1 1~Minorski S.~Perspektywy rozwoju energetyki~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~8~3
   2 Najpotê¿niejszym[251] i najstarszym[251] bo naturalnym[251] ¼ród³em energii[121] jest promieniowanie[111] s³oñca[121]. Gdyby uda³o[501] siê znale¼æ technicznie dogodne[241] rozwi±zanie[141] problemu wykorzystania[121] tej[221] energii[121], sta³oby[501] siê ono niewyczerpalnym[251] ¼ród³em energii[121] elektrycznej[221] na[66] ziemi[161]. Wielki[211] uczony[111] Juliot-Curie[/] by³ nawet zdania[121], ¿e rozwi±zanie[111] zagadnienia[121] wykorzystania[121] energii[121] s³oñca[121] jest zadaniem wa¿niejszym[251] ni¿[9] wykorzystanie[111] energii[121] atomowej[221]. 
   3 2~Minorski S.~Perspektywy rozwoju energetyki~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~81~dó³
   4 Generator[111] plazmowy[211] jest[57] pomy¶lany[211] w[66] postaci[161] d³ugiego[221] cylindra[62] ¿aroodpornego[221] materia³u, maj±cego[221] na[66] ka¿dym[261] koñcu urz±dzenie[141] odbijaj±ce[241]. Cylinder[111] jest[57] nape³niony[211] gazem zawieraj±cym[251] [~] lub [~] w[66] postaci[161] gazowej[261] i w[66] takiej[261] ilo¶ci[161], ¿e przy[66] równomiernym[261] rozmieszczeniu[161] tej[221] mieszaniny[121] gazów koncentracja jego[42] winna[5] byæ nieco mniejsza od[62] krytycznej[221]. 
   5 3~Minorski S.~Perspektywy rozwoju energetyki~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~99~5
   6 Spadek[111] powy¿szego[221] wska¼nika odbywa³[501] siê w[66] pocz±tkowym[261] okresie przede[+] wszystkim dziêki[63] ogólnemu podniesieniu[131] warunków eksploatacji[121] urz±dzeñ oraz dziêki[63] coraz lepszemu rozk³adowi obci±¿eñ w[66] szybko powstaj±cym[261] krajowym[261] systemie energetycznym[261]. Powa¿n±[241] rolê odegra³y te¿ modernizacje[112] starych[222] kot³ów i turbin. W[66] nastêpnym[261] okresie zmniejszanie[111] wska¼nika zosta³o[57] uzyskane[211] przede[+] wszystkim dziêki[63] wprowadzeniu[131] jednostek bardziej nowoczesnych[222], [&] 
   7 4~Minorski S.~Perspektywy rozwoju energetyki~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~122~6
   8 Obroty[112] czê¶ci[121] wysokoprê¿nej[221] wynosz± wtedy trzy[34] tysi±ce[142] sze¶æset[34] obrotów na[64] minutê, czê¶ci[121] za¶ niskoprê¿nej[221] tysi±c[141] osiemset[34] obrotów na[64] minutê. Jak[9] wynika z[62] praktyki[121] przewaga maszyn o[64] trzy[34] tysi±ce[142] sze¶æset[34] obrotów na[64] minutê pod[65] wzglêdem[151] ilo¶ci[121] materia³u u¿ytego[221] na[64] konstrukcjê nad[65] maszynami wolniejszymi, przy[66] wysokich[262] parametrach pary[121], wystêpuje tylko do[62] mocy[121] rzêdu dwie¶cie megawatów w[66] przypadku maszyn jednowa³owych[222], [&] 
   9 5~Minorski S.~Perspektywy rozwoju energetyki~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~175~1
  10 Woda do[62] turbin zostaje[57] doprowadzona przy[66] pomocy[161] trzech[32] sztolni[122]. Elektrownia Nurekska[/][111] bêdzie[56] posiada³a[52] dziewiêæ[34] turbin o[66] mocy[161] trzysta megawatów ka¿da. Roczna produkcja tej[221] elektrowni[121] wyniesie jedena¶cie[34] i osiem[34] dziesi±tych[122] miliarda kilowatogodzin. Produkcja ca³ej[221] kaskady[121] elektrowni[121] na[66] rzece Wachsz[/], po[66] jej[42] zbudowaniu[161], osi±gnie oko³o[8] trzydzie¶ci[34] cztery[34] miliardy[142] kilowatogodzin. 
  11 6~Groniowski K.~Z dziejów motoryzacji~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~87~16
  12 Cadillac[/] wytwarza³ samochody[142] o[66] trzech[36] mocach dziesiêæ koni mechanicznych[222] w[66] cenie[161] siedemset piêædziesi±t dolarów, jednocylindrowy[241] ch³odzony[241] wod±, trzybiegowy[241] z[65] przek³adni± planetarn±[251], dziesiêæ koni mechanicznych[222] w[66] cenie[161] dziewiêæset piêædziesi±t dolarów oraz tysi±c dolarów (dwie[31] odmiany[112]) czteroosobowy[241] (reszta cech jak[9] u[62] poprzedniego[221]), szesna¶cie koni mechanicznych[222] w[66] cenie[161] tysi±c dwie¶cie dolarów, dwuosobowy[241] (jak[9] wy¿ej), [&] 
  13 7~Groniowski K.~Z dziejów motoryzacji~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~114~23
  14 Dalszy[211] rozwój[111] silnika wysokoprê¿nego[221] poszed³ w[66] kierunku[161] coraz wiêkszych[222] mocy[122], coraz wiêkszej[221] liczby[121] wytwórców[122], którzy nabyli licencjê od[62] MAN[=] oraz postêpu technicznego[221]. Postêp[111] ten[211] wyrazi³[501] siê w[66] zast±pieniu[161] ropy[121] naftowej[221] przez[64] olej[141] napêdowy[241], bêd±cy[241] trzeci±[251] g³ówn±[251] frakcj± ropy[121] naftowej[221]  po[66] benzynie[161] i nafcie[161]. Dziêki[63] temu[43] uzyskano paliwo[141] o[66] sk³adzie bardziej jednorodnym[261], [&] 
  15 8~Groniowski K.~Z dziejów motoryzacji~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~131~26
  16 Z[65] nadwoziem wi±¿e[501] siê naj¶ci¶lej sprawa instalacji[121] o¶wietleniowej[221] samochodu. ¦wiat³o[111] elektryczne[211], upowszechnione[211] na[66] samochodach osobowych[262] i ciê¿arowych[262], stworzy³o nowy[241] problem[141] o¶lepiania[121], czyli "ol¶nienia[121]" kierowcy[121] pojazdu, jad±cego[221] od[62] strony[121] przeciwnej[221]. St±d powsta³a[5] koncepcja opuszczanego[221] snopa ¶wiat³a[121]. Koncepcja ta nie zjawia³a[501] siê w¶ród[62] konstruktorów[122] i wytwórców[122], a zosta³a[57] im[43] narzucona przez[64] w³adze[142] administracyjne[242], [&] 
  17 9~Groniowski K.~Z dziejów motoryzacji~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~161~26
  18 Silniki[112] dwusuwowe[212] mia³y najwiêksze[241] powodzenie[141] w[66] NRD[=] i NRF[=]. Jednak powodzenie[111] to[211] jest zmienne[211]: okresowo wzrasta ono i spada. Wzrost[111] nastêpuje po[66] ka¿dym[261] ulepszeniu[161] konstrukcyjnym[261], pozwalaj±cym[261] zmniejszyæ zu¿ycie[141] paliwa[121] lub powiêkszyæ moc[141]. Jednak niepowodzenie[111] silników dwusuwowych[222] ch³odzonych[222] powietrzem o[66] nieco wiêkszej[261] objêto¶ci[161] skokowej[261] zmniejszy³o zainteresowanie[141] t± konstrukcj±. 
  19 10~Groniowski K.~Z dziejów motoryzacji~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~215~3d
  20 Druga koncepcja, opracowana w[66] postaci[161] projektu miasta[121] "Motopia[/]", jako[62] przedmie¶cia[121] Londynu[/], przenosi ca³y[241] ruch[141] samochodowy[241] na[64] dachy[142] domów. Sieæ[111] domów ustawianych[222] w[66] liniach ci±g³ych[262] ma biec w[66] dwóch[36] kierunkach prostopad³ych[262]. Na[66] skrzy¿owaniach przewidziany[211] jest[57] ruch[111] okrê¿ny[211]. Na[66] czwartym[261] piêtrze ka¿dego[221] domu[121]  najwy¿szym[261]  przewidziane[212] s±[57] gara¿e[112], ni¿ej mieszkania[112], a na[66] dole[161] sklepy[112]. 
  21 11~Sosiñski R.~Rozmowy o technice~LSW~1965~41~25
  22 Dok³adna analiza procesów zachodz±cych[222] w[66] turbinie[161] parowej[261] wykaza³a, ¿e dla[62] wydajnej[221] pracy[121], czyli dla[62] oszczêdnego[221] gospodarowania[121] par±, jest rzecz± konieczn±[251], aby[9] prêdko¶æ[111] obwodowa ³opatek wirnika wynosi³a oko³o[62] po³owy[121] prêdko¶ci[121] pary[121]. Wynika z[62] tego[42], ¿e prêdko¶æ[111] obwodowa ³opatek musi przekraczaæ szybko¶æ[141] d¼wiêku. Nie chc±c budowaæ maszyn[121] o[66] monstrualnych[262] rozmiarach, de[+] Laval[/] musia³ siê zdecydowaæ[501] na[64] ogromn±[241] szybko¶æ[141] obrotów swojej[221] turbiny[121], co[41] przypieczêtowa³o losy[142] jego[42] wynalazku[21]. 
  23 12~Sosiñski R.~Rozmowy o technice~LSW~1965~49~5
  24 Najwymy¶lniejsze[211] urz±dzenie[111] nie jest w[66] stanie[161] obej¶æ[5] tej[221] trudno¶ci[121], gdy¿ jest to[41] prawo[111] natury[121]. Para opuszczaj±ca maszynê pozostaje par±, a jako[61] taka unosi ze[65] sob± ciep³o[141] parowania[121], czyli mnóstwo[141] kalorii[122] straconych[222] dla[62] procesów przetwarzania[121] energii[121], tym[45] siê t³umaczy[501] stosunkowo niska sprawno¶æ[111] maszyn parowych[222]. Pierwsze[212] maszyny[112] parowe[212] przetwarza³y w[64] pracê u¿yteczn±[241] zaledwie kilka[34] procent[122] energii[121] tkwi±cej[221] w[66] paliwie. 
  25 13~Sosiñski R.~Rozmowy o technice~LSW~1965~88~11
  26 Wêgiel[111] kamienny[211] stanowi±cy jeszcze do[+] dzisiaj g³ówny[241] surowiec[141] energetyczny[241], rozpocz±³ swoj±[241] ¶wiatow±[241] karierê do¶æ pó¼no bo dopiero w[66] po³owie[161] dziewiêtnastego[221] wieku[121]. Rewolucja przemys³owa, wywo³ana przez[64] wynalazek[141] maszyny[121] parowej[221] w[66] osiemnastym[261] wieku[161], przez[64] d³ugie[242] lata[142] bowiem opiera³a[501] siê ona na[66] drewnie. Ono by³o materia³em opa³owym[251] którym[251] szafowano rozrzutnie, niszcz±c lasy[142] w[64] sposób[141] katastrofalny[241]. Jeszcze sto[34] lat temu[8] zu¿ycie[111] drewna[121] dla[62] celów energetycznych[222] by³o dwukrotnie wiêksze[211] [||] ni¿ zu¿ycie[111] wêgla. 
  27 14~Sosiñski R.~Rozmowy o technice~LSW~1965~114~5
  28 Na[66] zbiorniku[161], którego[221] poziom[141] zawarto¶ci[121] chcemy kontrolowaæ, umieszcza siê[41] stalowe[241] jarzmo[141] z[65] prowadnicami po[66] obu[36] stronach zbiornika. Wzd³u¿[62] prowadnic przesuwa siê[41] po[66] jednej[261] stronie preparat[141] promieniotwórczy[241], po[66] drugiej[261] przyrz±d[141] pomiarowy[241] w[64] ten[241] sposób[141], ¿e znajduje[501] siê on zawsze na[66] jednej[261] wysoko¶ci[161]. Jak[9] d³ugo preparat[111] znajduje[501] siê ponad[65] zwierciad³em cieczy[121], promieniowanie[111] przenika jedynie przez[64] ¶ciankê zbiornika. Licznik[111] Geigera[/] pokazuje wówczas stosunkowo du¿e[241] natê¿enie[141] promieniowania[121]. 
  29 15~Sosiñski R.~Rozmowy o technice~LSW~1965~135~19
  30 U¿ywany[211] jest[57] te¿ specjalny[211] pomocniczy[211] odbiornik[111] radiowy[211], który[211] odbiera ten¿e[241] sygna³[141], przes³any[241] drog±[151] radiow±[251], oczywi¶cie po[66] wrzuceniu[161] kilku[32] monet. S± te¿ i inne[212] systemy[112], na[64] przyk³ad[141] z[65] ta¶m± magnetyczn±[251] rejestruj±c±[251] odebranie[141] programu i tym[232] podobne[212]. Widzimy wiêc wyra¼nie, ¿e telewizja w[66] Ameryce[/][161] nie jest bynajmniej dobrodziejstwem ¶wiadczonym[251] spo³ecznie na[64] wielk±[241] skalê, lecz tylko takim[251] samym[251] jak[9] inne[212] (lub jeszcze lepszym[251]) "biznesem". 
  31 16~Sosiñski R.~Rozmowy o technice~LSW~1965~197~26
  32 Jaki[211] bêdzie kszta³t[111] toru pocisku, je¶liby powiêkszyæ prêdko¶æ[141] pocz±tkow±[241] ponad[64] siedem[34] tysiêcy dziewiêæset[34] piêædziesi±t[34] metrów na[64] sekundê? Okazuje[501] siê, ¿e tor[111] ten[211] sta³by[501] siê elips±. W[66] jednym[261] z[62] jej[42] ognisk znajdowaæ[511] siê bêdzie[56] ¶rodek[111] ziemi[121]. Elipsa ta mieæ bêdzie kszta³t[141] coraz bardziej wyd³u¿ony[241], w[64] miarê jak[9] prêdko¶æ[111] pocz±tkowa bêdzie[56] wzrastaæ[51]. Z[65] chwil±, gdy prêdko¶æ[111] ta osi±gnie warto¶æ[141] jedena¶cie tysiêcy sto osiemdziesi±t metrów na[64] [||] sekundê, tor[111] pocisku stanie[501] siê paraboliczny[211]. 
  33 17~Sosiñski R.~Rozmowy o technice~LSW~1965~246~19
  34 Wprowad¼my do[62] tego[221] urz±dzenia[121] trzeci±[241] elektrodê, tak zwan±[241] siatkê, i na³adujmy j± ujemnie, umieszczaj±c j± pomiêdzy[65] anod± i katod±. Teraz elektrony[112] oderwane[212] od[62] katody[121] na[66] drodze do[62] anody[121] napotykaæ[51] bêd±[56] ujemnie na³adowan±[241] siatkê. Poniewa¿ elektrony[112] same[212] s± równie¿ ³adunkami ujemnymi, przeto siatka dzia³aæ[51] bêdzie[56] hamuj±co na[64] ich[42] ruch[141] w[66] kierunku[161] anody[121]. Im[9] silniej na³adowana bêdzie[57] ujemnie siatka, tym[9] bardziej bêdzie[56] hamowaæ[51] ruch[141] elektronów. 
  35 18~Sosiñski R.~Rozmowy o technice~LSW~1965~283~11
  36 Nadajniki[112] umieszczone[212] na[66] satelitach musz± byæ z[62] konieczno¶ci[121] lekkie[212], a wiêc ma³ej[221] mocy[121]. Nie chodzi tutaj zreszt± o[64] to[44], ¿e nadajnik[111] du¿ej[221] mocy[121] jest ciê¿szy[211], gdy¿ przy[66] miniaturyzacji[161] urz±dzeñ elektronicznych[222] ciê¿ar[111] ten[211] nie odgrywa wiêkszej[221] roli[121]. Natomiast moc[111] nadajnika jest[57] limitowana przez[64] ciê¿ar[141] urz±dzeñ zasilaj±cych[222] go[44] energi±, a wiêc baterii[122] s³onecznych[222], które[212] s± jedynymi ¼ród³ami zasilania[121] w[66] tego[221] rodzaju[121] systemie. 
  37 19~Sosiñski R.~Rozmowy o technice~LSW~1965~354~4
  38 Wewnêtrzne[212] ¶cianki[112] rurki[121] pokryte[212] s±[57] cieniutk±[251] warstw± mieszaniny[121] proszków fluoryzuj±cych[222]. Elektrody[112] wykonane[212] s±[57] w[66] postaci[161] dwuskrêtek[122], pokrytych[222] materia³em, który[211] po[66] ich[42] rozgrzaniu[161] wysy³a obficie elektrony[142]. W[66] rurze[161] umieszcza[+] siê odrobinê rtêci[121] i nape³nia siê[41] j± rozrzedzonym[251] argonem[151]. W[64] szereg[141] z[65] rur± w³±czony[211] zostaje[57] d³awik[111] dla[62] zapewnienia[121] stabilizacji[121] pracy[121] lampy[121] (tak zwany[211] stabilizator[111]). 
  39 20~Sosiñski R.~Rozmowy o technice~LSW~1965~390~10
  40 Energia kinetyczna to[41] energia ruchu[121]. Posiada j± ka¿de[211] poruszaj±ce[+] siê[211] cia³o[111], na[64] przyk³ad[141] rozpêdzony[211] samochód[111], kula karabinowa, spadaj±ca ceg³a i tak dalej. Ten[241] sam[241] rodzaj[141] stanowi[5] energia pod[65] postaci± ciep³a[121] czy pod[65] postaci± pr±du elektrycznego[221]. Drugi[211] rodzaj[111] to[41] energia potencjalna, wynikaj±ca z[62] wzajemnego[221] po³o¿enia[121] cia³ lub ich[42] cz±stek. Jako[61] przyk³ad[111] s³u¿y tutaj ceg³a podniesiona nad[65] powierzchniê ziemi[121], nakrêcona sprê¿yna zegarka i tak dalej. Ten[241] sam[241] rodzaj[141] energii[121] reprezentuje równie¿ sta³e[211] pole[111] magnetyczne[211] lub elektryczne[211]. 
  41 21~Radwan M.~Rudy, ku¼nice i huty ¿elaza w Polsce~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~37~9
  42 Próby[112] stosowania[121] wêgla kamiennego[221] w[66] postaci[161] naturalnej[261] w[66] wielkich[262] piecach do[62] celów redukcji[121] rudy[121] nie powiod³y[501] siê. W[66] górnej[261] czê¶ci[161] szybu wielkiego[221] pieca obserwowano osiadanie[141] du¿ej[221] ilo¶ci[121] smo³y[121], która tamowa³a przep³yw[141] gazów. By³a tu podobna sytuacja, jak[9] z[65] próbami zastosowania[121] drewna[121], nawet przesuszonego[221]  trzeba by³o drewno[141] najpierw zwêgliæ i do[62] celów metalurgicznych[222] u¿ywaæ go[42] w[66] postaci[161] wêgla drzewnego[221]. 
  43 22~Radwan M.~Rudy, ku¼nice i huty ¿elaza w Polsce~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~139~12
  44 Produkcja ¿elaza[121] by³a niedu¿a, budzi³o[501] siê jednak prze¶wiadczenie[111] o[66] konieczno¶ci[161] kontynuowania[121] prac w[66] tym[261] kierunku[161]. Powsta³a[5] literatura przedmiotu. W[66] historii[161] hutnictwa[121] i górnictwa[121] odnotowane[212] s±[57] nazwiska[112] pierwszych[222] autorów  [122] Rz±czyñski[/][111], Osiñski[/][111], Kluk[/][111], Duñczewski[/][111] i tak dalej zapisani s±[57] jako[61] powa¿niejsi autorzy czy t³umacze literatury[121] obcej[221]. Zaczynaj± te¿ przeciekaæ do[6] Polski[/][121] nowiny[112] techniczne[212], co[+] prawda zazwyczaj spó¼nione[212]. 
  45 23~Radwan M.~Rudy, ku¼nice i huty ¿elaza w Polsce~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~141~2
  46 Ju¿ w[66] siedemnastym[261] wieku[161] rozumiano tu, ¿e kraj[111] posiadaj±cy[211] wêgiel[141] kamienny[241] powinien przeznaczaæ drewno[141] na[64] budowê okrêtów, ¿elazo[141] za¶ zakupywaæ w[66] krajach bogatych[262] w[64] paliwo[141] metalurgiczne[241], to[41] jest w[64] wêgiel[141] drzewny[241], Anglia[/] wiêc przywozi³a ¿elazo[141] ze[62] Szwecji[/][121] i Rosji[/][121], a stal[141] z[62] Austrii[/][121], jeszcze w[66] pierwszej[261] po³owie[161] osiemnastego[221] wieku[121] pokrywaj±c cztery[34] pi±te[142] zapotrzebowania[121] z[62] importu. 
  47 24~Radwan M.~Rudy, ku¼nice i huty ¿elaza w Polsce~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~236~15
  48 Metal[111] badany[211] pod[65] mikroskopem po[6] przewalcowaniu[161] nie wykazywa³ prawie[8] ¿adnych[222] wtr±ceñ niemetalicznych[222]. W[66] pewnych[262] przypadkach wykazywa³ on wy¿sze[242] w³asno¶ci[142] ni¿[9] stal[111] z[62] innych[222] procesów na[64] przyk³ad[141] stal[111] na[64] cienki[241] drut[141] zero[111] dwadzie¶cia[31] piêæ[31] setnych[122] milimetra mia³a wytrzyma³o¶æ[141] do[62] dwustu[32] kilogramów na[64] milimetr[141] kwadratowy[241] (po[66] przeci±ganiu[161] i po[66] obróbce[161] cieplnej[261]). 
  49 25~Radwan M.~Rudy, ku¼nice i huty ¿elaza w Polsce~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~243~21
  50 Jako[64] pomys³[141] naprawdê rewelacyjny[241] trzeba oceniæ zupe³nie nowy[241] sposób[141] walcowania[121] ta¶m blachowych[222] na[+] zimno wed³ug[62] patentu in¿yniera[121] [~] Sêdzimira[/][121], zrealizowany[241] w[66] hucie[161] Pokój[/] w[66] latach tysi±c dziewiêæset trzydzie¶ci trzy na[64] trzydzie¶ci cztery. Pocz±tkowo by³a to[41] walcarka próbna, nastêpnie za¶ zosta³a[57] przejêta przez[64] zarz±d[141] huty[121] do[62] normalnej[221] eksploatacji[121]. Produkcja walcarki[121] siêga³a oko³o[8] czterysta[34] ton[122] na[64] miesi±c[141] blachy[121] o[66] grubo¶ci[161] zero trzydzie¶ci piêæ setnych[122] do[62] zero czterdzie¶ci piêæ setnych[121] milimetra. 
  51 26~Radwan M.~Rudy, ku¼nice i huty ¿elaza w Polsce~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~252~6dó³
  52 Straty[112] w[66] zniszczonych[262] zak³adach hutniczych[262] oceniane[212] s±[57] na[64] wiele[34] miliardów dzisiejszej[221] waluty[121]. ¦wiat[111] techników[122] i in¿ynierów[122] nie doliczy³[501] siê po³owy[121] stanu sprzed[62] wojny[121], tak wielu[32] by³o zabitych[122], zmar³ych[122] i rozproszonych[122]. Nie inaczej by³o i z[65] szeregowymi hutnikami. Tote¿, gdy tylko wojska[112] okupacyjne[212] opuszcza³y zak³ady[142], ró¿nymi drogami, pieszo, na[66] osiach wagonów, przygodnymi samochodami wojskowymi zbiegali zewsz±d pracownicy. 
  53 27~Stefanowski B.~Pojêcie ciep³a w rozwoju historycznym~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~54~1
  54 Rozwój[111] nauki[121] o[66] cieple, g³ównie w[66] Anglii[/][161] i we[66] Francji[/][161], mimo[62] ogromnych[222] postêpów ci±gle opiera³[501] siê na[66] materialnym[261] ujêciu[161] ciep³a[121]. Carnot[/][111], choæ by³ ju¿ bliski uznania[121] zasady[121] równowa¿no¶ci[121] ciep³a[121] i pracy[121], jak[9] wiemy nie og³osi³ tego[221] pogl±du i dopiero z[62] opublikowanego[221] w[64] kilkadziesi±t[34] lat po[66] ¶mierci[161] Carnota[/][121] dziennika jego[42] pracy[121], [&] 
  55 28~Stefanowski B.~Pojêcie ciep³a w rozwoju historycznym~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~72~24
  56 Wprowadzenie[141] przez[64] [~] Thomsona[/][141] pojêcia[121] temperatury[121] bezwzglêdnej[221] nale¿y uznaæ za[64] jego[42] najwiêkszy[241] wk³ad[141] do[62] nauki[121], lecz jego[42] dzia³alno¶æ[111] obejmowa³a obszerny[241] zasiêg[141] naukowych[222] zagadnieñ i to[8] nie tylko z[62] dziedziny[121] zagadnieñ cieplnych[222], ale i innych[222], które[242] [~] Thomson[/][111] potrafi³ rozwi±zaæ. Nale¿y jeszcze podkre¶liæ, ¿e zupe³nie niezale¿nie od[62] Clausiusa[/][121] sformu³owa³ [~] Thomson[/][111] twierdzenie[141], zwane[41] drug±[251] zasad± termodynamiki[121], [&] 
  57 29~Stefanowski B.~Pojêcie ciep³a w rozwoju historycznym~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~29~9
  58 S± jednak pewne[212] cia³a[112], które[212] poddane[212] fizycznej[231] analizie[131], nie wykazuj± zgodno¶ci[121] z[65] prawem Nernsta[/][121], mianowicie s± to[41] cia³a[112] nie bêd±ce[212] w[66] równowadze[161] wewnêtrznej[261], zwane[212] cia³ami metastabilnymi przechodz±ce[212] bardzo wolno[8] w[64] stan[141] równowagi[121], na[64] przyk³ad[141] wskutek[62] du¿ej[221] lepko¶ci[121] i temu[43] podobne[212]. Nie mo¿na wiêc twierdziæ, ¿e cia³a[112] te[212] przy[66] [~] stanowiæ[51] bêd±[56] uk³ad[141] o[66] najmniejszej[261] mo¿liwej[261] energii[161] i ich[42] entropia w[66] tych[262] warunkach nie d±¿y do[62] zera[121]. 
