] ogryzania[121]" świeże[242] gałązki[142]. Dzięki[63] temu[43] następuje ścieranie[+] się[111] nadmiernie wyrastającego[221] rogu[121] dzioba. Obcując z[65] papużkami należy się z[65] nimi obchodzić[501] łagodnie i spokojnie. Nie znoszą one gwałtownych[222] i nerwowych[222] ruchów, które[212] je[44] płoszą. 
1413~Landowski Jan~Papużki faliste~PWRiL~1967~100{?}~{brak}
W[66] hodowli[161] papużek zdarzają[501] się niejednokrotnie schorzenia[112] wywołane[212] mechanicznie, na[64] przykład[141] złamania[112] i pęknięcia[112] kości[122] oraz rany[112]. Ptak ze[65] złamanym[251] skrzydłem powinien mieć zapewniony[241] spokój[141] w[66] osobnej[261] klateczce[161] z[65] kilkoma grządkami, co[41] umożliwi mu wspinanie[+] się[141] i wykluczy próby[142] fruwania[121]. Przy[66] złamaniu[161] skrzydła[121] można niekiedy z[65] powodzeniem stosować usztywniające[242] opatrunki[142] z[62] opaski[121] gipsowej[221]. 
1414~Szarski H.~Historia zwierząt kręgowych~PWN~1967~45~{brak}
Przede[+] wszystkim zapewne upłynęło wiele[8] czasu zanim nerki[112] prakręgowców[122] opanowały istotnie w[66] pełni[161] sztukę wydalania[121] nadmiaru wody[121]. Po[+] drugie praca nerki[121] jest kalorycznie kosztowna  pochłania energię. Dlatego każde[211] urządzenie[111] zmniejszające[211] ten[241] wydatek[141] przynosi zwierzęciu[131] bezpośrednią[241] korzyść[141]. Taką[241] korzyść[141] dawał okrywający[211] ciało[141] pancerz[111]. 
1415~Szarski H.~Historia zwierząt kręgowych~PWN~1967~92~{brak}
Z[65] trybem życia[121] ryby[121] związany[211] jest[57] przede[+] wszystkim kształt[111] jej[42] ciała[121]. Ryby[112] zdolne[212] do[62] szybkiego[221] i bardzo wytrwałego[221] ruchu[121], jak[9] na[64] przykład[141] śledzie[112], makrele[112] lub tuńczyki[112], mają ciało[141] wysmukłe[241], płetwę ogonową[241] średniej[221] wielkości[121], płetwy[142] nieparzyste[242] niewielkie[242], nieraz liczne[242]. Tego[221] rodzaju[121] budowa jest wynikiem kompromisu między[65] skrajnym[251] przystosowaniem do[62] wytrwałości[121] pływania[121] a znaczną[251] zdolnością do[62] wytwarzania[121] wysokich[222] przyspieszeń. 
1416~Szarski H.~Historia zwierząt kręgowych~PWN~1967~134~{brak}
Prawdopodobnie również w[66] chłodnym[261] klimacie gór powstały[5] płazy[112] bezogonowe[212], chociaż dziś są one najliczniejsze[212] w[66] podzwrotnikowych[262] puszczach. Najważniejszym[251] śladem pierwotnego[221] przystosowania[121] do[62] wody[121] szybko płynącej[221] jest charakterystyczny[211] kształt[111] typowych[222] larw tej[221] grupy[121]. Kijanki[112] płazów bezogonowych[222] mają wysoce hydrodynamiczny[241], opływowy[241] kształt[141] ciała[121], a jednak nie są dobrymi pływakami. 
1417~Szarski H.~Historia zwierząt kręgowych~PWN~1967~181~{brak}
Im[9] więcej osobników[122] żyje równocześnie, tym[9] obszerniejszy[211] jest zakres[111] zmienności[121], a więc gatunek[111] tym[9] łatwiej zwalcza skrajne[242] wahania[142] warunków środowiska[121] i tym[9] obszerniejszy[211] jest wybór[111], z[62] którego[221] może[5] korzystać dobór[111] naturalny[211], jeśli zmieniające[+] się[212] warunki[112] środowiska[121] będą[56] wymagały[52] zmian w[66] budowie[161] i biologii[161], to[9] wśród[62] osobników[122] gatunku[121] liczniejszego[221] szybciej znajdą[501] się nosiciele[112] potrzebnych[222] właściwości[122]. 
1418~Szarski H.~Historia zwierząt kręgowych~PWN~1967~189~{brak}
Jednym[251] z[62] niespodziewanych[222] przejawów tego[221] przystosowania[12] jest wysokość[111] optymalnej[221] temperatury[121], czyli około[8] jedenaście[31] stopni Celsjusza[/][121]. Większość[111] gadów zaczyna być czynna gdy jest znacznie cieplej. Hatteria[111] to[41] zwierzę[111] mięsożerne[211], którego[221] pokarmem są różne[212] bezkręgowce[112], prawdopodobnie również jaja[112] i pisklęta[112] ptaków, gnieżdżących[+] się[222] na[66] wyspach zamieszkałych[262] przez[64] tego[241] gada[141]. 
1419~Szarski H.~Historia zwierząt kręgowych~PWN~1967~236~{brak}
Długie[212] nogi[112] zmniejszają również niebezpieczeństwo[141] zaczepienia[121] skrzydłami o[64] ziemię lub rośliny[142]. Stopy[112] ptaka[121] odrywają[501] się od[62] podłoża[121] dopiero w[66] chwili[161], gdy ciało[111] osiągnęło już maksymalną[241] szybkość[141] startową[241]. Odrywające[+] się[212] stopy[112] wpływają hamująco na[64] szybkość[141] tułowia i to[8] tym[9] silniej, im[9] ich[42] masa jest większa. 
1420~Szarski H.~Historia zwierząt kręgowych~PWN~1967~278~{brak}
Przy[66] omawianiu[161] Synapsida[$] wymieniono już najważniejsze[242] cechy[142] szkieletu ssaków, a mianowicie: żuchwa zbudowana z[62] jednej[221] kości[121] wsparta jest[57] na[66] kości[161] skroniowej[261], podniebienie[111] wtórne[211] jest obecne[211], są dwa[31] kłykcie[112] potyliczne[212], kończyny[112] umieszczone[212] pod[65] tułowiem unoszą w[66] ruchu[161] ciało[141] wysoko nad[65] ziemią. 
1421~Szarski H.~Historia zwierząt kręgowych~PWN~1967~325~{brak}
Złożony[211] żołądek[111] ma jedną[241] z[62] komór wysłanych[222] grubym[251] nabłonkiem i silnie umięśnioną[241]. Jej[42] skurcze[112] kruszą chitynowe[242] pancerze[142] połkniętych[222] owadów za[65] pomocą zmieszanych[222] z[65] nimi kamyków i ziarn piasku[121]. Do[62] rozkopywania[121] gniazd termitów i mrówek służą tym[232] zwierzętom silne[212] pazury[112], osadzone[212] na[66] potężnych[262] nogach przednich[262], będące[212] również groźnym[251] orężem obronnym[251]. 
1422~Szarski H.~Historia zwierząt kręgowych~PWN~1967~427{?}~{brak}
U[62] pozostałych[222] ssaków staw[111] leżący[211] między[65] kością skokową[251] i drugim[251] szeregiem kostek stępu jest stawem ciasnym[251], a kość[111] skokowa ma dolną[241] powierzchnię płaską[241]. U[62] wielu[32] parzystokopytnych[122] nie[+] ma siekaczy w[66] szczęce[161] górnej[261], zaś kły[112] żuchwy[121] są[57] upodobnione[212] do[62] sąsiadujących[222] z[65] nimi siekaczy i razem[8] z[65] nimi oraz szorstką[251] wargą górną[251] tworzą narząd[141] służący[241] do[62] zrywania[121] roślinnego[221] pożywienia[121]. 
1423~Szarski H.~Historia zwierząt kręgowych~PWN~1967~414{?}~{brak}
Syreny[112] nigdy w[66] swej[261] historii[161] nie rozrodziły[501] się obficie. Dziś żyją tylko dwa[31] rodzaje[112], jeden[211] z[62] nich[222] występuje w[66] dolnym[261] biegu[161] rzek afrykańskich[222] i amerykańskich[222] oraz w[66] morzu[161] w[66] bliskości[161] delt  drugi[211] w[66] wodach przybrzeżnych[262] mórz sąsiadujących[222] z[65] Oceanem Indyjskim[/][251]. 
1424~Nadworny J.~Hormony~PZWL~1965~24{?}~{brak}
Bardzo poważny[21] postęp[111] w[66] nauce[161] o[66] hormonach zaznaczył[501] się od[62] czasu wprowadzenia[121] precyzyjnych[222] metod chemicznych[222] i fizykochemicznych[222] do[62] rozdzielania[121] znajdujących[+] się[222] w[66] organiźmie mieszanin hormonów na[64] pojedyncze[242] składniki[142]. Dopiero bowiem izolowanie[111] pojedynczych[222] hormonów w[66] czystej[261] formie[161] (to[41] jest nie zawierających[222] domieszek innych[222] związków) otworzyło drogę do[62] badania[121] zależności[121] pomiędzy[65] budową hormonu a jego[42] działaniem biologicznym[251]. 
1425~Nadworny J.~Hormony~PZWL~1965~71~{brak}
Następnie przez[64] parę[34] dni[122] wstrzykuje się[41] preparat[141] gonadotropiny[121] łożyskowej[221]. Przy[66] zastosowaniu[161] serii[121] zastrzyków bada się[41] po[64] raz[141] drugi[241] zawartość[141] androgenów w[66] moczu[161], równie[8] zebranym[261] w[66] ciągu[161] doby[121]. Jeżeli w[66] pierwszym[261] badaniu[161] stwierdza się[41] obniżone[242] ilości[142] wydalanych[222] androgenów, a w[66] drugim[261] wyraźnie zwiększone[242], to[9] świadczy to[41] o[66] prawidłowym[261] stanie[161] jąder. 
1426~Nadworny J.~Hormony~PZWL~1965~79~{brak}
Silne[212] przeżycia[112] psychiczne[212] mogą powodować zanik[141] męskich[222] gruczołów płciowych[222], jak[9] to[44] opisał Stieve[/] na[66] przykładzie mężczyzn skazanych[222] na[64] śmierć[141]. Nie tylko stany[112] emocjonalne[212], ale także odczucia[112] zmysłowe[212] mogą mieć wpływ[141] na[64] wydzielenie[141] hormonów. Wiadomo na[64] przykład[141], że drażnienie[111] dotykiem pochwy[121] królicy[121] prowadzi do[62] jajeczkowania[121]. 
1427~Nadworny J.~Hormony~PZWL~1965~126~{brak}
Tych[222] kilka[31] przykładów orientuje nas[44] w[66] tym[46], jak[9] dużą[251] pomocą w[66] normalizacji[161] funkcji[121] biologicznej[221] organizmu mogą mieć glikokorytoidy[112], jeśli są[57] stosowane[212] w[64] sposób[141] rozsądny[241] i ze[65] znajomością rzeczy[121], ale też i w[66] tym[46], jak[9] ogromne[242] znaczenie[141] ma znajomość[111] trudności[122] i niebezpieczeństw, które[242] nasuwa terapia hormonalna. 
1428~Tempka T.~Antybiotyki we współczesnej medycynie~PWN~1966~22~{brak}
Tak wyglądają blaski[112] i cienie[112] leczenia[11] antybiotykami. Nie chciałbym wszakże, ażeby czytelnik-laik odniósł wrażenie[141], że cienie[112] te[212], czyli ujemne[212] strony[112] stosowania[121] antybiotyków, przygłuszają ich[42] strony[142] dodatnie[242] lub że antybiotyki[112] są jakimś[251] niebezpiecznym[251] lekiem grożącym[251] w[66] każdej[261] chwili[161] poważną[251] lub wręcz groźną[251] reakcją. Tak bynajmniej nie jest. Każdy[211] lek[111] ma i odwrotną[241] stronę medalu[121]. 
1429~Kozłowska A.~Wirusy w zagadnieniu życia~{brak}~1966~29~{brak}
W[66] obrazie[161] otrzymanym[261] w[66] mikroskopie elektronowym[261], dającym[261] powiększenie[141] pięćdziesiąt tysięcy razy[122], obok[62] wielkich[222] stosunkowo mitochondrii[122] wystąpiły w[66] plazmie[161] maleńkie[212], dotychczas nie znane[212] ciałka[112], zwane[212] rybosomami. Można je[44] wyodrębnić z[62] soku[121] roślinnego[221] za[65] pomocą wirowania[121] przez[64] zwiększenie[141] odpowiednie[241] ilości[121] obrotów na[64] minutę. 
1430~Szafran B.~Rola mszaków w przyrodzie i w gospodarstwie człowieka~PWN~1966~13~{brak}
Wzrost[111] na[64] wysokość[141] kępy[121] torfowców w[66] warunkach dodatniego[221] bilansu wodnego[221], na[64] przykład[141] w[66] Szwecji[/][161] południowej[261], wynosi mniej więcej dwadzieścia[34] pięć[34] centymetrów na[64] rok[141]. W[66] Europie[/][161] środkowej[261], z[62] powodu mniejszych[222] opadów, przyrost[111] roczny[211] wysokości[121] łodyg torfowców według[62] Paula[/][121] wynosi dwa[34] centymetry[142]. Taki[241] przyrost[141] można przyjąć i dla[62] Polski[/][121]. Torfowce[112] są długowieczne[212], w[66] odpowiednich[262] warunkach żyją przez[64] setki[142] lat. 
1431~Susłowska M.~Sen i marzenia senne~PWN~1966~5~{brak}
Promienie[112] słoneczne[212] o[66] pewnej[261] częstotliwości[161], działając poprzez[64] siatkówkę na[64] układ[141] podwzgórzowo-przysadkowy[241], wywołują u[62] wielu[32] zwierząt wzmożone[241] działanie[141] popędu seksualnego[221]. Ponieważ jednak ciągle jeszcze nie posiadamy dostatecznie pewnej[221] wiedzy[121] na[64] temat[141] związku[121] różnych[222] cyklów biologicznych[222] ze[65] środowiskiem, nie potrafimy powiedzieć, w[66] jakim[261] stopniu zależą one od[62] naszych[222] wewnętrznych[222] "zegarów", a w[66] jakim[261] od[62] wyuczonych[222] nawyków. 
1432~Gastoł B.~Żywienie a odżywianie~PWN~1966~3~{brak}
żywienie[111] człowieka[121] jest niezwykle skomplikowanym[251] problemem. Znajduje[501] się ono u[62] progu[121] nowego[221], niemal rewolucyjnego[221] rozwoju[121] naukowego[221], którego[221] możliwości[112] poprawy[121] zdrowia człowieka[121], jego[42] prawidłowego[221] rozwoju[121] fizycznego[221] i lepszej[221] wydajności[121] pracy[121] stają[501] się olbrzymie[212]. Z[62] tygodnia bowiem na[64] tydzień[141] pojawiają[501] się nowe[212] wyniki[112] badań różnych[222] laboratoriów świata, wykorzystywane[212] w[66] racjonalizacji[161] żywienia[121]. 
1433~Lityński T.~Mikroelementy w życiu roślin, zwierząt i ludzi~PWN~1966~16~{brak}
Dlatego podstawowym[251] warunkiem racjonalnego[221] nawożenia[121] jest doprowadzenie[111] wszystkich[222] czynników mogących[222] ograniczyć wzrost[141] i rozwój[141] rośliny[121] do[62] stanu optymalnego[221]. Dotyczy to[41] i mikropierwiastków. Liczne[212] doświadczenia[112] dowodzą, że mikroelementy[112] mogą stać[501] się istotnie czynnikiem ograniczającym[251] wysokość[141] plonów. Należą do[62] nich[42] na[64] przykład[141] doświadczenia[112] polowe[212] z[65] pszenicą, w[66] których[262] badano wpływ[141] miedzi[121] na[64] efektywność[141] wysokich[222] dawek nawozów azotowych[222]. 
1434~Lityński T.~Mikroelementy w życiu roślin, zwierząt i ludzi~PWN~1966~25{?}~{brak}
Jej[42] siostra z[62] tego[221] samego[221] miotu dostawała dietę zawierającą[241] jedynie pięć[34] dziesiątych[122] grama manganu. Jej[42] waga po[66] tym[261] samym[261] czasie wynosiła siedemdziesiąt[34] dziewięć[34] kilogramów. Widać wyraźnie wpływ[141] braku[121] manganu na[64] silniejsze[241] odkładanie[+] się[141] tłuszczu[121], większą[241] ociężałość[141] zwierzęcia, krótsze[242] nogi[142] i tym[232] podobnie. Widocznie mangan[111] wpływa hamująco na[64] pewne[242] procesy[142] chemiczne[242] prowadzące[242] do[62] zamiany[121] węglowodanów w[64] tłuszcze[142]. 
1435~Fejkiel W.~Choroby zakaźne przenoszone przez zwierzęta~PWN~1967~21{?}~{brak}
Włosień[111] kręty[211], który[211] wywołuje włośnicę, nie przebiera zbytnio w[66] gatunkach gospodarzy[122], na[66] których[262] pasożytuje i może[5] zakażać różne[242] mięsożerne[242] i roślinożerne[242] zwierzęta[142]. Jednak głównym[251] źródłem zakażenia[121] człowieka[121] jest świnia, ewentualnie dzik. Do[62] zakażenia[121] dochodzi przez[64] spożycie[141] mięsa[121] zawierającego[221] trychiny[142] w[66] stanie[161] nie ugotowanym[261]. Ani peklowanie[111], ani wędzenie[111] trychin[122] nie niszczy. 
1436~Boszkiewicz T.~Jak ratować w najbardziej niebezpiecznych dla życia wypadkach i zachorowaniach~PZWL~1966~21~{brak}
Wielu[32] autorów[122] uważa, że dwa[31] wymienione[212] stany[112] stanowią odmianę jednego[221] i tego[221] samego[42]. W[66] trzecim[261] przypadku[161] zatrzymanie[111] akcji[121] serca[121] następuje wskutek[62] tak zwanego[221] migotania[121] komór. Rozumie się[41] przez[64] to[44] bardzo liczne[242] i drobne[242] skurcze[12] poszczególnych[222] włókien mięśniowych[222] bez[62] efektywnych[222] skurczów serca[121]. Tak ścisłe[211] zróżnicowanie[111] rozpoznania[121] jest możliwe[211] tylko za[65] pomocą badania[121] elektrokardiograficznego[221], polegającego[221] na[66] zarejestrowaniu[161] wykresu prądu elektrycznego[221] powstającego[221] przy[66] pracy[161] serca[121]. 
1437~Boszkiewicz T.~Jak ratować w najbardziej niebezpiecznych dla życia wypadkach i zachorowaniach~PZWL~1966~55~{brak}
W[66] tej[261] chwili[161] istnieją już sprzężone[212] aparaty[112], które[212] wykonują badania[142] elektrokardiograficzne[242], a tym[251] samym[45] ustalają rozpoznanie[141] i automatycznie włączają, zależnie od[62] potrzeby[121], rozrusznik[141] lub defibrylator[141]. Rewelacją w[66] tym[261] zakresie stały[501] się małe[212] aparaty[112] do[62] leczenia[121] prądem elektrycznym[251], oparte na[66] technice[161] tranzystorowej[261]. 
1438~Boszkiewicz T.~Jak ratować w najbardziej niebezpiecznych dla życia wypadkach i zachorowaniach~PZWL~1966~76~{brak}
Substancje[142] promieniotwórcze[242] usuwa się[41] z[62] powierzchni[121] ciała[121] i odzieży[121] metodami mechanicznymi. Zabieg[111] ten[211] nosi nazwę dezaktywacji[121], nie dają[501] się one bowiem zobojętnić innymi związkami chemicznymi. Mogą się one znajdować[501] w[66] przewodzie pokarmowym[261], więc we[66] wczesnym[261] okresie skażenia[121] drogą[62] płukania[121] żołądka, podawania[121] środków przeczyszczających[222] i stosowania[121] lewatyw. Krew[141] i wydaliny[142] bada się[41] na[64] zawartość[141] ciał promieniotwórczych[222]. 
1439~Boszkiewicz T.~Jak ratować w najbardziej niebezpiecznych dla życia wypadkach i zachorowaniach~PZWL~1966~84~{brak}
Dychawica oskrzelowa, zwana astmą oskrzelową[251], objawia[501] się napadami duszności[121] typu wydechowego[221]. W[66] wyniku[161] kurczenia[+] się[121] oskrzeli[122] dochodzi do[62] utrudnienia[121] oddechu[121]. W[66] takim[261] przypadku[161] wydech[111] jest znacznie dłuższy[211] od[62] wdechu[121]. Liczba oddechów na[64] minutę może[5] nawet nie ulec zmianie[131]. W[66] oddychaniu[161] biorą wtedy udział[141] wszystkie[212] pomocnicze[212] mięśnie[112] łącznie z[65] brzusznymi. 
1440~Boszkiewicz T.~Jak ratować w najbardziej niebezpiecznych dla życia wypadkach i zachorowaniach~PZWL~1966~142~{brak}
Rozpoznanie[111] jest stosunkowo łatwe[211] ze[62] względu na[64] wywiad[141] chorobowy[241], istnienie[141] żółtaczki[121], płynu[121] w[66] jamie[161] brzusznej[261] oraz ogólne[241] wyniszczenie[141] ustroju[121]. Śpiączka wątrobowa i stany[112] przedśpiączkowe[212] wymagają niezwłocznego[221] umieszczenia[121] chorego[121] w[66] szpitalu[161]. Pierwsza pomoc[111] powinna zapewnić przetrwanie[141] do[62] czasu przybycia[121] lekarza[121]. Śpiączka cukrzycowa występuje w[66] ciężkiej[261] cukrzycy[161], gdzie obok[62] zaburzeń w[66] przemianie[161] węglowodanowej[261] stwierdza się[41] również poważne[242] zaburzenia[142] w[66] przemianie[161] tłuszczów. 
1441~Jeżewska E.~Jak żyć lepiej i szczęśliwiej. Zapobieganie nerwicom~PZWL~1966~18~{brak}
Ponadto zarówno w[66] psychozach, jak[9] w[66] nerwicach medycyna rozporządza wielką[251] ilością leków objawowych[222], usuwających[222] w[66] dość krótkim[261] czasie nawet najprzykszejsze[242] objawy[142]. Leki[112] te[212] dają efekt[141] dzięki[63] różnym[232] mechanizmom działania[121]. Łączą[501] się one w[64] związki[142] chemiczne[242] z[65] różnymi związkami chemicznymi ustroju[121], wpływają w[64] ten[241] sposób[141] na[64] przemianę materii[121] lub przewodnictwo[141] nerwowe[241]. 
1442~Jeżewska E.~Jak żyć lepiej i szczęśliwiej. Zapobieganie nerwicom~PZWL~1966~62~{brak}
Brak[111] lub niedostatek[111] soli[122] wapnia lub magnezu powoduje wzmożoną[241] pobudliwość[141] nerwową[241] i jej[42] skutki[142] i tak dalej. Niedożywienie[111] bywa również względne[211], spowodowane[211] albo brakiem czy niedostatkiem jednego[221] z[62] czynników niezbędnych[222] dla[62] prawidłowej[21] czynności[121] ustroju[121], albo też nadmiarem jednego[221] z[62] czynników przeciwdziałających[222] innemu ważnemu czynnikowi[131]. Niedożywienie[111] może[5] powstać również w[66] przebiegu[161] przewlekłych[222] chorób przewodu pokarmowego[221] przy[66] nieprzestrzeganiu[161] diety[121]. 
1443~Mościcki J.~Co należy wiedzieć o badaniach rentgenowskich~PZWL~1966~14~{brak}
Pochłanianie[111] to[211] zależy od[62] grubości[121] badanego[221] ciała[121] oraz od[62] tego[42] z[62] jakich[222] składa[501] się pierwiastków. Im[9] wyższa jest liczba atomowa danego[221] pierwiastka (im[9] jest cięższy[211]), tym[9] jest on mniej przenikliwy[211] dla[62] promieni [~]. Poza[65] tym[45] przenikliwość[111] [~] należy od[62] napięcia[121] w[66] lampie[161] rentgenowskiej[261]. 
1444~Mościcki J.~Co należy wiedzieć o badaniach rentgenowskich~PZWL~1966~53~{brak}
Mimo[64] to[44] przed[65] ich[42] podaniem obowiązuje wykonanie[111] próby[121] uczuleniowej[221] w[66] celu[161] przekonania[+] się[121], czy badany[111] nie jest uczulony[211] na[64] jod[141]. Badania[121] nie wykonuje się[41], jeżeli stwierdzono oznaki[142] uczulenia[121]. Każde[211] opakowanie[111] tych[222] leków zawiera ampułkę dwudziestomiligramową[241] i drugą[241] jednomiligramową[241]. Zawartość[141] ampułki[121] jednomiligramowej[221] wstrzykuje się[41] dożylnie w[+] przeddzień badania[121] w[66] celu[161] dokonania[121] próby[121] uczuleniowej[221]. 
1445~Mościcki J.~Co należy wiedzieć o badaniach rentgenowskich~PZWL~1966~76~{brak}
Noworodek ma jeszcze wiele[34] nieuwapnionych[222] kości[122] (na[64] przykład[141] kości[112] garstka[121], stępu i większość[111] nasad[122]). Pozostałe[212] kości[112] są[57] uwapnione[212] częściowo. Nasady[142] kości[122] długich[222] (część[111] końcowa kości[121]) oddziela od[62] trzonu chrząstka zwana nasadową[251] lub wzrostową[251], ponieważ powoduje przyrost[141] kości[121] na[64] długość[141]. Nasady[142] kości[122] długich[222] dziecka zaczynają kostnieć w[66] częściach centralnych[262]. Miejsca[112] kostnienia[121] nazywamy jądrem kostnienia[121]. 
1446~Rytlowa W.~Wszystko o zębach~PZWL~1966~37~{brak}
U[62] stałych[222] mieszkańców[122] tych[222] okolic zęby[112] mają zagłębienia[142] w[66] szkliwie i plamy[142] kredowe[242], żółto-brunatne[241] lub brązowe[242], zależnie od[62] koncentracji[121] fluoru w[66] wodzie[161]. Przyczyną tych[222] plam[122] jest zatrucie fluorem  tak zwana fluoroza. Łączy[501] się z[65] nią[45] bardzo duża odporność[111] zębów na[64] próchnicę. Obserwacja ta została[57] wykorzystana w[66] profilaktyce[161] próchnicy[121] u[62] dzieci[122]. 
1447~Grochmal S.~Opieka domowa nad chorymi po udarze mózgu~PZWL~1966~42~{brak}
Laska powinna być odpowiedniej[221] długości[121], aby chory[111] mógł trzymać ją za[64] rączkę przy[66] lekko zgiętym[261] przedramieniu[161] w[66] stawie łokciowym[261]. W[66] pozycji[161] wyjściowej[261] chory[111] w[66] zdrowej[261] ręce[161] trzyma laskę wysuniętą[241] ku[63] przodowi[131] od[62] stóp na[64] odległość[141] piętnaście centymetrów i w[64] bok[11] na[64] odległość[141] około[62] dwudziestu[32] centymetrów. Laska ma na[66] końcu[161] gumową[241] nasadkę, zabezpieczającą[241] ją przed[65] poślizgiem. 
1448~Grochmal S.~Opieka domowa nad chorymi po udarze mózgu~PZWL~1966~51~{brak}
W[66] udarze mózgowym[261], który[211] uszkadza półkulę dominującą[241] (u[62] praworęcznych[222] lewą[241] półkulę), dość częstym[251] objawem uszkodzenia[121] ośrodków mózgowych[222] mowy[121], ruchowych[222] lub czuciowych[222] jest afazja czyli niemota. Uszkodzenie[111] ośrodków ruchowych[222] mowy[121] powoduje, że chory[111], mimo[+] iż rozumie[5] co[44] do[62] niego[42] mówimy, nie potrafi dać właściwej[221] i prawidłowo sformułowanej[221] odpowiedzi[121]. Rozumie[5] na[64] przykład[141] polecania[142] i wykonuje je[44], ale słowa[112], które[242] wypowiada są często dziwaczne[212], niezrozumiałe[212]. 
1449~Sandowska T.~Co należy wiedzieć o chorobach nerwowych~PZWL~1966~18{?}~{brak}
Dziecko[111] od[62] pierwszych[222] chwil zetknięcia[+] się[121] ze[65] szkołą odczuwa przykrość[141], czuje[501] się gorszym[251] niż[9] reszta klasy[121], ma niechętny[241] stosunek[141] do[62] szkoły[121]. Tymczasem sprawę należy rozwiązać zupełnie inaczej, zawsze po[66] uprzednim[261] zapytaniu[161] o[64] zdanie[141] lekarza[121]. U[62] dzieci[122] piszących[222] prawą[251] ręką przeprowadzone[212] badania[112] wykazały przewagę czyli większą[241] sprawność[141], lewej[221] półkuli[121]. 
1450~Sandowska T.~Co należy wiedzieć o chorobach nerwowych~PZWL~1966~26~{brak}
Rozwój[111] dziecka fizyczny[211] i psychiczny[211] postępuje skokami, zależnie od[62] wielu[32] czynników, między[+] innymi od[62] pracy[121] gruczołów wydzielania[121] wewnętrznego[221]. Okresy[112] nasilonego[221] rozwoju[121] przypadają na[64] wiek[141] między[65] drugim[251] a czwartym[251] i między[65] siódmym[251] a ósmym[251] rokiem życia[121], gdy dziecko[111] rozpoczyna naukę w[66] szkole[161] oraz na[64] wiek[141] dojrzewania[121]. W[66] ustroju[161] dziecka są pewne[212] gruczoły[112], które[212] zaczynają pracować od[62] chwili[121] urodzenia[121]. 
1451~Sandowska T.~Co należy wiedzieć o chorobach nerwowych~PZWL~1966~49~{brak}
Histeria to[41] choroba taka sama jak[9] każda inna. Jest to[41] jedna[211] z[62] postaci[122] nerwicy[121]. U[62] dzieci[122] występuje ona dość często, zwłaszcza w[66] okresie przedpokwitaniowym[261] i w[66] okresie dojrzewania[121]. Schorzenie[111] to[211] było znane[211] od[+] bardzo[+] dawna, wiązano je[44] niegdyś z[65] bezpłodnością i przypisywane[211] jedynie kobietom. Jednak okazało[501] się, że na[64] histerię mogą chorować również i mężczyźni. 
1452~Grączewski J.~Wpływ pogody na zdrowie człowieka~PZWL~1967~29~{brak}
W[66] atmosferze[161] są obecne[212] jony[112] małe[212] o[66] dużej[261] prędkości[161] w[66] polu[161] elektrycznym[261]; liczba tych[222] jonów wynosi przeważnie pięćset[34] do[62] sześciuset[32] w[66] centymetrze sześćciennym[261] powietrza[121]. Są tu również jony[112] duże[212], powolne[212], na[66] nich[46] przeważnie skrapla[501] się para[111] wodna, jest ich[42] pięćdziesiąt[31] tysięcy i więcej w[66] centymetrze sześciennym[261] powietrza[121]. 
1453~Grączewski J.~Wpływ pogody na zdrowie człowieka~PZWL~1967~53~{brak}
Omawianie[111] takich[222] wypadków byłoby zbędne[211], gdyż dla[62] każdego[221] są zrozumiałe[212] mniej więcej krańcowe[212] warunki[112] fizyczne[212], w[66] których[262] życie[111] może[5] istnieć; wiemy, że są one zadziwiająco wąskie[212] w[66] skali[161] istniejących[222] faktycznie warunków we[66] wszechświecie  nawet w[66] naszym[261] układzie[161] planetarnym[261]. Medycynę klasyczną[241] interesuje w[66] każdym[261] przypadku[161] mechanizm[111] śmierci[121], który[211] we[66] wspomnianych[262] krańcowych[262] wypadkach nie jest dotychczas w[66] pełni[161] wyjaśniony[211]. 
1454~Grączewski J.~Wpływ pogody na zdrowie człowieka~PZWL~1967~73~{brak}
Istnieje także problem[111] kilku[32] chorób mających[222] wyraźny[241] związek[141] ze[65] stanami pogody[121], co[41] brane[211] jest[57] już pod[64] uwagę przez[64] organizatorów[142] służby[121] zdrowia[121]. Do[62] chorób tych[222] należą niewątpliwie: "przeziębienie[111]", katar[111] zwykły[211] i sienny[211], grypa (influenza), choroby[112] reumatyczne[212], dysergie[112] pourazowe[212] i poamputacyjne[212], choroba wrzodowa dwunastnicy[121] i żołądka, zawał[111] serca[121], rak[11] skóry[121]. 
1455~Grączewski J.~Wpływ pogody na zdrowie człowieka~PZWL~1967~87~{brak}
Statystycznie wykazano, że w[66] okresach zwiększonej[221] emisji[121] długich[222] fal elektromagnetycznych[222] ze[62] słońca[121] wskaźniki[112] śmiertelności[121] zwiększają[501] się od[62] jedenastu[32] do[62] trzydziestu[32] procent[122] w[66] porównaniu[161] z[65] dniami spokojnymi. Mężczyźni w[66] tym[261] przypadku[161] wykazują większą[241] wrażliwość[141] niż[9] kobiety[112]. Uwzględniając jednak fakt[111], że w[66] czasie zaburzeń elektromagnetycznych[222] istnieją również zmiany[112] innych[222] czynników meteorologicznych[222], można przypuszczać, że te[212] długie[212] fale[112] są tylko charakterystycznym[251] wskaźnikiem biometeorologicznym[251]. 
1456~Grączewski J.~Wpływ pogody na zdrowie człowieka~PZWL~1967~97~{brak}
Dni[112] słoneczne[212] z[65] wyżem atmosferycznym[251] są prawie[8] dla[62] wszystkich[222] radosne[212]. Bardzo często piękna pogoda łagodzi aktualne[242] nieszczęścia[142] ludzkie[242]. Dni[112] takie[212] sprzyjają pracy[131] twórczej[231]. Wielu[32] znakomitych[222] uczonych[122] wspomina w[66] swoich[262] pamiętnikach, że w[64] takie[242] właśnie dni[142] przychodziły im[43] najlepsze[212] myśli[112] do[62] głowy[121]. Piękne[211] włoskie[211] niebo[111] "wychowało" wielu[34] znakomitych[242] artystów[142] i śpiewaków[142]. 
1457~Mittelstaadt M.~Dla tych którzy jadą do krajów tropikalnych~PZWL~1967~4~{brak}
Nie znając tych[222] szkodliwości[122] wielu[32] ludzi[122] prowadzi w[66] krajach gorących[262] tryb[141] życia[121] nie odpowiadający[241] odmiennym[232] warunkom i nie może[5] się przystosować[501] do[62] nowego[221] środowiska[121]. W[66] poszczególnych[262] krajach, leżących[262] w[66] pasie[161] między[65] wyżej wymienionymi równoleżnikami, może[5] być klimat[111] różny[211], zależnie od[62] położenia[121] geograficznego[221]. Dlatego każdy[211] wyjeżdżający[211] do[62] kraju[121] tropikalnego[221] powinien poinformować[501] się, jakie[212] warunki[112] klimatyczne[212] panują w[66] kraju[161], do[62] którego[221] zamierza wyjechać. 
1458~Mittelstaadt M.~Dla tych którzy jadą do krajów tropikalnych~PZWL~1967~31~{brak}
Surowe[242] jarzyny[142], sałaty[142] i owoce[142] należy zanurzyć co[+] najmniej na[64] piętnaście[34] minut do[62] lekko różowego[221] roztworu nadmanganianu potasu, a następnie starannie przepłukać wodą przegotowaną[251]. W[66] wielu[36] krajach tropikalnych[262] pola[112] są[57] nawożone[212] fekaliami ludzkimi i łatwo o[64] zakażenie[141] amebą oraz innymi pasożytami jelitowymi, jak[9] owsiki[112], glista ludzka, włosogłówka, lamblia[111] i tym[232] podobne[212]. 
1459~Mittelstaadt M.~Dla tych którzy jadą do krajów tropikalnych~PZWL~1967~46~{brak}
Między[65] godziną jedenastą[251] a piętnastą[251] lepiej przebywać w[66] cieniu, a będąc na[66] plaży[161] należy bezwarunkowo nosić nakrycie[141] głowy[121]. Po[66] gołej[261] ziemi[161], szczególnie na[66] plaży[161], nie należy chodzić boso, istnieje bowiem niebezpieczeństwo[111] zarobaczenia[+] się[121] tęgoryjcem dwunastnicy[121]. Larwy[112] tego[221] pasożyta[121] przebywają w[66] ziemi[161] i przenikają do[62] naszego[221] ustroju[121] przez[64] skórę. W[66] czasie kąpieli[121] nie należy wypływać zbyt[8] daleko w[64] morze[141], gdyż rekiny[112] podpływają czasami do[62] wybrzeża[121]. 
1460~Siemieński M.~Kultura a środowisko akustyczne człowieka~PZWL~1967~13{?}~{brak}
Dotychczasowe[212] tradycyjne[212] i podręcznikowe[212] określenia[112] hałasu, jako[62] "konglomeratu dźwięków i szmerów", na[64] przykład[141] w[66] porównaniu[161] z[65] symfonią i melodią, z[62] punktu widzenia[121] profilaktyki[121] zdrowia[121] psychicznego[221], dzisiaj nam już nie wystarcza. W[66] rzeczywistości[161] bowiem chodzi nie[+] tyle[9] o[64] ocenę hałasu z[62] punktu widzenia[121] praw[122] fizyki[121] czy muzyki[121], lecz o[64] sposób[141] reagowania[121] człowieka[121] na[64] różnego[221] rodzaju[121] dźwięki[142] nawet wtedy, kiedy stanowią one prawidłową[241] harmonię. 
1461~Siemieński M.~Kultura a środowisko akustyczne człowieka~PZWL~1967~34~{brak}
Ubytek[111] słuchu[121] oraz inne[212] stopnie[112] głuchoty[121] somatycznej[221] nie informują, nas[42] jeszcze o[66] stanach i psychicznych[262] postawach osobników[122] badanych[222] audiometrycznie, jak[9] i tych[222] wszystkich[222], którzy nie skarżą[501] się na[64] głuchotę, ale cierpią na[64] przykład[141] wskutek[62]... szelestu papieru w[66] chwili[161] wypoczynku[121] (wypowiedzi[112] robotników[122] kotlarni[121]). 
1462~Siemieński M.~Kultura a środowisko akustyczne człowieka~PZWL~1967~68~{brak}
Do[62] ich[42] prawidłowego[221] przebiegu[121], jako[62] subtelnego[221] i aktywnego[221] wysiłku[121] człowieka[121], wymagana jest[57] przez[64] psychofizjologię pracy[121] równie twórcza atmosfera ciszy[121] i spokoju[121]. Nic[41] więc dziwnego[221], że poszczególne[212] współczynniki[112] hałasu szkolnego[221] stają[501] się już obecnie coraz częściej przedmiotem pomiarów sonometrycznych[222] i uzyskują nowe[242] wskaźniki[142] fizykalne[242], które[212], przypuszczać należy, w[66] następnym[261] z[62] kolei[121] etapie badań i wniosków rzutować[51] będą[56] nie tylko na[64] dziedzinę budownictwa[121] szkolnego[221]. 
1463~Siemieński M.~Kultura a środowisko akustyczne człowieka~PZWL~1967~89~{brak}
Problem[111] właściwego[221] życia[121] środowiska[121] ludzkiego[221] i intensywności[121] bodźców słuchowych[222] będących[222] przedmiotem troski[121] i normowania[121] w[66] krajach o[66] wysokim[261] stopniu industrializacji[121] i urbanizacji[121]  zaczyna stawać[501] się niemniej ostry[211] i pilny[211] również w[66] naszym[261] kraju[161], i to[8] zarówno w[66] przemyśle, jak[9] i codziennym[261] życiu[161] mieszkańca[121] miasta[121], na[66] ulicy[161], w[66] domu[161] i mieszkaniu[161]. 
1464~Majle T.~Medycyna nuklearna~PZWL~1967~47~{brak}
Jest ono różne[211] w[66] różnych[262] rodzajach przyrządów. Mierząc jakąkolwiek[241] próbkę licznikiem uzyskujemy wynik[141], który[211] jest sumą impulsów uzyskanych[222] z[62] próbki[121] i z[62] tła[121]. Należy więc przy[66] każdym[261] wymiarze wyeliminować tło[141] promieniowania[121]. Ze[62] względu na[64] dużą[241] zmienność[141] tła[121] w[66] czasie, jego[42] pomiar[111] musi trwać dość długo, nawet kilka[34] godzin. 
1465~Majle T.~Medycyna nuklearna~PZWL~1967~60~{brak}
Przy[66] oddziaływaniu[161] promieniowania[121] jonizującego[221] na[64] drobiny[142] wody[121] powstają tak zwane[212] wolne[212] rodniki[112]. Są to[41] atomy[112] lub grupy[112] atomów nie posiadające[212] naboju[121] elektrycznego[221], mające[212] natomiast nienasycone[242] wartościowości[142] chemiczne[242] i w[66] związku[161] z[65] tym[45] zwiększoną[241] aktywność[141] chemiczną[241]. Gdy z[62] drobiny[121] wody[121] [~] zostanie[57] wytrącony[211] elektron[111], drobina wody[121] może[5] się rozpadać na[64] jon[141] wodorowy[241] i rodnik[141] wodorotlenowy[241] [~]. 
1466~Majle T.~Medycyna nuklearna~PZWL~1967~94~{brak}
W[66] badaniu[161] rentgenowskim[261], chcąc uzyskać obraz[141] pęcherzyka żółciowego[221] i dróg żółciowych[222], podaje się[41] przed[65] badaniem środek[141] cieniujący[241]  cystobil[141] lub biligrafinę, który[211] dostaje[501] się z[65] krwią do[62] wątroby[121] i następnie wydzielany[211] wraz z[65] żółcią wypełnia drogi[142] żółciowe[242], umożliwiając obserwowanie[141] ich[42] na[66] zdjęciu[161] rentgenowskim[261]. Podobnie postępuje się[41] przy[66] badaniu[161] izotopowym[261] czynności[121] wątroby[121]. 
1467~Majle T.~Medycyna nuklearna~PZWL~1967~102~{brak}
Po[66] nasyceniu[161] nerki[121] izotopem i wydzieleniu[161] go[42] z[65] moczem, mocz[111] mając utrudniony[241] odpływ[141] zalega w[66] miedniczce[161] nerkowej[261] i rozszerzonym[261] moczowodzie[161] powyżej[62] przeszkody[121]. W[66] związku[161] z[65] tym[45] radioaktywność[111] utrzymuje[501] się przez[64] dłuższy[241] czas[141] na[66] tym[261] samym[261] poziomie, malejąc w[64] miarę stopniowego[221] przedostawania[+] się[121] moczu[121], obok[62] przeszkody[121] do[62] dalszych[222] odcinków dróg moczowych[222]. 
1468~Majle T.~Medycyna nuklearna~PZWL~1967~136~{brak}
Pewne[212] grupy[112] ludzi[122] otrzymują większe[242] dawki[142] promieniowania[121] z[62] powodu swego[221] zawodu. Są to[41] lekarze radiolodzy, laboranci rentgenowscy, onolodzy oraz inżynierowie, fizycy, chemicy zatrudnieni w[66] dziedzinie[161] naukowego[221] czy przemysłowego[221] zastosowania[121] energii[121] jądrowej[221], wreszcie liczna rzesza pracowników[122] naukowych[222] różnych[222] dziedzin, stosujących[222] izotopy[142] promieniotwórcze[242] w[66] codziennej[261] pracy[161]. Wszyscy ludzie na[66] świecie otrzymują dawki[142] promieniowania[121] będące[242] wynikiem próbnych[222] wybuchów jądrowych[222]. 
1469~zbiorowa~Zdrowie rodziny~PZWL~1963~26~{brak}
W[66] dużych[262] miastach zaopatrzenie[111] w[64] wodę jest centralne[211], ze[62] stacji[121] filtrów. Jest to[41] woda oczyszczona, a często nawet chlorowana, całkowicie bezpieczna i zdatna do[62] picia[121] na[+] surowo. Absolutnie nie nadaje[501] się do[62] picia[121] woda czerpana bezpośrednio z[62] jezior, z[62] rzek i stawów, chyba że się[41] ją przegotuje. 
1470~zbiorowa~Zdrowie rodziny~PZWL~1963~39~{brak}
Przeciętna ilość[111] przyjętego[221] pokarmu wynosi w[66] pierwszych[262] dwóch[36] tygodniach około[62] czterystu[32] czterdziestu[32] gramów (podzielonych[222] na[64] siedem[34] posiłków), czyli na[64] każdy[241] przypada około[8] sześćdziesiąt[34] do[62] sześćdziesięciu[32] pięciu[32] gramów. W[66] pierwszym[261] miesiącu około[8] siedemset[34] gramów (na[64] sześć[34] posiłków), czyli około[62] stu[32] do[62] stu[32] dwudziestu[32] gramów na[64] raz[141]. 
1471~zbiorowa~Zdrowie rodziny~PZWL~1963~115~{brak}
Ponadto mleko[111] jest najlepszym[251] źródłem wapnia w[66] naszym[261] pożywieniu[161] (siedemdziesiąt[31] pięć[31] setnych[122] litra mleka[121] pokrywa[5] przeciętne[241] dzienne[241] zapotrzebowanie[141] człowieka[121] na[64] wapń[141]). Spośród[62] witamin, występujących[222] w[66] mleku[161], należy przede[+] wszystkim wymienić witaminę B-dwa[/], która występuje zarówno w[66] mleku[161] chudym[261], jak[9] i pełnym[261], oraz witaminę A[/] której[221] występowanie[111] jest[57] związane[211] z[65] tłuszczem, a więc będzie ona jedynie w[66] mleku[161] pełnym[261]. 
1472~zbiorowa~Zdrowie rodziny~PZWL~1963~128~{brak}
Farbę w[66] proszku[161] też rozpuszczamy osobno, na[64] przykład[141] w[66] jednej[261] czwartej[161] wiadra[121] wody[121]. Mydło[14] zeskrobujemy na[66] tarce[161],zalewamy wodą i gotujemy. Po[66] zagotowaniu[161] przelewamy i przecedzamy przez[64] sito[141]. Wszystkie[242] składniki[142] zlewamy teraz razem[8] do[62] rozpuszczonego[221] tonu. Trzeba je[44] zlewać przez[64] sito[141], aby[9] cała farba była[5] jednolita i dobrze się wymieszała[501]. 
1473~zbiorowa~Zdrowie rodziny~PZWL~1963~204~{brak}
Spożywamy je[44] po[66] długiej[261] nocnej[261] przerwie[161], a przed[65] największym[251] zwykle wysiłkiem w[66] ciągu[161] dnia. I dlatego śniadanie[111] powinno być wysokowartościowe[211] i dostatecznie obfite[211]. Ograniczenie[+] się[111] do[62] spożycia[121] rano jedynie kawałka pieczywa[121] ze[65] szklanką herbaty[121] czy kawy[11] zmniejsza wydajność[141] pracy[121] i przyśpiesza uczucie[141] zmęczenia[121], a nawet przynosi uszczerbek[141] zdrowiu[131]. 
1474~zbiorowa~Zdrowie rodziny~PZWL~1963~217~{brak}
Ryby[112] świeże[212] nie nadają[501] się w[+] ogóle do[62] przechowywania[121], można je[44] jedynie przetrzymać z[62] dnia na[64] dzień[141] i to[8] w[66] pomieszczeniu[161] zimnym[261]. Jeśli to[41] możliwe[211] w[66] lodówce[161] lub na[66] lodzie[161] naturalnym[261]. Śledzie[142] można przetrzymać dłużej, z[+] dala od[62] produktów łatwo chłonących[222] zapachy[142]. Mięso[111] jest również produktem nietrwałym[251]. W[66] odpowiednich[262] warunkach można je[44] przetrzymywać przez[64] kilka[34] dni[122]. 
1475~zbiorowa~Zdrowie rodziny~PZWL~1963~259~{brak}
Jeśli dzieci[12] te[212] nie przechodziły jeszcze odry[121], zachorują w[66] okresie dziewięciu[32] do[62] czternastu[32] dni[122], bo tyle[8] wynosi okres[111] wylęgania[121] odry[121] to[41] znaczy czas[111] od[62] zetknięcia[+] się[121] z[65] zarazkiem do[62] zachorowania[121]. Odra jest szczególnie niebezpieczna dla[62] dzieci[122] w[66] pierwszym[261] roku[161] życia[121]. Powoduje ona często powikłania[142] ze[62] strony[121] uszu i płuc. 
1476~zbiorowa~Zdrowie rodziny~PZWL~1963~273~{brak}
W[66] organiźmie ludzkim[261] odbywa[501] się cały[211] szereg[111] procesów, w[66] czasie których[222] jedne[212] tkanki[112] ulegają zużyciu[131], a na[64] ich[42] miejsce[141] powstają nowe[212]. Ponadto człowiek wykonuje różne[242] czynności[142], do[62] czego[42] potrzebna mu jest energia. Istnieją również w[66] organiźmie mechanizmy[112] regulujące[212] wszystkie[242] przebiegające[242] w[66] ustroju[161] procesy[142]. Do[62] tych[222] wszystkich[222] funkcji[122] potrzebne[212] są pokarmy[112]. 
1477~zbiorowa~Zdrowie rodziny~PZWL~1963~293{?}~{brak}
Dzięki[63] procesom życiowym[232] zachodzącym[232] w[66] naszym[261] organiźmie, jak[9] przy[66] większości[161] innych[222] reakcji[122] chemicznych[222] powstaje ciepło[141]. Ilość[111] tego[221] ciepła[121] mierzy się[41] kaloriami, a zależna jest ona, od[62] wielu[32] czynników, na[64] przykład[141] od[62] płci[121], wieku[121], temperamentu, a przede[+] wszystkim od[62] wykonywanej[221] pracy[121]. Przyjęto, że dorosły[211] człowiek wytwarza przeciętnie ilość[141] ciepła[121] równą[241] dwa tysiące pięćset do[62] trzech[32] tysięcy kalorii[122]. 
1478~zbiorowa~Zdrowie rodziny~PZWL~1963~306~{brak}
I właśnie te[212] krople[112] umożliwiają nowy[241] atak[141] i rozwój[141] bakteriom. Nieraz na[66] "czystych[262]" talerzach widzimy takie[242] suche[242] plamy[142] po[66] kroplach a w[66] nich[46] są całe[212] kolonie[112] drobnoustrojów. Trzeba więc przetrzeć wszystko[44] ale wycierać koniecznie suchą[251], czystą[251] lnianą[251] ścierką; mokra i brudna, staje[501] się sama rozsadnikiem drobnoustrojów. Zmywanie[111] naczyń to[41] robota[111], która wymaga też umiejętności[122]. 
1479~Massalski E.~Góry Świętokrzyskie~WP~1967~15~{brak}
Duża różnorodność[111] skał, z[62] których[222] ukształtowała[501] się rzeźba naszej[221] krainy[121] i rozmaitość[111] form tej[221] rzeźby[121] spowodowały łącznie zawiłości[142] układu przestrzennego[221] wielu[32] gatunków gleb. Gleboznawcy[112] oceniają Krainę Świętokrzyską[/][241] pod[65] tym[251] względem jako[64] jedyną[241] w[66] swoim[261] rodzaju[161]. Na[66] podglebiu[161] poznanych[222] w[66] ogólnym[261] spisie różnorodnych[222] skał wykształciły[501] się następujące[212] rodzaje[112] gleb: [&] 
1480~Massalski E.~Góry Świętokrzyskie~WP~1967~43~{brak}
Geologia podaje, że były tu wcześniejsze[212] i późniejsze[212] ruchy[112] górotwórcze[212], z[62] których[222] hercyńskie[212] najbardziej zaważyły na[66] ukształtowaniu[161] Krainy[121] Świętokrzyskiej[/][221]. W[66] młodszych[262] czasach opanowywały ją kilkakrotnie zalewy[112] oceaniczne[212]. Pozostawały po[66] nich[46] niemal w[66] środku krainy[121] różnego[221] rodzaju osady[112] skalne[212], a jej[42] obrzeżenia[112] do[+] dziś są[57] nimi przykryte[212], tak że nawet główny[211] łańcuch[111] Świętokrzyski[/][211] na[66] niektórych[262] szczytach swego[221] zachodniego[221] końca ma pokrywę z[62] piaskowca triasowego[221]. 
1481~Massalski E.~Góry Świętokrzyskie~WP~1967~64~{brak}
Pokrzyk[111] wilcza jagoda występuje tylko w[66] Cisowskich[/][262] Górach[/]; z[62] roślin górskich[222] należy tu wymienić jeszcze omieg[141] austriacki[241]. Piękne[211] jego[42] stanowisko[111] w[66] postaci[161] całego[221] płatu znajduje[501] się na[66] południowym[261] zboczu[161] Bukowej[/][221] Góry[/][121], w[66] grzbiecie Klonowskim[/][261], nad[65] barczańskim[/][251] potokiem (dopływ Lubrzanki[/][121]). Omieg[111] rośnie w[66] górach środkowej[221] i południowo-zachodniej[221] Europy[/][121]. 
1482~Massalski E.~Góry Świętokrzyskie~WP~1967~73~{brak}
Rzadkim[251] ptakiem w[66] otoczeniu[161] Parku[121] jest pięknie[8] niebiesko ubarwiona kraska. Spotyka się[41] ją czasem[8] u[62] podnóża[121] Łysicy[/][121] na[66] ścieżkach turystycznych[262]. Ciszę nocną[241] parku[121] przerywa niekiedy lelek[111] kozodój[111]. Lata[5] w[66] ciemności[161] bezszelestnie, polując na[64] owady[142]. W[66] niektórych[262] ostępach leśnych[262] można usłyszeć gruchanie[141] rzadkiego[221] gołębia[121] leśnego[221]  siniaka[121]. 
1483~Massalski E.~Góry Świętokrzyskie~WP~1967~111~{brak}
Stan[111] tych[222] lasów, niestety, nie ma tego[221] charakteru. Oczywiście są odcinki[112] nieźle zachowane[212], ale tylko odcinki[112]. I nic[41] dziwnego[221]. Mamy[5] tu do[62] czynienia[121] z[65] terenem najsilniej rozbudowanego[221] w[66] przeszłości[161] hutnictwa[121] żelaza[121] Staropolskiego[/][221] Zagłębia[121], a więc bardzo wielkiego[221] zużycia[121] drewna[121] do[62] wytopu żelaza[121] i w[+] ogóle w[66] przemyśle żelaznym[261]. 
1484~Ostrowska W.~Potrzebna krew~PZWL~1966~16~{brak}
W[66] prawidłowej[261] krwi[161] zdrowego[221] człowieka[121] rozróżnia się[41] następujące[242] rodzaje[142] leukocytów: granulocyty[142] kwasochłonne[242], zasadochłonne[242], i obojętnochłonne[242] różniące[+] się[242] między[65] sobą zabarwieniem ziarnistości[121] zawartej[221] w[66] cytoplazmie[161], granulocyty[142] o[66] jądrze pałeczkowatym[261] i podzielonym[261], które[242] odróżnia się[41] na[66] podstawie[161] kształtu jąder, oraz limfocyty[142] i monocyty[142]. Czas[111] życia[121] leukocytów w[66] krwiobiegu[161] człowieka[121] jest o[+] wiele krótszy[211] od[62] czasu, jakim[251] dysponują krwinki[112] czerwone[212]. 
1485~Guderska J.~W ulu i na kwiatach~PWRiL~1967~23~{brak}
U[62] robotnicy[121] szczoteczki[112] spełniają ważną[241] rolę przy[66] zbiorze pyłku[121]. Na[66] nogach trzeciej[221] pary[121] tworzące[212] je[44] włoski[112] ułożone[212] są[57] w[64] regularne[242] rzędy[142]; pszczoła posługuje[501] się tymi szczoteczkami przy[66] tworzeniu[161] tak zwanego[221] obnóża[121] pyłkowego[221] a także przy[66] pracach związanych[262] z[65] budową plastrów. Nogi[112] trzeciej[221] pary[121] robotnicy[121] mają jeszcze narządy[142], których[222] brak[5] jest u[62] matki[121] i trutnia[121]. 
1486~Guderska J.~W ulu i na kwiatach~PWRiL~1967~36~{brak}
Widzimy, że niemal całą[241] jamę ciała[121] wypełnia silnie rozwinięte[211] jelito[111] środkowe[211]; przez[64] większą[241] część[141] życia[121] larwy[121] nie ma ono połączenia[121] z[65] jelitem tylnym[251], tak że oddaje ona kał[141] dopiero pod[64] koniec[141] okresu żerowania[121]. Dzięki[63] temu[43] wnętrze[111] komórki[121] nie jest[57] zanieczyszczone[211] a pokarm[111] podawany[211] larwie[131] przez[64] pszczoły[142] nie miesza[501] się z[65] jej[42] odchodami. 