  59 30~Czetwertyñski W.~Woda w technice~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1967~9~10
  60 Ciekami woda sp³ywa do[62] jezior, mórz i oceanów, sk±d paruje zasilaj±c zasoby[142] wilgoci[121] w[66] powietrzu[161]. Oczywi¶cie, ¿e woda z[62] cieków oraz powierzchni[121] gruntu równie¿ paruje, jednak najwiêksza czê¶æ[111] pary[121] wodnej[221] znajduj±cej[+] siê[221] w[66] atmosferze[161] powstaje wskutek[62] parowania[121] wody[121] z[62] powierzchni[121] mórz i oceanów. Parê[141] wodn±[241] znad[62] oceanów przenosz± wiatry[112] nad[64] kontynenty[142], [&] 
  61 31~Czetwertyñski W.~Woda w technice~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1967~39~4dó³
  62 Filtry[112] piaskowe[212] s± najstarszym[251] urz±dzeniem filtruj±cym[251], dotychczas powszechnie stosowanym[251]. Dzia³anie[111] filtru piaskowego[221] polega na[66] tym[46], ¿e przy[66] przep³ywie[161] wody[11] przez[64] warstwê piasku[121] osadzaj±[501] siê najpierw zanieczyszczenia[112] grubsze[212], drobniejsze[212] za¶ przechodz± miêdzy[65] ziarnkami piasku[121]. Przez[64] stopniowe[241] osadzanie[+] siê[141] coraz drobniejszych[222] zanieczyszczeñ kanaliki[112] miêdzy[65] ziarnkami piasku[121] czê¶ciowo siê zatykaj±[501], [&] 
  63 32~Czetwertyñski W.~Woda w technice~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1967~58~3
  64 Przy[66] tym[261] sposobie oczyszczania[121] ¶cieków nie powstaj± przykre[212] zapachy[112], wydzielony[241] ze[62] ¶cieków osad[141] przerabia siê[41] w[66] komorach fermentacyjnych[262], suszy[5] na[66] poletkach i u¿ywa siê[41] jako[64] nawóz[141]. Oczywi¶cie eksploatacja tych[222] urz±dzeñ jest bardziej kosztowna ni¿[9] poletek irygacyjnych[222], gdy¿ wymaga sta³ego[221] wt³aczania[121] du¿ych[222] ilo¶ci[122] powietrza[121] i ci±g³ej[221] kontroli[121] przebiegu[121] procesów biologicznych[222]. 
  65 33~Elsztein P.~M³ody modelarz rakiet~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1966~60~7
  66 Model[111] nie jest trudny[211] do[62] budowy[121]. Mo¿na go[44] wykonaæ w[66] ci±gu[161] dwóch[32]  trzech[32] godzin. Rakieta jest[57] zbudowana z[62] kartonu, drewna[121] sosnowego[221], drutu, nici[122] i kleju[121]. A oto czê¶ci[112] sk³adowe[212]: g³owica sto¿kowa  karton[111], kad³ub[111] rurowy[211]  karton[111], usterzenie[111]  karton[111], obsada ¶mig³a[121]  sosna, piasta[111] ¶mig³a[121]  sosna, o¶ka ¶mig³a[121]  drut[111] stalowy[211] ¶rednicy[121] zero piêæ dziesi±tych[122] milimetra, ³opatki[112] ¶mig³a[121]  karton[111]. 
  67 34~Elsztein P.~M³ody modelarz rakiet~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1966~77~8
  68 Kad³ub[111] rakiety[121] sk³ada[501] siê z[62] gumowej[221] g³owicy[121] wtopionej[221] w[64] górn±[241] czê¶æ[141] skorupy[121], z[62] trzech[32] cylindrycznych[222] segmentów po³±czonych[222] zak³adkami w[66] ¶rodkowej[261] czê¶ci[161] oraz trzech[32] stateczników tworz±cych[222] jedn±[241] ca³o¶æ[141] z[65] dolnym[251] segmentem kad³uba. ¦rodkowa czê¶æ[111] jest[57] wykonana z[62] tworzywa[121] przezroczystego[221], umo¿liwiaj±cego[221] kontrolê nape³niania[121] wod±  "paliwem". W[66] dolnej[261] czê¶ci[161] rakiety[121] jest[57] wtopiona plastykowa tuleja, [&] 
  69 35~Elsztein P.~M³ody modelarz rakiet~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1966~88~4
  70 Koñcówka lontu powinna tkwiæ tu¿ przy[66] ³adunku[161] ta¶m[121], aby[9] mog³a siê ona zapaliæ[501]. Lont[141] jednak musimy równie¿ zaliczyæ do[62] urz±dzeñ prymitywnych[222], st±d te¿ d±¿no¶æ[111] do[62] wykorzystania[121] innych[222] mo¿liwo¶ci[122] zapalania[121] ³adunków. Lont[111] ma niekontrolowan±[241] prêdko¶æ[141] spalania[+] siê[121], mo¿e[5] na[64] przyk³ad[141] raz[8] paliæ[501] siê bardzo powoli, a innym[251] razem[151] spalaæ b³yskawicznie. 
  71 36~Elsztein P.~M³ody modelarz rakiet~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1966~163~20
  72 Na[66] linii[161] stanowisk startowych[222] odleg³ych[222] od[62] wyrzutni[121] o[64] oko³o[8] dwadzie¶cia[34] piêæ[34] metrów znajdowa³a[501] siê centralna tablica rozdzielcza kierownika[121] startu i maszt[111] ze[65] ¶wiat³ami sygnalizacyjnymi. ¦wiat³o[11] zielone[211] oznacza³o przygotowanie[141]  droga[111] wolna, czerwone[211] by³o sygna³em startu i jednocze¶nie ostrze¿eniem dla[62] wszystkich[222], ¿e silnik[111] rakiety[121] pracuje. Stanowisko[111] startowe[211] by³o zradiofonizowane[211], a ³±czno¶æ[141] z[65] trzema punktami pomiarowymi utrzymywa³y telefony[112] polowe[212] i radiostacje[112]. 
  73 37~Elsztein P.~M³ody modelarz rakiet~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1966~196~4
  74 Drugi[211] stopieñ[111] jest[57] wyposa¿ony[211] w[64] urz±dzenie[141] rejestruj±ce[241] ci¶nienie[141] gazów powsta³e[241] w[66] wyniku[161] dzia³ania[121] ³adunku[121] miotaj±cego[221]. Urz±dzenie[111] to[211] sk³ada[501] siê z[62] cylindra, sprê¿yny[121], dwóch[32] t³oczków i rysika. Gazy[112] cisn± na[64] t³oczek[141] zamocowany[241] do[62] cylindra, ¶ciskaj±c sprê¿ynê, która z[62] kolei[121] wywiera nacisk[141] na[64] rysik[141] zapisuj±cy[241] na[66] obwodzie cylindra wielko¶æ[141] si³y[121]. 
  75 38~Górski J.~Podbój g³êbin oceanów~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1964~52~11
  76 Dzieje[501] siê tak dlatego, poniewa¿ morze[111] jest dzikim[251] zbiorowiskiem biologicznym[251], w[66] którym[261] cz³owiek nie reguluje warunków racjonalnego[221] wspó³¿ycia[121], jak[9] jego[42] prehistoryczni przodkowie. W[66] obecnym[261] stanie[161] rzeczy[122] cz³owiek mo¿e[5] korzystaæ tylko z[62] okre¶lonej[221] nadwy¿ki[121] ryb, powstaj±cej[221] co[62] roku[121] w[66] procesie produkcji[121] biomasy[121] oceanicznej[221]. 
  77 39~Górski J.~Podbój g³êbin oceanów~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1964~83~17
  78 Ogó³em[8] Siewierianka[/] odby³a ju¿ ko³o[62] dziesiêciu[32] wypraw[122] badawczych[222], przep³ynê³a podczas[62] nich[42] przesz³o[8] dwadzie¶cia[34] piêæ[34] tysiêcy mil morskich[222] i spêdzi³a na[66] Atlantyku[/][161] i Morzu[161] Beringa[/][121] oko³o[8] sto[34] piêædziesi±t[34] dni[122]. Oceanografowie radzieccy, zadowoleni z[62] nabytku[121], zabiegaj± o[64] zbudowanie[141] innego[221] statku[121] podwodnego[221], od[62] pocz±tku[121] konstruowanego[221] dla[62] badañ naukowych[222]. 
  79 40~Górski J.~Podbój g³êbin oceanów~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1964~137~4
  80 Na[66] przyk³adzie Sharka[/][121] mo¿na przekonaæ[501] siê, jak[9] szybki[211] jest postêp[111] w[66] budownictwie okrêtów podwodnych[222]. Shark[/][111] mo¿e[5] zanurzaæ[501] siê na[64] g³êboko¶æ[141] trzystu[32] trzydziestu[32] metrów, potrafi wynurzaæ[501] siê i nurkowaæ pod[65] bardzo du¿ym[251] k±tem do[62] czterdziestu[32] stopni[122], na[66] powierzchni[161] rozwija prêdko¶æ[141] trzydziestu[32] piêciu[32] wêz³ów, a w[66] zanurzeniu[161] dwadzie¶cia piêæ wêz³ów. Bez[62] uzupe³niania[121] zapasów paliwa[121] mo¿e[5] przebyæ sto[34] tysiêcy mil. 
  81 41~Górski J.~Podbój g³êbin oceanów~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1964~140~25
  82 Na[66] pok³adzie[161] Nautilusa[/][121] znajdowali[501] siê dwaj oceanografowie doktor: Waldo[/][111] i jego[42] asystent. Ju¿ podczas[62] pierwszych[222] godzin podwodnego[221] rejsu zebrali wiêcej informacji[122] naukowych[222] o[66] wodach Oceanu Lodowatego[/][221], ani¿eli wszyscy ich[42] poprzednicy w[66] ci±gu[161] dziesiêcioleci[122]. Najwiêkszym[251] zaskoczeniem by³y[5] dla[62] Waldo[/][121] wyniki[112] potwierdzaj±ce[212] w[66] ca³ej[261] rozci±g³o¶ci[161] informacje[142] o[66] pr±dach Oceanu Lodowatego[/][221], opublikowane[242] przez[64] uczonych[142] radzieckich[242]. 
  83 42~Górski J.~Podbój g³êbin oceanów~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1964~169~13
  84 Uczeni[112] amerykañscy koñcz± opracowywanie[141] modeli basenów portowych[222] dla[62] tamtej[221] strony[121] ko³a[121] polarnego[221]. Nowy[211] port[111] amerykañski[211] powstanie[5] tu¿ przy[66] Cape[+] Thompson[/] na[66] pó³nocno-zachodnim[261] brzegu[161] Alaski[/][121]. Bêdzie to[41] najdalej na[64] pó³noc[141] wysuniêty[211] port[111] dla[62] podwodnych[222] flot handlowych[222]. Do[62] robót ziemnych[222] zwi±zanych[222] z[6] budow± podbiegunowych[222] basenów portowych[222] u¿yje siê[41] zapewne ³adunków j±drowych[222] o[66] maksymalnej[261] sile wybuchu[121] dwadzie¶cia osiem tysiêcy ton[122] trotylu. 
  85 43~Górski J.~Podbój g³êbin oceanów~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1964~211~5
  86 Uczeni[112] radzieccy dokonali zdjêæ wielu[32] miejsc dna morskiego[221] na[66] du¿ej[261] g³êboko¶ci[161]. Na[66] fotografiach widaæ wyra¼nie pofalowanie[141] gruntu, takie[241] jakie[241] podczas[62] odp³ywu morza[121] widaæ niekiedy na[66] mieliznach. Oznacza to[41], ¿e równie¿ przy[66] samym[261] dnie morza[121] p³yn± wartkie[212] pr±dy[112]. Te[212] obserwacje[112] pozwoli³y uczonym[132] radzieckim[232] na[64] wyci±gniêcie[141] wniosku, ¿e w[66] ró¿nych[262] warstwach oceanu, a¿ do[62] g³êboko¶ci[121] jedenastu[32] tysiêcy metrów, odbywa[501] siê o¿ywiona wymiana wody[121]. 
  87 44~Banaszczyk E.~Najszybsi ludzie ¶wiata~LSW~1964~11~7
  88 W[66] styczniu[161] tysi±c dziewiêæset czterdziestego[221] szóstego[221] roku[121] XS-jeden[/], jak[9] wówczas okre¶lano rakietoplan[141] Bella[/][121], by³ na[+] tyle zaawansowany[211] w[66] budowie[161], i¿ mo¿na by³o przyst±piæ do[62] dokonania[121] pierwszych[222] próbnych[222] lotów szybowych[222] ze[62] specjalnie przystosowanego[221] bombowca typu B-dwadzie¶cia-dziewiêæ[/]. Dokonywa³ ich[42] Jack[/] Woolams[/], który[211] jednak¿e wkrótce zgin±³ na[66] innym[261] samolocie. Jego[42] nastêpc± w[66] roli[161] oblatywacza[121] XS-jeden[/] zosta³ Slick[/] Goodlin[/], pilot zawodowy[211]. 
  89 45~Banaszczyk E.~Najszybsi ludzie ¶wiata~LSW~1964~36~23
  90 W[66] przypadku[161] B-jeden[/], a wiêc w[66] najwcze¶niejszej[261] fazie[161] ataku[121] na[64] wielkie[242] prêdko¶ci[142], zastosowano rozwi±zania[142] konwencjonalne[242], odpowiadaj±ce[242] ówczesnemu poziomowi[131] wiedzy[121] aerodynamicznej[221]. Konsultantem zespo³u konstruktorskiego[221] w[66] tym[261] zakresie by³ profesor W³odzimierz[/] Pysznow[/], jeden[211] z[62] nielicznych[222] jeszcze wówczas w[66] ¶wiecie uczonych[122], zajmuj±cych[+] siê[222] badaniami zjawisk aerodynamicznych[222] zachodz±cych[222] w[66] sferze[161] prêdko¶ci[122] zbli¿onych[222] do[62] prêdko¶ci[121] d¼wiêku[121]. 
  91 46~Banaszczyk E.~Najszybsi ludzie ¶wiata~LSW~1964~60~19
  92 Porównanie[111] Rastorgujewa[/][121] by³o w[66] dodatku[161] o[+] tyle uzasadnione[211], ¿e wykonywa³ on zadanie[141] nadzwyczaj niebezpieczne[241]. Wystarczy powiedzieæ, ¿e ilo¶æ[111] kwasu azotowego[221], jaka zastosowana by³a[57] w[66] tym[261] typie silnika rakietowego[221], a któr±[251] wype³nione[212] by³y[57] zbiorniki[112], wystarczy³aby w[66] zupe³no¶ci[161], aby[9] zniszczyæ ca³y[241] samolot[141] w[66] jednym[261] mgnieniu[161] oka[121]. 
  93 47~Banaszczyk E.~Najszybsi ludzie ¶wiata~LSW~1964~62~28
  94 Lotnictwo[111] radzieckie[211] po[66] wojnie[161] mia³o przej¶æ[5] z[62] jednego[221] rodzaju[121] napêdu na[64] drugi[241]. Napêd[111] odrzutowy[211] stwarza³ ogromne[242] mo¿liwo¶ci[142], ale by³ nowy[211], nie znany[211] zupe³nie tysi±com lotników[122] armii[121] radzieckiej[221]. Kto zna lotnictwo[141], ten[211] wie, jak[9] ostro¿nie braæ[111] lotnicza odnosi[501] siê do[62] nowo¶ci[121] i dziwiæ[501] siê temu[43] nie trzeba. 
  95 48~Banaszczyk E.~Najszybsi ludzie ¶wiata~LSW~1964~90~21
  96 W[66] pierwszej[261] po³owie[161] roku[121] tysi±c dziewiêæset piêædziesi±t dwa nazwiska[112] Carpentiera[/][121] czy Rozanoffa[/][121] by³y na[66] ustach wszystkich[222] mi³o¶ników[122] lotnictwa[121], których[242] we[66] Francji[/][161] liczy siê[41] na[64] miliony[142]. Z[65] pocz±tkiem lata[121] okre¶lono ju¿ dla[62] dwóch[32] maszyn i kilku[32] pilotów[122] konkretne[241] zadanie[141]: osi±gn±æ jednego[241] macha[141]. Samolotami by³y "Vautour[/]" i "Mystere[/]", a pilotami Rozanff[/] i Carpentier[/], którzy oblatuj±c poprzedniego[221] roku[121] samolot[141] "Mystere[/]" przekroczyli dziewiêæ[34] dziesi±tych[122] macha[121]. 
  97 49~Banaszczyk E.~Najszybsi ludzie ¶wiata~LSW~1964~120~20
  98 Jednym[251] z[62] takich[222] w³a¶nie "orygina³ów[122]" lotniczych[222] jest Sergiusz[/] Anochin[/]. Polskiemu czytelnikowi nazwisko[111] to[211] jest[57], byæ mo¿e[5], ma³o znane[211], w[66] Zwi±zku[/][161] Radzieckim[/][261] otacza je[44] s³awa równa[211] Yeagera[/][121] w[66] Stanach[/] Zjednoczonych[/][262] lub Dukea[/][121] w[66] Anglii[/][161]. Wiadomo, ¿e Anochin[/], pu³kownik lotnictwa[121] za[64] swoje[242] loty[142] do¶wiadczalne[242] odznaczony[211] zosta³[57] Z³ot±[/][251] Gwiazd±[/] Bohatera[/][121] Zwi±zku[/][121] Radzieckiego[/][221] i Nagrod±[/] Leninowsk±[/][251]. 
  99 50~Banaszczyk E.~Najszybsi ludzie ¶wiata~LSW~1964~175~20
 100 Program[111] ten[211] po[66] przeprowadzonych[262] dot±d lotach rozszerza³[501] siê. Chodzi³o teraz nie tylko o[64] kontynuowanie[141] szybko¶ciowych[222] lotów, maj±cych[222] na[66] celu[161] dalsze[242] badania[142] "bariery[121] cieplnej[221]", ale tak¿e o[64] osi±gniêcie[141] maksymalnego[221] pu³apu. Realizacj± czê¶ci[121] "szybko¶ciowej[221]" w[66] lotach poziomych[262] zaj±æ[501] siê mia³ [~]. Kincheloe[/] natomiast wykonaæ mia³ zadanie[141] w[66] pewnym[261] sensie bardziej skomplikowane. 
 101 51~Banaszczyk E.~Najszybsi ludzie ¶wiata~LSW~1964~176~20
 102 ¦wietny[211] ten[211] pilot, jak[9] dzi¶ niemal wszyscy lotnicy do¶wiadczeni, in¿ynier, odniós³ ca³kowity[241] sukces[141], osi±gaj±c w[66] locie wysoko¶æ[141] trzydzie¶ci osiem tysiêcy czterysta trzydzie¶ci metrów. Do[62] tamtej[221] pory[121] ¿aden cz³owiek nie dotar³ tak daleko od[62] powierzchni[121] ziemi[121]. Gdy normalnie o[66] znaczniejszych[262] wyczynach lotników[122] wojskowych[222] zwyk³ by³ komunikowaæ w[66] ramach swych[222] obowi±zków[122] rzecznik prasowy[211] wojsk lotniczych[222], tym[251] razem[151] dwudziestego[221] wrze¶nia tysi±c dziewiêæset piêædziesi±tego[221] szóstego[221] roku[121] [#] 
 103 52~Banaszczyk E.~Najszybsi ludzie ¶wiata~LSW~1964~234~9
 104 W[66] czerwcu[161] tysi±c dziewiêæset piêædziesi±tego[221] pi±tego[221] roku[121] odby³a[501] siê kolejna generalna konferencja FAI[=]. Rozwa¿ano na[66] niej[46] miêdzy[+] innymi sprawê ustanowienia[121] odrêbnych[222] rekordów kobiecych[222] w[66] sporcie samolotowym[261], proponuj±c pe³ne[241] równouprawnienie[141] w[66] tej[261] dziedzinie[161], czyli inaczej mówi±c, zaniechanie[141] oddzielnego[221] rejestrowania[121] rekordów ustanawianych[222] przez[64] mê¿czyzn[142] i kobiety[142]. 
 105 53~Marchaj Cz.~Teoria ¿eglowania~Sport i turystyka~1966~12~25
 106 Skoro zdano sobie[43] sprawê ze[62] znaczenia[121] wielko¶ci[121] jachtu dla[62] wyniku[121] regatowego[221], nasun±æ[501] siê musia³ oczywisty[211] wniosek[111], ¿e aby[9] wyrównaæ szanse[142] rywalizuj±cych[222] za³óg, nale¿a³oby ograniczyæ start[141] jedynie do[62] jachtów posiadaj±cych[222] podobne[242] wymiary[142] lub wprowadziæ handicap[141] czasu, oparty[241] na[66] wielko¶ci[161] jachtu. Poniewa¿ jachty[112] mia³y ró¿ne[242] proporcje[142], ró¿ne[242] rodzaje[142] o¿aglowania[121] i nierówne[242] powierzchnie[142] ¿agli[122] monotypowych[222] klas wówczas nie znano, powsta³ do¶æ trudny[211] do[62] rozwi±zania[121] problem[111]: jak[9] mierzyæ i klasyfikowaæ jednostki[142] ze[62] wzglêdu na[64] daj±c±[+] siê[241] osi±gn±æ maksymaln±[241] szybko¶æ[141] ¿eglugi[121], [#] 
 107 54~Marchaj Cz.~Teoria ¿eglowania~Sport i turystyka~1966~20~12
 108 [>] wszystkie[212] wymiary[112] w[66] metrach lub stopach angielskich[262]. Obliczon±[241] warto¶æ[141] regatow±[241] jachtu podawano odpowiednio w[66] metrach lub stopach. Ta regu³a pomiarowa chybi³a jednak celu[121]. S±dzono ¿e pomiar[111] obwodu poszycia[121], wiêkszy[211] w[66] jachtach p³askodennych[262] z[65] bulbkilem[151] zapobiegnie budowaniu[131] tych[222] jachtów pe³nokad³ubowych[222]. Czynnik[111] [~] zwiêksza³ bowiem warto¶æ[141] regatow±[241] jachtów bulbkilowych[222], zaliczaj±c je[44] do[62] klas wy¿szych[222], o[66] d³u¿szej[261] jak[+] gdyby linii[121] wodnej[221], a wiêc szybszych[222]. 
 109 55~Marchaj Cz.~Teoria ¿eglowania~Sport i turystyka~1966~38~1
 110 Dragon[111] jest równie¿ klas± olimpijsk±[251]. Jest to[41] stosunkowo ma³y[211] jacht[111] balastowy[211], który[211] sta³[501] siê monotypem miêdzynarodowym[251] przez[64] ewolucjê podobnego[221] jachtu, u¿ywanego[221] na[66] wodach wielkich[222] jezior w[66] USA[=] i Kanadzie[/][161]. Traktowany[211] pocz±tkowo jako[61] tania jednostka u¿ywana do[62] turystyki[121], przeobrazi³[501] siê w[64] wyrafinowany[241] jacht[141] regatowy[241], do¶æ kosztowny[241], ale popularny[241] na[66] wodach europejskich[262]. Kszta³t[111] kad³uba, powierzchnia ¿agli[122], a nawet ciê¿ar[111] gatunkowy[211] p³ótna[121] s±[57] ¶ci¶le kontrolowane[212] przepisami klasowymi. 
 111 56~Marchaj Cz.~Teoria ¿eglowania~Sport i turystyka~1966~69~8
 112 Uzasadnione[211] jest[57] przypuszczenie[111], ¿e spadek[111] ten[211] wywo³any[211] zosta³[57] zmian± prêdko¶ci[121] przep³ywu przez[64] przekroje[142] i manometry[112] i nie wykazuj± ¿adnych[222] zmian, poniewa¿ w[66] przekrojach nie[+] ma wzrostu prêdko¶ci[121] przep³ywu. P³ytki[112] górna i dolna s± do[62] siebie[42] równoleg³e[212] i prêdko¶æ[111] przep³ywu w[66] tych[262] przekrojach jest taka sama, jak[9] przed[65] wej¶ciem do[62] przekroju[121], to[41] jest dwadzie¶cia metrów na[64] sekundê. Poniewa¿, jak[9] ju¿ wspomnieli¶my, powietrze[111] mo¿e[5] byæ[57] traktowane[211] przy[66] takiej[261] prêdko¶ci[161] jako[61] nie¶ci¶liwe[211], ³atwo mo¿na wnioskowaæ, ¿e szybko¶æ[111] przep³ywu przez[64] przekroje[142] [~] i [~] które[212] s± mniejsze[212] od[62] przekroju[121] [~], musi byæ odpowiednio wiêksza. 
 113 57~Marchaj Cz.~Teoria ¿eglowania~Sport i turystyka~1966~25~1
 114 Dla[62] przyk³adu, s³up[111] o[66] d³ugo¶ci[161] dziesiêciu[32] metrów mo¿e[5] byæ[57] sklasyfikowany[211] jako[61] jedenastometrowy[211], gdy w[66] jego[42] konstrukcji[161] d±¿enie[111] do[62] szybko¶ci[121] przewa¿a nad[65] wzglêdami wygody[121] i mieszkalno¶ci[121]. Albo kecz[111] dwunastometrowy[211] w[66] linii[161] wodnej[261] o[66] szerokim[261] kad³ubie i nieco niedo¿aglowany[211] mo¿e[5] byæ[57] sklasyfikowany[211] jako[61] jedenastometrowy[211]. Zak³ada siê[41] przy[66] tym[46], daj±c ³odziom tê sam±[241] klasê, ¿e spodziewany[211] wzrost[111] prêdko¶ci[121] ³odzi[121] wskutek[62] nierównych[222] d³ugo¶ci[122] w[66] linii[161] wodnej[261] (dziesiêæ metrów i dwana¶cie metrów) bêdzie[57] zneutralizowany[211] przez[64] ujemny[241] wp³yw[141] wiêkszej[221] szeroko¶ci[121], [&] 
 115 58~Marchaj Cz.~Teoria ¿eglowania~Sport i turystyka~1966~133~29
 116 Szybko¶æ[111] wiatru rzeczywistego[221] zmienia[501] siê zale¿nie od[62] wielko¶ci[121] blisko[62] powierzchni[121] wody[121] prêdko¶æ[111] wiatru jest mniejsza. Wskutek[62] tarcia[121] o[64] pod³o¿e[141], warstwy[112] powietrza tu¿ nad[65] wod± s±[57] przyhamowywane[212] silniej, ni¿ warstwy[112] po³o¿one[212] wy¿ej. Charakter[111] zmian prêdko¶ci[121] wiatru zale¿nie od[62] wysoko¶ci[121] jest podobny[211] do[62] tych[222], jakie[242] mo¿na obserwowaæ w[66] granicach warstwy[121] przy¶ciennej[221], jakkolwiek w[66] znacznie wiêkszej[261] skali[161]. Pomiary[112] metereologiczne[212] wykaza³y, ¿e stopieñ[111] wzrostu prêdko¶ci[121] wiatru, czyli tak zwany[211] pionowy[211] gradient[111] wiatru, zale¿y od[62] warunków pogodowych[222] oraz od[62] stanu morza[121]. 
 117 59~Marchaj Cz.~Teoria ¿eglowania~Sport i turystyka~1966~163~11
 118 Oczywi¶cie przy[66] wiatrach silnych[262], gdy przechy³y[112] wiatru s± za[+] du¿e[212], za³oga mo¿e[5] zarefowaæ zbyt[8] g³êboki[241] ¿agiel[141] albo prowadziæ ¿agle[142] przy[66] czê¶ciowym[261] ich[42] ³opocie[161]. Oba[31] te[212] rozwi±zania[112] s± jednak gorsze[212] w[66] porównaniu[161] z[65] korzy¶ci±, jak±[241] daje, odpowiednie[211] dla[62] danych[222] warunków postawienie[111] p³askiego[221] ¿agla. Mo¿na przyj±æ jako[64] zasadê, ¿e refowanie[111] nawet najbardziej staranne[211] i umiejêtne[211], deformuje ¿agiel[141] i dlatego posiadanie[111] kilku[32] kompletów ¿agli daje bezsporne[242] korzy¶ci[142]. 
 119 60~Marchaj Cz.~Teoria ¿eglowania~Sport i turystyka~1966~198~2
 120 I nic[41] innego[221] w[66] równym[261] stopniu nie przeszkadza w[66] osi±gniêciu[161] najwiêkszej[221] prêdko¶ci[121] przy[66] ostrzeniu[161] na[64] wiatr[141], jak[9] zbyt[8] mocne[211] doci±gniêcie[111] foka[121] do[62] grota[121]. Poluzowanie[111] szotów foka[121], niekiedy o[64] kilka[34] centymetrów, lub niewielkie[211] przesuniêcie[111] na[+] zewn±trz pozycji[121] kip[122] mo¿e[5] radykalnie poprawiæ sprawno¶æ[141] jachtu. Te[212] praktyczne[212] do¶wiadczenia[112] potwierdzone[12] zosta³y[57] w[66] eksperymentach tunelowych[262], wykonanych[262] przez[64] autora[141] na[66] uniwersytecie w[66] South[+] Ampton[/]. 
 121 61~Marchaj Cz.~Teoria ¿eglowania~Sport i turystyka~1966~228~16
 122 W[66] ¶rodowisku[161] ¿eglarskim[261] dobrze znane[212] s±[57] fakty[112], ¿e mniej szybkie[212] jachty[112] s± na[+] ogó³ kiepsko wywa¿one[212] kierunkowo i przeto twarde[212] i oporne[212] na[66] sterze. W[66] krañcowych[262] wypadkach, mimo[62] nieraz wielkich[222] si³ na[66] sterze i przeciwdzia³ania[121] sternika[121], ¼le kierunkowo wywa¿one ³odzie[112] maj± tendencjê do[62] gwa³townego[221] wyostrzenia[121] w[66] porywach wiatru i zatrzymywania[+] siê[121] przy[66] ³opocz±cych[262] ¿aglach w[66] osi[161] wiatru. 
 123 62~Marchaj Cz.~Teoria ¿eglowania~Sport i turystyka~1966~246~29
 124 Zdarza[501] siê niekiedy, ¿e tylne[212] partie[112] ¿agla wy³amuj±[501] siê na[64] zawietrzn±[141]. Je¶li wystêpuje to[41] tylko przy[66] wiatrach silnych[262], mo¿e[5] byæ korzystne[211], poniewa¿ zmniejsza przechy³[141] ³odzi[121]. Przy[66] wiatrach s³abych[262] natomiast jest to[41] wad±, która mo¿e[5] byæ wynikiem czê¶ciowego[221] zniszczenia[121] ¿agla; powodem mog³o byæ ¿eglowanie[111] w[66] pierwszym[261] okresie stawiania[121] nowego[221] ¿agla przy[66] zbyt[8] silnych[262] wiatrach, lub zbyt[8] ma³a wytrzyma³o¶æ[111] tkaniny[121] ¿aglowej[221] (w³ókna[112] tkaniny[121] zlepione[212] razem[8] w[66] procesie ¿ywicowania[121] i kalandrowania[121] rozdzieli³y[501] siê). 
 125 63~Marchaj Cz.~Teoria ¿eglowania~Sport i turystyka~1966~293~18
 126 Wiadome[211] jest zarówno z[62] obserwacji[121] zachowania[+] siê[121] ³odzi[121] w[66] naturalnych[262] warunkach ¿eglugi, jak[9] i z[62] eksperymentów w[66] basenach do¶wiadczalnych[262], ¿e pod³u¿ny[211] trym[111] kad³uba nie jest sta³y[211], je¿eli szybko¶æ[111] ¿eglugi wzrasta. Ka¿da jednostka zmienia swój[241] trym[141] to[41] jest usytuowanie[141] konstrukcyjnej[221] linii[121] wodnej[221] do[62] powierzchni[121] wody[121] stosownie do[62] uk³adu fal wzd³u¿[62] kad³uba oraz do[62] wielko¶ci[121] si³ dynamicznych[222] ci¶nienia[121] wody[121] wywieranych[222] na[64] dno[141]. Niezale¿nie od[62] d³ugo¶ci[121] jednostki[121] oraz jej[42] wyporno¶ci[121] daje[501] siê jednak obserwowaæ pewien[211] typowy[211] sposób[111] zmiany[121] trymu przy[66] wzrastaj±cej[261] prêdko¶ci[161] ruchu[121]. 
 127 64~Marchaj Cz.~Teoria ¿eglowania~Sport i turystyka~1966~385~12
 128 Stateczno¶æ[111] pod³u¿na w[66] porównaniu[161] z[65] poprzeczn±[251] jest du¿a i dlatego ewentualne[212] zmiany[112] pod³u¿nego[221] trymu kad³uba s± w[66] czasie ¿eglugi niewielkie[212] i st±d wp³yw[111] trymu na[64] opory[142] hydrodynamiczne[242] jest stosunkowo nieznaczny[211] w[66] porównaniu[161] ze[65] skutkami przechy³u (szczególnie jachtów balastowych[222]). Niemniej jednak i te[212] niezbyt du¿e[212] zmiany[112] oporu, jakie[212] mog± byæ[57] spowodowane[212] pod³u¿nym[251] trymem licz±[501] siê, gdy chodzi o[64] osi±gniêcie[141] najlepszej[221] sprawno¶ci[121] regatowej[221], na[64] przyk³ad[141] mieczowych[222] ³odzi[122] regatowych[222]. 
 129 65~Marchaj Cz.~Teoria ¿eglowania~Sport i turystyka~1966~455~27
 130 Oznaczaj±c symbolem [~] najwiêksz±[241] prêdko¶æ[141] przep³ywu wody[121] rzecznej[221], mo¿emy wydzieliæ z[62] rzeki[121] pewn±[241] strugê o[66] najwiêkszej[261] prêdko¶ci[161] przep³ywu. Struga taka nosi nazwê nurtu rzeki[121]. Zró¿nicowanie[111] brzegów oraz zmienna g³êboko¶æ[111] koryta[121] rzeki[121] sprawiaj±, ¿e linia nurtu, nawet na[66] prostych[262] odcinkach rzeki[121], wije[501] siê od[62] brzegu[121] do[62] brzegu[121]. Wygl±da to[41] tak, jak[+] gdyby w[66] du¿ej[261] rzece[161] p³yn±³ kapry¶nie wartki[211] strumieñ[111]. 
 131 66~Weinfeld S.~Elektryczno¶æ przywraca zdrowie~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~34~2
 132 Do³±czona do[62] uzwojenia[121] wtórnego[221] lampa prostownicza przepuszcza p³yn±cy[241] pr±d[141] tylko w[66] jednym[261] kierunku[161]. Lampa ta dzia³a wiêc jak[9] wentyl[111], który[211] tylko w[66] jednym[261] kierunku[161] przepuszcza powietrze[141]. Pr±d[111], który[211] przechodzi przez[64] lampê prostownicz±[241], jest wiêc jednokierunkowy[211], ale warto¶æ[111] jego[42] wci±¿ siê zmienia[501]. Do[62] galwanizacji[121] za¶ potrzebny[211] jest pr±d[111] jednokierunkowy[211] o[66] sta³ej[261] warto¶ci[161]. 
 133 67~Weinfeld S.~Elektryczno¶æ przywraca zdrowie~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~87~14
 134 Jakiekolwiek[212] by to[41] nie by³y[54] przyrz±dy[112], ka¿dy[211] z[62] nich[42] jednak posiada wskazówkê, której[221] wychylenie[111] zale¿y od[62] warto¶ci[121] mierzonego[221] napiêcia[121] lub natê¿enia[121] pr±du. Na[66] tarczce wymalowana jest[57] podzia³ka, pozwalaj±ca na[64] odczytanie[141], jakiej[221] warto¶ci[121] pr±du odpowiada dane[211] wychylenie[111] wskazówki[121]. Oczywi¶cie przy[66] wzro¶cie pr±du wskazówka wychyla[501] siê bardziej, przy[66] zmniejszaniu[161] odchyla[501] siê w[66] kierunku[161] przeciwnym[261]. 
 135 68~Weinfeld S.~Elektryczno¶æ przywraca zdrowie~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~93~8dó³
 136 Pr±d[111] anodowy[211] zwi±zany[211] jest[57] jednak i z[65] napiêciem w[66] obwodzie anodowym[261], st±d te¿ wynika, ¿e zmiany[112] napiêcia na[66] siatce wywo³uj± zmiany[142] napiêcia[121] w[66] obwodzie anodowym[261]. Ta okoliczno¶æ[111] nie by³aby jeszcze sama w[66] sobie[46] ciekawa, gdyby nie fakt[111], ¿e siatka znajduje[501] siê znacznie bli¿ej[62] katody[121] ani¿eli anoda. Dlatego te¿ wp³yw[111] potencja³u siatki[121] na[64] wylatuj±ce[242] z[62] katody[121] elektrony[142] jest znacznie silniejszy[211] ni¿[9] wp³yw[111] potencja³u anody[121]. 
 137 69~Weinfeld S.~Elektryczno¶æ przywraca zdrowie~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~104~27
 138 Te[212] okre¶lenia[112] wynikaj± z[62] badañ, które[212] ustali³y, ¿e dochodz±cy[211] do[62] naszego[221] ucha[121] d¼wiêk[111] jest niczym[45] innym[251], jak[9] drganiem powietrza[121]. Je¶li jest to[41] drganie[111], to[9] oczywi¶cie jego[42] paszportem, jego[42] dowodem osobistym[251] musi byæ czêstotliwo¶æ[111]. Jak[9] siê te¿ okaza³o[501], z[65] czêstotliwo¶ci± drgañ akustycznych[222] zwi±zana jest[57] wysoko¶æ[111] tonu. Im[9] czêstotliwo¶æ[111] jest wiêksza, tym[9] ton[111] jest wy¿szy[211] i na[+] odwrót: [&] 
 139 70~Girulski R.~Amatorskie urz±dzenia krótkofalowe i ich obs³uga~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~9~15
 140 Generator[111] steruj±cy[211] oddzielony[211] jest[57] od[62] pozosta³ych[222] stopni nadajnika tak zwanym[251] separatorem. Separator[111], czyli stopieñ[111] izoluj±cy[211], zapobiega szkodliwym[232] wp³ywom dalszych[222] stopni nadajnika na[64] pracê generatora steruj±cego[221]. Po[66] separatorze nastêpuj± stopnie[112] zwielokratniaj±ce[212] pierwotn±[241] czêstotliwo¶æ[141], czyli powielacze[112]. Nastêpuje jednocze¶nie wzmocnienie[111] energetyczne[211] drgañ. Wzmocnione[212] i powielone[212] do[62] ¿±danej[221] czêstotliwo¶ci[121] drgania[112] steruj± koñcowy[241] wzmacniacz[141] mocy[121], który[211] zasila obwody[142] anteny[121]. 
 141 71~Girulski R.~Amatorskie urz±dzenia krótkofalowe i ich obs³uga~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~13~17
 142 Obwody[112] zasilaj±ce[212] generator[141] powinny byæ prawid³owo zaprojektowane[212] pod[65] wzglêdem[151] filtracji[121] i odsprzê¿eñ. Z[62] regu³y[121] pierwsze[212] stopnie[112] nadajnika zasilane[212] s±[57] z[62] osobnego[221] zasilacza. Lampa generatora i obwód[111] siatki[121] steruj±cej[221] lampy[142] separatora objête[212] s±[57] wspólnym[251] ekranem eliminuj±cym[251] sprzê¿enia[142] z[65] pozosta³ymi stopniami nadajnika (szczególnie przy[66] pracy[161] bez[62] powielania). Nieznaczny[241] pr±d[141] siatki[121] lampy[121] generatora uzyskuje siê[41] [&] 
 143 72~Girulski R.~Amatorskie urz±dzenia krótkofalowe i ich obs³uga~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~78~9
 144 Wiêksze[211] odchylenie[111] od[62] powy¿szej[221] normy[121] (zarówno w[64] dó³[141] jak[9] i w[64] górê)  ze[62] wzglêdu na[64] silnie obci±¿on±[241] pr±dem anodowym[251] katodê  prowadzi do[62] szybkiej[221] utraty[121] emisji[121]. Dlatego te¿ zalecane[211] jest[57] umieszczanie[111] w[66] nadajnikach wiêkszej[221] mocy[121] oddzielnego[221] transformatora ¿arzeniowego[221] w[+] pobli¿u lamp koñcowych[222] wzmacniacza mocy[121]. Unika siê[41] wtedy znacznego[221] spadku[121] napiêcia[121] ¿arzenia[121] na[66] d³ugich[262] doprowadzeniach. 
 145 73~Girulski R.~Amatorskie urz±dzenia krótkofalowe i ich obs³uga~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~126~12
 146 Przy[66] modulacji[161] w[66] siatce zerowej[261] siatka ekranowa powinna byæ zasilana przez[64] opornik[11] redukcyjny[241]; zapobiega to[41] przeci±¿eniu[131] przy[66] ujemnych[262] szczytach modulacji[121]. Modulacja ta stosowana tylko w[66] przypadku[161] pentod[122] z[65] wyprowadzon±[251] na[66] cokole siatk± zerow±[251] odznacza[501] siê ma³ymi zniekszta³ceniami. Inne[212] parametry[112], na[64] przyk³ad[141] sprawno¶æ[111], zgodne s± z[65] parametrami omówionymi poprzednio przy[66] opisie modulacji[121] w[66] obwodzie siatki[121] steruj±cej[221]. 
 147 74~Girulski R.~Amatorskie urz±dzenia krótkofalowe i ich obs³uga~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~131~20
 148 Istot± amatorskiej[221] ³±czno¶ci[121] krótkofalowej[221] fonicznej[221] jest przekazanie[111] w[64] sposób[141] ca³kowicie czytelny[241] ca³ej[221] tre¶ci[121] informacji[122] sk³adaj±cych[+] siê[222] na[64] normalne[241] QSO[=]. Od[62] modulacji[121] nie jest[57] tu wymagana w[66] ¿adnym[261] razie[161] radiofoniczna jako¶æ[111] przenoszenia[121], która zazwyczaj i tak by³aby zatracona w[66] w±skopasmowym[261] kanale odbiorczym[261] wspó³czesnego[221] odbiornika komunikacyjnego[221]. Poza[65] tym[45], jak[9] ju¿ wiadomo, moc[111] wstêg bocznych[222] istotna jest w[66] przekazaniu[161] informacji[121]. 
 149 75~Girulski R.~Amatorskie urz±dzenia krótkofalowe i ich obs³uga~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~158~9
 150 Brakuj±c±[241] falê no¶n±[241], niezbêdn±[241] z[62] kolei[121] w[66] procesie demodulacji[121] odtwarza siê[41] w[66] odbiorniku za[65] pomoc± lokalnego[221] generatora (BFO[=]). Poniewa¿ w[66] amatorskich[262] odbiornikach nie przeprowadza siê[41] synchronizacji[121] czêstotliwo¶ci[121] generatora pomocniczego[221] czêstotliwo¶ci± t³umionej[221] fali[121] no¶nej[221], staje[501] siê mo¿liwe[211] maksymalne[211] wyt³umienie[111] fali[121] no¶nej[221] poni¿ej[62] siedemdziesiêciu[32] decybeli. Brak[111]  emitowanej[221] fali[121] no¶nej[221] zapewnia eliminacjê zak³óceñ typu interferencyjnego[221] od[62] sygna³ów s±siednich[222] stacji[122]. 
 151 76~Girulski R.~Amatorskie urz±dzenia krótkofalowe i ich obs³uga~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~273~7dó³
 152 Przy[66] mieszaniu[161] sumacyjnym[261] w[66] pentodzie[161] napiêcie[141] z[62] heterodyny[121] doprowadza siê[41] przez[64] niewielki[241] kondensator[141] do[62] siatki[121] steruj±cej[221] lampy[142]. Taki[211] proces[111] mieszania[121] mo¿e[5] spowodowaæ promieniowanie[141] energii[121] wielkiej[22] czêstotliwo¶ci[121] heterodyny[121] do[62] anteny[121], trzeba wiêc stopieñ[141] mieszacza[121] poprzedziæ wstêpnym[251] wzmacniaczem wielkiej[221] czêstotliwo¶ci[121]. Mieszanie[111] sumacyjne[211] mo¿e[5] siê odbywaæ[501] tak¿e w[66] uk³adzie[161] z[62] rysunku[121] czterna¶cie do[62] dwadzie¶cia cztery, w[66] którym[261] napiêcie[141] heterodyny[121] doprowadza siê[41] do[62] obwodu katodowego[221] mieszacza[121]. 
 153 77~Girulski R.~Amatorskie urz±dzenia krótkofalowe i ich obs³uga~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~320~5
 154 Krytyczne[211] jest te¿ dobranie[111] oporno¶ci[121] zespolonej[221] jak±[251] przedstawia cewka reakcyjna wraz z[65] kondensatorem i potencjometrem sprzêgaj±cym[251] przy[66] czêstotliwo¶ci[161] roboczej[261] odbiornika. Oporno¶æ[111] ta powinna byæ[57] zbli¿ona do[62] oporno¶ci[121] wyj¶ciowej[221] generatora w[66] odbiorniku tranzystorowym[261]. Ilo¶ci[142] zwojów cewki[121] antenowej[221] oraz reakcyjnej[221] dobiera siê[41] zawsze mniejsze[242] od[62] ilo¶ci[121] zwojów cewki[121] g³ównego[221] obwodu drgañ, a to[41] w[66] celu[161] zapewnienia[121] oscylacji[121] o[66] czêstotliwo¶ci[161] zgodnej[261] z[65] [~] obwodu g³ównego[221]. 
 155 78~Girulski R.~Amatorskie urz±dzenia krótkofalowe i ich obs³uga~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~339~6dó³
 156 Najwy¿sz±[241] stabilno¶æ[141] zapewniaj± uk³ady[112] stabilizatorów elektronowych[222], w[66] których[262] zastosowane[212] s±[57] zarówno lampy[112] jak i neonówki[112] stabilizacyjne[212]. Stabilizatory[112] takie[212] zapewniaj± sta³o¶æ[141] napiêcia[121] wyj¶ciowego[221] wiêksz±[241] od[62] jednego[221] procenta[121], a w[66] przypadku[161] bardziej rozbudowanych[222] uk³adów  oko³o[8] zero[111] jedna[211] dziesi±ta[111] procenta[121]. Wygoda w[66] u¿yciu[161] stabilizatorów elektronowych[222] polega na[66] ³atwym[261] regulowaniu[161] napiêcia[121] wyj¶ciowego[221] w[66] stosunkowo szerokich[262] granicach. 
 157 79~Girulski R.~Amatorskie urz±dzenia krótkofalowe i ich obs³uga~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1963~354~1
 158 Wypadkow±[241] czêstotliwo¶æ[141] akustyczn±[241] kontroluje siê[41] za[65] pomoc± s³uchawek i pomocniczego[221] wzmacniacza ma³ej[221] czêstotliwo¶ci[121]. Najmniejsza czêstotliwo¶æ[111] dudnieñ odpowiada zgodno¶ci[121] czêstotliwo¶ci[121] wzorcowej[221] z[65] czêstotliwo¶ci± badan±[251]. Generator[141] wzorcowy[241] wykonuje siê[41] zgodnie z[65] zaleceniami warunkuj±cymi du¿±[241] stabilno¶æ[141] czêstotliwo¶ci[121] w[66] czasie i pod[65] wp³ywem zmian temperatury[121]. Pracuje on zwykle tylko w[66] jednym[261] pa¶mie czêstotliwo¶ci[121] na[64] przyk³ad[141]. 
 159 80~Wolszczak S.~Amatorskie odbiorniki tranzystorowe~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1966~39~13
 160 Do[62] zasilania[121] odbiorników lampowo-tranzystorowych[222] potrzebne[212] s± trzy[31] baterie[112] o[66] napiêciu[161]: pó³tora wolta[121] do[62] ¿arzenia[121] lamp, sze¶ædziesi±t siedem i pó³ wolta[121] do[62] zasilania[121] anod lamp oraz sze¶æ wolt[122] lub dziewiêæ wolt[122]  do[62] zasilania[121] tranzystorów. Taka ilo¶æ[111] baterii[122]  jak[9] na[64] jeden[241] odbiornik[141]  to[41] sprawa trochê k³opotliwa. Bateriê sze¶ædziesi±t siedem i pó³ mo¿na zast±piæ przetwornic± tranzystorow±[251] zasilan±[251] napiêciem sze¶æ lub dziewiêæ wolt[122]. 
 161 81~Wolszczak S.~Amatorskie odbiorniki tranzystorowe~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1966~59~7
 162 Punkt[141] pracy[121] tego[221] tranzystora ustala opornik[111] [~]. Opornik[111] ten[211] w[66] przypadku[161] zastosowania[121] innego[221] tranzystora mo¿e[5] mieæ warto¶æ[141] od[62] osiem i dwie dziesi±te do[62] piêtnastu[32] [~]. Wzmocniona energia pr±dów ma³ej[221] czêstotliwo¶ci[121] zostaje[57] przeniesiona przez[64] transformator[141] do[62] drugiego[221] stopnia pracuj±cego[221] na[64] g³o¶nik[141]. Wzmacniacz[111] ma³ej[221] czêstotliwo¶ci[121] wykonany[211] w[66] uk³adzie[161] [~] zapewnia du¿±[241] stabilno¶æ[141] pracy[121] i du¿e[241] wzmocnienie[141] mocy[121]. 
 163 82~Adamowicz Z., Fija³kowski W., Paczóski J.~Telekopia - technika przesy³ania obrazów~MON~1963~45~21
 164 Rozró¿niamy dwa[34] zasadnicze[242] rozwi±zania[142] modulatora ekspozycji[121]: sygna³[141] elektryczny[241] oddzia³ywania[121] na[64] ¼ród³o[141] ¶wiat³a[121], zmieniaj±c wypromieniowany[241] strumieñ[141] ¶wietlny[241]. Takim[251] ¼ród³em ¶wiat³a[121] mog± byæ lampy[112] o[66] ma³ej[261] bezw³adno¶ci[161] cieplnej[261], na[64] przyk³ad[141] jarzeniowe[212]; sygna³[111] elektryczny[211] powoduje, ¿e strumieñ[111] ¶wietlny[211] zostaje[57] po[66] drodze[161] rozdzielony[211] na[64] czê¶æ[141] tworz±c±[241] plamkê ¶wietln±[241] i czê¶æ[141] ulegaj±c±[241] rozproszeniu[131]. 
 165 83~Adamowicz Z., Fija³kowski W., Paczóski J.~Telekopia - technika przesy³ania obrazów~MON~1963~53~8
 166 Obraz[141] mo¿emy tylko wtedy obserwowaæ, gdy jest[57] on dostatecznie o¶wietlony[211], wówczas odbijaj±c czê¶æ[141] strumienia padaj±cego[221] staje[501] siê on wtórnym[251] ¼ród³em ¶wiat³a[121]. O[66] wra¿eniu[161], jakie[241] wywo³uje obraz[111], decyduje natê¿enie[111] o¶wietlenia[121], barwa ¶wiat³a[121] i warunki[112] obserwacji[121]. Omówienie[111] warunków jako¶ci[121] systemów telekopiowych[222] wymaga przypomnienia[121] pojêæ wielko¶ci[122] z[62] teorii[121] ¶wiat³a[121]. 
 167 84~Adamowicz Z., Fija³kowski W., Paczóski J.~Telekopia - technika przesy³ania obrazów~MON~1963~61~14
 168 W[66] przybli¿eniu[161] mo¿na oceniæ zdolno¶æ[141] rozdzielcz±[241] systemu telekopiowego[221] na[66] podstawie[161] znajomo¶ci[121] lub gêsto¶ci[121] rozwiniêcia[21] albo liczby[121] elementów rozwiniêcia[121] przypadaj±cych[222] na[64] decymetr[141] kwadratowy[241] obrazu. Przy[66] porównywaniu[161] szybko¶ci[121] telekopiowania[121] z[65] szybko¶ci± przekazywania[121] znaków pisma[121] w[66] telegrafii[161] alfabetowej[261] nale¿y wzór[141] okre¶laj±cy[241] powierzchniê, zamieniæ wzorem okre¶laj±cym[251] liczbê s³ów na[64] godzinê. Zwykle przyjmuje siê[41] ¿e na[64] jeden[241] decymetr[141] kwadratowy[241] przekazanych[222] zostaje[57] oko³o[8] sto[31] s³ów. 
 169 85~Adamowicz Z., Fija³kowski W., Paczóski J.~Telekopia - technika przesy³ania obrazów~MON~1963~82~27
 170 Znaczna amplituda pierwszego[221] przekroczenia[121] warto¶ci[121] nie jest tak niebezpieczna jak[9] oscylacje[112] nastêpne[212]. W[66] pewnym[261] stopniu mo¿e[5] byæ nawet po¿±dana, gdy¿ dziêki[63] niemu lepiej podkre¶lone[212] zostaj±[57] zarysy[112] obrazu. Warunki[112] stawiane[212] transmisji[131] telekopiowej[231] dopuszczaj± na[+] ogó³ przekroczenie[141] od[62] dziesiêciu[32] procent[122] do[62] piêtnastu[32] procent[122]. Natomiast amplitudy[112] nastêpnych[222] oscylacji[122], je¿eli nie maj± byæ przyczyn± zwielokrotnienia[121] zarysów, nie powinny przekraczaæ piêæ[34] procent[122]. 
 171 86~Adamowicz Z., Fija³kowski W., Paczóski J.~Telekopia - technika przesy³ania obrazów~MON~1963~168~18
 172 CCIF[=] nie precyzuje ogólnie obowi±zuj±cych[222] warunków dotycz±cych[222] zniekszta³ceñ t³umieniowych[222] w[66] kana³ach telefonicznych[262] wê¿szych[262] od[62] trzystu[32] do trzech[32] tysiêcy czterystu[32] herców. Pewn±[241] ogóln±[241] informacjê jakiej[221] charakterystyki[121] mo¿na siê spodziewaæ[501] na[66] tego[221] rodzaju[121] kana³ach daje rysunek[111], który[211] przedstawia wymagania[142] stawiane[242] przez[64] CCIF[=] dla[62] kana³ów telefonicznych[222] naturalnych[222] do[62] transmisji[121] telegrafii[121] wielokrotnej[221]. 
 173 87~Adamowicz Z., Fija³kowski W., Paczóski J.~Telekopia - technika przesy³ania obrazów~MON~1963~205~19
 174 Wp³yw[141] na[64] ni±[44] maj± równie¿ warunki[112] na¶wietlenia[121] i warunki[112] obróbki[121] chemicznej[221]. Warunki[112] na¶wietlenia[121] s± to[41]: czas[111] na¶wietlenia[121]l; sk³ad[111] spektralny[211] promieniowania[121]; przerwy[112] w[66] czasie na¶wietlania[121]; temperatura w[66] czasie na¶wietlania[121]; czas[111] pozostawania[121] obrazu utajonego[221] w[66] stanie[161] niewywo³ywanym[261]. Do[62] warunków obróbki[121] chemicznej[221] zalicza siê[41]: sk³ad[141] chemiczny[241] wywo³acza[121], temperaturê wywo³acza[121], szybko¶æ[141] poruszania[+] siê[121] wywo³acza[121] w[66] stosunku[161] do[62] obrabianej[221] emulsji[121], [&] 
 175 88~Adamowicz Z., Fija³kowski W., Paczóski J.~Telekopia - technika przesy³ania obrazów~MON~1963~232~3
 176 Nowo¶ci± tego[221] uk³adu w[66] stosunku[161] do[62] opisanych[222] poprzednio jest umieszczenie[111] obci±¿enia[121] lampy[121], jakie[241] stanowi[5] oscylograf[111] lusterkowy[211], w[66] obwodzie katodowym[261] lampy[121] wzmacniacza[121]. W[66] omawianym[261] uk³adzie daje siê[41] zauwa¿yæ szczególn±[241] dba³o¶æ[141] o[64] odpowiedni[241] dobór[141] (za[65] pomoc± napiêæ pomocniczych[222] warunków pracy[121] uk³adu). Potencjometrem ustala siê[41] pocz±tkowe[241] wychylenie[141] lusterka[121] oscylografu. Wychylenie[111] to[211] odpowiada pocz±tkowej[231] warto¶ci[131] gêsto¶ci[121] optycznej[221] zaczernienia[121], [&] 
 177 89~Adamowicz Z., Fija³kowski W., Paczóski J.~Telekopia - technika przesy³ania obrazów~MON~1963~297~35
 178 Do¶wiadczalne[212] badania[112] tego[221] uk³adu optycznego[221] wykaza³y szereg[141] jego[42] zalet w[66] porównaniu[161] ze[65] zwyk³ymi uk³adami optycznymi, jednocze¶nie jednak wynik³y[5] znaczne[212] zniekszta³cenia[112] kszta³tu i zwiêkszenie[111] wymiaru elementów rozwiniêcia[121] na[66] skrajach linii[121] rozwiniêcia[121]. Przyczyn± tego[42] jest dystorsja, powstaj±ca wskutek[62] du¿ego[221] nachylenia[121] promieni na[66] skraju[161] linii[121] rozwiniêcia[121], która jest szczególnie zauwa¿alna przy[66] zastosowaniu[161] obiektywów o[66] krótkich[262] ogniskowych[162]. 