1487~Guderska J.~W ulu i na kwiatach~PWRiL~1967~78~{brak}
Im[9] obfitszy[211] jest pożytek[111] nektarowy[211] czy pyłkowy[211], tym[9] więcej pszczół wykonuje tańce[142] werbownicze[242]; czasem[8] widywano w[66] ulu nie tylko dziesiątki[142] ale i setki[142] tancerek, a jeśli źródło[111] wziątku[121] znajduje[501] się dość daleko większość[111] z[62] nich[42] wskazuje jeden[241] kierunek[141] lotu i to[8] z[65] dużą[251] dokładnością. 
1488~Guderska J.~W ulu i na kwiatach~PWRiL~1967~91~{brak}
Zdarza[501] się jednak, że w[66] warunkach nowoczesnej[221] gospodarki[121] pasiecznej[221] pszczoły[112] wywożone[212] na[64] pożytek[141] korzystają z[62] wziątku[121] z[62] jednej[221] tylko rośliny[121]. A jeśli nektar[111] pochodzi z[62] rzepaku[121] czy gorczycy[121], przewaga cukru gronowego[221] prowadzi do[62] szybkiej[221] krystalizacji[121] miodu, nawet w[66] plastrach znajdujących[+] się[262] w[66] ulu. Taki[211] zaś pokarm[111] może[5] być[57] tylko częściowo wykorzystany[211] przez[64] zimujące[242] pszczoły[142]. 
1489~Guderska J.~W ulu i na kwiatach~PWRiL~1967~180~{brak}
Jesienią, dopóki jeszcze w[66] godzinach popołudniowych[262] bywa jeszcze dość ciepło[8], pszczoły[112] wylatują z[62] uli, aby[9] oddać w[66] powietrzu[161] odchody[142]. Czasem[8] jeszcze i w[66] listopadzie mogą odbywać[501] się takie[22] obloty[112]. Noce[112] jednak bywają już z[65] początkiem jesieni[121] chłodne[212], wówczas pszczoły[112] skupiają[501] się na[66] plastrach w[64] kłąb[141] rozluźniający[+] się[241] w[66] ciągu[161] dnia. 
1490~Kujawa S.~Spacerem po głębinach~WMor~1956~57~{brak}
Kaczenice[112] różnią[501] się od[62] pąkli[122] posiadaniem "nóżki[121]", która jest po[+] prostu silnie wydłużoną[251] przednią[251] częścią głowy[121]. Czterocentymetrowe[242] ciała[142] kaczenic[122] osłaniają wapienne[212] płytki[112]. Dzięki[63] nóżce[131] mogą się wyginać[501] i obracać[501] na[64] wszystkie[242] strony[142]. Żyją głównie w[66] ciepłych[262] morzach na[66] wszystkich[262] przedmiotach stałych[262], ale bywa również, że odbywają podróże[12] uczepiając[501] się pływających[222] na[66] powierzchni[161] wody[121] kawałków drzewa[121], orzechów kokosowych[222], a nawet  butelek. 
1491~Kujawa S.~Spacerem po głębinach~WMor~1956~112~{brak}
Wydłużone[211] ciało[111] strzykawy[121], pokryte[211] licznymi brodawkami, może[5] ostatecznie przypominać ogórek[141], ale i na[66] tym[46] koniec[111]. Robakowate[212] ruchy[112], miękka i oślizgła[211] powierzchnia ciała[121], brunatny[211] kolor[111] przywodzą na[64] myśl[141] raczej wielką[241] gąsienicę. Strzykawa żyje na[66] dnie[161] morskim[261] i tam[8] znajduje pożywienie[141]. Ma bardzo interesujący[241] system[141] oddechowy[241]: tak zwane[242] wodne[242] płuca[142], które[212] otwierają[501] się do[62]... końcowego[221] odcinka otworu odbytowego[221] zwanego[221] kloaką. 
1492~Wolter-Czerwińska H.~Oczy zdrowe - oczy chore~PZWL~1967~29~{brak}
U[66] dzieci[122] z[65] nadwzrocznością stałe[211] noszenie[111] okularów usuwa potrzebę akomodowania[121] przy[66] patrzeniu[161] na[64] przedmioty[142] odległe[242] i zmniejsza wysiłek[141] akomodacyjny[241] przy[66] pracy[161] z[+] bliska, u[62] dzieci[122] krótkowzrocznych[222] stałe[211] noszenie[111] okularów umożliwia dobre[241] widzenie[141] przedmiotów dalekich[222], a jednocześnie zmusza do[62] akomodacji[121] przy[66] patrzeniu[161] na[64] przedmioty[142] bliskie[242] (tak jak[9] przy[66] oczach miarowych[262]). 
1493~Wolter-Czerwińska H.~Oczy zdrowe - oczy chore~PZWL~1967~67~{brak}
W[66] ciężkich[262] przypadkach chorobowych[262], w[66] których[262] zmiany[112] obejmują oboje[34] oczu, jak[9] na[64] przykład[141] bielma[112] po[66] oparzeniach chemicznych[262], przy[66] zaniedbanej[261] jaglicy[161], po[66] miąższowym[261] zapaleniu[161] rogówki[121], może[5] dojść[5] do[62] całkowitej[221] ślepoty[121]. Nie mamy[5] dotąd żadnych[222] leków, które[212] mogłyby przywrócić przezierność[141] zblizowaciałej[231] rogówce[131]. W[66] obecnym[261] stadium[161] wiedzy[121] lekarskiej[221] przywrócenie[111] wzroku[121] chorym[132] z[65] bielmami rogówki[121] możliwe[211] jest tylko na[66] drodze[161] operacyjnej[261], przez[64] wykonanie[141] zabiegu[121] przeszczepienia[121] rogówki[121]. 
1494~Wolter-Czerwińska H.~Oczy zdrowe - oczy chore~PZWL~1967~70~{brak}
Zapalenie[111] całej[221] błony[121] naczyniowej[221] (ueitis[$]) występuje na[+] ogół rzadko, częściej spotykamy[501] się z[65] zapaleniem jej[42] poprzedniego[221] odcinka, to[41] jest tęczówki[121] i ciałka[121] rzęskowego[221] lub tylnego[221] odcinka, to[41] jest naczyniówki[121]. Przy[66] zapaleniu[161] tęczówki[121] i ciałka[121] rzęskowego[221] występuje łzawienie[111], światłowstręt[111], ból[111] gałki[121] ocznej[221] i bóle[112] głowy[121]. Widzenie[111] jest mniej lub bardziej upośledzone[211]. 
1495~Karczewski W.~Zjawiska elektryczne w organiźmie~PWN~1963~15~12
Neuron[111] jest więc równocześnie urządzeniem odbiorczym[251], generatorem elektryczności[121], a także stacją nadawczą[251]. Ma poza[65] tym[45] do[62] spełnienia[121] zadania[142] bardziej prozaiczne[242]  przyswaja substancje[142] odżywcze[242] i tlen[141] oraz pozbywa[501] się produktów przemiany[121]. Wszystkie[212] te[212] czynności[112] znajdują odbicie[141] w[66] zjawiskach bioelektrycznych[262]. Nie tylko zresztą czynności[112], również spoczynek[111] neuronu ma swój[241] elektryczny[241] odpowiednik[141]. 
1496~Karczewski W.~Zjawiska elektryczne w organiźmie~PWN~1963~135~29
Układ[111] dekodujący[211] neuronu tłumaczy[5] wynik[141] swego[221] działania[121] innemu neuronowi lub narządowi wykonawczemu  mięśniowi[131] lub gruczołowi[131]. Odbywa[501] się to[41], jak[9] wiadomo, w[66] zakończeniach aksonów i polega na[66] przekształcaniu[161] energii[121] elektrycznej[221] potencjałów czynnościowych[222] na[64] "porcje[142]" mediatora chemicznego[221], a więc na[64] jedyny[241] język[141] zrozumiały[241] dla[62] niepobudliwej[221] elektrycznie błony[121] odbiorczej[221] dendrytów, neuronu albo narządu wykonawczego[221]. 
1497~Karczewski W.~Zjawiska elektryczne w organiźmie~PWN~1963~84~5
Bardzo wyraźny[241] wpływ[141] na[64] rytm[141] wywiera również sen[111] i stany[112] przejściowe[212] od[62] snu do[62] czuwania[121] (i odwrotnie) oraz narkoza chirurgiczna, różne[212] środki[112] narkotyczne[212] i tym[232] podobne[212]. Czynniki[112] te[212] prowadzą do[62] spowolnienia[121] rytmów nawet do[62] trzech[32] fal na[64] sekundę lub do[62] pojawienia[+] się[121] przebiegów specjalnych[222], na[64] przykład[141] tak zwanych[222] wrzecion o[66] określonej[261] częstotliwości[161]. 
1498~Karczewski W.~Zjawiska elektryczne w organiźmie~PWN~1963~67~26
Wydaje[501] się, że prawie[8] wszystkie[212] receptory[112] są szczególnie czułe[212] na[64] wybraną[241] postać[141] bodźca, a mało lub wcale w[66] stosunku[161] do[62] innych[222] jego[42] postaci[122]. Wyjątek[141] stanowi[5] jedna grupa: receptory[112] reagujące[212] energicznie tylko na[64] taki[241] bodziec[141], który[211] grozi uszkodzeniem lub zniszczeniem organizmu. Pobudzenie[111] tych[222] receptorów wywołuje ból[141], który[211] prowadzi do[62] odruchów obronnych[222]. 
1499~Karczewski W.~Zjawiska elektryczne w organiźmie~PWN~1963~131~10
Słowo[111] "cybernetyka[111]" kojarzy[501] się często z[65] maszynami matematycznymi. Wspaniałe[212] to[41] doprawdy urządzenia[112] te[212] "mózgi[112] elektronowe[212]"  szybkie[212], wyposażone[212] w[64] pamięć[141], dokładne[212]. Maszyny[112] matematyczne[212] grają w[64] warcaby[142], mają jednak trudności[142] w[66] rozgrywaniu[161] końcówek, przekładają książki[142]  trochę na[66] zasadzie[161] tradittore[+] tradutore[$], odczytują pisma[142] Majów[122], sprawdzając bardzo szybko wiele[34] możliwych[222] kombinacji[122], liczą w[66] ciągu[161] sekund to[44], co[44] zastępy[112] rachmistrzów[122] musiałyby liczyć całe[242] lata[142]. 
1500~Sumiński P.~Borsuk~PWRiL~1966~47~{brak}
Można stwierdzić, że borsuk jest typowym[251] pantofagiem to[41] znaczy zwierzęciem wszystkożernym[251], podobnie jak[9] niedźwiedź i dzik. Na[64] pokarm[141] pochodzenia[121] zwierzęcego[221] składają[501] się przeważnie drobne[212] ssaki[112] myszowate[212], na[64] przykład[141] norniki[112] (Microtinge[$]) i myszy[112] (Murinae[$]), z[62] owadożernych[222]  jeże[112], krety[112] i ryjówki[112], przypadkowo napotkane[212] młode[212] zające[112] w[66] Anglii[/][161] także dzikie[212] króliki[112]; sporadycznie borsuk zjada ptaki[142] gatunków gnieżdżących[+] się[222] na[66] ziemi[161] i ich[42] zniesienia[142]. 
1501~Brodzki S.~Postacie i cienie~KiW~1965~211~12
Kiedy w[64] gorące[241] irackie[241] południe[141] Abdel[+] Karim[+] Kassim[/] został[57] rozstrzelany[211]  ulica bagdadzka milczała. Nie wyszły masy[112], aby[9] bronić lub pomścić "ojca[141] narodu", przeciwnie życie[111] toczyło[501] się po[+] staremu, a na[66] bazarze ludzie wzruszali ramionami. Sic[+] transiit[$]... [&] 
1502~Brodzki S.~Postacie i cienie~KiW~1965~104~7
Krańcowa obsesja kontrrewolucyjna przerywa na[64] jakiś[241] czas[141] karierę parlamentarną[241] Winstona[/][121] Churchilla[/][121]. Anglia[/] po[66] pierwszej[261] wojnie[161] chce przede[+] wszystkim pokoju[121]. Interwencja nie jest popularna nawet w[66] kręgach burżuazji[121], która nie wierzy w[64] to[44], aby[9] Rosja[/] mogła kiedykolwiek podnieść[501] się, zadowolona jest, że wiekowa groźba caratu wisząca nad[65] Dardanelami[/] i Indiami[/] została[57] usunięta, a poza[65] tym[45] obiecuje sobie[43] korzyści[142] handlowe[242] z[62] normalizacji[121] stosunków. 
1503~Szeliga Z.~Dwa dwudziestolecia~KiW~1965~162~16
Pracuje tu już kilka[31] kopalń tego[221] cennego[221] metalu[121], jest nowa huta miedzi[121], inne[212] kopalnie[112] i huta znajdują[501] się w[66] budowie[161]. Zbudowaliśmy tu także wiele[34] fabryk: wielką[241] fabrykę kwasu siarkowego[221] koło[62] Bolesławca[/][121], kilka[34] fabryk w[66] Legnicy[/][161] i sporo innych[222] obiektów. Legnicki[211] Okręg[111] Przemysłowy[211] ma przed[65] sobą wielką[241] przyszłość[141] stanie[501] się jednym[251] z[62] największych[222] centrów przemysłowych[222] w[66] kraju[161]. 
1504~Lech M.J.~Za króla Sasa~KiW~1965~90~1
Gdy miasta[112] podupadły[5], nie było za[64] co[44] utrzymywać wodociągów. W[66] wielu[36] miastach wskutek[62] wypadków wojennych[222] urządzenia[112] zniszczały[5], a mieszczanie[112] kopali studnie[142] na[66] podwórzach. Tam[8], gdzie kopanie[111] studni[121] się nie opłacało[501], wodę roznosił i sprzedawał woziwoda. Zarząd[111] miejski[211] nie miał[5] skąd brać[5], a zresztą nie troszczył[501] się o[64] oświetlenie[141] ulic, [&] 
1505~Lech M.J.~Za króla Sasa~KiW~1965~230~11
W[66] całej[261] pełni[161] ukazały[501] się "walory[112]" oddziałów polskich[222] w[66] wojnie[161] konfederackiej[261] tysiąc siedemset piętnastego[221] roku[121]; w[66] konfederacji[161] tarnogrodzkiej[261]. Łańcuch[111] zdrad i ucieczek z[62] pola[121] bitwy[121] ciągnie[501] się tu nieprzerwanie. Powtórzyło[501] się to[41] z[65] małymi odmianami jeszcze i w[66] wojnie[161] o[64] tron[141] polski[241] w[66] tysiąc siedemset trzydzieści trzy  tysiąc siedemset trzydziestym[261] piątym[261] roku[161] pomiędzy[65] powtórnie wybranym[251] Stanisławem[/][151] Leszczyńskim[/][151] i Augustem[/][151] Trzecim[/][251] Sasem[/][151]. 
1506~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom IX~KiW~1965~261~4
Jeżeli liczyć[51] będziemy[56] w[66] cenach z[62] roku[121] tysiąc dziewięćset czterdzieści siedem (jak[9] wiadomo, siła nabywcza dolara w[66] ciągu[161] ostatnich[222] dwudziestu[32] lat spadła więcej niż[9] o[64] połowę), wówczas okaże[501] się, że wydatki[112] społeczeństwa[121] amerykańskiego[221] na[64] zakup[141] dóbr konsumpcyjnych[222] wzrosły[5] z[62] siedemdziesięciu[32] sześciu[32] miliardów dolarów w[66] roku[161] tysiąc dziewięćset trzydziestym[261] siódmym[261] do[62] stu[32] dwudziestu[32] czterech[32] miliardów w[66] roku[161] tysiąc dziewięćset pięćdziesiątym[261]... [&] 
1507~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom IX~KiW~1965~152~20
Jest bowiem faktem, że o[+] ile kraje[112] EWG[=] osiągnęły w[66] latach tysiąc dziewięćset pięćdziesiąt cztery  tysiąc dziewięćset pięćdziesiąt siedem, a więc przed[65] powstaniem "Wspólnego[221] Rynku[121]", przyrost[141] produkcji[121] rzędu czterdziestu[32] procent[122]. To[9] w[66] latach tysiąc dziewięćset pięćdziesiąt osiem  tysiąc dziewięćset sześćdziesiąt jeden (EWG[=] zaczęła działać pierwszego[221] stycznia tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego[221] ósmego[221] roku[121] przyrost[111]) ten[211] spadł do[62] trzydziestu[32] dwóch[32] procent[122]. 
1508~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom IX~KiW~1965~142~7
Widzimy więc, że zasadniczą[241] rolę odgrywa rynek[111] konsumpcyjny[211]. Od[62] siły[121] nabywczej[221] społeczeństwa[121] zależy też przede[+] wszystkim rozwój[111] produkcji[121] i cała koniunktura, we[66] wszystkich[262] rozwiniętych[262] krajach Europy[/][121] zachodniej[221] nastąpił po[66] wojnie[161] poważny[211] wzrost[111] konsumpcji[121], który[211] mógł się dokonać[501] tylko w[66] warunkach wzrostu płac i dochodów. 
1509~Sulewski W.~Pod bokiem generalnego gubernatora~KiW~1965~50~8
Wpływy[112] "Polski[/][121] Ludowej[/][221]", która w[66] samym[261] tylko Krakowie[/] skupiła ponad[8] dwustu[34] inteligentów[122] i robotników[122]  liczbę jak[9] na[64] pierwszy[241] okres[141] konspiracji[121] zupełnie sporą[241]  obejmują tam[8] Tajną[241] Organizację Nauczycielską[241]. "Kółkowy[211]" etap[111] pracy[121] podziemnej[221] już nie wystarczał. Trzeba było pomyśleć o[66] stworzeniu[161] w[66] kraju[161] marksistowskiej[221] partii[121] robotniczej[221]. 
1510~Sulewski W.~Pod bokiem generalnego gubernatora~KiW~1965~129~1
Na[66] Pomorskiej[/][221] znalazł[501] się także w[66] pierwszych[262] dniach stycznia tysiąc dziewięćset czterdziestego[221] czwartego[221] roku[121] sekretarz OK[=] Podhale[/] Stanisław[/] Niemiec[/]. Żaden[211] z[62] nich[42] nie doczekał wyzwolenia[121]. Grudniowe[212] aresztowania[112] wstrząsnęły partią i Gwardią[/] Ludową[/][251] w[66] południowej[261] Polsce[/][161]. Rewolucyjny[211] ruch[111] wyzwoleńczy[211] stracił ludzi[142], którzy od[62] samego[221] początku[121] stali[5] na[66] jego[42] czele. Zerwana została[57] łączność[111] z[65] centralą. Natężenie[111] walki[121] osłabło. 
1511~Łanowski J.~Szlakiem siedmiu cudów starożytności~KiW~1964~204~10od dołu
Zadaniem naszym[251] było w[64] sposób[141] przystępny[241] przedstawić aktualny[241] stan[141] naszej[221] wiedzy[121] o[66] tych[262] słynnych[262] zabytkach, o[66] ich[42] wyglądzie i znaczeniu[161]  niegdyś i obecnie. Nie chcieliśmy ich[42] traktować tylko jako[62] jakichś[222] ogromnych[222] eksponatów z[62] gigantycznej[221] gabloty[121] historii[121]. Chcieliśmy, aby[9] ożyły, chcieliśmy je[44] pokazać tak, jak[9] widzieli je[44] ich[42] twórcy[112], i ci[212], co[9] je[44] przez[64] wieki[142] całe[242] nienaruszone[242] oglądali i z[62] nich[42] korzystali. 
1512~Łanowski J.~Szlakiem siedmiu cudów starożytności~KiW~1964~60~14
Byłaby to[41] więc świątynia "Pierwszego[221] z[62] Zachodnich[222]", bóstwa[121] cmentarzy[122]. Ale znów wymienienie[111] w[66] świątyni[161] zmarłego[221] władcy[121] jako[62] ukochanego[221] przez[64] boginie[142] Bastet[/] i Hathor[/], przy[66] czym[46] ta druga[211] występuje w[66] roli[11] królewskiej[221] matki[121], komplikuje nasze[242] interpretacje[142] przez[64] typowe[242] dla[62] egipskich[222] wierzeń zmieszanie[141] przeróżnych[222] obok[62] siebie[42] występujących[222] rozbieżnych[222] pojęć religijnych[222], narastających[222] w[66] ciągu[161] wieków. 
1513~Karpiński A.~Dwudziestolecie 1944-1964 w rozwoju gospodarczym Polski i świata~KiW~1964~149~7
Taką[241] bazę stworzyliśmy w[66] wyniku[161] wysiłków minionego[221] dwudziestolecia[121] chodzi o[64] to[44], aby[9] ją obecnie lepiej, bardziej umiejętniej wykorzystać. Każdy[211] z[62] nas[42] na[66] swoim[261] odcinku[161] pracy[121] może[5] wnieść wkład[141] w[64] wykonanie[141] tego[221] zadania[121], od[62] którego[221] pomyślnej[221] realizacji[121] zależy przyszły[211] rozwój[111] gospodarczy[211] Polski[/][121]. 
1514~Karpiński A.~Dwudziestolecie 1944-1964 w rozwoju gospodarczym Polski i świata~KiW~1964~39~22
Dobra[112] te[212] wytwarzane[212] są[57] głównie w[66] przemyśle maszynowym[261], co[41] rozszerzyło jego[42] rynki[142] zbytu na[64] skalę znacznie większą[241] niż[9] w[66] tradycyjnych[262] przemysłach produkujących[262] dobra[142] konsumpcyjne[242], jak[9] przemysł[111] spożywczy[211] i lekki[211], w[66] których[262] obserwowano w[66] tym[261] okresie raczej stabilizację popytu w[66] krajach najwyżej rozwiniętych[262]. 
1515~Drohojowski J.~Religie i wierzenia w życiu Ameryki Łacińskiej~KiW~1964~18~7
Styczność[111] z[65] plastykami, pisarzami, kompozytorami a nade[64] wszystko[44] z[65] ludźmi zwyczajnymi tak działa[5] na[64] wyobraźnię, że zza[62] każdego[221] ołtarza zdaje[501] się wyłaniać[501] bożek[111], a tam[8] gdzie kwitnie równoległy[211] indianizmowi[131] afrykanizm[111], kamienne[212] lub drewniane[212] posągi[112] świętych[122] w[66] istocie[161] uosabiają dahomejskie[242] duchy[142]. 
1516~Drohojowski J.~Religie i wierzenia w życiu Ameryki Łacińskiej~KiW~1964~73~9
Autor, Mariano[/] Auzela[/][111], lekarz z[62] zawodu, dowódca grupy[121] rewolucyjnej[221] obrał za[64] swego[241] bohatera[141] Indianina[141] na[66] tle walk partyzantów[122]. W[66] Meksyku[/][161] książki[112] nie są dostępne[212] dla[62] wszystkich[222], ale do[62] każdego[221] trafia myśl[111] twórców[122] malowidła[121] ściennego[221], wykonywanego[221] często na[66] zewnętrznym[261] murze[161] budynku[121], fresk[111] przedstawia ludzi[142] zwykłych[242], uciskanych[242] przez[64] obszarników[142] i kler[141], Indian[142] walczących[242] o[64] ziemię, wolność[141] i sprawę. 
1517~Zajączkowski A.~Pierwotne religie Czarnej Afryki~KiW~1965~106~1
Tajne[212] związki[112] poświęcone[212] kultowi[131] różnych[222] bóstw uprawiają niekiedy czarną[241] magię, złośliwe[242] czary[142], które[212] mają szkodzić ludziom. Tajne[212] związki[112] poświęcone[212] kultowi[131] przodków[122] są głównym[251] czynnikiem społecznym[251] zwalczającym[251] czarną[241] magię, jako[64] szkodliwą[241] dla[62] życia[121] społecznego[221] plemienia. Wprawdzie i te[212] dodatnie[212] społecznie związki[112] gdzie[+] niegdzie wyrodniały[5], jak[9] na[64] przykład[141] Ndako[+] gboja[/] w[66] plemieniu[161] Nupe[/] w[66] północnej[261] Ngerii[/][161], który[211] już za[62] czasów kolonialnych[222] nakładał na[64] ludność[141] bardzo poważny[241] haracz[141] [#] 
1518~Zajączkowski A.~Pierwotne religie Czarnej Afryki~KiW~1965~196~8
Teoria ta, rozsiana po[66] mitach religijnych[262], wyrażana licznymi religijnymi symbolami, jest ogólną[251] teorią wszystkiego[42], co[41]  zdaniem Afrykanina[121] pierwotnego[221]  istnieje i jako[61] teoria ogólna pełni[5] funkcję naukowej[221]. W[66] oparciu[161] o[64] tę "naukową[241]" teorię pierwotni Afrykanie[112] wypracowali "technikę" oddziaływania[121] na[64] przyrodę, mianowicie magię. Magię, czyli, mówiąc "po[+] europejsku" sztukę posługiwania[+] się[121] środkami nadnaturalnymi dla[62] uzyskania[121] zamierzonego[221] i realnego[221] celu[121]. 
1519~zbiorowa~Tak pracuje Sejm~KiW~1965~52~4
Aby[9] stworzyć warunki[142] realizacji[121] tej[221] polityki[121], Sejm[111] drugiej[221] kadencji[121] uchwalił szereg[141] ustaw[122] mających[222] na[66] celu[161] pogłębienie[141] poczucia[121] stabilizacji[121] wśród[62] chłopów[122]. Do[62] tej[221] kategorii[121] ustaw[122] zaliczyć trzeba między[+] innymi: ustawę z[62] trzynastego[221] lipca tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego[221] siódmego[221] roku[121] o[66] obrocie nieruchomościami rolnymi, która zniosła istniejące[242] poprzednio ograniczenia[142] w[66] dziedzinie[161] obrotu ziemią; [&] 
1520~zbiorowa~Tak pracuje Sejm~KiW~1965~141~5
Stosownie do[62] rodzaju[121] i zasięgu[121] problemów, jakie[242] rozważa komisja sejmowa, centrala związków zawodowych[222] deleguje na[64] posiedzenie[141] komisji[121] przedstawicieli[142] różnych[222] zainteresowanych[222] swoich[222] komisji[122], służb i zespołów. Oto kilka[31] przykładów. Drugiego[221] czerwca tysiąc dziewięćset sześćdziesiątego[221] czwartego[221] roku[121] przy[66] czynnym[261] udziale CRZZ[=] odbyła[501] się w[66] Komisji[161] Wymiaru Sprawiedliwości[121] dyskusja nad[65] zagadnieniami sądownictwa[121] społecznego[221]. 
1521~Maruszewski M., Reykowski J., Tomaszewski T.~Psychologia jako nauka o człowieku~KiW~1966~86~6
W[66] analizowanym[261] przykładzie dla[62] wyraźniejszego[221] zilustrowania[121] tego[42], o[64] co[44] chodzi, wybrany[211] został[57] przypadek[111] dość skrajny[211]. Ale w[66] życiu[161] każdego[221] z[62] nas[42] co[64] dzień[141] zdarzają[501] się sytuacje[112] poniekąd podobne[212], choć na[64] mniejszą[241] skalę. Wszystko[41], co[41] dzieje[501] się wokół[62] nas[42], wszystko[41], co[44] słyszymy i widzimy, wszystko[41], co[41] dzieje[501] się z[65] nami, z[65] naszymi bliskimi[152] i znajomymi[152], z[65] tym[45], co[41] do[62] nas[42] należy, z[65] czym[45] jesteśmy[57] związani, jest[57] odniesione[211] do[62] naszych[222] nastawień; [&] 
1522~Maruszewski M., Reykowski J., Tomaszewski T.~Psychologia jako nauka o człowieku~KiW~1966~230~11
Kolejne[212] operacje[112], które[212] początkowo nie są[57] rozpoczynane[212], dopóki operacja poprzednia nie zostanie[57] zakończona, zaczynają być[57] przygotowywane[212] wcześniej, już w[66] trakcie wykonywania[11] operacji[121] poprzedzającej[221]. Człowiek wykonuje jedną[241] operację, a już myśli[5] o[66] następnej[261], jak[9] niewidomy[111], który[211] odczytuje litery[142] lewą[251] ręką, ale prawą[251] już wybiega naprzód. 
1523~Podhorecki L.~Stefan Czarniecki~KiW~1966~31~13
Ale mimo[62] kilku[32] drobnych[222] porażek wyprawa Kazanowskiego[/][121] spełniła swoje[241] zadanie[141]. Uniemożliwiła koncentrację wojsk rosyjskich[222] na[64] odsiecz[141] Szeinowi[/][131], splądrowała wielkie[242] połacie[142] Rosji[/][121], zasiała panikę tak wielką[241], że uciekinierzy przybywszy do[62] Moskwy[/][121], zaczęli głośno żądać pokoju[121]. Pozbawiony[211] pomocy[121] Szein[/][111] dwudziestego[221] piątego[221] lutego[121] tysiąc sześćset trzydziestego[221] czwartego[221] roku[121] podpisał kapitulację. 
1524~Podhorecki L.~Stefan Czarniecki~KiW~1966~120~7
I tym[251] razem[151] kasztelan nie sprostał królowi[131], szybko też wycofał[501] się w[64] lasy[142], ścigany[211] przez[64] rajtarów[142] aż do[62] późnej[221] nocy[121]. Korzystając z[62] zamieszania[121], znaczna część[111] kwarcianych[122] wymknęła[501] się ze[62] szwedzkiego[221] obozu do[62] lasów i tu przyłączyła[501] się do[62] Czarnieckiego[/][121]. Wojna szarpana, po[+] mistrzowsku prowadzona przez[64] Czarnieckiego[/][141] niosła Szwedom coraz większe[242] straty[142]. 
1525~Włodarski Z.~Czym jest pamięć~PZWS~1967~14~13
Próby[112] określenia[121] maksymalnych[222] odstępów czasu charakteryzujących[222] ogólnie poszczególne[242] gatunki[142] zwierzęce[242] nie dały zadawalających[222] rezultatów. Bardzo istotne[211], a jednocześnie nader trudne[211], jest ujednolicenie[111] warunków. W[66] badaniach jednego[221] osobnika[121] lub większej[221] liczby[121] osobników[122] należących[222] do[62] tego[221] samego[221] gatunku[121] sprawa sprowadza[501] się do[62] ścisłego[221] przestrzegania[121] przyjętej[221] procedury[121] eksperymentalnej[221]. 
1526~Bodnar A.~Polska - ZSRR. Współpraca gospodarcza~KiW~1967~55~7
Powyższe[212] zmiany[112] są dla[62] nas[42] korzystne[212], bowiem wywozimy przede[+] wszystkim tkaniny[142] przerobione[242], a więc znacznie droższe[242]. Poza[65] tym[45] eksportowana konfekcja jest[57] produkowana w[66] przeważającej[261] mierze[161] z[62] syntetyków, a więc surowców produkowanych[222] w[66] kraju[161]. Powstaje pytanie[111], w[66] jakiej[261] mierze[161] układ[111] proporcji[122] w[66] naszej[261] wymianie[161] ze[65] Związkiem[/] Radzieckim[/][251]  aktualny[211] i przyszły[211] (do[62] tysiąc dziewięćset siedemdziesiątego[221] roku[121])  jest korzystny[211] dla[62] naszego[221] partnera[121]? 
1527~Drohojowski J.~Róg obfitości~KiW~1967~64~4
Bolivar[/][111] natomiast rozpoczął dyskusję, jeszcze trwającą[241], o[66] konieczności[161] scalenia[121] krajów. Myśl[111] ta snuje[501] się w[66] szeregu[161] wypowiedzi[122] Bolivara[/][121], ujął ją konkretnie w[66] ["]Liście[161] z[62] Jamajki[121]["], którego[221] adresatem był[5] narody[112] Ameryki[/][121] Łacińskiej[/][221]. Zaczyna od[62] sumowania[121] pretensji[122], a więc zarzuca Hiszpanii[/][131] (to[211] samo[41] odnosi[501] się do[62] Portugalii[/][121]), [&] 
1528~Kozakiewicz M.~Niezbadane ścieżki wychowania~NKs~1964~99~11
Taka maszyna, o[+] wiele bardziej kompletna, ale i skomplikowana, kosztuje jednak majątek[141] i nie jest dostępna ani dla[62] całych[222] szkół, ani tym[9] bardziej dla[62] poszczególnych[222] jednostek. W[66] tym[261] miejscu[161] warto przypomnieć dowcip[141] Simona[/][121] Ramo[/][121] ze[62] wzmiankowanej[221] już książki[121] ["]Teaching[+] Machines["]... [&] 
1529~Kozakiewicz M.~Niezbadane ścieżki wychowania~NKs~1964~154~27
żeby nie było nieporozumień, powiedzmy, że proces[111] ten[211] zaczyna[501] się (jak[9] już wspomniałem) jeszcze w[66] siódmym[261] roku[161] życia[121], kiedy dziecko[111] po[64] raz[141] pierwszy[241] poszło do[62] szkoły[121], ale kulminację swoją[241] osiąga właśnie w[66] wieku[161] szesnaście  siedemnaście lat (u[62] dziewcząt nieco wcześniej, ale za[64] to[44] mniej burzliwie). Badania[112] psychologów[122] zachodnich[222] wykazują, że najczęściej przedmiotem zatargów i tarć między[65] "starymi[151]" i "młodymi[151]" są sprawy[112] drobne[212], [&] 
1530~Adamowicz Z., Fijałkowski W., Paczóski J.~Telekopia - technika przesyłania obrazów~MON~1963~243~14
Jak[9] również dlatego, że nierzadko jeszcze nasze[211] wychowanie[111] polityczne[211] przy[66] próbach realizacji[121] grzeszy stereotypowością stosowanych[222] metod, szablonowością środków, wulgarną[251] dogmatycznością uzasadnień i celów. A przecież szablon[111], stereotyp[111] i dogmatyczność[111] nigdzie nie wyrządzają szkód tak strasznych[222] i nieodwracalnych[222] jak[9] właśnie w[66] dziedzinie[161] wychowania[121]. 
1531~Land S.~Portret Jakuba Jasińskiego~KiW~1964~136~7
Nie wszystkie[212] jednak ośrodki[112] powstańcze[212] litewskie[212] zgłosiły akces[141] do[62] Rady[121] Wileńskiej[221]. Niektóre[212], jak[9] Brześć[/][111], czy powiat[111] grodzieński[211], zgłosiły[501] się bezpośrednio do[62] Kościuszki[/][121]. Zachodziła więc obawa rozbicia[121] jedności[121] narodu. Pod[65] wpływem zarzutów podnoszących[+] się[222] z[62] różnych[222] stron Rada[111] Litewska oświadczyła trzeciego[221] maja, że poddaje[501] się pod[64] władzę Kościuszki[/][121], a nominację Jasińskiego[/][121] uważa za[64] tymczasową[241]. 
1532~Drohojowski J.~Indianin prezydentem Meksyku~KiW~1964~81~8
Przeróżne[212] sprzeczności[112] wpływały na[64] stanowisko[141] Francji[/][121] Napoleona[/][121] Trzeciego[/][221]. Rewolucja lutowa tysiąc osiemset czterdziestego[221] ósmego[221] roku[121], która obaliła króla[141] Ludwika[/][141] Filipa[/][141], wysunęła na[64] plan[141] pierwszy[241] księcia[141] Ludwika[/][141] Napoleona[/][141], bratanka[141] Napoleona[/][121] Pierwszego[/][221], naprzód jako[64] prezydenta[141], a później (tysiąc osiemset pięćdziesiąty[211] drugi[211]) cesarza[141]. Cesarz[111] Francuzów[122] Napoleon[/] Trzeci[/][211], bo taki[241] tytuł[141] przybrał Ludwik[/] Napoleon[/], entuzjazmował[501] się w[66] młodości[161] ruchami rewolucyjnymi Włochów[122] i Polaków[122]. 
1533~Górski J.~Ekonomia polityczna~KiW~1964~170~18
W[66] odniesieniu[161] do[62] całego[221] dochodu narodowego[221] orientacyjne[212] szacunki[112] wskazują, iż jego[42] wzrost[111] w[66] ostatnim[261] dziesięcioleciu[161] panowania[121] burżuazji[121], to[41] znaczy w[66] latach tysiąc dziewięćset dwadzieścia dziewięć  tysiąc dziewięćset trzydzieści osiem, wynosił w[66] przybliżeniu[161] dwanaście[34]  piętnaście[34] procent[122]. Polska[/][111] Ludowa[/][211] w[66] ciągu[161] dziesięciu[32] lat (tysiąc dziewięćset pięćdziesiąt  tysiąc dziewięćset sześćdziesiąt) zwiększyła swój[241] dochód[141] narodowy[241] przeszło[8] dwukrotnie, [&] 
1534~Górski J.~Ekonomia polityczna~KiW~1964~314~5
Sprzeczność[111] ta prowadzi do[62] powstania[121] w[66] gospodarce[161] kapitalistycznej[261] szeregu[121] ujemnych[222] zjawisk, o[66] których[262] będziemy[56] obszernie mówić[51] w[66] dalszym[261] ciągu[161] wykładu. Rezultatem akumulacji[121] kapitalistycznej[221] jest niewątpliwie poważny[211] wzrost[111] rozmiarów, a nawet i liczby[121] przedsiębiorstw (rozwijają[501] się przecież całe[212] nowe[212], uprzednio nie istniejące[212] gałęzie[112] wytwarzania[121]). 
1535~Górski J.~Ekonomia polityczna~KiW~1964~403~1
Jest faktem niewątpliwym[251], że w[66] analizowanym[261] okresie, a więc w[66] czasie powstania[121] i rozwoju[121] interwencjonizmu państwowego[221], państwowe[212] zakupy[112] dóbr i usług w[66] cenach bieżących[262] wzrosły[5] pięciokrotnie, a ich[42] udział[111] w[66] produkcji[161] brutto wzrósł w[66] tym[261] okresie dwu[+] i[+] półkrotnie. Innym[251] wskaźnikiem, który[241] możemy przytoczyć dla[62] przedstawienia[121] wzrostu znaczenia[121] interwencjonizmu państwowego[221] może[5] być wskaźnik[111] wzrostu wydatków budżetowych[222] krajów kapitalistycznych[222]. 
1536~Górski J.~Ekonomia polityczna~KiW~1964~26~6
W[66] warunkach istnienia[121] socjalistycznego[221] typu stosunków produkcji[121], gdy podstawowe[212] środki[112] produkcji[121] znajdują[501] się w[66] rękach państwa[121] i państwo[111] planowo kieruje całym[251] procesem produkcji[121] i podziału, powstaje złudzenie[111], że nie działają żadne[212] prawa[112] ekonomiczne[212], że państwo[111] kieruje procesem gospodarczym[251] w[64] sposób[141] dowolny[241]. Tak jednak wcale nie jest. 
1537~Jankowski H.~Jednostka, moralność, socjalizm~KiW~1963~56~9
Bardziej "subtelnym[251]" sposobem prowadzenia[121] tego[221] typu dyskusji[121] jest sięganie[111] do[62] argumentów historycznych[222]. Jak to[44] się[41] mówi: my ich[44] inkwizycją, oni nas[44] gilotyną z[62] okresu Wielkiej[221] Rewolucji[121] Francuskiej[221] my ich[44] rozwiązłością płciową[251] niektórych[222] papieży[122], oni nas[44] ideałami wolnej[221] miłości[121]; my ich[44] średniowiecznymi biczownikami, oni nas[44]... i tak dalej. Taka argumentacja jest tylko bardziej sublimowaną[251] formą argumentacji[121] pierwszego[221] typu. 
1538~Stryjewski C.~Hierarchia rzymska~KiW~1963~115~11
Kongres[111] wiedeński[211] w[66] tysiąc osiemset piętnastym[261] roku[161] przyznał nuncjuszom papieskim[232] tytuł[141] dziekana[121] korpusu dyplomatycznego[221] akredytowanego[221] przy[66] rządach państw. W[64] myśl[141] postanowień Kongresu Wiedeńskiego[221] nuncjusze papiescy cieszą[501] się wszystkimi przywilejami przyznanymi innym[232] dyplomatom. Posiadają zatem przywilej[141] nietykalności[121] personalnej[221], [&] 
1539~Stryjewski C.~Hierarchia rzymska~KiW~1963~259~9
Zaczęły powstawać pierwsze[212] zrzeszenia[112] świeckich[222] katolików[12]. Rozpoczynają one swą[241] działalność[141] jeszcze w[64] sposób[141] nie bardzo zorganizowany[241], jako[61] luźno z[65] sobą związane[212] stowarzyszenia[112] katolickie[212], pod[65] hasłem "obrony[121] i odnowienia[121] religijnego[221]". Ruch[111] ten[211] otrzymał we[66] Włoszech[/][162] nazwę[141] Akcji[121] Katolickiej[221], zaś w[66] innych[262] krajach Europy[/][121] nazywał[501] się: Ligą Katolicką[251] (w[66] Polsce[/][161]), Zjednoczeniem Katolików[122], Stowarzyszeniem Młodzieży[121] Katolickiej[221] i tym[232] podobne[212]. 
1540~Warneńska M.~Szukam Baltazara Kujawskiego~KiW~1963~16{?}~11
Było jednak w[66] progimnazjum[161] włocławskim[261] paru[32] nauczycieli[122] zasługujących[222] w[66] pełni[161] na[64] to[241] miano[141]. Należeli do[62] nich[42]: przyrodnik Matuszewski[/][111] oraz nauczyciel rysunków i francuskiego[221] z[62] pochodzenia[121] Francuz. Ale ich[42] praca i wysiłki[112] nie mogły zmienić systemu. Lekcje[142] zadawano "stąd-dotąd" z[62] podręcznika. Na[66] arytmetyce[161] rozwiązywano zadania[142] przypominające[242] łamigłówki[142]. 
1541~Warneńska M.~Szukam Baltazara Kujawskiego~KiW~1963~59~9
W[66] razie dostania[+] się[121] w[64] ręce[142] władz członkowie partii[121] unikają kar surowszych[222]. Rząd[111] patrzeć[51] będzie[56] przez[64] palce[142] na[64] tę wpół[8] legalną[241] ich[42] walkę z[65] kapitalizmem. Niebezpieczne[212] są takie[212] poglądy[112]. Człowiek uczy[501] się na[66] własnych[262] błędach. Julian[/] wie, że na[66] wolności[161] podejmie natychmiast dawną[241] robotę. Prowadzić[51] ją będzie[56] teraz jednak inaczej. 
1542~Warneńska M.~Szukam Baltazara Kujawskiego~KiW~1963~135~12
Sam[211] zaopatruje przekład[141] powieści[121] w[64] objaśnienia[142] niezbędne[242] dla[62] niemieckiego[221] czytelnika[121], "Różyczka[/] Schapiro[/]", bowiem takie[242] sprawy[142] albo pomija, albo "plecie jak[9] Piekarski[/] na[66] mękach, bo o[66] historii[161] Polski[/][121] ma jeszcze słabsze[241] pojęcie[141] niż[9] o[66] języku[161]". Aż do[62] końca niemal działalności[121] wydawniczej[221] Marchlewskiego[/][121] ta "paniusia z[62] Brodów[/][122]", podobnie jak[9] inni tłumacze z[62] nieprawdziwego[221] zdarzenia[121], napsuła mu wiele[8] krwi[121]. 
1543~Szeliga Z.~Skarby i ludzie~KiW~1964~227~14
Woda, która jest przekleństwem jednej[221] części[121] kombinatu  kopalni[121], tutaj, w[66] drugiej[261] części[161]  Zakładzie Przeróbki[121] Mechanicznej[221] i Zakładach Przeróbki[121] Chemicznej[221]  jest obok[62] siarki[121]  drugim[251] podstawowym[251] surowcem, bez[62] którego[221] nie mogłaby istnieć ani flotacja, ani rafinacja, ani przeróbka chemiczna. W[66] każdej[261] sekundzie[161] tylko do[62] Zakładu Przeróbki[121] Mechanicznej[221] wpływa sześć[31] tysięcy litrów wody[121]. 
1544~zbiorowa~Sprawy religii i laicyzacji~KiW~1964~8~14
Kosmologia religijna zawiera poglądy[142] na[64] temat[141] "początku[121]" świata i Ziemi[121], budowy[121] rzeczywistości[121] oraz "końca świata"; kosmologia religijna jest tą[251] właśnie częścią religii[121], która przede[+] wszystkim wchodzi w[64] konflikt[141] z[65] danymi[152] nauki[121]. Jeśli natomiast chodzi o[64] antropologię religijną[241], czyli religijne[242] poglądy[142] na[64] człowieka[141] i społeczeństwo[141], to[9] usiłuje ona odpowiedzieć wierzącemu[131] na[64] pytania[142] związane[242] z[65] pochodzeniem człowieka[121], jego[42] naturą ("sens[111] życia[121]") oraz losami pośmiertnymi. 
1545~Krzemień-Ojak S.~Zagadnienia współczesnej kultury~KiW~1965~38~5
Ale wahania[112] polityczne[212] większy[241] wpływ[141] wywierały jednak na[64] dziedzinę twórczości[121] artystycznej[221] i na[64] przejawy[142] aktywności[121] kulturalnej[221] różnych[222] środowisk niż[9] na[64] rytm[141] powstawania[121] materialnej[221] bazy[121] kultury[121]. W[66] tej[261] sferze[161] bowiem w[66] ciągu[161] całego[221] minionego[221] dwudziestolecia[121] obserwować możemy względną[241] ciągłość[141] i systematyczność[141]. 
1546~Frelek R., Kruczkowski A.~Świat i Polska~KiW~1965~84~10
Jednakże ówczesny[211] układ[111] sił w[66] świecie pozwalał państwom imperialistycznym[232] na[64] odrzucenie[141] propozycji[122] radzieckich[222] bez[62] dyskusji[121]. Zmiana układu sił w[66] świecie na[64] korzyść[141] socjalizmu po[66] drugiej[261] wojnie[161] światowej[261] umożliwiła w[66] ostatnich[262] latach wysunięcie[141] postulatu powszechnego[221] i całkowitego[221] rozbrojenia[121] pod[65] skuteczną[251] kontrolą międzynarodową[251] w[66] warunkach realnych[222] szans walki[121] o[64] jego[42] zrealizowanie[141]. 
1547~Mleczko F.W.~O wsi i rolnictwie~KiW~1965~72~23
Przy[66] takiej[261] perspektywie[161] opłaca[501] się produkować masowo i sprzedawać rolnikom indywidualnym[232] te[242] tylko urządzenia[142], narzędzia[142] i maszyny[142], które[212] mogą być[57] w[66] drobnym[261] gospodarstwie używane[212] często, stosunkowo szybko się zużywają[501] (oczywiście dlatego, że są często w[66] użyciu[161], a nie dlatego, że są[57] źle zrobione[212]) i szybko się opłacają[501] (na[64] przykład[141] parniki[112] polowe[212] i temu[43] podobne[212]). 
1548~Mleczko F.W.~O wsi i rolnictwie~KiW~1965~133~17
Sytuacja ta odbijała[501] się szczególnie niekorzystnie na[66] tych[262] PGR[=], które[212] cierpiały na[64] brak[141] siły[121] roboczej[221]. Gospodarstwa[112] te[212] bowiem zostały[57] w[64] ten[241] sposób[141] skazane[212] na[64] gorsze[242] plony[142] przy[66] większych[262] nakładach na[66] poodłogowej[261] ziemi[161]. Ponadto były[57] one zmuszone[212] przyjmować do[62] pracy[121] każdego[221] chętnego[221]; zważywszy, iż był to[41] okres[111] szybkiego[221] wzrostu zatrudnienia[121] w[66] rozwijającym[+] się[261] przemyśle, [&] 
1549~Kosman M.~Na tropach bohaterów "Trylogii"~KiW~1966~51~12
Poznając perypetie[142] Jana[/][121] Skrzetuskiego[/][121] wysłanego[221] na[64] Sicz[/][141], w[66] pierwszej[261] chwili[161] nie myślimy o[66] właściwym[261] celu[161] jego[42] podróży[121]: przecież zniosły[211] i szlachetny[211] rycerz bez[62] wahania[121] zgodził[501] się być nie posłem, ale szpiegiem. Taki[211] bowiem był faktyczny[211] cel[111] wyjazdu. Na[66] Siczy[/][161], wzięty[211] do[62] niewoli[121], miał już zginąć z[62] rąk "dzikich[222]" i "rozpasanych[222]" Zaporożców[122], kiedy Chmielnicki[/][111] poznał w[66] nim[46] swego[241] wybawcę. 
1550~Kosman M.~Na tropach bohaterów "Trylogii"~KiW~1966~195~3
Przez[64] pięć[34] lat przebywał w[66] szkołach protestanckich[262] w[66] Kiejdanach[/] i w[66] Wilnie[/][161], w[66] wieku[161] lat piętnastu[32] towarzyszył hetmanowi[131] Krzysztofowi[/] na[66] wyprawie[161] wojennej[261], po[66] czym[46] został[57] usamodzielniony[211] pod[65] względem prawnym[251] i natychmiast obrany[11] posłem na[64] sejm[141] walny[241]. Nie było to[41] jego[42] pierwsze[211] wystąpienie[111] na[66] forum[161] państwowym[261], ponieważ już przed[65] czterema laty stryj polecił mu wygłosić ułożoną[241] przez[64] jakiegoś[241] prawnika[141] mowę do[62] króla[121] na[66] sejmie, [&] 
1551~Składankowa M.~Zoroaster i magowie~KiW~1963~178~11
Przez[64] wieki[142] całe[242] torturowanie[111] ludzi[122] było uważane[211] za[64] rzecz[141] naturalną[241]. Traktowanie[111] zwierząt dotąd bywa straszliwe[211], nie dlatego, by[9] ktokolwiek przypuszczał, że zwierzę[111] nie czuje. Wręcz przeciwnie, właśnie zadawanie[111] bólu[121] sprawia ludziom przyjemność[141]. Tymczasem już mazdeizm[111] kwalifikował takie[242] skłonności[142] jako[64] demona[141], który[211] niszczy dusze[142]. 
1552~Voise W.~Myśliciele i praktycy~KiW~1963~123~14
Stwierdzał on, że dla[62] Demokryta[/][121] barwa nie istnieje jako[61] obiektywna rzeczywistość[111] i że takie[211] lub inne[211] zabarwienie[111] przedmiotu zależne[211] jest od[62] układów atomów w[66] danym[261] przedmiocie. Podobnie i następca Arystotelesa[/][121], Teofrast[/][111], w[64] taki[241] sposób[141] rozumiał naukę Demokryta[/][121] o[66] poznaniu[161]. Obaj jednak dopatrywali[501] się w[66] niej[46] nieprzezwyciężonych[222] trudności[122]. 
1553~Voise W.~Myśliciele i praktycy~KiW~1963~68~17
Omylili[501] się jednak, a ta orientacja polityczna stała[501] się przyczyną ich[42] klęski[121]: w[66] roku[161] pięćset dziesiątym[261] przed[65] naszą[251] erą wygnano ich[44] z[62] Krotony[/][121]. Oprócz[62] idei[122] etycznych[222] i religijnych[222] rozwinęli też pitagorejczycy szereg[141] zadań naukowych[222], byli[5] bowiem przekonani, że nauka jest jednym[251] ze[62] środków, przy[66] pomocy[161] których[22] człowiek może[5] się doskonalić[501]. 
1554~Zajączkowski A.~Aszanti - kraj Złotego Tronu~KiW~1963~157~20
To[41] z[62] kolei[121] wynika z[62] faktu, że inteligencji[121] jest ciągle jeszcze za[+] mało, że zarobki[112] jej[42] są, porównawczo biorąc, bardzo duże[212] i że w[66] walce[161] z[65] kolonializmem burżuazja i inteligencja tworzą jeden[241] front[141], konflikty[112] klasowe[212] między[65] burżuazją a inteligencją dopiero przyjdą. Pod[65] jednym[251] względem niewątpliwie inteligencja i burżuazja dadzą[501] się ująć razem[8], mianowicie pod[65] względem wykształcenia[121]. 
1555~Kotański W.~Zarys dziejów religii w Japonii~KiW~1963~14~2
Niektóre[242] spośród[62] nich[42] z[65] dużą[251] dozą prawdopodobieństwa[121] można uważać za[64] przedmioty[142] kultowe[22], co[41] pozwoli nam do[62] pewnego[221] stopnia zrozumieć, jakie[212] wierzenia[112] w[66] ówczesnym[261] społeczeństwie były[5] popularne[212]. Oczywiście wnioski[112] muszą być ostrożne[212], tak aby[9] nie wykroczyły poza[64] dostępny[241] badaniu[131] materiał[141]. Typ[111] wierzeń ówczesnych[222] wiązał[501] się niewątpliwie ściśle z[65] ogólnymi warunkami ówczesnego[221] bytowania[121] człowieka[121] na[66] archipelagu[161], [&] 
1556~Kotański W.~Zarys dziejów religii w Japonii~KiW~1963~102~8
W[66] związku[161] ze[65] zmianami w[66] strukturze[161] społecznej[261] zaczęły się też inaczej kształtować[501] pojęcia[112] sintoistyczne[212]. Jedne[212] bóstwa[112] wysuwają[501] się na[64] przód[141], inne[212] usuwają[501] się w[64] cień[141]. Najbardziej chyba charakterystycznym[251] będzie pewno zblaknięcie[111] kultu założycielki[121] rodu cesarskiego[221] Amaterasu[/][121] i jej[42] potomstwa[121]. 
1557~Kozakiewicz M.~O tolerancji i swobodzie sumienia~KiW~1963~15~5
Podczas[+] gdy na[66] południu[161] USA[=] średnia[111] zarobków białego[221] robotnika[121] w[66] roku[161] tysiąc dziewięćset pięćdziesiątym[261] ósmym[261] wynosiła cztery[34] i pół tysiąca dolarów rocznie, to[9] średnia[111] zarobków robotnika[121] murzyna[121] w[66] tym[261] samym[261] czasie, według[62] źródeł amerykańskich[222], wynosiła dwa[34] i sześć[34] dziesiątych[122] tysiąca dolarów rocznie. 
1558~Kozakiewicz M.~O tolerancji i swobodzie sumienia~KiW~1963~81~23
Ponieważ jednak zarówno wyższe[211], jak[9] i niższe[211] duchowieństwo[111]  to[41] obywatele Państwa[121] Ludowego[221], marksiści żądają od[62] nich[42] lojalności[121] wobec[62] państwa[121], respektowania[121] jego[42] praw[122] i zarządzeń, jak[9] też w[64] miarę pozytywnego[221] wkładu w[64] pracę całego[221] narodu nad[65] przebudową socjalistycznej[221] Polski[/][121]. A z[65] tym[45], niestety, bywa różnie. 
1559~Koberdowa I.~Pierwsza Międzynarodówka i Lewica Wielkiej Emigracji~KiW~1964~13~1
Na[64] wakujące[241] miejsce[141] w[66] Centralizacji[161] Towarzystwa[121] Demokratycznego[221] Polskiego[221] wybrany[211] został[57] w[66] końcu[161] tysiąc osiemset pięćdziesiątego[221] pierwszego[221] roku[121] Antoni[/] Żabicki[/], przewodniczący[111] Komitetu Emigrantów[122] przybyłych[222] z[62] Turcji[/][121]. W[66] samym[261] Towarzystwie Demokratycznym[261] Polskim[261] panowała wówczas duża rozmaitość[111] poglądów, wynikająca z[62] dezorientacji[121] politycznej[221] spowodowanej[221] wypadkami Wiosny[121] Ludów[122]. Wielu[32] dawnych[222] jego[42] działaczy[122] stało niezłomnie przy[66] programie Towarzystwa[121] uchwalonym[261] jeszcze w[66] tysiąc osiemset trzydziestym[261] szóstym[261], [&] 
1560~Bernaś F., Mikulska-Bernaś J.~Przednia straż Hitlera~KiW~1964~102~21
Była[5] to[41] całkiem wyraźna zapowiedź[111] tego[42], co[41] nieodwołalnie miało nastąpić już zaledwie za[64] kilka[34] dni[122]. Hitlerowi[/] potrzebna była[5] jednak jeszcze jedna, tym[251] razem[151] zakrojona na[64] najwyższą[241] skalę prowokacja, która ukoronować miała całą[241] dotychczasową[241] akcję hitlerowskiej[221] piątej[221] kolumny[121] w[66] tej[261] dziedzinie[161]. 
1561~Bernaś F., Mikulska-Bernaś J.~Przednia straż Hitlera~KiW~1964~191~8
Fakt[111] ten[211] wpłynął w[66] znacznej[261] mierze[161] na[64] wzrost[141] nastrojów nerwowości[121] w[66] kołach rządowych[262], skłaniając je[44] do[62] szybszego[221] niż[9] to[44] planowano poprzednio opuszczenia[121] stolicy[121]. Podobny[211] desant[111] powietrzny[211] wylądował również w[66] Białowieży[/][161] w[+] pobliżu magazynów amunicji[121] koło[62] Hajnówki[/][121]. Desant[111] ten[211] został[57] jednak rozbity[211] przez[64] silne[242] patrole[142] wojska[121]. 