 179 90~Adamowicz Z., Fija³kowski W., Paczóski J.~Telekopia - technika przesy³ania obrazów~MON~1963~324~3
 180 Generatory[112] RC[=] z[65] przesuwnikiem fazy[121] s±[57] w[66] szczególno¶ci[161] niezast±pione[212] w[66] uk³adach dzielników, gdy czêstotliwo¶æ[111] wyj¶ciowa jest ni¿sza od[62] dziesiêciu[32] herców. W[66] tym[261] zakresie inne[212] metody[112] s± niepewne[212] albo wymagaj± elementów o[66] wielkich[262] wymiarach. Ró¿nice[112] w[66] stosunku[161] do[62] zwyk³ych[222] generatorów[122] RC[=] polegaj± na[66] u¿yciu[161] pojemno¶ci[161] [~] i [~] i na[66] punkcie[161] pracy[121] lampy[121]. 
 181 91~Burakowski T., Giziñski J.,Sala A.~Podczerwieñ i jej zastosowanie~MON~1963~23~23
 182 Przeprowadzaj±c pomiary[142] energii[121] wypromieniowanej[221] przez[64] cia³o[141] doskonale czarne[241] przy[66] kilku[36] ró¿nych[262] temperaturach zauwa¿ymy, ¿e na[64] pewne[242] zakresy[142] d³ugo¶ci[121] fal przypadaj± najwiêksze[212] ilo¶ci[112] energii[121]. Mówimy wtedy, ¿e na[64] dany[241] zakres[141] fal przypada maksimum[111] promieniowania[121]. Z[62] wykresu przedstawiaj±cego[221] widmowy[241] rozk³ad[141] mocy[121] promieniowania[121] cia³a[121] doskonale czarnego[221] przy[66] ró¿nych[262] temperaturach widzimy, ¿e ka¿da krzywa[111] ma wyra¼ne[241] maksimum[141]. 
 183 92~Burakowski T., Giziñski J.,Sala A.~Podczerwieñ i jej zastosowanie~MON~1963~70~1{?}
 184 Metoda wyparowania[121] polega na[66] utrwalaniu[161] obrazu, jaki[241] daje promieniowanie[111] podczerwone[211], na[66] bardzo cienkich[262] warstwach kamfory[121], naftalenu lub oleju parafinowanego[221] naniesionych[262] na[64] koloidaln±[241] b³onkê. B³onka taka, zaczerniona z[62] drugiej[221] strony[121], umieszczona jest[57] w[66] naczyniu[161] z[65] par± nasycon±[251] kamfory[121] lub naftalenu. Promieniowanie[111] podczerwone[211] po[66] przej¶ciu[161] przez[64] odpowiedni[241] uk³ad[141] optyczny[241] jest[57] odbierane[211] przez[64] zaczernion±[241] powierzchniê warstwy[121]. 
 185 93~Burakowski T., Giziñski J.,Sala A.~Podczerwieñ i jej zastosowanie~MON~1963~84~30
 186 Ze[62] wzglêdu na[64] mechanizm[141] fotoprzewodnictwa[121] mo¿emy je[44] podzieliæ na[64] oporniki[142] fotoelektryczne[242] samoistne[242]  gdy pod[65] wp³ywem poch³anianego[221] promieniowania[121] elektron[111] przechodzi z[62] pasma[121] podstawowego[221] do[62] pasma[121] przewodnictwa[121], i oporniki[142] fotoelektryczne[242] domieszkowe[242]  gdy elektron[111] poch³aniaj±c kwant[141] promieniowania[121] przechodzi z[62] pasma podstawowego[221] na[64] poziom[141] akceptorowy[241] lub te¿ z[62] poziomu[121] donorowego[221] do[62] pasma[121] przewodnictwa[121]. 
 187 94~Burakowski T., Giziñski J.,Sala A.~Podczerwieñ i jej zastosowanie~MON~1963~99~7
 188 To[241] samo[44] mo¿na powiedzieæ o[66] rozpraszaniu[161] promieniowania[121] przez[64] substancjê. Na[64] przyk³ad[141] rozproszenie[111] promieniowania[121] w[66] powietrzu[161] jest odwrotnie proporcjonalne[211] do[62] czwartej[221] potêgi[121] d³ugo¶ci[121] fali[121], a maksymalne[211] rozproszenie[111] nastêpuje wtedy, gdy d³ugo¶æ[111] fali[121] jest równa[211] promieniowi[131] rozpraszaj±cej[221] cz±steczki[121] powietrza[121]. Przy[66] przechodzeniu[161] promieniowania[121] przez[64] cienkie[242] warstewki[142] cia³ sta³ych[222], cieczy[122] i gazów rozproszenie[141] mo¿emy zaniedbaæ w[66] stosunku[161] do[62] promieniowania[121] przepuszczonego[221]. 
 189 95~Burakowski T., Giziñski J.,Sala A.~Podczerwieñ i jej zastosowanie~MON~1963~137~23
 190 Czêsto w[66] celu[161] uzyskania[121] du¿ej[221] zdolno¶ci[121] rozdzielczej[221] u¿ywa siê[41] w[66] spektrofotometrach siatek dyfrakcyjnych[222]. Na[64] siatkê dyfrakcyjn±[241] skierowuje siê[41] zazwyczaj nie ca³y[241] strumieñ[141] promieniowania[121], to[1] znaczy strumieñ[141] o[66] sk³adzie widmowym[261] takim[261], jak[9] emituje ¼ród³o[111], a pewien[241] jego[42] zakres[141], który[211] zosta³[57] uprzednio wybrany[211] za[65] pomoc± pryzmatu. W[66] tym[261] przypadku[161] pryzmat[111] spe³nia jak[+] gdyby rolê wstêpnego[221] segregatora promieniowania[121]. 
 191 96~Burakowski T., Giziñski J.,Sala A.~Podczerwieñ i jej zastosowanie~MON~1963~152~12
 192 Spektrofotometry[142] na[64] podczerwieñ[141] wykorzystuje tak¿e nowoczesny[211] przemys³[111] spo¿ywczy[211]. U¿ywa siê[41] ich[42] tutaj do[62] identyfikowania[121] analizy[121] wêglowodanów, witamin, olejów i ró¿nych[222] sk³adników w[66] produktach spo¿ywczych[262], bada siê[41] zawarto¶æ[141] krochmalu w[66] produktach miêsnych[262], wykrywa siê[4] zarazki[142] lub ska¿enia[142] w[66] ró¿nych[262] owocach, jarzynach i tym[232] podobne[242]. 
 193 97~Burakowski T., Giziñski J.,Sala A.~Podczerwieñ i jej zastosowanie~MON~1963~194~7
 194 Dotychczasowe[211] wykorzystanie[111] promienników podczerwieni[121] do[62] ogrzewania[121] pomieszczeñ nie znalaz³o jeszcze tak szerokiego[221] zastosowania[121], jakby mo¿na by³o[54] tego[42] oczekiwaæ. Nie[+] ma zreszt± siê co[8] dziwiæ[501], gdy¿ jest stosunkowo nowa metoda ogrzewania[121]. Ponadto nie we[66] wszystkich[262] krajach produkuje siê[41] ca³y[241] asortyment[141] promienników podczerwieni[121]. 
 195 98~Burakowski T., Giziñski J.,Sala A.~Podczerwieñ i jej zastosowanie~MON~1963~210~26
 196 Promienniki[142] podczerwieni[121] stosuje siê[41] równie¿ do[62] celów laboratoryjnych[222] przy[66] badaniu[161] nagrzewania[+] siê[121] pokryæ[12] kad³ubów samolotów i rakiet. W[66] tym[261] celu[161] gotowe[242] elementy[142] pokrycia[121] lub nawet gotowe[242] konstrukcje[142] samolotów lub rakiet poddaje siê[41] nagrzewaniu[131] promiennikowemu do[62] temperatury[121] zmierzonej[221] uprzednio w[66] tunelu[161] aerodynamicznym[261], badaj±c przy[66] tym[46] wytrzyma³o¶æ[141] napromienionego[221] elementu. Na[66] rysunku[161] pokazano nagrzewanie[141] elementu kad³uba samolotu przez[64] specjaln±[241] nagrzewkê z[65] promiennikami kwarcowymi. 
 197 99~Burakowski T., Giziñski J.,Sala A.~Podczerwieñ i jej zastosowanie~MON~1963~272~20
 198 Wymuszanie[141] luminescencji[121] przez[64] promieniowanie[141] podczerwone[241] zaczêto stosowaæ do[62] celów technicznych[222] zw³aszcza wojskowych[22] dopiero w[66] latach drugiej[221] wojny[121] ¶wiatowej[221]. W[66] odró¿nieniu[161] od[62] opisanej[221] wy¿ej metody[121], tutaj promieniowanie[111] podczerwone[211] nie wygasza, a wymusza luminescencjê uprzednio wzbudzonego[221] podobnie jak[9] w[64] poprzedni[241] sposób[141] luminoforu[121]. P³ytkê z[65] luminoforem styka siê[41] potem[8] z[65] b³on± lub p³yt± panchromatyczn±[241] i otrzymuje siê[41] na[66] nich[46] diapozytywy[142]. 
 199 100~Wêgrzyn B.~Modelarstwo rakietowe~MON~1963~11~7
 200 Najlepszym[251] tego[42] dowodem mo¿e[5] byæ fakt[111], i¿ rakieta porusza[501] siê w[66] pró¿ni[161] o[+] wiele ³atwiej ni¿[9] w[66] powietrzu[161], poniewa¿ nie dzia³a[5] na[64] ni±[44] czynnik[111] hamuj±cy[211] jej[42] lot[141] opór[11] powietrza[121]. Lot[111] rakiety[121] odbywa[501] siê na[66] zasadzie[161] zjawiska[121] odrzutu. Zasadê odrzutu po[64] raz[141] pierwszy[241] sformu³owa³ teoretycznie w[66] jednym[261] ze[62] swoich[222] praw[122] dynamiki[121] uczony[111] angielski[211] Izaak[/] Newton[/], [&] 
 201 101~Wêgrzyn B.~Modelarstwo rakietowe~MON~1963~25~19
 202 Szkolenie[111] modelarzy[122] rakietowych[222] w[66] poszczególnych[262] klasach odbywa[501] siê w[66] modelarniach szkolnych[262] lub przyzak³adowych[262]. Coraz czê¶ciej szkolenie[141] przeprowadza siê[41] tak¿e w[66] modelarniach wielobran¿owych[262], w[66] których[262] obok[62] szkolenia[121] w[66] zakresie modelarstwa[121] rakietowego[221] odbywaj±[501] siê zajêcia[112] w[66] zakresie modelarstwa[121] przemys³owego[221], ko³owego[221] okrêtowego[221] oraz lotniczego[221]. 
 203 102~Wêgrzyn B.~Modelarstwo rakietowe~MON~1963~59~16
 204 Gdy prêdko¶æ[111] powstawania[121] gazu bêdzie[56] równowa¿yæ[511] siê z[65] prêdko¶ci± wp³ywów, wówczas ci¶nienie[111] w[66] komorze[161] spalania[121] bêdzie[56] utrzymywa³o[521] siê na[66] równym[261] poziomie. Je¿eli prêdko¶ci[112] te[212] nie pozostaj± w[66] równowadze[161] wówczas ci¶nienie[111] mo¿e[5] maleæ lub rosn±æ, przy[66] czym[46] gro¼ny[211] jest wzrost[111] ci¶nienia[121], który[211] prowadzi czêsto bezpo¶rednio do[62] zerwania[+] siê[121] silnika. 
 205 103~Wêgrzyn B.~Modelarstwo rakietowe~MON~1963~100~1
 206 Przy[66] czym[46] okazuje[501] siê, ¿e w[64] miarê wzrostu wyd³u¿eñ modelu powy¿ej[62] warto¶ci[121] sze¶æ i cztery dziesi±te[112] opór[111] czo³owy[211] staje[501] siê coraz wiêkszy[211]. Wreszcie dla[62] wyd³u¿enia[121] modelu po³o¿enie[111] maksymalnego[221] przekroju nieznacznie tylko wp³ywa na[64] warto¶æ[141] wspó³czynnika oporu [~] [&] 
 207 104~Wêgrzyn B.~Modelarstwo rakietowe~MON~1963~145~1
 208 Konstrukcje[112] modelarskich[222] wyrzutni[122] rakietowych[222] odznaczaj±[501] siê du¿±[251] ró¿norodno¶ci± rozwi±zañ. Przyjmuj±c za[64] kryterium[141] podzia³u d³ugo¶æ[141], wyrzutnie[142] mo¿emy podzieliæ na[64] zerowe[242] oraz rozbiegowe[242]. Wyrzutnia zerowa jest to[41] wyrzutnia o[66] zerowej[261] d³ugo¶ci[161] prowadnic. Rakieta spoczywa na[66] takiej[261] wyrzutni[161] w[66] trzech[36] punktach. W[66] dwóch[36] przednich[262] jest[57] swobodnie podparta, natomiast w[66] trzecim[261], tylnym[261] punkcie umocowana jest[57] za[65] pomoc± zamka, reguluj±cego[221] moment[141] startu. 
 209 105~Wêgrzyn B.~Modelarstwo rakietowe~MON~1963~148~8
 210 Zbli¿ona pod[65] wzglêdem budowy[121] do[62] poprzednich[222] wyrzutni[122] jest[57] wyrzutnia pokazana na[66] rysunku[161]. Sk³ada[501] siê ona z[62] czterech[32] prowadnic listowych[222] z[62] drewna[121] o[66] zmiennym[261] przekroju[161], usztywnionych[222] trzema kwadratowymi obejmami metalowymi. Ca³o¶æ[111] spoczywa na[66] drewnianej[261] podstawie[161] po³±czonej[261] na[+] sta³e. Dla[62] zapewnienia[121] stateczno¶ci[121] wyrzutni[121] wykorzystano cztery[34] naci±gi[142] linowe[242]. 
 211 106~Gorecki M.~Wojskowe pojazdy terenowe~MON~1963~104~13
 212 Samochód[111] ma aluminiowe[241] samono¶ne[241] nadwozie[141], w[66] którego[221] tylnej[261] czê¶ci[161] umieszczony[211] jest[57] czterocylindrowy[211] silnik[111] ch³odzony[211] powietrzem. Zespó³[111] bie¿ny[211], uk³ad[111] przenoszenia[121] napêdu, silnik[111] i osprzêt[111] elektryczny[211] s± hermetyczne[212]. Dla[62] wyeliminowania[121] zak³óceñ radiowych[222] instalacja elektryczna jest[57] ekranowana. 
 213 107~Gorecki M.~Wojskowe pojazdy terenowe~MON~1963~135~10
 214 W[66] skrzynce[161] rozdzielczej[261] wmontowane[211] jest[57] tylne[211] ko³o[111], które[211] zabezpiecza automatyczne[241] wy³±czenie[141] przedniej[221] osi[121] napêdowej[221] samochodu podczas[62] jazdy[121] do[62] przodu w[66] dobrych[262] warunkach drogowych[262]. Przy[66] wy³±czeniu[161] biegu[121] wstecznego[221] w³±czane[212] s±[57] automatyczne[212] napêdy[112] osi[121] przedniej[221] i tylnych[222]. Napêd[111] na[64] o¶[141] przedni±[241] przekazywany[211] jest[57] przez[64] przek³adnie[142] o[66] wiêkszym[261] po³o¿eniu[161] od[62] przek³adni[121] osi[122] tylnych[222]. 
 215 108~Gorecki M.~Wojskowe pojazdy terenowe~MON~1963~151~12
 216 [>] mechanizmy[112] kierownicze[212] zêbatkowe[212] i wspomagane[212] hydraulicznie. Ko³a[112] ogumione[212] resorowane[212] s±[57] za[65] pomoc± zwyk³ych[222] podwójnych[222] sprê¿yn ¶rubowych[222], w[66] których[262] umieszczone[212] s±[57] amortyzatory[112] teleskopowe[212]. Zarówno sprê¿yny[112], jak[9] i amortyzatory[112] znajduj±[501] siê na[+] zewn±trz pancernego[221] kad³uba samochodu. Ko³a[112] ¶rodkowe[212] s±[57] resorowane[212] i automatyzowane[212] przez[64] niewielkie[242] cylindry[142] hydrauliczno-pneumatyczne[242] przeznaczone[242] równie¿ do[62] puszczenia[121] i unoszenia[121] kó³. 
 217 109~Gorecki M.~Wojskowe pojazdy terenowe~MON~1963~184~15
 218 Niestety, mimo[6] swych[222] niew±tpliwych[222] zalet terenowych[222], koszty[112] produkcji[121] takich[222] pojazdów s± olbrzymie[212], na[64] skutek[141] czego[42] wiêkszo¶æ[111] podobnych[222] rozwi±zañ pozostaje zazwyczaj w[66] fazie[161] do¶wiadczalnej[261]. Jak[9] kosztowne[212] s± tego[221] rodzaju[121] pojazdy[112], ¶wiadczy fakt[111], i¿ jedna[211] opona poci±gu-giganta kosztuje oko³o[8] sze¶æ[34] tysiêcy dolarów. 
 219 110~Lew J.~Sto wcieleñ ¿yroskopu~MON~1963~21~14
 220 Wychylenie[+] siê[111] osi[121] ziemskiej[221] pod[65] dzia³aniem precesji[121] na[66] przestrzeni[161] tysi±cleci[122] zmienia obraz[141] nieba[121], obserwowanego[221] z[62] danego[221] punktu kuli[121] ziemskiej[221]. Ze[62] starych[222] opisów nieba[121] mo¿na siê na[64] przyk³ad[141] dowiedzieæ[501], ¿e przed[65] dwoma tysi±cami lat gwiazdozbiór[111] Wielkiej[/][221] Nied¼wiedzicy[/] ¶wieci³ w[66] po³udniowej[261] Grecji[/][161] wysoko na[66] niebie. 
 221 111~Lew J.~Sto wcieleñ ¿yroskopu~MON~1963~36~7
 222 Wirnik[111] ¿yroskopu wraz z[65] uk³adem zawieszenia[121], a wiêc z[65] wszystkimi obrotowymi ramkami, nazywa[501] siê wêz³em lub podzespo³em ¿yroskopowym[261]. Podzespó³[111] ¿yroskopowy[211] jest podstawowym[251] elementem przyrz±du ¿yroskopowego[221]  jego[42] sercem. Dlatego te¿ specjalna uwaga przy[66] budowie[161] i produkcji[161] przyrz±dów ¿yroskopowych[222] zwrócona jest[57] na[64] ten[241] w³a¶nie podzespó³[141]. 
 223 112~Lew J.~Sto wcieleñ ¿yroskopu~MON~1963~123~5
 224 Uk³ad[111] ¿yropilota utrzymuje ster[141] w[66] niezmiennym[261] po³o¿eniu[161]. Je¿eli okrêt[111] zejdzie z[62] nakazanego[221] kursu, na[64] przyk³ad[141] pod[65] wp³ywem silnego[221] uderzenia[121] bocznej[221] fali[121], wówczas sytuacja w[66] uk³adzie[161] ulegnie zmianie[131]. Styk[111] ruchomy[211] znajdzie[501] siê na[66] jednym[261] z[62] pier¶cieni[122] i zewrze obwód[141] lewego[221] lub prawego[221] uzwojenia[121] silnika. 
 225 113~Ja¶tak Z.~Ska¿enia promieniotwórcze, chemiczne, biologiczne~MON~1963~49~9
 226 Wybuch[111] drugiej[221] wojny[121] ¶wiatowej[221] zasta³ Niemców[142] doskonale przygotowanych[242] do[62] wojny[121] chemicznej[221]. W[66] szeregu[161] dokumentów zdobytych[222] po[66] kapitulacji[161] faszystowskich[222] Niemiec[/][122] omawiane[212] by³y[57] sposoby[112] stosowania[121] ¶rodków truj±cych[222] za[65] pomoc± artylerii[121], mo¼dzierzy i wyrzutni[122] oraz mówi³o siê[41] zupe³nie wyra¼nie o[66] szeroko rozwiniêtych[262] przygotowaniach do[62] wojny[121] chemicznej[221]. 
 227 114~Ja¶tak Z.~Ska¿enia promieniotwórcze, chemiczne, biologiczne~MON~1963~158~29
 228 W[66] wypadku[161] pora¿enia[121] nosa i gard³a[121] trzeba przep³ukaæ je[44] czyst±[251] wod±, a po[66] wyj¶ciu[161] z[62] rejonu[121] ska¿onego[221] wyj±æ z[62] indywidualnego[221] pakietu[121] przeciwchemicznego[221] ampu³kê z[65] mieszanin± przeciwdymn±[251], zgnie¶æ j±[44] i w±chaæ zawarto¶æ[141] przez[64] trzy[34] minuty[142]; po[66] piêciu[36], dziesiêciu[36] minutach wykorzystuje siê[41] drug±[241] ampu³kê. 
 229 115~Ja¶tak Z.~Ska¿enia promieniotwórcze, chemiczne, biologiczne~MON~1963~159~28
 230 Nastêpnie zdj±æ maskê rozpi±æ odzie¿[141] i, w[66] razie[161] konieczno¶ci[121], zastosowaæ sztuczne[241] oddychanie[141]. Je¿eli s± ampu³ki[112] z[65] odtrutkami w[66] woreczkach z[62] gazy[121], to[9] ju¿ przy[66] pierwszych[262] objawach pora¿enia[121] nale¿y je[44] rozgnie¶æ i w³o¿yæ pod[64] maskê poszkodowanego[121] tak, aby[9] oddycha³ parami cieczy[121] znajduj±cej[+] siê[221] w[66] ampu³ce[161]. 
 231 116~Burakowski T., Giziñski J.,Sala A.~Podczerwieñ i jej zastosowanie~MON~1963~341~16
 232 Przy[66] wykorzystaniu[161] bezpo¶rednich[222] metod fotografii[121] w[66] podczerwieni[161] odleg³o¶æ[111] fotografowania[121] zwiêksza[501] siê dwa[34] do[62] trzech[32] razy[122] w[66] porównaniu[161] z[65] fotografowaniem w[66] zakresie widzialnym[261] przy[66] wykonywaniu[161] zdjêæ podczas[62] lekkiej[221] mgie³ki[121]. Natomiast w[66] czasie gêstej[221] mg³y[121], podczas[62] deszczu i ¶niegu oraz przy[66] wykonywaniu[161] zdjêæ pod[64] s³oñce[141] metody[112] fotografii[121] w[66] podczerwieni[161] nie daj± lepszych[222] wyników ni¿ fotografowanie[111] w[66] zakresie widzialnym[261]. 
 233 117~Burakowski T., Giziñski J.,Sala A.~Podczerwieñ i jej zastosowanie~MON~1963~406~20
 234 Pociski[142] odrzutowe[242] z[65] g³owicami samonaprowadzaj±cymi na[64] podczerwieñ[141] stosuje siê[41] do[62] zwalczania[121] za³ogowych[222] i bezza³ogowych[222] aparatów lataj±cych[222] a wiêc samolotów, samolotów-pocisków, bezza³ogowych[222] samolotów rozpoznawczych[222] i wreszcie do[62] zwalczania[121] najgro¼niejszych[222] ze[62] wszystkich[22] ¶rodków napadu powietrznego[221]  balistycznych[222] pocisków rakietowych[222]. 
 235 118~Burakowski T., Giziñski J.,Sala A.~Podczerwieñ i jej zastosowanie~MON~1963~445~17
 236 Z[62] czasów drugiej[221] wojny[121] ¶wiatowej[221] znane[212] s±[57] przypadki[112], gdy w[66] czo³gu[161] znajdowa³[501] siê tylko przetwornik[111] obrazu, natomiast potê¿ny[211] reflektor[111] podczerwieni[121] by³[57] umocowany[211] na[66] towarzysz±cym[261] czo³gowi[131] transporterze opancerzonym[261]. Przy[66] takim[261] rozwi±zaniu[161] zasiêg[111] noktowizora by³ znaczny[211], gdy¿ przekracza³ dwa[34] tysi±ce[142] metrów, jednak odpowiednie[211] wspó³dzia³anie[111] transportera z[65] czo³giem w[66] nocy[161], w[66] warunkach bojowych[262], by³o do¶æ trudne[211]. Tego[22] typu noktowizory[142] stosowali Niemcy[112]. 
 237 119~Burakowski T., Giziñski J.,Sala A.~Podczerwieñ i jej zastosowanie~MON~1963~453~12
 238 Podstawow±[251] wad± dotychczas stosowanych[222] noktowizorów z[65] przetwornikami pró¿niowymi jest to[41], ¿e reflektor[111] "o¶wietlaj±cy[211]" teren[141] w[66] du¿ym[261] stopniu demaskuje stanowisko[141] obserwatora[121], gdy tylko nieprzyjaciel posiada odpowiednie[242] przyrz±dy[142] do[62] wykrywania[121] promieniowania[121] podczerwonego[221]. Reflektor[111] noktowizyjny[211] o¶wietlaj±cy[211] teren[141] za[65] pomoc± promieniowania[121] podczerwonego[221] mo¿e[5] byæ[57] wykryty[211] z[62] odleg³o¶ci[121] kilkakrotnie wiêkszej[221] od[62] tej[221], na[64] jak±[241] dany[211] noktowizor[111] jest zdolny[211] d[62] obserwacji[121]. 
 239 120~Sosiñski R.~Rozmowy o technice~LSW~1965~29{?}~4
 240 Wysoko¶æ[111] z[62] jakiej[221] sp³ywa woda, czyli ró¿nica poziomów w[66] górnym[261] i dolnym[261] biegu[161] wody[121], odpowiada napiêciu[131] elektrycznemu. A wiêc w[66] porównaniu[161] naszym[261] metry[112] wysoko¶ci[121] odpowiadaj± woltom[132]. Na[64] pytanie[141] ile[34] koni mechanicznych[222] daje takie[211] ko³o[111] wodne[211], technik[111] odpowiada: trzeba pomno¿yæ ilo¶æ[141] (ciê¿ar[141]) wody[121] sp³ywaj±cej[221] w[66] ci±gu[161] sekundy[121] przez[64] wysoko¶æ[141] spadku[121]. Je¶li ciê¿ar[141] wyrazimy w[66] kilogramach, a wysoko¶æ[141] w[66] metrach, to[9] moc[141] ko³a[121] wodnego[221] otrzymamy w[66] kilogramometrach na[6] sekundê. 
 241 121~Kopacz J.~Czy latanie jest bezpieczne?~MON~1963~125~19
 242 Napotykaj±c w[66] czasie[161] lotu na[64] niebezpieczne[242] warunki[142] atmosferyczne[242], za³oga mo¿e[5] powzi±æ w³a¶ciw±[241] decyzjê tylko wówczas, je¶li bêdzie[56] zna³a[52] fizyczne[242] procesy[142] ich[42] powstawania[121] i rozpatrzy te[242] zjawiska[142] nie oddzielnie, lecz synoptycznie, w[66] powi±zaniu[161] z[65] ogóln±[251] sytuacj± atmosferyczn±[251]. 