1562~Cackowski Z.~Główne zagadnienia i kierunki filozofii~KiW~1966~96~31
Materializm[111] mechanistyczny[211]. Tę niejednolitość[141] teorii[11] materialistów[122] naiwnych[222] stopniowo zaczynają przezwyciężać ci[212] filozofowie, którzy nie szukają "pierwszej[221] zasady[121]" w[66] postaci[161] jakiegoś[221] jednego[221] rodzaju[121] materii[121] dostępnej[221] obserwacji[131] zmysłowej[231], ale przyjmują istnienie[141] u[62] podstaw[122] wszystkich[222] zmysłowo dostępnych[222] zjawisk jakiegoś[221] tworzywa[121] wspólnego[221], które[211] nie musi w[66] tym[261] nowym[261] ujęciu[161] istnieć jako[61] odrębna postać[111] materii[121] i nie musi być zmysłom bezpośrednio dostępna, [&] 
1563~Cackowski Z.~Główne zagadnienia i kierunki filozofii~KiW~1966~154~35
Na[66] gruncie absolutystycznego[221] traktowania[121] przestrzeni[121] i czasu szczególna zasada względności[121] prowadzi do[62] wniosku[121], że na[64] przykład[141] promień[111] świetlny[211], poruszający[+] się[211] w[66] jednym[261] układzie[161] z[65] prędkością [~] w[66] układzie[161] innym[261]  inercjalnym[261] względem[62] pierwszego[221]  miałby się poruszać[501] z[65] prędkością inną[251], zależną[251] od[62] kierunku[121] promienia. Promień[111] świetlny[211] rozchodzący[+] się[211] w[66] kierunku[161] ruchu[121] obrotowego[221] Ziemi[121] miałby się poruszać[501] wolniej, [&] 
1564~Cackowski Z.~Główne zagadnienia i kierunki filozofii~KiW~1966~324~7
Wszystkie[212] bowiem komórki[112] nerwowe[212] stanowią w[66] istocie[161] rzeczy[121] ogniwa[142] elektryczne[242]. Równowaga tych[222] ogniw elektrycznych[222] zdana jest[57] na[64] łaskę i niełaskę najróżnorodniejszych[222] oddziaływań zewnętrznych[222]. Może[5] je[44] naruszyć wiązka światła[121], mogą to[44] uczynić drgania[112] powietrza[121] czy inne[212] oddziaływania[112] mechaniczne[212]. To[211] naruszenie[111] równowagi[121] występuje jednak pod[65] warunkiem, że impuls[111] zewnętrzny[211] jest dostatecznie duży[211], że przekracza on próg[141] wrażliwości[121] dla[62] danej[221] komórki[121]. 
1565~Cackowski Z.~Główne zagadnienia i kierunki filozofii~KiW~1966~351~5
Konceptualiści natomiast odpowiadają negatywnie na[64] pytanie[141], czy tym[232] pojęciom odpowiada jakaś rzeczywistość[141] obiektywna. Odrzucają tezę o[66] obiektywnym[261] i niezależnym[261] od[62] pojedynczych[222] przedmiotów istnieniu[161] powszechników, jak[9] to[44] głosi platonizm[111], ale odrzucają też tezę, że przedmiotem pojęć ogólnych[222] jest jakaś rzeczywistość[111] tkwiąca w[66] przedmiotach jednostkowych[262] i wyrażająca ich[42] wspólne[242] cechy[142]. 
1566~Libera Z.~Maria Dąbrowska~PZWS~1963~34~6
Przemiany[112] jakie[212] w[66] dziejach bohaterów[122] zachodzą, dotyczą zarówno warunków ekonomicznych[222] i społecznych[222], jak[9] też świadomości[121] ideowej[221]. Losy[112] generacji[121] ziemiańskiej[221] po[66] powstaniu[161] styczniowym[261] ukazane[212] w[66] historii[161] Niechciców[/][122] i Ostrzeńskich[/][122], mogą uchodzić niejako za[64] zjawisko[141] typowe[241], przy[66] czym[46] znamienne[11] dla[62] Dąbrowskiej[/][121] jest to[41], że stworzyła ona obraz[141] bogaty[241], zróżnicowany[241], nie mieszczący[+] się[241] w[66] ramach jakiegokolwiek[221] schematu. 
1567~Lipiński J.~Ludowe Wojsko Polskie~KiW~1965~145~24
Oficerska Szkoła Wojsk Pancernych[222] imienia [~] Czarnieckiego[/][121] w[66] Poznaniu[/]  umożliwia opanowanie[141] przedmiotów ogólnowojskowych[222], społeczno-politycznych[222] oraz techniczno-specjalistycznych[222] (między[+] innymi podstawy[142] elektrotechniki[121], technologii[121] metali[122], mechaniki[121] technicznej[221], obróbki[121] metali[122], wytrzymałości[121] metali[121], rysunek[141] techniczny[241]), zapoznaje z[65] budową i uczy obsługi[121] precyzyjnych[222] nowoczesnych[22] urządzeń wozów bojowych[222], dowodzenia[121] i wykorzystywania[121] pododdziałów czołgów na[66] współczesnym[261] polu[161] walki[121]. 
1568~Gdański M.~Arabski Wschód~KiW~1963~96~15
Szyizm[111] jest zresztą religią państwową[251] w[66] sąsiednim[261] Iranie[/]. Wyznawcy[112] kierunku[121] szyickiego[221] w[66] Iraku[/][161] i Iranie[/] zwani są[57] imamitami lub "dwunastnikami". Wierzą oni bowiem, że linia imamów[122] urywa[501] się w[66] dziewiątym[261] wieku[161] na[66] dwunastym[261] z[62] rzędu imamie[161] imieniem Muhamed[+] al[+] Mahdi[/], że Muhamed[/] zginął w[66] tajemniczych[262], mistycznych[262] okolicznościach i że przyjdzie ponownie jako[61] mahdi[111]  mesjasz aby[9] ustanowić złoty[241] wiek[141]. 
1569~Gdański M.~Arabski Wschód~KiW~1963~140~24
Jej[42] słabość[111] ujawniła[501] się zwłaszcza po[66] klęsce[161] Napoleona[/][121] Trzeciego[/][221] pod[65] Sedanem[/], kiedy główną[241] uwagę musiała skierować na[64] bezpieczeństwo[141] swej[221] granicy[121] wschodniej[221] z[65] Niemcami[/]. Ale w[66] latach osiemdziesiątych[262] i dziewięćdziesiątych[262] Francja[/] na[+] nowo podjęła próby[142] rozszerzenia[121] swych[222] posiadłości[122] kolonialnych[222]. W[66] owym[261] okresie Anglicy winę za[64] nastroje[142] nacjonalistyczne[242] w[66] Egipcie[/] usiłowali zrzucić na[64] Francję[/]. 
1570~Gdański M.~Arabski Wschód~KiW~1963~180~13
W[66] nocie[161] z[62] dwudziestego[221] pierwszego[221] marca tysiąc dziewięćset dwudziestego[221] pierwszego[221] roku[121] lord Curzon[/] zwrócił uwagę na[64] amerykańską[241] niekonsekwencję w[66] odniesieniu[161] do[62] polityki[121] "otwartych[222] drzwi[122]" w[66] Ameryce[/][161] Środkowej[/][261], w[66] rejonie Morza[/][121] Karaibskiego[/][221] i na[66] Filipinach[/]. Amerykanie jednak nie ustępowali. 
1571~Gdański M.~Arabski Wschód~KiW~1963~308~30
W[66] tych[262] warunkach, wymagających[262] zespolenia[121] sił i solidarnego[221] wystąpienia[121] świata arabskiego[221], myśl[111] o[66] zacieśnieniu[161] więzów łączących[222] ten[241] świat[141] dojrzała[5] do[62] praktycznej[221] realizacji[121]. Wymogom politycznym[232] odpowiadało zbliżenie[111] ekonomiczne[211], do[62] którego[221] poważnie przyczyniła[501] się działalność[111] Ośrodka Zaopatrzenia[121] Środkowego[/][221] Wschodu[/]. 
1572~Gdański M.~Arabski Wschód~KiW~1963~514~11
Pakt[111] Bagdadzki[211] stał[501] się raczej uosobieniem słabości[121] niż[9] siły[121]. Spotkał[501] się nie tylko ze[65] zdecydowanym[251] sprzeciwem wszystkich[222] państw położonych[222] na[66] jego[42] granicach  krajów arabskich[222], Indii[/][121], Afganistanu[/] i ZSRR[=]  ale i z[65] oporem oddolnym[251] wśród[62] samych[222] państw członkowskich[222] w[66] Azji[/][161]. 
1573~Hirszowicz Ł.~Trzecia Rzesza i Arabski Wschód~KiW~1963~217~14
Irakijczycy wycofali na[64] północ[141] lokomotywy[142] i statki[142] rzeczne[242], niszczyli tory[142] kolejowe[242] i łączność[141] telegraficzną[241]. W[66] związku[161] z[65] tymi wydarzeniami Raszid[+] Ali[/] przekazał posłowi włoskiemu w[66] Bagdadzie[/] komunikat[141] dla[62] mocarstw Osi[/]. Rząd[111] iracki[211]  głosił komunikat[111]  licząc na[64] pomoc[141] mocarstw Osi[/] i polegając na[66] ich[42] obietnicach, zajął zdecydowane[241] stanowisko[141] wobec[62] postulatów brytyjskich[222]. 
1574~Hirszowicz Ł.~Trzecia Rzesza i Arabski Wschód~KiW~1963~350~31
W[66] tym[261] wypadku[161] jednak interweniowali Włosi, którzy zażądali tych[222] jeńców[122] dla[62] siebie[42] w zamian za[64] jeńców[142] indyjskich[242]. "Sztab[111] [~]" był[57] zmuszony[211] przerwać werbunek[141] wśród[62] jeńców[122]. Z[62] kolei[121] kilku[32] oficerów[122] irackich[222] przebywających[222] we[66] Włoszech[/] wyjechało stamtąd ukradkiem do[62] Niemiec[/][122]. Na[64] włoskie[242] interwencje[142] w[66] sprawie[161] DAL[=] niemieckie[212] koła[112] wojskowe[212] za[65] zgodą Ribbentropa[/][121] odpowiedziały, że jest to[41] jednostka niemiecko-arabska. 
1575~Hirszowicz Ł.~Trzecia Rzesza i Arabski Wschód~KiW~1963~430~3
Włosi proponowali, by[9] oświadczenie[111] zawierało obietnicę, że mocarstwa[112] Osi[/][121] odrzucą wszelkie[241] rozwiązanie[141] sprawy[121] palestyńskiej[221], które[212] byłoby sprzeczne[212] z[65] aspiracjami i interesami narodu arabskiego[221]; o[66] likwidacji[161] żydowskiej[221] siedziby[121] narodowej[221] tym[251] razem[151] nie wspominali. Niemcy[112] jednak uważali, że okres[111] klęsk nie jest odpowiedni[211] do[62] publikowania[121] deklaracji[121], i chcieli całą[241] sprawę odłożyć na[64] czas[141] nieokreślony[241]. 
1576~Dziekońska G.~Kara~KiW~1963~52~12
Dla[62] ludów[122] pierwotnych[222]  i nie tylko pierwotnych[222]  bóstwo[111] to[41] dzika[211], żywiołowa moc[111], budząca przerażenie[141], siejąca nade[64] wszystko[44] postrach[44] i grozę przez[64] długie[242] lata[142], d póki nowsze[212] cywilizacji[112] nie odkryją w[66] nim[46] nieprzebranej[221] miłości[121] i miłosierdzia[121]. Obraza bóstwa[121] wywołuje gromy[142] godzące[242] nie tylko w[64] obraziciela[141], ale we[64] wszystko[44], co[41] trafi[501] się obok[8] lub po[66] drodze[161] 
1577~Dziekońska G.~Kara~KiW~1963~141~24
Historia kar cielesnych[222], których[222] już ponoć Europa[/] nie zna, uczy o[66] tkwiącym[261] w[66] naturze[161] ludzkiej[261] potencjale okrucieństwa[121], które[211], obudzone[211] kataklizmami dziejowymi, stwarzając krematoria[142] i obozy[142] śmierci[121], cofa kulturę ludzką[241] o[64] wiele[34] wieków. Jakkolwiek typ[111] wojennych[222] represji[122], oparty[211] na[66] bezprawiu[161] i rządach, a raczej żądzach chwilowego[221] zwycięzcy[121], wykracza poza[64] ramy[142] pracy[121] traktującej[221] o[66] normalnych[262] systemach sądowego[221] karania[121]  nie[+] sposób[8] uwolnić[501] się od[62] skojarzenia[121] z[65] tak bliską[251] nam historycznie przeszłością. 
1578~Holzer J.~Od Wilhelma do Hitlera~KiW~1963~127~1
Ta ostatnia partia przeżyła jeszcze w[66] tysiąc dziewięćset dwudziestym[261] ósmym[261] roku[161] istotną[241] zmianę kierunku[121] politycznego[221]. Spowodowała ją klęska wyborcza, którą[241] przypisano udziałowi[131] w[66] rządzie i tym[251] samym[45] uznaniu[131] przynajmniej do[62] pewnego[221] stopnia, istniejącego[221] w[66] republice[161] weimarskiej[261] stanu rzeczy[122]. W[66] październiku tysiąc dziewięćset dwudziestym[261] ósmym[261] roku[161] nowym[251] przewodniczącym[151] Niemieckiej[221] Narodowej[221] Partii[121] Ludowej[221] wybrany[211] został[57] Alfred[/] Hugenberg[/], [&] 
1579~Holzer J.~Od Wilhelma do Hitlera~KiW~1963~162~22
Wkrótce odbyć[501] się miały[5] wybory[112] prezydenckie[212] Rzeszy[/]. Brüning[/] zaproponował więc Hitlerowi[/], aby[9] kadencja Hindenburga[/][121] została[57] przedłużona. Prawdopodobnie w[+] zamian za[64] to[44] obiecywał, że w[66] ciągu[161] roku[121] ustąpi z[62] kanclerstwa[121] i jako[64] swego[241] następcę zaproponuje prezydentowi[131] Hitlera[/][141]. Rokowania[112] zakończyły[501] się fiaskiem. Hitler[/] zdawał sobie[43] sprawę, że wszystkie[242] swoje[242] sukcesy[142] zawdzięcza temu[43], że się na[64] nic[44] nie zgadza[501]. 
1580~Koberdowa G.~Garibaldi - bohater w czerwonej koszuli~KiW~1963~137~25
Nie zapomniał on młodej[221] dziewczyny[121], Józefiny[/] Raimondi[/], która wezwała go[44] na[64] pomoc[141] do[62] Como[/] na[66] początku[161] jego[42] lombardzkiej[221] kampanii[121]. Postanowił[501] się z[65] nią[45] ożenić[501]. Ojciec dziewczyny[121], mimo[+] że była[5] ona o[64] trzydzieści[34] lat młodsza od[62] Garibaldiego[/][121], czuł[501] się zaszczycony[211] propozycją "narodowego[221] bohatera[121]" i wyraził zgodę. 
1581~Libiszowska Z.~Żona dwóch Wazów~KiW~1963~17~29
Ale z[65] czasem[151] język[111] dworu królowej[121] został[57] wprowadzony[211] do[62] edukacji[121], a nawet pojawi[501] się w[66] korespondencji[161] prywatnej[261] wytwornych[222] pań i panów[122]. Znali francuski[241] język[141] bracia Krzysztof[/] i Łukasz[/] Opalińscy[/], biskup Wacław[/] Leszczyński[/], Jan[/] Zamoyski[/], Andrzej[/] Morsztyn[/], Denhoffowie[/][112], znali go[44] młodzi[212] Sobiescy[/] i Jerzy[/] Lubomirski[/]. 
1582~Libiszowska Z.~Żona dwóch Wazów~KiW~1963~125~29
Hetmani nie dali[501] się przekonać, ale oficerowie i żołnierze masowo przechodzili pod[64] komendę Czarnieckiego[/][121], który[211] podjął[501] się wyprowadzić króla[141] z[62] Gdańska[/][121]. Wywołał tym[45] urazę hetmanów[122]. Antagonizm[111] między[65] nimi a Czarnieckim[/][151], wysuniętym[251] przez[64] konfederację tyszowicką[241] regimentarzem, stale[8] wzrastał. Hetman Potocki[/], nieudolny[211] zresztą dowódca, z[62] powodu swej[221] poprzedniej[221] zdrady[121] stracił szacunek[141] w[66] społeczeństwie i autorytet[141] w[66] wojsku[161]. 
1583~Libiszowska Z.~Żona dwóch Wazów~KiW~1963~230~10
Skrwawione[242] szable[142] chowano do[62] pochew[122], ale duch[111] rokoszu[121] triumfował na[66] najbliższych[262] sejmikach i doprowadził ponownie do[62] zerwania[121] sejmu. Opinia szlachecka widziała w[66] Lubomirskim[/][161] wodza[141] narodu, poezja dodała mu laurów, otoczyła go[44] legendą. Znakomity[211] autor Wacław[/] Potocki[/] porównuje go[44] do[62] bohatera[121] republikańskiego[221] Rzymu[/] w[66] przydługiej[261] odzie[161] o[66] znamiennym[261] tytule: [&] 
1584~Pełczyński S.~Strzały w Croissant~KiW~1963~91~14
Tak więc Jaur` es[/], twierdząc, że socjalizm[111] jest wykwitem rozwoju[121] historycznego[221] społeczeństw, następstwem wewnętrznych[222] sprzeczności[122] kapitalizmu, wydaje[501] się pozostawać w[66] zgodzie[161] z[65] Marksem[/]. Jest to[41] jednak raczej pozór[111]. Marks[/] widzi sprzeczności[142] społeczeństw mieszczańskich[222] w[66] wyzysku[161] świata pracy[121] przez[64] kapitał[141], w[66] koncentracji[161] własności[121] z[62] jednej[221] strony[121] i zubożeniu[161] proletariatu z[62] drugiej[221]. 
1585~Piechowski J.J~Dawny Babilon i współczesny Irak~KiW~1963~89~5{?}
W[66] państwie podbijającym[261] wciąż nowe[242] obszary[142] pola[112] zalegały odłogiem, bo nie było komu ich[42] uprawiać. Brakowało rąk do[62] pracy[121], miasta[112] poczęły się wyludniać[501], co[41] mogło podciąć egzystencję handlu[121]. Groził upadek[111] gospodarki[121]. Na[66] granicach państwa[121] pojawili[501] się wrogowie: na[66] północy[161] stary[211] wróg[111] Urartu[/], na[66] północnym[261] wschodzi niespokojne[212] i dzikie[212] plemiona[112] Medów[122]. 
1586~Piechowski J.J~Dawny Babilon i współczesny Irak~KiW~1963~233~15
Metody[112] działania[121] Anglików[122] w[66] Iraku[/][161] musiały tym[251] samym[45] ulec zmianie[131] i dostosować[501] się do[62] panujących[222] warunków. Zgodnie ze[65] starą[251] zasadą rzymską[251]: "dziel[55] i rządź" istniało kilka[31] kierunków działania[121] przeciw[63] rewolucji[131] Kassema[/][121]: wyrwać wojsko[141] spod[62] bardziej radykalnych[222] i komunistycznych[222] wpływów; doprowadzić do[62] pogorszenia[121] stosunków pomiędzy[65] Arabami i Kurdami; sabotować reformę rolną[241]; [&] 
1587~Kluba E.~Z dawnych wierzeń indyjskich~KiW~1965~26~28
Trzecia wreszcie księga święta[211]  Samaweda[/]  stanowi[5] zbiór[141] tysiąc pięćset czterdziestu[32] dziewięciu[32] wersetów przeznaczonych[222] do[62] śpiewu, z[62] których[222] tylko niewielka część[111] jest oryginalna. Uczeni[112] sądzą, że we[66] wczesnym[261] okresie pobożny[211] człowiek sam[211] składał bóstwu ofiarę za[64] hojne[242] dary[142], jakich[222] udzielała mu bujna przyroda kraju[121], i z[62] radości[121] śpiewał przy[66] tym[46] stosowną[241] pieśń[141], [&] 
1588~Kluba E.~Z dawnych wierzeń indyjskich~KiW~1965~81~7
Istnieje przekonanie[111], że naczynie[111] dotknięte[211] ustami staje[501] się nieczyste[211] i należy je[44] zniszczyć, wobec[62] czego[42] bramini jedzą w[64] specjalny[241] sposób[141]: formują z[62] ryżu[121] na[66] dłoni[161] niewielkie[242] kulki[142] i zręcznym[251] ruchem wrzucają je[44] do[62] ust. Pijąc zaś przechylają głowę w[64] tył[141] i wlewają sobie[43] napój[141] do[62] ust z[62] odległości[121] kilku[32] centymetrów. 
1589~Kluba E.~Z dawnych wierzeń indyjskich~KiW~1965~115~1
Pobożny[211] człowiek powinien ją sobie[43] wymalować na[66] domu[161], bo jest bóstwem domowym[251] i odpędzi mu zło[141]. Ale w[66] nocy[161] Dżana[/] wylatuje na[64] rozstajne[242] drogi[142], aby[9] upolować sobie[43] surowe[241] mięso[141], żywi[501] się bowiem mięsem i krwią. Sam[211] wygląd[111] rakszasa[121] jest już przerażający[211]: może[5] mieć śpiczaste[242] uszy[142], włosy[142] sterczące[242] jak[61] szczecina, zapadły[241] brzuch[141], czerwone[242] oczy[142], gruby[241] nos[141], usta[142] od[6] ucha[121] do[62] ucha[121], długi[241] język[141], twarz[141] o[66] barwie[161] miedzi[121]. 
1590~Kluba E.~Z dawnych wierzeń indyjskich~KiW~1965~170~19
Kalpa[/] dzieli[501] się na[64] tysiąc[141] "wielkich[222] jug[122]" (kalijuga[/]), a każda "wielka juga[111]" na[64] cztery[34] okresy[142], czyli zwykłe[242] jugi[142], zwane[242]: krita[/] treta[/], dwapara[/], i kali[/], z[62] których[222] pierwszy[211]  krita[/]  był okresem wszelkiej[221] pomyślności[121], natomiast ostatni[211] kali[/] stanowi[5] już początek[141] rozpadu. Obecnie pono żyjemy w[66] okresie kali[/], który[211] się rozpoczął[501] ze[65] śmiercią Kryszny[/][121] w[66] trzy tysiące sto drugim[261] roku[161] przed[65] naszą[251] erą. 
1591~Kleer J., Zawadzki J., Górski J.~Socjalizm - kapitalizm. Aktualne problemy ekonomiczne~KiW~1967~60~12
Utrzymanie[111] stopy[121] wzrostu na[66] poziomie jeden sześćdziesiąt cztery w[66] ostatnim[261] okresie było możliwe[211] tylko na[64] skutek[141] silnego[221] spadku[121] przyrostu ludności[121] z[62] jeden dziewięćdziesiąt jeden procent[122] do[62] jeden trzy procent[122] rocznie. Wreszcie, warto tu zaznaczyć, że średni[211] wzrost[111] produkcji[121] na[64] jednego[241] mieszkańca[141] w[66] skali[161] jeden sześćdziesiąt cztery procent[122] rocznie jest raczej  szybkim[251] wzrostem, [&] 
1592~Kleer J., Zawadzki J., Górski J.~Socjalizm - kapitalizm. Aktualne problemy ekonomiczne~KiW~1967~94~7
Dla[62] bliższej[221] analizy[121] tempa[121] wzrostu gospodarczego[221] nie wystarczą jednak wyżej zaprezentowane[212] zestawienia[112], obejmujące[212] okres[141] aż piętnastu[32] lat. Rozbijmy je[4] zatem na[64] okresy[142] pięcioletnie[242], aby[9] przedstawić tempo[141] wzrostu gospodarczego[221] (dochodu narodowego[221] i produkcji[121] przemysłowej[221]) w[66] poszczególnych[262] okresach. Rok[111] wyjściowy[211] każdego[221] pięciolecia[121] przyjmowany[211] jest[57] za[64] sto[34]. 
1593~Chodak S.~Kapłani, czarownicy, wiedźmy~KiW~1967~125~19
Z[62] okresu psychozy[121] chory[111] zachowuje fragmentaryczne[242], szczątkowe[242] wspomnienia[142] omamów[122]. Często też nie może[5] zdecydowanie[8] powiedzieć, czy widziane[212] przez[64] niego[44] przedmioty[112] i zjawiska[112] były[5] rzeczywistością, czy przywidzeniem. Wszystkie[212] historie[112] dotyczące[212] kontaktów ludzi[122] z[65] gnomami zarówno te[21], o[66] których[262] mi opowiadano, jak i te[212], o[66] których[262] piszą inni autorzy, wiązały[501] się z[65] nadzwyczajnymi sytuacjami. 
1594~Syzdek Eleonora~Socjalistyczna perspektywa laicyzacji~KiW~1967~24~16
Interesujące[211] jest, w[64] jaki[241] sposób[141] zmiany[142] w[66] postawie[161] ludzi[122] wobec[62] Kościoła i religii[121] tłumaczą socjologowie, uczeni[112] i publicyści katoliccy, którzy zwłaszcza w[66] ostatnich[262] dziesiątkach lat problemowi[131] temu[231] poświęcają wiele[8] uwagi[121]. Wskazują oni na[64] współczesną[241] cywilizację techniczną[241], niesłychanie[8] szybki[241] rozwój[141] techniki[121]. Mechanizacja i automatyzacja produkcji[121] wpływa  ich[42] zdaniem  w[64] sposób[141] bardzo widoczny[241] na[64] tempo[141] życia[121] społeczeństwa[121], zmienia pogląd[141] człowieka[121] na[64] wiele[34] zjawisk, [&] 
1595~Suchodolski B.~Podstawy wychowania socjalistycznego~KiW~1967~62~9
Chodziło bowiem o[64] przeciwstawienie[+] się[141] zarówno takim[232] poglądom, wedle[62] których[222] rozwój[111] rewolucyjny[211] miał się dokonywać[501] automatycznie, jak[9] i takim[232], które[212] przypisywały ludziom nieograniczone[242] możliwości[142] kształtowania[121] go[42]. Taka pozycja walki[121] na[64] dwa[34] fronty[142] wymagała rewizji[121] wielu[32] teoretycznych[222] koncepcji[122] socjologicznych[222] i psychologicznych[222], a nawet rewizji[122] podstawowych[222] kategorii[122] filozoficznych[222]. 
1596~Suchodolski B.~Podstawy wychowania socjalistycznego~KiW~1967~117~2
Podział[111] taki[211] daje nam tylko wstępną[241] orientację co[41] do[62] wychowawczej[221] działalności[121] i jej[42] zasadniczych[222] kierunków. Jest wprawdzie rzeczą bezsporną[251], iż zajmujemy[501] się  i powinniśmy się zajmować[501]  tymi wszystkimi dziedzinami wychowania[121], ale również jasną[251] rzeczą wydaje[501] się że ani wychowanie[111] fizyczne[211], ani nawet wychowanie[111] umysłowe[211] nie zawierają same[212] w[66] sobie[46] celów wychowania[121], podobnie jak[9] nie może[5] być celem[151] wychowania[121] wychowanie[111] estetyczne[211] czy nawet moralne[211]. 
1597~Suchodolski B.~Podstawy wychowania socjalistycznego~KiW~1967~206~3
Wielokrotnie przeciwstawiano pracę i aktywność[141]  medytacji[131] i kontemplacji[131] wszelka próba obrony[121] tych[222] tradycyjnych[222] wartości[122], które[212] pozostawały w[66] konflikcie z[65] nowoczesną[251] cywilizacją giełdy[121] i interesów  wydawała[501] się niepotrzebną[251] i sentymentalną[251] dywersją. Ale dziś, w[66] epoce[161] socjalizmu, poczynamy dostrzegać niejednolitość[141] takiej[221] koncepcji[121] nowoczesności[121]. 
1598~Wasilewska W.~Wiedza o książce~PZWS~1966~11~10
Za[64] twórców[142] alfabetu uważa się[41] Fenicjan[142], najprawdopodobniej jednak uprościli oni alfabet[141] starosemicki[241], a będąc narodem ruchliwym[251] kupców[122] i żeglarzy[122] rozprzestrzenili go[44] wśród[62] ludów śródziemnomorskich[222]. Alfabet[111] fenicki[211] zawiera dwadzieścia[34] dwa[34] znaki[142]  litery[142], używane[242] tylko do[62] oznaczania[121] pojedynczych[222] spółgłosek. Pisano w[66] poziomych[262] wierszach, od[62] strony[121] prawej[221] do[62] lewej[221]. 
1599~Lichodziejewska F.~Władysław Broniewski~PZWS~1966~41~7
W[66] odpowiedzi[161] Hulce-Laskowskiemu[/] zabrał głos[141] Broniewski[/]. Jego[42] artykuł[111] ["]Wczoraj i jutro[111] poezji[121] w[66] Polsce[161]["] stanowił zasadniczą[241] wypowiedź[141] w[66] toczącej[+] się[261] dyskusji[161]. Nawiązując do[62] rozróżnienia[121] Irzykowskiego[/][121], Broniewski[/] demaskował świadome[241] przemilczenie[141] czy niedostrzeganie[141] różnic ideologicznych[222] między[65] "poezją pracy[121]" a "poezją rewolucyjną[251]", podkreślał, że zagadnienie[111] poezji[121] proletariackiej[221] nie mieści[501] się w[66] ramach zwykłego[221] sporu literackiego[221]. 
1600~Górski K.~Pokój toruński 1466 roku i jego znaczenie dla Polski~PZWS~1966~29~9
Upór[111] Zakonu, który[211] chciał odzyskać największą[241] swą[241] twierdzę[141]  Malbork[/] oraz utrzymać korytarz[141] przez[64] Pomorze[/][141], został[57] złamany[211] siłą oręża[121]. Krzyżacy utracili ostatnią[241] twierdzę[141] nad[65] Wisłą[/], Nowe[/][141], w[66] dniu[161] drugiego[221] lutego[121] tysiąc czterysta sześćdziesiątego[221] piątego[221] roku[121], ale usiłowali odzyskać którąś[241] z[62] przepraw[122] na[66] Wiśle[/][161] i w[66] tym[261] celu[161] ufortyfikowali Kościół[141] w[66] Zantyrze[/][161], w[66] miejscu[161], gdzie Nogat[/][111] oddziela[501] się od[62] Wisły[/]. 
1601~Jaros S.~W służbie ojczyzny~PZWS~1966~13~8
Inspiratorem, a zarazem organizatorem Wojska[121] Polskiego[221] w[66] Związku[/][161] Socjalistycznym[/][261] Republik[/] Radzieckich[/][222] była[5] polska[211] lewica demokratyczna i jej[42] siła kierownicza  komuniści. Ten[211] fakt[111] zadecydował, że od[62] pierwszych[222] chwil swego[221] rozwoju[121] Wojsko[111] Polskie[211] kształtowało[501] się jako[61] armia ludowa. Komuniści polscy, inicjując na[64] wiosnę tysiąc dziewięćset czterdziestego[221] trzeciego[221] roku[121] powstanie[141] Pierwszej[221] Dywizji[121] imienia Tadeusza[/][121] Kościuszki[/][121] na[66] terenie Związku[/][121] Radzieckiego[/][221], [&] 
1602~Rzepniewski A.~Agresja hitlerowska na ZSRR~PZWS~1966~53~16
U[62] progu[121] zimy[121]  w[66] listopadzie tysiąc dziewięćset czterdziestego[221] pierwszego[221] roku[121]  niemieckie[212] dywizje[112] piechoty[121], stopniałe[212] do[62] dwóch[32] trzecich[122] a często nawet połowy[121] stanów, źle zaopatrywane[212], pozbawione[212] umundurowania[121] zimowego[221]  mało przypominają owe[242] świetne[242] uzbrojone[242] i wyekwipowane[242], karne[242], wielotysięczne[242] związki[142] taktyczne[242], jakimi były[5] jeszcze w[66] czerwcu. 
1603~Fikus D.~Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej. Fakty~PZWS~1966~42~16
Polska[/][111] na[66] tle pozostałych[222] partnerów[122] rozwijała[501] się stosunkowo równomiernie. Tempo[111] jej[42] rozwoju[121] było wyższe[211] niż[9] średnia[111] przeciętna[111] w[66] krajach Rady[121] Wzajemnej[221] Pomocy[12] Gospodarczej[221] i wyższe[211] niż[9] w[66] Związku[/][161] Socjalistycznych[/][222] Republik[/] Radzieckich[/][222], Czechosłowackiej[/][221] Republiki[/][121] Socjalistycznej[/][221] i Niemieckiej[/][221] Republiki[/][121] Demokratycznej[/][221], a więc w[66] krajach, w[66] stosunku[161] do[62] których[222] musimy nadrabiać zaległości[142], a niższe[211] od[62] krajów słabiej od[62] nas[42] rozwiniętych[222], Bułgarii[/][121], Rumunii[/][121], Albanii[/][121]. 
1604~Bielicka I.~Porozmawiajmy o uparciuchach~PZWS~1964~151~19
A jednak zdarzyć[501] się może[5] raz[141] i drugi[241], nawet w[66] najlepszej[261] rodzinie[161], że dziecko[111] opanowane[211] jakimś[251] gwałtownym[251] uczuciem stanie[501] się ofiarą ataku[121] bezsilnej[221] złości[121]. Objawy[112] znane[212], krzyk[111], płacz[111], tupanie[111] nogami, rzucanie[+] się[111] na[64] ziemię, bicie[111] głową o[64] podłogę i temu[43] podobne[212]. Co[41] wtedy? Jak[8] postąpić? Jak[8] zareagować? 
1605~Jakubowski J.Z.~Stefan Żeromski~PZWS~1964~37~6
Jest to[41] przecież powieść[111] psychologiczna, odważnie wnikająca w[64] najbardziej ukryte[242] motywy[142] działalności[121] człowieka[121]. Jakże w[66] istocie[161] skomplikowana jest[57] psychika głównego[221] bohatera[121] utworu! Żeromski[/] wyposażył Judyma[/][141] w[64] program[141] nacechowany[241] tęsknotą do[62] etyki[121] społecznej[221], stawiającej[221] człowiekowi bardzo wysokie[242] wymagania[142]. Ale nie stworzył postaci[121] schematycznej[221]. 
1606~Nowak-Dłużewski J.~Ignacy Krasicki~PZWS~1964~28~8
Krasicki[/] przełożył je[44], niestety, z[62] francuskiej[221] wersji[121] Letourneura[/][121], która go[44] odgrodziła od[62] zalet stylu[121] oryginału; przesadą jednak jest twierdzenie[111] Cazina[/][121] i Borowego[/][121], że przekład[111] Krasickiego[/][121] pozbawiony[211] jest[57] wartości[121] literackiej[221]. I dzisiaj jeszcze czyta się[41] bez[62] trudu, a nawet z[65] dużą[251] satysfakcją estetyczną[251], takie[242] na[64] przykład[141] urocze[242] pod[65] względem literackim[251] fragmenty[142], jak[9] ["]Opisanie[111] nocy[121] miesiąca października na[66] północy[161] Szkocji[121]["], [&] 
1607~Straszewska M.~Romantyzm~PZWS~1964~28~25
Młoda Europa[/] poetycka początku[121] wieku[121] odkryła właśnie w[66] nim[46] owe[242] nowe[242], które[242] nazwie[5] romantyzmem. Schiller[/] będzie też jednym[251] z[62] patronów[122] rodzącego[+] się[221] europejskiego[221] romantyzmu. Literacką[241] Europę[/] okresu po[66] Wielkiej[261] Rewolucji[161], okresu gwałtownych[222] zmian w[66] życiu[161] tylu[32] narodów[122] ogarnął żywy[211] ruch[111] intelektualny[211] i artystyczny[211]. Sztuka, jeśli miała odpowiadać człowiekowi współczesnemu, musiała dla[62] ogromu historycznych[222] doświadczeń kształtujących[222] tamte[242] pokolenia[142] znaleźć nowy[241] wyraz[141]. 
1608~Straszewska M.~Romantyzm~PZWS~1964~88~12
I jeszcze w[66] jednej[261] dziedzinie[161] Chopin[/]  artysta romantyzmu  był rewelatorem tego[42], co[41] przeniknęło już wówczas do[62] literatury[121], co[41] znamionować[51] będzie[56] muzykę końca dziewiętnastego[221] wieku[121]: stał[501] się twórcą muzyki[121] narodowej[221], którą[241] wnosił do[62] skarbca muzycznej[221] kultury[121] świata. Spełnił jedno[241] z[62] pragnień artystów[122] epoki[121]. 
1609~Rudniański J.~Przed decyzją~PZWS~1965~56~14
Cóż[41] to[41] jest "problem[111] urojony[211]"? Określmy go[44] sobie[43] dokładnie. Problem[111] urojony[211] jest wtedy, gdy na[66] drodze[161] do[62] celu[121], do[62] którego[221] dążę widzę lub przewiduję nie te[242] przeszkody[142], które[212] naprawdę istnieją lub mogą zaistnieć, lecz te[242], które[212] wydaje[501] mi się, że istnieją lub mogą zaistnieć. Tego[221] rodzaju[121] problemy[112] są nieraz bardzo groźne[212], a w[66] skrajnych[262] przypadkach  prowadzą do[62] chorób nerwowych[222]. 
1610~Dobrowolska J.~Czy naprawdę trudne dziecko~PZWS~1966~17~1
Izabela[/] Bielicka[/] porównuje przekorę wieku[121] przedszkolnego[221] do[62] przerzynania[+] się[121] zębów i na[64] poparcie[141] tezy[121], że okres[111] przekory[121] jest wprawdzie trudny[211], ale niezwykle pożyteczny[211], podaje kilka[34] przytoczonych[222] poniżej interesujących[222] informacji[122]. Według[62] badań francuskich[222] uporem charakteryzują[501] się wszystkie[212] trzylatki[112]. Badania[112] amerykańskie[212] wskazują, że częstotliwość[111] ataku[121] gniewu w[66] tym[61] wieku[161] waha[501] się od[62] jednego[221] co[64] dwa[34]  trzy[34] dni[142], do[62] trzech[32] czterech[32] ataków dziennie. 
1611~Kotłowski K.~Problemy wychowania w rodzinie~PZWS~1966~33~6
Ostatnia wreszcie zasada, na[66] której[261] opiera[501] się nasz[211] system[111] szkolny[211], to[41] zasada nauczania[121] w[66] języku[161] ojczystym[261]. Konsekwentne[211] przeprowadzenie[111] jej[42] w[66] państwach wielonarodowych[262] nastręcza dużo trudności[122], aczkolwiek do[62] zwalczenia[121], jak[9] dowodzą tego[42] przykłady[112] rozwiązań stosowanych[222] przez[64] radziecką[241] politykę oświatową[241]. W[66] Polsce[/][161], która po[66] drugiej[261] wojnie[161] światowej[261] stała[501] się państwem jednonarodowym[251] dzieciom nielicznych[222] mniejszości[122] zapewniono w[66] pełni[161] możność[141] nauki[121] w[66] językach ojczystych[262], [&] 
1612~Kotłowski K.~Problemy wychowania w rodzinie~PZWS~1966~75~1
Praktyka dowodzi, że współpraca rodziny[121] ze[65] szkołą daje społeczeństwu dobrze wychowaną[241] młodzież[141] i odwrotnie, rezultatem braku[121] współpracy[121] tych[222] instytucji[122] są opłakane[212] skutki[112] wychowawcze[212]. Należy więc przyjąć zasadę, że nie tylko rodzina i nie tylko szkoła z[+] osobna, lecz wspólnie rodzina i szkoła odpowiadają za[64] wychowanie[141] i los[141] dziecka, wobec[62] czego[42] obowiązuje je[44] ścisłe[211] współdziałanie[111]. 
1613~Bogucka M.~Anna Jagiellonka~KiW~1964~47~5
Jednym[251] z[62] ulubionych[222] miast[122] Bony[/][121] stała[501] się położona wprawdzie nie nad[65] Wisłą[/], lecz nad[65] również spławną[251] Narwią[/] Łomża[/]  miasto[111] podówczas kilkunastotysięczne[211], żywy[211] ośrodek[111] handlu[121] bydłem, zbożem, rybami, miodem i woskiem oraz siedziba zręcznych[222] rzemieślników[122]. Z[62] okien łomżyńskiego[221] zamku[121]  zwanego[221] od[62] owych[222] czasów zamkiem królowej[221] Bony[/][121]  stara[211] królowa lubiła przyglądać[501] się płynącym[232] Narwią[/] szkutom[132] i łodziom. 
1614~Bogucka M.~Anna Jagiellonka~KiW~1964~136~25
Był to[41] wielki[211] cios[111] dla[62] Jagiellonki[/][121]. Niepokój[111] i wstyd[111], wywołany[211] przypuszczeniem, iż ją posłowie[112] francuscy po[+] prostu podeszli, zakończył[501] się atakiem febry[121]. Gdy w[66] katedrze[161] rozbrzmiewało uroczyste[211] ["]Te[+] Deum["], infantka zamknięta w[66] swej[261] komnacie[161] nie opuszczała łóżka[121]. Ale Czarnkowski[/] nie myślał oszczędzać chorej[121]. 
1615~Bartnicki A.~Walka o Mandżurię~PZWS~1965~80~6
Dwudziestego[221] drugiego[221] marca tysiąc dziewięćset trzydziestego[221] drugiego[221] roku[121] brytyjski[211] minister spraw[122] zagranicznych[222] John[/] Simon[/] raz[8] jeszcze sprecyzował stanowisko[141] angielskie[241] wobec[62] konfliktu mandżurskiego[221], stwierdzając, że w[66] stosunku[161] do[62] Japonii[/][121] Rząd[111] Jego[42] Królewskiej[221] Mości[121] będzie[56] działał[52] w[66] duchu[161] umiarkowania[121] i przyjaźni[121]. 
1616~Cienkowski W. P.~Kalejdoskop językowy~NKs.~1967~28~9{?}
Źródłem tych[222] trudności[122] jest także to[41], że mało wiemy o[66] języku[161] polskim[261] tamtych[222] czasów, z[62] drugiej[221] zaś strony[121] niewiele wymiarkować można z[62] takich[222] łacińskich[222] zapisań[122], jak[9] na[64] przykład[141] Brensata[/][111], Char[/][111], Chemca[/][111], Cholviz[/], Esglez[/], Glabuna[/], Guernos[/], Mucec[/], Necco[/], Onso[/], Pista[/], Retera[/], Sceleta[/], Trepsea[/], Zuder[/]. Oczywiście nie można na[64] nie[44] machnąć ręką. 
1617~Cienkowski W. P.~Kalejdoskop językowy~NKs.~1967~105~12
Do[62] argumentatiwów, z[65] którymi wielu[32] czytelników[122] zetknęło[501] się w[66] bardzo wczesnym[261] okresie swego[221] życia[121], należą takie[242] formacje[142]  czyli twory[14] wyrazowe[242]  jak[9]: Jasiulizda[/] czy Stasiulizda[/] używane[212] w[66] postaci[161] zrymowanej[261] z[65] "glizda" (gwarowe[211], zamiast "glista"). Oczywiście nie wszystkie[212] zgrubienia[112] zawierają aż tyle[8] niechęci[121] i złośliwości[121]. Dawnym[251] polskim[251] zgrubieniem Jana[/][121] był Jach[/][111], Pawła[/][121]  Pach[/][111]. 
1618~Cienkowski W. P.~Kalejdoskop językowy~NKs.~1967~154~17
Zaklinanie[111] słowami chorób, złych[222] duchów czy klęsk żywiołowych[222] było niegdyś na[66] porządku[161] dziennym[261]. O[66] zabobonnej[261] wierze[161] w[64] moc[141] słowa[121]  w[66] tym[261] wypadku[161] pisanego[221]  świadczą na[64] przykład[141] praktyki[112] lekarzy[122] starochińskich[222], leczących[222] chorych[142] popiołem z[62] papieru, na[66] którym[261] wypisana była[57] recepta, czyli nazwa lekarstwa[121]. 
1619~Cienkowski W. P.~Poligloci i hieroglify~NK~1967~139~5od dołu
Napisał on własnoręcznie, pięknym[251] oczywiście pismem, traktat[141] o[66] kaligrafii[161]. Stworzył poza[65] tym[45] wiele[34] wzorów pisma[121], które[212] stały[501] się podstawą dla[62] ornamentacyjnych[222] napisów, zdobiących[222] liczne[242] budowle[142] miasta[121]. W[66] Persji[/][161] rozwinął[501] się i rozpowszechnił[501] jeszcze jeden[211] styl[111] pisma[121], zasługujący[211] na[64] wzmiankę. Jest to[41] tak zwane[211] pismo[111] szikeste. Drobne[211], pełne[211] ligatur, czyli dwóch[32] lub więcej liter łączonych[222] w[64] jeden[241] znak[141] graficzny[241]. 
1620~Cienkowski W. P.~Poligloci i hieroglify~NK~1967~129~3od dołu
Używany[211] jednak do[62] zwykłej[221] korespondencji[121] oraz do[62] innych[222] mniej odświętnych[222] celów chropowaty[211] papirus[111] nie był zbyt[8] odpowiedni[211] dla[62] pisma[121] artystycznego[221]. Stąd też do[62] tekstów zwykłych[222] stosowano pismo[141] w[66] rodzaju[161] kursywy[121], okrągłe[241], proste[241], bezpretensjonalne[241], które[211] z[65] czasem[151] przekształciło[501] się w[64] pismo[141] artystyczne[241] i prawie[8] całkowicie przejęło obowiązki[142], jakie[242] przedtem piastowało pismo[111] kufi[111] w[66] najróżniejszych[262] swoich[262] odmianach. 
1621~Cienkowski W. P.~Poligloci i hieroglify~NK~1967~347~8dół
W[66] języku[161] czeskim[261] różnica między[65] mową potoczną[251] a pisaną[25]  na[64] przykład[141] w[66] sztukach klasycznych[262], zwłaszcza tłumaczonych[262]  jest bardzo znaczna. Największa jednak jest chyba w[66] Grecji[/][161], gdzie językiem pisanym[251] jest zmodyfikowany[211] nieco język[111] klasyczny[211] (starogrecki[211]), mówionym[251] zaś  nowogrecki[211]. Różnica między[65] nimi jest poważna, mniej więcej taka, jak[9] między[65] dzisiejszym[251] językiem włoskim[251] a łaciną. 
1622~Cienkowski W. P.~Poligloci i hieroglify~NK~1967~372~5dół
Na[64] przykład[141] Polacy amerykańscy mówiący[212] polszczyzną amerykańską[251], pełną[251] gwarowych[222] naleciałości[122] fonetycznych[222] i słownikowych[222], z[65] wielkim[251] trudem przyswajają sobie[43] poprawny[241] język[141] "starego[221] kraju[121]" jak[9] nazywają Polskę[/]. Do[62] społecznego[221] zróżnicowania[121] języka należy również zaliczyć różnice[142] stylów pisanych[222], a więc na[64] przykład[141] różnice[142] między[65] językiem technicznym[251] i językiem literackim[251]. Różnice[112] te[212] ze[62] stanowiska[121] praktycznego[221] są niesłychanie[8] istotne[212]. 
1623~Nieuważny~Włodzimierz Majakowski~PZWS~1965~29~10
Widowisko[141] Majakowskiego[/][121] inscenizował wybitny[211] reżyser-eksperymentator, Wsiewołod[/] Meyerhold[/], dekoracje[242] zaś malował Kazimierz[/] Malewicz[/], czołowy[211] suprematysta[111], tak więc w[66] pracy[161] nad[65] sztuką zetknęli[501] się wybitni twórcy-eksperymentatorzy, z[62] których[222] Majakowski[/] i Meyerhold[/] wiążąc[501] się trwale ze[65] sztuką rewolucyjną[251], przyczynili[501] się do[62] jej[42] ugruntowania[121] i rozwoju[121]. Nowatorstwo[111] Majakowskiego[/][121] w[66] Misterium[+] buffo[/] było nowatorstwem treściowym[251] i formalnym[251]. 
1624~Kostkiewiczowa T., Okopień-Sławińska A., Sławiński J.~Czytamy utwory współczesne~PZWS~1967~38~18
W[66] obrębie jego[42] wypowiedzi[121] konstytuuje[501] się jakby druga wypowiedź[111]: domniemany[211] tekst[111] Hamleta[/][121]. Mówiąc o[66] dialogowości[161] Trenu[/] mamy[5] właśnie na[66] myśli[161] tę ukrytą[241] w[66] nim[46] podwójność[141] perspektywy[121] podmiotowej[221], a więc także podwójność[111] perspektywy[121] semantycznej[221] całego[221] przekazu. W[66] formalnie jednolitym[261] monologu[161] przenikają[501] się dwa[31] ciągi[112] znaczeń: jeden[211] określony[211] przez[64] mówienie[141] "od[62] siebie[42]" Fontynbrasa[/][121], drugi[211]  przez[64] domyślny[241] punkt[141] widzenia[121] milczącego[221] "ty". 
1625~Kostkiewiczowa T., Okopień-Sławińska A., Sławiński J.~Czytamy utwory współczesne~PZWS~1967~230~12
Pytanie[111] to[211] postawione[211] zostaje[57] w[66] tekście głównym[261], w[66] licznych[262] momentach, gdy przedmiotem wypowiedzi[121]  w[66] szczególności[161] Chóru starców[122] i Bohatera[121]  staje[501] się problem[111] praw[122] określających[222] sceniczne[242] wydarzenia[142], budowy[121] dramatu oraz usytuowania[121] go[42] w[66] tradycji[161] gatunku[121]. Wypowiedzi[112] takie[212] układają[501] się w[64] charakterystyczny[241] nurt[14] ["]Kartoteki[121]["]. 
1626~Libera Z.~Oświecenie~PZWS~1967~55~27
Innym[251] rodzajem literatury[121] okresu były[5] popularne[212] w[66] tym[261] czasie powiastki[112] filozoficzne[212] w[66] rodzaju[16] ["]Candida[121]["] Woltera[/][121] czy ["]Kuzynka[121] Mistrza[121] Rameau["] Diderota[/][121]. Są to[41] utwory[112] lekkie[212] i żartobliwe[212] w[66] formie[161], ale poważne[212] i głębokie[212] w[66] treści[161]. Charakteryzują one upodobanie[141] estetyczne[241] towarzystwa[121] zbierającego[+] się[221] w[66] literackim[261] salonie i rozmiłowanego[221] w[66] literaturze[161] błyskotliwej[261], olśniewającej[261] inteligencją i dowcipem. 
1627~Helsztyński S.~"Sen nocy letniej" Wiliama Szekspira~PZWS~1967~54~17
Prawzór[141] takiej[221] odmiany[121] znajdowali poeci w[66] książce[161] pod[6] tytułem ["]Złoty[/][211] osioł[111]["] Apulejusza[/][121] z[62] Madaury[/][121] w[66] Numidii[/][161] (wschodni[211] Algier[/][111]), z[62] drugiego[221] wieku[121] przed[65] naszą[251] erą, gdzie uczeń czarnoksięski[211], przemieniony[211] w[64] osła[141], odzyskuje dawną[241] postać[141] przez[64] spożycie[141] wianka róż[122]. Rysy[142] indywidualne[242] otrzymują zresztą wszyscy inni przedstawiciele cechów. 
1628~Hutnikiewicz A.~"Przedwiośnie" Stefana Żeromskiego~PZWS~1967~77~18
W[66] rezultacie otrzymujemy obraz[141] o[66] bezbłędnej[261] precyzji[161], wyposażony[211] w[64] walory[142] estetyczne[242] o[66] najwyższej[261] jakości[161]. Przedwiośnie[/][111] odznacza[501] się więc wyjątkowym[251] bogactwem i urozmaiceniem swojej[221] faktury[121] stylistycznej[221]. Jest inne[211] pod[65] wieloma względami niż[9] poprzednio ogłoszone[212] dzieła[112] pisarza[121], a jednocześnie takie[211] samo[211], potwierdzające[211] wirtuozerię i absolutną[241] niemal władzę artysty[121] nad[65] właściwym[251] jego[42] sztuce[131] tworzywem. 
1629~Wawrzyniak W.~"Sława i chwała" Jarosława Iwaszkiewicza~PZWS~1967~24~1
Iwaszkiewicz[/] nie należy do[62] pisarzy[122] odtwarzających[222] obraz[141] świata. Możliwie najdokładniej ten[241] świat[141] poznać, zrozumieć i wyrazić  jest dewizą, której[221] trzyma[501] się wiernie od[62] dziesięcioleci[122]. Nie "opisać", ale właśnie "zrozumieć" i "wyrazić". To[211] rozróżnienie[111] wyjaśnia też artystyczną[241] ruchliwość[141] pisarza[121], któremu  by[9] świat[141] wyrazić  nie wystarcza uprawianie[111] jednego[221] tylko rodzaju[121] literackiego[221]. 
1630~Barański Z.~"Cichy Don" Michała Szołochowa~PZWS~1965~30~4
Jednak dalszy[211] rozwój[111] wypadków doprowadził do[62] tragicznych[222] konfliktów i walki[121] bratobójczej[221]. Pisarz wyjaśnił przyczyny[142], które[212] pchnęły na[64] drogę kontrrewolucyjnego[221] powstania[121]. Wiesz już, że Kozacy mieli kilkakrotnie większe[242] nadziały[142] ziemi[121] niż[9] chłopi rosyjscy, to[41] zaś z[62] kolei[121] warunkowało odmienny[241] kształt[141] stosunków społecznych[222], odmienny[241] kształt[141] psychiki[121] kozackiej[221]. 
1631~Pieter J.~Przedmiot i metoda psychologii~Ossolineum~1963~65~17
Mianowicie była[5] taką[251] o[+] tyle, o[+] ile wzrokowe[11] poznawanie[111] świata, w[66] szczególności[161] wzrokowe[211] poznawanie[111] zachowania[+] się[121], jest czynnością "subiektywną[251]" w[66] tym[261] sensie, że jest przecież czyimś[251] procesem świadomości[121]. Zasadniczo bowiem nie[+] ma różnicy[121]  na[66] odcinku[161] "przytomności[121]"  między[65] myśleniem a wzrokową[251] obserwacją. Pryncypialnie w[66] jednym[261] i drugim[261] wypadku[161] mamy[5] do[62] czynienia[121] z[65] "introspekcją", [&] 
1632~Pieter J.~Przedmiot i metoda psychologii~Ossolineum~1963~105{?}~16
Zwierzę[111] może[5] nie wykorzystać wszystkich[222] warunków, dostępnych[222] mu ze[62] względu na[64] budowę jego[42] aparatu ruchowego[221], na[64] właściwości[142] jego[42] narządów wewnętrznych[222] przede[+] wszystkim zaś ze[62] względu na[64] budowę i czynności[142] jego[42] systemu nerwowego[221] i uzależniony[241] od[62] tego[42] zasięg[141] pamięci[121], pojętej[221] jako[64] zasób[141] doświadczenia[121] gatunkowego[221] i osobniczego[221]. 
1633~Pieter J.~Przedmiot i metoda psychologii~Ossolineum~1963~167~24
Również ze[62] stanowiska[121] realistycznego[221] i przypuszczalnie również z[62] jakiegoś[221] innego[221], przyszłego[221] punktu widzenia[121] jedno[211] z[62] zadań istotnych[222]  psychologa[121] w[66] zakresie stwierdzenia[121] faktów  polega bądź[9] polegać[51] będzie[56] na[66] analizie[161] złożonych[222] procesów życia[121] psychicznego[221] na[64] procesy[142] prostsze[242], na[64] części[142] składowe[242]. Oczywiście w[66] świetle realistycznej[221] koncepcji[121] przedmiotu psychologii[121] analizie[131] podlegają nie tylko "treści[112] świadomości[121]". 
1634~Horoszowski P.~Od zbrodni do kary~PWN~1963~150~{brak}
Przykładem może[5] tu być odcisk[111] buta w[66] miękkiej[261] ziemi[161]. But[111] mógł pod[65] wpływem wilgoci[121] mieć znacznie większy[241] rozmiar[141], niż[9] w[66] stanie[161] suchym[261]; rozmoczone[211] podłoże[111] mogło wyschnąć po[66] powstaniu[161] śladu i zniekształcić go[44] wskutek[62] tego[42]; w[66] użytej[261] do[62] odlewu substancji[161] zachodzą zmiany[112] związane[212] z[65] procesem schnięcia[121] i twardnienia[121]; [&] 
1635~Łubnicki N.~Nauka poprawnego myślenia~PWN~1963~227~23
Jednakże fizyka[111] właśnie poucza, że przyczyna zarówno jednego[221], jak i drugiego[221] zjawiska[121] leży poza[65] nimi: w[66] silnym[261] nagłym[261] rozładowaniu[161] elektrycznym[261] powstałym[261] wskutek[62] wytworzenia[+] się[121] wysokiego[221] napięcia[121] między[65] dwoma ciałami, na[64] przykład[141] między[65] chmurą a Ziemią. Widzimy, że niełatwo pochwycić związek[141] przyczynowy[241] między[65] zjawiskami. 
1636~Łubnicki N.~Nauka poprawnego myślenia~PWN~1963~251~22
Ale nowoczesna teoria indukcji[121] nie zadawala[501] się metodami poszukiwania[121] związków przyczynowych[222] opracowanymi przez[64] Milla[/][141] w[66] słynnych[262] "kanonach": jedynej[221] zgodności[121], jedynej[221] różnicy[121], zmian i reszty[121]. Interesuje ją sposób[111] zdobywania[121] możliwie pewnych[222] przesłanek dla[62] wniosku[121] ogólnego[221] i stopień[111] prawdopodobieństwa[121] wniosku[121] uzyskiwanego[221] na[66] podstawie[161] posiadanych[222] przesłanek. Dlatego też opiera[501] się ona na[66] teorii[161] prawdopodobieństwa[121] i stosuje metody[142] statystyczne[242]. 
1637~Łubnicki N.~Nauka poprawnego myślenia~PWN~1963~269~4
Logika[111] matematyczna jest najprecyzyjniejszym[251] narzędziem wnioskowania[121] i sprawdzania[121] operacji[122] logicznych[222]. U[62] podstaw[122] jej[42], jak[9] łatwo się zorientować[501], leży analogia między[65] światem liczb i figur z[62] jednej[221] strony[121], a światem pojęć i sądów  z[62] drugiej[221]. W[66] życiu[161] codziennym[261], a zwłaszcza w[66] nauce[161], można wskazać wiele[34] działań polegających[222] na[66] wnioskowaniu[161] przez[64] analogię w[64] sposób[141] ścisły[241]. 
1638~Łubnicki N.~Nauka poprawnego myślenia~PWN~1963~294~13
Od[62] czasów tych[222] wielkich[222] chemików[122] ustalił[501] się w[66] nauce[161] pogląd[111], że atomy[112] poszczególnych[222] pierwiastków chemicznych[222] są ostatecznymi najmniejszymi cegiełkami materii[121], niepodobnymi do[62] siebie[42] i nie podlegającymi żadnej[231] zmianie[131], choć różnorodne[212] kombinacje[112] tych[222] pierwiastków, tworząc związki[142] chemiczne[242], powodują różnojakościową[241] zmienność[141] świata. Hipoteza niezmienności[121] pierwiastków wydawała[501] się dobrze uzasadniona: [&] 
1639~Buczyńska H.~Cassirer~WP~1963~74~8
Symbolizm[111] jako[61] teoria kultury[121] nie ma jednak w[66] żadnym[261] wypadku[161] zastępować szczegółowych[222] empirycznych[222] badań kultury[121]. Cassirer[/] konstruując system[141] form symbolicznych[222] nie zmierzał do[62] stworzenia[121] apriorycznej[221] wiedzy[121] o[66] kulturze[161]. Przeciwnie, symbolizm[111] ma stwarzać podstawowe[242] zasady[142] metodologiczne[242] dla[62] szczegółowych[222] badań kultury[121] w[64] pewien[241] sposób[141] organizuje i systematyzuje różnorodne[242] dociekania[142] dotyczące[242] kultury[121]. 
1640~Płużański T.~Teilhard de Chardin~WP~1963~105~7
Myśl[111] chrześcijańska w[66] swym[261] "nieoficjalnym[261]" nurcie starała[501] się już od[+] dawna nawiązać kontakt[141] z[65] ewolucjonizmem. W[66] drugiej[261] połowie[161] dziewiętnastego[221] i na[66] początku[161] dwudziestego[221] wieku[121] szereg[111] chrześcijańskich[222] myślicieli[122], których[222] nazwiska[112] uległy[5] niemal całkowitemu zapomnieniu[131], tworzył koncepcje[142] usiłujące[242] pogodzić stanowisko[141] chrześcijańskie[241] z[65] ewolucjonizmem. 
1641~Rudzki J.~Świętochowski~WP~1963~17~32
Droga[111] kapitalizmu na[66] terenach Kongresówki[/][121] była[5] drogą[151] "pruską[251]", drogą[151] odgórnej[221] reformy[121], nie zaś rewolucji[121], drogą[151] zachowania[121] obszarnictwa[121] jako[62] klasy[121] wraz ze[65] wszystkimi pozostałościami feudalnymi w[66] strukturze[161] ekonomicznej[261]. Ta sytuacja zaciąży poważnie na[66] braku[161] radykalizmu ideologów[122] polskiej[221] burżuazji[121]. Ów brak[111] radykalizmu wyznaczony[211] jest[57] przede[+] wszystkim okolicznością, że nie[+] ma niepodległości[121], [&] 
1642~Ćwiek Z.~Przywódcy powstania styczniowego~WP~1963~52~25
Sytuacja, jaka się wytworzyła[501] w[66] Rosji[/][161], stawiała pod[65] znakiem zapytania[121] sens[141] wysiłku[121] na[64] rzecz[141] reform ze[62] strony[121] demokratów[122]. Należało z[62] tego[42] wyciągnąć wnioski[142]. Wyciągali je[44] też tacy[212], jak[9] Czernyszewski[/], Obruczewowie[/][112] i inni. Sierakowski[/] znajdował[501] się w[66] odmiennej[261] sytuacji[161]. Dla[62] niego[42] nierezygnowanie[111] z[62] legalnej[221] działalności[121] reformatorskiej[221] wskazane[211] było[57] tak długo, jak[9] długo należało się spodziewać[501], iż nawet częściowe[212] reformy[112] w[66] Rosji[/][161] przyniosą korzyści[142] jego[42] krajowi[131]. 
1643~Ćwiek Z.~Przywódcy powstania styczniowego~WP~1963~180~20
W[66] drugiej[261] połowie[161] tysiąc osiemset sześćdziesiątego[221] drugiego[221] roku[121], a nawet jeszcze w[66] pierwszych[262] miesiącach po[66] wybuchu[161] powstania[121], między[65] Komitetem Centralnym[251] i Komitetem Wileńskim[251] toczył[501] się spór[111] o[64] prawo[141] do[62] zwierzchnictwa[121] nad[65] tymi terenami. Były[5] to[41] ziemie[112] leżące[212] bliżej[62] Warszawy[/][121] niż[9] Wilna[/][121]. Aby[9] więc akcję powstańczą[241] uczynić bardziej sprężystą[251], Komitet[111] Centralny[211] chciał je[44] podporządkować bezpośrednio organizacji[131] Królestwa[/][121], [&] 
1644~Holzer J., Molenda J.~Polska w pierwszej wojnie światowej~WP~1963~42~10
Blokada Niemiec[/][122], którą[241] po[66] wybuchu[161] wojny[121] ogłosiły Anglia[/] i Francja[/], stawała[501] się coraz sprawniejsza i dowóz[111] z[+] zewnątrz ograniczony[211] został[57] do[62] minimum[121]. Mimo[+] że Niemcy[112] wprowadzili do[62] akcji[122] łodzie[142] podwodne[242], które[212] zatapiały statki[142] handlowe[242] i pasażerskie[242], nawet państw neutralnych[222], nie udało[501] im[43] się zablokować szlaków morskich[222] Anglii[/][121] i Francji[/][121]. 
1645~Holzer J., Molenda J.~Polska w pierwszej wojnie światowej~WP~1963~94~23
Po[66] ogłoszeniu[161] szesnastego[221] sierpnia tysiąc dziewięćset czternastego[221] roku[121] uchwał wiedeńskiego[221] Koła[121] Polskiego[221] i Koła[121] Sejmowego[221] Dmowski[/] zaproponował wszystkim[232] partiom politycznym[232] w[66] Królestwie[/], z[65] wyjątkiem socjalistów[122], opublikowanie[141] wspólnej[221] rezolucji[121] potępiającej[221] politykę NKN[=]. Wezwania[121] tego[221] jednak nie podjęły nawet stronnictwa[112], które[212] zgłosiły swój[241] akces[141] do[62] komunikatu w[66] związku[161] z[65] manifestem wielkoksiążęcym[251]. 
1646~Pajewski J.~Buńczuk i koncerz~WP~1960~64~25
Nie zniechęciło to[41] wszakże innych[222] królewiąt. W[66] tysiąc sześćset piętnastym[261] roku[161] Michał[/] Wiśniowiecki[/] i Samuel[/] Korecki[/] podjęli nową[241] wyprawę uwieńczoną[241] chwilowym[251] powodzeniem. Tomżę[/][141] wygnano, a godność[141] hospodara[121] objął na[64] krótki[241] zresztą czas[141] Aleksander[/] Mohyła[/][111]. Zbrojne[212] interwencje[112] możnowładców[122] polskich[222] na[66] terenie, który[241] porta[111] z[+] dawna uważała za[64] wyłącznie swoją[241] strefę wpływów, wywoływały oburzenie[141] w[66] Istambule[/]. 
1647~Russocki S., Kuczyński S.K., Willaume J.~Godło, barwy i hymn Rzeczypospolitej~WP~1963~43~5
Po[66] chwilowym[261] zarzuceniu[161] tego[221] znaku[121] w[66] trzynastym[261] wieku[161] biały[211] orzeł[111] na[66] czerwonym[261] polu[161], bez[62] korony[121], był również znakiem Piastów[/][122] mazowieckich[222]. Jednakże w[66] dzielnicy[161] czersko-warszawskiej[261] za[62] rządów[122] współczesnego[221] Jagielle[/][131] księcia[121] Janusza[/][121] Pierwszego[/][221], zwanego[221] też Starszym[/][251], zaczęto używać także innego[221] herbu: czwórdzielnej[221] tarczy[121] z[65] umieszczonymi na[66] niej[46] naprzemianlegle rysunkami orła[121] oraz skrzydlatego[221] smoka[121], [&] 
1648~Russocki S., Kuczyński S.K., Willaume J.~Godło, barwy i hymn Rzeczypospolitej~WP~1963~127~23
W[66] takich[262] okolicznościach doszło, że dwa[31] statki[112] pod[65] banderą Rzeczypospolitej[/][121] przybiły w[66] sierpniu tysiąc siedemset dwudziestego[221] dziewiątego[221] roku[121] do[62] brzegów Indii[/][121], w[+] pobliżu ujścia[121] Gangesu[/][121] koło[62] Kalkuty[/][121]. Nieznana bandera powiewająca na[66] ich[42] masztach wzbudził niepokój[141] angielskich[222] faktorii[122] handlowych[222]. Wkrótce zorientowano[501] się, że obydwa[31] "polskie[212]" statki[112] mają jakiś[241] związek[141] z[65] działalnością Kompanii[121] Ostendzkiej[221]. 
1649~Baszkiewicz J.~Młodość uniwersytetu~WP~1963~17~30
Losy[112] Abelarda[/][121] w[66] Paryżu[/][161] są dla[62] tej[221] sytuacji[121] charakterystyczne[212]. Prześladowany[211] przez[64] despotę paryskiej[221] szkoły[121] katedralnej[221], Wilhelma[/][141] z[/][62] Champeaux[/], musiał przenieść[501] się na[64] prowincję. Gdy wrócił do[62] Paryża[/], uczył w[66] klasztorze świętej[/][221] Genowefy[/][121]. Szkoła Abelarda[/][121], choć nie mająca świetnej[221] tradycji[121], którą[251] szczyciła[501] się szkoła przy[66] katedrze[161] Notre-dame[/], ściągała tłumy[142] uczniów[122]. 
1650~Baszkiewicz J.~Młodość uniwersytetu~WP~1963~162~5
Studium[111] prawa[121] świeckiego[221] przyjęło za[64] podstawę nauczania[121] antyczne[241] prawo[141] rzymskie[241]. Ogromna kodyfikacja tego[221] prawa[121], dokonana w[66] szóstym[261] wieku[161] przez[64] cesarza[141] Justyniana[/][141], była[5] przedmiotem naukowej[221] egzegezy[121] i coraz obszerniejszych[222] komentarzy[122] ("glos[122]"). Kodyfikacja justyniańska stanowiła rzeczywiście dzieło[141] monumentalne[241]; zawierała ona materiał[141] prawny[241] tak bogaty[221], że dawał nieograniczone[242] wręcz możliwości[142] badań naukowych[222], interpretacji[122], subtelnych[222] rozumowań prawniczych[222]. 
1651~Hutnikiewicz A.~Stefan Żeromski~WP~1964~91~10
Książka jest[57] świetnie skomponowana. Nie[+] ma w[66] niej[46] właściwie akcji[121] i intrygi[121] w[66] powszechnie przyjętym[261] rozumieniu[161] tych[222] pojęć. Rzecz[111] składa[501] się z[62] szeregu[121] epizodów-obrazów, uporządkowanych[222] w[66] kolejności[161] czasowego[221] następstwa[121]. Ale każdy[211] z[62] tych[222] fragmentów jest koniecznym[251] i ważnym[251] elementem całości[121], każdy[211] odtwarza jakąś[241] scenę, sytuację i zdarzenie[141] istotne[241] w[66] życiu[161] szkoły[121] lub w[66] dziejach osobistych[262] bohatera[121] powieści[121]. 
1652~Jaremko-Pytowska Z.~Louis Aragon~WP~1963~27~12
Jest to[41] utwór[111] odpowiadający[211] poniekąd choć nie całkowicie tej[231] koncepcji[131] powieści[121], jaką[241] niechętni z[62] zasady[121] temu[231] gatunkowi[131] nadrealiści uprawiali jeszcze, w[66] przewidywaniu[161], że musi on zaniknąć: powieści[121] wyrażającej[221] nie realne[241] życie[141], lecz marzenia[142] i fantazję. Zarówno w[66] formie[161], jak[9] i w[66] treści jest ["]Anicet["] ostrą[251] młodzieńczą[251] reakcją na[64] tradycyjny[241] kształt[141] powieści[121] [&] 
1653~Jaremko-Pytowska Z.~Louis Aragon~WP~1963~183~34
Wkrótce też nieprzejednana natura Aragona[/][121] pchnie go[44] ku[63] polityce[131], od[62] której[221] do[62] tej[221] pory[121] trzymał[501] się z[+] dala, a która odtąd stanie[501] się jednym[251] z[62] zasadniczych[222] elementów determinujących[222] jego[42] życie[141] i ewolucję jego[42] twórczości[121]. Pierwszym[251] wydarzeniem, które[211] skłania nadrealistów[142] do[62] zajęcia[121] stanowiska[121] politycznego[221], jest wojna w[66] Maroku[/][161]. 
1654~Semczuk A.~Lew Tołstoj~WP~1963~227~12
Tak charakteryzuje pisarz czasy[142] młodości[121]  z[65] wyjątkiem krótkiego[221] okresu uniwersyteckiego[221], kiedy uległ wolnomyślicielstwu młodzieży[121] kazańskiej[221] i rozczytywał[501] się w[66] Wolterze[/][161]. Szacunek[111] dla[62] tradycji[121], "wiary[121] przodków[122]", powstrzymywał go[44] przed[65] odrzuceniem oficjalnego[221] prawosławia[121] jeszcze w[66] pierwszych[262] latach życia[121] dojrzałego[221]. Na[64] przykład[141] jedenastego[221] (dwudziestego[221] trzeciego[221]) listopada tysiąc osiemset pięćdziesiątego[221] drugiego[221] roku[121] Tołstoj[/] zapisał w[66] dzienniku[161]: [&] 
1655~Semczuk A.~Lew Tołstoj~WP~1963~268~3
W[66] styczniu tysiąc osiemset osiemdziesiątego[221] dziewiątego[221] roku[121] Zofia[/] Andrejewna[/] i Strachow[/] zorganizowali jubileusz[141] Feta[/][121]; wprawdzie poecie[131] do[62] pełnych[222] siedemdziesięciu[32] lat brakowało ponad[8] półtora roku[121], niemniej[9] uroczystości[112] wypadły okazale, a jubilat był szczerze wzruszony[211]. Tołstoj[/]  zgodnie ze[65] swoim[251] negatywnym[251] stosunkiem do[62] jubileuszów  nie brał w[66] tym[46] udziału. Jego[42] uwagę pochłaniały inne[212] sprawy[112]: [&] 
1656~Stawiński J.~Mark Twain~WP~1963~292~3
Rzeczywistość[111] nie potwierdza tych[222] dramatycznych[222] zastrzeżeń. Są to[4] przeważnie ostre[212] ataki[112] na[64] religijną[241] obłudę. Twain[/] omawia w[66] nich[46] takie[242] tematy[142], jak[9] postać[111] i cechy[112] Boga[121], różne[242] braki[142] Biblii[/][121] i jej[42] zgubny[241] wpływ[141], problem[141] niepokalanego[221] poczęcia i boskości[121] Chrystusa[/][121], wyraża zdanie[141], że Bóg[111] i religia w[66] obecnym[261] ujęciu[161] nie przetrwają i tak dalej. 
1657~Gerstman S.~Uczucia w naszym życiu~WP~1963~188~5
Egoistyczny[211] stosunek[111] do[62] grupy[121] wyraża[501] się przede[+] wszystkim w[66] uczuciach ambicyjnych[262]. Zjawiska[112] te[212] najczęściej i najłatwiej podpadają naszej[231] obserwacji[131], są najbardziej wyraźne[212], czasem[8] wywołują gwałtowny[241] protest[141] i oburzenie[141]. Uczucia[112] ambicyjne[212] mają wyraźnie przyjemne[241] zabarwienie[141], gdy człowiek osiąga w[66] grupie[161] górującą[241] pozycję. Zadowolenie[111] płynie[5] z[62] poczucia[121], że inni są mniej wartościowi, [&] 
1658~Pszczołowski T.~Umiejętność przekonywania i dyskusji~WP~1963~55~27
Parlamentarny[211] sposób[111] dyskutowania[121] jest obecnie w[66] powszechnym[261] użyciu[161]. Korzystają z[62] niego[42] nie tylko posłowie[112] na[64] sejm[141] czy delegaci walnych[222] zjazdów. Stosują go[44] dyplomaci w[66] czasie obrad ONZ[=], konferencji[122] międzynarodowych[222], tak zwanych[222] spotkań na[66] najwyższym[261] szczeblu. Tą[251] metodą prowadzone[212] są[57] narady[112] produkcyjne[212], słowem  wszelkiego[221] rodzaju[121] dyskusje[112] w[66] większym[261] gronie[161], gdzie każdy[211] ma prawo[141] wypowiedzieć swoje[241] zdanie[141] i o[66] jego[42] słuszności[161] przekonywać innych[242]. 
1659~Pszczołowski T.~Umiejętność przekonywania i dyskusji~WP~1963~150~13
Błąd[111] rzeczowy[211] polega zazwyczaj na[66] nieznajomości[161] rzeczywistości[121]. Nie umiemy odróżnić prawdy[121] od[62] fałszu[121], stopni prawdopodobieństwa[121], ocenić jakiejś[221] wartości[121], to[41] znaczy, że coś[41] jest prawdziwe[211] albo fałszywe[211] (nieprawdziwe[211]), mniej albo bardziej prawdopodobne[211], słuszne[211] albo niesłuszne[211], ten[211], kto twierdzi, że Niemcy[/][112] hitlerowskie[212] nie zostały[57] pokonane[212], jest w[66] błędzie, gdyż głosi zdanie[141] nieprawdziwe[241]. 
1660~Łobodzińska B.420~Manowce małżeństwa i rodziny~WP~1963~188~20
Poza[65] niewielką[251] grupą zatrudnionych[222], większość[111] rodzin pracowniczych[222] nie może[5] się utrzymać[501] z[62] pensji[121] jednej[221] osoby[121] (męża[121]). Toteż aby[9] zapewnić rodzinie[131] względny[241] dostatek[141], żona pracuje. Na[64] poparcie[141] tego[221] stwierdzenia[121] nie trzeba się wdawać[501] w[64] skomplikowane[242] wywody[142], posługując[501] się danymi[152] z[62] ["]Rocznika Statystycznego[221]["] o[66] wysokości[161] zarobków i budżecie domowym[261], wystarczy obserwacja i własne[211] doświadczenie[111] w[66] wydawaniu[261] pensji[121] na[64] potrzeby[142] domowe[242]. 
1661~Łobodzińska B.420~Manowce małżeństwa i rodziny~WP~1963~214~3
U[62] nas[42] jednak kultura życia[121] płciowego[221] jest jeszcze na[66] niskim[261] poziomie; brak[111] uświadomienia[121] seksualnego[221] nie należy do[62] rzadkości[121], a także ignorancja potrzeb seksualnych[222] obu[32] płci[122], egoizm[111] mężczyzny i brak[111] znajomości[121] elementarnych[222] zasad życia płciowego[221]. Skutkiem tego[42] rozpowszechnione[211] jest[57] zjawisko[111] kobiet "oziębłych[222]" lub z[65] nerwicami płciowymi. Nie bez[62] znaczenia[121] także są poglądy[112] polegające[212] na[66] przeświadczeniu[161], że przedmałżeńskie[212] stosunki[112] są grzechem, prowadzą do[62] komplikacji[122] życiowych[222], zasługują na[64] potępienie[141] opinii[121] publicznej[221] i tak dalej. 
1662~Matejko A.~Praca i koleżeństwo~WP~1963~48~8
Wyniki[112] badań psychosocjologicznych[222] wskazują między[+] innymi na[64] uzależnienie[141] nasilenia[121] wspomnianych[222] objawów od[62] spoistości[121] grup ludzi[122] bezpośrednio ze[65] sobą współpracujących[222], wysokości[121] uzyskiwanego[221] zarobku[121] w[66] porównaniu[161] z[65] zarobkami w[66] poprzednich[262] miejscach pracy[121], większej[221] lub mniejszej[221] możliwości[121] wywarcia[121] osobistego[221] wpływu na[64] istniejący[241] stan[141] rzeczy[121], a wreszcie długości[121] stażu[121] pracownika[121]. 
1663~Matejko A.~Praca i koleżeństwo~WP~1963~182~11
Niewątpliwie, gra[5] tu poważną[241] rolę niedostatek[111] doświadczeń metodologicznych[222] w[66] zakresie opisywania[121] małych[222] grup. Zainteresowanie[111] teorią małej[221] grupy[121] jest w[66] Związku[/][161] Radzieckim[/][261] dotąd względnie niewielkie[211], co[41] utrudnia pogłębioną[241] analizę struktury[121] i dynamiki[121] wewnętrznej[221] brygad jako[62] małych[222] kolektywów. Trzeba jednak stwierdzić stały[241] wzrost[141] zainteresowania[121] radzieckich[222] naukowców[122] omawianą[251] problematyką. 
1664~Sokołowska M.~Kobieta pracująca~WP~1963~34~4
Brak[5] jednak dowodów świadczących[222], że w[66] warunkach przestrzegania[121] obowiązującego[221] systemu ochronnego[221] praca w[66] przemyśle wywiera uchwytny[241] wpływ[141] na[64] występowanie[41] poronień. Natomiast taki[211] czynnik[111] jak[9] na[64] przykład[141] lęk[111] przed[65] utratą pracy[121] może[5] być niekiedy ważnym[251] powodem decydującym[251] o[66] chęci[161] przerwania[121] ciąży[121]. W[66] takich[262] wypadkach praca (to[41] znaczy praca pozadomowa) jest istotnie "czynnikiem wpływającym[251] na[64] poronienia[142]", [&] 
1665~Sokołowska M.~Kobieta pracująca~WP~1963~135~10
Na[66] podstawie[161] tej[221] tabeli[121] możemy się zorientować[501], jakie[242] czynności[142] wykonuje w[66] ciągu[161] ośmiu[32] godzin górnik o[66] ściśle określonej[261] przez[64] autora[141] i wyszczególnionej[261] w[66] przytoczonej[261] tabeli[161] specjalizacji[161] zawodowej[261]: specjalności[122] tych[222] jest dziesięć[31]; lub metalowiec: siedemnaście[31] wyszczególnionych[222] rodzajów pracy[121]. Wiemy także, jakie[242] czynności[142] wykonuje zawodowa sprzątaczka lub praczka. Natomiast praca gospodyni[121] domu[121] to[41] wielka niewiadoma[111]. 
1666~Świda H.~Młodzież licealna~WP~1963~114~35
Zmienność[111] życia[121] oraz wynikający[211] stąd brak[111] ustalonych[222] obyczajów, norm i wartości[122] powoduje w[66] człowieku częstszą[241] potrzebę szukania[121] bliskiego[221] kontaktu z[65] innymi ludźmi, konieczność[141] znalezienia[121] oparcia[121] w[66] stosunku[161] wspólnoty[121] i przyjaźni[121], wiarę w[64] to[44], że wspólnie z[65] drugim[251] człowiekiem łatwiej rozwiąże się[41] komplikowane[242], własne[242] problemy[142]. Silne[211] przeżywanie[111] kontaktów osobowych[222], tak charakterystyczne[211] dla[62] współczesnej[221] młodzieży[121], rzutuje na[64] jej[44] stosunek[141] do[62] rodziców[122]. 
1667~Miłobędzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~40~1
Jednocześnie rozwijają[501] się stale[8] profile[112] wszelkich[222] baz, gzymsów oraz zagęszczających[+] się[222] zasadniczych[222] podziałów architektonicznych[222]. Stają[501] się one bardziej plastyczne[212], wyraziste[212], ostro kontrastujące[212] swe[242] uskoki[142], wybrzuszenia[142] i wklęśnięcia[142], odpowiadając nowemu, coraz bardziej linearnemu obliczu[131] architektury[121]. Dostosowują[501] się do[62] niego[42] również zmasowane[212] kolumny[112] służek[122], filarów i uskoków perspektywicznych[222] portali, które[212] zatracają jednocześnie swą[241] tradycyjną[241] konstrukcyjną[241] rolę wywodzącą[+] się[241] z[62] antyku[121]. 
1668~Miłobędzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~135~27
Podobne[212] wielkie[212] ślimacznice[112], spływają przy[66] bocznych[262] ścianach fary[121]. Jej[42] fasada operuje składnikami barokowymi, ale zestawia je[44] jeszcze w[64] manierystyczny[241] sposób[141], potężnym[251] gzymsem odcinając kolosalne[242] pilastry[142] od[62] dzielonego[221] w[66] innym[261] rytmie szczytu "oślimi uszami". Późniejszy[211] od[62] fary[121] kościół[111] karmelitów[122] jest już w[66] pełni[161] barokowy[211], układem swym[251] i elewacjami nawiązując do[62] typu jezuickiego[221]. 
1669~Sawicki J.~Sędziowie są omylni~WP~1963~86~16
Bez[62] zgody[121] przytomnego[221], poczytalnego[221] pacjenta[121] dyrekcja szpitala do[62] zabiegu[121] operacyjnego[221] przystąpić nie może[5] i nie chce. Nikt z[62] personelu[121] lekarskiego[221] nie chce się narazić[501] na[64] odpowiedzialność[141] karną[241]. Zabieg[111] bez[62] zgody[121] pacjenta[121], nawet dokonany[211] w[66] celu[161] uleczenia[121] go[42] i chociażby się udał[541], traktowany[211] jest[57] wedle[62] judykatury[121] niemieckiej[221], jak[9] wiadomo, jako[61] przestępne[211] uszkodzenie[111] ciała[121]. 
1670~Sawicki J.~Sędziowie są omylni~WP~1963~99~2
Najdziwniejsze[211], że sformułowanie[111], jakie[241] zawiera ustawa karna z[62] tysiąc dziewięćset trzydziestego[221] drugiego[221] roku[121], nie przesądza wcale interpretacji[121] ani w[64] jedną[241], ani w[64] drugą[241] stronę. Kto czyta ułożone[242] przez[64] profesorów[142] Makarewicza[/][141] lub Makowskiego[/][141] pierwotne[242] projekty[142] ["]Kodeksu Karnego[221]["] oraz protokoły[142] Komisji[121] Kodyfikacyjnej[221], ten[211] bez[62] trudu może[5] stwierdzić, że zamieszczono w[66] nich[46] formułę, która pozwala uznać za[64] pasera[141] każdego[241], kto nabywa przedmioty[142] pochodzące[242] z[62] przestępstwa[121] [&] 
1671~Sawicki J.~Sędziowie są omylni~WP~1963~137~7
Trzeba może[8] przypomnieć, że w[66] celu[161] umożliwienia[121] normalnego[221] funkcjonowania[121] aparatu państwowego[221], dla[62] ułatwienia[121] jednostkom wykonywania[121] pewnych[222] praw[122] oraz spełnienia[121] obowiązków, od[+] dawna już praktyka[111] rozsadziła wąsko zakreślone[242] ramy[142] tych[222] kodeksów, których[222] przepisy[112] o[66] ochronie[161] czci[121] temu[43] zbytnio nie sprzyjały. Rozbicie[111] krępującej[221] obręczy[121] przede[+] wszystkim dla[62] ułatwienia[121] wykonywania[121] praw[122] i obowiązków nastąpić może[5] w[64] różny[241] sposób[141]. 
1672~Szewczuk W.~Historia kłopotów człowieka z duszą~Iskry~1963~34~18
Materialna dusza poznaje materialny[241] świat[141] za[65] pośrednictwem materialnych[222] podobizn jego[42] przedmiotów. Rzeczy[112] wysyłają z[62] powierzchni[121] swego[221] ciała[121] podobizny[142] i cieniuteńkie[242] kształty[142]. Uzasadnienie[111] tego[42] znajduje Lukrecjusz[/] w[66] obserwacjach życia[121]. Różne[212] przedmioty[112] wysyłają z[62] siebie[42] różnorodne[242] ciałka[142]. Palące[+] się[211] drzewo[111] wysyła dym[141], ogień[111]  gorąco[141]. Latem koniki[112] polne[212] składają swe[242] przeźroczyste[242] koszulki[142]. 
1673~Kossak J.~W poszukiwaniu stylu epoki~Iskry~1963~105~11
Przede[+] wszystkim trzeba zrozumieć, że tradycja i styl[111] narodowy[211], to[41] nie jest sztuczne[211] włączanie[111] kolumn tam[8], gdzie z[62] technicznego[221] punktu widzenia[121] są one niepotrzebne[212], czy wprowadzanie[111] różnych[222] zbędnych[222] pilastrów i attyk[122], które[12] stanowią raczej muzealne[242] rekwizyty[142] w[66] nowoczesnej[261] architekturze[161]. Tradycja i styl[111] narodowy[211] w[66] architekturze[161] polegają przecież nie na[66] kombinacji[161] anachronicznych[222] elementów dekoracyjnych[222], [&] 
1674~Kossak J.~W poszukiwaniu stylu epoki~Iskry~1963~197~2
Trzeba też zwrócić uwagę na[64] inny[241] aspekt[141] zagadnienia[121]: liczne[212] międzyklasowe[212] powiązania[112] i potrzeby[112] ogólnospołeczne[212] wspólne[212] całemu społeczeństwu w[66] dłuższych[262] niż[9] jedna[211] formacja społeczno-ekonomiczna okresach, reakcje[112] uczuciowe[212] i niektóre[212] elementarne[212] normy[112] etycznego[221] wartościowania[121], wynikające[212] z[62] ogólnospołecznych[222] potrzeb współżycia[121], wreszcie specyfika wspólnej[221] dla[62] różnych[222] klas tradycji[121] narodowej[221]  stanowią podstawę dla[62] międzyklasowych[222] czy ogólnospołecznych[222] odczuć[122] współformujących[222] określone[242] gusty[142]. 
1675~Garczyński S.~Sztuka pamiętania~Iskry~1966~7~28
Gdy choruje i zanika, człowiek spada na[64] dno[141] upokorzenia[121], nie zna swego[221] imienia i nazwiska[121], nie wie, kim[45] jest, co[44] ma robić, gdzie się podziać[501]. Niewiele[8] jest przesady[121] w[66] twierdzeniu, że im[9] więcej człowiek pamięta, tym[9] więcej sobą reprezentuje, że bez[62] pamięci[121] nie[+] ma sensownego[221] postępowania[121], nie[+] ma charakteru, nie[+] ma myślenia[121], nie[+] ma intelektu. 
1676~Garczyński S.~Sztuka pamiętania~Iskry~1966~28~20
Nie dopuścić do[62] znudzenia[121]. Świat[111] nie składa[501] się z[62] rzeczy[122] ciekawych[222] i nieciekawych[222], raczej umysły[112] dzielą[501] się na[64] żywe[242] i gnuśne[242]. Człowiek inteligentny[211], zdrowy[211] i nieprzemęczony[211] jest umysłowo czujny[211] i gotów zainteresować[501] się prawie[8] każdym[251] przedmiotem. Jeżeli mimo[64] to[44] nudzi go[44] tyle[31] rzeczy[122], to[9] dlatego, że niewłaściwie do[62] nich[42] podchodzi. 
1677~Poniatowski Z.~Nauka~Iskry~1963~72~12
Jaskrawym[251] przykładem mogłyby tu służyć dzieje[112] astronomii[121] i astronautyki[121], tak zależne[212] od[62] stanu narzędzi[122] badawczych[222] i nowych[222] metod. W[66] związku[161] z[65] doniosłością metod nauki[121] musimy się teraz zająć[501] nieco bliżej problematyką związaną[251] z[65] tym[251] aspektem nauki[121]. Co[41] to[41] jest metoda? Tym[251] greckim[251] terminem methodos[$]  droga[111], sposób[111] postępowania[121] posługujemy[501] się często w[66] życiu[161] codziennym[261], [&] 
1678~Zakrzewska J., Sobolewski M.~Wolność sumienia i wyznania~Iskry~1963~156~8
Polskie[212] klasy[112] posiadające[212] wyraźnie pragnęły nadać kształtującemu[+] się po[66] odzyskaniu[161] niepodległości[121] państwu[131] polskiemu charakter[141] wyznaniowy[241]. Niektóre[212] wcześniejsze[212] projekty[112] konstytucyjne[212] datujące[+] się[212] jeszcze z[62] czasów wojny[121] i noszące[212] charakter[141] monarchistyczny[241] szły nawet w[66] tym[261] kierunki[161] bardzo daleko, stwarzając swoistą[241] dominację religii[121] katolickiej[221] w[66] państwie i udział[141] duchowieństwa[121] w[66] sprawowaniu[161] najwyższej[221] władzy[121] w[66] państwie. 
1679~Waldorff J.~Sekrety polihymnii~Iskry~1963~95~26
Dodajmy do[62] tego[42] osobliwe[242] czynele[142], które[242] potrafią wyrabiać tylko w[66] Chinach[/] i Turcji[/][161], ponieważ tam[8] znają tajemnicę wykuwania[121] rozżarzonego[221] spiżu[121], i których[222] wewnętrzną[241] stronę grający[211] po[66] uderzeniu[161] triumfalnie odwraca ku[63] słuchaczom  grzmiący[241] gong[141], cygański[241] tamburyn[141], jasno dźwięczący[241] pod[65] stalowym[251] prętem traingl[141] ze[65] swym[251] otwartym[251] kątem; cymbały[142] dzisiejszych[222] czasów: wydrążone[242], tłukące[+] się[242] w[66] ręku[161] kastaniety[142]. 
1680~Mysłek W.~Kościół katolicki i tysiąclecie~Iskry~1963~48~16
Zdaniem niektórych[222] biskupów[122] niekatolicy stanowią w[66] narodzie polskim[261] obce[241] ciało[141], które[241] należy usunąć poza[64] nawias[141] narodu lub asymilować na[66] płaszczyźnie[161] wyznaniowej[261]. Samookreślenie[+] się[111] pod[65] względem wyznaniowym[251] jest równocześnie samookreśleniem[+] się pod[65] względem narodowym[251]. Takie[211] postawienie[111] sprawy[121] jest jednym[251] z[62] środków organizacji[121] społecznej[221] presji[121] wobec[62] środowisk katolickich[222] i akatolickich[222]. 
1681~Broniewski T.~Architektura starożytności~Ossolineum~1963~131~5
Istnieje jednak słuszne[211] domniemanie[111], że kościół[111] pierwszej[221] połowy[121] czwartego[221] wieku[121] był zwyczajną[251], podłużną[251] salą. W[66] jednej[261] ścianie[161] (krótszej[261]) było wejście[11], do[62] przeciwległej[221] zbudowana była[57] absyda z[65] podwyższoną[251] posadzką. W[66] absydzie[161] przebywał biskup zwrócony[211] twarzą do[62] wiernych[122]. Również w[64] ten[241] sposób[141] zwrócony[241] był[57] kapłan (diakon) odprawiający[211] nabożeństwo[141] nad[65] ołtarzem wolno[8] stojącym[251]. W[66] układzie[161] tym[261] widać naśladownictwo[141] starorzymskiej[221] bazyliki[121]. 
1682~Rosset E.~Polska roku 1985. Wizja demograficzna~PWN~1965~164~12
Analizując postępy[142] procesu starzenia[+] się[121] ludności[121] w[66] skali[161] międzynarodowej[261], mogliśmy się przekonać[501], że w[66] porównaniu[161] z[65] innymi krajami europejskimi stopień[111] zaawansowania[121] tego[221] procesu w[66] Polsce[/][161] nie jest duży[211]. Wyciągamy stąd wniosek[141], że proces[111] starzenia[+] się[121] ludności[121] poczyni jeszcze u[62] nas[42] dalsze[242] i znaczne[242] postępy[142]. 
1683~Niegowski J., Rydygier W.~Handel zagraniczny w gospodarce narodowej~PWN~1964~42~1
W[66] krótkim[261] okresie handel[111] zagraniczny[211] jest najważniejszym[251] czynnikiem zwiększenia[121] elastyczności[121] gospodarki[121] w[66] przywracaniu[161] równowagi[121] między[65] podażą i popytem, podstawowym[251] elementem zwiększającym[251] szybkość[141] i efektywność[141] manewru gospodarczego[221]. Przejdźmy do[62] jego[42] roli[121] w[66] zmianach dokonujących[+] się[262] w[66] ciągu[161] dłuższego[221] okresu, a więc do[62] jego[42] roli[121] w[66] rozwoju[161] gospodarki[121] narodowej[221]. 
1684~Niegowski J., Rydygier W.~Handel zagraniczny w gospodarce narodowej~PWN~1964~43~19
Stopa inwestycji[122] stanowi[5] jeden[241] z[62] najważniejszych[222] czynników decydujących[222] o[66] tempie wzrostu dochodu narodowego[221], a więc tej[221] części[121] globalnej[221] produkcji[121] danego[221] kraju[121] (tak zwanego[221] produktu globalnego[221]), która pozostaje po[66] potrąceniu[161] wartości[121] środków produkcji[121] (maszyn, surowców, ziarna[121] siewnego[221] i tym[232] podobne[212]), zużytych[222] w[66] danym[261] okresie czy, inaczej mówiąc, całej[221] nowo wytworzonej[221] wartości[121] w[66] danym[261] roku[161]. Stopa inwestycji[122] wyraża udział[141] środków przeznaczonych[222] na[64] rozszerzenie[141] produkcji[121] [&] 
1685~Niegowski J., Rydygier W.~Handel zagraniczny w gospodarce narodowej~PWN~1964~{brak}~{brak}
Zarysowuje[501] się tu sprzeczność[111] interesów między[65] importem, który[211] wobec[62] trudności[122] płatniczych[222] dąży do[62] ograniczenia[121] zakupów do[62] najbardziej niezbędnych[222] dla[62] jego[42] gospodarki[121] narodowej[221] (są to[41], oczywiście, surowce[112]), a eksporterem, któremu zależy na[66] zbyciu[161] artykułów występujących[222] w[66] znacznych[262] nadwyżkach i trudnych[222] do[62] ulokowania[121]. Dążenie[111] do[62] rozwiązywania[121] tej[221] sprzeczności[121] stanowi[5] jeden[241] z[62] istotnych[222] warunków rozwoju[121] wzajemnej[221] wymiany[121]. 
1686~zbiorowa~Podstawowe wiadomości o prawie wojskowym~MON~1964~182~14
Podmiotem tych[222] przestępstw mogą być osoby[112] cywilne[212]  przestępstw polegających[222] na[66] niezgłaszaniu[+] się[161] do[62] odbywania[121] służby[121] wojskowej[221] oraz żołnierze  przestępstw polegających[222] na[66] uchylaniu[+] się[161] od[62] obowiązku[121] odbywania[121] tej[221] służby[121]. Należy bowiem pamiętać, że obywatel staje[501] się żołnierzem dopiero po[66] wcieleniu[161] go[42] do[62] właściwej[221] jednostki[121] wojskowej[221]. Osobami cywilnymi, które[212] mogą być podmiotem tych[222] przestępstw są poborowi[112] powoływani do[62] odbywania[121] służby[121] wojskowej[221], żołnierze rezerwy[121] powołani na[64] ćwiczenia[142] wojskowe[242] [#] 
1687~Krońska I.~Sokrates~WP~1964~55~25
Sześćdziesięciokilkuletni[211] Sokrates[/] skupiał więc koło[62] siebie[42] grono[141] ludzi[122] wybitnych[222], przeważnie młodych[222], których[242] uczył, na[64] których[242] wywierał wpływ[141] nie tylko swoimi poglądami filozoficznymi, lecz także, a może[8] przede[+] wszystkim swoją[251] postawą nieufną[251] i krytyczną[251] wobec[62] panującej[221] w[66] mieście euforii[121] po[66] obaleniu[161] tyranów[122] i przywróceniu[161] demokracji[121]. 
1688~Krońska I.~Sokrates~WP~1964~69~1
Sokrates[/] nie pisał, tylko rozmawiał. Nie pisał programowo. Pochwałę słowa[121] żywego[221], mówionego[221], a potępienie[141] słowa[121] pisanego[221] wygłasza w[66] Fajdrosie[/]. Opowiada tam[8] legendę o[66] bogu[161] egipskim[261] Teucie[/][161], który[211] wynalazł wiele[34] sztuk i umiejętności[122], a między[+] innymi sztukę pisania[121], i uczył ich[42] króla[141] Tamuza[/][141], ażeby rozpowszechnił je[44] w[66] kraju[161]. 
1689~Stonert H.~Język i nauka~WP~1964~147~32
Ważna jest tu natomiast ta okoliczność[111], czy definiowane[211] słowo[111] występuje w[66] języku[161] zwyczajnym[261] w[66] tym[261] znaczeniu[161], jakie[241] mu nadaje definicja. Jeśli tak, mamy[5] do[62] czynienia[121] z[65] definicją sprawozdawczą[251], jeśli nie  z[65] definicją projektującą[251], nawet jeśliby definiowane[211] słowo[111] występowało[54] już w[66] języku[161] zwyczajowym[261], ale w[66] innym[261] znaczeniu[161]. Sytuacja taka ma miejsce[141] na[64] przykład[141] w[66] związku[161] z[65] terminem kwas[111]. 
1690~Stonert H.~Język i nauka~WP~1964~182~27
Teoria mnogości[122] dostarcza nam współczesnego[221] zestawu kategorii[122] ontologicznych[222] zestaw[111] ten[211] tym[45] się charakteryzuje[501] i zarazem tym[45] góruje nad[65] zestawami poprzednio podanymi, że wyróżnione[212] w[66] nim[46] kategorie[112] ontologiczne[212] jak[+] najbardziej adekwatnie odpowiadają wyrażeniom wchodzącym[232] w[64] skład[141] języków ścisłych[222] używanych[222] do[62] wypowiadania[121] twierdzeń nauki[121]. 
1691~Stonert H.~Język i nauka~WP~1964~221~33
Aby[9] je[44] wypisać, trzeba[54] by je[44] uprzednio wszystkie[242] ponazywać, co[41] już byłoby rzeczą niezmiernie kłopotliwą[251], a w[66] odniesieniu[161] do[62] dziedzin bardzo dużych[222] rzeczą wręcz niemożliwą[251]. Sprawę ułatwimy sobie[43] mówiąc zamiast o[66] wszystkich[262] liczbach z[+] osobna o[66] zbiorze wszystkich[222] liczb. Oznaczmy sobie[43] zatem symbolem [~] zbiór[141] wszystkich[222] liczb, zbiór[141] ten[241] jest przy[66] tym[46] zakresem zmienności[121] zmiennych[122] [~] występujących[222] w[66] zdaniu[161] [&] 
1692~Ajnenkiel A.~Od >>rządów ludowych<< do przewrotu majowego~WP~1964~83~4
Jak wiemy, Rady[112] Delegatów[122] Robotniczych[222] od[62] chwili[121] swego[221] powstania[121] spotkały[501] się z[65] ostrą[251] kontrakcją ze[62] strony[121] organów państwowych[222]. Niejednokrotnie, zwłaszcza w[66] mniejszych[262] ośrodkach, administracja zakazywała odbywania[121] posiedzeń rad[122]. Policja, wykorzystując przepisy[142] o[66] stanie[161] majątkowym[261], rozpędzała zebrania[142] zdarzały[501] się wypadki[112] aresztowań. Jednakże rozbicie[111] rad[122], jednolitego[221] przedstawicielstwa[121] robotników[122], nie było rzeczą łatwą[251]. 
1693~Ajnenkiel A.~Od >>rządów ludowych<< do przewrotu majowego~WP~1964~273~24
Zasadniczym[251] dokumentem konferencji[121] stał[501] się tak zwany[211] pakt[111] reński[21]. Uznano w[66] nim[46] nienaruszalność[141] granic między[65] Francją[/] i Belgią[/] a Niemcami[/], zobowiązując[501] się do[62] solidarnej[221] akcji[121] przeciw[63] temu[231] państwu[131], które[211] naruszyłoby postanowienia[142] paktu . Nie poddano natomiast gwarancji[121] wschodnich[222] granic Niemiec[/][122]. Wytworzono w[64] ten[241] sposób[141] nowy[241] stan[141] prawny[241] w[66] stosunku[161] do[62] postanowień traktatu wersalskiego[221]. 
1694~Bogucka M.~Dzieje Polski do 1795 r.~WP~1964~214~28
Od[62] tej[221] chwili[121] nastąpił gwałtowny[211] zwrot[111] w[66] biegu[161] wojennych[222] wypadków. Pod[65] naciskiem przekupionego[221] przez[64] kanclerza[141] Ossolińskiego[/][141] chana[121] Chmielnicki[/] musiał zawrzeć w[66] sierpniu tysiąc sześćset czterdziestego[221] dziewiątego[221] roku[121] ugodę, zwaną[241] zborowską[251]. Oddawała mu ona władzę hetmańską[241] na[66] Ukrainie[/][161] i ustalała rejestr[141] kozacki[241] na[64] czterdzieści[34] tysięcy. Dla[62] szerokich[222] mas kozackich[222] oraz chłopstwa[121], zwanych[222] pogardliwie "czernią[151]", ugoda nie przyniosła żadnych[222] ulg. 
1695~Bogucka M.~Dzieje Polski do 1795 r.~WP~1964~300~8
Sytuację zaostrzały niepowodzenia[112] militarne[212] powstania[121]. Wojska[112] Kościuszki[/][121], mimo[62] ofiarności[121] i bohaterstwa[121] żołnierzy[122], poniosły właśnie porażki[142], i to[8] dotkliwe[242], pod[65] Szczekocinami[/] i Chełmem[/]. Siły[112] powstańców[122] okazały[501] się zbyt[8] wątłe[212] wobec[62] zjednoczonych[222] sił rosyjsko-pruskich[222]. Rezultatem owych[222] porażek była[5] utrata Krakowa[/] i Lubelszczyzny[/][121]. Kościuszko[/] musiał się cofnąć[501] w[66] kierunki[161] Warszawy[/][121]. 
1696~Drozdowski M.M.~Alarm dla Warszawy~WP~1964~27~14
Prasa warszawska żywo komentowała konferencję monachijską[241] i wyciągała z[62] niej[42] różne[242] wnioski[142] polityczne[242]. I tak opozycyjny[211] wobec[62] polityki[121] Becka[/][121] ["]Kurier[111] Warszawski[211]["], upominając[501] się o[64] prawa[142] polskiej[221] mniejszości[221] narodowej[221] w[66] Czechosłowacji[/][161], podkreślał bardzo trudną[241] sytuację Polaków[/][122] w[66] Niemczech[/] i konieczność[141] podniesienia[121] tej[221] sprawy[121] na[66] forum[161] międzynarodowym[261]. 
1697~Kieniewicz S.~Dramat trzeźwych entuzjastów~WP~1964~88~7
Nie wszędzie propaganda ta przyjmowała[501] się bez[62] sprzeciwu. Rok[111] tysiąc osiemset czterdziesty[211] ósmy[211] rozruszał polską[241] wieś[141], a sama organizacja Ligi[121] z[65] jej[42] wiecami i wyborami zachęcała śmielszych[242] gospodarzy[142] do[62] samodzielnych[222] wystąpień. W[66] miasteczku[161] Raszków[/] na[66] zebraniu[161] delegatów[122] parafialnych[222] doszło do[62] kłótni[121] publicznej[221] między[65] organizatorem powiatowym[251] Niemojowskim[/][151] (który[211], choć szlachcic, uchodził za[64] radykała[141]) a resztą ziemiaństwa[121]. 
1698~Łobodzińska B.420~Manowce małżeństwa i rodziny~WP~1963~65~31
Odpowiedź[111] wcale nie jest oczywista. Trudno przecież sobie[43] wyobrazić, że młody[211] człowiek wkładając swej[231] wybranej[131] obrączkę ślubną[241] na[64] palec[141], marzył o[66] tym[46], aby[9] bić ją, maltretować, zdradzać z[65] innymi kobietami, by[9] opuszczać ją dla[62] libacji[121] w[66] towarzystwie kolegów[122], by[9] nie troszczyć[501] się o[64] własne[242] dzieci[142] pochodzące[242] z[62] tego[221] małżeństwa[121], [&] 
1699~Kolczyński J., Bednarski S.~Demokracja. Rady Narodowe. Sejm.~Iskry~1965~11~9
Linia druga leżała między[+] innymi u[62] podstaw[122] polityki[121] mikołajczykowskiego[221] polskiego[221] Stronnictwa[121] Ludowego[221], wokół[62] którego[221] grupował[501] się cały[211] obóz[111] polskiej[221] reakcji[121] z[65] podziemnymi ugrupowaniami kontrrewolucyjnymi włącznie. Polityka[111] ta  dodajmy  w[66] tym[261] czasie miała swoje[242] kopie[142], odpowiedniki[142] w[66] antyludowych[262] ugrupowaniach we[66] wszystkich[262] państwach demokracji[121] ludowej[221] i stanowiła część[141] międzynarodowej[221] strategii[121] sił kontrrewolucyjnych[222] zmierzającej[221] do[62] przywrócenia[121] władzy[121] burżuazji[121] w[66] tych[262] państwach. 
1700~Łepkowski T.~Archipelagu dzieje niełatwe~WP~1964~183~1
Zbuntowane[241] miasto[141] obległ z[65] naprędce zebranymi oddziałami generał Paul[/] Romain[/], podczas[+] gdy republikanie sposobili[501] się do[62] inwazji[121] królestwa[121]. Po[66] kilku[36] dniach, szóstego[221] października, król rozkazał wojskom garnizonu Cap[/] odmaszerować do[62] Saint[+] Marc[/] w[66] celu[161] szybszego[221] zdobycia[121] go[42] i zdławienia[121] rebelii[121]. Ale żołnierze odmówili spełnienia[121] rozkazu. Na[66] ich[42] czele stanął generał Richard[/]. 
1701~Zahorski A.~Paryż lat rewolucji i Napoleona~WP~1964~251~24
Dzięki[63] temu[43] w[64] pół godziny[121] po[66] rozpoczęciu[161] akcji[121] dysponował Malet[/] około[8] tysiąc dwustu[35] żołnierzami, którym[232] rozkazał obsadzić różne[242] punkty[142] Paryża[/], przede[+] wszystkim bramy[142] miejskie[242], prefekturę policji[121], plac[141] przed[65] ratuszem i plac[141] Wogezów[/]. W[66] otoczeniu[161] oddziału wojskowego[221] udał[501] się do[62] więzienia[121] la[+] Force[/] skąd rozkazał wypuścić dwóch[34] wyższych[242] oficerów[142], Lahorie[/] i Guidala[/][141], znanych[242] z[62] niechęci[121] do[62] cesarza[121]. 
1702~Brodzka A.~Maria Konopnicka~WP~1965~19~7
Wrzawa prasowa, którą[241] wznieciły ["]Fragmenty[112]["], dowiodła, jak[9] dalece "nie zastygła[5]" owa walka, choć ilustrację do[62] niej[42] zaczerpnęła pisarka[111] z[62] odległych[222] wieków. Dociekanie[111] motywów morderstwa[121] dokonanego[221] przez[64] fanatyczny[241] tłum[141] chrześcijan[122] na[66] młodej[261], pięknej[261] i przyjaznej[261] ludziom filozofce[161] aleksandryjskiej[261] Hypatii[/][161]; przypomnienie[111] tragicznej[221] walki[121] anatoma[121] Wezaliusza[/][121] i wielkiego[221] Galileusza[/][121] z Inkwizycją raz[141] jeszcze, i nie ostatni[241], posłużyły za[64] teren[141] starcia[121] światopoglądów współczesnych[222]. 
1703~Brodzka A.~Maria Konopnicka~WP~1965~218~3
Wydarzenia[112] tysiąc dziewięćset piątego[221] roku[121] zasadniczo zmieniły dziewiętnastowieczne[242] pojęcia[142] o[66] siłach rewolucji[121] i jej[42] przywódcach. Potężny[211] ruch[111] klasy[121] robotniczej[221], radykalizacja chłopstwa[121] i demokratycznej[221] inteligencji[121], zaostrzenie[111] walki[121] obozu rewolucyjnego[221] z[65] polską[251] burżuazją i ziemiaństwem  raz[8] jeszcze i chyba najmocniej w[66] naszej[261] historii[161]  nakazywały rewizję marzeń o[66] solidarnym[261] zrywie patriotycznym[261] całego[221] narodu. 
1704~Brodzka A.~Maria Konopnicka~WP~1965~227~26
W[66] korespondencji[161] Konopnickiej[/][121] i Orzeszkowej[/][121] zachował[501] się ciekawy[211] komentarz[111] do[62] tej[221] nowelki[121]. W[66] roku[161] tysiąc dziewięćset siódmym[261], obejmując redakcję ["]Kuriera[121] Litewskiego[221]["], Orzeszkowa[/] zwróciła[501] się do[62] przyjaciółki[121] z[65] prośbą o[64] jakiś[241] utwór[141] poetycki[241] lub nowelistyczny[241]. Konopnicka[/] przebywająca wówczas w[66] Żarnowcu[/][161], na[+] wyjezdnym w[64] cieplejsze[242] strony[142], szybko wysłała wiersz[141]. Wkrótce Orzeszkowa[/] powtórnie zażądała utworu prozą. 
1705~Junosza-Szaniawski A.~Włodzimierz Majakowski~WP~1964~150~4
Na[+] ogół jednak poeta stosuje rymowanie[141] końcówek wierszy[122]. Rozpatrując rym[141] od[62] strony[121] dźwiękowej[221] wide, że w[66] tym[261] okresie, twórczości[121] Majakowskiego[/][121] przeważa rym[111] ścisły[211], to[41] jest polegający[211] na[66] tożsamości[161] szeregów fonicznych[222] wchodzących[222] w[64] jego[42] skład[141]. Często też się[41] spotyka rym[141] pogłębiony[241], bogaty[241], to[41] jest rym[141] obejmujący[241] także dźwięk[141] lub zespół[141] dźwięków poprzedzających[222] ostatnią[241] akcentowaną[241] samogłoskę szeregu[121]. 
1706~Junosza-Szaniawski A.~Włodzimierz Majakowski~WP~1964~218~10
I wreszcie ostatnia, część[111] piąta  ukazuje wizję nowego[221], sprawiedliwego[221] życia[121]. Poemat[111] zbudowany[211] jest[57] na[66] zasadzie[161] kontrastu: poeta przeciwstawia koszmary[142] tego[42], co[41] się dzieje[501] na[66] ziemi[161], radosnej[231] wizji[131] przyszłości[121]. Cały[211] system[111] metafor, przenośni[122], sposób[111] kształtowania[121] obrazów artystycznych[222] podporządkowane[212] są[57] przeciwstawieniu[13]: dziś  jutro. 
1707~Junosza-Szaniawski A.~Włodzimierz Majakowski~WP~1964~323~2
Unikał rozmów[122] z[65] ludźmi i wreszcie wyjechał na[64] letnisko[141], gdzie pozostał w[66] osamotnieniu[161] przez[64] trzy[34] miesiące[142]. Nawet wtedy, gdy Majakowski[/] zajmował[501] się swoimi codziennymi sprawami  pisał wiersze[142] do[62] gazet, układał teksty[142] reklamy[121], jeździł z[65] recytacjami wierszy[122] po[66] własnym[261] kraju[161], wyjeżdżał za[64] granicę  także pracował nad[65] poematem: układał poszczególne[242] wersy[142], poprawiał poprzednio ułożone[242] i tym[232] podobne[212] . 
1708~Karczewska-Markiewicz Z.~Romain Rolland~WP~1964~188~19
Tego[221] rodzaju[121] informacje[142] wykorzysta Rolland[/] w[66] artykule ["]Do[62] mordowanych[222] narodów["], ogłoszonym[261] w[66] listopadzie tysiąc dziewięćset szesnastego[221] roku[121], dając wyraz[141] przekonaniu[131], że międzynarodowy[211] kapitalizm[111] i jego[42] kombinacje[112] są głównym[251] sprawcą wojny[121]. Pieniądz[111] jest prawdziwym[251] panem i szefem państw, które[212] stały[501] się "podejrzanymi firmami handlowymi". W[66] ciągu[161] dwóch[32] lat, które[212] minęły od[62] ogłoszenia[121] artykułu ["]Ponad[65] zamętem["], dokonała[501] się wyraźna ewolucja w[66] poglądach Rollanda[/][121]; on sam[211] zdawał sobie[43] sprawę, że doświadczenia[112] wojenne[212] gruntownie go[44] zmieniają. 