 243 122~Kopacz J.~Czy latanie jest bezpieczne?~MON~1963~184~5
 244 O[66] niebezpieczeñstwie[161] zderzenia[+] siê[121] dwóch[32] samolotów w[66] locie ju¿ mówili¶my. Wydawa³oby[501] siê, ¿e przy[66] wiêkszych[262] prêdko¶ciach lotu zmniejszaj±[501] siê szanse[112] ocalenia[121] za³ogi[121] po[66] zderzeniu[161]. Tak jednak nie jest. Znane[21] s±[57] wypadki[112], ¿e po[66] zderzeniu[+] siê[161] dwóch[32] samolotów odrzutowych[222], lec±cych[222] z[65] du¿ymi prêdko¶ciami, za³ogi[112] zdo³a³y siê uratowaæ[501] dziêki[63] u¿yciu[131] katapulty[121]. 
 245 123~Semeñczuk A.~Tajemnice paliw rakietowych~MON~1963~35~12
 246 W[66] komorze[161] spalania[121] dokonuje[501] siê pocz±tkowy[211] etap[111] pracy[121] silnika rakietowego[221], polegaj±cy[211] na[66] zamianie[161] energii[121] chemicznej[221] materia³u pêdnego[221] na[64] energiê ciepln±[241] gazowych[222] produktów spalania[121]. W[66] nastêpnym[261] etapie pracy[121] silnika zachodzi zamiana energii[121] cieplnej[221] chaotycznie poruszaj±cych[+] siê[222] cz±steczek w[64] kinetyczn±[241] energiê ich[42] uporz±dkowanego[221] wp³ywu, to[41] jest, kinetyczn±[241] energiê wyp³ywaj±cego[221] z[62] silnika strumienia gazów spalinowych[222]. 
 247 124~Semeñczuk A.~Tajemnice paliw rakietowych~MON~1963~54~5
 248 Poniewa¿ ciek³y[211] tlen[111] nieustannie paruje, maszyny[112], w[66] których[262] s±[57] przechowywane[212] zbiorniki[112], musz± byæ bez[62] przerwy[121] wietrzone[212] i nie mog± siê w[66] nich[46] znajdowaæ[501] materia³y[112] organiczne[212]. Nale¿y pamiêtaæ, ¿e po¿ar[111] takiego[221] magazynu by³by prawie[8] niemo¿liwy[211] do[62] ugaszenia[121], gdy¿ w[66] p³omieniu tlenowym[261] spalaj±[501] siê nie tylko substancje[112] palne[212], ale nawet metale[112]. 
 249 125~Semeñczuk A.~Tajemnice paliw rakietowych~MON~1963~67~9
 250 Du¿a gêsto¶æ[111], wynosz±ca jeden[241] i sze¶ædziesi±t[34] cztery[34] setne[142] grama na[64] centymetr[141] sze¶cienny[241], decyduje o[66] tym[46], ¿e czteronitrometan[111] zawiera na[64] jednostkê objêto¶ci[121] prawie[8] tyle[34] aktywnego[221] tlenu, co[9] i ciek³y[211] tlen[111]. Warto¶ci[112] te[212] podane[212] s±[57] w[66] tablicy[161], nietrudno tu zauwa¿yæ zalety[142] czteronitrometanu porównuj±c jego[42] charakterystyki[142] z[65] charakterystykami najczê¶ciej stosowanych[222] utleniaczy, to[41] jest tlenu i kwasu azotowego. 
 251 126~Semeñczuk A.~Tajemnice paliw rakietowych~MON~1963~122~23
 252 Spo¶ród[62] utleniaczy wystêpuj±cych[222] w[66] postaci[161] sta³ej[261] bêd±[56] nas[44] interesowa³y[52] takie[212] zwi±zki[112] chemiczne[212], które[212] podczas[62] swego[221] rozk³adu wydzielaj± mo¿liwie du¿o wolnego[221] tlenu. Przyk³adem takiego[221] utleniacza mo¿e[5] byæ dobrze ju¿ nam znana saletra potasowa [~]. Z[62] chemicznego[221] punktu widzenia[121] jest to[41] sól[111] potasowa kwasu azotowego[221] i dlatego wed³ug[62] nomenklatury[121] chemicznej[221] nazywamy j± azotanem potasu. 
 253 127~Semeñczuk A.~Tajemnice paliw rakietowych~MON~1963~95~7
 254 W[66] momencie uruchomienia[121] silnika turbina wprawia w[64] ruch[141] pompy[142], które[212] zasysaj± sk³adniki[142] ciek³e[242] ze[62] zbiorników i t³ocz± je[44] do[62] komory[121] spalania[121]. Miêdzy[65] zbiornikami a pompami wytwarza[501] siê podci¶nienie[111], pomiêdzy[65] za¶ pompami a komor± spalania[121]  nadci¶nienie[111]. Spo¶ród[62] znanych[222] turbin najbardziej rozpowszechniona jest[57] turbina gazowa. Zasilana jest[57] za[65] pomoc± generatora gazów, w[66] którym[261] wytwarza siê[41] gaz[141]. 
 255 128~Marks A.~Cz³owiek w kosmosie~WP~1963~29~13
 256 Oprócz[62] takiego[221] "miêkkiego[221]" po¿ywienia[121] kosmonauta powinien spo¿ywaæ pokarm[141] w[66] postaci[161] twardej[261], bowiem badania[112] wykazuj±, ¿e gryzienie[111] pokarmów jest niezbêdne[211] dla[62] prawid³owego[221] funkcjonowania[121] uk³adu pokarmowego[221]. Przy[66] od¿ywianiu[+] siê[161] nale¿y tak¿e zwracaæ wielk±[241] uwagê na[64] ¶ci¶le regularne[241] przyjmowanie[141] posi³ków. Winny[5] one byæ niezbyt czêste[212] i nie za[+] obfite[212]. 
 257 129~Marks A.~Cz³owiek w kosmosie~WP~1963~124~17
 258 Do¶æ czêsto jako[64] ¼ród³o[141] energii[121] elektrycznej[221] wymienia siê[41] tak¿e ogniwa[142] j±drowe[242]. Je¶li uda[501] siê pomy¶lnie rozwi±zaæ problem[141] ochrony[121] przed[65] ich[42] promieniowaniem, wejd± one bez[62] w±tpienia[121] w[64] wyposa¿enie[141] przysz³ych[222] za³ogowych[222] statków kosmicznych[222]. Rozwa¿a siê[41] tak¿e sprawê wykorzystania[121] tak zwanych[222] ogniw paliwowych[222]. 
 259 130~Weinfeld S.~Niewidzialne szlaki~WP~1963~50~19
 260 Dla[62] zabezpieczenia[121] przed[65] wp³ywami atmosferycznymi promiennik[111] posiada os³onê z[62] masy[121] plastycznej[221]. Gdyby sam[241] promiennik[141] umie¶ciæ nawet najwy¿ej, zasiêg[111] stacji[121] by³by mimo[64] to[44] niezmiernie ma³y[211]. Fale[112] rozprasza³by[501] siê na[64] wszystkie[242] strony[142], a moc[111] sygna³u, który[211] dotar³by do[62] anteny[121] odbiorczej[221], by³aby zbyt[8] ma³a, aby[9] mo¿na go[44] by³o praktycznie wykorzystaæ. 
 261 131~Weinfeld S.~Niewidzialne szlaki~WP~1963~101~16
 262 Ucho[111] czu³e[211] jest bowiem na[64] bardzo ograniczony[241] zakres[141] czêstotliwo¶ci[121], podczas[+] gdy szumy[112] rozci±gaj±[501] siê znacznie dalej  wystêpuj± w[66] ca³ym[261] zakresie czêstotliwo¶ci[122] odbieranych[222] przez[64] dane[241] urz±dzenie[141]. Szumy[112] wystêpuj± zarówno w[66] przyrz±dach elektrycznych[262], jak[9] w[66] telefonie czy w[66] odbiorniku najwy¿szej[221] klasy[121]. 
 263 132~Goryñski J.~Urbanizacja, urbanistyka i architektura~PWN~1966~37~8
 264 Grupa krajów NRF[=], NRD[=], Czechy[/][112] i Francja[/] znajduj±[501] siê w[66] okresie przej¶ciowym[261] do[62] cywilizacji[121] us³ug; W³ochy[/], ZSRR[=], Wêgry[/] i Polska[/][111] s± jeszcze na[66] etapie pe³nego[221] rozwoju[121] uprzemys³owienia[121], czyli cywilizacji[121] wtórnej[221]. Nie jest te¿ przypadkiem, ¿e kolejno¶æ[111], w[66] której[261] ugrupowali¶my te[242] kraje[142] wed³ug[62] rosn±cego[221] zatrudnienia[121] w[66] rolnictwie, odpowiada w[66] du¿ym[261] przybli¿eniu[161] ich[42] kolejno¶ci[131] wed³ug[62] malej±cego[221] stopnia urbanizacji[121]. 
 265 133~Goryñski J.~Urbanizacja, urbanistyka i architektura~PWN~1966~61~16
 266 Przed³u¿enie[111] czasu przeciêtnego[221] trwania[121] ¿ycia[121] wp³ywa wiêc w[66] równym[261] stopniu na[64] wielko¶æ[141] przyrostu, co[9] wzrost[111] rozrodczo¶ci[11]. Takie[211] w³a¶nie zjawisko[111] ma miejsce[141] w[66] krajach, które[212] osi±gnê³y ju¿ wysoki[241] poziom[141] gospodarczy[241], a przede[+] wszystkim w[66] krajach socjalistycznych[262], gdzie mo¿no¶æ[111] korzystania[121] z[62] nowoczesnej[221] ochrony[121] zdrowia i wypoczynku[121] objê³a wszystkie[242] grupy[142] spo³eczne[242] i zawodowe[242]. 
 267 134~Goryñski J.~Urbanizacja, urbanistyka i architektura~PWN~1966~142~2
 268 Przykrycie[111] nabiera kszta³tu pó³okr±g³ego[221], wpierw beczkowego[221], a pó¼niej coraz bardziej z³o¿onego[221] i fantazyjnego[221]. Opanowanie[111] i rozwiniêcie[111] technologii[121] sklepienia[121] da³o wiêc pocz±tek[141] zupe³nie odmiennej[231] zasadzie[131] kompozycyjnej[231], która znalaz³a swój[241] klasyczny[241] wyraz[141] w[66] epoce[161] panowania[121] stylu[121] gotyckiego[221]. Po[66] wielu[36] wiekach wspó³istnienia[121] i zmiennego[221] panowania[121] zasad prostok±tnej[221] kompozycji[121] klasycznej[221] lub urozmaiconej[221] krzywiznami i ³ukami kompozycji[121] budownictwa[121] sklepionego[221] i drewnianego[221], dopiero wiek[111] dziewiêtnasty[211] przyniós³ zasadniczo odmienn±[241] zasadê kompozycyjn±[241]. 
 269 135~zbiorowa~Rozwój techniki w PRL~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~86~4
 270 Wzrost[111] wydobycia[121] wêgla w[66] latach tysi±c dziewiêæset czterdzie¶ci piêæ  tysi±c dziewiêæset sze¶ædziesi±t trzy zosta³[57] osi±gniêty[211] zasadniczo dwiema drogami, a mianowicie przez[64] budowê nowych[22] kopalñ i otwieranie[141] nowych[222] poziomów wydobywczych[222] w[66] kopalniach istniej±cych[262], modernizacjê kopalñ starych[222] oraz poprawê organizacji[121] pracy[121]. 
 271 136~zbiorowa~Rozwój techniki w PRL~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~197~12
 272 Du¿ym[251] osi±gniêciem w[66] zakresie poprawy[121] jako¶ci[121] stali[121] jest metalurgia pró¿niowa. Umo¿liwia ona wytwarzanie[141] wyrobów stalowych[222] o[66] znacznie lepszych[262] w³asno¶ciach fizycznych[262] i mechanicznych[262] ni¿[9] wyroby[112] wytwarzane[212] metodami zwyk³ymi, dziêki[63] znacznemu zmniejszeniu zawarto¶ci[121] gazów, a zw³aszcza wodoru. 
 273 137~zbiorowa~Rozwój techniki w PRL~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~217~1
 274 Czynnikiem jeszcze bardziej decyduj±cym[251] by³y mo¿liwo¶ci[112] inwestycyjne[212]. Te[212] ostatnie[212] by³y[57] ograniczone[212] trudno¶ciami w[66] zabezpieczeniu[161] nowych[222] technologii[122] i dokumentacji[122] na[66] wysokim[261] poziomie technologicznym[261], a w[66] szczególno¶ci[161] trudno¶ciami w[66] zakresie importu urz±dzeñ i maszyn dla[62] przemys³u chemicznego[221], potêgowanymi przez[64] niedorozwój[141] tej[221] ga³êzi[121] krajowego[221] przemys³u maszynowego[221]. 
 275 138~zbiorowa~Rozwój techniki w PRL~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~291~11
 276 Przemys³y[112] budowy[121] wagonów kolejowych[222], okrêtowy[211], lotniczy[211], samochodowy[211] i motocyklowy[211] mia³y pierwszeñstwo[141] w[66] pokryciu[161] zapotrzebowania[121] na[64] wyroby[142] tworzywowe[242], gumowe[242], lakiery[142] choæby dlatego, ¿e lekko¶æ[111] i odporno¶æ[111] polimerów na[64] wp³ywy[142] atmosferyczne[242] predystynuj± je[44] do[62] powy¿szych[222] zastosowañ. Przemys³y[112] te[212] przy[66] tym[46] ³atwiej znosz± ani¿eli budownictwo[111] obecne ceny[142] tworzyw, jeszcze na[+] razie wy¿sze[242] od[62] cen rynku[121] ¶wiatowego[221]. 
 277 139~zbiorowa~Rozwój techniki w PRL~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~315~10
 278 Drewno[111] w[66] Polsce[/][161] jest materia³em wybitnie deficytowym[251]. Do[62] zmniejszenia[121] naszych[222] zasobów przyczyni³[501] siê szczególnie nadmierny[211] wyr±b[111] lasów w[66] czasie okupacji[121] i wielkie[212] potrzeby[112] na[64] drewno[141] jako[64] surowiec[141] w[66] pierwszych[262] latach odbudowy[121], kiedy nie by³o go[44] czym[45] zast±piæ. Dzi¶ dopuszcza siê[41] jedynie do[62] takiego[221] zu¿ycia[121] drewna[121], jakie[211] mo¿e[5] byæ[57] kompensowane[211] przez[64] przyrost[141] naturalny[241] i racjonaln±[241] hodowlê kultur le¶nych[222]. 
 279 140~zbiorowa~Rozwój techniki w PRL~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~317~4
 280 Problem[111] zaspokojenia[121] potrzeb gospodarki[121] narodowej[221] w[66] zakresie wysokowarto¶ciowego[221] tworzywa[121] zastêpuj±cego[221] wyroby[142] z[62] grubizny[121] zosta³[57] rozwi±zany[211] przez[64] uruchomienie[141] i szybk±[241] rozbudowê produkcji[121] p³yt spil¶nionych[222] i wiórowych[222]. Surowcem dla[62] trzech[32] du¿ych[222] zak³adów aktualnie pracuj±cych[222] i produkuj±cych[222] p³yty[142] spil¶nione[242] by³y pocz±tkowo zrzyny[11] tartaczne[212], a obecnie jeszcze trudniejsze[212] surowce[112] odpadowe[212], jak[9] odpady[112] ³uszczarskie[212], zrêbki[112] poekstrakcyjne[212], drobnica le¶na, drewno[111] pokopalniane[211]. 
 281 141~zbiorowa~Rozwój techniki w PRL~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~333~32
 282 Zaraz po[66] wojnie[161] wiele[8] uwagi[121] po¶wiêcono rozwojowi bazy[121] surowcowej[221] tego[221] przemys³u. Jednak¿e organizacja tej[221] bazy[121], podniesienie[111] hodowli[121] krów i ich[42] mleczno¶ci[121], nast±pi³o dopiero w[66] pó¼niejszych[262] latach. W[66] roku[161] tysi±c dziewiêæset trzydziestym[261] ósmym[261] dostarczano dla[62] przetwórstwa[121] dziewiêæset[34] osiemdziesi±t[34] milionów litrów mleka  w[66] roku[161] tysi±c dziewiêæset sze¶ædziesi±tym[261] pierwszym[261] dostawy[112] wzros³y do[62] trzech[32] miliardów osiemset sze¶ædziesiêciu[32] czterech[32] milionów litrów. 
 283 142~zbiorowa~Rozwój techniki w PRL~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~351~4
 284 Czynione[212] s±[57] równie¿ starania[112], aby[9] wykorzystaæ do¶wiadczenia[142] i osi±gniêcia[142] krajów kapitalistycznych[222] w[66] dziedzinie[161] budownictwa[121]. Przyk³adem mo¿e[5] tu byæ sprawa betonów komórkowych[222]. Po[66] d³u¿szym[261] okresie prób i niepowodzeñ udaje[501] siê adaptowaæ do[62] naszych[222] surowców i warunków zak³ady[142] lekkich[222] betonów. Dzi¶ zak³ady[142] takie[242] eksportujemy do[62] ZSRR[=] i innych[222] krajów naszego[221] obozu. 
 285 143~zbiorowa~Rozwój techniki w PRL~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~{brak}~{brak}
 286 Za[65] przyk³adem Zwi±zku[/][11] Radzieckiego[/][221] równie¿ u[62] nas[42] stosuje siê[41] tak zwany[241] monta¿[141] "z[62] kó³", to[41] znaczy d¼wig[111] bierze element[141] wprost ze[62] ¶rodka transportowego[221] i przenosi na[64] miejsce[141] przeznaczenia[121]. Konieczna w[66] tym[261] wypadku[161] precyzja wspó³pracy[121] pomiêdzy[65] transportem i grupami monta¿owymi op³aca[501] siê, szczególnie w[66] wypadku[161] stosowania[121] wielkowymiarowych[222] prefabrykatów, na[64] przyk³ad[141] wielkich[222] p³yt. 
 287 144~zbiorowa~Rozwój techniki w PRL~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~402~17
 288 Obecnie tylko na[66] wiêkszych[262] stacjach posiadamy oko³o[8] dwie¶cie[34] osiemdziesi±t[34] urz±dzeñ d¼wigowych[222] ró¿nych[222] typów do[62] wy³adunku[121] i za³adunku[121] towarów ciê¿kich[222]. Szersze[241] stosowanie[141] mechanizacji[121] robót ³adunkowych[222] na[66] torach ogólnego[221] u¿ytku[121] przewiduje siê[41] w[66] najbli¿szej[261] przysz³o¶ci[161], po[66] wprowadzeniu[161] koncentracji[121] ³adunków na[66] wiêkszych[262] stacjach i wprowadzeniu[161] do[62] przewozów towarów w[66] du¿ych[262] kontenerach. 
 289 145~zbiorowa~Rozwój techniki w PRL~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~490~5
 290 Obs³uga prasy[121] sprowadza[501] siê jedynie do[62] nadzoru pracy[121] prasy[121] i obserwacji[121] przebiegu[121] procesu technologicznego[221]. Prasa PW-dwadzie¶cia[+] piêæ[/] mo¿e[5] zast±piæ osiem[34] pras mimo¶rodowych[222], a wydajno¶æ[111] jej[42] dziêki[63] sze¶ciostopniowej[231] przek³adni[131] zêbatej[21] wynosi od[62] tysi±c dziewiêæset do[62] trzech[32] tysiêcy trzystu[32] sztuk na[64] godzinê. Sterowanie[111] prasy odbywa[501] siê za[65] pomoc± przycisków elektrycznych[222], a smarowanie[111] jest automatyczne[211]  centralne[211]. 
 291 146~zbiorowa~Rozwój techniki w PRL~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~601~19
 292 W[66] systemie rozwojowym[261] nauka-produkcja mo¿na wyodrêbniæ podstawowe[242] funkcje[142]:  tworzenie[141] i pomna¿anie[141] wiedzy[121]  przekazywanie[141] wyników tworzenia[121] i zasobów wiedzy[121]  techniczne[241] przygotowanie[141] do[62] praktycznego[221] wykorzystania[121] wyników tworzenia[121] i pomna¿ania[121] wiedzy[121]  uruchamianie[141] i powiêkszanie[141] produkcji[121]. Tworzenie[111] i pomna¿anie[111] wiedzy[121] mo¿e[5] byæ[57] dokonywane[211] przez[64] studia[142] i prace[142] teoretyczne[242], przez[64] badania[142] i prace[142] do¶wiadczalne[242], a nawet pod[65] wp³ywem intuicji[121]. 
 293 147~Zygierewicz J.~Kosmiczna ³±czno¶æ radiowa~MON~1964~23~10
 294 W[66] przypadku[161] wiêkszej[221] liczby[121] satelitów kr±¿±cych[222] po[66] tej[261] samej[261] orbicie[161] doj¶æ[5] musi jeszcze jeden[211] system[111] anten obrotowych[222]. Gdy jedna[211] z[62] anten bêdzie[56] utrzymywa³a[52] ³±czno¶æ[141] z[65] satelit± zanikaj±cym[251] za[65] horyzontem, druga musi jednocze¶nie umo¿liwiaæ nawi±zanie[141] ³±czno¶ci[121] z[65] drugim[251] satelit±, pojawiaj±cym[+] siê[251] nad[65] horyzontem z[62] przeciwnej[221] strony[121]. 
 295 148~Zygierewicz J.~Kosmiczna ³±czno¶æ radiowa~MON~1964~106~27
 296 Orbity[112] te[212] s± prostopad³e[212] do[62] siebie[42], przy[66] czym[46] w[66] rozwa¿aniach bierze siê[41] najczê¶ciej pod[64] uwagê jedn±[241] orbitê równikow±[241], a drug±[241] po³udnikow±[241]. I w[66] tym[261] przypadku[161] liczba satelitów, niezbêdnych[222] do[62] zapewnienia[121] ³±czno¶ci[121], zale¿eæ[51] bêdzie[56] od[62] odleg³o¶ci[121] ich[42] orbit od[62] powierzchni[121] ziemi[121]. Przy[66] odleg³o¶ci[161] dziesiêciu[32] tysiêcy kilometrów nale¿a³oby rozmie¶ciæ w[66] sta³ych[262] odstêpach na[66] orbicie[161] równikowej[261] oko³o[62] dwudziestu[32] satelitów[122], [&] 
 297 149~Zygierewicz J.~Kosmiczna ³±czno¶æ radiowa~MON~1964~145~25
 298 W[66] Zwi±zku[/][161] Radzieckim[/][261] w[+] pobli¿u Moskwy[/][121] buduje siê[41] stacjê radioastronomiczn±[241], której[221] zespo³y[112] antenowe[212] zajm± obszar[141] o¶miu[32] hektarów. Za[65] pomoc± tych[222] anten bêdzie mo¿na wychwytywaæ fale[142] elektromagnetyczne[242] wytwarzane[242] na[64] skutek[141] reakcji[122] atomowych[222] w[66] kosmosie z[62] odleg³o¶ci[121] do[62] dziesiêciu[32] tysiêcy milionów lat ¶wietlnych[222]. Sygna³y[112] docieraj±ce[212] do[62] nas[42] z[62] tych[222] odleg³ych[222] obszarów zosta³y[57] wytworzone[212] w[66] czasach, kiedy nasza planeta jeszcze nie istnia³a. 
 299 150~Zygierewicz J.~Kosmiczna ³±czno¶æ radiowa~MON~1964~160~26
 300 Gdy stacja zbli¿y³a[501] siê do[62] Marsa[121], odleg³o¶æ[111] miêdzy[65] ni±[45] a ziemi± wynosi³a dwie¶cie[34] czterdzie¶ci[34] siedem[34] milionów kilometrów. W[64] ten[241] sposób[141] zosta³[57] osi±gniêty[211] nowy[211] rekord[111] odleg³o¶ci[121] dla[62] ³±czno¶ci[121] radiowej[221], lepszy[211] od[62] wyników uzyskanych[222] przez[64] amerykañsk±[241] sondê na[66] Wenus[161] przesz³o[8] trzykrotnie. W[66] celu[161] odebrania[121] s³abych[222] sygna³ów z[62] tak du¿ej[221] odleg³o¶ci[121] i odró¿nienia[121] ich[42] z[62] niezwykle bogatego[221] t³a[121] szumów cieplnych[222], [&] 
 301 151~Zygierewicz J.~Kosmiczna ³±czno¶æ radiowa~MON~1964~175~12
 302 Przy[66] wykorzystaniu[161] tego[221] zjawiska[121] przez[64] zmianê w[64] takt[141] sygna³u natê¿enia[121] pola[121] otrzymuje siê[41] modulacjê czêstotliwo¶ci[121] wytwarzanego[221] przez[64] laser[141] promieniowania[121]. Mo¿na równie¿ wykorzystaæ w[66] tym[261] celu[161] zmienne[242] w³a¶ciwo¶ci[142] przepuszczania[121] strumienia ¶wietlnego[221] lub skrêcanie[141] p³aszczyzny[121] polaryzacji[121] przez[64] kryszta³[141], na[64] który[241] oddzia³ywa siê[41] sygna³em moduluj±cym[251]. 
 303 152~Zygierewicz J.~Kosmiczna ³±czno¶æ radiowa~MON~1964~191~16
 304 W[66] celu[161] zaprojektowania[121] takiego[221] sprzêtu nale¿y okre¶liæ warunki[142] propagacji[121] na[66] powierzchni[161] Ksiê¿yca, czêstotliwo¶æ[141] pracy[121] systemu, sposób[141] wykonania[121] anten oraz moc[141], jak±[241] trzeba doprowadziæ do[62] anteny[121] nadawczej[221]. Na[66] podstawie[161] wyników obserwacji[121] powierzchni[121] Ksiê¿yca i szeregu[121] pomiarów wykonywanych[222] za[65] pomoc± radaru, spektroskopów i temu[43] podobnych[222] przyjêto pewne[242] parametry[142] transmisji[121] radiowej[221] na[66] Ksiê¿ycu, [&] 
 305 153~Sosiñski R.~Z dziejów energetyki~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1964~53~7
 306 Nastêpnym[251] powa¿nym[251] krokiem w[66] badaniach nad[65] elektryczno¶ci± by³o odkrycie[111] francuskiego[221] fizyka[121] Coulomba[/][121], który[211] stwierdzi³, ¿e si³a przyci±gania[121] lub odpychania[121] miêdzy[65] dwoma ma³ymi kulkami na³adowanymi elektryczno¶ci± jest wprost proporcjonalna do[62] iloczynu ich[42] ³adunków, a odwrotnie proporcjonalna do[62] kwadratu odleg³o¶ci[121] miêdzy[65] nimi. Prawo[111] Coulomba[/][121] by³o pierwszym[251] ilo¶ciowym[251] prawem w[66] historii[161] elektryczno¶ci[121]. 