1709~Karczewska-Markiewicz Z.~Romain Rolland~WP~1964~269~30
Rolland[/] już w[66] tysiąc dziewięćset trzydziestym[261] czwartym[261] roku[161] popierał powstanie[141] robotników[122] w[66] Austrii[/][161], w[66] latach hiszpańskiej[221] wojny[121] domowej[221] opowiada[501] się po[66] stronie[161] frontu ludowego[221], potępiając zbrojną[241] interwencję hitlerowskich[222] Niemiec[/][122] i faszystowskich[222] Włoch[/][122] . Rozmowy[112] z[65] emigrantami pozwalają mu zauważyć w[66] młodej[261] republice[161] hiszpańskiej[261] zjawiska[142] nasuwające[242] porównania[142] z[65] ZSRR[=]. W[66] jednym[261] z[62] jego[42] listów czytamy: [&] 
1710~Kijowski A.~Maria Dąbrowska~WP~1964~80~8
Ludzie osaczeni są[57] konwenansami, zobowiązaniami, przysięgami wierności[121], przyzwoitością towarzyską[251], która nie tylko miłości[121], ale wstrętu, żalu[121], nienawiści[121] nie pozwala im[43] wyjawić. Bogumił[/] udręczony[211] chłodem Barbary[/][121], egzaltowaną[251] miłością Ksawuni[/][121], znajduje pociechę u[62] służącej[121] Felicji[/][121]. Gdy się Barbara[/] dowiaduje[501] o[66] tym[46], cierpi potwornie ze[62] wstrętu, żalu[121], upokorzenia[121], ale ostatecznie nic[41] się nie zmieni[501], [&] 
1711~Kijowski A.~Maria Dąbrowska~WP~1964~72~5
Bergsonowska teoria "pędu życiowego[221]", który[211] jest realizacją pierwotnego[221] instynktu życia[121], prowadziła do[62] elitaryzmu, do[62] kreacji[121] jednostek nadzwyczajnych[222], które[212] stanowią wzór[141] siły[121], męstwa[121], cnoty[121]. Abramowski[/], będąc myślicielem bardzo  jak[9] widać  nieoryginalnym[251] w[66] dziedzinie[161] psychologii[121], jest samodzielny[211] jedynie w[66] punkcie zastosowania[121] jej[42] do[62] społecznej[221] działalności[121]. Natura człowieka[121] jest społeczna  powiada  pozbawiona egoizmu, skłonna do[62] współdziałania[121]. 
1712~Kijowski A.~Maria Dąbrowska~WP~1964~93~11
W[66] tym[261] wielkim[261] równaniu[161] życia[121], którego[221] czynnikami są człowiek, zwierzę[111], ziemia, tylko jedna[211] jest niewiadoma[111]: cierpienie[111] ludzkie[211]. Wszystko[41] jednoczy[501] się, godzi[501], tłumaczy[501], samo[211] przez[64] się[44], w[66] biologicznym[261] automatyzmie, tylko człowiek musi dostosowywać[501] się do[62] spokoju[121] i sprawiedliwości[121] natury[121]. Cierpi tym[9] więcej, im[9] bardziej od[62] niej[42], od[62] natury[121], od[62] ojczyzny[121] swojej[221] jest[57] oddalony[211]. 
1713~Kulczycka-Saloni J.~Bolesław Prus~WP~1967~87~1
W[66] fikcyjnej[261] dyskusji[161] na[64] temat[141] gospodarczego[221] rozwoju[121] Kongresówki[/][121] powołuje[501] się na[64] artykuł[141] [~] Blocha[/][121] o[66] drogach żelaznych[262]; informuje, że ukazała[501] się broszura Maksa[/][121] Schippela[/][121] ["]Nędza dzisiejsza i dzisiejsze[211] przeludnienie[111]["], która co[+] prawda przynosi wiadomość[141], że już się pali[501], ale dotyczy dziesiątej[221] ulicy[121]: może[8] jednak zainteresuje bardziej przewidujących[222]  dodaje kronikarz. 
1714~Pieter J.~Jak poznawano psychikę~WP~1963~51~16
Bez[62] względu na[4] to[44], jak[9] wielkie[212] zasoby[112] poznania[121] mogły się tam[8] w[66] jego[42] rozumieniu[161] nagromadzić[501], po[66] dokładniejszym[261] rozejrzeniu[+] się[161] dojdzie do[62] przekonania[121], że nie[+] ma ani jednej[221] idei[121] w[66] umyśle poza[65] tym[45], które[241] w[66] nim[46] wyryło doznanie[111] zmysłowe[211] bądź[9] refleksja, chociaż być może[5]  jak[9] to[44] później zobaczymy  rozum[111] je[44] łączy[5] i rozszerza na[64] nieskończenie[8] różne[242] sposoby[142]. 
1715~Pieter J.~Jak poznawano psychikę~WP~1963~93~21
Gdy w[66] latach osiemdziesiątych[262] ubiegłego[221] wieku[121] powstawały pierwsze[212] laboratoria[112] psychologiczne[212], ogół[111] ludzi[122] wykształconych[222] przyjmował ten[241] fakt[141] entuzjastycznie. Ogół[111] ten[211] spodziewał[501] się bowiem, że na[64] podobieństwo[141] odkryć[122] fizykalnych[222], bakteriologicznych[222], fizjologicznych[222], chemicznych[222] i innych[222] uczeni[112] rychło dokonają odkryć[122] psychologicznych[222], i że dzięki[63] temu[43] będzie można poprawić lub zabezpieczyć życie[141] ludzkie[241]. 
1716~Pieter J.~Jak poznawano psychikę~WP~1963~267~28
Ogólna psychologia humanistyczna nie jest "kierunkiem" psychologicznym[251] w[66] takim[261] sensie, jak[9] nim[45] była[5] na[64] przykład[141] psychoanaliza Freuda[/][121]. Z[62] drugiej[221] strony[121] nie jest też ustabilizowanym[251] działem psychologii[121]. Jak[9] nim[45] jest na[64] przykład[141] psychologia rozwojowa. Zgodnie ze[65] swym[251] pochodzeniem jest raczej i nadal przeważnie ogółem prób podsumowania[121] wyników badań w[66] zakresie kilku[32] od[+] dawna dobrze ustabilizowanych[222] dyscyplin psychologicznych[222], zwłaszcza psychologii[121] muzyki[121] i religii[121] oraz studiów nad[65] genialnością. 
1717~Tyborowska K.~Problemy współczesnej psychologii~WP~1964~80~14
Widma[112] widziane[212] przez[64] zwierzęta[142] mają nieco inne[242] zakresy[142], gdyż budowa organu wzroku[121] u[62] nich[42] jest nieco inna; na[64] przykład[141] pszczoły[112] widzą część[141] promieni[122] ponadfiołkowych[222], kury[112]  część[141] promieni[122] podczerwonych[222]  niewidzialnych[222] dla[62] nas[42]. Pracę oka[121] można przyrównać do[62] pracy[121] kamery[121] fotograficznej[221]. Oko[111] swoją[251] budową przypomina ciemnię[141] optyczną[241] (gałka oczna umieszczona jest[57] w[66] oczodole, powieka). Od[62] gałki[121] ocznej[221], którą[241] otacza błona rogówkowa, odchodzi nerw[111] wzrokowy[211], [#] 
1718~Tyborowska K.~Problemy współczesnej psychologii~WP~1964~188~4
W[66] oparciu[161] o[64] te[242] podstawowe[242], elementarne[242] emocje[142] w[66] toku[161] życia[121] i wrastania[121] jednostki[121] w[64] życie[141] społeczne[241], bogacenia[+] się[121] jej[42] kontaktów społecznych[222], kształtują[501] się bardziej rozwinięte[212], złożone[212] emocje[112] zwane[212] uczuciami, które[212] są bądź[9] to[8] wyrazem stosunku[121] do[62] siebie[4], bądź[9] to[8] wyrazem stosunku[121] do[62] otaczającego[221] świata. Bez[62] wrastania[121] w[64] grupy[142] społeczne[242], rozszerzania[+] się[121] kontaktów społecznych[222], innymi słowy  bez[62] rozwoju[121] społecznego[221] życie[111] emocjonalne[211], uczuciowe[211] jednostki[121] nie rozwinie[501] się prawidłowo. 
1719~Tyborowska K.~Problemy współczesnej psychologii~WP~1964~361~26
Badania[112] funkcji[122] umysłowych[222] jednostek niedorozwiniętych[222] przyczyniły[501] się do[62] odnowienia[121] krytyki[121] klasycznych[222] testów werbalnych[222] i wskazują na[64] potrzebę opracowywania[121] testów wykonawczych[222], psychomotorycznych[222]. Ciekawe[242] badania[142] podejmujące[242] problem[141] niedorozwoju[121] umysłowego[221] z[62] punktu widzenia[121] jego[42] etiologii[121], diagnozy[121] i prognozy[121] prowadzi również [~] Zazzo[/] wraz z[65] grupą współpracowników[122]. 
1720~Nowicki A.~Ateizm~Iskry~1964~93~5
Oprócz[62] idei[122] religijnych[222], które[212] spełniały funkcje[142] opium[121], usypiając dążenie[141] do[62] przebudowy[121] ustroju[121] społecznego[221], istniały idee[112] religijne[212], które[212]  w[66] określonych[262] warunkach, okresach historycznych[262] i środowiskach  pobudzały do[62] działania[121]. W[66] szczególności[161] dotyczy to[41] niektórych[222] średniowiecznych[222] herezji[122] ludowych[222], w[66] których[262] forma religijna była[5] nie tylko szatą, przebraniem i maską dla[62] treści[122] społecznie rewolucyjnych[222] (dolciniści[112], taboryci[112] czescy, zwolennicy[112] Münzera[/][121]), [&] 
1721~Nowicki A.~Ateizm~Iskry~1964~107~22
W[66] okresie Odrodzenia[121] powszechnie odróżniano te[242] dwa[34] rodzaje[142] ateistów[122], potępiając "zgniły[241] ateizm[141]" niektórych[222] papieży[122] i kardynałów[122], którzy  będąc ateistami i drwiąc sobie[43] z[62] religii[121]  nie mieli jednocześnie żadnych[222] skrupułów, aby[9] z[62] tej[221] samej[221] religii[121] czerpać korzyści[142] i prześladować uczciwych[242] ateistów[142]. Szeroko kolportowano zwłaszcza znane[241] powiedzenie[141] papieża[121] Leona[/][121] Dziesiątego[/][221] do[62] kardynała[121] Bembo[/]: [&] 
1722~Sikora A.~Spotkanie z filozofią~Iskry~1966~179~6
Sceptycyzm[111] Kartezjański[211] podważył potoczne[242] mniemania[142] i uznane[242] pewniki[142]. W[66] równym[261] stopniu odebrał wartość[141] obiegowym[232] przekonaniom w[64] istnienie[141] świata, jak[9] w[64] istnienie[141] boga[121], w[64] wiarygodność[141] informacji[121] zmysłów i niezawodność[141] rozumowań. Ale sceptycyzm[111] ten[211] nie był celem[151] samym[251] w[66] sobie[46] i konkluzją wieńczącą[251] wysiłek[141] badawczy[241]. Był natomiast świadomie przyjętym[251] założeniem, punktem wyjścia[121], [&] 
1723~Sikora A.~Spotkanie z filozofią~Iskry~1966~215~17
W[66] dostępnym[261] człowiekowi świecie przyrody[121] panuje stałość[111] i regularność[111] (Biegu[121] przyrody[121] nie odmieni nigdy żadna zasada[111].), nie[+] ma w[66] nim[46] miejsca[121] na[64] boską[241] interwencję. Mimo[64] to[44] umysł[111] ludzki[211] usiłuje niejednokrotnie wykroczyć poza[64] przyrodę. Poszukuje wytłumaczenia[121] ostatecznych[222] przyczyn, zapytuje o[64] genezę wszystkiego[221] istniejącego[221]. Pytania[112] te[212] pozostają jednak bez[62] odpowiedzi[121], [&] 
1724~zbiorowa~Zarys dziejów religii~Iskry~1964~114~14
Liczba ludzi[122] przywiązanych[222] do[62] chrześcijaństwa[121] w[64] sposób[141], który[211] by prowadził[54] do[62] konfliktu z[65] ustrojem, jest chyba procentowo znikoma. Świątynie[112] buddyjskie[212] i taoistyczne[212] oraz miejsca[112] związane[212] z[65] dawnym[251] kultem oficjalnym[251] traktowane[212] są[57] jako[61] zabytki[112] historyczne[212], chętnie i licznie zwiedzane[212]. W[66] dużych[262] miastach osoby[112] przychodzące[212] do[62] świątyń buddyjskich[222] w[66] celach kultowych[262] stanowią wyjątki[142], traktowane[242] zresztą z[65] pobłażliwą[251] obojętnością. 
1725~zbiorowa~Zarys dziejów religii~Iskry~1964~291{?}~6
W[66] tejże[261] osadzie[161] znaleziono groby[142] bogato wyposażone[242] w[64] przedmioty[142], których[222] zmarły[111] używał za[62] życia[121]. Są tam[8] również figurki[112] ludzkie[212] z[65] naczyniami w[66] rękach, mające[212] symbolizować służbę. Sama konstrukcja grobowców wskazuje na[64] to[44], że istniał skomplikowany rytuał[111] pogrzebowy[211], a wszystko[41] razem[8] jest dowodem, że mieszkańcy osady[121] wierzyli w[64] życie[141] pozagrobowe[241]. 
1726~zbiorowa~Zarys dziejów religii~Iskry~1964~478~21
Przywódcami gmin byli[5] wędrowni misjonarze (apostołowie) oraz mniej lub bardziej stacjonarni kaznodzieje i prorocy. Charakterystyczne[211] jest, że na[66] tym[261] etapie nie dyskryminowano kobiet, wiemy bowiem zarówno o[66] kobietach-apostołach, jak[9] i prorokiniach (porównaj choćby Jezabel[/] z[62] ["]Apokalipsy["] Jana[/] czy postacie[112] z[62] listów Pawła[/][121] oraz apokryfów, jak[9] na[64] przykład[141] dzieła[112] Pawła[/][121] i Tekli[/][121]. 
1727~zbiorowa~Zarys dziejów religii~Iskry~1964~697{?}~26
życie[111] ludu pozostawało pod[65] władzą wiary[121] bramińskiej[221], toteż i buddyzm[111] mógł wrastać w[64] lud[141] jedynie przez[64] przyjęcie[141] bóstw bramińskich[222]. Nawet hinajana[/] nigdy się też nie sprzeciwiała[501] poważnie hinduistycznym[232] doktrynom i praktykom, a mahajana[/] wyznawała poglądy[142] filozoficzne[242] już niemal identyczne[242] z[65] poglądami braminizmu, stała[501] się jedynie naśladowcą tego[221] ostatniego[221]. 
1728~zbiorowa~Zarys dziejów religii~Iskry~1964~775~20
życie[111] pustelnicze[211] i zakonne[211], które[211] powstało jako[61] protest[111] przeciwko[63] polityce[131] Kościoła, stało[501] się u[62] progu[121] średniowiecza siłą nadającą[251] Kościołowi charakter[141] polityczny[241], czynnikiem popierającym[251] i podtrzymującym[251] ustrój[141] feudalny[241], a tym[251] samym[45] wzmagającym[251] proces[141] kształtowania[+] się[121] katolicyzmu w[66] jego[42] formie[161] średniowiecznej[261]. Za[64] punkt[141] zwrotny[241] w[66] dziejach Kościoła uważa się[41] powszechnie edykt[141] tolerancyjny[241] Konstantyna[/][121] Wielkiego[/][221]. 
1729~zbiorowa~Zarys dziejów religii~Iskry~1964~819{?}~1
Obok[62] pism kanonicznych[222] za[64] świadków[142] "tradycji[121] apostolskiej[221]" uważano takie[242] pisma[142], jak[9]: list[141] Klemensa[/][121], biskupa[121] rzymskiego[221], do[62] Koryntian[122], napisany[241] pod[64] koniec[141] pierwszego[221] wieku[121]. Siedem[34] listów Ignacego[/][121], biskupa[121] Antochii[/][121], napisanych[222] przed[65] sto dziesiątym[251] rokiem, a skierowanych[222] do[62] rozmaitych[222] gmin i do[62] biskupa[121] Polikarpa[/][121]. List[141] Barnaby[/][121], napisany[241] około[62] sto trzydziestego[221] roku[121], błędnie przypisywany[241] Barnabie[/][131], towarzyszowi Pawła[/][121] apostoła[121]. 
1730~zbiorowa~Zarys dziejów religii~Iskry~1964~923~32{?}
Początkowo celem[151] Muhammada[/][121] nie było zniesienie[111] arabskiego[221] prawa[121] zwyczajowego[221], sunny[121]. Jego[42] postępowanie[111] w[66] pierwszym[261] okresie działalności[121] religijnej[221], okresie mekkańskim[261], podkreślało, że nie ma on zamiaru radykalnie zmienić prawa[121] zwyczajowego[221]. Głosił on, że jego[42] misją jest jedynie "ostrzeganie[111]" ludu przed[65] bałwochwalstwem i głoszenie[111] jedności[121] Boga[121] tauhid[$]. 
1731~Toeplitz K.T.~Kino dla wszystkich~Iskry~1964~75~17
Jak[9] pamiętamy, Eisenstein[/] zetknął[501] się z[65] japońszczyzną już wcześniej  jako[61] słuchacz języków wschodnich[222]. Uczył[501] się po[+] japońsku, co[41] przychodziło mu o[+] tyle z[65] trudnością, że jak[9] twierdził, język[111] ten[211] nie tylko nie kojarzy[501] się z[65] żadnym[251] ze[62] znanych[222] języków europejskich[222], ale i sam[211] sposób[111] myślenia[121], [&] 
1732~Toeplitz K.T.~Kino dla wszystkich~Iskry~1964~179~22
Filmy[112] trudniejsze[212], o[66] cieńszym[261] dowcipie lub głębszej[261] wymowie[161] psychologicznej[261] i intelektualnej[261], które[212] do[+] niedawna jeszcze liczyć mogły w[66] Ameryce[/][161] na[64] bardzo wąskie[241] grono[141] odbiorców[12], obecnie utrzymywać[501] się poczęły często przez[64] długie[242] tygodnie[142] na[66] ekranach głównych[222] kin nowojorskich[222]. Podobnie wzrosła[5] w[66] Ameryce[/][161] frekwencja na[66] filmach europejskich[262], które[212] dotychczas nie święciły zbytnich[222] tryumfów wśród[62] publiczności[121] Stanów[/] Zjednoczonych[/][222]. 
1733~Szczepański J.~Zagadnienia socjologii współczesnej~PWN~1965~67~6
Zachowując ważność[141] wszystkich[222] teoretycznych[222] implikacji[122] marksowskiego[221] pojęcia[121] klasy[121] możemy stwierdzić, że istniejący[211] w[66] naszym[261] społeczeństwie podział[111] na[64] klasy[142] zatracił cechy[142] charakterystyczne[242] dla[62] nierówności[122] klasowych[222], a to[41], co[41] pozostało z[62] klas przedwojennych[222], zostało[57] zrównane[211] w[66] ramach gospodarki[121] planowej[221] i socjalistycznej[221], wykluczającej[221] wyzysk[141] klasowy[241]. Mamy[5] natomiast do[62] czynienia[121] z[65] podziałem na[64] warstwy[142], [&] 
1734~Lange O.~Człowiek i technika w produkcji~PWN~1965~11~19
Przedstawiony[211] charakter[111] techniczno-bilansowych[222] praw[122] produkcji[121] powoduje, że analizę tych[222] praw[122] można najlepiej przeprowadzić w[66] warunkach najwyższego[221] osiągniętego[221] dotychczas rozwoju[121] sił wytwórczych[222]  w[66] warunkach, w[66] których[262] występują najbardziej rozwinięte[212] i najbogatsze[212] ich[42] warianty[112]. W[66] świetle takiej[221] analizy[121] można następnie badać działanie[141] tych[222] praw[122] w[66] warunkach mniej rozwiniętych[222] sił wytwórczych[222]. 
1735~Bobrowski Cz.~Planowanie gospodarcze. Problemy podstawowe.~PWN~1965~105~12
Techniczną[251] podstawą tej[221] metody[121] jest zastosowanie[111] szachownicy[121] w[64] miejsce[141] bilansu mającego[221] dwie[34] strony[142]. Bilans[111] pozwala zestawić bezpośrednie[241] zastosowanie[141] pewnego[221] czynnika z[65] jego[42] bezpośrednią[251] podażą, nie uwzględniając tego[42], co[41] się dzieje[501] zewnątrz[62] tego[221] bilansu, a co[41] warunkuje powstanie[141] danej[221] podaży[121] i określa powstanie[141] danego[221] zapotrzebowania[121]. W[66] metodzie[161] przepływów międzygałęziowych[222] każda poszczególna klatka szachownicy[121] może[5] być[57] powiązana z[65] każdą[251] inną[251] klatką. 
1736~Bobrowski Cz.~Planowanie gospodarcze. Problemy podstawowe.~PWN~1965~145~11
Druga generalna tendencja (pozostająca w[66] pewnym[261] związku[161] z[65] poprzednią[251]) dotyczy wzbogacenia[+] się[121] i różnicowania[121] systemów planu. W[66] płaszczyźnie[161] sprawy[121] horyzontu czasowego[221] odnotowaliśmy tu pojawienie[+] się[141] planów perspektywicznych[222] a ostatnio również dążenia[121] do[62] wykorzystania[121] w[66] systemie planowania[121] tak zwanych[222] programów branżowych[222] rekonstrukcji[121] przemysłu, których[222] horyzont[111] czasowy[211] nie będzie jednolity[211], choć z[62] reguły[121] będzie większy[211] od[62] lat pięciu[32]. 
1737~Rosset E.~Polska roku 1985. Wizja demograficzna~PWN~1965~98~9
Proces[111] urbanizacji[121] nie jest w[66] Polsce[/][161] zjawiskiem nowym[251]. Nowe[212] są formy[112], w[66] których[262] się dziś ten[211] proces[111] przejawia[501], nowe[211] jest podłoże[111], z[62] którego[221] obecnie wyrasta. Wszystko[41] to[211] każe rozszerzyć horyzont[141] spojrzenia[121] na[64] zjawisko[141] urbanizacji[121] w[66] Polsce[/][161]. Stanie[501] się to[41] możliwe[211] przez[64] zakreślenie[141] naszemu badaniu[131] możliwie szerokich[222] granic czasowych[222]. 
1738~Amsterdamski S.~Engels~WP~1964~229~23
Praca Kanta[/][121] nie dała bezpośrednich[222] wyników, aż dopiero wiele[34] lat później Laplace[/] i Herschel[/] rozwinęli i dokładniej uzasadnili jej[42] treść[141], dzięki[63] czemu[43] "hipoteza mgławicowa" poczęła stopniowo zdobywać sobie[43] uznanie[141]. Dalsze[212] odkrycia[112] przyniosły jej[43] ostateczne[241] zwycięstwo[141]; najważniejsze[212] z[62] nich[42] to[41]: odkrycie[111] ruchu[121] własnego[221] gwiazd stałych[222], dowód[111] istnienia[121] stawiającego[221] opór[141] ośrodka w[66] przestrzeni[161] kosmicznej[261], [&] 
1739~Kowalik T.~Krzywicki~WP~1965~82~30
Krzywicki[/] uznał model[141] rozwoju[121] kapitalizmu w[66] rolnictwie angielskim[261] za[64] mało typowy[241] i przyjął za[64] punkt[14] wyjścia[121] swej[221] teorii[121] agrarnej[221] dwa[34] odmienne[242] modele[142] rozwoju[121] rolnictwa[121]: model[141] amerykański[241] i model[141] Europy[/][121] kontynentalnej[221]. W[66] obu[36] modelach rozwój[111] kapitalizmu przybiera swoiste[242] cechy[142]. W[66] jednym[261] i w[66] drugim[261] dokonują[501] się procesy[112] centralizacji[121] i koncentracji[121], produkcja rolna przybiera charakter[141] kapitalistyczny[241]. 
1740~Kowalik T.~Krzywicki~WP~1965~111~23
Rzecz[111] charakterystyczna, że wśród[62] wymienionych[222] federacji[122] nie[+] ma ani jednego[221] przykładu stowarzyszenia[121] powstałego[221] na[66] gruncie potrzeb ekonomicznych[222]. Być może[5] Krzywicki[/] pragnął w[64] ten[241] sposób[141] uniknąć wielkiej[221] trudności[121] pogodzenia[121] demokratyzmu wolnych[222] stowarzyszeń z[65] supercentralistycznymi tendencjami wysoko rozwiniętego[221] industrializmu. Ponadto kontekstem cytowanej[221] wypowiedzi[121] Krzywickiego[/][121] jest utopia Karola[/][121] Gide'a[/][121], [&] 
1741~Kuczyński J.~Filozofia życia~WP~1965~180~24
A jednak sądzimy i postaramy[501] się udowodnić, że mimo[64] wszystko[44] człowiek współczesny[211] może[5] przynajmniej w[66] generalnych[262] sprawach przezwyciężyć powyższą[241] trudność[141]. Sądzimy, że każdy[211] człowiek może[5] poznać i przeżyć[5] dziś więcej niż[9] kiedykolwiek, że nie było jeszcze nigdy tak wielkiej[221] szansy[121] przed[65] każdym[251] z[62] nas[42]. 
1742~Leśniak K.~Arystoteles~WP~1965~104~15
Teofrast[/] zapisał[501] się w[66] historii[161] logiki[121] jako[61] autor pewnych[222] nowych[222] pomysłów; wprowadził mianowicie do[62] teorii[121] sylogizmu tryby[142] pośrednie[242] pierwszej[221] figury[121], które[212] później zostały[57] włączone[212] do[62] figury[121] czwartej[221]. Zachowane[212] fragmenty[112] logiczne[212] ujawniają, że również zajmował[501] się logiką modalną[251] i miał w[66] niej[46] znaczne[242] osiągnięcia[142]. Jako[61] interpretator[111] Arystotelesa[/][121] okazał[501] się Teofrast[/] nadzwyczaj rzetelny[211]. 
1743~Martel K.~Lenin~WP~1965~141~15
Chcielibyśmy tu uwypuklić jeden[241] aspekt[141] sformułowanych[222] przez[64] Lenina[/][141] dyrektyw metodologicznych[222]. Punktem wyjścia[121] jest dlań wynikające[211] z[62] historycznego[221] rozwoju[121] nauki[121] i praktyki[121] ludzkiej[21] przekonanie[111] o[66] nieskończonym[261] bogactwie treści[122], cech[122], jakości[122], właściwości[122] każdej[221] rzeczy[121], każdego[221] zjawiska[121], każdego[221] przedmiotu w[66] świecie. Albowiem to[41], czym[45] jest dana[211] rzecz[111], zależy nie tylko od[62] niej[42] samej[221], [&] 
1744~Martel K.~Lenin~WP~1965~161~6
Lenin[/] podejmuje tu problem[141] wyzwolenia[121] człowieka[121] od[62] alienacji[121], od[62] panowania[121] nad[65] ludźmi rezultatów ich[42] społecznego[221] współdziałania[121], problem[141], z[62] którego[221] wyrosła[5] ideologia socjalizmu naukowego[221]. Socjalizm[111] stwarza nowe[242] warunki[142] dla[62] rozwoju[121] człowieka[121]. Nowe[212] warunki[112] społeczne[212] stawiają ludzi[142] w[66] nowej[261] sytuacji[161]. Idzie o[64] to[44], by[9] ludzie w[66] pełni[161] wykorzystali możliwości[142], jakie[242] otwiera przed[65] nimi ta sytuacja, [&] 
1745~Kieniewicz S.~Warszawa w powstaniu styczniowym~WP~1965~52~6
Na[66] czele lewego[221] skrzydła[121] stanęła zrazu ta grupa młodzieży[121], która po[66] obchodzie z[62] drugiego[221] maja wydostała[501] się z[62] Cytadeli[/][121]. Na[66] jej[42] czele Karol[/] Nowakowski[/] podjął zaraz próbę obalenia[121] Delegacji[121] i nadania[121] miastu prawdziwie rewolucyjnej[221] władzy[121]. Oburzało go[44] zwłaszcza to[41], że "mastodonci[112]" z[62] delegacji[121] nie zdołali uzyskać uwolnienia[121] najważniejszego[221] z[62] więźniów[122], ich[42] kierownika[121], Narcyza[/][121] Jankowskiego[/][121]. 
1746~Kieniewicz S.~Warszawa w powstaniu styczniowym~WP~1965~157~11
Klub[111] za[64] cel[141] swego[221] działania[121] uznał walkę o[64] niepodległość[141] Polski[/][121]. Wszyscy członkowie Towarzystwa[/][121] byli[5] w[66] zasadzie[161] zgodni co[41] do[62] konieczności[121] prowadzenia[121] wojny[121] powstańczej[221] aż do[62] zwycięstwa[121]. Przeciwstawiali[501] się oni wszelkim[232] ustępstwom wobec[62] wroga[121], a więc polityce[131] rokowań. Za[64] sprawiedliwe[242], a naruszone[242] przez[64] przemoc[141], uznawali granice[142] wschodnie[242] Polski[/][121] z[62] roku[121] tysiąc siedemset siedemdziesiątego[221] drugiego[221], sprzed[62] pierwszego[221] rozbioru. 
1747~Turlejska M.~Rok przed klęską~WP~1965~17~23
Wkrótce okazało[501] się, że Sławek[/] nie docenił Rydza[/][121]. Początkowo Rydz[/] nie wtrącał[501] się do[62] polityki[121]. Kartę polityczną[241] miał "obciążoną[241]" udziałem w[66] lubelskim[261] rządzie ludowym[261] Ignacego[/][121] Daszyńskiego[/][121] w[66] tysiąc dziewięćset osiemnastym[261] roku[161], czego[42] mu Piłsudski[/] nie mógł darować. Stąd może[8] początkowa ostrożność[111] Rydza[/][121], ustępująca w[64] miarę jak[9] zaczął się skupiać[501] wokół[62] niego[42] coraz szerszy[211] zastęp[111] piłsudczyków[122], [&] 
1748~Turlejska M.~Rok przed klęską~WP~1965~137~1
Oczywiście kontrakcja Ozonu[/] polegała nie tylko na[66] układaniu[161] rymowanych[222] sloganów. Administracja państwowa dokładała wszelkich[222] starań, aby[9] obywateli[142] zapędzić do[62] urny[121] wyborczej[221]. Prasa ludowa w[66] okresie przedwyborczym[261] i powyborczym[261] przynosiła wiele[34] informacji[122] o[66] represjach i o[66] nacisku[161] administracji[121] wobec[62] działaczy[122] SL[=]. 
1749~Turlejska M.~Rok przed klęską~WP~1965~308~18
Tak więc lotnictwo[111] polskie[211], dotkliwie odczuwające[211] brak[141] sprzętu i personelu[121], pozbawione[211] sieci[121] lotnisk polowych[222], środków łączności[121], nowoczesnego[221] sprzętu fotograficznego[221], ograniczone[211] słabym[251] przydziałem bomb i amunicji[121] do[62] celów szkoleniowych[222], a także paliwa[121]  nie było[57] przygotowane[211] do[62] wojny[121], mimo[+] iż rozporządzało wspaniałymi kadrami, które[212] później rozsławiły imię[141] polskiego[221] lotnika[121] na[66] całym[261] świecie. 
1750~Turlejska M.~Rok przed klęską~WP~1965~356~8
Większość[111] aktywu komunistycznego[221] znajdowała[501] się w[66] tym[261] czasie w[66] Rawiczu[/][161] i Wronkach[/], w[66] Koronowie[/][161] i Fordonie[/][161], w[66] Sieradzu[/][161] i Łodzi[/][161], i w[66] dziesiątkach innych[222] więzień[122], rozrzuconych[222] po[66] całej[261] Polsce[/][161]. Tylko w[66] więzieniach mieli komuniści swoje[242] organizacje[142] komuny[142] więzienne[242], toczyli spory[142] ideologiczne[242], każda komuna na[64] własną[241] rękę podejmowała decyzje[142] i rezolucje[142]. 
1751~Zientara B., Mączak A.~Dzieje gospodarcze Polski do 1939 r.~WP~1965~91~1
Zasadźcy[112] (jeden[211] lub kilku[32]) zawierali z[65] panem wsi[121] umowę, po[66] czym[46] ściągali kolonistów[142] bądź[9] też przystępowali do[62] wprowadzania[121] nowych[222] norm we[66] wsi[161] istniejącej[261]. Wszystkie[212] pola[112] danej[221] wsi[121] po[66] odgraniczeniu[161] od[62] gruntów wsi[122] sąsiednich[222] dzielono na[64] jednostki[142] zwane[242] łanami lub włókami, które[242] nadawano jako[64] zasadnicze[241] wyposażenie[141] gospodarstwom chłopskim[232]. 
1752~Zientara B., Mączak A.~Dzieje gospodarcze Polski do 1939 r.~WP~1965~125~11
Kupcy mogli korzystać jedynie z[62] określonych[222] dróg i pod[65] karą[151] konfiskaty[121] towarów zabraniano im[43] omijania[121] miast[122] składowych[222]. Oczywiście, aby[9] zmusić kupców[142] do[62] przestrzegania[121] tych[222] przywilejów, konieczne[211] było poparcie[111] władz państwowych[222]. Dalsze[241] uzupełnienie[141] prawa[121] składu stanowił zakaz[111] bezpośrednich[222] kontaktów handlowych[222] kupców[122] obcych[222] między[65] sobą na[66] terenie miasta[121] składowego[221]. 
1753~Zientara B., Mączak A.~Dzieje gospodarcze Polski do 1939 r.~WP~1965~350~7
Przestarzała[211] trójpolówka, ugorująca trzecią[241] część[141] gruntu, została[57] po[66] ulepszeniach stopniowo zastąpiona płodozmianem, umożliwiającym[251] stosowanie[141] poplonów i zwiększenie[141] tą[251] drogą[151] ilości[121] paszy[121] niezbędnej[221] do[62] wykarmienia[121] większego[221] pogłowia[121] bydła[121]. W[66] dążeniu[61] do[62] poszerzenia[121] areału  obok[62] przyłączania[121] różnymi sposobami gruntów chłopskich[222] i zmniejszania[121] powierzchni[121] lasów [&] 
1754~Zientara B., Mączak A.~Dzieje gospodarcze Polski do 1939 r.~WP~1965~430~11
W[66] śląskim[261] okręgu[161] przemysłowym[261] mogli znaleźć zajęcie[141] ci[212] robotnicy[112], którzy gotowi byli[5] zgodzić[501] się do[62] pracy[121] za[64] niższą[241] zapłatę niż[9] robotnicy[112] miejscowi, z[62] uwagi[121] na[64] to[44], że ta niska zapłata jednak przewyższała zarobki[142] w[66] ich[42] dotychczasowym[261] miejscu[161] pobytu. Galicja[/], a także niektóre[212] okręgi[112] Królestwa[/][121] z[65] ubogą[251] i przeludnioną[251] wsią, były rezerwuarami siły[121] roboczej[221], [&] 
1755~Żarnowski J.~O inteligencji polskiej let międzywojennych~WP~1965~17~23
Ogólny[211] wzrost[111] dbałości[121] o[64] higienę i lecznictwo[141] doprowadził między[+] innymi do[62] utworzenia[121] stanowisk tak zwanych[222] fizyków[122]: lekarzy[122] urzędowych[222] we[66] wszystkich[262] miastach. Pojawili[501] się też lekarze wykształceni w[66] zagranicznych[262] uniwersytetach i niejednokrotnie prowadzący[212] w[66] nich[46] wykłady[142]. Sławny Józef[/] Struś[/] nadworny[211] medyk[111] Zygmunta[/][121] Augusta[/][121], był również autorem licznych[222] dzieł z[62] zakresu medycyny[121]. 
1756~Grzybowski S.~Tomahawki i muszkiety~WP~1965~207~6
Wśród[62] plemion tych[222] panowała powszechna nienawiść[111] do[62] Anglików[122]. Zdawano sobie[43] sprawę z[62] niebezpieczeństwa[121], jakie[241] przynosi ich[42] panowanie[111], żałowano francuskich[222] sprzymierzeńców[122], lojalnych[222] i uczciwych[222]. Lecz wiedziano również, że dopóki nie zjawią[501] się biali kupcy z[65] bronią, amunicją, prochem i narzędziami, wyniszczone[212] i wygłodzone[212] plemiona[112] indiańskie[212] nie będą zdolne[212] do[62] podjęcia[121] nierównej[221] walki[121]. 
1757~Krawczuk A.~Herod, król Judei~WP~1965~172~20
Prawie[8] dziewięćset[34] lat przed[65] Herodem[/], wkrótce po[66] śmierci[161] króla[121] Salomona[/][121], królestwo[111] żydowskie[211] rozpadło[501] się na[64] dwa[34] państewka[142]. Mniejsze[211] z[62] nich[42], południowe[211], zwane[211] Juda[/], miało stolicę w[66] Jerozolimie[/][161]. Natomiast stolica północnego[221], Izraela[/], większego[221] i bogatszego[221], znajdowała[501] się w[66] mieście Tirca[/]. Jednakże po[66] kilkudziesięciu[36] latach król izraelski[211] Omri[/], siódmy[211] z[62] kolei[121], kupił za[64] dwa[34] talenty[142] srebra[121] górę [&] 
1758~Krawczuk A.~Herod, król Judei~WP~1965~234~2
Toteż kiedy przybyło poselstwo[111] Aretasa[/][121] z[65] prośbą o[64] uznanie[141] go[42] królem, zostało[57] odprawione[211] z[65] niczym[45]. Posłowie[112] Heroda[/][121], którzy mieli wyjaśnić powód[141] i przebieg[141] wyprawy[121] na[64] Reptę[/], w[+] ogóle nie uzyskali audiencji[121] na[66] dworze. Syllajos[/] bowiem, już wcześniej powiadomiony[211] przez[64] swoich[242] stronników[142] w[66] Petrze[/][161] o[66] najeździe Heroda[/][121], przedstawił Augustowi[/] całe[241] wydarzenie[141] w[66] odpowiednim[261] świetle. 
1759~Śliwowska W.~Mikołaj I i jego czasy~WP~1965~230~13
A jednak wiadomość[111] o[66] przewrocie we[66] Francji[/][161] była[5] w[66] jakimś[261] sensie zaskoczeniem nawet dla[62] cara[121] liczącego[+] się[221] z[65] możliwością "zamętu" w[66] Europie[/][161]. Nie tam[8] spodziewano[501] się wybuchu[121], sądzono, że zajdzie konieczność[111] interwencji[121] w[66] kraju[161] sąsiadującym[261] bezpośrednio z[65] cesarstwem rosyjskim[251]. Rewolucja w[66] dalekiej[261] Francji[/][161] była[5] bardziej niebezpieczna. Zdawano sobie[43] sprawę, że musi wywołać dalsze[242] reperkusje[142], nowe[242] wstrząsy[142] w[66] Europie[/][161]. 
1760~Brandwajn R.~Twarz i maska~WP~1965~105~21
Krytycznemu stosunkowi[131] do[62] hipokryzji[121] nie przeczy wcale wypowiedź[111] kaznodziei[121] jezuickiego[221] [~] Bourdalone[/][121]. Przyznawał on, że trudno odróżnić prawdziwą[241] nabożność[141] od[62] szalbierstwa[121], fałszywych[222] świętych[122] jednakże nie brał w[64] opiekę. Komedię Moliera[/][121] napiętnował dlatego, że utożsamia ona wiarę z[65] obłudą. Przenikliwością [~] Bourdalone[/] górował wyraźnie nad[65] historykami literatury[121] w[66] rodzaju[161] Doumica[/][121] i profesora[121] Michaut[/], którzy poza[65] atakiem na[64] świętoszków[142] niczego innego[221] w[66] dziele nie dostrzegają. 
1761~Brandwajn R.~Twarz i maska~WP~1965~204~10
Najostrzej piętnuje świętoszków[142] Kleant[/]. Celowo użyłem liczby[121] mnogiej[221], gdyż perora świeckiego[221] mędrca[121] godzi w[64] hipokryzję nabożną[241], rozprawia[501] się nie z[65] jednostką, lecz z[65] całą[251] grupą, z[65] jej[42] szkodliwymi dla[62] społeczeństwa[121] czynami. Już to[41] chociażby dowodzi, że komediopisarz miał na[66] myśli[161] zjawiska[142] znacznie głębsze[242] i sprawy[142] bardziej ważne[242] niż[9] morał[141] płynący[241] z[62] anegdotki[121] o[66] głupim[261] małżonku[161] i podstępnym[261] oszuście, który[211] zamierza cudzołożyć. 
1762~Sokołowska J.~Jan Andrzej Morsztyn~WP~1965~167~23
Morsztyn[/] rozwinął energiczną[241] działalność[141] wymierzoną[241] celnie w[64] fundamenty[142] tronu królewskiego[221]. Sobieskiemu[/] knowania[112] te[212] były[57] znane[212]. Polegały na[66] agitowaniu[161] szlachty[121], rokowaniach z[65] podskarbim[151] litewskim[251] Benedyktem[/] Sapiehą[/], który[211] obiecywał (za[64] pewne[242] kwoty[142] z[62] francuskiego[221] skarbu) stanąć wraz z[65] braćmi po[66] stronie[161] dworu francuskiego[221]. Równolegle z[65] tymi pertraktacjami szła energiczna akcja zmierzająca do[62] skompromitowania[121] i ośmieszenia[121] królewskiego[221] dworu. 
1763~Śliwowski R.~Antoni Czechow~WP~1965~238~13
W[66] ["]Trzech[36] siostrach["] Czechow[/] dał przykład[141] maksymalnego[221] oszczędzania[121] akcji[121] zewnętrznej[221]  choć, jak[9] stwierdziliśmy, sztuka jest wielowątkowa  koncentrując[501] się na[66] wewnętrznych[262] przeżyciach bohaterów[122]. Akcja rozwija[501] się tu jak[9] poemat[111], każda scena stanowi[5] zaskakujące[241] odkrycie[141] dla[62] czytelnika[121], widza[121], dramaturga[121]... Dlatego zapewne [..]Trzy[31] siostry[112]["] są sztuką kto wie czy nie najtrudniejszą[251] do[62] wystawienia[121], właśnie z[62] uwagi[121] na[64] jej[42] pozorną[241] antydramatyczność[141]. 
1764~Mayen J.~Radio a literatura~WP~1965~215~18
Obok[62] tej[221] metody[121] upychania[121] wizualnych[222] szczegółów w[64] tekst[141] dialogu[121] i pławienia[+] się[121] w[66] efektach dźwiękowych[262] istniał drugi[211] sposób[111] kierowania[121] wyobraźnią słuchaczy[122]: opis[111] narratorski[21]. I on dość dawno przeszedł do[62] lamusa. Chociaż narrator pojawia[501] się dość często i w[66] słuchowisku[161] dzisiejszym[261], pełni[5] on zawsze rolę, daleko wykraczającą[241] poza[64] funkcje[142] czysto opisowe[242]. 
1765~Wierzbicka A.~O języku dla wszystkich~Wiedza Powszechna~1965~26~6
A zatem między[65] treścią znaczeniową[251] wyrazu a jego[42] zakresem zachodzi stosunek[111] odwrotnej[221] proporcjonalności[121]: przedmioty[112] oznaczone[212] wyrazem o[66] zakresie mniejszym[261] posiadają więcej cech[122] wspólnych[222] niż[9] przedmioty[112] oznaczone[212] wyrazem o[66] zakresie szerszym[261]. Jeśli zakres[111] wyrazu maleje, znaczenie[111] jego[42] wzbogaca[501] się. We[66] wszystkich[262] analizowanych[262] przez[64] nas[44] przykładach nastąpiło zwężenie[111] zakresu wyrazów i stąd  wzbogacenie[111] ich[42] znaczenia[121]. 
1766~Wierzbicka A.~O języku dla wszystkich~Wiedza Powszechna~1965~67~23
Taki[211] składnik[111] nazywa[501] się członem konstytutywnym[251] grupy[121], pozostały[211] składnik[111]  to[41] człon[111] poboczny[211] grupy[121]. Wyraz[111] "kreski[112]" to[41] rzeczownik[111] rodzaju[121] żeńskiego[221] w[66] mianowniku liczby[121] mnogiej[221]. Taką[241] samą[241] formę (rodzaj[111] żeński[211], mianownik[111], liczba mnoga) ma drugi[211] składnik[111] grupy[121] przymiotnik[111] "czarne[212]". Gdybyśmy zmienili[54] formę rzeczownika, na[64] przykład[141] nadali mu postać[141] narzędnika, zmieniłaby[501] się odpowiednio i forma przymiotnika. 
1767~Pietrasiński Z.~Praktyczna psychologia pracy~WP~1965~7~6
Praktyczne[211] zastosowanie[111] psychologii[121] w[66] przedsiębiorstwach oraz instytucjach polega na[66] testowych[262] badaniach uzdolnień kandydatów[122] do[62] pracy[121]; psycholog to[41] człowiek operujący[211] testami. Pogląd[111] ten[211] ma swoje[241] uzasadnienie[141] historyczne[241], lecz jest uderzająco jednostronny[211], albowiem ocena uzdolnień stanowi[5] zaledwie fragment[141] użytkowych[222] zastosowań psychologii[121] w[66] podstawowej[261] dziedzinie[161] ludzkiej[221] działalności[121], jaką[251] jest praca. 
1768~Pietrasiński Z.~Praktyczna psychologia pracy~WP~1965~65~3
Słabą[251] stroną listy[121] potrzeb sporządzonej[221] przez[64] Murraya[/][141] jest to[41] że pomija ona niewątpliwe[242] związki[142] i pokrewieństwa[142] między[65] poszczególnymi potrzebami, mimo[+] że Murray[/] w[66] swoim[261] szczegółowym[261] opisie potrzeb związki[142] te[242] stara[501] się ukazywać i zestawia nawet grupy[142] potrzeb współzależnych[222]. Poza[65] tym[45] nasuwa[501] się wątpliwość[111], czy niektóre[212] potrzeby[112] wyliczone[212] przez[64] Murraya[/][141] na[66] prawach równorzędności[121] z[65] innymi nie są pochodnymi[252] tej[221] czy innej[221] potrzeby[121] z[62] jego[42] listy[121], albo nawet stanu zaspokojenia[121] innych[222] potrzeb. 
1769~Dyoniziak R.~Młodzieżowa "podkultura'~WP~1965~184~23
Jeśli potraktujemy tę myśl[141] jako[64] dyrektywę metodologiczną[241], oznacza ona w[66] zastosowaniu[161] do[62] badań nad[65] młodzieżą, że aby[9] zrozumieć zachowania[142] młodzieży[121], nie należy odkrywać jej[42] "natury[121]", doszukując[501] się jakichś[222] niezmiennych[222] cech[122], wrodzonych[222] lub nabytych[222], lecz badać te[242] zachowania[142] na[66] szerszym[261] tle społecznym[261], uwzględniając różnorodne[242] ich[42] uwarunkowania[142]. 
1770~Majchrzak I.~Pracownicze przestępstwo gospodarcze i jego sprawca~WP~1965~28~17
Wreszcie akta[112] sądowe[212] stanowią materiał[141] dla[62] pogłębionej[221] analizy[121] pracowniczych[222] przestępstw grupowych[222]. Akta[112] sądowe[212], wykorzystane[212] w[66] tej[261] pracy[161], dotyczą afery[121], jaka miała miejsce[141] w[66] przemyśle garbarskim[21] i skórzanym[261] i została[57] wykryta w[66] tysiąc dziewięćset pięćdziesiątym[261] dziewiątym[261]. Ale chociaż opis[111] pracowniczych[222] grup przestępczych[222] działających[222] w[66] przemyśle skórzanym[261] ma charakter[141] monograficzny[241], [&] 
1771~Mreła H.~Technika organizowania pracy~WP~1965~44~24{?}
Dla[62] uzyskania[121] pełnego[221] obrazu procesu, który[211] ma zostać[57] usprawniony[211], niezbędne[211] jest zebranie[111] maksimum[121] informacji[122] dotyczących[222] poszczególnych[222] czynników kształtujących[222] ten[241] proces[141]. Przystępując nawet do[62] tak prostej[221] czynności[121], jaką[251] jest napisanie[111] listu do[62] przyjaciela[121], jego[42] autor zazwyczaj podświadomie dokonuje przeglądu wszystkich[222] czynników na[64] ten[241] "proces[141]". 
1772~Mreła H.~Technika organizowania pracy~WP~1965~323~7
Ponieważ jednak organizowanie[111] pracy[121] stało[501] się w[66] warunkach nowoczesnego[221], nierzadko złożonego[221] przedsiębiorstwa[121] specjalnością, trudną[251] umiejętnością, przewiduje się[41] utworzenie[141] fachowych[222] komórek zatrudniających[222] specjalistów-organizatorów[142], spełniających[222] rolę komórek "sztabowych[222]" przy[66] kierownikach wyższych[222] szczebli[122] hierarchii[121] przedsiębiorstwa[121] i kierownikach dużych[222] jednostek organizacyjnych[222]. 
1773~Zajączkowski A.~Plemię, rasa, socjalizm~WP~1965~129~5
W[66] każdym[261] jednak mesjanizmie występują tendencje[112] do[62] wtórnego[21] zintelektualizowania[121] postawy[121] emocjonalnej[221], tendencje[112] do[62] sformułowania[121] doktryny[121] w[66] dogmatycznym[261] znaczeniu[161] tego[221] słowa[121]. Diop[/] broni[501] się przed[65] doktrynerstwem; jako[61] racjonalista obwarowuje swe[241] stanowisko[141] jedynie naukowymi argumentami, co[41] nie znaczy  oczywiście  by[9] były[5] one naukowo przekonujące[212]. Budując swą[241] konstrukcję naukowo, chcąc być w[66] pełni[161] konsekwentny[211], musiałby przyjąć wreszcie rasę jako[64] kategorię podstawową[241] i wyjściową[241], [&] 
1774~Zajączkowski A.~Plemię, rasa, socjalizm~WP~1965~200~16
Poza[65] kryteriami wyboru jedno[211] założenie[111] jeszcze, o[66] charakterze teoretycznym[261], wymaga tutaj przedstawienia[121]. Cała książka stoi na[66] stanowisku[161] zasadniczej[221] jedności[121] pierwotnej[221] kultury[121] czarnej[221] Afryki[/], choć kultura ta w[66] poszczególnych[262] "wydaniach" plemiennych[262] była[5] w[66] szczegółach zróżnicowana. Zasadnicza ta jedność[111] wynika z[62] jedności[121] fundamentów filozoficznych[222]. Autor jest osobiście przekonany[211], że istniejący[211] materiał[111] etnograficzny[211] tezę jedności[121] wystarczająco  choć nie ostatecznie uzasadnia, chociaż przyznaje, że problem[111] jest dyskusyjny[211]. 
1775~Sawicki J.~Alchemia prawa~WP~1965~54~20
Kroniki[112] sądowe[212] notują na[66] całym[261] świecie liczne[242] wypadki[142] w[66] których[262] duchowni[112] najrozmaitszych[222] wyznań pociągani do[62] odpowiedzialności[121] za[64] nielegalne[241] wykonywanie[141] zabiegów leczniczych[222]  powoływali[501] się na[64] to[44], że leczą symbolami i znakami uświęconymi w[66] liturgiach, modlitwą i błogosławieństwem. Istnieje nawet odrębne[211] wyznanie[111] posiadające[211] liczne[242] wpływowe[242] rzesze[142] wiernych[122], którego[221] zasady[112] dotyczą przede[+] wszystkim leczenia[121] przez[64] praktyki[142] religijne[242], [&] 
1776~Sawicki J.~Alchemia prawa~WP~1965~153~9
Wśród[62] głosów dyskusyjnych[222] wierzących[222] w[64] takie[242] możliwości[142] trzeba wydzielić pewną[241] podgrupę. W[66] zasadzie[161] dopuszcza ona realność[141] tego[221] rodzaju[121] procederu, uważa jednak, opierając[501] się na[66] licznych[262] doświadczeniach szkoły[121] paryskiej[221], że można użyć[5] do[62] popełnienia[121] w[66] stanie[161] posthipnotycznym[261] czynów niemoralnych[222] czy wręcz przestępczych[222] tylko takich[222] osobników[122], którzy posiadają ku[63] temu[43] wyraźnie zarysowujące[+] się[242] skłonności[142]. 
1777~Sawicki J.~Alchemia prawa~WP~1965~275~21
Nie ulega wątpliwości[131], że w[66] takich[262] wypadkach następuje często kolizja między[65] obowiązkiem prasy[121] do[62] informowania[121], uprawnieniem historyka[121] obyczajów do[62] pisania[121] o[66] zdarzeniach, które[212] bulwersowały opinię, prawem obywatela[121] do[62] ochrony[121] jego[42] sfery[121] osobistej[221], prawem człowieka[121] do[62] spokoju[121] po[66] rozprawie[161] lub odbyciu[161] kary[121]. Prawa[112] obu[32] stron posiadają dla[62] porządku[121] społecznego[221], dla[62] zasad współżycia[121] pierwszorzędne[241] znaczenie[141]. 
1778~Sadurska A.~W cieniu Panteonu~WP~1965~188~3
W[64] ten[241] sposób[141] przepadła możliwość[111] wykonywania[121] oryginalnych[222], rzymskich[222] posągów kultowych[222], nawet w[66] czasie największego[221] poważania[121] dla[62] religii[121] tradycyjnej[221], to[41] jest w[66] okresie Republiki[121] i wczesnego[221] Cesarstwa[121]. Pozostały[5] legendy[112] na[+] wpół mitologiczne[212], na[+] wpół historyczne[212]  dotyczące[212] założenia[121] Wiecznego[221] Miasta[121] i jego[42] najstarszych[222] dziejów. Te[212] motywy[112], jak[9] wiemy, były[57] ilustrowane[212], ale nie stanowiły przedmiotów kultu. 
1779~Sawicki J.~Paragrafy i żywi ludzie~Iskry~1965~164~3
Kliniczne[212] badania[112] na[64] reakcje[142] psychomotoryczne[242] mogły wprawdzie dzięki[63] temu[43] dla[62] tych[222] pijaków[121] wypaść korzystniej, ale spadku[121] stężenia[121] alkoholu[121] we[66] krwi[161] spowodować nie potrafiły. Taki[211] środek[111] bowiem w[+] ogóle nie istnieje na[66] świecie. Tak więc metoda Widmarka[/][121] okazuje[501] się raz[8] jeszcze niezawodnym[251] środkiem dowodowym[251], oczywiście pod[65] warunkiem, że krew[111] była[57] pobrana w[64] sposób[141] należyty[241]. 
1780~Cyprian T., Sawicki J.~Nie oszczędzać Polski~Iskry~1965~50~24
Gdy ukazał[501] się pierwszy[211] komunikat[111] wojenny[211], w[66] którym[261] była[5] mowa o[66] ataku[161] jednostek polskich[222] na[64] terytorium[141] niemieckie[241], Pickenbrock[/], który[211] trzymał ten[241] komunikat[141] w[66] ręku i czytał go[44], zauważył, że teraz już wiemy, do[62] czego[42] zostały[57] użyte[212] polskie[212] uniformy[112]. Tego[221] samego[221] dnia lub w[64] kilka[34] dni[122] później, czego[42] nie mogę dokładnie określić, [&] 
1781~Cyprian T., Sawicki J.~Nie oszczędzać Polski~Iskry~1965~187~27
Przywozili w[66] autach ciężarowych[262] po[64] sześćdziesiąt, siedemdziesiąt ludzi[122]. Przed[65] bramą Rotundy[121] rozbierali[501] się wszyscy do[+] naga i po[6] dziesięciu[36] biegli do[62] rowu. Inni czekali na[64] swoją[241] kolejkę, oczywiście nago, mimo[+] że egzekucja odbywała[501] się podczas[62] najsilniejszych[222] nieraz mrozów. Rowy[112] były[57] szykowane[212] zwykle w[64] przeddzień[141]; kopali je[44] więźniowie, [&] 
1782~Cyprian T., Sawicki J.~Nie oszczędzać Polski~Iskry~1965~146~1
Hitlerowskie[212] władze[112] okupacyjne[212] od[62] pierwszej[221] chwili[121] realizowały konsekwentnie plan[141] zupełnego[221] zniszczenia[121] kultury[121] i nauki[121] polskiej[221]. Traktowały to[44] jako[64] pierwszy[241] etap[141] zniszczenia[121] biologicznego[221] narodu polskiego[221]. Skoro Polacy mieli być jedynie tanią[251] siłą roboczą[251] dla[62] Rzeszy[/][121] Niemieckiej[/][22], a ich[42] wykształcenie[111] nie miało sięgać dalej niż nauka czytania[121], pisania[121] i czterech[32] działań arytmetycznych[222], należało przede[+] wszystkim zniszczyć naukę polską[241] w[66] osobach jej[42] przedstawicieli[122] a mianowicie przede[+] wszystkim profesorów[122] uniwersytetów polskich[222]. 
1783~Cyprian T., Sawicki J.~Nie oszczędzać Polski~Iskry~1965~368~12
W[66] dzielnicy[161] Stare[/][211] Miasto[/], zbrodnie[112] miały miejsce[141] znacznie później, gdyż oddziały[112] grupy[121] bojowej[221] (Kampfgruppe) generała[121] Reinefartha[/][121] zajęły tę dzielnicę znacznie później, nie było tu tak masowych[222] mordów ludności[121] ani tak powszechnego[221] gwałcenia[121] kobiet, jakie[212] odbywały[501] się na[66] Woli[/][161] i Ochocie[/][161], natomiast wymordowano, i to[8] często w[64] sposób[141] okrutny[241] (paląc żywcem[8]), [&] 
1784~Sawicki J.~Ludzie i martwe paragrafy~Iskry~1965~67~12
Choć prasa w[66] omawianiu[161] sensacyjnych[222] zdarzeń i w[66] opisach drażliwych[222] spraw[122] posuwa[501] się często bardzo daleko  a jak[9] twierdzą niektórzy pisarze, zbyt[8] daleko  sądy[112], nie chcąc w[66] tej[261] dziedzinie[161] ograniczać dziennikarzy[122], tolerują taki[241] stan[141] rzeczy[122] i nie dają ochrony[121] pokrzywdzonym[132], o[+] ile wiadomości[112] były[5] zgodne[212] z[65] prawdą . 
1785~Sawicki J.~Ludzie i martwe paragrafy~Iskry~1965~265~1
Sprawa planowania[121] rodziny[121] ujmowana z[62] tego[221] punktu widzenia[121] zachowuje stałą[241] aktualność[141] i nie ma nic[44] wspólnego[221] z[65] koncepcjami, które[212] łączą zagadnienie[141] "planowania[121] rodziny[121]" z[65] zasadniczą[251] niemożnością człowieka[121] do[62] takiego[221] pomnażania[121] dóbr materialnych[222], które[212] odpowiada przyrostowi ludności[121]. Koncepcja ta odcina[501] się też od[62] poglądu, który[211] widzi w[66] ograniczeniu[161] przyrostu doraźny[241] spadek[141] łagodzenia[121] okresowych[222] trudności[122] gospodarczych[222]. 
1786~Jankowski H.~Wybór moralny~Iskry~1965~97~4
W[66] wielkim[261] sporze na[64] temat[141] ideału wychowawczego[221], który[211] toczył[501] się w[66] naszych[262] szkołach reprezentowane[212] były[57] dwa[31] stanowiska[112]. Jedni dowodzili, iż wystarczy po[+] prostu wychowywać ludzi[142] porządnych[242]. Inni wskazywali na[64] pewną[241] nieokreśloność[141] modelu[121] człowieka[121] porządnego[221] i postulowali wychowanie[141] człowieka[121] "na[64] miarę naszej[221] epoki[121]". Podczas[+] gdy etykę niezależną[241] można[54] by określić mianem etyki[121] człowieka[121] porządnego[221] o[66] sympatiach postępowych[262], [&] 
1787~Cyprian T., Sawicki J.~Nie oszczędzać Polski~Iskry~1965~449~19
Taki[211] był koniec[111] najwyższych[222] przywódców[122] Trzeciej[/][221] Rzeszy[/][121], którzy marzyli o[66] podbiciu[161] całego[221] świata. Cały[211] świat[111] z[65] napiętą[251] uwagą śledził przebieg[141] procesu przed[65] Trybunałem Międzynarodowym[251] i oczekiwał wymiaru sprawiedliwości[121]. Można mieć różne[242] zdania[142] i poglądy[142] na[64] temat[141], czy sprawiedliwości[131] stało[501] się zadość. Ale nie to[41] jest najistotniejsze[211]. Decydującym[251] jest fakt[111], że powstał precedens[111]. 
1788~Pertek J.~Od wielkiej Karaweli do 19-tysięczników~Wyd. Morskie~1963~101~8
Przybycie[111] szalup z[65] sześćdziesięciu[35] marynarzami francuskimi, których[242] wysłał admirał Bart[/][111] na[64] prośbę Polignaca[/][121] (przybył on poprzedniego[221] dnia na[64] okręt[141] i prosił o[64] szalupy[142] dla[62] przewiezienia[121] z[62] Oliwy[/][121] jego[42] ludzi[122] i mienia[121]) nie zmieniło sytuacji[121]. Francuzi walczyli zażarcie, do[62] upadłego[221], ostrzeliwali[501] się stojąc po[64] pas[141] w[66] wodzie[161], położyli trupem wielu[34] napastników[142], wielu[32] z[62] nich[42] zdołało nawet wejść[5] do[62] szalup i odpłynąć z[65] ciężko rannym[251] dowódcą wyprawy[121], [&] 
1789~Pertek J.~Od wielkiej Karaweli do 19-tysięczników~Wyd. Morskie~1963~30~23
Jak[9] już wspomniano, kontakty[112] handlowe[212] Gdańska[/][121] z[65] najbliższym[251] z[62] portów docelowych[222] we[66] Włoszech[/], Genuą[/], nie układały[501] się najlepiej. Zupełnym[251] przeciwieństwem niezbyt dobrze układających[+] się[222] stosunków handlowych[222] Gdańska[/][121] z[65] Genuą[/] były[5] stosunki[112] z[65] najbardziej odległą[251], bo położoną[251] w[66] głębi[161] Adriatyku[/][121]  Wenecją[/]. W[66] tym[261] przypadku[161] zadowolenie[111] kontrahentów[122] było obopólne[211]. Początkowo wcale nie zanosiło[501] się na[64] taki[241] obrót[141] sprawy[121], [&] 
1790~Kolczyński J., Bednarski S.~Demokracja. Rady Narodowe. Sejm.~Iskry~1965~133~23
Rola jaką[251] odgrywają komisje[112] w[66] pracach Sejmu, wynika w[66] dużej[261] mierze[161] właśnie z[62] różnorodności[121] i bogactwa[121] form w[66] ich[42] działalności[161]. Łatwo sobie[43] wyobrazić, jaka byłaby rola komisji[122] sejmowych[222], gdyby się opierały[541] w[66] swej[261] działalności[161] wyłącznie na[66] materiałach resortów, Naczelnej[221] Izby[121] Kontroli[121] i tym[232] podobne[212], a nie były[57] wspierane[212] działalnością indywidualną[251] i zespołową[251] posłów[122] w[66] terenie[161]. 
1791~Kolczyński J., Bednarski S.~Demokracja. Rady Narodowe. Sejm.~Iskry~1965~145~18
Możemy więc stwierdzić, jako[61] najwyższy[211] organ[111] władzy[121] w[66] państwie jest w[66] praktyce[161] wyrazicielem woli[121] ludu, urzeczywistnia jego[42] suwerenne[242] prawa[142]. Teza ta znajduje potwierdzenie[141] przy[66] badaniu[161] działalności[121] ustawodawczej[221] Sejmu i treści[121] klasowej[221] stanowionych[222] przez[64] Sejm[141] ustaw[122]. To[41] odróżnia parlament[141] socjalistyczny[241] od[62] burżuazyjnego[221] i stanowi[5] o[66] jego[42] wyższości[161]. 
1792~Broniewski T.~Architektura starożytności~Ossolineum~1963~110~4
Bazylika była[5] to[41] w[66] istocie[161] duża hala kryta, przeznaczona do[62] załatwiania[121] transakcji[122] handlowych[222]. Pochodzenie[111] jej[42] sięga państwa[121] Aleksandra[/][121] Wielkiego[/][221]  nazwa jest grecka i oznacza w[66] skrócie[161] "dom[141] królewski[241]". Ponieważ sprawy[112] handlowe[212] powodowały często spory[142], w[66] pewnych[262] kołach zbierało[501] się kolegium[111] specjalnych[222] sędziów[122], którzy zasiadali na[66] podwyższeniu[161] (exedra[$]) w[66] półokrągłej[261] absydzie[161] (apsis[$]). Nie licząc najstarszej[221], z[62] roku[121] sto osiemdziesiątego[221] czwartego[221] przed[65] naszą[251] erą pochodzącej[221], [&] 
1793~Broniewski T.~Architektura starożytności~Ossolineum~1963~125~1
Okres[111] czasu ujęty[211] w[66] niniejszym[261] rozdziale pozostaje w[66] swych[262] początkach jeszcze w[66] orbicie[161] starożytności[121]. Ku[63] końcowi[131] wiąże[501] się z[65] epoką średniowiecza[121], jest to[41] okres[111] przejściowy[211], ponieważ jednak stanowi[5] logiczną[241] konsekwencję stanu kultury[121] upadającego[221] imperium[121] rzymskiego[221], postanowiliśmy tym[251] odcinkiem dziejów architektury[121] zakończyć jej[42] starożytną[241] epokę. 
1794~Klemensiewicz Z.~Pogadanki o języku~Ossolineum~1966~64~25
Mocnym[251] bodźcem tworzenia[121] neologizmów jest skądinąd chwalebna dbałość[111] o[64] rodzimość[141] słownictwa[121] i mianownictwa[121]. Zwłaszcza w[66] ostatnich[262] kilkudziesięciu[36] latach śledzimy tę walkę z[65] obcymi naleciałościami w[66] słownictwie różnych[222] zakresów życia[121] i pracy[121], na[64] przykład[141] kolejowym[261], technicznym[261], wojskowym[261], morskim[261], różnych[222] rzemiosł. Jest to[41] jeden[211] z[62] szanowanych[222] przejawów troski[121] o[64] samodzielność[141] i niezależność[141], [&] 
1795~Gałęski B.~Socjologia wsi. Pojęcia podstawowe~PWN~1966~16~4
Zakres[141] objęty[241] przez[64] socjologię wsi[121] trudno byłoby w[66] tym[261] przypadku[161] wydzielić, a nawet specyfika ujmowania[121] nie daje[501] się jasno określić. Tak ekonomista, jak[9] i socjolog zainteresowany[211] jest[57] w[66] określeniu[161] głównych[222] cech gospodarstwa[121] chłopskiego[221] oraz zmian, jakie[212] w[66] nim[46] zachodzą. Ekonomista, być może[5], użyje poczynionych[222] w[66] tym[261] zakresie stwierdzeń jako[62] przesłanek w[66] rozumowaniu[161] poświęconym[261] problemom rynku[121] rolnego[22], [&] 
1796~Kosiński L.~Obraz demograficzny Europy~PWN~1966~133~3
Zyski[142] migracyjne[242] notowano we[66] wszystkich[262] województwach zachodnich[262] i północnych[262] (zwłaszcza w[66] województwie wrocławskim[261] i katowickim[261]) oraz w[66] wielkich[262] miastach  Warszawie[/][161], Krakowie[/], Poznaniu[/] i Wrocławiu[/], natomiast w[66] województwach południowych[262] i wschodnich[262] oraz w[66] Łodzi[/][161] odpływ[111] przeważał nad[65] napływem (zwłaszcza w[66] województwie kieleckim[261]). Kierunki[112] migracji[121] w[66] Polsce[/][161] odzwierciedlają między[+] innymi specyfikę naszego[221] kraju[121], [&] 
1797~Cyprian T.~Postęp techniczny a prawo karne~PWN~1966~21~16
Z[62] punktu widzenia[121] technika[121] rozważania[112] te[212] będą wysoce niekompletne[212], dając obraz[14] odbity[241] w[66] krzywym[261] zwierciadle, gdyż uwypuklają drugorzędne[242]  z[62] punktu widzenia[121] technika[121]  cechy[142], pomijając cechy[142] zasadnicze[242], decydujące[242] o[66] postępie technicznym[261] i jego[42] pięknie[161]. Ale dla[62] naszych[222] rozważań właśnie te[212] nieraz drugorzędne[212] cechy[112] są potrzebne[212]. Otóż przede[+] wszystkim myślenie[111] techniczne[211] nastawione[211] jest[57] na[64] bezpośrednią[241] przyszłość[141] (dalej sięga myślenie[111] nauk ścisłych[222]). Technik[111] nie interesuje[501] się przeszłością, tradycją, zakorzenionymi zwyczajami; [&] 
1798~Cyprian T.~Postęp techniczny a prawo karne~PWN~1966~24~5
Wprawdzie ostatnio technika[111] głosi hasła[142] automatyzacji[121], ale ta na[+] razie nie wyzwala człowieka[121], nie rozszerza jego[42] sfery[121] osobistej[221] wolności[121], nie czyni go[42] panem maszyny[121]. Co[41] będzie w[66] przyszłości[161], trudno na[+] razie powiedzieć; na[+] razie automatyzacja zmniejsza pracę mięśni człowieka[121], potęguje zaś pracę jego[42] nerwów. Że zaś człowiek składa[501] się zarówno z[62] mięśni, jak[9] i nerwów, trzeba jeszcze dużo czasu, by[9] potrafił się do[62] nowej[221] sytuacji[121] przystosować[501]. 
1799~Cyprian T.~Postęp techniczny a prawo karne~PWN~1966~70~11
Takim[251] obecnie bodaj najbardziej charakterystycznym[251] przejawem immisji[121] w[64] cudze[242] interesy[142], w[64] cudzą[241] własność[141], w[64] cudzy[241] spokój[141] i zdrowie[141] jest sprawa przelotów samolotów odrzutowych[222] na[66] terenach w[66] kilkunastukilometrowym[261] promieniu od[62] wielkich[222] lotnisk. Samoloty[112] te[212] już jakieś[242] dziesięć[34] kilometrów od[62] lotniska[121] muszą poważnie obniżać wysokość[141] lotu, hałas[111] zaś przez[64] nie[44] spowodowany[211] jest tak przykry[211] i szkodliwy[211], że nie tylko zagraża murom domów (wibracje[112]) i szybom, ale również uniemożliwia przebywanie[141] na[66] tych[262] terenach mieszkańców[122] tych[222] domów. 
1800~Kosiński L.~Obraz demograficzny Europy~PWN~1966~95~40{?}
Odbudowa Polski[/][121] spowodowała znaczny[241] napływ[141] z[62] Niemiec[/][122] (trzysta[34] tysięcy). Ponadto znaczne[242] rozmiary[142] przybrała repatriacja osób, które[212] opuściły Polskę[/] w[66] związku[161] z[65] działaniami wojennymi (głównie ze[62] wschodu). Według[62] danych[122] GUS[=], repatriacja objęła od[62] jedenastego[221] listopada tysiąc dziewięćset osiemnastego[221] do[62] połowy[121] tysiąc dziewięćset dwudziestego[221] czwartego[221] roku[121] tysiąc[141] dwieście[34] sześćdziesiąt[34] pięć[34] tysięcy, [&] 
1801~Porębski M.~Kubizm~PWN~1966~87~13
O[66] twórczości[161] jego[42] sprzed[62] tysiąc dziewięćset dziesiątego[221] roku[121] wiemy bardzo niewiele[8], nic[41] się prawie[8] z[62] niej[42] nie zachowało[501]. Studium[111] ["]Szyjąca[111]["] z[62] tysiąc dziewięćset dziewiątego[221] roku[121] świadczy, że dążył wówczas do[62] określenia[121] bryły[121] w[64] sposób[141] zbliżający[241] go[44] do[62] prekubizmu[121], tyle[+] że nieporównanie[8] bardziej rudymentarny[241]. 
1802~Cyprian T.~Postęp techniczny a prawo karne~PWN~1966~13~16
Sytuacja, w[66] której[261] miliony[112] i dziesiątki[112] milionów ludzi[122] za[65] kierownicą mogą w[66] każdej[261] chwili[161] stać[501] się przestępcami, wymaga zupełnie nowego[221] podejścia[121] ze[62] strony[121] prawa[121] karnego[221]. Sytuacja, w[66] której[261] jeden[211] człowiek może[5] bądź[9] spowodować wybuch[141] bomby[121] atomowej[221] i zabić miliony[142] ludzi[122], bądź[9] też w[66] której[261] potrafi (do[62] czego[42] już idziemy) topić lody[142] Arktyki[/], zmienić klimat[141] całych[222] kontynentów, zdoła oderwać[501] się od[62] ziemi[121] i wylądować na[66] Księżycu lub planetach, również wymaga zainteresowania[121] ze[62] strony[121] prawa[121] karnego[221]. 
1803~Porębski M.~Kubizm~PWN~1966~43~20
Zwrot[111] ten[211] dość oczywisty[211] w[66] latach powszechnego[221] zainteresowania[121] malarstwem Cézanne'a[/][121] i wszechstronnego[221] ujawnienia[121] jego[42] dorobku[121], więcej jednak mówi o[66] potrzebie[161] konfrontacji[122] niż inspiracji[122]. To[41], co[41] u[62] Cézanne'a[/][121] miało włączyć trójwymiarową[241] bryłę w[64] otoczenie[141], zespolić ją z[65] nim[45], zlokalizować, to[41] u[62] Picassa[/][121] wskazuje na[64] konieczność[141] dochodzenia[121] do[62] bryły[121] niezależnie od[62] otoczenia[121], [&] 
1804~Mazurkiewicz-Herzowa Ł.~Eugeniusz Romer~WP~1966~23~24
Po[66] powrocie do[62] Lwowa[/][121] stan[111] zdrowia ojca[121] uległ poprawie[131], co[41] rozjaśniło nieco panującą[241] w[66] domu[161] atmosferę przygnębienia[121]. Eugeniusz[/] Romer[/] przebywał w[66] domu[161] aż do[62] swego[221] wyjazdu do[62] Wiednia[/], spędzając długie[242] godziny[142] na[66] serdecznych[262] rozmowach z[65] ojcem. Wspominając po[66] latach te[242] dwa[34] miesiące[142] swego[221] życia[121], nazwał je[44] Romer[/] najpiękniejszym[251] okresem, jaki[241] przeżył w[66] domu[161] rodzicielskim[261]. 
1805~Kroński T.~Hegel~WP~1966~131~4
Inna świadomość[111]  jak[9] na[64] przykład[141] wiara w[64] boskie[242] prawdy[142], doświadczenie[111] wewnętrzne[211], wiedza czerpana z[62] wewnętrznego[221] objawienia[121]  okazuje[501] się, po[66] krótkim[261] zastanowieniu[161], bardzo nieodpowiednia do[62] tego[42], by[9] przytaczać ją[44] jako[64] przykład[141] wiedzy[121] bezpośredniej[221]. Toteż w[66] tamtej[261] rozprawie[161] bezpośrednia wiedza jest czymś[45] pierwszym[251] i bezpośrednim[251] także w[66] nauce[161], a tym[251] samym[4] jest jej[42] przesłanką; [&] 
1806~Kroński T.~Kant~WP~1966~36~26
Wolność[111] to[41] posłuszeństwo[111] wobec[62] prawa[121] moralnego[221]. Wolnością nie jest bowiem dla[62] Kanta[/][121] jakaś permanentna niekonsekwencja w[66] działaniu[161], powodowanie[+] się[111] ustawicznie zmiennym[251] mniemaniem osobistym[251] czy przypadkową[251] zachcianką; Kantowska to[41] po[+] prostu możliwość[111] abstrahowania[121] od[62] własnych[222] interesów w[66] tym[261] świecie, to[41] jest w[66] świecie zjawiskowym[261] przestrzenno-czasowym[261], i narzucania[121] sobie[43] samemu[231] zasady[121] postępowania[121], którą[241] dyktuje wyłącznie imperatyw[111] kategoryczny[211]. 
1807~Krzemień-Ojak S.~Taine~WP~1966~73~30
Logika rozwoju[121] idei[122] nadaje sens[141] historii[131] cywilizacji[121], toteż wypadki[112] mają wagę tylko wtedy, kiedy są przejawem panującego[221] pojęcia[121]. Taine[/], jak[9] Guizot[/], z[65] doskonałym[251] spokojem notował fakt[141] różnej[221] trwałości[121] poszczególnych[222] cywilizacji[122]. Zasada, określająca daną[241] cywilizację, rozwija[501] się, a rozwinąwszy wszystkie[242] swe[242] możliwości[142], traci swą[241] siłę. Wówczas cywilizacja upada. Czasem[8] staje[501] się to[41] szybko (Grecja[/]), czasem[8] cykl[111] trwa długo (Indie[/][112], Egipt[/][111]). 
1808~Krzemień-Ojak S.~Taine~WP~1966~123~6
Pragnęli oni ze[62] swych[222] podstawowych[222] twierdzeń wyprowadzić kształt[141] systemu planetarnego[221], rozliczne[242] prawa[142] chemii[121] i fizyki[121], główne[242] formy[142] życia[121], zasady[142] rozwoju[121] cywilizacji[121] i postępu myśli[122] ludzkich[222]. Torturowali owe[242] uniwersalne[242] formuły[142], by[9] z[62] nich[42] wydedukować pojedyncze[242] zjawiska[142], skutki[142] pośrednie[242] i odległe[242] traktowali jako[64] rezultaty[142] bezpośrednie[242] i bliskie[242], zignorowali skomplikowaną[241] grę, jaka zachodzi pomiędzy[65] pierwotnymi prawami i ostatecznymi konsekwencjami, [&] 
1809~Skarga B.~Comte~WP~1966~87~9
Interesuje go[44] przede[+] wszystkim rola, którą[241] takie[212] instytucje[112], jak[9] rodzina, ojczyzna, rząd[111], odgrywają w[66] procesach integracji[121] społecznej[221], jak[9] sprzyjają one rozwojowi[131] najrozmaitszego[221] typu więzi[122]: biologicznych[222], ekonomicznych[222], intelektualno-moralnych[222]. Podstawową[251] komórką społeczną[251] jest według[62] Comte'a[/][121] rodzina, a więc "jedność[111] biologiczna", powiązana jednocześnie wspólnymi interesami materialnymi. 
1810~Dowiat J.~Chrzest Polski~WP~1966~161~10
W[66] życiu[161] codziennym[261] duchowieństwo[111] nie różniło[501] się właściwie od[62] reszty[121] społeczeństwa[121]. Księża żenili[501] się, mieli dzieci[142], które[242] starali[501] się również wykształcić na[64] kapłanów[142] i dobrze zaopatrzyć. Wyższe[211] duchowieństwo[111], biskupi, prowadzili podobny[241] tryb[141] życia[121] jak[9] świeckie[211] możnowładztwo[111]. Władanie[111] bronią[151], polowania[112] i inne[212] zajęcia[112] rycerskie[212] były[5] im[43] nieraz bliższe[212] niż kościół[111]. Im[9] dalej postępowała stabilizacja organizacji[121] kościelnej[221], im[9] bardziej potrzeba[5] było na[66] stanowiskach kościelnych[262] administratorów[122], a nie misjonarzy[122], tym[9] więcej duchowieństwo[111] upodabniało[501] się do[62] ludzi[122] świeckich[222]. 
1811~Grochulska B.~Księstwo Warszawskie~WP~1966~72~10
Ludność[111] Pomorza[/][121] przyjmowała wojsko[141] polskie[241] bardzo przychylnie, czasem[8] wręcz entuzjastycznie. Łudziła[501] się, że ziemie[112] zdobyte[212] przez[64] Polaków[142] wejdą w[64] skład[141] przyszłego[221] państwa[121]. Tę nadzieję miało również polskie[211] dowództwo[111], które[211] troszczyło[501] się szczególnie o[64] dobre[242] kontakty[142] wojska[121] z[65] ludnością. W[66] rękach pruskich[262] pozostawał teraz tylko Kołobrzeg[/][111]. 
1812~Jezierski A., Zawadzki S.M.~Dwa wieki przemysłu w Polsce~WP~1966~92~8
Wykorzystując burzliwą[241] sytuację popowstaniową[241], powiększył swoje[241] przedsiębiorstwo[141] o[64] kilka[34] dawnych[222] manufaktur przędzalniczych[222] i tkackich[222]. Przy[66] końcu czwartego[221] dziesięciolecia[121] dziewiętnastego[221] wieku[121] manufaktura Geyera[/][121] zaczęła się przekształcać[501] w[64] fabrykę obejmującą[241] już całość[141] proces technologicznego[221]. Na[64] uwagę zasługuje fakt[111], że mimo[62] tak wielkiej[221] rozbudowy[121] zakładów Geyer[/][111] jeszcze przez[64] długi[241] czas[141] nie rezygnował z[62] usług tkaczy-chałupników[122]. 
1813~Rostworowski E.~Ostatni król Rzeczypospolitej~WP~1966~91~5
Tak Czartoryscy[/], Lubomirscy[/], Potoccy[/], Rzewuscy[/] i Ogińscy[/] połączyli[501] się w[64] krąg[141] wujów[122], siostrzeńców[122] i kuzynów[122] oraz teściów[122], zięciów[122] i szwagrów[122], którzy świetnie się bawili[501] w[66] swoim[261] towarzystwie, ale mieli sobie[43] też wiele[8] do[62] powiedzenia[121] na[64] tematy[142] polityczne[242]. To[211] grono[111] ambitnych[222] kobiet i zdolnych[222] mężczyzn[122] stanowiło pod[65] względem[151] ogłady[121] i kultury[121] umysłowej[221] elitę polskiej[221] arystokracji[121]. 
1814~Rostworowski E.~Ostatni król Rzeczypospolitej~WP~1966~126~14
Kołłątaj[/] aprobował więc te[242] antyministerialne[242] uchwały[142] sejmu rozbiorowego[221] i sejmu tysiąc siedemset siedemdziesiątego[221] szóstego[221] roku[121], które[212] były[5] kamieniem obrazy[121] dla[62] wielkich[222] panów[122]. Program[111] księdza[121] referendarza[121] pomyślany[211] był[57] w[66] interesie[161] szlachty[121] posesjonatów[122], mieszczaństwa[121] i niższego[221] duchowieństwa[121]. Mieszczanie i księża mają obok[62] szlachty[121] zasiadać w[66] sejmie. A sejm[111] jest rządem. 
1815~Ryszka F.501~"Sprawa Polska' i sprawy Polaków~WP~1966~82~17
Stolica, jej[42] zniszczenie[111] i odbudowa stały[501] się symbolem. Odbudowę kraju[121] rozpoczęto od[62] odbudowy[121] centrum[121]. Nie[+] ma bowiem sprawnie działającego[221] organizmu, kiedy porażone[212] są[57] jego[42] ośrodki[112] centralne[212]. W[66] ogólnym[261] bilansie strat ludzkich[222], tych[222] nie do[62] wyrównania[121], i strat materialnych[222], które[242] trzeba było wyrównywać ogromnym[251], trwającym[251] po[64] dziś dzień[141] wysiłkiem, Warszawa[/] zajmowała bardzo poważne[241] miejsce[141]. 
1816~Ryszka F.501~"Sprawa Polska' i sprawy Polaków~WP~1966~131~5
Kronikę mordów uzupełniały często wiadomości[112], które[212] wywierały równie[8] silne[241] wrażenie[141], zwłaszcza na[66] nas[46], wciąż jeszcze żołnierzach służby[121] czynnej[221]. Były[5] to[41] informacje[112] o[66] towarzyszach broni[121] poległych[262] w[66] bratobójczej[261] walce[161]. I tak w[66] połowie[161] kwietnia na[66] ulicach Lublina[/] zamordowano skrytobójczo podporucznika[141] Stefanię[/] Jacheć[/][141], oficera[141] politycznego[241] z[62] pierwszej[221] Armii[121], i porucznika[141] Ungera[/][141]. Szóstego[221] lipca na[66] Białostocczyźnie[/][161] oddział[111] pierwszego[221] praskiego[221] pułku[121] piechoty[121] ze[62] słynnej[221] dywizji[121] kościuszkowskiej[221] otoczył bandę terrorystyczną[241] NSZ[=]. 
1817~Tazbir J.~Historia kościoła katolickiego w Polsce~WP~1966~104~19{?}
Przy[66] kościele założono też z[62] inicjatywy[121] Hozjusza[/][121], który[211] jednak nie doczekał realizacji[121] swego[221] projektu, hospicjum[141] polskie[241]; zatrzymywali[501] się w[66] nim[46] studenci i pielgrzymi przybywający[212] do[62] Rzymu[/]. Ubożsi mogli tam[8] mieszkać darmo. Dzięki[63] fundacjom stypendialnym[232] biskupów[122], uczynionym[232] między[+] innymi przez[64] Jakuba[/][141] Zadzika[/][141], stało[501] się ono ważnym[251] punktem oparcia[121] dla[62] kształcącej[+] się[221] w[66] Rzymie[/] młodzieży[121] polskiej[221] [&] 
1818~Trawkowski S.~Jak powstała Polska~WP~1966~216~13
W[66] tym[261] samym[261] jednak czasie powiększał Henryk[/] swą[241] siłę wojskową[241] oraz wzmacniał organizację państwa[121], korzystając z[62] pomocy[121] episkopatu. Rozpoczął szybką[241] budowę znacznej[221] liczby[121] grodów obronnych[222], mających[222] zapewnić lepsze[241] zabezpieczenie[141] przed[65] najazdami węgierskimi. Przygotowywał[501] się do[62] nowych[222] walk z[65] Węgrami[/], podbijając plemiona[142] słowiańskie[242], które[212] by mogły[54] stać[501] się kiedyś ich[42] sojusznikami. 
1819~Salmonowicz S.~Francja pod jakobińską gwiazdą~WP~1966~18~20
Jakobini  to[41] w[64] myśl[141] intencji[122] założycieli[122] klub[111] parlamentarny[211] lewicy[121] Zgromadzenia[121] Narodowego[221]. Jego[42] deputowani, dążąc do[62] oparcia[+] się[121] o[64] władze[142] paryskie[242] w[66] walce[161] z[65] dworem królewskim[251], zdemokratyzowali swe[242] obrady[142], rozszerzając skład[141] klubu, który[211] stawał[501] się w[64] miarę rozwoju[121] rewolucji[121] nieoficjalnym[251] ośrodkiem władzy[121]. Opinie[112] wyrażane[212] na[66] zebraniach klubu jakobinów[122] poważnie wpływały na[64] dalszy[241] bieg[141] wypadków, [&] 
1820~Jaremko-Pytowska Z.~Henri Barbusse~WP~1966~54~19
Takie[212] i tym[232] podobne[212] fragmenty[112] stanowią podbudowę dwóch[32] scen w[66] których[262] najpełniej wyraża[501] się ideologia powieści[121]. W[66] pierwszej[261] z[62] nich[42] Barbusse[/] powierza obowiązek[141] uogólnienia[121] nauki[121] płynącej[221] z[62] wojennych[222] doświadczeń jednej[231] ze[62] swych[222] postaci[122], w[66] drugiej[261] zabiera głos[141] sam[211]. Pierwsza jest[57] wpleciona w[64] opis[141] zwycięskiego[221] natarcia[121] oddziałów francuskich[222] na[64] nieprzyjacielskie[242] okopy[142] [&] 
1821~Jaremko-Pytowska Z.~Henri Barbusse~WP~1966~117~20
Wychodząc z[62] założenia[121], że świat[111] osiągnął taki[241] okres[141] rozwoju[121] kiedy przy[66] całej[261] różnorodności[161] kierunków i tendencji[122] ideologicznych[222] każdy[211] myślący[211] człowiek musi dokonać zasadniczego[221] wyboru między[65] postawą zachowawczą[251], czyli obroną ustroju[121] kapitalistycznego[221], a postawą rewolucyjną[251], czyli walką o[64] jego[42] radykalną[241] zmianę, wyprowadził stąd wniosek[141], iż uchylanie[+] się[111] od[62] polityki[121] względnie ignorowanie[111] jej[42] jest równoznaczne[211] z[65] uchylaniem[+] się od[62] odpowiedzialności[121] za[64] to[44], w[66] jakich[262] warunkach walka będzie[56] się toczyć[511] i jaki[211] będzie jej[42] przebieg[111]. 
1822~Nieuważny~Ilja Erenburg~WP~1966~10~15
Zasady[112] artystyczne[212] symbolizmu stanowiły pochodną[141] światopoglądu jego[42] przedstawicieli[122], który[211] opierał[501] się na[66] dwóch[36] podstawowych[262] filarach: na[66] konsekwentnym[261] indywidualizmie i równie konsekwentnym[261] idealizmie filozoficznym[261] zabarwionym[261] mistycyzmem. Kult[111] Nietzschego[/][121], kult[111] Schopenhauera[/][121], propagowanie[111] teozofii[121] i antropozofii[121], zainteresowanie[111] okultyzmem, hasła[112] sztuki[121] wolnej[221], autonomicznej[221], społecznie niezaangażowanej[221]  oto główne[212] kierunki[112] zainteresowań symbolistów[122]. 
1823~Sawrymowicz E.~Juliusz Słowacki~WP~1966~171~1
Silne[212] są w[66] poemacie akcenty[112] antycarskie[212], pokazana jest[57] też postać[111] Grzegorza[/][121] Szesnastego[/][221], który[211] cierpi męki[142] piekielne[242] za[64] swą[241] bullę potępiającą[241] powstanie[141] polskie[241]. W[66] poemacie znalazły wyraz[141] nowe[212] idee[112], które[212] dojrzały[5] w[66] poecie[161] w[66] ciągu[161] wędrówki[121] po[66] krajach wschodnich[262]; tu po[64] raz[141] pierwszy[241] występuje ostra krytyka[111] sarmatyzmu, to[41] jest dawnej[221] polskiej[221] szlachetczyzny[121]. Krytyka[111] ta będzie[56] odtąd w[66] twórczości[161] Słowackiego[/][121] przybierała[52] na[66] sile i osiągnie charakter[141] potępienia[121] tych[22] cech dawnej[221] szlachty[121], które[212] doprowadziły kraj[141] do[62] klęski[121] i upadku[121]. 
1824~Suchodolski B.~Oświata a gospodarka narodowa~WP~1966~158~16
Innym[251] zespołem pytań są pytania[112] dotyczące[212] jakości[121] tej[221] "produkcji[121]", jaką[241] daje system[111] szkolny[211]. Oczywiście jakość[111] ta bywa[57] dość często oceniana; pedagogowie i psychologowie mają swoiste[242] miary[142] tej[221] oceny[121], wyrażające[242] pewne[242] założenia[142] idealne[242], dotyczące[242] postawy[121] człowieka[121] i jego[42] psychicznego[221] zdrowia, jego[42] osobowego[221] rozwoju[121] lub jego[42] ogólniejszego[221] powołania[121]. Zwłaszcza odniesienie[111] do[62] tak zwanego[221] ideału człowieka[121] lub obywatela[121] wydaje[501] się w[66] tych[262] środowiskach badawczych[262] słuszne[211] i pożyteczne[211]. 
1825~Pszczołowski T.~Praca człowieka~WP~1966~76~4
Chrześcijaństwo[111], które[211] zjawiło[501] się w[66] ustroju[161] niewolniczym[261], nie zmieniło panujących[222] poglądów na[64] pracę. Wprawdzie wśród[62] pierwszych[222] chrześcijan[122], którzy należeli w[66] przeważającej[261] większości[161] do[62] klasy[121] uciskanej[221]  niewolników[122], którzy rekrutowali[501] się z[62] proletariatu miejskiego[221]  panowały poglądy[112] komunistyczne[212] podkreślane[212] niekiedy nie tylko wspólną[251] konsumpcją, lecz nawet wspólną[251] własnością środków produkcji[121]  niemniej jednak dość szybko zostały[57] one zarzucone[212], przynajmniej w[66] oficjalnym[261] nurcie kościoła. 
1826~Przecławski K.~Miasto i człowiek~WP~1966~15~7
Przyczyny[112] intensywnych[222] procesów urbanizacyjnych[222], jakie[212] zachodzą u[62] nas[42] po[66] drugiej[261] wojnie światowej[261], podzielić można (niezupełnie ściśle) na[64] "zewnętrzne[242]" i "wewnętrzne[242]". Przyczyny[112] "zewnętrzne[212]" to[41] przede[+] wszystkim przemiany[112] społeczno-ustrojowe[212], wynikająca z[62] nich[42] industrializacja kraju[121] i zapotrzebowanie[111] rąk do[62] pracy[121] w[66] miastach oraz upowszechnienie[111] oświaty[121] i rozwój[111] tak zwanej[221] kultury[121] masowej[221]. 
1827~Podgórecki A.~Zasady socjotechniki~WP~1966~114~16
Stwierdzono, że scentralizowany[211] przebieg[111] informacji[122] ułatwia identyfikację przywódcy[121], zmniejsza stopień[141] wzajemnego[221] przystosowania[121] do[62] siebie[42] członków[122] grupy[121], daje większą[241] satysfakcję tym[232], którzy są bliżej jednostki[121] centralnej[221], mniejszą[241] tym[232], którzy są na[66] peryferiach, zwiększa wydajność[141] wtedy, gdy działalność[111] jednostek uzupełnia[501] się nawzajem, a nie po[+] prostu sumuje. Jednakże w[66] ostatnich[262] badaniach stwierdzono w[66] formie[161] hipotezy[121] ogólnej[221], [&] 
1828~Podgórecki A.~Zasady socjotechniki~WP~1966~131~28
Oczywiście w[66] każdym[261] z[62] tych[222] stanowisk tkwi jakieś[211] racjonalne[211] jądro[111] i nie[+] ma dziś nikogo[42], kto by bezapelacyjnie odrzucał[54] jakąkolwiek[241] z[62] tych[222] form użyteczności[121] psychologii[121]. Różnice[112] polegają jedynie na[66] tym[46], który[241] aspekt[141] uważa się[41] za[64] podstawowy[241]. Wysuwanie[111] na[64] czoło[141] słabości[122] i ułomności[122] ludzkich[222] i potrzeby[121] pomocy[121] grozi "patologizacją" psychologii[121] praktycznej[221], na[64] co[44] narzeka już wielu[32] obserwatorów[122] stanu współczesnej[221] psychologii[121]. 
1829~Bielicki W., Zagórski K.~Robotnicy wczoraj idziś~WP~1966~114~16
W[66] tysiąc dziewięćset dwudziestym[261] siódmym[261] roku[161] na[64] jedno[241] łóżko[141] przypadały przeciętnie dwie[31] osoby[112]. Stwierdzenie[111] to[211] nie wymaga komentarzy. Obecnie w[66] Warszawie[/][161] i Zagłębiu[/][161] sytuacja, choć dużo lepsza niż przed[65] wojną, nie jest jeszcze dobra[211]; mieszkańcy Łodzi[/][121] natomiast mebli do[62] spania[121] mają wystarczającą[241], a nawet przewyższającą[241] podstawowe[242] potrzeby[142] liczbę. Jeśli pomimo[64] to[44] w[66] siedemdziesięciu[36] i czterech[36] dziesiątych[162] procenta rodzin robotników[122] łódzkich[222] spotykamy[501] się ze[65] wspólnym[251] spaniem, jest to[41] wynikiem nie[+] tyle konieczności[121], [&] 
1830~Sachs I.~Kształt niepodległości~WP~1966~9~5
Po[+] drugie, nowe[212] państwa[112] Świata Trzeciego[221] są żywotnie zainteresowane[212] w[66] utrzymaniu[161] pokoju[121] światowego[221], grozi im[43] bowiem nie tylko, jak[9] i reszcie[131] ludzkości[121], atomowa zagłada, ale również recydywa kolonialna pod[65] płaszczykiem interwencji[121] w[64] konflikt[141] lokalny[241]. Agresja imperializmu amerykańskiego[221] w[66] Wietnamie[/] może[5] tu służyć przykładem. 
1831~Michałowski K.~Nie tylko piramidy~WP~1966~57~16
Z[62] tych[222] kronik już w[66] starożytności[161] sporządzano suche[242] wyciągi[142], podające[242] przede[+] wszystkim kolejność[141] panowania[121] królów[122]. Niektóre[212] z[62] tych[222] dokumentów przetrwały do[62] naszych[222] czasów, jak[9] na[64] przykład[141] słynny[211] kamień[111] z[62] Palermo[/][121], pochodzący[211] z[62] drugiej[221] dynastii[121], annały[112] Totmesa[/][121] Trzeciego[/][221] wykute[12] na[66] murach jego[42] świątyni[121] w[66] Karnaku[/][161], listy[112] królewskie[212] Seti[/][121] Pierwszego[/][221] w[66] jego[42] świątyni[161] w[66] Tebach[/] i podobne[212], wykute[212] na[64] polecenie[141] Ramzesa[/][121] Drugiego[/][221] w[66] Abydos[/][161]. 
1832~Michałowski K.~Nie tylko piramidy~WP~1966~189~28
Nie[+] ma gałęzi[121] sztuki[121] w[66] tym[261] okresie, która, by nie osiągnęła[54] najwyższej[221] doskonałości[121] zarówno technicznej[221], jak[9] i artystycznej[221]. Malarstwo[111] przeżywa wówczas swój[241] "złoty[241] wiek[141]". Staje[501] się ono w[66] pełni[161] samodzielną[251] gałęzią sztuki[121], gdy w[66] poprzednich[262] okresach, z[65] małymi wyjątkami (na[64] przykład[141] w[66] Beni[+] Hassan[/][161], było[57] ono ograniczone[211] prawie[8] wyłącznie do[62] podkreślania[121] walorów płaskorzeźby[121], do[62] polichromii[121] reliefów[122] i posągów). 
1833~Margul T.~Mity z pięciu części świata~WP~1966~41~12
Wiele[31] jeszcze, bardzo wiele[31] podobnych[222] opowieści[122] krążyło wśród[62] mieszkańców[122] wysp polinezyjskich[222]. Podane[212] tu historie[112] pierwszej[221] kochającej[+] się[221] pary[121] Rangi-Watea[/] i Papy-Papatua[/], ich[42] dzieci[122], zwłaszcza Tangoroy[/] i Tane[/], wnuka[121] Oro[/], założyciela[121] misteriów na[66] Raiatei[/], tysiąckrotnego[221] czarodzieja[121] Mauia[/], wszystkie[212] przytoczone[212] wątki[112] narracyjne[212] stanowią jedynie przewodnią[241] nić[141] mitologii[121] polinezyjskiej[21]. Trzeba było nieraz z[65] żalem opuścić liczne[242] odchylenia[142] i odmiany[142] lokalne[242]. 
1834~Margul T.~Mity z pięciu części świata~WP~1966~195~21
Niniejszy[211] zarys[111] mitologii[121] fińskiej[221] wykazuje pewne[242] odchylenia[142] od[62] tekstu Ldieresis onnrota[/][121], stara[501] się bowiem uwzględnić bogaty[241] dorobek[141] naukowej[221] krytyki[121] folklorystycznej[221] Kalewali[/][121], jaki[211] narósł od[62] stu[32] lat życia[121] epopei[121]. Uwypuklony[211] w[66] nim[46] zostanie[57] najstarszy[211] przedchrześcijański[211], autentycznie fiński[211] podkład[111] mitologiczny[211]. Późniejsze[212] nawarstwienia[112] katolickie[212] (do[62] luteranizacji[121] Finlandii[/][121] przez[64] ucznia[141] Lutra[/][121] biskupa[141] Mikaela[/][141] Agricolę[/] w[66] latach tysiąc pięćset dwadzieścia trzy  tysiąc pięćset sześćdziesiąt i historyczne[212] zostaną[57] pominięte[212]). 
1835~Sawicki J.~Tajniki dyscypliny~Iskry~1965~81~3
Kulisy[112] cyrku[121] ukazują też, jak[9] współgrają reguły[112] dyscypliny[121], obowiązujące[212] w[66] tym[261] zawodzie, z[65] zasadą umiarkowanego[221] ryzyka[121], którego[221] margines[111] jest tu wyjątkowo szeroki[211]. Społeczeństwo[111] bowiem toleruje dość poważne[241] niebezpieczeństwo[141] grożące[241] zdrowiu[131] i życiu[131] aktorów[122]. Ci[212] z[62] kolei[121] podejmując[501] się takiej[221] pracy[121], wyraźnie je[44] akceptują. Dopuszczalne[211] ryzyko[111], określające[211] granice[142] niebezpieczeństwa[121] dla[62] widzów[122], jest tu również znacznie większe[211], [&] 
1836~Sawicki J.~Tajniki dyscypliny~Iskry~1965~106~16
Zobowiązując z[62] kolei[121] kierowcę do[62] tak dalece posuniętej[221] ostrożności[121] i dyscypliny[121], zatamowalibyśmy cały[241] ruch[141] pojazdów mechanicznych[222]. Kierowca byłby[57] w[66] rezultacie zmuszony[211] poruszać[501] się w[66] tempie żółwia[121] nawet po[66] pustych[262] i najlepszych[262] drogach. Musiałby się bowiem pod[65] rygorem sankcji[122] prawnych[222] liczyć[501] zawsze z[65] tym[45], że wszyscy przechodnie i podróżnicy to[41] potencjalni szaleńcy, [&] 
1837~Kowalski S.~Spór o religię pierwotną~Iskry~1966~6~5
Etnografia pomaga w[66] interpretacji[161] i we[66] właściwym[21] rozumieniu[161] materiału zebranego[221] przez[64] archeologów[142]. Malowidła[112] jaskiniowe[212], dzieła[112] plemion zamieszkujących[222] jeszcze dziś Australię[/] Zachodnią[241] i inne[242] części[142] świata, pomogły ustalić magiczno-religijny[241] charakter[141] rysunków pochodzących[222] z[62] epoki[121] prehistorycznej[221]. Badanie[111] wierzeń religijnych[222] ludów, które[212] żyją nadal w[66] ustroju[161] plemienno-rodowym[261], ma duże[241] znaczenie[141] dla[62] studiów nad[65] genezą religii[121], [&] 
1838~Kowalski S.~Spór o religię pierwotną~Iskry~1966~131{?}~5
Pozostałości[142] animalizmu odnajdujemy także w[66] religii[161] dawnego[221] Izraela[/][121], między[+] innymi w[66] postaci[161] zakazów spożywania[121] mięsa[121] pochodzącego[221] z[62] pewnych[222] gatunków zwierząt, w[66] obrzędzie jedzenia[121] baranka[121] w[66] czasie Paschy[/]. Przedstawienie[111] Chrystusa[/][121] jako[62] baranka[121], Ducha[/][121] Świętego[/][221] zaś jako[62] gołębicy pozwala przypuszczać, że i w[66] chrześcijaństwie pozostały[5] jakieś[212] nikłe[212] ślady[112] tej[221] formy[121] religii[121], [&] 
1839~Kowalski S.~Spór o religię pierwotną~Iskry~1966~225~1
Jeśli bogowie przez[64] długi[241] okres[141] nie chcą zesłać na[64] ziemię deszczu[121], wówczas mieszkańcy Syjamu[/] usuwają ich[42] posągi[142] ze[62] świątyń i ustawiają je[44] w[66] promieniach piekącego[221] słońca[121], sądząc, że w[64] ten[241] sposób[141] bogowie najlepiej zrozumieją, iż ludziom potrzebny[211] jest deszcz[111]. Jeśli zaś pragną przerwania[121] długotrwałego[221] deszczu[121] zrywają dachy[142] świątyń, pragnąc, by[9] strumienie[112] wody[121] spadały na[64] głowy[142] posągów. 
1840~Cyprian T., Sawicki J.~Nie oszczędzać Polski~Iskry~1965~457~13
Trzy[31] wyżej wymienione[212] dokumenty[112] wskazują, że termin[111] zniszczenia[121] Polski[/][121], postanowiony[211] i planowany[211] przed[65] rokiem, został[57] w[64] definitywny[241] sposób[141] ustalony[211] przez[64] Hitlera[/][141] dopiero na[+] krótko przed[65] dniem dwudziestego[221] drugiego[221] sierpnia tysiąc dziewięćset trzydziestego[221] dziewiątego[221] roku[121]. Z[62] dokumentów tych[222] wynika również, że chociaż Hitler[/] żywił nadzieję uniknięcia[121] konfliktu z[65] Wielką[/][251] Brytanią[/] i Francją[/], dokładnie wiedział, iż grozi mu to[211] niebezpieczeństwo[111], lecz mimo[64] to[44] zdecydował[501] się je[44] przyjąć. 
1841~Kleer J.~ZSRR - pół wieku przemian gospodarczych~PWN~1967~44~13
Ten[241] zabieg[141] porównawczy[241] można zastosować w[66] odniesieniu[161] do[62] republik radzieckich[222]. Jest to[41] o[+] tyle istotne[211], że w[66] przeszłości[161] istniały między[65] poszczególnymi terenami różnice[112] bardzo duże[212]; jest rzeczą przy[66] tym[46] zrozumiałą[251], że mimo[62] polityki[121] zmierzającej[221] do[62] wyrównania[121] różnic, nie udało[501] się jeszcze zlikwidować dysproporcji[122], a całkowita ich[42] likwidacja jest, chyba, w[+] ogóle niemożliwa. 
1842~Kleer J.~ZSRR - pół wieku przemian gospodarczych~PWN~1967~113~30
Jeżeli spojrzymy na[64] proces[141] kolektywizacji[121] z[62] punktu widzenia[121] produkcji[121] zbóż, to[9] stwierdzimy, że wprawdzie w[66] okresie przedwojennym[261] produkcja ta nie wzrosła w[66] stosunku[161] do[62] okresu przed[65] kolektywizacją, ale zwiększyły[501] się znacznie zakupy[112] państwowe[212]. Świadczą o[66] tym[46] dane[112] z[62] tablicy[121] dwudziestej[221] dziewiątej[221] obrazujące[212] globalne[242] zbiory[142] zbóż, wydajność[141] zbóż z[62] hektara i zakupy[142] państwowe[242] zboża[121]. 
1843~Kleer J.~ZSRR - pół wieku przemian gospodarczych~PWN~1967~148~30
Szybki[211] wzrost[111] spożycia[121] jako[61] czynnik[111] określający[211] rozwój[14] jest[57] uwarunkowany[211] podwójnie: związek[111] między[65] wzrostem produkcji[121] a odpowiednim[251] wzrostem stopy[121] życiowej[221] powinien być wytyczną[151] gospodarki[121] socjalistycznej[221] i równocześnie przyczynić[501] się do[62] efektywniejszego[221] gospodarowania[121] przez[64] materialne[241] zainteresowanie[141] pracowników[122] wynikami produkcji[121]. 
1844~Wallis A.~Socjologia wielkiego miasta~PWN~1967~10~9
Współczesna cywilizacja słabo panuje nad[65] rozwojem miasta[121], a jego[42] żywiołowy[211] rozrost[111] i codzienne[212] przemiany[112] stale[8] nas[44] zaskakują i zastanawiają. Cóż[8] dopiero rozwój[111] miast dalekich[222], egzotycznych[222], znanych[222] nam z[62] drugiej[221] ręki[121] lub z[62] przelotnej[221] bytności[121]. Mimo[+] że wiadomości[112] o[66] nich[46] docierają do[62] nas[42] niezliczonymi kanałami, informacji[122] tych[222] nigdy nie jest za[+] dużo. 
1845~Wallis A.~Socjologia wielkiego miasta~PWN~1967~52~16
Z[65] chwilą, gdy na[66] obszarze miasta[121] powstaje kilka[31] lub wiele[31] dzielnic narodowościowych[222] (Nowy[/][211] Jork[/][111] i Chicago[/][111]), ich[42] wzajemną[241] hierarchię wyznacza prestiż[111] poszczególnych[222] zbiorowości[122] narodowościowych[222] lub etnicznych[222]. W[66] miastach europejskich[262] przeważają w[66] tej[261] chwili[161] nie getta[112], lecz dzielnice[112] o[66] wysokim[261] procencie cudzoziemców[122], którzy kształtują charakter[141] i prestiż[141] poszczególnych[222] ulic. Paryż[/][111] ma takie[242] skupiska[142] arabskie[242], hiszpańskie[242], włoskie[242], Londyn[/][111]  liczne[242] skupiska[142] azjatyckie[242] i afrykańskie[242]. 
1846~Wallis A.~Socjologia wielkiego miasta~PWN~1967~169~29
Jak[9] wspominaliśmy, mimo[62] znacznych[222] wysiłków społeczeństwo[111] nie panuje nad[65] rozwojem wielkich[222] miast. W[66] "najbardziej" kapitalistycznych[262] krajach państwo[111] i władze[112] lokalne[212] zmuszone[212] są[57] ingerować w[64] procesy[142], które[212] grożą miastom katastrofą. Zbliżają[501] się one jednak z[62] roku[121] na[64] rok[141] coraz bliżej do[62] stanu krytycznego[221]. Jest to[41] perspektywa sygnalizowana od[+] dawna, zarówno w[66] artykułach publicystycznych[262], jak[9] i w[66] opasłych[262] tomach miejskich[222] statystyk[122]. 
1847~Kuderowicz Z.~Dilthey~WP~1967~178~18
Świadomość[111] przeżycia[121] i jego[42] właściwości[112], jego[42] istnienie[111] dla[62] mnie[42] i to[41], co[41] w[66] nim[46] istnieje dla[62] mnie[42], stanowią jedność[141]. Przeżycie[111] nie jawi[501] mi się jako[61] przedmiot[111], ale jego[42] istnienie[111] dla[62] mnie[42] jest identyczne[211] z[65] tym[45], co[41] w[66] nim[46] istnieje dla[62] mnie[42]. Tego[42], co[41] obecne[211], w[66] przeżyciu[161], nie można oglądać z[62] różnych[222] pozycji[122] w[66] przestrzeni[161]. 
1848~Kuderowicz Z.~Dilthey~WP~1967~181~18
Takie[211] fundamentalne[211] doświadczanie[111] wspólnoty[121] przenika całe[241] pojmowanie[141] świata duchowego[221]. W[66] nim[46] łączy[501] się świadomość[111] swoistości[121] jaźni[121] i zarazem podobieństwa[121] do[62] innych[222] ludzi[122], indywidualności[121] i tożsamości[121] natury[121] ludzkiej[221]. Stanowi[5] ono warunek[141] rozumienia[121]. Poczynając od[62] elementarnej[221] interpretacji[121], wymagającej[221] jedynie znajomości[121] znaczenia[121] słów i reguł, zgodnie z[65] którymi wiążą[501] się one w[64] sensowne[242] zdania[142], poczynając zatem od[62] wspólnoty[121] mowy[121] i myślenia[121], [&] 
1849~Leśniak K.~Franciszek Bacon~WP~1964~77~25
I w[66] tej[261] właśnie postawie[161] wyraża[501] się rzeczywista różnica między[65] filozofią starożytną[251] i średniowieczną[251] z[62] jednej[221], a nowożytną[251] z[62] drugiej[221] strony[121]. Bacon[/][111] jako[61] reprezentatywny[211] myśliciel[111] renesansowy[211] koncentruje wszystkie[242] wysiłki[142] na[66] obmyślaniu[161] sposobów opanowania[121] przyrody[121]. Wzrok[141] swój[241] kieruje nie w[64] zaświaty[142], lecz na[64] fizyczne[242] procesy[142] przyrody[121], chcąc podpatrzyć wszystkie[242] jej[42] tajemnice[142], przebiegi[142], układy[142], aby[9] tym[9] bezwzględniej zawładnąć jej[42] mechanizmem. 
1850~Płużański T.~Mounier~WP~1967~61~1
Personalizm[111] jest filozofią, a nie tylko postawą. Jest on filozofią, ale nie systemem  powiadał Emmanuel[/] Mounier[/]. Personalizm[111] nie unika systematyzacji[121], ale nie dąży do[62] konstruowania[121] zesztywniałych[222] schematów. Jest wyrazem rzeczywistości[121] zmiennej[221] i dynamicznej[221], bowiem sam[211] jest ruchem personalizacji[121], nieustanną[251] zmiennością życia[121] osobowego[221]. Dlatego historia osoby[121] jest równoległa z[65] historią personalizmu. 
1851~Płużański T.~Mounier~WP~1967~211~10
Świadomość[111] osobowa najpierw potwierdza[501] się, przyjmując swoje[241] środowisko[141] naturalne[241]. Pierwszym[251] zabiegiem każdego[221] życia[121] twórczego[221] jest akceptacja rzeczywistości[121]. Ten, kto ją odrzuca, postępuje nierozsądnie, a jego[42] działalność[111] wykoleja[501] się. Jednakże ta akceptacja jest jedynie pierwszym[251] krokiem. Przystosować[501] się za[+] bardzo  to[41] znaczy oddać[501] się w[64] niewolę rzeczy[122]. Człowiek komfortu jest niewolnikiem przedmiotów swojego[221] upodobania[121], [&] 
1852~Kryszczukajtis W.~Jego ekscelencja miasto~WP~1967~58~12
Za[65] ostatnim[251] ciągnęła[501] się fosa. Jeden[211] z[62] murów wzmocniony[211] był[57] wieżami, rozstawionymi co[64] czterdzieści[34] cztery[34] metry[142]. Archeologowie którzy dokopali[501] się resztek piętnastu[32] takich[222] wież, uważają, że wzdłuż[62] całego[221] muru osadzonych[222] było ponad[8] trzysta[31] wież. Skomplikowany[211] system[111] urządzeń hydrotechnicznych[222] pozwalał ponadto  w[66] razie najścia[121] wrogów[122] zatopić całą[241] nizinę otaczającą[241] miasto[141]. 
1853~Kryszczukajtis W.~Jego ekscelencja miasto~WP~1967~60~19
Z[62] zapisków wynika, że Nebokadnezar[/] pokrył wieżę glazurowymi cegłami, by[9] odbijały blaski[142] słońca[121]. Odbudowana przez[64] niego[44] wieża była[5] monumentalna: dziewięćdziesiąt metrów szerokości[121], dziewięćdziesiąt metrów długości[121] i również na[64] dziewięćdziesiąt[34] metrów wysoka. Być może[5], iż Babilończycy budowali wieżę na[64] wzór[141] kształtu ziemi[121], która według[62] ich[42] pojęcia[121] miała formę piramidy[121] o[66] siedmiu[36] potężnych[262] stopniach. Na[66] najwyższym[261] jej[42] tarasie leżał... Babilon[/][111]. 