 307 154~Sosiñski R.~Z dziejów energetyki~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1964~79~1
 308 W[66] latach osiemdziesi±tych[262] ubieg³ego[221] wieku[121] to[211] znaczenie[111] energii[121] elektrycznej[221], które[241] wyczuwa³ profesor Ayrton[/][111], rysowa³o[501] siê ju¿ zupe³nie wyra¼nie. Ale pogl±dy[112] takie[212] by³y jeszcze niedostêpne[212] dla[62] szerokich[222] krêgów spo³eczeñstwa[121] i Marceli[/] Deprez[/][111]  pionier w[66] dziedzinie[161] przesy³ania[121] energii[121] na[64] dalekie[242] odleg³o¶ci[42]  nastêpuj±cymi s³owami scharakteryzowa³ punkt[141] widzenia[121] pokutuj±cy[241] w[66] technice[161] a¿ do[62] czasu wystawy[121] monachijskiej[221]: [&] 
 309 155~Sosiñski R.~Z dziejów energetyki~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1964~98~14
 310 Ten[211] najprostszy[211] model[111] stanowi[5] w³a¶ciwie ma³y[241] silnik[141]. Ale silnik[111] ten[211] posiada przede[+] wszystkim jedn±[241] powa¿n±[241] wadê. A¿eby go[44] wprawiæ w[64] ruch[141], trzeba wprawiæ w[64] ruch[141] magnes[141], czyli u¿yæ[5] do[62] jego[42] obracania[121] znowu jakiego¶[221] innego[221] silnika. Oczywi¶cie by³by to[41] nonsens[111] z[62] punktu widzenia[121] technicznego[221]. Czy jednak nie uda³oby[501] siê wywo³aæ magnetycznych[222] dzia³añ [&] 
 311 156~Sosiñski R.~Z dziejów energetyki~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1964~154~3
 312 Nad[65] rozwi±zaniem tych[22] trudno¶ci[122] g³owi³[501] siê ca³y[211] szereg[111] s³awnych[222] in¿ynierów[122] dziewiêtnastego[221] wieku[121]. Jest przy[66] tym[46] rzecz± uderzaj±c±[251] jak[9] wiele[8] zmieni³o[501] siê w[66] dziedzinie[161] techniki[121] od[62] czasów maszyny[121] parowej[221]. Twórcami jej[42] byli  jak[9] wiemy  empirycy, ludzie praktyki[121], bynajmniej nie uczeni[112]. Tymczasem je¶li idzie o[64] wynalazek[141] i dalsze[241] udoskonalanie[141] turbiny[121] parowej[221] [&] 
 313 157~Sosiñski R.~Z dziejów energetyki~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1964~227~22
 314 Istnieje obecnie ca³y[211] szereg[111] rozmaitych[222] typów reaktorów[122] atomowych[222] i coraz to[8] dalsze[212] powstaj± ci±gle. Typ[111] opisany[211] powy¿ej zwie[501] siê reaktorem niejednorodnym[251], gdy¿ jego[42] czê¶æ[111] aktywna sk³ada[501] siê z[62] siatki[121] przestrzennej[221] grafitu i uranu, a wiêc z[62] punktu widzenia[121] materia³owego[221] jest niejednorodna. Istniej± równie¿ reaktory[112] jednorodne[212], [&] 
 315 158~Sosiñski R.~Z dziejów energetyki~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1964~229~18
 316 Od[62] tej[221] pory[121] powsta³a pewna liczba elektrowni[122] atomowych[222], g³ównie w[66] Anglii[/][161] i Ameryce[/][161]. Jednak¿e zagadnienie[111] produkcji[121] energii[121] elektrycznej[221] przy[66] wykorzystaniu[161] energii[121] j±drowej[221] do[+] dzisiaj nie zosta³o[57] jeszcze rozwi±zane[211] w[64] taki[241] sposób[141], aby[9] elektrownie[112] te[212] mog³y konkurowaæ z[65] elektrowniami konwencjonalnymi. Z³o¿y³[501] siê na[64] to[44] ca³y[211] szereg[111] przyczyn. 
 317 159~Sosiñski R.~Z dziejów energetyki~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1964~237~4
 318 W[66] zasadzie[161] ogniwo[111] paliwowe[211] oparte[211] jest[57] na[66] zjawisku[161] elektrolizy[121], która zostaje[57] przeprowadzona jak[+] gdyby w[66] odwrotnym[261] kierunku[161]. W[66] "zwyk³ym[261]" procesie elektrolizy[121] pod[65] dzia³aniem pr±du elektrycznego[221] nastêpuj± pewne[212] reakcje[112] chemiczne[212], w[66] rezultacie których[222] pojawiaj±[501] siê nowe[212] substancje[112]. Tak na[64] przyk³ad[141] elektroliza roztworu kwasu siarkowego[221] powoduje wydzielanie[+] siê[141] wodoru i tlenu. Które[212] gromadz±[501] siê na[66] elektrodach i mog± byæ[57] wytwarzane[212] w[66] dowolnych[262] ilo¶ciach, [&] 
 319 160~Krowicki K., Syczewski M.~Sta³e paliwa rakietowe~MON~1964~16~4
 320 Zale¿no¶æ[111] miêdzy[65] szybko¶ci± spalania[121], ci¶nieniem i temperatur± jest najwa¿niejsz±[251] charakterystyk± ka¿dego[221] paliwa[121]. Teoretyczne[212] obliczenia[112] matematyczne[212] prowadz± do[62] mniej lub wiêcej zgodnych[222] z[65] praktyk± wzorów, lecz przewa¿nie s± to[41] zale¿no¶ci[112] bardzo skomplikowane[212]. Dla[62] paliw z³o¿onych[222] do[62] najtrafniejszych[222] nale¿y wzór[111] wyprowadzony[211] przez[64] [~] Summerfielda[/][141] i wspó³pracowników[142] z[62] uniwersytetu Princeton[/]. 
 321 161~Krowicki K., Syczewski M.~Sta³e paliwa rakietowe~MON~1964~88~17
 322 Parametrami, które[212] ilo¶ciowo mog± okre¶liæ przydatno¶æ[141] paliwa[121] pod[65] wzglêdem mechanicznym[251] s±: modu³[111] Jounga[/][121] dopuszczalne[211] naprê¿enie[111], udarno¶æ[111] i tym[232] podobne[212]; ostatecznego[221], jakiego¶[221] ogólnego[221] ujêcia[121] zagadnieñ wytrzyma³o¶ciowych[222] paliw i wp³ywu tych[222] w³asno¶ci[122] na[64] balistykê wewnêtrzn±[241] silników dotychczas brak[5]. Dlatego poni¿sze[212] uwagi[112] równie¿ nie pretenduj± do[62] takiego[221] ujêcia[121] zagadnienia[121]. 
 323 162~Krowicki K., Syczewski M.~Sta³e paliwa rakietowe~MON~1964~96~14
 324 Temperatura krucho¶ci[121] tworzywa[121] zale¿y od[62] takich[222] czynników jak[9]: ciê¿ar[141] cz±steczkowy[241], wi±zania[142] drugiego[221] rzêdu (polarne[242], wodorowe[242]), wi±zania[142] poprzeczne[242], giêtko¶æ[141] cz±steczek, czynnik[141] plastyfikuj±cy[241], wype³niacz[141] i stopieñ[141] krystalizacji[121] polimeru. Wraz ze[65] wzrostem ciê¿aru cz±steczkowego[221] temperatura krucho¶ci[121] zmienia[501] siê (obni¿a) do[62] chwili[121], gdy ciê¿ar[111] cz±steczkowy[211] nie przekroczy wielko¶ci[121] oko³o[8] dziesiêæ do[62] czwartej[221] potêgi[121]; [&] 
 325 163~Krowicki K., Syczewski M.~Sta³e paliwa rakietowe~MON~1964~105~29
 326 Przytoczone[212] liczby[112] wyja¶niaj±, dlaczego prochy[112] przyklejone[212] do[62] ¶cian komory[121] tak ¼le pracuj± i uzasadniaj±, dlaczego w[66] wypadku[161] ³adunków przyklejonych[222] masa prochu[121] musi byæ bardzo elastyczna we[66] wszystkich[262] spotykanych[262] w[66] eksploatacji[161] temperaturach. Przy[66] co[+] najmniej dziesiêciokrotnie wiêkszej[261] rozszerzalno¶ci[161] termicznej[261] liniowej[261] paliwo[111] kruche[211] przy[66] minimalnych[262] wahaniach temperatury[121] uleg³oby popêkaniu[131] i odklejeniu[131]. 
 327 164~Krowicki K., Syczewski M.~Sta³e paliwa rakietowe~MON~1964~121~18
 328 Na[66] tym[261] przyk³adzie widzimy, ¿e w[66] wypadku[161] stosowanych[222] rozdrobnieñ utleniaj±cych[222] substancji[121], lepko¶ci[121] nieutwardzonych[222] ¿ywic i istniej±cych[222] ciê¿arów w³a¶ciwych[222] stosowanych[222] substancji[122] opadanie[111] zachodzi albo w[64] sposób[141] laminarny[241] (prawo[111] Stokesa[/][121]), albo substancja sta³a[211] jest[57] praktycznie zawieszona w[66] cieczy[161]. St±d wynika, ¿e nie[+] ma du¿ego niebezpieczeñstwa[121] rozdzielania[121] ma³ych[222] kryszta³ów substancji[121] utleniaj±cej[221] od[62] du¿ych[222], poniewa¿ du¿e[212] kryszta³y[112] opadaj±c bêd±[56] porywaæ[51] ma³e[242], które[212] same[212] nie opadaj±. 
 329 165~Krowicki K., Syczewski M.~Sta³e paliwa rakietowe~MON~1964~156~19
 330 S± ró¿ne[212] sposoby[112] sporz±dzania[121] paliw. Po[66] zmieszaniu[161] z[65] utleniaczem i innymi dodatkami monomeryczne[241] ciek³e[241] lepiszcze[141] poddaje siê[41] polimeryzacji[131] przez[64] dodawanie[141] odpowiednich[222] katalizatorów. Niektóre[212] ¿ywice[112] (fenolowe[212]) s± termoutrwardzalne[212], inne[212], jak[9] chlorek[111] poliwinylu[121], poliakryliany[112], polietylen[111] lub asfalt[111], s± termopastyczne[212]. Kilka[31] jest nietwardniej±cych[222]  pozostaj± miêkkie[212], elastyczne[212], na[64] przyk³ad[141] poliizobutelen[111]. 
 331 166~Krowicki K., Syczewski M.~Sta³e paliwa rakietowe~MON~1964~183~22
 332 Nitroceluloza jest ¶wietnym[251] ¶rodkiem wi±¿±cym[251]. Z[65] dodatkiem plastyfikatorów jest bardzo elastyczna. £atwo wi±¿e substancje[142] sta³e[242] oraz ¿eluje[5] sk³adniki[142] ciek³e[242]. Wad± nitrocelulozy[121] jest niemo¿no¶æ[111] odlewania[121] ³adunków prochowych[222], gdy¿ koloidalne[212] roztwory[112] o[66] du¿ej[261] zawarto¶ci[161] nitrocelulozy[121] maj± tak du¿±[241] lepko¶æ[141], ¿e nawet metodami wyciskania[121] otrzymaæ mo¿na tylko ziarno[141] o[66] niewielkich[262] ¶rednicach. 
 333 167~Krowicki K., Syczewski M.~Sta³e paliwa rakietowe~MON~1964~223~33
 334 Dlatego pod[65] nazw±[151] spowolniacz nale¿y rozumieæ substancjê zmniejszaj±c±[241] szybko¶æ[141] spalania[121] paliw z[65] nadchloranami. Stosowanie[111] spowolniaczy do[62] paliw z[65] azotanami by³oby zupe³nie bezcelowe[211], gdy¿ paliwa[112] te[212] maj± tak nisk±[241] szybko¶æ[141] spalania[121], ¿e najczê¶ciej, aby[9] podtrzymaæ palenie[141], nale¿y stosowaæ dodatek[141] "katalizatorów" spalania[121]. 
 335 168~Zieleziñski J.~Obs³uga techniczna samolotów sportowych~Wyd. Kom. i £.~1962~31~9
 336 W[66] przypadku[161] ³±czenia[121] sklejek uzyskanie[111] odpowiedniego[221] skosu jest nieraz spraw± trudn±[251], zw³aszcza gdy ³±czenie[111] ma miejsce[141] na[66] w±skich[262] wrêgach lub ¿ebrach. Dlatego te¿ nale¿y unikaæ ³±czenia[121] sklejek na[66] powierzchniach zbyt[8] w±skich[262] nie podpartych[262] dostatecznie sztywno. Op³aca[501] siê wtedy nawet wymiana wiêkszego[221] pola[121] sklejki[121], to[41] znaczy do[62] szerszej[221] wrêgi[121], ¿ebra[121] i tym[232] podobne[212], ni¿ pocz±tkowo zachodzi³a tego potrzeba[111] (z[62] tytu³u uszkodzenia[121]). 
 337 169~Zieleziñski J.~Obs³uga techniczna samolotów sportowych~Wyd. Kom. i £.~1962~50~10
 338 Pod³u¿nice[112] i wrêgi[112] kad³ubów o[66] konstrukcji[161] metalowej[261] i pokryciu[161] pracuj±cym[261] wykonywane[212] s±[57] z[62] kszta³towników formowanych[222] z[62] blach ze[62] stopów lekkich[222]. Z[62] tych¿e[222] stopów wykonane[212] s±[57] blachy[112] przeznaczone[212] na[64] pokrycie[141] pracuj±ce[241]. S± to[41] najczê¶ciej blachy[112] duralowe[212] o[66] grubo¶ci[161] piêæ dziesi±tych[122] milimetra do[62] dwóch[3] milimetrów. Klejenie[111] drewna[121] lub spajanie[111] rur znajduje w[66] tych[262] konstrukcjach odpowiednik[141] w[66] postaci[161] nitowania[121]. 
 339 170~Zieleziñski J.~Obs³uga techniczna samolotów sportowych~Wyd. Kom. i £.~1962~66~7
 340 Usuwanie[111] nitu polega na[66] nawiercaniu[161] jego[42] g³ówki[121]. ¦rodek[141] g³ówki[121] oznacza siê[41] starannie przez[64] zapunktowanie[141], a nastêpnie wywierca siê[41] g³ówkê wiert³em nieco mniejszej[221] ¶rednicy[121] ni¿ ¶rednica trzonka. Podczas[62] wiercenia[121] nale¿y zwracaæ uwagê na[64] wspó³osiowe[241] prowadzenie[141] wiert³a[121], aby[9] nie dopu¶ciæ do[62] uszkodzenia[121] krawêdzi[122] ³±czonych[222] elementów. Nawiercaæ nale¿y mo¿liwie p³ytko, to[41] znaczy jedynie do[62] poziomu blachy[121], w[64] sposób[141] przedstawiony[241] na[66] rysunku[161]. 
 341 171~Bochenek R.~Od Muru Chiñskiego do Linii Maginota~MON~1964~44~8
 342 Machiny[112] oblê¿nicze[212], stosowane przy[66] szturmowaniu[161] ¶redniowiecznych[222] budowli[122] obronnych[222], w[66] zasadzie[161] nie ró¿ni³y[501] siê od[62] tych[222], którymi pos³ugiwali[501] siê wojownicy ¶wiata antycznego[221]. U¿ywano taranów, haków niszczycielskich[222], helepolii[122] czyli ruchomych[222] wie¿ oblê¿niczych[222] i tak dalej. W[66] pierwszej[261] po³owie[161] czternastego[221] wieku[121] jako[61] zapowied¼[111] nowych[222] czasów pojawia[501] siê broñ[111] palna. 
 343 172~Bochenek R.~Od Muru Chiñskiego do Linii Maginota~MON~1964~97~7
 344 Wynalezienie[111] przez[64] francuskiego[241] chemika[141] Vieille'a[/][141] prochu[121] bezdymnego[221] i zastosowanie[111] go[42] oko³o[62] tysi±c osiemset osiemdziesi±tego[221] szóstego[221] roku[121] w[66] amunicji[161] karabinowej[261] pozwoli³o w[66] ostatnich[262] latach dziewiêtnastego[221] wieku[121] skonstruowaæ typy[142] karabinów ca³kowicie wspó³czesnych[222]. Karabiny[142] takie[242] skonstruowali Lebel[/] w[66] tysi±c osiemset osiemdziesi±tym[261] szóstym[261] roku[161] we[66] Francji[/][161], Mosin[/] w[66] tysi±c osiemset dziewiêædziesi±tym[261] pierwszym[261] roku[161] w[66] Rosji[/][161] i Moser[/] w[66] tysi±c osiemset osiemdziesi±tym[261] dziewi±tym[261] w[66] Niemczech[/]. 
 345 173~Bochenek R.~Od Muru Chiñskiego do Linii Maginota~MON~1964~104~7
 346 W[66] latach siedemdziesi±tych[262] ubieg³ego[221] stulecia[121] wzrost[11] zasiêgu[121] ognia artylerii[121] oblê¿niczej[221] zmusi³ fortyfikatorów[142] do[62] prawie[8] dwukrotnego[221] powiêkszenia[121] promienia fortów otaczaj±cych[222] cytadelê oraz odsuniêcia[121] ich[42] od[62] siebie[42] na[64] trzy[34] do[62] czterech[32] kilometrów. Po[66] up³ywie zaledwie dwudziestu[32] lat okaza³o[501] siê jednak, ¿e i ta nowa linia fortów oddalonych[222] od[62] czterech[32] do[62] sze¶ciu[32] kilometrów od[62] cytadeli[121] nie jest ju¿ w[66] stanie[161] zabezpieczyæ jej[42] przed[65] ogniem artylerii[121] oblê¿niczej[221]. 
 347 174~Bochenek R.~Od Muru Chiñskiego do Linii Maginota~MON~1964~113~12
 348 Naczelny[211] in¿ynier twierdzy[121] pu³kownik Korotkiewicz[/] zosta³[57] zabity[211], pozostali[212] oficerowie dostali[501] siê do[62] niewoli[121]. £upem niemieckiego[221] patrolu[121] sta³a[501] siê teczka zawieraj±ca plan[141] twierdzy[121] oraz pe³n±[241] dokumentacjê jej[42] fortyfikacyjnej[221] rozbudowy[121] z[65] dok³adnym[251] rozmieszczeniem poszczególnych[222] budowli[122] obronnych[222] i miejscami ustawienia[121] dzia³[122]. 
 349 175~Bochenek R.~Od Muru Chiñskiego do Linii Maginota~MON~1964~139~13
 350 Do[62] jej[42] rozbudowy[121] zu¿yto ponad[8] sze¶æ[34] milionów ton[122] cementu i sze¶æset[34] piêædziesi±t[34] tysiêcy metrów sze¶ciennych[222] drewna[121]. W[66] okresie najwiêkszego[221] nasilenia[121] prac budowlanych[222] przy[66] wznoszeniu[161] Linii[121] Zygfryda[/][121] pracowa³o ponad[8] piêæset[31] tysiêcy ludzi[122] oraz dostarczano dziennie do[62] rejonu jej[42] budowy[121] oko³o[8] osiemset[34] wagonów materia³ów fortyfikacyjnych[222]. 
 351 176~Burakowski T., Sala A.~Pociski przeciwlotnicze i przeciwpociski~MON~1964~62~6
 352 Faza koñcowa kierowania[121] wystêpuje równie¿ nie we[66] wszystkich[262] typach przeciwlotniczych[262] pocisków odrzutowych[222] jednak w[66] tej[261] fazie[161] pociski[112] przeciwlotnicze[212] i przeciwpociski[112] s±[57] kierowane[212] znacznie czê¶ciej ni¿[9] w[66] fazie[161] startowej[261] i kalibrowania[121]; pociski[112] s±[57] najczê¶ciej samonaprowadzane[212], rzadziej kierowane[212] zdalnie. W[66] przypadku[161] przeciwpocisków i du¿ych[222] pocisków przeciwlotniczych[222] o[66] wiêkszym[261] pu³apie lub zasiêgu[161] wystêpuj± zazwyczaj dwa[31] systemy[112] kierowania[121]: [&] 
 353 177~Burakowski T., Sala A.~Pociski przeciwlotnicze i przeciwpociski~MON~1964~109~4
 354 Jednak jeszcze do[62] tej[221] pory[121] Nike-Ajax[/] stanowi± obronê przeciwlotnicz±[241] wa¿niejszych[222] o¶rodków USA[=] oraz amerykañskich[222] baz wojskowych[222] na[66] terenie Grenlandii[/][121], NRF[=], Japonii[/][121] i innych[222]. Ponadto Stany[/][112] Zjednoczone[/][212] sprzeda³y je[44] kilku[33] pañstwom cz³onkowskim[232] NATO[=] miêdzy[+] innymi Francji[/][131] i NRF[=] i obecnie ponad[8] tysi±c[111] piêæset[31] tych[222] pocisków znajduje[501] siê na[66] ich[42] uzbrojeniu[161]. 
 355 178~Burakowski T., Sala A.~Pociski przeciwlotnicze i przeciwpociski~MON~1964~137~1
 356 Poniewa¿ miêdzy[65] dywizjonow±[251] stacj± radiolokacyjn±[251] wykrywania[121], i radiolokatorem bateryjnym[251] ¶ledzenia[121] jest pewna odleg³o¶æ[111], zatem dane[142] przekazuje siê[41] wzajemnie przez[64] urz±dzenie[141] obliczaj±ce[241] samoczynnie poprawkê na[64] paralaksê, czyli przez[64] tak zwany[241] przelicznik[141], jest to[41] czê¶æ[111] sk³adowa centralnego[221] urz±dzenia[121] licz±cego[221], które[241] posiada bateria i które[211] znajduje[501] siê w[66] wozie dowódcy[121] baterii[121]. 
 357 179~Domañski J.~Transport wojskowy w przestworzach~MON~1964~24~9
 358 W[66] USA[=] na[64] przyk³ad[141], w[66] grudniu tysi±c dziewiêæset sze¶ædziesi±tego[221] trzeciego[221] roku[121] uruchomiono po[64] raz[141] pierwszy[241] sta³e[242] kontynentalne[242] towarowe[242] linie[142] lotnicze[242], obejmuj±ce[242] miasta[142] le¿±ce[242] miêdzy[65] Nowym[/][251] Jorkiem[/] a San[+] Francisco[/]. Rejsy[112] samolotów na[66] tych[262] liniach uzale¿nione[212] s±[57] oczywi¶cie od[62] zamówieñ sk³adanych[222] przez[64] firmy[142]. Odrzutowce[112] obs³uguj± te[242] linie[142], przystosowane[242] wy³±cznie do[62] przewozu towarów mog± zabraæ na[64] swój[241] pok³ad[141] czterdzie¶ci[34] piêæ[34] ton[122] ³adunku, to[41] jest tyle[8], ile[8] dwa[31] ¶redniej[221] wielko¶ci[121] wagony[112] towarowe[212]. 
 359 180~Domañski J.~Transport wojskowy w przestworzach~MON~1964~48~17
 360 W[66] ka¿dym[261] b±d¼[8] razie[161] pocz±wszy od[62] pierwszego[221] dnia operacji[121] siedemnastego[221] wrze¶nia do[62] trzydziestego[221] wrze¶nia tysi±c dziewiêæset czterdziestego[221] czwartego[221] roku[121] z[62] samolotów transportowych[222] zrzucono na[66] spadochronach dwadzie¶cia[34] tysiêcy stu[34] dziewiêædziesiêciu[34] ¿o³nierzy[142], trzyna¶cie[34] tysiêcy siedemset[34] osiemdziesi±t[34] jeden[8] ¿o³nierzy[142] wyl±dowa³o wraz z[65] samolotami transportowymi na[66] l±dowiskach przygotowanych[262] przez[64] oddzia³y[142] które[212] wyl±dowa³y uprzednio. 
 361 181~Domañski J.~Transport wojskowy w przestworzach~MON~1964~73~1
 362 Kampanie[112] drugiej[221] wojny[121] ¶wiatowej[221] w[64] sposób[141] nie budz±cy[241] ¿adnych[222] w±tpliwo¶ci[122] wykaza³y, a niedawne[212] dzia³ania[112] wojenne[212] w[66] Korei[/][161], Wietnamie[/], Egipcie[/] i Algierii[/][161] potwierdzi³y, ¿e g³ównym[251] zadaniem samolotu nie jest ju¿ przewo¿enie[111] bomb, lecz ¿e nale¿y go[44] traktowaæ jako[64] nowy[241] ¶rodek[141] transportu, który[211] mo¿e[5] wp³yn±æ na[64] zmianê formy[121] prowadzenia[121] wojny[121], co[41] jest szczególnie wa¿ne[211] w[66] erze[161] broni[122] j±drowych[222]. 
 363 182~Domañski J.~Transport wojskowy w przestworzach~MON~1964~121~14
 364 Ogólnie rzecz[141] bior±c klapy[112] s±[57] znacznie szerzej rozpowszechnione[212] od[62] skrzeli[122], gdy¿ zwiêkszaj± si³ê no¶n±[241] przy[66] niezwiêkszonym[261] k±cie natarcia[121] skrzyd³a[121], a to[41] z[62] kolei[121] umo¿liwia l±dowanie[141] samolotów przy[66] niezbyt du¿ym[261] k±cie natarcia[121], co[41] u³atwia widoczno¶æ[141] z[62] kabiny[121] pilota[121] i umo¿liwia stosowanie[141] krótszego[221] podwozia[121]. Ta cenna zaleta spowodowa³a, ¿e wszystkie[212] wspó³czesne[212] samoloty[112], w[66] tym[46] oczywi¶cie i samoloty[112] transportowe[212], wyposa¿one[212] s±[57] w[64] klapy[142]. 
 365 183~Domañski J.~Transport wojskowy w przestworzach~MON~1964~150~19
 366 Istota tego[221] projektu polega na[66] tym[46], ¿e ¶mig³owcowi[131] w[64] miarê mo¿liwo¶ci[121] nadano cechy[142] samolotu. ¦mig³owiec[111] Girarda[/][121] ma wiêc silnik[141] turboodrzutowy[241] umocowany[241] tak jak[9] w[66] normalnym[261] samolocie i daj±cy[241] ci±g[141] w[66] locie poziomym[261]. Do[62] pionowego[221] startu i l±dowania[121] s³u¿yæ ma natomiast wirnik[111] no¶ny[211] o[66] kszta³cie trójk±ta z[65] ruchomymi koñcówkami do[62] jego[42] sterowania[121]. W[66] locie poziomym[261] wirnik[111] no¶ny[211] jest[57] unieruchomiony[211] i spe³nia rolê szcz±tkowego[221] p³ata[121]. 
 367 184~Domañski J.~Transport wojskowy w przestworzach~MON~1964~176~4
 368 Samoloty[112] komunikacyjne[212] ¶redniego[221] zasiêgu[121] zabieraj± od[62] dwudziestu[32] piêciu[32] do[62] stu[32] pasa¿erów[122], lataj± z[65] prêdko¶ci± rzêdu czterysta dziewiêæset kilometrów na[64] godzinê na[66] wysoko¶ciach od[62] tysi±c piêæset do[62] dziesiêciu[32] tysiêcy metrów. Górny[241] pu³ap[141] osi±gaj± tylko samoloty[112] o[66] napêdzie turboodrzutowym[261] (na[64] przyk³ad[141] pu³ap[111] samolotu Tu-sto[+] dwadzie¶cia[+] cztery[/] wynosi dziesiêæ[34] tysiêcy metrów). 
 369 185~Grzegorzewski J., Siekierski Z.~Przyspieszenia. Przeci±¿enia. Niewa¿ko¶æ.~{brak}~{brak}~62~4
 370 Zwiêkszenie[141] przyspieszenia[121] samolotu mo¿na uzyskaæ równie¿ za[65] pomoc± innych[222] urz±dzeñ, nie zamontowanych[222] na[66] samolocie, a nale¿±cych[222] do[62] wyposa¿enia[121] lotniskowego[221]. S± to[41] przede[+] wszystkim ró¿nego[221] rodzaju[121] katapulty[112] bêd±ce[212] jednym[251] z[62] najstarszych[222] i szeroko stosowanych[222] ¶rodków skrêcania[121] rozbiegu[121] samolotów, umo¿liwiaj±ce[212] rozpêdzenie[141] samolotu na[66] krótkim[261] odcinku drogi[121] do[62] prêdko¶ci[121] koniecznej[221] do[62] oderwania[121]. 