1854~Kryszczukajtis W.~Jego ekscelencja miasto~WP~1967~227~1
Tokio[/][211] zwane[211] jest[57] miastem pożarów i trzęsień ziemi[121]. W[66] swej[261] pięćsetletniej[261] historii[161] niszczone[211] ono było[57] sto[34] czterdzieści[34] cztery[34] razy[142], w[66] tym[46] dwadzieścia[34] pięć[34] razy[122] całkowicie. Przeciętnie notuje się[41] tu sto[34] dwadzieścia[34] sześć[34] trzęsień ziemi[121] w[66] roku[161], a jak[9] podaje japoński[211] dziennik[111] ["]Jomiuri[/]["], w[66] ciągu[161] trzech[32] pierwszych[222] miesięcy tysiąc dziewięćset sześćdziesiątego[221] trzeciego[221] roku[121] wybuchło w[66] Tokio[/][161] trzy[31] tysiące[112] dziewięćset[31] pożarów. 
1855~Koberdowa I.~Polska Wiosna Ludów~WP~1967~151~1
Po[66] wybuchu[161] w[66] lutym i w[66] marcu tysiąc osiemset czterdziestym[261] ósmym[261] roku[161] rewolucji[122] w[66] całej[261] niemal Europie[/][161] nikt nie wierzył, że fala wydarzeń zatrzyma[501] się u[62] granic Rosji[/][121] i że Królestwo[/][111] Polskie[/][211], teren[111] ożywionej[221] działalności[121] spiskowej[221], zachowa[501] się zupełnie biernie. Emigranci polscy, których[222] ogromna większość[111] pochodziła z[62] Królestwa[/][121], oczekiwali z[62] dnia na[64] dzień[141] wieści[121] o[66] wybuchu[161] powstania[121] i szykowali[501] się do[62] powrotu. 
1856~Koberdowa I.~Polska Wiosna Ludów~WP~1967~175~19
Wzywał do[62] jak[+] największej[221] frekwencji[121] w[66] wyborach, aby[9] Polacy zdobyli większość[141] mandatów, co[41] byłoby poważnym[251] argumentem na[64] rzecz[141] polskości[121] Poznańskiego[/][121] i mogłoby pomóc w[66] walce[161] przeciwko[63] podziałowi prowincji[121]. Akcję wyborczą[241] prowadzono więc pod[65] hasłami narodowymi. Duchowieństwo[111] dołączyło do[62] tego[42] hasło[141]: wybierać katolików[142]; ponieważ w[66] większości[161] Niemcy byli ewangelikami, propaganda ta miała zapewnić głosy[142] kandydatom polskim[232]. 
1857~Leśnodorski B.~Rozmowy z przeszłością~WP~1967~18~13
Co[41] więcej, zainteresowania[112] historyków[122] i socjologów[122] szczęśliwie skupiają[501] się coraz częściej na[66] tej[261] sferze[161] ludzkiej[221] mentalności[121], przez[64] którą[241] i w[66] przeszłości[161] przechodziły, i dziś biegną niezwykle istotne[212] powiązania[112] pomiędzy[65] ekonomiką, polityką i życiem umysłowym[251]. Krzyżują[501] się one i łączą  używając języka cybernetyki[121] w[66] sprzężeniach elementów działających[222]. Wszystko[41] bowiem, czym[45] jesteśmy, i wszystko[41], co[44] tworzymy, [&] 
1858~Leśnodorski B.~Rozmowy z przeszłością~WP~1967~48~8
Tworzenie[111] biskupstw i arcybiskupstw w[66] ówczesnych[262] granicach państwowych[262], czyli na[66] obszarach narodowych[262], sprzyjało w[66] klimacie jednolitej[221] ideologii[121] i przy[66] związku[161] z[65] władzą państwową[251] zwartości[121] tych[222] terytoriów, z[62] czego skorzystała także najstarsza Polska[/][111]. Przyczyniało[501] się to[41] skutecznie do[62] oporu przeciw[63] niemieckiemu parciu[131] na[64] wschód[141], i do[62] rozwinięcia[121] idei[121] suwerenności[121] państwowej[221]. 
1859~Stankiewicz Z.~Dzieje wielkości i upadku Aleksandra Wielopolskiego~WP~1967~141~30
W[66] Warszawie[/][161], a potem[8] w[66] całym[261] kraju[161] zawrzało. Swoją[251] otwartością margrabia przyczynił przeciwników[142] i sobie[43], i samej[231] idei[131] ugody[121]. Podchwycono ostrość[141] i niezręczność[14] przemówienia[121], utożsamiono przy[66] tym[46] atak[141] na[64] kościół[141] z[65] atakiem na[64] polskość[141]. Oburzyli[501] się księża i klerykałowie. Czerwoni[112] wykorzystali moment[141] dogodny[241] do[62] zdyskredytowania[121] nielubianego[221] arystokraty. 
1860~Zahorski A.~Warszawa w powstaniu kościuszkowskim~WP~1967~87~21
Sława wydarzeń warszawskich[222] szerokim[251] echem rozbrzmiała po[66] Francji[/][161] i Niemczech[/]. A tymczasem w[66] zwycięskiej[261] stolicy[161] krzątano[501] się wokół[62] zebrania[121] owoców zwycięstwa[121]. Pierwszy[211] rozdział[111] dziejów powstańczej[221] stolicy[121]  wyparcie[111] wrogów[122] z[62] miasta[121]  został[57] zamknięty[211]. Teraz należało utworzyć władze[142], zbroić[501] się i nagrodzić zwycięski[241] lud[141]. Jest to[41] już jednak następny[211] etap[111] w[66] dziejach miasta[121], pełen dramatycznych[222] spięć i walk wewnętrznych[222] o[64] charakter[141] powstania[121], o[64] jego[42] społeczną[241] treść[141]. 
1861~Spieralski Z.~Awantury mołdawskie~WP~1967~82~29
Ale ambicje[112] Grittiego[/][121] sięgały dalej. Nosił[501] się z[65] zamiarem opanowania[121] dla[62] siebie[42] Wołoszczyzny[/][121] i Mołdawii[/][121], a następnie Węgier[/][122], w[66] czym[46] liczył na[64] zgodę sułtana[121]. Od[62] niego[42] to[8] przyszło do[62] Polski[/][121] ostrzeżenie[111], by[9] nie występować przeciwko[63] hospodarowi[131] mołdawskiemu bez[62] porozumienia[121] z[65] Sulejmanem[/]. Ostrzeżenie[14] to[241] przyjęto z[65] wdzięcznością i na[66] początku[161] lutego tysiąc pięćset trzydziestego[221] pierwszego[221] roku[121] wyjechał do[62] Stambułu[/] Jan[/] Ocieski[/][111], [&] 
1862~Spieralski Z.~Awantury mołdawskie~WP~1967~168~15
Trudno było Polsce[/][131] utrzymać w[64] ryzach Kozaków[142], a i Turcy byli często bezsilni wobec[62] samowoli[121] Tatarów[122]. Mimo[62] zawartych[222] porozumień najazdy[112] jednych[222] i drugich[222] trwały[5] nieprzerwanie[8]. Turcy coraz natarczywiej domagali[501] się od[62] sułtana[121], by[9] skończył wojnę z[65] Persją[/], a zwrócił[501] się przeciwko[63] Kozakom i Polsce[/][131]. Jednak niepowodzenia[112] w[66] wojnie[161] perskiej[261] i zamieszki[112] związane[212] z[65] wstąpieniem na[64] tron[141] piętnastoletniego[221] Osmana[/][121] Drugiego[/][221], [&] 
1863~Łukasiewicz J.~Krach na giełdzie~WP~1967~122~7
Kryzys[111] skazał miliony[142] ludzi[122] na[64] głód[141] i nędzę. Liczba zatrudnionych[222] robotników[122] przemysłowych[222] znacznie zmalała. Zatrudnienie[111] w[66] przemyśle przetwórczym[261] zmniejszyło[501] się aż o[64] blisko[8] czterdzieści[34] procent[122], czyli czterdzieści[34] procent[122] robotników[122] wyrzucono na[64] bruk[141]! Tylko część[111] z[62] nich[42] mogła znaleźć pracę w[66] innych[262] dziedzinach. Największe[211] zmniejszenie[111] zatrudnienia[121] nastąpiło w[66] metalurgii[161] i przemyśle budowy[121] maszyn, gdzie zwolniono z[62] pracy[121] ponad[8] połowę robotników[122]. 
1864~Glaster B.~Mikołaj Gogol~WP~1967~10~28
Gogol[/] mieszkał na[66] prowincji[161]. Pierwsze[242] nauki[142] otrzymał w[66] domu[161], potem[8], od[62] sierpnia tysiąc osiemset osiemnastego[221] roku[121], przebywał kilkanaście[34] miesięcy w[66] szkole[161] powiatowej[261] w[66] Połtawie[/][161]. Nie był jednak w[66] sytuacji[161] tak szczęśliwej[261] jak[9] Puszkin[/], który[211] w[66] liceum[161] w[66] Carskim[/][261] Siole[/][161], tuż pod[65] Petersburgiem[/], nie tylko zdobywał niemały[241] zasób[141] wiedzy[121] w[66] dobrze prowadzonej[261], niejako wzorowej[261] uczelni[161], [&] 
1865~Glaster B.~Mikołaj Gogol~WP~1967~207~27
Bowiem w[66] "wiecznym[261] mieście" pisarz znalazł wreszcie to[44], czego próżno szukał w[66] Petersburgu[/][161]: harmonijną[241] i spoistą[241] społeczność[141], nie zdewaluowane[242] podstawowe[242] wartości[142] moralne[242], brak[141] zgubnych[222] namiętności[122] zwłaszcza żądzy[121] złota[121], ład[141] ducha[121], trwałość[141] poczucia[121] godności[121] ludzkiej[221], głębokie[241] zamiłowanie[141] do[62] sztuk pięknych[222]. Po[66] absurdalnym[261] Petersburgu[/][161] i odrażającym[261] Paryżu[/][161] Rzym[/][111] wydał[501] się Gogolowi[/] jedynym[251] miejscem wytchnienia[121] dla[62] udręczonego[221] bolesnymi problemami człowieka[121] dziewiętnastego[221] wieku[121]. 
1866~Możejko E.~Iwan Wazow~WP~1967~76~14
We[66] wspomnianym[261] już artykule o[66] Botewie[/][161], drukowanym[261] później, Wazow[/][111] powołuje[501] się na[64] nazwisko[141] Mickiewicza[/][121] po[64] to[44], aby[9] bronić swego[221] poglądu, że poezja wyłącznie patriotyczna, nie pogłębiona o[64] motywy[142] ogólnoludzkie[242], posiada wartość[141] przemijającą[241], historyczną[241], bowiem z[65] upływem czasu zmieniają[501] się upodobania[112], poszerzają[501] się horyzonty[112] potrzeb i społeczne[212] ideały[112] człowieka[121]. 
1867~Rytel J.~Jan Kochanowski~WP~1967~120~15
Program[141] kształtowania[121] języka narodowego[221] i rozwoju[121] literatury[121] pięknej[221] w[66] tym[261] języku budował Kochanowski[/] wraz z[65] wieloma innymi pisarzami współczesnymi. Wspólnie z[65] nimi przyswajał obce[242] wzory[142] piśmiennictwa[121] starożytnego[221] i renesansowego[221]. Mógł znaleźć poprzedników[142] w[66] kształtowaniu[161] tego[221] czy innego[221] gatunku[121] literackiego[221]. Ale ten[211] rodzaj[111] wyniesienia[121] stanowiska[121] poety ponad[64] wszystkie[242] inne[242] funkcje[142] i sytuacje[142] człowieka[121], [&] 
1868~Gerstman S.~Uczucia w naszym życiu~WP~1963~218~20
życie[111] nie może[5] zapewnić tylko sukcesów. Aby[9] osiągnąć powodzenie[141] dobrze jest przejść[5] przez[64] porażki[142]. Zebrane[212] wówczas doświadczenia[112] stanowią zazwyczaj warunek[141] późniejszych[222] pozytywnych[222] osiągnięć. Wykorzystując je[44], lepiej organizuje się[41] nowe[242] działania[142], umiejętniej usuwa przeszkody[142] i unika trudności[122]. Z[62] drugiej[221] jednak strony[121] niepokój[111] nie może[5] zbytnio panoszyć[501] się w[66] wewnętrznych[262] doznaniach osobowości[121], bo przecież nie same[212] klęski[112] są udziałem człowieka[121]. 
1869~Morawiecki W.~Narody Zjednoczne~WP~1967~327~20
Dalszy[211] nieuchronny[211] rozwój[111] rewolucji[121] socjalistycznej[221] rozsadza jednak na[66] naszych[262] oczach ramy[142] jednego[221] regionu i powstają państwa[112] socjalistyczne[212] w[66] Azji[/][161] i w[66] Ameryce[/][161] Łacińskiej[/][261]. Sam[211] zresztą podział[111] Europy[/] na[64] Zachodnią[/][241] i Wschodnią[/][241] podyktowany[211] został[57] nie[+] tyle względami geograficznymi, co[9] właśnie ustrojowymi i politycznymi. 
1870~Sołdaczuk J.~Handel międzynarodowy~WP~1967~45~3
Rozrachunek[111] typu clearingowego[221] stosowany[211] jest[57] przede[+] wszystkim przez[64] kraje[142] o[66] poważnych[262] trudnościach płatniczych[262]. Jest to[41] typowy[211] rozrachunek[111] dwustronny[211], to[41] znaczy, że poszczególne[212] kraje[112] muszą mieć wyrównane[242] swoje[242] bilanse[142] płatnicze[242] z[65] każdym[251] krajem oddzielnie i nie mogą użyć[5] ewentualnych[222] nadwyżek w[66] jednych[262] krajach na[64] wyrównanie[141] deficytów w[66] stosunku[161] do[62] innych[222] krajów, [&] 
1871~Sołdaczuk J.~Handel międzynarodowy~WP~1967~194~16
Polega on na[66] tym[46], że kraje[112] RWPG[=] w[64] sposób[141] wielostronny[241] określają tak zwaną[241] bazę cen to[41] jest przyjmują ceny[142] na[66] rynku[161] kapitalistycznym[261] z[62] określonego[221] okresu czasu (na[64] przykład[141] roku[121] lub kilku[32] lat) jako[64] podstawę do[62] ustalenia[121] cen kontraktowych[222] w[66] krajach socjalistycznych[262]. Na[66] podstawie[161] cen z[62] okresu bazowego[221] negocjowane[212] są[57] w[66] dwustronnych[262] kontraktach poszczególnych[222] krajów socjalistycznych[222] ceny[112] kontraktowe[212]. 
1872~Kołakowski L.~Filozofia pozytywistyczna~PWN~1966~18~3
Tak tedy zarówno materialistyczne[212], jak[9] spirytualistyczne[212] interpretacje[112] świata korzystają, wedle[62] pozytywistów[122], ze[62] słów, którym[232] żadne[211] doświadczenie[111] nie odpowiada: jakoż nie wiadomo, czym[45] różniłby[50] się świat[111] naszego[221] doświadczenia[121] od[62] obecnego[221] stanu, gdyby przypuścić, że nie jest, jak[9] sądzą materialiści, objawem istnienia[121] i ruchu[121] materii[121], [&] 
1873~Kołakowski L.~Filozofia pozytywistyczna~PWN~1966~79~15
Comte[/] i w[66] tym[261] punkcie nie lęka[501] się konsekwencji[122]. "Organiczne[211]" rozumienie[111] społeczeństwa[121], skrajny[211] antyindywidualizm[111], derealizacja jednostki[121] ludzkiej[221] i kult[111] ludzkości[121] jako[62] jedynego[221] indywiduum[121] rzeczywistego[221]  wszystko[41] to[211] zostało[57] w[66] jego[42] tekstach sformułowane[211]. Pod[65] tym[251] względem[151] przypominać się zdaje[501] niektóre[242] utopie[142] totalitarne[242] oświeceniowych[22] marzycieli[122]. 
1874~Szostakowski S.~Na obcej ziemi~PZWS~1966~11~4{?}
Równocześnie w[66] ogniu niekończących[+] się[222] dyskusji[122] nad[65] przyczynami upadku[121] powstania[121] kształtowały[501] się wśród[62] emigrantów[122] dwa[31] przeciwstawne[212] sobie[43] obozy[112]. Jeden[211] z[62] nich[42]  demokratyczny[211]  wysuwał program[141] przebudowy[121] Polski[/][121] w[66] duchu postępowym[261], wskazując na[64] konieczność[141] uwłaszczenia[121] chłopów[122] i wciągnięcia[121] ich[42] do[62] walki[121] o[64] niepodległość[141]. Drugi[211]  konserwatywny[211], którego[221] przywódcą był Adam[/] Czartoryski[/]  zakładał utrzymanie[141] w[66] Polsce[/][161] dotychczasowych[222] stosunków społecznych[222]. 
1875~Rostkowski S., Szejgis F.~Jak fabryki stały się własnością narodu~PZWS~1966~28~10
Często przybywali z[62] zagranicy lub przysyłali swych[242] agentów[142], by[9] na[66] miejscu[161] pilnować swoich[222] zagrożonych[222] interesów. Usiłowali przechwycić w[64] swoje[242] ręce[142] kierowanie[141] zakładami, postępując wbrew[63] postanowieniom władzy[121] ludowej[221], łamiąc umowy[142] zbiorowe[242] zawarte[242] przez[64] robotników[142] z[65] przedstawicielami władz państwowych[222], lekceważąc uprawnienia[142] robotniczych[222] Rad[122] Zakładowych[222] i Komitetów Fabrycznych[222]. Jednocześnie korzystali z[62] wszystkich[222] nadarzających[+] się[222] okazji[122], by[9] napełniać własne[242] kieszenie[142]. 
1876~Cienkowski W. P.~Sekrety imion własnych~PZWS~1965~103~8
Takie[241] latynizowane[241] nazwisko[141] miał też pastor mazurski[211] Gizewiusz[/] (tysiąc osiemset dziesięć  tysiąc osiemset czterdzieści osiem) lub Gisevius[/], bo i tak się pisał[501], działacz narodowy[211] i zbieracz pieśni[122] ludowych[222], nazwisko[111] jego[42] jest latynizacją nazwiska[121] Giżyckich[/][122] herbu Gozdawa[/]. Dla[62] uczczenia[121] jego[42] pamięci[122] nazwano Giżyckiem[/][151] miasto[141] powiatowe[241] na[66] Mazurach[/]. 
1877~Katz H.~Karol Marks i jego epoka~KiW~1965~336~17
W[66] nowo powstałej[261] Partii[161] Robotniczej[261] Francji[/][121] walczyli z[65] sobą "marksiści" pod[65] kierunkiem Lafargue'a[/][121] i Guesde'a[/][121] z[65] "antymarksistami" na[66] czele z[65] Malonem[/][151], który[211] tylko na[+] krótko i połowiczne opowiedział[501] się dwa[34] lata[142] temu[8] za[65] "niemieckim[251] socjalizmem naukowym[251]". Marksa[/][141] mogło raczej bawić niż irytować to[41], że antymarksiści w[66] walce[161] z[65] przeciwnikami posługiwali[501] się argumentami, iż Marks[/], występujący przecież stale[8] przeciw[63] prusactwu i wszelkiemu nacjonalizmowi, jest "Niemcem" i "Prusakiem". 
1878~Miąso J.~Ludwik Krzywicki~PZWS~1964~27~30
W[66] czasach współpracy[121] Krzywickiego[/][121] z[65] ["]Prawdą["] tygodnik[111] ten[211] odgrywał ważną[241] rolę oświatową[241]. Stanowił on swego[221] rodzaju[121] przewodnik[141] dla[62] młodzieży[121] studenckiej[221] i szkolnej[221], z[62] którego[221] czerpała ona rzetelną[241] prawdę naukową[21] zawartą[241] w[66] niezliczonych[262] artykułach i przyczynkach naukowych[262] ogłaszanych[262] w[66] tym[261] piśmie przez[64] Krzywickiego[/][141]. 
1879~Miąso J.~Ludwik Krzywicki~PZWS~1964~82~2
Naród[111], dowodził wówczas, ma prawo[141] wymagać od[62] przedstawicieli[122] nauki[121] czynnego[221] uczestnictwa[121] w[66] życiu[161] społecznym[261] i pracy[121] dla[62] dobra[121] ogółu. Podkreślał, iż uczeni[112] jedynie dlatego mogą zajmować[501] się badaniami naukowymi, że w[66] społeczeństwie istnieje podział[111] pracy[121], w[66] wyniku[161] którego[221] jedni są robotnikami, a tylko nieliczna grupa może[5] się poświęcać[501] pracy[131] naukowej[231]. 
1880~Łapińska R.~Psychologia wieku dorastania~PZWS~1966~61~8
Rodzina stanowi[5] najbliższe[21] środowisko[141] dziecka, w[66] którym[261] przebywa ono od[62] chwili[121] urodzenia[121] do[62] momentu opuszczenia[121] domu[121] rodzinnego[221]. W[66] tym[261] okresie rodzina zaspokaja podstawowe[242] potrzeby[142] dziecka: materialne[242], uczuciowe[242], społeczne[242] oraz stanowi[5] dla[62] niego[42] źródło[141] nieustannych[222] doświadczeń i wiedzy[121] o[66] życiu[161]. Środowisko[111] rodzinne[211] w[66] olbrzymiej[261] mierze[161] kształtuje osobowość[141] jednostki[121], jej[42] zainteresowania[142], upodobania[142], nawyki[142] i przyzwyczajenia[142], postawy[142] społeczne[242], moralne[242], i horyzont[141] światopoglądowy[241]. 
1881~Łapińska R.~Psychologia wieku dorastania~PZWS~1966~116~25
Uleganie[111] wpływom paczki[121] powoduje bowiem osłabienie[141] wpływów domu[121] rodzinnego[221], gdyż zalecenia[112] grupy[121] ważniejsze[212] są w[66] przekonaniu[161] młodzieży[121] od[62] zaleceń rodziców[122] czy wychowawców[122]. Konformistyczna uległość[111] wobec[62] wymagań grupy[121] tłumi swobodny[241] rozwój[141] indywidualności[121] jednostek, ograniczając jej[42] postępowanie[141] do[62] ram ogólnie przyjętej[221] sztampy[121]. 
1882~Sivert T.~"Niemcy' Leona kruczkowskiego~PZWS~1965~36~21
Ugrzecznienie[111] Senatora[/][121] wobec[62] ugrzecznionych[222] dam łączy[501] się przecież z[65] brutalnością i bezwzględnością w[66] stosunku[161] do[62] swoich[222] podwładnych[122]. Zacytujemy jeszcze na[64] zakończenie[11] słowa[142] pani[121] Rollison[/] skierowane[242] do[62] Senatora[/][121], gdy dowiedziała[501] się o[66] nieszczęściu[161] i przekonała[501] się, że wiara w[64] człowieczeństwo[141] Senatora[/][121] ją zawiodła: [&] 
1883~Zaworska H.~"Granica' Zofii Nałkowskiej~PZWS~1965~70~3
Nie znaczy to[41], że autorka popada w[64] inną[241] skrajność[141] i w[+] ogóle odmawia jednostce[131] prawa[121] do[62] totalnego[221] osądu siebie[42] i świata. Nałkowska[/] pragnie tylko pokazać, że "widzenie[111] siebie[42] oczyma innych[222]", uwzględnienie[111] opinii[121] zbiorowości[121]  jest elementem nieodzownym[251] moralności[121] człowieka[121], żyjącego[221] w[66] określonych[262] związkach społecznych[262] i nie mogącego[221] wyzwolić[501] się od[62] społeczeństwa[121] przez[64] totalny[241] protest[141] przeciwko[63] niemu. 
1884~Drewnowski T.~"Noce i dnie' Marii Dąbrowskiej~PZWS~1965~89~3
Dlatego nie tylko "obrona ducha[121] narodowego[221]", jego[42] stan[111] posiadania[121], jego sytuacja cywilizacyjna są treścią ["]Nocy[122] i dni[122]["]. Postęp[141] społeczny[241] pisarka ujmuje w[64] sposób[141] organicznikowski[241], zbliżony[241] do[62] pozytywistów[122]. Ale równocześnie  przy[66] tych[262] istotnych[262] i cennych[262] pokrewieństwach z[65] pozytywizmem  nie mniej widoczne[212] są związki ["]Nocy[122] i dni[122]["] z[65] tradycją romantyczną[251]. 
1885~Wierzchowski M.~Kartki z dziejów Rosji. cz.1~KiW~1965~5~18
A przez[64] rozległe[242] stepy[142] rozciągnięte[242] po[66] obu[36] stronach rwącego[221] wśród[62] skalnych[222] wysepek Dniepru[/], szły coraz to[8] nowe[212] ludy[112], wyłaniające[+] się[212] coraz to[8] z[62] nowych[222] przestrzeni[122] kontynentu azjatyckiego[221]. Szli Sarmaci, których[222] na[+] poły bajeczne[212] dzieje[112] po[66] wielu[36] wiekach znalazły odgłos[141] w[66] strofach ["]Lilii[121] Wenedy[121]["] Słowackiego[/][121], szli straszliwi Hunowie, o[66] których[222] władcy[161] Attyli[/][161] mówiono, że gdzie stanie[5], tam[8] trawa długo nie porośnie. 
1886~Wierzchowski M.~Kartki z dziejów Rosji. cz.1~KiW~1965~94~4
Jako[64] swój[241] herb[141] przybrał dwugłowego[241] orła[141] na[64] podobieństwo[141] godła cesarza[121] bizantyjskiego[221]. Był to[41] symbol[111] dążeń Moskwy[/] do[62] przejęcia[121] tradycji[121] dawnego[221] państwa[121] wschodniorzymskiego[221], a zwłaszcza jego[42] roli[121] w[66] świecie prawosławnym[261]. Wprowadzono pyszny[241] ceremoniał[141] dworski[241], również według[62] wzorów bizantyjskich[222]. Potężne[212] mury[112] Kremla[/] wznoszonego[221] pod[65] kierunkiem włoskiego[221] architekta Arystotelesa[/][121] Fioravanti[/], również były[5] pełnym[251] ekspresji[121] symbolem nowych[222] prądów. 
1887~Wierzchowski M.~Kartki z dziejów Rosji. cz.1~KiW~1965~149~4
Na[66] czele garnizonu polskiego[221] w[66] Moskwie[/][161] pozostał hetman Polski[/][121] Gosiewski[/]. Rokowania[112] z[65] Zygmuntem[/] dowiodły, iż król polski[211] zamierzał zasiąść osobiście na[66] tronie moskiewskim[261]. Odmówił wysłania[121] Wadysława[/][121] do[62] Moskwy[/] pod[65] pretekstem, że zbyt[8] młody[211]. Posłom rosyjskim[232] postawił nowe[242] warunki[142]  poddanie[141] Smoleńska[/][121], czego ci[212] zdecydowanie[8] odmówili. Gdy perswazje[112] nie pomogły, Zygmunt[/] kazał posłów[142] aresztować i odesłać do[62] twierdzy[121] w[66] Malborku[/][161]. 
1888~Wesołowski W.~Przemiany społeczne w Polsce Ludowej~KiW~1965~62~27
O[66] "wędrówce[161] narzędzi[122]" z[62] jednej[221] kultury[121] do[62] innej[221] pisze między[+] innymi [~] Czarnowski[/] w[66] swej[261] ["]Kulturze[161]["]. Analizuje on tam[8] kilka[34] przykładów takich[222] "wędrówek", jednego[221] z[62] nich[42] dostarcza historia kołowrotka w[66] czternastym[261] wieku[161]. W[66] postaci[161] "czarki[121]" przenika on ze[62] wschodu do[62] Europy[/] zachodniej[221]; tutaj zostaje[57] ulepszony[211] i upowszechniony[211]. 
1889~Kosman M.~Wielki książe Witold~KiW~1967~61~7
Witold[/] tymczasem kierował oczy[142] na[64] wschód[141]: jego[42] marzeniem była[5] realizacja wielkich[222] planów Olgierdowych[222]: "Cała Ruś[/][111] winna[5] do[62] Litwinów[122] należeć!" Moskwa[/]  dotąd jego[42] sprzymierzeniec  podczas[62] pobytu księcia[121] u[62] krzyżaków[122] zdołała zagarnąć szereg[141] ziem dotąd zawisłych[222] od[62] Litwy[/]. Teraz chciał przywrócić dawny[241] stan[141] rzeczy[121]. Ponadto zaczął również przeprowadzać poważne[242] zmiany[142] wewnętrzne[242]: likwidację drobnych[222] książąt[122] dzielnicowych[222], których[222] miejsc[141] zajmowali książęcy[212] urzędnicy. 
1890~Kosman M.~Wielki książe Witold~KiW~1967~205~7
Już po[66] zakończeniu[161] zasadniczych[222] debat zjazdowych[222] Zygmunt[/] odwiedził wielkiego[241] księcia[141], który[211] znajdował[501] się w[66] komnacie[161] w[66] towarzystwie wiernego[221] Mikołaja[/][121] Sepińskiego[/][121] i zaproponował mu  jako[61] król rzymski[211]  koronę litewską[241]. Książę odesłał go[44] z[65] tą sprawą do[62] króla[121] Władysława[/][121]. Rozmowa z[65] królem nastąpiła wkrótce, aby[9] nie dopuścić do[62] porozumienia[+] się[121] Jagiełły[/] z[65] doradcami koronnymi. 
1891~Bartnicki A.~Traktat wersalski~PZWS~1967~6~26
Osiemnastego[221] lipca do[62] ofensywy[121] weszły wojska[112] sprzymierzone[212]. Główne[241] uderzenie[141] skierowano na[64] lesisty[241] odcinek[141] Villers[/]  Cottererets[/], na[66] czterdziestym[261] piątym[261] kilometrze frontu. Przeciwko[63] Niemcom rzucono setki[142] czołgów i samoloty[142]. Ósmego[221] sierpnia front[111] drgnął. Linia niemieckich[222] umocnień została[57] przerwana. Atakujące[212] wojska[112] wdarły[501] się wiele[34] kilometrów w[64] głąb[141] zajętego[221] przez[64] nieprzyjaciela[141] terytorium[121]. 
1892~Bartnicki A.~Traktat wersalski~PZWS~1967~76~22
Picot[/] z[65] podziwem myślał, że przecież w[66] tym[261] samym[261] czasie, na[+] zimno, bez[62] cienia wątpliwości[121] czy wygrają wojnę, toczyli z[65] nim[45], jako[65] pełnomocnikiem rządu Francji[/][121] spory[142] na[64] temat[141] spodziewanych[222] zdobyczy[122], Francuz był jednak z[62] siebie[42] zadowolony[211]. Wydawało[501] mu się, że zmusił swoich[242] kontrahentów[142] do[62] maksymalnych[222] ustępstw. 
1893~Kurdubacha Ł.~Tysiąclecie poskiej oświaty~NK~1967~23~19
Zapewniała złożonemu niemal wyłącznie z[62] wybieranych[222] przez[64] nią[44] posłów[122] sejmowi[131] decydujący[241] wpływ[141] na[64] rządy[142], upowszechniła folwarki[142] pańszczyźniane[242], zwiększyła ilość[141] dni[122] pańszczyzny[121] chłopów[122], narzuciła im[43] własne[241] sądownictwo[141], wywalczyła dla[62] siebie[42] wyjątkowe[242] uprawnienia[142]. Stworzyła dla[62] siebie[42] oddzielny[241] system[141] wychowania[121], niedostępny[241] ani dla[62] synów[122] mieszczańskich[222], ani chłopskich[222]. Pierwszą[251] szkołą przeznaczoną[251] wyłącznie dla[62] szlachty z[65] programem dostosowanym[251] ściśle do[62] jej[42] potrzeb była[5] właśnie Akademia Zamojska[/][211]. 
1894~Keller J.~Szkice o moralności katolickiej~NK~1967~173~25
W[66] pierwszym[261] przypadku[161] mamy do[62] czynienia[121] z[65] wyraźną[251] i otwartą[251] opozycją wobec[62] reguły[121], której[221] groźba kary[121] nie potrafiła złamać, w[66] drugim[261] zaś widzimy postawę człowieka[121], który[211] tylko z[62] lęku[121] decyduje[501] się postąpić zgodnie z[65] regułą. Zachowuje więc regułę nie dlatego, że ją uznaje i szanuje, lecz tylko z[65] obawy[121] przed[65] karami. 
1895~Witz I.~Oko i dłoń malarza~NK~1966~29~11
Po[+] pierwsze. Postać[111] Tutenchamona[/][121] jest większa aniżeli wszystkie[212] pozostałe[212] figury[112]. Czy faraon był większy[211] w[66] rzeczywistości[161]? Skądże. Czy był on dla[62] malarza[121] osobą najważniejszą[251]? Oczywiście. Czy zatem panuje tu logika? Niewątpliwie. I znowu mamy do[62] czynienia[121] z[65] rzeczą zasadniczą[251]. Mówiłem: w[66] malarstwie niekoniecznie wszystko[41] musi być[57] wyobrażone[211] tak jak[9] widzi oko[111]. 
1896~Witz I.~Oko i dłoń malarza~NK~1966~210~6
Rubens[/] był malarzem który[211] kochał życie[141]. Widać to[44] z[62] jego[42] obrazów, widać, jak[9] chłonie on życie[141], jak[9] się nim[45] upaja[501], jak[9] ono zawsze go[44] zachwyca, jak[9] zmusza by[9] o nim[46] opowiadał szeroko, barwnie, w[64] sposób[141] urozmaicony[241]. Wchłaniał w[64] siebie[44] świat[141], który[211] był światem kolorowym[251] i opowiadał kolorowo o[66] tym[261] świecie. 
1897~Witz I.~Oko i dłoń malarza~NK~1966~262~31
Wpływ[111] dobry[211] i zły[211]. Zły[211] dlatego, że był to[41] malarz, pragnący[211] narzucić schematy[142], prawidła[142] i zasady[142] w[64] sposób[141] apodyktyczny[241], czyli nie znoszący[241] sprzeciwu. A narzucenie[111] schematów, prawideł, zasad w[64] sposób[141] nie znoszący[241] sprzeciwu przynosi nie tylko osobiste[242] niepowodzenia[142] artyście[131], ale również  ogólnie biorąc, jakieś[242] konkretne[242], powszechniejsze[242] szkody[142]. 
1898~Kozakiewicz M.~Nowa młodzież~NK~1965~64~30
łącznie marzenia[112] społecznikowskie[212] stanowiły około[62] trzech[32] procent[122] odpowiedzi[122] chłopców[122] i cztery[34] procent[122] odpowiedzi[122] dziewcząt, czyli u[62] dziewcząt znalazłyby[501] się nawet na[66] siódmym[261] miejscu[161], wyprzedzając marzenie[141] o[66] własnym[261] fotoaparacie, meblach, o[66] internacie i maszynach rolniczych[262]. Cóż[44] można powiedzieć o[66] listach towarzyszących[262] tym[232] odpowiedziom? Jak[9] informuje Jagiełło-Łysiowa[/], były[5] to[41] listy[112] "bardzo konkretne[212], bardzo odmierzone[212]", "bardzo chodzące[212] po[66] ziemi[161]". 
1899~Wierzbowska J., Piwowarczyk A.~Jarmark znaczków polskich~NK~1966~95~{brak}
W[64] ten[241] sposób[141] powstały[5] dwa[31] typy[112] znaczka z[65] Jadwigą[/] i Jagiełłą[/]. Obydwa[31] miały wielkie[242] nakłady[142]. A ten[241] z[65] mieczami krzyżackimi, po[66] chwilowym[261] wstrzymaniu[161] sprzedaży[121], przekazano w[66] roku[161] tysiąc dziewięćset trzydziestym[261] dziewiątym[261] znowu do[62] okienek pocztowych[222]. Warto tu wspomnieć iż pierwotny[211] projekt[111] znaczka serii[121] historycznej[221] za[64] piętnaście[34] groszy  był jeszcze "ostrzejszy[211]". Przedstawiał mianowicie króla[141] Władysława[/][141] Jagiełłę[/], jak[9] razi kopią krzyżaka[141]. 
1900~Wierzbowska J., Piwowarczyk A.~Jarmark znaczków polskich~NK~1966~153~{brak}
Inaczej wyglądają już nasze[212] znaczki[112] "Planu Sześcioletniego[221]" z[62] lat tysiąc dziewięćset pięćdziesiąt  tysiąc dziewięćset pięćdziesiąt pięć. (Nosił on również nazwę "Planu Rozwoju[121] Gospodarki[121] Krajowej[221] i Budowy[121] Podstaw[122] Socjalizmu). Poprzedza jego[42] edycję trochę jakby "sloganowata" seria  złożona z[62] trzech[32] sztuk  wydana ku[63] upamiętnieniu[131] Drugiego[221] Kongresu Związków Zawodowych[222] w[66] roku[161] tysiąc dziewięćset czterdziestym[261] dziewiątym[261]. 
1901~Arct B.~Skrzydła nad Warszawą~NK~1965~76~7
Porucznik Stefan[/] Stec[/][111], służący[211] początkowo w[66] lotnictwie austriackim[261], wymalował na[66] swej[261] maszynie[161] biało-czerwoną[241] szachownicę, używając jej[42] jako[62] własnej[221] "prywatnej[221]" odznaki[121]. Gdy w[66] listopadzie tysiąc dziewięćset osiemnastego[221] roku[121] przyleciał ze[62] Lwowa[/] do[62] Warszawy[/][121], odznaka tak spodobała[501] się podpułkownikowi Łossowskiemu[/], że pierwszego[221] grudnia tysiąc dziewięćset osiemnastego[221] roku[121] rozkazem numer trzydzieści osiem Sztabu Generalnego[221] Wojska[121] Polskiego[221] nakazano zaopatrzyć w[64] "szachownicę" wszystkie[242] maszyny[142] wojskowe[242], [&] 
1902~Arct B.~Skrzydła nad Warszawą~NK~1965~186~12
Siódmego[221] września uszkodzony[211] został[57] z[62] powietrza szpital[111] Przemienienia[/][121] Pańskiego[/][221] i Szpital[111] Okręgowy[211]. Zrujnowano dziesiątki[142] domów w[66] okolicach mostu Poniatowskiego[/][121], w[66] centrum[161], na[66] Powiślu[/][161], spalono Teatr[141] Letni[/][241]. Polska[211] działalność[111] lotnicza nad[65] Warszawą[/] była[57] w[66] tym[261] czasie bardzo już ograniczona. Bojowo działała dnia dziewiątego[221] września z[62] lotniska[121] Zielonka[/] sto pięćdziesiąta druga eskadra myśliwska. 
1903~Arct B.~Skrzydła nad Warszawą~NK~1965~275~11
Potem[8] zaczęła[501] się wytężona, intensywna praca w[66] jednostkach, prowadzona już w[66] warunkach pokojowych[262] w[66] roku[161] zaś tysiąc dziewięćset czterdziestym[261] siódmym[261] lotnicy wojskowi[212] mieli okazję, by[9] służyć społeczeństwu[131] w[64] sposób[141] nieprzewidziany[241] w[66] instrukcjach bojowych[262]. W[66] marcu tego[221] roku[121] samoloty[112] różnych[222] pułków wzięły udział[141] w[66] akcji[161] przeciwpowodziowej[261]. 
1904~Kumat S.~Niech się staną bogowie~NK~1963~143~14
Pretendent na[64] wodza[141] potrafił przekonać, że dysponuje niezwykłą[251] siłą, że może[5] sprowadzać deszcz[141] i słońce[141], wiatry[142] pomyślne[242] i wiatry[142] przeciwne[242], zdrowie[141] i chorobę, zwycięstwo[141] i klęskę w[66] walce[161]. Oprócz[62] możliwości[121] osiągnięcia[121] stanowiska[121] wodza-kóla[121], czarodziej jest[57] predystynowany[211] do[62] zrobienia[121] jeszcze bardziej zawrotnej[221] kariery[121]. Jest ono nosicielem "Mana"  wielkiej[221] siły[121], dzięki[63] której[231] może[5] wykonywać swoją[241] funkcję. 
1905~Kuliczkowska K.~Wielcy pisarze - dzieciom~NK~1964~88~1
Uprzywilejowanie[111] tematyki "dziecięcej[221]" w[66] literaturze[161] doby[121] pozytywizmu to[41] zjawisko[111] znane[211] i wielokrotnie komentowane[211] przez[64] badaczy[142] okresu. Temat[111] ten[211], który[211] dotychczas grał rolę marginesową[241] i pojawiał[501] się na[66] kartach utworów literackich[222] sporadycznie, przeważnie w[66] formach liryczno-wspomnieniowych[262], począwszy od[62] lat siedemdziesiątych[222] autonomizuje[501] się, nabiera wagi[121] problemu na[64] wagę społeczną[241]. 
1906~zbiorowa~Wychowanie przez działanie w nauczaniu początkowym~PZWS~1963~177~13
Na[64] drugi[241] dzień[141], gdy się upomniałam[501] o[64] rysunek[141], Antek[/] odpowiedział, że rysunek[141] podarł i rzucił do[62] kosza. Po[66] zbadaniu[161] sprawy[121] okazało[501] się, że podarł rysunek[141] zrażony[211] krytyką matki[121]. Tak więc matka znowu popsuła nieświadomie całą[241] moją[241] pracę i była[5] mimowolną[251] przyczyną zniechęcenia[121] Antka[/][121] i osłabienia[121] wiary[121] w[64] jego[42] własne[242] siły[142]. 
1907~zbiorowa~Jak wychowywać dziecko wiejskie~PZWS~1964~33~3
Oprócz[62] kartonu i kredek warto dostarczyć dzieciom plastelinę (albo glinę), papier[141] do[62] wydzieranek[122], kolorowe[242] zeszyt[142] do[62] wycinanek, gałganki[142], słomę, korę, drzewo[141], włosień[141], klej[141]  jednym[251] słowem wszystko[44] co[41] potrzebne[211] jest małemu twórcy[131]. Wiele[34] tych[222] rzeczy[122] znajdzie sam[211], ale te[242] niezbędne[242] jak[9] kredki[142], czy ołówki[142], trzeba kupić. Czynności[112] takie[212] usprawniają ruchy[142] rąk a zwłaszcza palców przygotowując je[44] do[62] przyszłych[222] prac szkolnych[222]. 
1908~zbiorowa~Jak wychowywać dziecko wiejskie~PZWS~1964~122~20
Zwykle tak bywa, że przed[65] otwarciem placówki[121] zawiadamia się[41] Powiatową[241] Stację Sanitarno-Epidemiologiczną[241], która nierzadko po[66] zlustrowaniu[161] obiektu dyskwalifikuje go[44] lub daje zalecenia[142] poprawy[121] dostrzeżonych[222] niedomogów. Otwarcie[141] odkłada się[41]. Dlatego też oddział[111] powiatowy[211] Towarzystwa[121] Przyjaciół[122] Dzieci[122] czy inny[211] organizator placówki[121] powinien parę[34] miesięcy wcześniej zwracać[501] się do[62] Stacji[121] Sanitarno-Epidemiologicznej[221] z[65] prośbą o[64] zwizytowanie[141] i udzielenie[141] życzliwych[222] rad[122] instruktorskich[222]. 
1909~Merżan I.~Przedszkolaki w Domu Dziecka~PZWS~1964~15~9
A w[66] domu[161] przecież dobrzy rodzice zawsze tak urządzają swe[241]  nawet ciasne[241]  mieszkanie[141], aby[9] niemowlę[111] miało zapewnione[241] miejsce[141] przy[66] oknie, przedszkolak kawał[141] miejsca[121] na[66] podłodze[161] do[62] zabawy[121], a dziecko[11] szkolne[211] stół[141] do[62] odrabiania[121] lekcji[122], szufladę lub półkę na[64] książki[142] i pomoce[142] szkolne[242]. Tym[9] bardziej w[66] domu[161] dziecka, mimo[62] nawet bardzo trudnych[222] warunków lokalowych[222], można i należy poczynić starania[142], by[9] dzieciom najmłodszym[232] zapewnić słońce[141], powietrze[141] i miejsce[141] do[62] zabawy[121]. 
1910~Sztautynger S.~"Wesele' Stanisława Wyspiańskiego~PZWS~1968 [?]~28~18
Jednym[251] z[62] gości[122] Włodzimierzostwa[/][121] Tetmajerów[/][122] był poeta Lucjan[/] Rydel[/], który[211] poznał tu swą[241] przyszłą[241] żonę, Jagusię[/] Mikołajczykównę[/], siostrę żony[121] Tetmajera[/][121]. Wesele[111] Lucjana[/][121] Rydla[/][121] stało[501] się bezpośrednim[251] źródłem koncepcji[121] ["]Wesela[121]["] Stanisława[/][121] Wyspiańskiego[/][121], uczestnika[121] tej[221] głośnej[221] w[66] całym[261] Krakowie[/] uroczystości[121]. Ślub[111] ten[211] odbył[501] się dwudziestego[221] listopada (we[64] wtorek[141]) tysiąc dziewięćsetnego[221] roku[121]. 
1911~Sztautynger S.~"Wesele' Stanisława Wyspiańskiego~PZWS~1968 [?]~47~26
W[66] dialogach z[65] Rachelą[/] zwróćmy jednak uwagę na[64] inny[241] przedmiot[141] rozmowy[121]  poezję. Jak[9] Poeta[/] odnosi[501] się do[62] wrażeń estetycznych[222] Racheli[/][121]? Przypomnijmy sobie[43] pogawędkę Poety[/] z[65] Panem[/] Młodym[/][251], który[211] mówi o[66] swojej[261] przyszłej[261] poezji[161] jako[66] odbiciu[161] swoich[222] własnych[222] przeżyć[122] związanych[22] z[65] uczuciem do[62] żony[121]. Czy Poeta[/] aprobuje to[241] powiązanie[141] poezji[121] z[65] życiem? 
1912~Rudniański J.~Jak się uczyć?~PZWS~1963~20~11
Historia mówi o[66] zwyczajach ludzi[122], o[66] ich[42] pracy[161], zabawach i rozrywkach; o[66] strojach i domach, o[66] rozwoju[161] nauki[121] i sztuki[121] w[66] dawnych[262] czasach i tylu[36], tylu[36] rzeczach, które[212] naprawdę niewiele[8] wspólnego[221] mają z[65] bitwą. Czyż więc ci[212], którzy nie lubią bitew, nie mogą spojrzeć na[64] historię właśnie od[62] tej[221] "niebitewnej[221]" strony[121] i zainteresować[501] się nią[45]? 
1913~Rudniański J.~Jak się uczyć?~PZWS~1963~93~21
W[64] ten[241] sposób[141] nauka przeciętnie długiego[221] wiersza nawet jeśli uczenie[+] się[111] na[64] pamięć[141] nie przychodzi ci[43] zbyt[8] łatwo (czyli: trudno ci[43] skupić uwagę)  nie zajmie ci[43] więcej niż pół godziny[121]. A wiersz[141] będziesz[56] umiał[52] dobrze i będziesz[56] go[44] dłużej pamiętał[52]. Jeśli skupienie[111] uwagi[121] przychodzi ci[43] łatwiej, a co[41] za[65] tym[45] idzie łatwiej i szybciej zapamiętujesz  wszystkie[212] siedem[31] punktów razem[8] wzięte[212] nie zajmą ci[43] więcej niż kwadrans[141]. 
1914~Pęcherski M., A.Tatoń~Więź szkoły z życiem w krajach socjalistycznych~PZWS~1965~12~29
W[66] przemyśle leśnym[261] na[64] miejsce[141] drwali[122] przychodzą motorniczowie pił[122] elektrycznych[222] i mechanicznych[222], a zamiast wozaków[122]  traktorzyści i szoferzy. W[66] związku[161] z[65] automatyzacją pojawiają[501] się takie[212] nowe[212] zawody[112], jak[9] nastawiacze urządzeń, w[66] przedsiębiorstwach w[66] pełni[161] zautomatyzowanych[262] potrzebni są matematycy  programowcy[112], wysoko wykwalifikowani narzędziowcy. Zmienia[501] się proporcja między[65] pracownikami typu umysłowego[221] i fizycznego[221]. 
1915~Pęcherski M., A.Tatoń~Więź szkoły z życiem w krajach socjalistycznych~PZWS~1965~156~7
Gdy badano stosunek[141] uczniów[122] tych[222] trzech[32] szkół do[62] kształcenia[121] produkcyjnego[221] w[66] wybranych[262] przez[64] nich[44] specjalnościach, to[9] okazało[501] się, że uczniowie w[66] przypadku[161] drugim[261] (oddział[111] szkoleniowy[211] w[66] zakładzie pracy[121]) znacznie bardziej odczuwali atrakcyjność[141] swojej[221] pracy[121] niż uczniowie kształcący[+] się[212] w[66] warsztacie szkolnym[261]. Zdaniem badających[122] przyczyna tego[221] zjawiska[121] tkwiła w[66] tym[46], że w[66] warunkach warsztatu szkolnego[221] występuje pewna izolacja od[62] życia[121], [&] 
1916~Pęcherski M., A.Tatoń~Więź szkoły z życiem w krajach socjalistycznych~PZWS~1965~245~21
Podjęto kolektywne[242] badania[142] z[62] dziedziny[121] wychowania[121] moralnego[221] uczniów[122] podczas[62] zajęć praktycznych[222] w[66] produkcji[161]. Oddział[111] Instytutu w[66] Kluż[/][161] bada problematykę psychologiczną[241], związaną[241] z[65] udziałem uczniów[122] w[66] pracy[161] produkcyjnej[261] zwłaszcza proces[141] kształtowania[+] się[121] nawyków praktycznych[222]. Rumuński[211] Instytut[111] Nauk Pedagogicznych[222] bada również  na[66] podstawie[161] specjalnych[222] planów nauczania[121]  możliwość[141] uzyskania[121] kwalifikacji[122] zawodowych[222] w[66] ogólnokształcącej[261] szkole[161] średniej[261]. 
1917~Wójcik-Góralska D.~Władztwo księżnej Izabeli~KiW~1967~46~26
W[66] okresie gdy Czartoryski[/] zajmował[501] się sprawami politycznymi, powadził ożywioną[241] korespondencję w[66] kraju[161] i za[65] granicą. Utrzymywał również kontakty[142] z[65] wybitnymi osobistościami Europy[/], dyplomatami i poetami. W[66] swej[261] prywatnej[261] kancelarii[161] zatrudniał kilku[34] sekretarzy[142], a każdy[211] miał powierzony[241] jakiś[241] dział[141]. Skowroński[/] prowadził korespondencję zagraniczną[241], Witoszyński[/]  sprawy[142] podolskie[242], Zdzitowiecki[/]  litewskie[242], Karpiński[/]  potoczne[242], a Zalewski[/]  mazowieckie[242]. 
1918~Wójcik-Góralska D.~Władztwo księżnej Izabeli~KiW~1967~135~1
W[66] okresie Sejmu Wielkiego[221] książę Czartoryski[/] był jednym[251] z[62] filarów Stronnictwa[121] Patriotycznego[221]. Główni współtwórcy[112] reform tego[221] sejmu  dwaj bracia Potoccy[/]: Stanisław[/] i Ignacy[/]  również byli[57] związani blisko[8] z[65] Czartoryskim[/]. Z[62] młodszej[221] generacji[121] wywodzącej[+] się[221] ze[62] szkół zreformowanych[222] przez[64] Komisję Edukacji[121] Narodowej[221], do[62] grupy[121] tej[221] należeli: Matuszewicz[/], Weyssenhoff[/], Niemcewicz[/], Mostowski[/] i szereg[111] innych[22]. 
1919~Wójcik-Góralska D.~Władztwo księżnej Izabeli~KiW~1967~190~2
Zamiłowania[142] kolekcjonerskie[242] żony[121] podzielał Mikołaj[/] Hieronim[/] Radziwiłł[/]. W[66] Nieborowie[/][161], Arkadii[/][161] i Królikarni[/][161] znajdowały[501] się najwspanialsze[212] kolekcje[112] obrazów, książek, starych[222] monet i medali. Radziwiłłowa[/][111] zbierała marmury[142] antyczne[242] i wszystko[44], co[41] było obce[211], egzotyczne[211], romantyczne[211], w[66] swym[261] wypielęgnowanym[261] gaju[161] bogów[122] arkadyjskich[222], kazała umieszczać obcojęzyczne[242] napisy[142] na[66] głazach. 
1920~Wójcicki J.~Tysiąc lat Polski nad Bałtykiem~KiW~1967~224~18
Śmierć[111] ostatniego[221] księcia[121] pomorskiego[221] Bogusława[/][121] Czternastego[/][221] w[66] roku[161] tysiąc sześćset trzydziestym[261] czwartym[261] dopełniła ogromu nieszczęść, jakie[212] spadły[5] na[64] Pomorze[/][141] Zachodnie[/][241]. Wymarcie[111] piastowskiej[221] dynastii[121] pomorskiej[221] zbiegło[501] się z[65] wtargnięciem Szwedów[122], którzy w[66] roku[161] tysiąc sześćset czterdziestym[261] ósmym[261] na[66] mocy[161] pokoju[121] westfalskiego[221] uzyskali większą[241] część[141] Pomorza[/] ze[65] Szczecinem[/] i całym[251] wybrzeżem, natomiast resztę  tak zwane[241] tylne[241] Pomorze[/][141]  otrzymała Brandenburgia[/]. 
1921~Kossak J.~Humanizm skrępowany~KiW~1963~25~11
Mounier[/] odgradza[501] się od[62] takiego[221] personalizmu. Obcy[211] mu jest jego[42] skrajny[211] spirytualizm[111] i obojętność[111] dla[62] świata realnych[222] spraw[122] ludzkich[222]. Mounier[/] wprowadza także dalsze[242] cezury[142]. A więc ukazuje, jako[64] obcy[241] swej[231] postawie[131], taki[241] personalizm[141], który[211] pod[65] hasłem "obrony[121] osoby[121] ludzkiej[221]" ukrywa najbardziej ciasny[241] konserwatyzm[141] społeczny[241]. W[66] istocie[161] swej[261] jest to[41]  twierdzi Mounier[/] antykomunizm[111] nie przyznający[+] się[211] do[62] swej[221] prawdziwej[221] nazwy[121] i szukający[211] dla[62] siebie[42] filozoficznej[221] genealogii[121]. 
1922~Kossak J.~Humanizm skrępowany~KiW~1963~114~19
Próba zrozumienia[121] losu człowieka[121] współczesnego[221], próba ukazania[121] nowych[222] perspektyw  przy[66] abstrahowaniu[161] od[62] metod myślenia[121] i wyników badań materialistycznie zorientowanej[221] nowoczesnej[221] socjologii[121]  skazana jest[57] niejako z[62] góry[121] na[64] niepowodzenie[141]. Musi się ona skończyć[501] ugrzęźnięciem w[66] idealistycznych[262] konstrukcjach. Musi prowadzić do[62] wniosków dalekich[222] od[62] konkretności[121], klarowności[121], udokumentowania[121]. Owe[212] konstrukcje[112] i wnioski[112] symbolizują raczej pewne[242] sytuacje[142] i konflikty[142] rzeczywiste[242]. 
1923~Ciamaga L.~Od współpracy do integracji~KiW~1965~203~32
Współpraca w[66] dziedzinie[161] nauki[121] i techniki[121] między[65] Polską[/][151] i NRD[=] została[57] nawiązana jeszcze przed[65] podpisaniem oficjalnej[221] umowy[121] w[66] tej[261] sprawie[161] w[66] roku[161] tysiąc dziewięćset pięćdziesiątym[261]. Początkowo współpraca ta obejmowała tylko wymianę dokumentacji[122] naukowo-technicznej[221]. W[66] tysiąc dziewięćset pięćdziesiątym[261] szóstym[261] roku[161] na[66] czternastym[261] posiedzeniu[161] Polsko-NRD-owskiego[221] Komitetu Współpracy[121] Naukowo-Technicznej[221] postanowiono ją rozszerzyć i na[64] inne[242] dziedziny[142], urozmaicić pod[65] względem[151] form. 
1924~Gładysz A.~Skarby ciemności~KiW~1965~105~30
Ilość[111] danin, które[212] obciążały bezpośrednich[242] wydobywców[142]  gwarków[142]  nieustannie rosła. Z[62] takiego[221] Ordunku[121] górniczego[221], czyli ustawy[121] górniczej[221] wydanej[221] w[66] tysiąc pięćset dwudziestym[261] ósmym[261] roku[161] przez[64] księcia[141] opolskiego[241] Jana[/][141], dowiadujemy[501] się o[66] następujących[262] opłatach, poza[65] dziesięciną: nieckowe[111], miechowe[111], groszowe[111], od[62] frystu[121] (zezwolenia[121] na[64] otwarcie[141] nowego[221] szybu), od[62] pieczęć[121], od[62] marszydy[121] (urzędowego[221] pomiaru), wagowe[111], [&] 
1925~Gładysz A.~Skarby ciemności~KiW~1965~148{?}~30
W[66] tysiąc osiemset trzydziestym[261] dziewiątym[261] roku[161] przeniósł Winkler[/] zarząd[141] swych[222] dóbr z[62] Miechowic[/][122] do[62] wsi[121] Katowice[/] założonej[221] niegdyś przez[64] wolnych[242] polskich[242] kuźników[142] nad[65] rzeczką Rawą[/]. Rząd[111] pruski[211] szedł chętnie na[64] rękę Winklerowi[/][131], gdyż jego[42] rozmach[111] gospodarczy[211] sprzyjał nasyceniu[131] terenów górnośląskich[222] elementem niemieckim[251]. W[66] chwili[161] śmierci[121] posiadał Winkler[/] czternaście[34] kopalni[122] galmanu, sześćdziesiąt[34] dziewięć[34] kopalń węgla, siedem[34] hut cynkowych[222], pięć[34] wielkich[222] pieców, walcownię i fryszerkę. 