 371 186~Jankiewicz Z.~Lataj±ce trójk±ty~MON~1964~24~12
 372 Dalsze[212] prace[112] nad[65] tym[251] prototypem profesora[121] Lippischa[/][121] doprowadzi³y do[62] seryjnej[221] produkcji[121] my¶liwca rakietowego[221], zastosowanego[221] operacyjnie z[65] koñcem roku[121] tysi±c dziewiêæset czterdziestego[221] czwartego[221]. Po[66] zakoñczeniu[161] wojny[121] prace[112] nad[65] do¶wiadczeniami Lippischa[/][121] kontynuowane[212] by³y[57] w[66] amerykañskich[262] zak³adach Convair[/]. Rezultatem ich[42] by³o skonstruowanie[111] pierwszego[221] na[66] ¶wiecie lataj±cego[221] trójk±ta z[65] silnikiem turboodrzutowym[251] samolotu do¶wiadczalnego[221] Convair-siedem[+] tysiêcy[+] dwa[/], [&] 
 373 187~Jankiewicz Z.~Lataj±ce trójk±ty~MON~1964~54~16
 374 G³ówne[212] zalety[112] szybowca to[41] bardzo prosta konstrukcja oraz u³atwiony[211] transport[111], szybowiec[111] mo¿e[5] bowiem byæ[57] holowany[211] bokiem za[65] samochodem bez[62] potrzeby[121] demonta¿u[121]. Skrzyd³a[112] prostok±tne[212] o[66] k±cie skosu trzyna¶cie stopni s±[57] do¶æ silnie skrêcone[212] geometrycznie. Usterzenie[111] kierunku[121] sk³ada[501] siê z[62] dwóch[32] trójk±tnych[222] powierzchni[122] osadzonych[222] na[66] koñcach skrzyde³. Rolê lotek[122] i steru wysoko¶ci[121] spe³niaj± sterolotki[112]. 
 375 188~Jankiewicz Z.~Lataj±ce trójk±ty~MON~1964~63~13
 376 D³ugoletnie[212] do¶wiadczenia[112] z[65] samolotem AVRO[+] siedemset[+] siedem[/] umo¿liwi³y skonstruowanie[141] pierwszego[221] bombowca w[66] uk³adzie[161] czystej[221] delty[121] AVRO-sze¶æset[+] dziewiêædziesi±t[+] osiem[/] Vulcan[/], produkowanego[221] seryjnie i stanowi±cego[221] nadal podstawowe[241] wyposa¿enie[141] lotnictwa[121] bombowego[221] RAF[=], drugim[251] z[62] brytyjskich[222] zak³adów, który[211] zaj±³[501] siê do¶wiadczeniami z[65] samolotami w[66] uk³adzie[161] delty[121], jest Boulton[+] and[+] Paul[+] Limited[/]. 
 377 189~Jankiewicz Z.~Lataj±ce trójk±ty~MON~1964~81~4
 378 Kad³ub[111] o[66] konstrukcji[161] pó³skorupowej[261] mie¶ci w[66] swojej[261] przedniej[261] czê¶ci[161] ci¶nieniow±[241] kabinê dla[62] piêciu[32] cz³onków[122] za³ogi[121], wyposa¿on±[241] w[64] fotele[142], które[212] w[66] razie[161] niebezpieczeñstwa[121] mog± byæ[57] katapultowane[212]. Chwyty[112] powietrza[121] do[62] czterech[32] silników znajduj±[501] siê w[66] skrzyd³ach po[66] obu[36] stronach kad³uba. W[66] prototypach stosowano silniki[142] Saphire[/] i Avon[/]. Podwozie[111] sk³ada[501] siê z[62] trzech[32] wieloko³owych[222] zespo³ów. 
 379 190~Kawecki A.~O walce w eterze bez tajemnic~MON~1964~92~34
 380 Natê¿enie[141] to[241] mo¿na zwiêkszyæ przez[64] podwy¿szenie[141] mocy[121] w[66] impulsie, przez[64] zwiêkszenie[141] rozmiarów anteny[121], co[41] wyostrza wi±zkê promieniowania[121], oraz za[65] pomoc± innych[222] ¶rodków. Radiolokatory[112] naziemne[212] posiadaj± tego[221] rodzaju[121] mo¿liwo¶ci[142]. Natomiast urz±dzenia[112] zak³ócaj±ce[212] z[62] regu³y[121] musz± byæ ma³ej[221] mocy[121] i niewielkich[222] rozmiarów. Na[64] zwiêkszenie[141] mocy[121] stacji[121] radiolokacyjnej[221] nie mog± odpowiedzieæ zwiêkszeniem swojej[221] mocy[121], gdy¿ obci±¿aj± elektrownie[142] samolotu. 
 381 191~Kawecki A.~O walce w eterze bez tajemnic~MON~1964~97{?}~28
 382 Z[62] przeprowadzonych[222] badañ wynika, ¿e niektóre[212] materia³y[112] rokuj± nadzieje[142] na[64] uzyskanie[141] dobrych[222] rezultatów, jednak prawdopodobnie nadawa³yby[501] siê one tylko do[62] samolotów nie przekraczaj±cych[222] bariery[121] d¼wiêku[121]. Warto po¶wiêciæ kilka[34] s³ów szerokim[232] mo¿liwo¶ciom maskowania[121] celów przed[65] radiolokatorami umieszczonymi na[66] pok³adzie[161] samolotów oraz wytwarzaniu[131] fa³szywych[222] celów naziemnych[222]. 
 383 192~Kawecki A.~O walce w eterze bez tajemnic~MON~1964~131~11
 384 Podczas[62] pierwszych[222] nalotów bombowych[222] na[64] Angliê[/] nawigatorzy bombowców okre¶lali swoje[241] po³o¿enie[141] dokonuj±c pomiaru kierunku[121] odbioru fal z[62] tak zwanych[222] radiolatarni[122], czyli nadajników, których[222] sygna³y[112] by³y[57] znane[212], po³o¿enie[111] za¶ by³o[57] oznaczone[211] na[66] mapie[161]. Po[66] wykre¶leniu[161] na[66] mapie[161] zmierzonych[222] kierunków punkt[111] przeciêcia[121] wyznacza³ pozycjê samolotu. System[111] ten[211] zosta³[57] zak³ócony[211] przez[64] Anglików[142], którzy odbierali sygna³y[142] z[62] niemieckich[222] radiolatarni[122]. 
 385 193~Kazimierczuk Z.~Izotopy - nieznani czarodzieje~MON~1964~16~7
 386 Ale ju¿ atom[111] obdarzony[211] jednym[251] neutronem wiêcej, a wiêc ¿elazo[+] piêædziesi±t[+] dziewiêæ[111] jest izotopem promieniotwórczym[251]. Naruszyæ stabilno¶æ[141] j±dra[121] mo¿na nie tylko metod± "dok³adania[121]" mu neutronów. J±dro[111] jest nietrwa³e[211] równie¿ wtedy, kiedy ma za[+] ma³o neutronów. Je¶li ¿elazo-piêædziesi±t[+] sze¶æ[141] pozbawiæ jednego[221] neutronu, stanie[501] siê ono tak¿e izotopem promieniotwórczym[251]. 
 387 194~Kazimierczuk Z.~Izotopy - nieznani czarodzieje~MON~1964~76~13
 388 Przyrz±d[111] sk³ada[501] siê z[62] cynkowego[221] zasobnika, w[66] którym[261] umieszczona jest[57] aluminiowa probówka z[65] niewielk±[251] ilo¶ci± tulu-sto[+] siedemdziesi±t[121] lub europu-sto[+] piêædziesi±t[+] piêæ[121]. Przyrz±d[111] zawieszony[211] jest[57] nad[65] ta¶m±, na[66] której[261] przesuwa[501] siê ruda[111]. Wchodz±c w[64] zasiêg[141] promieniowania[121], diamenty[112] silnie rozb³yskuj±. Reszta jest spraw± specjalnego[221] mechanizmu który[21] wy³awia ¶wiec±ce[242] grudki[142]. 
 389 195~Kazimierczuk Z.~Izotopy - nieznani czarodzieje~MON~1964~114~4
 390 S± to[41] jednak neutrony[112] tak zwane[212] prêdkie[212]  posiadaj±ce[212] mimo[62] kilkakrotnych[222] zderzeñ ci±gle jeszcze do¶æ du¿±[241] energiê. Podkre¶lamy to[44] nie bez[62] powodu, istniej± bowiem jeszcze neutrony[112] spowolnione[212]  zwane[212] tak¿e termicznymi. Rzecz[111] w[66] tym[46], ¿e detektory[112] rejestruj±ce[212] neutrony[142] prêdkie[242] s± zupe³nie niewra¿liwe[212] na[64] neutrony[142] termiczne[242]. Ten[211] w³a¶nie fakt[111] mia³ decyduj±ce[241] znaczenie[141] dla[62] dalszego[221] rozwoju[121] badañ geologicznych[222], [&] 
 391 196~Kazimierczuk Z.~Izotopy - nieznani czarodzieje~MON~1964~165~13
 392 Do[62] normalnych[222] aparatów rentgenowskich[222] potrzebne[211] jest wysokie[211] napiêcie[111]. Delikatne[241] i skomplikowane[241] urz±dzenie[141] musz± obs³ugiwaæ wysoko kwalifikowani fachowcy. A przy[66] tym[46] aparaty[112] rentgenowskie[212] s± drogie[212], niewygodne[212] w[66] transporcie i w[66] wielu[36] miejscowo¶ciach odizolowanych[262] od[62] wielkich[222] o¶rodków  na[+] ogó³ niemo¿liwe[212] do[62] zastosowania[121]. 
 393 197~Kazimierczuk Z.~Izotopy - nieznani czarodzieje~MON~1964~196~8
 394 Naukowcy pracuj± tak¿e nad[65] ¶rodkami zabezpieczaj±cymi przed[65] promieniowaniem. Badania[112] s±[57] prowadzone[212] wprawdzie w[66] wielu[36] wypadkach na[64] zlecenie[141] instytucji[122] cywilnych[222], ale w³a¶nie wojsko[111] jest[57] szczególnie zainteresowane[211] ich[42] pozytywnymi wynikami. Warto tu przytoczyæ takie[242] osi±gniêcia[142], jak[9] wytworzenie[141] nowego[221] materia³u, chroni±cego[221] przed[65] szkodliwym[251] dzia³aniem neutronów i promieniowaniem gamma. Nowy[211] materia³[111] o[66] nazwie[161] Densithene[/] jest mieszanin± sproszkowanego[221] o³owiu[121] i tworzywa[121] sztucznego[221]. 
 395 198~Zieleziñski J.~Obs³uga techniczna samolotów sportowych~Wyd. Kom. i £.~1962~100~22
 396 Bezwzglêdnie do[62] ich[42] liczby[121] zaliczyæ trzeba zabezpieczenia[142] po³±czeñ. W[66] przypadku[161] zawleczek[122] wymagania[112] te[212] dotycz± w[66] pierwszym[261] rzêdzie materia³u i ¶rednicy[121] zawleczki[121]. Zawleczki[112] wykonywane[212] s±[57] w[64] sposób[141] znormalizowany[241] w[66] zale¿no¶ci[161] od[62] ¶rednicy[121] ¶rub i sworzni[122]. Przy[66] ich[42] wytwarzaniu[161] znajduje zastosowanie[111] wêglowa stal konstrukcyjna zwyk³ej[221] jako¶ci[121]. 
 397 199~Zieleziñski J.~Obs³uga techniczna samolotów sportowych~Wyd. Kom. i £.~1962~135~5
 398 Poprawnie zbudowane[212] ¶ci±gacze[112] powinny byæ[57] poddawane[212] jedynie obci±¿eniom osiowym[232]. Powinny one byæ[57] równie¿ zabezpieczone[212] przed[65] ewentualnym[251] rozkrêceniem[+] siê za[65] pomoc± wy¿arzonego[221] drutu mosiê¿nego[221] lub ¿elaznego[221] drutu ocynkowanego[221] o[66] ¶rednicy[161] osiem dziesi±tych[122] do[62] jednego[221] milimetra. Do[62] zabezpieczenia[121] jednego[221] ¶ci±gacza potrzebne[212] s± dwa[31] kawa³ki[112] drutu o[66] jednakowej[261] d³ugo¶ci[161]. Wymiary[112] tych[22] drutów uzale¿nione[212] s±[57] od[62] numeru ¶ci±gacza i wynosz±: [&] 
 399 200~Zieleziñski J.~Obs³uga techniczna samolotów sportowych~Wyd. Kom. i £.~1962~148~21
 400 Uk³ady[112] sterowania[121] samolotów kryj± w[66] sobie[161] nieraz drobne[242] niespodzianki[142], których[222] nieznajomo¶æ[111] utrudniaæ mo¿e[5] szybk±[241] regulacjê wychyleñ sterów. Dlatego te¿ przed[65] przyst±pieniem do[62] regulacji[121] wychyleñ sterowych[222] konieczne[211] jest zapoznanie[+] siê[111] z[65] kinematyk± uk³adu sterowego[221]. Najwiêcej trudno¶ci[122] przysparza zwykle regulacja wychyleñ lotek[122], a to[41] ze[62] wzglêdu na[64] stosunkowo skomplikowan±[241] mechanikê ró¿nicowo¶ci[121]. 
 401 201~Zieleziñski J.~Obs³uga techniczna samolotów sportowych~Wyd. Kom. i £.~1962~261~14
 402 Gdy jednak ilo¶æ[111] opi³ków stopniowo siê zwiêksza[501], silnik[111] wymaga rozebrania[121] w[66] celu[161] stwierdzenia[121] przyczyny[121] ich[42] pojawienia[+] siê[121]. Niektóre[212] instrukcje[112] u¿ytkowania[121] samolotów zalecaj± po[66] spuszczeniu[161] zu¿ytego[221] oleju[121] przemywanie[141] instalacji[121] olejowej[221] naft±. Przy[66] czynno¶ci[161] tej[261] nale¿y jednak zwa¿aæ na[64] to[44], aby[9] nie nalaæ nafty[121] do[62] wnêtrza[121] silnika. Stosuje siê[41] tak¿e czêsto p³ukanie[141] instalacji[121] za[65] pomoc± czystego[221] oleju[121] w[64] sposób[141] omówiony[241] ju¿ wy¿ej przy[66] dokonywaniu[161] zmiany[121] gatunku[121] oleju[121]. 
 403 202~Zieleziñski J.~Obs³uga techniczna samolotów sportowych~Wyd. Kom. i £.~1962~265~9
 404 Do[62] wytworzenia[121] pr±du wysokiego[221] napiêcia[121] w[66] silnikach tych[262] s³u¿y prawie[8] zawsze urz±dzenie[111] zwane iskrownikiem. W[66] nielicznych[262] tylko przypadkach w[66] bardzo ma³ych[262] samolotach sportowych[262] stosowany[211] jest[57] jeszcze bateryjny[211] system[111] zapalania[121] (u[62] nas[42] w[66] kraju[161] nie[+] ma takich[222] samolotów w[+] ogóle). Pracuje on na[66] tej[261] samej[261] zasadzie[161] co[9] system[111] iskrownikowy[211] z[65] t±[251] ró¿nic±, ¿e sk³ada[501] siê z[62] akumulatora jako[62] ¼ród³a[121] pr±du, cewki[121] indukcyjnej[221] przetwarzaj±cej[221] pr±d[141] niskiego[221] napiêcia[121] p³yn±cy[241] z[62] akumulatora na[64] pr±d[141] wysokiego[221] napiêcia[121], urz±dzenia[121] "delco[/]", [&] 
 405 203~Zieleziñski J.~Obs³uga techniczna samolotów sportowych~Wyd. Kom. i £.~1962~162~14
 406 W[66] wiêkszo¶ci[161] samolotów sportowych[222] fotele[112] za³ogi[121] wyposa¿one[212] s±[57] w[64] urz±dzenia[142] do[62] regulacji[121] ich[42] po³o¿enia[121]. Urz±dzenie[111] to[211] mo¿e[5] byæ dwojakie[211]. Mo¿e[5] na[64] przyk³ad[141] umo¿liwiaæ przesuwanie[141] fotela do[62] przodu i do[62] ty³u, albo jego[42] podnoszenie[141] do[62] góry[121] i opuszczenie[141] do[62] do³u. Spotyka siê[41] tak¿e bardziej skomplikowane[242] urz±dzenia[142], które[212] ³±cz± w[66] sobie[46] jednocze¶nie oba[34] kierunki[142] ruchów. W[66] takim[261] przypadku[161] przesuwaniu[131] fotela do[62] przodu towarzyszy[5] jego[42] jednoczesne[211] unoszenie[111] do[62] góry[121]. 
 407 204~¯mihorski E.~Konstrukcje przek³adowe~MON~1964~26~15
 408 Zmniejszenie[111] ciê¿aru uzyskane[211] przez[64] zastosowanie[141] konstrukcji[122] przek³adowych[222] daje korzy¶ci[142] równie¿ w[66] lotnictwie wojskowym[261] i sportowym[261]. Korzy¶ci[142] te[242] jednak trudno jest wykazaæ w[66] postaci[161] konkretnych[222] oszczêdno¶ci[122], stwierdzone[212] s±[57] natomiast polepszenia[112] osi±gów, jak[9] wzrost[111] ud¼wigu[121], zwiêkszenie[111] prêdko¶ci[121], zasiêgu[121], zmniejszenie[111] ciê¿aru w[66] porównaniu[161] z[65] rozwi±zaniami konwencjonalnymi. 
 409 205~¯mihorski E.~Konstrukcje przek³adowe~MON~1964~35~19
 410 Wype³niacze[112] papierowe[212] s± najtañsze[212] z[62] obecnie znanych[222]. Sam[211] papier[111] mimo[62] sklejenia[121] go[42] w[64] komórkowy[241] blok[141] jest tworzywem o[66] niskiej[261] wytrzyma³o¶ci[161] i z[62] tego[221] powodu wymaga usztywnienia[121] przez[64] nasycenie[141] go[42] ¿ywic±. ¯ywica po[66] utwardnieniu[161] usztywnia papier[141] i zabezpiecza go[44] przed[65] wp³ywami atmosferycznymi. W[66] wyniku[161] przesycenia[121] papieru ¿ywic± otrzymuje siê[41] blok[141] komórkowy[241] o[66] dobrej[261] wytrzyma³o¶ci[161] na[64] ¶ciskanie[141], jednak wytrzyma³o¶æ[111] na[66] ¶cianie[161] pozostaje niska, [&] 
 411 206~¯mihorski E.~Konstrukcje przek³adowe~MON~1964~62~9
 412 Spienianie[111] i utwardzanie[111] wype³niacza[121] o[66] grubo¶ci[161] cztery do[62] piêtna¶cie milimetrów wymaga nagrzania[121] formy[121] do[62] osiemdziesiêciu[32] stopni Celsjusza[/][121] w[66] czasie od[62] piêtnastu[32] do[62] dwudziestu[32] minut. Przetrzymanie[111] w[66] tej[261] temperaturze[161] przez[64] sze¶ædziesi±t[34] minut powoduje spienienie[+] siê[141] mieszaniny[121] pianotwórczej[221]. Podwy¿szenie[111] temperatury[121] do[62] stu[32] piêædziesiêciu[32] stopni Celsjusza[/][121] w[66] czasie od[62] dwudziestu[32] do[62] dwudziestu[32] piêciu[32] minut ma na[66] celu[161] utwardzenie[141] spienionego[221] tworzywa[121]. 
 413 207~¯mihorski E.~Konstrukcje przek³adowe~MON~1964~89~15
 414 Jak[9] widaæ z[62] wykresu, piêædziesi±t[31] piêæ[31] procent[122] kosztów przypada na[64] materia³[141] matrycy[121], listew i operacjê rozpuszczania[121], reszta za¶ kosztów  na[64] materia³[141] ok³adzin i wype³niacza, walcowanie[141], formowanie[141] cylindra i monta¿[141] zespo³u. Druga metoda ³±czenia[121] wype³niaczy z[65] ok³adzinami  lutowanie[111], zapewnia wysok±[241] wytrzyma³o¶æ[141] po³±czeñ. 
 415 208~¯mihorski E.~Konstrukcje przek³adowe~MON~1964~95~19
 416 Filmy[112] klejowe[212] maj± tê zaletê w[66] stosunku[161] do[62] innych[222] rodzajów klejów, ¿e zapewniaj± sta³±[241] grubo¶æ[141] warstwy[121] kleju[121], przy[66] czym[46] ca³a powierzchnia ³±czenia[121] pokryta jest[57] klejem, a wytrzyma³o¶æ[111] po³±czeñ obu[32] wyk³adzin (dolnej[221] i górnej[221]) z[65] wype³niaczem jest jednakowa. Najczê¶ciej stosowane[212] filmy[112] przy[66] wytwarzaniu[161] elementów przek³adkowych[22] maj± ciê¿ar[141] w³a¶ciwy[241] od[62] piêtna¶cie setnych[122] do[62] jednej[221] drugiej[121] metrów kwadratowych[222] klejonej[221] powierzchni[121]. 
 417 209~Elsztein P.~Zagadki lotu~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~22~8
 418 Budowê tunelu[121] rozpoczynamy od[62] wyciêcia[121] sto¿kowej[221] dyszy[121] z[62] kartonu grubo¶ci[121] pó³tora milimetra, wed³ug[62] rozmiarów podanych[222] na[66] rozwiniêciu[161] rysunku[121] dziesi±tego[221]. Po[66] wyciêciu[161] obrysu[121] zwijamy go[44] bez[62] za³amania[121] i sklejamy spi³owuj±c przedtem klinowato brzegi[142] kartonu, tak aby[9] dysza nie mia³a najmniejszego[221] grubienia[121] w[66] miejscu[161] spojenia[121]. Podstawa dyszy[121] sk³ada[501] siê z[62] deseczek lub sklejki[121] od[62] trzech[32] do[62] piêciu[32] milimetrów grubo¶ci[121]. 
 419 210~Elsztein P.~Zagadki lotu~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~61~16
 420 Jeszcze bardziej pouczaj±ce[241] do¶wiadczenie[141] z[65] walcem mo¿na wykonaæ puszczaj±c go[44] z[62] pewnej[221] wysoko¶ci[121]. Ruch[141] obrotowy[241] uzyskujemy podobnie jak[9] przy[66] poprzednim[261] do¶wiadczeniu[161] dziêki[63] zastosowaniu[131] nici[122]. Walec[111] puszczony[211] rozpêdza[501] siê opadaj±c pionowo i nagle za³amuje tor[141] lotu, spadaj±c pod[65] pewnym[251] k±tem do[62] ziemi[121], jakby siê ¶lizga³[501] po[66] niewidzialnej[261] równi[161] pochy³ej[261]. 
 421 211~Elsztein P.~Zagadki lotu~Wydawnictwa Naukowo-Techniczne~1965~90~5
 422 Zauwa¿yæ mo¿na przy[66] tym[46], ¿e maksymalny[241] zasiêg[141] uzyska nasz[211] model[111] rakiety[121] przy[66] k±cie startu oko³o[8] czterdzie¶ci piêæ stopni, a maksymalny[241] pu³ap[141] (wysoko¶æ[141]) mniej wiêcej na[66] po³owie[161] zasiêgu[121] przy[66] k±cie startu oko³o[8] dziewiêædziesi±t stopni. W[66] celu[161] analizy[121] poszczególnych[222] krzywych[122] na[66] tablicy[161] wykre¶la siê[41] siatkê wspó³rzêdnych[122]. Najprostsze[212] obliczenia[112] umo¿liwiaj± okre¶lenie[141] najkorzystniejszego[221] k±ta startu dla[62] uzyskania[121] maksymalnego[221] zasiêgu[121]. 
 423 212~Klejman H.~Masery i lasery nowe zdobycze elektroniki~MON~1965~87~21
 424 Monokryszta³[111] rubinu mo¿e[5] te¿ emitowaæ promienie[142] w[64] sposób[141] ci±g³y[241]. Daje siê[41] wtedy koncentracjê jonów chromu dziesiêciokrotnie mniejsz±[241] (polepsza[501] siê wówczas monochromatyczno¶æ[111], ale moc[111] wyj¶ciowa znacznie spada, prêt[111] utrzymuje[501] siê w[66] temperaturze[161] ciek³ego[221] azotu) oraz stosuje siê[41] specjalny[241] uk³ad[141] intensywnego[221] pompowania[121] optycznego[221]. Moc[111] promieniowania[121] wyj¶ciowego[221] jest przy[66] tym[46] ma³a, bo rzêdu[62] kilku[32] miliwatów. 
 425 213~Klejman H.~Masery i lasery nowe zdobycze elektroniki~MON~1965~134~4
 426 W[66] tym[261] okresie w[66] gwa³townym[261] tempie nastêpowa³y coraz to[8] nowe[212] odkrycia[112] i wynalazki[112], a czasopisma[112] naukowe[212] i techniczne[212] publikowa³y niemal w[66] ka¿dym[261] numerze nowe[242] rewelacje[142] z[62] tej[221] dziedziny[121]. Laser[111] rubinowy[211], gazowy[211], szklany[211], pó³przewodnikowy[211], cieczowy[211]  oto z[+] grubsza plon[111] niespe³na trzech[32] lat. Tempo[111] i¶cie b³yskawiczne[211], bogactwo[111] problematyki[121] naukowo-technicznej[221] ogromne[211], rezultaty[112] prac imponuj±ce[212]! 
 427 214~Klejman H.~Masery i lasery nowe zdobycze elektroniki~MON~1965~152~10
 428 Z[65] wi±zk± o[66] k±cie rozwarcia[121] jedna minuta mo¿na przy[66] ich[42] pomocy[161] rozró¿niæ przedmioty[142] o[66] wymiarach od[62] trzech[32] do[62] piêciu[32] metrów w[66] odleg³o¶ci[161] dziesiêciu[32] kilometrów. Taki[211] lokator[111] mo¿e[5] wspó³pracowaæ z[65] konwencjonalnym[251] mikrofalowym[251] radarem dalekiego[221] zasiêgu[121], jako[61] przystawka do[62] precyzyjnych[222] pomiarów w[66] mniejszym[261] promieniu. Wymiary[112] i ciê¿ar[111] lokatora[121] optycznego[221] bliskiego[221] zasiêgu[121] s± ma³e[212], rzêdu kilkunastu[32] kilogramów, co[41] decyduje o[66] jego[42] portatywno¶ci[161], szczególnie wygodnej[261] dla[62] wojska[121]. 
 429 215~Klejman H.~Masery i lasery nowe zdobycze elektroniki~MON~1965~155~5
 430 Taki[211] lokator[111] mo¿e[5] s³u¿yæ do[62] pomiarów szybko¶ci[121] i przyspieszeñ pojazdów kosmicznych[222] lub sztucznych[222] satelitów, jak[9] równie¿ do[62] precyzyjnych[222] pomiarów w[66] odniesieniu[161] do[62] celów ruchomych[222]  w[66] zakresie zastosowañ wojskowych[222]. Jednak najbardziej perspektywiczne[211] jest wykorzystanie[111] bardzo dobrej[221] czu³o¶ci[121] tego[221] urz±dzenia[121] do[62] wykrywania[121] i pomiarów i obiektów poruszaj±cych[+] siê[222] szczególnie wolno[8], na[64] przyk³ad[141] z[65] prêdko¶ci± jednego[221] milimetra na[64] sekundê. W[66] tym[261] przypadku[161] dopplerowskie[211] przesuniêcie[111] czêstotliwo¶ci[121] wynosi a¿ cztery[34] metaherze[142]! 