1926~Warneńska M.~U podnóża Gór Diamentowych~KiW~1966~93~1
"Zbytkiem[151]" było budowanie[111] wygodniejszych[222] domów i gromadzenie[111] pięknych[222] przedmiotów. Uważano, że przy[66] tych[262] ograniczeniach kraj[111] uniknie natręctwa[121] i łupieżczej[221] pożądliwości[121] sąsiadów[122]. Lud[111], wylękły[211] i zgnębiony[211] długotrwałymi wojnami, godził[501] się na[64] wszystko[44], byle tylko żyć w[66] spokoju[161], byle uniknąć pożóg wojennych[222], rzezi[121] z[62] rąk najeźdźców[122] i... chciwości[121] rodzimych[222] egzekutorów[122] tego[221] prawa[121]. 
1927~Warneńska M.~U podnóża Gór Diamentowych~KiW~1966~237~5
Czhongdzin[/] leży u[62] ujścia[121] rzeki[121] Susongczhon[/], w[66] krajobrazie nadmorskim[261] a zarazem górzystym[261]. Przepiękny[211] pejzaż[111], radość[111] dla[62] oczu turysty i malarza[121]! Lecz urbaniści i architekci mieli ciężki[241] orzech[141] do[62] zgryzienia[121]: należało tak zaplanować miasto[141], aby[9] nie zatracając i nie niszcząc walorów malowniczości[121], przewidzieć kierunek[141] jego[42] przyszłego[221] wzrostu. 
1928~Zajączkowska M.E.~Kemel Pasza~KiW~1966~38~8
Spotkania[112] te[212] wzbudziły podejrzenia[142] czujnych[222] szpiegów[122] sułtana[121]. Cała grupa została[57] aresztowana. Ponieważ trudno im[43] było cokolwiek[44] udowodnić, po[66] kilku[36] miesiącach zwolniono ich[44] z[62] więzienia[121]. Mustafa[/] Kemal[/] pozostał jednak postacią podejrzaną[251] i dlatego zrezygnowano z[62] poprzednich[222] planów wysłania[121] go[42] do[62] Adrianopola[/] (Edirne[/]) czy Salonik[/][122]; skierowano go[44] do[62] stacjonującego[221] w[66] Damaszku[/][161] trzydziestego[221] regimentu kawalerii[121], który[211] wchodził w[64] skład[141] piątej[221] armii[121]. 
1929~Zajączkowska M.E.~Kemel Pasza~KiW~1966~182~21
Rokowania[112] miały się odbyć[501] w[66] Mudanii[/][161], bądź[9] w[66] Izmicie[/][161]. Kemal[/] odpowiedział, że się zgadza[501] na[64] rozpoczęcie[141] rokowań pod[65] warunkiem, że Tracja[/] zostanie[57] natychmiast oddana Turcji[/][131] i że przewodniczącym[151] delegacji[121] tureckiej[221], która weźmie udział[141] w[66] tych[26] rokowaniach będzie Ismet[/]. Konferencja w[66] Mudanii[/][161] rozpoczęła[501] się trzeciego[221] października. 
1930~Ruszczyc M.~Pierwszy prezydent Gabriel Narutowicz~KiW~1967~127~25
żegnają[501] się z[65] Narutowiczem[/] przyjaciele i znajomi lat najdawniejszych[222]. Wezwany[211] przez[64] rząd[141] Moraczewskiego[/][121] do[62] pracy[121] w[66] Ministerstwie Spraw[122] Zagranicznych[222], przychodzi się pożegnać[501] Wojciech[/] Baranowski[/]. Namawia gorąco Narutowicza[/][141] do[62] powrotu.  Na[64] wezwanie[141] rządu polskiego[221]  odpowiada profesor  w[66] każdej[261] chwili[161] rzucę wszystko[44] i pożegnam na[+] zawsze swą[241] przybraną[241] ojczyznę. Gdy jednak przyjdzie do[62] upragnionego[221] wezwania[121], charakter[111] pierwszych[222] propozycji[122] nie będzie[56] mu odpowiadał[52]. 
1931~Targalski J.~Pierwsi buntownicy~KiW~1967~17~4
Niektórzy spośród[62] aresztowanych[122] załamali[501] się i zaczęli "sypać". Władze[112] dowiedziały[501] się, że spiskowcy zamierzali nie tylko przeprowadzić powstanie[141] zbrojne[241], ale również zamach[141] na[64] cara[141] w[66] czasie jego[42] wizyty[121] w[66] Warszawie[/][161] oraz na[64] namiestnika[141] Paskiewicza[/][141]. Głównych[242] przywódców[142] spisku[121]  Gzowskiego[/][141], Więckowskiego[/][141], Karpińskiego[/][141] i Grossa[/][141] skazano na[64] śmierć[141], którą[241] zamieniono na[64] dożywotnią[241] katorgę w[66] kopalniach nerczyńskich[262]. 
1932~Włodarski Z.~Czym jest pamięć~PZWS~1967~35~8
Sprawa komplikuje[501] się znacznie. Jak[8] bowiem traktować owe[242] cechy[142] pamięci[121], o[66] których[262] już mówiliśmy, skoro ta sama osoba może[5] zyskiwać w[66] zakresie z[62] każdej[221] z[62] nich[42] różne[242] oceny[142], zależnie od[62] zapamiętywanego[221] materiału. Ktoś osiąga na[64] przykład[141] wysokie[242] wyniki[142] (wyższe[242] od[62] przeciętnych[222]) w[66] przypadku[161] podniet wzrokowych[222], a zupełnie niskie[242] (niższe[242] od[62] przeciętnych[222]), gdy wchodzą w[64] grę podniety[112] słuchowe[212]. Co[44] można powiedzieć wówczas o[66] cechach [||] jego[42] pamięci[121]? 
1933~Klubówna A.~Kazimierz Wielki~KiW~1967~106~4od dołu
W[66] majątkach klasztoru tynieckiego[221] często sołtysami byli mieszczanie krakowscy. Król zabraniał wykupywania[121] sołectw przez[64] kościół[141] i klasztory[142]. Korzystały one bowiem z[62] przywileju[121] zwalniającego[221] od[62] udziału w[66] wojnie[161]. Z[65] chwilą nabycia[121] sołectwa[121] kościół[111] usiłował rozciągnąć na[64] nie[44] swe[242] przywileje[142] ze[65] szkodą dla[62] państwa[121]. A sołtysi właśnie zwiększali siły[142] wojskowe[242]. 
1934~Klubówna A.~Kazimierz Wielki~KiW~1967~123~17
W[66] puszczach mazowieckich[262] powstała nieco podobna do[62] osadnictwa[121] na[66] prawie[161] niemieckim[261] organizacja bartna, być może[5], na[66] tamtym[261] wzorowana. Byli to[41] częściowo osadnicy dobrowolni, którzy zamiast uprawiać rolę woleli żyć z[62] tego[42], co[44] przyniesie las[111], a częściowo zbiegowie. Czynsz[141] płacili książętom mazowieckim[232] pieniędzmi lub miodem na[66] ich[42] czele stał starosta  [&] 
1935~Wawrzykowska-Wierciochowa D.~Maria Boguszewiczówna~KiW~1967~51~13
Nie znajdziemy tylko w[66] sprawozdaniu[161] biblioteki[121] książek trzech[32] wieszczów[122], polskich[222] podręczników historii[121] czy literatury[121] polskiej[221], powieści[122] historycznych[222] Bolesławity[/][121] (Kraszewskiego[/][121]), wydawanych[222] w[66] Krakowie[/] lub we[66] Lwowie[/] i przemycanych[222] do[62] Królestwa[/][121]. Takie[212] czytelnictwo[111] było[57] przecież zakonspirowane[211] [#] 
1936~Włodarski Z.~Czym jest pamięć~PZWS~1967~64~12
Do[62] metod dotyczących[222] rozpoznawania[121] należy także znana już nam z[62] badań zwierząt metoda reakcji[122] odroczonych[222]. Metoda ta stosowana jest[57] zarówno przez[64] psychologów[142], jak[9] i fizjologów[142]. Poznaliśmy dwie[34] wersje[142] tej[221] metody[121]: metodę jednostopniową[241], czyli bezpośrednią[241], oraz metodę dwustopniową[241], zwaną[241] inaczej pośrednią[251]. W[66] badaniach zwierząt z[62] reguły[121] chowany[211] jest[57] pokarm[111], w[66] badaniach dzieci[122] często chowa się[41] zabawki[142]. Wskaźniki[112] są analogiczne[212]. 
1937~Włodarski Z.~Czym jest pamięć~PZWS~1967~77~22
Grupowanie[111] tego[221] rodzaju[121] odgrywa dużą[241] rolę w[66] procesach pamięci[121]. U[62] młodszych[222] dzieci[122] następuje ono zazwyczaj dopiero wtedy, gdy trzeba sobie[43] przypomnieć materiał[141], starsi dokonują owego[221] grupowania[121] już w[66] trakcie zapamiętywania[121]. Prawdopodobnie wykorzystują oni posiadane[241] doświadczenie[141], informujące[241], że grupowanie[111] takie[211] jest pomocne[211]. W[66] wyniku[161] grupowania[121] materiału tworzą[501] się silniejsze[212] związki[112] sensowne[212], [&] 
1938~Klubówna A.~Kazimierz Wielki~KiW~1967~284~16
Dlatego Klemens[/] Szósty[/][211] potępił ich[44] jako[64] heretyków[142] i nakazał ostro ścigać. Do[62] Polski[/][121] biczownicy napłynęli z[62] Węgier[/][122] przełęczami i tu dołączyła[501] się do[62] nich[42] ludność[111] miejscowa. Najżywiej ruch[111] ten[211] rozwijał[501] się na[66] Śląsku[/], ale dotarł i w[64] głąb[141] ziem polskich[222], na[64] przykład[141] na[64] Kujawy[/][142]. Gdy epidemia wygasła, o[66] biczownikach na[66] naszej[261] ziemi[161] ucichło. 
1939~Ciepieńko-Zielińska D.~Emilia Plater~KiW~1966~30~3
Cechuje go[44] bowiem osobliwa, wyjątkowa pasja do[62] wojska[121] i żołnierki[121], tym[9] szczególniejsza, że przecież jest to[41] czas[111] pokoju[121] i nic[41] zgoła nie zapowiada wojennego[221] zgiełku[121] i zatrudnień. Każde[211] większe[211] miasto[111] Królestwa[/][121] posiada swój[241] obóz[141] wojskowy[241], ma go[44] oczywiście (i przede[+] wszystkim) Warszawa[/]; znajduje[501] się poza[65] obrębem stolicy[121] i chętnie jest[57] odwiedzany[211] przez[64] towarzystwo[141] warszawskie[241]. 
1940~Grzybowski S.~Marcin Luter~KiW~1966~208~13
Doktryny[112] te[212] choć początkowo głoszone[212] dość ostrożnie i dopiero powoli zamieniające[+] się[212] w[64] konsekwentny[241] system[141] raczej filozoficzny[241] niż religijny[241], wzbudziły duże[241] poruszenie[141] w[66] Wirtenberdze[/][161]. Melanchton[/] nie bardzo wiedział, jak[9] się do[62] nich[42] ustosunkować[501]. Nie dostrzegając radykalnego[221] charakteru społecznego[221] tez Münzera[/][121], skłonny[211] był uznać niektóre[242] radykalne[242] twierdzenia[142] doktrynalne[242]: wiele[34] z[62] nich[42] można było wszak uznać za[64] rozwinięcie[141] dość nieśmiało rzucanych[222] sugestii[122] Erazma[/][121] z[/][62] Rotterdamu[/][121], [&] 
1941~Grzybowski S.~Marcin Luter~KiW~1966~261~1
Uwikłany[211] w[64] sprawy[142] tego[221] świata, pełne[242] sprzeczności[122], zbyt[8] skomplikowanych[222] na[64] jego[42] głowę zajętą[241] tylko kwestiami teologii[121], moralności[121], wiary[121], i zbawienia[121], znalazł[501] się nagle Luter[/] w[66] rzeczywistości[161] zupełnie sobie[43] obcej[261], choć w[66] znacznej[261] części[161] przez[64] niego[44] samego[241] stworzonej[261]. Długi[241] czas[141] starał[501] się nie dostrzegać jej[42] i nie przyjąć tego[42] do[62] wiadomości[121]. 
1942~Łączyńska A.~Infuły i szyszaki~KiW~1966~9~5
I jeszcze jeden[211] akcent[111] końcowy[211] zbiega[501] się z[65] zamknięciem epoki[121] Górków[/][122]. Jest nim[45] chwilowa, ale ciężka klęska stronnictwa[121] prohabsburgskiego[22] w[66] Polsce[/][161] którego[221] wybitnymi przedstawicielami byli Górkówie[/][112]. Ostatecznie nie dopuszczono dynastii[121] habsburskiej[221] do[62] tronu polskiego[221]. Jakkolwiek można oceniać klęskę Górków[/][122] w[66] zmaganiach o[64] wpływy[142] polityczne[242] w[66] kraju[161] i szerzeniu[161] idei[121] reformacji[121] to[211] ostatnie[211] niepowodzenie[111] stało[501] się bezsprzecznie triumfem polskiej[221] świadomości[121] narodowej[221]. 
1943~Łączyńska A.~Infuły i szyszaki~KiW~1966~64~29
Dlatego dochód[111] z[62] królewszczyzn posiadał szczególne[241] znaczenie[141]. Ale dobra[112] królewskie[212] się kurczyły[501], gdyż królowie nadawali je[44] hojną[251] ręką na[+] stałe lub w[64] zastaw[141] za[5] pożyczkę magnatom, którzy  jak[9] to[44] na[66] przykładzie[161] Górków[/][122] widzieliśmy  bywali chętnymi wierzycielami. Uchwała piotrkowska uderzyła w[64] podstawy[142] potęgi[121] magnatów[122]. W[66] roku[161] następnym[261] zbiera[501] się sejm[111] w[66] Radomiu[/][161], gdzie uchwalono konstytucję Nihil[+] Novi  nic[41] nowego[221]. 
1944~Mórawski K.~Czerwona rewolucja i biały regent~KiW~1966~242~21
Na[66] przełomie stycznia i lutego ruszyły wielkie[212] zakłady[112] "Manfred[+] Weiss[/]" i MAVAG[=], rozpoczął pracę metalurgiczny[211] kombinat[111] w[66] Diósgyor[/][161] i tekstylne[212] fabryki[112] Budapesztu[/]. Jeszcze w[66] zachodnich[262] rejonach Węgier[/][122] trwały[5] zacięte[212] walki[112], gdy ze[62] Związku[/][121] Radzieciego[/][221] przybyły[5] pierwsze[212] transporty[112] żywności[121] i leków. 
1945~Górski J.~Zarys historii ekonomii politycznej~KiW~1967~98~27
Na[66] tym[261] tle rozwija[501] się teoria ekonomiczna Adama[/][121] Smitha[/][121], zakreśla on, "ramy[142] w[66] których[262] będzie[56] się rozwijać[511] ekonomia polityczna". Smith[/] wykorzystuje koncepcje[142] swych[222] poprzedników[122], porządkując je[44], rozwija i tworzy nowy[241], drugi[241] po[66] (fizjokratach) system[141] ekonomii[121] politycznej[221], system[141] odpowiadający[241] interesom rozwijającej[+] się[221] burżuazji[121], do[62] którego[221] przede[+] wszystkim nawiąże ekonomia w[66] swym[261] dalszym[261] rozwoju[161]. 
1946~Górski J.~Zarys historii ekonomii politycznej~KiW~1967~187~17
Sey[/] reprezentuje interesy[142] francuskich[222] klas posiadających[222] w[66] okresie, kiedy we[66] Francji[/][161], o[66] czym[46] już wiemy, ujawniły[501] się sprzeczności[112] kapitalizmu i rozwinęła[501] się krytyka[111] kapitalizmu zarówno ze[62] strony[121] ekonomii[121] drobnomieszczańskiej[221], jak[9] i socjalizmu utopijnego[221]. Stara[501] się więc on przedstawić kapitalizm[141] jako[64] system[141] harmonijny[241], pozbawiony[241] sprzeczności[122], zapewniający[241] optymalne[242] warunki[142] rozwoju[121] ekonomicznego[221]. 
1947~Górski J.~Zarys historii ekonomii politycznej~KiW~1967~331~16
Z[62] nierealistycznego[221] charakteru głoszonych[222] rozwiązań zdała sobie[43] sprawę także część[111] ekonomistów[122] burżuazyjnych[222]; wysunęli oni jednak tezę, że związek[111] z[65] praktyką nie jest koniecznym[251] zadaniem ekonomii[121], że tworzy ona logicznie poprawne[242] konstrukcje[142] teoretyczne[242], a jeśli nie są one zgodne[212] z[65] przebiegiem rzeczywistych[222] procesów gospodarczych[222], to[9] winna[111] leży nie po[66] stronie[161] logicznej[221] teorii[121], lecz po[66] stronie[161] nielogicznej[221] rzeczywistości[121]. 
1948~Górski J.~Zarys historii ekonomii politycznej~KiW~1967~420~1
Otóż trzeba stwierdzić, że nie[+] ma żadnej[221] konieczności[121], aby[9] domarowska stopa wzrostu dochodu była równa stopie[131] [~]. Może[5] się tak przypadkowo zdarzyć[501], ale normalną[251] sytuacją będzie raczej nierówność[111] tych[222] stóp, oznaczająca powstawanie[141] w[66] gospodarce[161] albo bezrobocia[121] technologicznego[221], albo braku[121] siły[121] roboczej[221]. Przy[66] szybkim[261] tempie postępu technicznego[221] będzie[56] się realizować[511] raczej pierwsza możliwość[111]. 
1949~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom X~KiW~1966~43~3
Konieczność[111] zgrania[121] interesów ujawnia[501] się szczególnie silnie[8] w[66] sytuacji[161], gdy sześćdziesiąt[34] pięć[34] procent[122] obrotów handlowych[222] krajów RWPG[=] stanowią obroty[112] wzajemne[212] (analogiczny[241] wskaźnik[141] posiada również Polska[/][111]). Zbliżeniu[131] celów rozwojowych[222], zróżnicowaniu[131] asortymentów produkcji, przyspieszeniu wzrostu gospodarczego poprzez[64] wymianę  służą konsultacje[112] Komisji[121] Planowania[121] poszczególnych[222] krajów działalność[111] komisji[121] (komitetów) współpracy[121] dwustronnej[221] oraz organów RWPG[=]. 
1950~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom X~KiW~1966~221~5
Można zatem stwierdzić, że Polska[/][111], mając na[66] uwadze[161] jako[64] ogólną[241] przesłankę ułatwienie[141] krajom trzeciego[221] świata wyjście[141] z[62] zacofania[121] ekonomicznego[221], kieruje[501] się w[66] swym[261] postępowaniu[161] koniecznością uwzględnienia[121] potrzeb i interesów swej[221] własnej[221] gospodarki[121] i rozwija kontakty[142] z[65] trzecim[251] światem w[66] oparciu[161] o[64] wzajemne[242] korzyści[142]. 
1951~Mórawski K.~Józef Bem~PZWS~1964~12~16
Osiągnięcia[112] naukowe[212] Bema[/][121], do[62] których[222] i Wielki[211] Książę Konstanty[/] przywiązywał wagę znalazły praktyczne[241] zastosowanie[141] już w[66] latach tysiąc osiemset osiemnaście  tysiąc osiemset dziewiętnaście, gdy zaczęto produkować pierwsze[242] pociski[142] rakietowe[242]. Umożliwiło to[41] utworzenie[141] pierwszej[221] w[66] Polsce[/][161] formacji[121] posługującej[+] się[221] wyłącznie bronią[151] rakietową[251], tak zwanego[221] Korpusu Rakietników[122], na[66] czele którego[221] stanął Bontemps[/]  wówczas już generał. 
1952~Buczma L.~Rewolucja w Niemczech 1918-1919~PZWS~1965~64~1
Rząd[111] Eberta[/][121] postanawia szybko rozprawić[501] się ze[65] zrewolucjonizowanym[251] Berliem[/]. Bez[62] żadnych[222] skrupułów rzuca wojsko[141] przeciwko[63] robotnikom. Rozpoczynają[501] się zacięte[212] walki[112] uliczne[212]. Komendantem rządowych[222] sił zostaje[57] mianowany[211] Noske[/][111]. Alarmuje on Kwaterę Główną[241], domagając[501] się posiłków. Początkowo unika ostrzejszych[222] starć, gdyż nie dysponuje odpowiednimi siłami. Położenie[111] rządu jest ciężkie[211]. Uzbrojeni żołnierze i marynarze wzmocnili oddziały[142] policji[121]. 
1953~Spionek H.~Rozwój i wychowanie małego dziecka~NK~1963~22~4
Badania[112] prowadzone[212] na[66] liczniejszych[262] grupach dzieci[122] w[66] tym[261] samym[261] wieku[161] bywają[57] często nazywane[212] "poprzecznymi" podczas[+] gdy badania[112] prowadzone[212] przez[64] czas[141] dłuższy[241] na[66] tym[261] samym[261] dziecku[161] lub na[66] tych[262] samych[262] dzieciach określane[212] są[57] mianem "podłużnych[222]". Chcąc jednak zebrać na[66] większej[261] liczbie[161] dzieci[122] taki[241] materiał[141] obserwacyjny[241], który[211] nadawałby[501] się do[62] porównań, trzeba było zrezygnować z[62] rejestrowania[121] wszystkich[222] faktów z[62] życia[121] dzieci[122], [&] 
1954~Spionek H.~Rozwój i wychowanie małego dziecka~NK~1963~255~3
Widzimy zatem, że wyżej omówiona skala rozwojowa może[5] służyć nie tylko jako[61] podstawa oceny[121] ogólnego[221] poziomu psychoruchowego[221] dziecka, ale również może[5] być[57] wykorzystana do[62] scharakteryzowania[121] jego[42] rytmu rozwojowego[221]. Podkreślić jednak należy, że aby[9] ocenić prawidłowo poziom[141] i rytm[141] prozy[241] dziecka, trzeba mieć duże[241] doświadczenie[141] psychologiczne[241] [&] 
1955~Samotyhowa N.~Malarstwo zachodnioeuropejskie~NK~1964~111~{brak}
Mówię o[66] nich[46], jak[9] i w[+] ogóle o[66] van[+] der[+] Goesie[/][161]  człowieku[161] więcej niż o[66] innych[262] artystach, gdyż tragiczny[211] finał[111] jego[42] życia[121] pozostawał bez[62] wątpienia[121] w[66] związku[161] z[65] jego[42] bujną[251] niespokojną[251] a genialną[251], jak[9] określają niektórzy, twórczością. Poznamy ["]Pokłon[141] pasterzy[122]["], inaczej ołtarz[141] Portinarich[/][122], znajdujący[+] się[241] obecnie we[66] florenckich[262] Uffiziach[/][162]. 
1956~Samotyhowa N.~Malarstwo zachodnioeuropejskie~NK~1964~344~{brak}
Zdumiewa w[66] nim[46] śmiałość[111] artysty, nie szukającego[221] zmiękczeń dla[62] tego[221] zbiorowiska[121] wad. W[66] obrazie figuruje zresztą i sam[211] Goya[/] przy[66] wielkim[261] płótnie. Królowa Mari[/] Luiza[/] od[62] dziecka była żądna władzy[121]. Halina[/] odczuła ją trafnie. Jako[61] żona Karola[/][121] Czwartego[/][221] objęła ponownie rządy[142] nad[65] krajem, gdy słaby[211] mąż dał jej[43] głos[141] i miejsce[141] w[66] radzie[161] państwa[121]. 
1957~Pieter J.~Psychologiczne problemy samokształcenia~NK~1963~200~7
Ludzie wiele[8] czytający[212], dobrze treść[141] rozumiejący[212] i mający[212] wiele[8] doświadczenia[121] życiowego[221] miewają też wiele[34] zahamowań czy wątpliwości[122], co[41] do[62] wysnuwania[121] praktycznych[222] konsekwencji[122] z[62] treści[121] lektury[121]. Czytanie[111] jest dla[62] nich[42] prawie[8] wyłącznie przygodą umysłową[251] a nie umysłowo-praktyczną[251]. Wyłączyć z[62] tej[221] reguły[121] można czytanie[141] literatury[121] fachowej[221] ze[65] wskazówkami praktycznymi. Co[+] prawda z[65] zastrzeżeniem. 
1958~Skorubska-Sobańska J.~Młodzież i dorośli~PZWS~1967~56~3
Konserwatyzm[111] rodziców[122], ich[42] przywiązanie[111] do[62] tradycyjnych[222] form postępowania[121] w[+] ogóle, do[62] tego[42] co[41] stare[211] i znane[211], do[62] utartych[222] poglądów na[64] sprawy[142] różnej[221] wagi[121]  od[62] zagadnień mody[121] w[66] ubiorze, do[62] aspiracji[122] i perspektyw życiowych[222] własnych[222] dzieci[122] włącznie  to[41] następna cecha rodziców[122], która zdaniem dorastających[222] dzieci[122], głównie dziewcząt odgrywa dużą[241] rolę w[66] kształtowaniu[161] wzajemnych[222] stosunków. 
1959~Skowronek J.~Legiony polskie we Włoszech~PZWS~1967~20~5
Nie brały one udziału w[66] zasadniczych[262] działaniach wojennych[262], lecz używane[212] były[57] do[62] zadań drugorzędnych[222]: osłaniały linie[142] komunikacyjne[242] i utrzymywały spokój[141] w[66] "wyzwolonych[262]" przez[64] Francuzów[142] Włoszech[/] północnych[262]. Bonaparte[/] przerwał niespodziewanie świetną[241] kampanię i dwudziestego[221] czwartego[221] kwietnia w[66] Loeben[/][161] zawarł rozejm[141] i rozpoczął rokowania[142] pokojowe[242] z[65] Austrią[/]. 
1960~Schaff A.~Marksizm a jednostka ludzka~PWN~1965~90~21
Każdy[211] świadomy[211] wybór[111], a to[41] jest istotny[211] sens[111] wolności[121] jednostki[121] dokonuje[501] się na[66] gruncie określonego[221] systemu wartości[122], który[211] ustala skalę tego[42], co[41] godne[211], dobre[211], szlachetne[211], słuszne[211], społecznie użyteczne[211] i tym[232] podobne[212]. Oraz skalę przeciwieństw tych[222] określeń. Taki[211] system wartości[122] kształtuje[501] się społecznie i jest[57] wpajany[211] jednostce[131] przez[64] różnokształtne[241] wychowanie[141] społeczne[241]. Tą drogą[151] między[+] innymi realizuje[501] się społeczne[211] uwarunkowanie[111] jednostki[121] ludzkiej[221]. 
1961~Podhorecki L.~Jan Sobieski~KiW~1964~90~17
Nawet stronnicy francuscy publicznie demonstrowali swą[241] radość[141]. Prymas posłał królowi w[66] podarunku[161] wspaniałą[241] sześciokonną[241] karetę, a referendarz koronny Andrzej[/] Morsztyn[/]  serwis[141] wartości[121] stu[32] tysięcy złotych[122]. Nie przeszkadzało to[41] oponentom snuć projektów detronizacji[121] nowego[221] króla[121]. Siódmego[221] lipca tysiąc sześćset sześćdziesiątego[221] dziewiątego[221] roku[121] w[66] katedrze[161] świętego[/][221] Jana[/][121] w[66] Warszawie[/][161] odbyło[501] się uroczyste[211] nabożeństwo[111], [&] 
1962~Podhorecki L.~Jan Sobieski~KiW~1964~145~8
Sobieski[/] postanowił wykorzystać sytuację i wejść[5] Turkom na[64] tyły[142]. Związani od[62] przodu armią rosyjską[251], zaatakowani z[62] tyłu przez[64] Polaków[142], niechybnie ponieśliby klęskę.  Przyrzekam, iż z[65] końcem wyprawy[121] pokażę im[43], gdzie raki[112] zimują!  mówił król. Wojska[112] królewskie[212] ruszyły na[64] Ukrainę[/]. Ale Turcy nie dali się zaskoczyć[501] i aby[9] uniknąć osaczenia[121], wycofali[501] się pospiesznie za[64] Dniestr[/][141]. 
1963~Podhorecki L.~Jan Sobieski~KiW~1964~234~29
Szach przyjął Polaka[141] z[65] honorami, wraz z[65] całą[251] radą upił[501] się na[64] cześć[141] króla[121] polskiego[221], ale do[62] ligi[121] nie przystąpił. Dziesięć[34] razy[122] jeździli Polacy do[62] Persji[/][121]. Wielkie[242] usługi[142] oddał królowi pewien[211] Syryjczyk (zwany[211] u[62] nas[42] hrabia de[+] Siri[/]), który[211] trzykrotnie jeździł do[62] Sulejmana[/][121]. Jedynym[251] owocem tych[222] wypraw[122] było nawiązanie[111] polsko-perskich[222] stosunków kulturalnych[222]. 
1964~Kuczyński J.~Porządek nadchodzącego świata~KiW~1964~34~38
W[66] słynnym[261] odczycie ["]Nietzsche[/] im[+] Lichte unserer[+] Erfahrung["], bez[62] znajomości[121] którego[221], jak[9] i bez[62] znajomości[121] autobiograficznej[221] pracy[121] o[66] powstaniu[161] ["]Doktora[121] Faustusa[/][121]["] niepodobna[8] właściwie zrozumieć całej[221] koncepcji[121] mannowskiej[221], mówił  referując Nietzschego[/][141]  że to[41], co[41] głębokie[211], jest złe[211]; życie[111] zaś nie zostało[57] zrodzone[211] przez[64] prawdę ani moralność[141]. 
1965~Kuczyński J.~Porządek nadchodzącego świata~KiW~1964~179~17
Wszelkie[212] dotychczasowe[212] teodycee[112], określające[212] ten[241] świat[141] jako[64] najlepszy[241] z[62] możliwych[222], bo jedynie istniejący[241], były[5] tylko pierwszym[251] wysiłkiem w[66] dążeniu[161] do[62] rzeczywistego[221] istnienia[121] człowieka[121]. Określiły ramy[142] prawdziwe[242], lecz zbyt[8] ogólne[242], zostawiając wiele[8] jeszcze miejsca[121] na[64] różne[242] urojenia[142]. Trzeba zacieśnić i pogłębić, a może[8]  w[66] pewnym[261] sensie  urzeczywistnić czy ukonkretnić pojęcie[141] istnienia[121]. 
1966~Ładosz J.~Współczesne formy walki materializmu z idealizmem~KiW~1965~19~3
Gdy przed[65] kilkunastu[35] laty zapoznałem[501] się z[65] tekstem referatu wygłoszonego[221] przez[64] Irenę[/] Joliot-Curie[/][141], w[66] którym[261] zawarta była[57] próba materialistycznej[221] interpretacji[121] teorii[121] eksplodującego[221] wszechświata, byłem[57], jak[9] pamiętam, bardzo zaszokowany[211]. Uważałem to[44] za[64] nieprawdopodobne[241] przedsięwzięcie[141] wydobywania[121] czegoś racjonalnego[221] z[62] najbardziej jawnego[221] fideizmu[121]. 
1967~Ładosz J.~Współczesne formy walki materializmu z idealizmem~KiW~1965~67~7
Widzimy więc, że ten[211] "pozytywistyczny[211] materializm[111]" jest zjawiskiem dosyć rozpowszechnionym[251]. Nie stanowi[5] on po[+] prostu powtórzenia[121] mechanistycznego[221] materializmu osiemnastego[221] czy dziewiętnastego[221] wieku[121] bądź[9] wulgarnego[221] materializmu dziewiętnastego[221] wieku[121], chociaż jego[42] reprezentanci do[62] tych[222] tradycji[122] nawiązują. Nie stanowi[5] powtórzenia[121], bowiem na[64] rozmaite[242] sposoby[142] przystosowują oni tę tradycję do[62] zdobyczy[122] dwudziestowiecznego[221] przyrodoznawstwa[121], w[66] pierwszym[261] rzędzie fizyki[121], oraz do[62] zdobyczy[121] logiki[121] matematycznej[221]. 
1968~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom IX~KiW~1965~124~30
Plan[111] na[64] lata[42] tysiąc dziewięćset sześćdziesiąt sześć  tysiąc dziewięćset siedemdziesiąt zakłada, że zwiększenie[111] liczby[121] traktorów o[64] sto[34] tysięcy sztuk umożliwi dalsze[241] zmniejszenie[141] liczby[121] koni przynajmniej o[64] trzysta[34] tysięcy, co[41] oznacza zaoszczędzenie[141] znacznej[221] ilości[121] paszy[121]. Natomiast przede[+] wszystkim zależy nam obecnie na[66] szybkim[261] rozwoju[161] hodowli[121] bydła[121]. 
1969~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom IX~KiW~1965~213~29
Nie powinniśmy więc narzekać (jak to[41] się niekiedy zdarza[501]), że "musimy zwiększać inwestycje[142], aby[9] wszystkim[232] dać pracę". Przecież gdyby celem[151] inwestowania[121] było jedynie zapewnienie[111] zajęcia[121] nowym[232] pracownikom. To[9] nie miałoby sensu tworzenie[111] miejsc pracy[121] nieraz bardzo drogich[222], kosztujących[222] na[64] przykład[141] po[64] kilkaset[34] tysięcy złotych[122]. 
1970~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom IX~KiW~1965~358~8
Wszystko[41] czym[45] dysponujemy w[66] dniu[161] dzisiejszym[261], stanowi[5] skondensowany[241] rezultat[141] wysiłku[121] setek tysięcy ludzi[122] w[66] najtrudniejszym[261] okresie, rezultat[141] osiągnięć i potknięć. Była[5] to[41] wielka szkoła życia[121] dla[62] całego[221] społeczeństwa[121], szkoła, która dobrze przygotowuje swych[242] wychowanków[142] do[62] dalszej[221] pracy[121] i daje gwarancje[142], że potrafią oni wykonać trudne[242] zadania[142]. 
1971~Strumph-Wojtkiewicz S.~Powstanie styczniowe~NK~1963~14~5
łącznikiem między[65] europejską[251] lewicą i sprawą polską[251] byli[5] pionierzy polskiej[221] myśli[121] demokratycznej[221]  Adam[/] Mickiewicz[/], Stanisław[/] Worcell[/], Joachim[/] Lelewel[/], a także generał Ludwik[/] Mierosławski[/]. Tak czy inaczej, arystokraci polscy opierali swoje[242] nadzieje[142] na[66] możliwości[161] zatargów pomiędzy[65] mocarstwami, zaś w[66] polskim[261] obozie postępowym[261] żywiono pewność[141], że pomoc[111] nadejdzie od[62] ludów Europy[/]. 
1972~Bartnicki A.~Agresja włoska w Abisynii~PZWS~1964~66~3
W[66] sierpniu tysiąc dziewięćset trzydziestego[221] piątego[221] roku[121] ogłosiły one tak zwaną[241] ustawę o[66] neutralności[161], która stwierdziła, że prezydent ma prawo[141] zakazać eksportu broni[121] do[62] krajów będących[222] z[65] sobą w[66] stanie[161] wojny[121] niezależnie od[62] tego[42], która ze[62] stron była[5] agresorem, a która ofiarą agresji[121]. 
1973~Rudniański J.~Sprawność umysłowa~WP~1967~111~28
Należy zaznaczyć, iż na[64] tego[221] rodzaju[121] sposób[141] przygotowywania[121] odczytu mógł sobie[43] pozwolić człowiek o[63] dużym[261] przygotowaniu[161] ogólnym[261] oraz świetny[211] mówca. Niemniej jednak pewne[212] elementy[112] przedstawionego[221] wyżej sposobu przygotowania[121] wykładu zasługują na[64] baczną[241] uwagę także ze[62] strony[121] tych[222], którzy owego[221] przygotowania[121] nie posiadają lub posiadają je[44] w[66] niewielkim[261] stopniu. 
1974~Rudniański J.~Sprawność umysłowa~WP~1967~311~4
O[+] wiele gorzej bowiem nie dopuścić do[62] powiedzenia[121] pewnych[222] rzeczy[122] do[62] ujawnienia[121] poglądów sprzecznych[222] ze[65] stanowiskiem wykładowcy[121], niż być[57] zmuszonym[251] do[62] walki[121]. Zostało[57] to[41] zresztą powyżej zaznaczone[211]. Niemniej jednak raz[8] jeszcze powtarzam, iż jeśli człowiek, który[211] wysłuchał odczytu, będzie[56] w[66] czasie dyskusji[121] milczał[52], nikt nie będzie[56] wiedział[52], co[44] myśli[5] on o[66] tym[46], co[44] usłyszał, na[66] jakich[262] "stoi pozycjach". 
1975~zbiorowa~Podstawowe wiadomości o prawie wojskowym~MON~1964~194~5
Przestępstwa[142] te[242] można podzielić na[64] dwie[34] grupy[142]. Pierwsza grupa obejmuje przestępstwa[142], które[212] mogą być[57] popełnione[212] wyłącznie przez[64] osoby[142] zajmujące[242] określone[242] stanowiska[142] w[66] systemie organizacyjnym[261] wojska[121]. Druga grupa obejmuje przestępstwa[142], które[212] mogą być[57] popełnione[212] przez[64] żołnierzy[142], którym[232] doraźnie powierzono pewne[242] funkcje[142] o[66] charakterze szczególnym[261]. Pierwsza grupa tych[222] przestępstw nosi nieraz nazwę wojskowych[222] przestępstw służbowych[222] lub wojskowych[222] przestępstw urzędniczych[222]. 
1976~Sadurska A.~W cieniu Panteonu~WP~1965~115~19
łuk[111] monumentalny[211] był bramą w[66] nieistniejącym[261] murze, kolumna-pomnik zaś nie wspierała żadnego[221] dachu[121] i nie zdobiła żadnej[221] ściany[121]. Podobnie jak[9] łuk[111] stała sama dla[62] siebie[42], a raczej dla[62] brązowego[221] posągu[121], który[211] wznosił[501] się wysoko, wysoko na[66] jej[42] szczycie. Była[5] więc także pamiątką czyjejś[221] chwały[121], którą[251] głosił napis[111] na[66] bazie[161], płaskorzeźba owijająca trzon[141] spiralną[251] wstęgą oraz posąg[111]. Nad[66] jej[42] pochodzeniem biedzili[501] się i biedzą[501] archeolodzy od[62] wielu[32] dziesiątków lat wyszukując zbliżone[242] formy[142] egipskie[242], wschodnie[242] lub greckie[242]. 
1977~Nowak-Dłużewski J.~Ignacy Krasicki~PZWS~1964~77~10
Niezmiernie zaś ważnym[251] było usunięcie[111] ze[62] szkół Konarskiego[/][121] scholastyki[121], która święciła dotychczas istne[242] orgie[142] w[66] szkołach zakonnych[262], a wprowadzenie[111] na[64] jej[42] miejsce[141] nauki[121] o[66] świecie. Religia i teologia pozostały[5], ale czym[45] innym[251] jest religia i teologia, a czym[45] innym[251]  dociekanie[111] scholastyczne[211]. Przewaga humaniorów[122] pozostała[5], ale i w[64] humaniora[142] wstąpił nowy[211] duch. 
1978~Strumph-Wojtkiewicz S.~Powstanie styczniowe~NK~1963~163~3
Dopiero jesienią, z[65] nastaniem dyktatury[121] Traugutta[/][121], w[66] Krakowskiem[/][161], jak[9] i w[66] Sandomierskiem[/][161], zaczął organizować regularne[241] wojsko[141] generał Józef[/] Bosak[+] Hauke[/][111]. I tutaj, podobnie jak[9] w[66] innych[262] częściach kraju[121], władza cywilna zaczęła przechodzić z[62] rąk szlachty[121] w[64] ręce[142] mieszczan[122] i włościan[122], daleko bardziej gorliwych[222] i szczerych[222] wykonawców[122] rozkazów Rządu Narodowego[221]. 
1979~Wasilewska W.~Wiedza o książce~PZWS~1966~111~17
Studiowanie[111] książki[121], zwłaszcza naukowej[221], na[+] ogół nie może[5] ograniczyć[501] się do[62] jednego[221] uważnego[221] przeczytania[121], gdyż czytelnik zapoznaje[501] się wtedy tylko z[65] konstrukcją myślową[251] dzieła[121], zdobywa pogląd[141] na[64] całość[141] i rolę, jaką[241] odgrywają w[66] niej[46] poszczególne[212] części[112]. W[63] czytaniu[161] orientacyjnym[261] czytelnik jakby mierzy[501] się z[65] dziełem, przygotowuje do[62] zgruntowania[12] go[42], przewidując równocześnie pomoce[142], do[62] jakich[222] musi się uciec[501], aby[9] w[66] pełni[161] zrozumieć i przyswoić sobie[43] wykład[141] autora[121]. 
1980~Cienkowski W. P.~Z tajemnic języka~NK~1963~16~1
Na[66] świecie istnieją setki[112] języków, ale nie wszystkie[212] narody[112] mówiące[212] odrębnymi językami posługują[501] się również pismem. W[64] miarę jednak rozszerzania[+] się[121] kultury[121] i cywilizacji[121] aż do[62] najdalszych[222] zakątków globu ziemskiego[221] powstaje także wśród[62] ludów zacofanych[222] konieczność[111] zapisywania[121] języka mówionego[221], czyli ułożenia[121] dlań[62] alfabetu. 
1981~Cienkowski W. P.~Z tajemnic języka~NK~1963~56~29
Gdzie szukać tajemnicy[121] narodzin mowy[121] ludzkiej[21]? Większość[111] teorii[122] wyżej wspomnianych[222] to[41] teorie[112] indywidualistyczne[212], czyli zakładające[212] powstanie[141] języka w[66] oderwaniu[161] od[62] społeczeństwa[121], od[62] zbiorowości[121]. Tymczasem wyjaśnienia[121] zagadki[121] pochodzenia[121] języka należy szukać właśnie w[66] rozwoju[161] społecznym[261] człowieka[121]. Problem[111] ten[211] nie został[57] jeszcze rozstrzygnięty[211], ale przyszłe[212] badania[112] na[+] pewno przybliżą nas[44] do[62] jego[42] rozwiązania[121]. 
1982~Cienkowski W. P.~Z tajemnic języka~NK~1963~85~20
Co[41] w[66] takim[261] razie spowodowało rozpowszechnianie[+] się[141] tylu[32] przysłów o[66] pogodzie[161], i to[8] nie tylko w[66] Polsce[/][161], ale i w[66] innych[262] krajach  przysłów o[66] niewielkiej[261] przeważnie wartości[161] praktycznej[261]? Otóż najczęściej decydowała tu forma  lapidarność[111] ujęcia[121] czy zręczny[211] rym[111], dopasowany[211] do[62] imienia świętego[121] lub świętej[121]. 
1983~Cienkowski W. P.~Z tajemnic języka~NK~1963~273~20
Językoznawcy[112] nie poprzestają na[66] określeniu[161] terenu, na[66] którym[261] występuje dany[211] wyraz[111], ale badają historię, śledzą wędrówkę wyrazu. Takiemu wyrazowi  czasem[8] dopiero w[66] wyniku[161] żmudnych[222] i długotrwałych[222] badań  wypisują jak[+] gdyby "ankietę personalną[241]" i szczegółowy[241] "życiorys[141]". Gdzie "mieszka" (występuje), skąd "przybył" (skąd go[44] zapożyczono) i tak dalej, [&] 
1984~Lewicka J., Czajkowski S.~Zajęcia plastyczne z dziećmi klas początkowych~NK~1964~33~30
A więc niezmiernie ważną[251] sprawą jest sposób[111] robienia[121] uwag i ich[42] forma. Nie mogą one być[57] wygłaszane[212] imperatywnym[251] tonem, narzucone[212] bezwzględnie, nie mogą podporządkowywać woli[121] dziecka woli[131] dorosłego[121]. Lepiej jest tak przeprowadzać korektę, aby[9] dziecko[111] samo[211] spostrzegło dzięki[63] pytaniom nauczyciela[121], co[44] ma zmienić, dodać czy poprawić. 
1985~Schaff A.~Marksizm a jednostka ludzka~PWN~1965~142~25
W[66] literaturze[161] antykomunistycznej[261] pisze się[41] w[66] związku[161] z[65] tymi zjawiskami o[66] "nowej[261] klasie[161]", o[66] "czerwonej[261] burżuazji[161]pcudz i tym[232] podobne[242]. Z[62] teoretycznego[221] punktu widzenia[121] rzecz[141] biorąc są to[41] bzdury[112]: kształtująca[+] się w[66] społeczeństwach socjalistycznych[262] elita nie jest klasą ex[+] definitione, a mówienie[111] w[66] tym[261] wypadku[161] o[66] burżuazji[161] może[5] być zrozumiałe[211] tylko jako[61] tani[211] chwyt[111] propagandowy[211] przeciwnika[121]. Ale to[41] nie powinno nas[44] uspakajać: łatwiej bowiem odrzucić nadużywanie[141] sprawy[121] przez[64] przeciwnika[141] niż sam[241] problem[141], [&] 
1986~Kozielecki J.~Strategia psychologiczna~NK~1963~67~19
Ale najbardziej rzucającą[+] się[251] w[64] oczy[142] cechą tej[221] strategii[121] jest brak[111] ryzyka. Z[62] góry[121] wiadomo, że do[62] rozwiązania[121] zadania[121] potrzeba wybrać cztery[34] kartki[142], nigdy na[64] przykład[141] nie wystarczą dwa[31] wybory[112]. Dlatego też mówimy, że jest to[41] strategia konserwatywna. W[66] związku[161] z[65] tym[45] mimo[62] dużej[221] ilości[121] zalet, jakie[242] ma ta strategia, stosowanie[111] jej[42] nie zawsze się opłaca[501]. 
1987~Kozielecki J.~Strategia psychologiczna~NK~1963~108~1
Twórcy[112] teorii[121] gier udowodnili, że w[66] każdej[261] grze dwuosobowej[261] o[66] sumie[161] zero występuje taka strategia (czysta lub mieszana) dla[62] gracza[121] pierwszego[221], która gwarantuje mu najwyższą[241] z[62] możliwych[222] wygranych[122] (lub najniższą[241] z[62] możliwych[222] przegranych[122]), i taka strategia (czysta lub mieszana) dla[62] gracza[121] drugiego[221], która zapewnia mu najniższą[241] przegraną[141] (lub najwyższą[241] wygraną[141]). Ta para strategii[122] nazywa[501] się parą równoważnych[222] strategii[122] optymalnych[222]. 
1988~Strelau J.~O temperamencie i jego poznaniu~NK~1965~27~14
Stanowią one fizjologiczne[241] podłoże[142] czterech[32] znanych[222] nam typów temperamentu Hipokratesa[/][121]  Galenusa[/][121]. Zanim przejdziemy do[62] bliższej[221] charakterystyki[121] typu układu nerwowego[221], musimy wyjaśnić, czym[45] są właściwie te[212] trzy[31] podstawowe[212] cechy[112] systemu nerwowego[221], których[222] odpowiednia kombinacja według[62] Pawłowa[/][121] składa[501] się na[64] pojęcie[141] typu. 
1989~Strelau J.~O temperamencie i jego poznaniu~NK~1965~70~9
Oprócz[62] trzech[32] wyżej wymienionych[222] właściwości[122] układu nerwowego[22], to[41] jest siły[121], równowagi i ruchliwości[121] procesów nerwowych[222], Pawłow[/] wymienia[5] jeszcze jedną[241], którą[241] uważa za[64] najważniejszą[241]  jest to[41] tak zwana plastyczność[111]. Istota plastyczności[121] w[66] rozumieniu[161] Pawłowa[/][121] polega na[66] tym[46], że wszystko[41] może[5] być[57] osiągnięte[211] (chodzi tu o[64] funkcjonalną[241] stronę układu nerwowego[221]), byleby były[54] odpowiednie[212] warunki[112] ku[63] temu[43]. 
1990~Zaborowski Z.~Psychologia społeczna a wychowanie~PZWS~1963~33~19
Zasadniczym[251] błędem jest narzucanie[111] grupom prac i zadań obcych[222] młodzieży[131], do[62] których[222] jest[57] ona ustosunkowana negatywnie lub obojętnie. Ważny[251] zadaniem nauczyciela[121] jest rozbudzenie[111] u[62] uczniów[122] wartościowych[222] potrzeb i zainteresowań, szczególnie w[66] zakresie aktywności[121] społecznej[221], pomocy[121] koleżeńskiej[221]. Są bowiem klasy[112] bierne[212], mało dojrzałe[212] społecznie, które[212] w[66] początkowej[261] fazie[161] pracy[121] wychowawczej[221] nie przejawiają jakichś[222] skrystalizowanych[222] zainteresowań, [#] 
1991~Zaborowski Z.~Psychologia społeczna a wychowanie~PZWS~1963~94~19
Przywódca grupy[121] może[5] wykonywać dwie[34] zasadnicze[242] funkcje[142] rzeczowe[242], na[64] przykład[141] planowanie[141] pracy[121], określanie[141] sposobów jej[42] wykonania[121], utrzymywanie[141] kontaktów z[65] otoczeniem i tym[232] podobne[242], oraz funkcje[142] społeczne[242], na[64] przykład[141] koordynacja ról w[66] grupie[161], doskonalenie[111] łączności[121] między[65] grupami, zachęcanie[111] ich[42] do[62] pracy[121] i tym[232] podobne[242]. Funkcje mogą być[57] rozdzielone[212] również między[64] różne[242] osoby[142] w[66] grupie[161], co[41] jest szczególnie pożądane[211] wtedy, gdy w[66] grupie[161] dyscyplina jest słaba, [#] 
1992~Zaborowski Z.~Psychologia społeczna a wychowanie~PZWS~1963~105~11
W[66] toku[161] selekcji[121] przywódców[122] należy wnikliwie organizować w[66] klasie[161] różnego[221] rodzaju[121] wybory[142], na[64] przykład[141] do[62] rady[121] klasowej[221], na[64] odpowiedzialne[242] funkcje[142] w[66] kółkach zainteresowań. Błędem jest reżyserowanie[111] wyborów i arbitralne[211] typowanie[111] przez[64] nauczyciela[141] wygodnych[222] mu uczniów[122]. Z[62] drugiej[221] strony[121] zdanie[+] się[111] na[64] spontaniczny[241] osąd[141] grupy[121], szczególnie gdy istnieją w[66] niej[46] destruktywne[212] normy[112] i niezdrowe[212] wzajemne[212] stosunki[112] może[5] doprowadzić do[62] wytypowania[121] uczniów[122], [#] 
1993~Gałęski B.~Socjologia wsi. Pojęcia podstawowe~PWN~1966~48~9
Proces[111] profesjonalizacji[121] pracy[121] rolnika[121] analizowany[211] być[57] może[5] w[66] bardzo szerokim[261] zakresie, ze[62] względu bowiem na[64] charakter[141] gospodarstwa[121] wiejskiego[221], znajduje swój[241] wyraz[141] tak w[66] przemianach gospodarstw, jak[9] i rodziny[121], w[66] sposobie wykonania[121] przez[64] rolnika[141] pracy[121], w[66] zakresie czynności[122] na[64] nią[44] składających[+] się[222], w[66] sposobie myślenia[121] rolnika[121] o[66] gospodarstwie i jego[42] postawie[161] wobec[62] pracy[121]. 
1994~Gałęski B.~Socjologia wsi. Pojęcia podstawowe~PWN~1966~72~6
W[66] istocie[161], powstanie[111] nowej[221] rodziny[121] pociąga za[65] sobą problem[141] zapewnienia[121] podstaw[122] jej[42] istnienia[121]. W[66] systemie życia[121] wiejskiego[221] oznacza to[41], że powstająca rodzina musi mieć zagwarantowaną[241] ziemię. A zatem powstanie[111] rodziny[121] narzuca konieczność[141] rozwiązania[121] problemu gospodarczego[221]: kto z[62] rodziców[122] i ile[8] ma ze[62] swej[221] ziemi[121] wydzielić, aby[9] młodzi[112] uzyskali podstawę utrzymania[121]. 
1995~Kosiński L.~Obraz demograficzny Europy~PWN~1966~38~16
W[66] przypadku[161] Francji[/][121], słaby[211] od[62] stu[32] lat przyrost[111] naturalny[211] zamieniał[501] się na[64] ubytek[141] nie tylko w[66] okresach wojen. Również ostatnie[212] lata[112] międzywojenne[212] przyniosły nieznaczną[241] przewagę zgonów. Co[41] zaalarmowało opinię społeczną[241]. Na[66] załączonym[261] wykresie widać również inne[241] zjawisko[141] będące[241] konsekwencją wojny[121]. Jest nim[45] mianowicie powojenna kompensacja urodzin, [&] 
1996~Kosiński L.~Obraz demograficzny Europy~PWN~1966~84~29
Lata[112] drugiej[221] wojny[121] światowej[221] były[5] okresem wielkich[222] przesunięć ludności[121], które[212] odbywały[501] się w[66] zasadzie[161] w[66] ramach kontynentu europejskiego[221]. Pewną[251] kontynuacją tych[222] wędrówek, mających[222] zresztą w[66] większości[161] charakter[141] wędrówek politycznych[222], było rozmieszczenie[111] na[66] świecie uchodźców[122], pozostających[222] po[66] wojnie[161] w[66] obozach administrowanych[262] przez[64] Międzynarodową[241] Organizację Przesiedleńców[122] oraz napływ[111] ludności[121] żydowskiej[221] do[62] nowo utworzonego[221] państwa[121] Izraela[/]. 
1997~Bernać F.~Na podbój świata~LSW~1963~30~25
Myśleli również z[65] ironią o[66] tym[46], iż ten[211] sam[211] człowiek, który[211] dziś zarzucał im[43] niemal otwarcie[8] tchórzostwo[141], zapowiadając z[65] takim[251] entuzjazmem rychłe[241] uderzenie[141] na[64] zachód[141], jeszcze przed[65] kilku[35] dniami sam[211] tracił czasem[8] pewność[141] siebie[42], bojąc[501] się ofensywy[121] francuskiej[221], która wobec[62] zaangażowania[121] jego[42] głównych[222] sił w[66] Polsce[/][161], musiała nieuchronnie doprowadzić do[62] szybkiego[221] załamania[+] się[121] reżimu brunatnej[221] dyktatury[121]. 
1998~Bernać F.~Na podbój świata~LSW~1963~144~1
W[66] chwili[161] wkroczenia[121] do[62] Oslo[/][121] pierwszych[222] oddziałów Wermachtu uzbrojeni członkowie quislingowskiej[221] Nasional[+] Samling[/] zaczęli zajmować gmachy[142] ministerstw i innych[222] ważniejszych[222] instytucji[122], opanowanych[222] już zresztą częściowo przez[6] grupy[142] volksdeutschów[122] z[62] miejscowej[221] organizacji[121] partii[121] hitlerowskiej[221], kierowanej[221] przez[64] osobistego[241] wysłannika[141] Rosenberga[/][121], SA-Standartenführera[141] Scheidta[/][141] oraz führera[141] mniejszości[121] niemieckiej[221] w[66] Norwegii[/][161] Spanausa[/][141], który[211] już wieczorem ósmego[221] kwietnia zarządził alarm[141] bojowy[241] członków[122] swej[421] organizacji[121], [&] 
1999~Bernać F.~Na podbój świata~LSW~1963~249~22
Dla[62] dużej[221] bowiem części[121] społeczeństwa[121] francuskiego[221], a zwłaszcza drobnomieszczaństwa[121] i wielkiej[221] burżuazji[121], do[62] których[222] skierowany[211] był[57] przede[+] wszystkim apel[111] de[+] Gaullea[/][121], społeczeństwa[121] sytego[221] i zadowolonego[221] z[62] dotychczasowego[221] życia[121], wojna była[5] czymś[45] tak strasznym[251], iż wieść[111] o[66] kapitulacji[161] nie wzbudziła w[66] nim[46] rozpaczy[121], a raczej radość[141] i uspokojenie[141], z[62] którego[221] wyrwać je[44] miały dopiero lata[112] okupacji[121]. 
2000~Brodzki S.~Postacie i cienie~KiW~1965~122~15
Podobnie niewielkie[242] rezultaty[142] dał udział[111] Dullesa[/][121] w[66] komisjach badających[262] stan[141] finansów polskich[222] w[66] okresie międzywojennym[261]. Niezłe[242] natomiast interesy[142] zrobiły poprzez[64] wspomnianą[241] firmę wielkie[212] trusty[112] niemieckie[212]. Jak[9] stwierdziły później komisje[112] Senatu USA[=], poważny[211] procent[111] zasobów wojennych[222] Trzeciej[/][221] Rzeszy[/][121] pochodził ze[62] Stanów[/] Zjednoczonych[/][122], przy[66] czym[46] głównymi dostawcami były[5] firmy[112] związane[212]  niekoniecznie ideowymi więzami  z[65] kapitałem niemieckim[251].