 431 216~Klejman H.~Masery i lasery nowe zdobycze elektroniki~MON~1965~157~31
 432 Wykorzystanie[111] laserowej[221] technologii[121] "przebijania[121]" bardzo dok³adnych[222] mikrootworów, w[66] dowolnie twardym[261] materiale, pozwala na[64] obróbkê dysz wykonanych[222] z[62] wêglików spiekanych[222], co[41] zwiêksza ich[42] trwa³o¶æ[141] niemal dwie¶ciekrotnie w[66] porównaniu[161] z[65] dyszami stalowymi. Praktycznie nieograniczone[241] zwiêkszenie[141] trwa³o¶ci[121] mo¿e[5] daæ u¿ycie[111] o[62] tego[221] celu[121] korundu. 
 433 217~Nowacki T., Pióro T.~Cz³owiek a technika wojenna~MON~1964~25~6
 434 Niemniej wa¿n±[241] rolê odgrywaj± ¶rodki[112] przeprawowe[212], których[222] warto¶ci[112] techniczne[212] wp³ywaj± w[66] powa¿nej[261] mierze[161] na[64] tempo[141] operacji[121]. Szczególnego[221] znaczenia[121] nabiera to[211] zagadnienie[111] w[66] operacjach na[66] europejskim[261] teatrze dzia³añ, obfituj±cym[261] w[64] du¿±[241] ilo¶æ[141] rzek, kana³ów i innych[222] przeszkód wodnych[222]. Nowoczesne[212] ¶rodki[112] przeprawowe[212] pozwalaj± ju¿ obecnie na[64] pokonywanie[141] rzek niemal bez[62] zatrzymania[121] wojsk, co[41] umo¿liwia zwiêkszenie[141] tempa[121] dzia³añ. 
 435 218~Nowacki T., Pióro T.~Cz³owiek a technika wojenna~MON~1964~44~1
 436 W[66] zasadzie[161] mo¿na stwierdziæ ¿e postêp[111] w[66] technice[161] wojennej[261] powoduje wypieranie[141] stosunkowo niewielkiej[221] ilo¶ci[121] rodzajów uzbrojenia[121], wprowadza natomiast wiele[34] typów nowych[222]. Dzieje[501] siê tak miêdzy[+] innymi dlatego, ¿e pojawienie[+] siê[111] ka¿dej[221] nowej[221] broni[121] wywo³uje natychmiast odpowiednie[242] zmiany[142] w[66] postaci[161] wynajdywania[121] ¶rodków obrony[121] czynnej[221] lub biernej[221]. Mo¿na wiêc sformu³owaæ ogólne[241] prawo[141] rozwoju[121] techniki[121] wojennej[221], wyra¿aj±ce[+] siê[241] w[66] rosn±cym[261] zró¿nicowaniu[161] ¶rodków walki[121]. 
 437 219~Nowacki T., Pióro T.~Cz³owiek a technika wojenna~MON~1964~55~20
 438 Inny[211] czynnik[111] wp³ywaj±cy[211] na[64] liczebno¶æ[141] wojsk, rodzaj[111] uzbrojenia[121], równie¿ nie naruszy³ masowego[221] charakteru wspó³czesnej[221] armii[121]. Rozwój[111] techniki[121] doprowadzi³ do[62] redukcji[121] kawalerii[121], ale na[66] tym[46] w³a¶ciwie skoñczy³a[501] siê redukcyjna dzia³alno¶æ[111] generalnych[222] sztabów. Pojawi³[501] siê natomiast ca³y[211] garnitur[111] nowych[222] rodzajów wojsk organizowanych[222] w[64] miarê pojawiania[+] siê[121] nowego[221] uzbrojenia[121], a wiêc lotnictwo[111], wojska[112] pancerne[212], jednostki[112] obrony[121] przeciwlotniczej[221], wojska[112] rakietowe[212] i inne[212]. 
 439 220~Nowacki T., Pióro T.~Cz³owiek a technika wojenna~MON~1964~68~6
 440 Wzajemne[211] powi±zanie[111] ró¿norodnych[222] systemów uzbrojenia[121], szereg[111] konieczno¶ci[122] przed[65] jakimi staje konstruktor broni[121]  to[41] niew±tpliwie bardzo istotne[212] czynniki[112] wp³ywaj±ce[212] na[64] powstanie[141] pewnej[221] tendencji[121] wystêpuj±cej[221] dzi¶ ostrzej ni¿ kiedykolwiek w[66] historii[161] wojskowo¶ci[121], a mianowicie tendencji[121] do[62] wyrównywania[121] bilansu osi±gniêæ w[66] rozwoju[161] techniki[121] na[66] ¶wiecie. Jeste¶my na[64] przyk³ad[141] ¶wiadkami tego[42], jak[9] znakomite[212] osi±gniêcia[112] Zwi±zku[/][121] Radzieckiego[/][221] w[66] dziedzinie[161] nowych[222] broni[122] wywo³uj± gor±czkowe[242] wysi³ki[142] sztabów i instytutów badawczych[222] pañstw imperialistycznych[222] do[62] odrobienia[121] swych[222] opó¼nieñ w[66] tej[261] dziedzinie[161]. 
 441 221~Nowacki T., Pióro T.~Cz³owiek a technika wojenna~MON~1964~72~10
 442 W[66] Stanach[/][162] Zjednoczonych[/][262] na[64] przyk³ad[141] wiêcej ni¿ po³owa specjalistów[122] zajêtych[222] dzia³alno¶ci± badawczo-naukow±[251] i konstruowaniem pracuje w[66] dziedzinie[161] problematyki[121] wojennej[221]. Zmiany[112] i wynalazki[112] w[66] wielu[36] ga³êziach nauki[121] znajduj± niemal natychmiast odzwierciedlenie[141] w[66] dziedzinie[161] wojskowej[261]  osi±gniêcia[112] fizyki[121] atomowej[221], pó³przewodniki[112], ultrad¼wiêki[112] i infrad¼wiêkowe[212] fale[112], ¶wiat³o[111] podczerwone[211], technika rachunkowa i tym[232] podobne[212]. 
 443 222~Nowacki T., Pióro T.~Cz³owiek a technika wojenna~MON~1964~97~15
 444 Wywód[111] ten[211] ukazuje w[66] specyficznym[261] ¶wietle znaczenie[141] czynnika ludzkiego[221] w[66] wojnie[161]. Ukazuje go[44] od[62] strony[121] poziomu intelektualnego[221] osób odpowiedzialnych[222] za[64] przygotowania[142] obronne[242] i dzia³ania[142] wojenne[242], a maj±cych[222] olbrzymi[241] wp³yw[141] na[64] zachowanie[141] lub wyniszczenie[141] ludno¶ci[121] w³asnego[221] kraju[121]. Naczelne[212] dowództwa[112] i ich[42] koncepcje[112] w[66] znacznym[261] stopniu decyduj± o[66] losach danej[221] spo³eczno¶ci[121] i armii[121] w[66] czasie dzia³añ wojennych[222]. 
 445 223~Nowacki T., Pióro T.~Cz³owiek a technika wojenna~MON~1964~152~23
 446 Przez[64] pojêcie[141] "automatyka" rozumie siê[41] procesy[142] techniczne[242], w[66] których[262] cz³owiek nie bierze bezpo¶redniego[221] udzia³u, czyli nie stanowi[5] ogniwa[121] w[66] obwodzie ich[42] dzia³ania[121], natomiast organizuje proces[141] automatyczny[241] oraz pe³ni[5] funkcje[142] kierowania[121] i kontroli[121] (uruchomienie[111], nastawienie[111], regulacja, konserwacja, nadzór[111] i naprawa). 
 447 224~Nowacki T., Pióro T.~Cz³owiek a technika wojenna~MON~1964~161~20
 448 Prostszy[211] sposób[111] przyspieszania[121] adaptacji[121] ¶wietlnej[221] polega na[66] ograniczeniu[161] o¶wietlenia[121] tych[222] pomieszczeñ, w[66] których[262] operatorzy znajduj±[501] siê przed[65] objêciem dy¿uru. W[66] takich[262] pomieszczeniach nale¿y unikaæ otwartych[222] lamp elektrycznych[222] bez[62] przys³oniêtych[222] w³ókien ¿arzenia[121]. Poleca siê[41] stosowaæ ¿arówki[142] o[66] matowej[261] powierzchni[161] i matowe[242] aba¿ury[142]. Po[66] przebywaniu[161] w[66] takim[261] pomieszczeniu[161] maksymaln±[241] czu³o¶æ[141] osi±ga siê[41] ju¿ po[66] dwudziestu[36] minutach pozostawania[121] w[66] ciemno¶ci[161]. 
 449 225~Bêdkowski L., Kru¶ J.~Elektryczno¶æ w samolocie~MON~1965~16~6
 450 W[66] niektórych[262] samolotach pasa¿erskich[262] stosowane[211] jest[57] indywidualne[211] o¶wietlenie[111], umo¿liwiaj±ce[211] ka¿demu pasa¿erowi czytanie[141] w[64] taki[241] sposób[141], aby[9] nie przeszkadza³o to[41] pozosta³ym[232]. Oprawê z[65] ¿arówk± o[66] mocy[161] dwadzie¶cia do[62] trzydzie¶ci watt[122] z[65] odb³y¶nikiem i z[65] uk³adem soczewek wbudowuje siê[41] w[64] ¶cianê kabiny[121]. Bañka lampy[121] ma specjalny[241] kszta³t[141], dziêki[63] czemu[43] strumieñ[111] ¶wietlny[211] skierowany[211] jest[57] na[64] gazetê lub ksi±¿kê w[66] promieniu[161] ko³a[121] piêædziesiêciu[32] centymetrów. 
 451 226~Bêdkowski L., Kru¶ J.~Elektryczno¶æ w samolocie~MON~1965~29~3
 452 Moc[111] ¿arówki[121] wynosi piêædziesi±t[34] watt[122]. Nastêpnym[251] spo¶ród[62] ¶wiate³ pomocniczych[222] jest ¶wiat³o[111] sygnalizacji[121] wypuszczenia[121] podwozia[121]. Oprawa ¶wiat³a[121] jest[57] zabudowana w[66] dolnej[261] czê¶ci[161] kad³uba. ¦wiat³o[111] w[66] kolorze ¿ó³tym[261] podaje na[64] ziemiê sygna³[141] informuj±cy[241] o[66] wypuszczonym[261] podwoziu[161]. Zasiêg[111] widoczno¶ci[121] tego[221] ¶wiat³a[121] wynosi trzy[34] kilometry[142], k±t[111] wi±zki[121] ¶rednio sto[34] osiemdziesi±t[34] stopni w[66] dolnej[261] pó³kuli[161]. 
 453 227~Bêdkowski L., Kru¶ J.~Elektryczno¶æ w samolocie~MON~1965~104~5
 454 Dla[62] umo¿liwienia[121] za³odze[131] orientacji[121] przy[66] przelocie nad[65] poszczególnymi radiolatarniami stosuje siê[41] dodatkowe[242] nadajniki[142] sygna³ów przelotu, tak zwane[242] markiery[142], które[212] uruchamiaj± na[66] pok³adzie samolotu odpowiednie[242] sygna³y[142] d¼wiêkowe[242] (dzwonek[111]) i ¶wietlne[242] (lampka sygnalizacyjna). Wzd³u¿[62] linii[121] l±dowania[121] mo¿e[5] znajdowaæ[501] siê kilka[31] markierów[122] (dwa[31] lub trzy[31]), ka¿dy[211] w[66] innej[261] odleg³o¶ci[161] od[62] pocz±tków pasa l±dowania[121]. 
 455 228~Bêdkowski L., Kru¶ J.~Elektryczno¶æ w samolocie~MON~1965~76~7
 456 Naj³atwiejszym[251] sposobem zapalania[121] mieszanki[121] jest zap³on[111] od[62] iskry[121] elektrycznej[221]. Iskrê elektryczn±[241] mo¿na wywo³aæ za[65] pomoc± impulsu pr±du elektrycznego[221] o[66] wysokim[261] napiêciu[161]. Impulsy[112] takie[212] wytwarzane[212] s±[57] przez[64] specjalne[242] urz±dzenia[142], tak zwane[242] iskrowniki[142] i cewki[142] zap³onowe[242]. Natomiast urz±dzenie[111], które[211] wytwarza iskrê bezpo¶rednio w[66] cylindrze, zwane[211] jest[57] ¶wiec±[151] zap³onow±[251]. 
 457 229~Burakowski T., Sala A.~Noktowizja~MON~1965~50~14
 458 Ziemskimi ¼ród³ami promieniowania[121] s± wszystkie[212] cia³a[112] znajduj±ce[+] siê[212] na[66] kuli[161] ziemskiej[261]. Przyk³adami ziemskich[222] ¼róde³ naturalnych[222] mog± byæ: piasek[111], woda, gleba, ska³a, drzewa[112], ro¶liny[112], zwierzêta[112], ludzie i tak dalej. Charakterystyka widmowa ka¿dego[221] z[62] nich[42] zale¿y zarówno od[62] temperatury[121], jak[9] równie¿ od[62] w³asno¶ci[121] powierzchni[121] i kszta³tu ¼ród³a[121]. 
 459 230~Burakowski T., Sala A.~Noktowizja~MON~1965~115~7
 460 Widikon zosta³[57] opracowany[211] w[66] ostatnich[262] latach i nale¿y do[62] przetworników obrazu z[65] niepe³nym[251] przetwarzaniem. Spo¶ród[62] innych[222] telewizyjnych[222] lamp analizuj±cych[222] wyró¿nia[501] siê dobr±[251] czu³o¶ci±, prost±[251] budow± i najmniejszymi rozmiarami (maksymalna ¶rednica dwadzie¶cia osiem milimetrów, maksymalna d³ugo¶æ[11] sto sze¶ædziesi±t milimetrów), co[41] szczególnie predysponuje go[44] do[62] wykorzystania[121] w[66] telewizji[161] specjalnej[261]. 
 461 231~Cheda W., Malski M.~Jak powstaje samolot~MON~1965~37~19
 462 Pu³apem samolotu nazywa[501] siê wysoko¶æ[111], na[66] której[261] samolot[111] dysponuje jeszcze prêdko¶ci± wznoszenia[+] siê[121] równ±[251] jednej[221] piêædziesi±tej[121] metra na[64] sekundê. Jest on szczególnie wa¿ny[211] dla[62] samolotów wojskowych[222]. Samoloty[112] te[212] na[66] du¿ych[262] wysoko¶ciach ³atwiej mog± prowadziæ dzia³ania[142] na[66] du¿ych[262] wysoko¶ciach zarówno zaczepne[242], jak[9] i obronne[242]. Pu³ap[111] wp³ywa równie¿ na[64] zmniejszenie[141] kosztów eksploatacji[121] dziêki[63] temu[43], ¿e ze[65] wzrostem wysoko¶ci[121] zmniejszaj±[501] siê opory[112] aerodynamiczne[212], a co[41] za[65] tym[45] idzie maleje si³a potrzebna na[64] ich[42] pokonanie[141]. 
 463 232~Cheda W., Malski M.~Jak powstaje samolot~MON~1965~146~37
 464 Wyszkolenie[111] pilota[121] lataj±cego[221] na[66] tych[262] nowoczesnych[262] samolotach te¿ osi±ga zawrotne[242] sumy[142] i kosztuje wiêcej ni¿[9] wykszta³cenie[111] piêciu[32] lekarzy[122] i trzech[32] filozofów[122]. Podobnie wygl±da sytuacja w[66] dziedzinie[161] nowoczesnych[222] samolotów pasa¿erskich[222]. Znana amerykañska firma Boeing[/] poda³a do[62] wiadomo¶ci[121], ¿e koszty[112] przez[64] ni±[44] poniesione[212] na[64] opracowanie[141] pasa¿erskiego[221] odrzutowca Boeing-siedemset[+] siedem[/], po[66] uruchomieniu[161] seryjnej[221] produkcji[121] i sprzedaniu[161] ró¿nym[232] liniom lotniczym[232] trzystu[32] piêædziesiêciu[32] sztuk tych[222] samolotów, nie zwróci³y[501] siê. 
 465 233~Telakowska W., Reindl T.~Problemy wzornictwa przemys³owego~PWN~1966~22~24
 466 Oczywi¶cie o[66] dalszych[262] losach analogicznych[222] inicjatyw rozstrzygaj± potem[8] specyficzne[212] warunki[112] poszczególnych[222] krajów. Omawiane[212] dwa[31] przyk³ady[112] dostatecznie ilustruj± taki[241] w³a¶nie przebieg[141] spraw[122]. Na[+] pewno wychowankowie Bauhausu[121] szybciej ni¿ absolwenci warszawskiej[221] akademii[121] mogli dotrzeæ do[62] problemów wzornictwa[121] produkcji[121] przemys³owej[221]. Byli[5] te¿ do[62] niej[42] lepiej przygotowani. 
 467 234~Telakowska W., Reindl T.~Problemy wzornictwa przemys³owego~PWN~1966~62~17
 468 Towary[112] znajduj±ce[+] siê[212] w[66] sklepach i demonstrowane[212] w[66] witrynach, powszechnie noszone[212] ubiory[112], meble[112] naszych[222] mieszkañ, przedmioty[112], którymi siê otaczamy[501], ¶rodki[112] komunikacji[121], wyposa¿enie[111] dworców, hoteli, ¶wietlic i kin  wszystko[41] to[211] ma wp³yw[141] na[64] kszta³towanie[141] sposobu bycia[121], upodobañ, przyzwyczajeñ i mody[121]  s³owem na[64] kszta³towanie[141] kultury[121] i poziomu konsumpcji[121]. 
 469 235~Telakowska W., Reindl T.~Problemy wzornictwa przemys³owego~PWN~1966~126~25
 470 Przy[66] komponowaniu[161] ¶wiadomie, a czasem[8] pod¶wiadomie dokonywana jest[57] dzi¶ selekcja i ograniczanie[111] elementów sk³adaj±cych[+] siê[222] na[64] ca³o¶æ[141], szukanie[111] zwiêz³o¶ci[121], jednoznaczno¶ci[121], rzetelno¶ci[121] plastyczno¶ci[121] wyrazu. Potrzeba[111] prostoty[121] nasila[501] siê. Bez[62] trudu zauwa¿yæ to[44] mo¿na nie tylko we[66] wspó³czesnej[261] architekturze[161], ubiorze, formach sprzêtu komunikacyjnego[221], w[66] plakacie i innych[262] ¶rodkach propagandy[121] i reklamy[121]. 
 471 236~Jó¼wiak R.~Sztuczny wiatr~MON~1965~18~11
 472 Chc±c lataæ szybko, wygodnie i bezpiecznie musimy badaæ. Wszelkie[212] badania[112], a w[66] tym[261] przypadku[161] badania[112] aerodynamiczne[212], umo¿liwiaj± nam poznanie[141] zjawisk, z[65] którymi mo¿e[5] siê zetkn±æ[501] cz³owiek w[66] powietrzu[161]. Poznanie[111] tych[222] zjawisk w[66] badaniach aerodynamicznych[262] przeprowadzonych[262] na[66] ziemi[161], stwarza podstawy[142] dalszego[221] postêpu i zapobiega niepotrzebnemu nara¿eniu[131] ¿ycia[121] cz³owieka[121]. 
 473 237~Jó¼wiak R.~Sztuczny wiatr~MON~1965~67~9
 474 Nastêpnym[251] kryterium[151] warunkuj±cym[251] pe³ne[241] podobieñstwo[141] aerodynamiczne[241] jest liczba Macha[/][121], obrazuj±ca wp³yw[141] ¶ci¶liwo¶ci[121] powietrza[121] na[64] charakter[141] przep³ywu. Liczb± Macha[/][121] nazywamy stosunek[141] prêdko¶ci[121] d¼wiêku[121], czyli prêdko¶ci[121] rozchodzenia[+] siê[121] d¼wiêku[121] (g³osu) w[66] danym[261] o¶rodku[161] (powietrzu[161]). 
 475 238~Jó¼wiak R.~Sztuczny wiatr~MON~1965~115~12
 476 Pamiêtamy bowiem, ¿e ka¿dej[231] nadd¼wiêkowej[231] prêdko¶ci[131] przep³ywu odpowiada tylko jeden[241] okre¶lony[241] kszta³t[141] dyszy[121]. W[66] tym[261] przypadku[161] elastyczne[212] ¶cianki[112] dyszy[121], mog±ce[212] znacznie siê odkszta³caæ[501], przybieraj± potrzebne[242] kszta³ty[142] pod[65] naciskiem specjalnie wykonanych[222] do[62] tego[221] celu[121] instalacji[122]. Nale¿y nadmieniæ, ¿e dyfuzor[111] zmniejszaj±cy[211] prêdko¶ci[142] przep³ywu od[62] warto¶ci[122] nadd¼wiêkowych[222] do[62] podd¼wiêkowych[222], powinien mieæ równie¿ regulowany[241] kszta³t[141]. 
 477 239~Jó¼wiak R.~Sztuczny wiatr~MON~1965~122~14
 478 Oprócz[62] powy¿szych[222] czynników zjawisku[131] odbitej[221] fali[121] uderzeniowej[221] towarzyszy[5] zwiêkszenie[+] siê[111] czasu trwania[121] przep³ywu ustalonego[221]. Wzrost[111] ten[211] jest jednak niewielki[211] i czas[111] przep³ywu ustalonego[221] jest w[66] dalszym[261] ci±gu[161] bardzo krótki[211]. Niewielkie[241] zwiêkszenie[141] czasu przep³ywu ustalonego[221] mo¿na uzyskaæ tak¿e przez[64] d³u¿enie[141] rury[121] niskiego[221] ci¶nienia[121]. 
 479 240~Jó¼wiak R.~Sztuczny wiatr~MON~1965~133~13
 480 Modele[112] startuj± przewa¿nie z[62] ziemi[121] (mo¿na je[44] równie¿ wypuszczaæ z[62] samolotu). Do[62] tego[221] celu[121] u¿ywa siê[41] silników rakietowych[222] na[64] paliwo[141] sta³e[241], które[211] nastêpnie oddziela[501] siê od[62] modelu[121] i opada. Przed[65] prób± przeprowadza siê[41] badania[142] atmosfery[121] za[65] pomoc± radiosond, rakiet i tym[232] podobne[212]. Badania[112] aktualnych[222] parametrów atmosfery[121] (ci¶nienia[121], wilgotno¶ci[121] gêsto¶ci[121], temperatury[121]) niezbêdne[212] s± dla[62] wprowadzenia[121] poprawek do[62] wyników pomiarów (na[64] przyk³ad[141] prêdko¶ci[121]). 
 481 241~Jó¼wiak R.~Sztuczny wiatr~MON~1965~204{?}~24
 482 W³a¶ciwe[211] obliczenie[111] i zaprojektowanie[111] takich[222] nietypowych[222] konstrukcji[122] dachowych[222] wymaga znajomo¶ci[121] rozk³adu ci¶nieñ na[66] dachu[161] w[66] zale¿no¶ci[161] od[62] kierunku[121] i prêdko¶ci[121] wiatru. Maj±c rozk³ady[142] ci¶nieñ na[66] dachu[161], ³atwo jest obliczyæ obci±¿enia[142] dzia³aj±ce[242] na[64] poszczególne[242] segmenty[142] konstrukcji[121] i wykryæ miejsca[142] najbardziej obci±¿one[242], które[242] trzeba bêdzie wzmocniæ. 
 483 242~Kochañski M.~Od balisty do dzia³a atomowego~MON~1965~14~17
 484 Si³y[121] miotaj±cej[221] w[66] balistach dostarcza³y pêki[112] skrêconych[222] ¿y³[122] zwierzêcych[222], umocowane[212] pionowo w[66] ramie[161] zbudowanej[261] z[62] klocków drewnianych[222] w[64] pêki[142] ¿y³[122] wk³adano dwie[34] d¼wignie[142] z[62] obu[32] stron ko³yski[121], drugie[242] koñce[142] ko³yski[121] ³±czono z[65] d¼wigni±. Aby[9] wystrzeliæ pocisk[141], napinano ciêciwê za[65] pomoc± ko³owrotka i utrzymywano w[66] stanie[161] napiêtym[261] na[66] zaczepie[161]. Przed[65] ciêciw±, w[66] wy¿³obieniu[161] ko³yski[121], uk³adano pocisk[141], którym[251] by³ kamieñ[111] lub strza³a. 
 485 243~Kochañski M.~Od balisty do dzia³a atomowego~MON~1965~51~12
 486 Przy[66] zwyk³ym[261] dzia³aniu[161] zapalnika przyczynami zadzia³ania[121] sp³onki[121] zapalaj±cej[221] mog± byæ: nak³ucie[111] przez[64] iglicê mechanizmu uderzeniowego[221], przesuwaj±c±[+] siê[241] w[66] kierunku[161] sp³onki[121] pod[65] wp³ywem bezw³adno¶ci[121] podczas[62] uderzenia[121] pocisku[121] w[64] przeszkodê (w[66] zapalnikach uderzeniowych[262]); nak³ucie[111] iglic± mechanizmu zegarowego[221] w[66] mechanicznym[261] zapalniku[161] czasowym[261]; impuls[111] pr±du w[66] zapalnikach zbli¿eniowych[262] i zapalnikach elektrycznych[262] uderzeniowych[262] lub czasowych[262]. 
 487 244~Kochañski M.~Od balisty do dzia³a atomowego~MON~1965~95~12
 488 Wspó³czynnik[111] kszta³tu pocisku[121] jest czê¶ci± sk³adow±[251] tak zwanego[221] wspó³czynnika batalistycznego[221] pocisku[121], który[211] w[66] postaci[161] nieco uproszczonej[261] przedstawiony[211] jest[57] zwi±zkiem [~] bêd±cym[251] zasadnicz±[251] charakterystyk± balistyczn±[251] pocisków. W[66] powy¿szym[261] wzorze [~]. Oznacza kaliber[141] pocisku[121] [~] jego[42] ciê¿ar[141] [~]. Czym[9] jest [~] mniejsze[211], tym[9] lepiej, gdy¿ ¶wiadczy to[41] o[66] mniejszych[262] oporach napotykanych[262] przez[64] pociski[142] w[66] czasie lotu. 
 489 245~Kochañski M.~Od balisty do dzia³a atomowego~MON~1965~115~3
 490 Zamki[112] poosiowo suwliwe[212] ró¿ni±[501] siê od[62] zamków klinowych[222] i ¶rubowych[222] tym[45], ¿e przy[66] otwieraniu[161] i zamykaniu[161] maj± ruch[141] posuwisty[241], równoleg³y[241] do[2] osi[121] przewodu lufy[121]. Mo¿na wykorzystywaæ je[44] przy[66] tym[46] dla[62] szeregu[121] czynno¶ci[122] takich[222], jak[9] na[64] przyk³ad[141] pêd[111] mechanizmu do[62] noszenia[121] i podawania[121] nabojów, wyrzucanie[111] wystrzelonych[222] ³usek i dosy³anie[111] kolejnego[221] naboju[121] do[62] komory[121] nabojowej[221]. 
 491 246~Kochañski M.~Od balisty do dzia³a atomowego~MON~1965~170~8
 492 Wybuch[141] ³adunku[121] atomowego[221] przeprowadza siê[41] przez[64] szybkie[241] przej¶cie[141] masy[121] paliwa[121] atomowego[221] w[64] stan[141] skupiony[241]. Kr±¿±ce[212] dotychczas swobodnie neutrony[112] wywo³uj± reakcjê ³añcuchow±[241]. Intensywno¶æ[141] wybuchu[121] wzmagaj± otaczaj±ce[212] paliwo[141] atomowe[241] specjalne[12] pow³oki[112] grafitowe[212], których[222] zadaniem jest utrudnianie[111] wylatywania[121] neutronów na[+] zewn±trz ³adunku[121]. W[66] chwili[161] spotkania[121] z[65] celem[151] na[66] okre¶lonej[261] odleg³o¶ci[161] od[62] celu[121] nastêpuje wybuch[111] zwyk³ego[221] materia³u[121] wybuchowego[221]. 
 493 247~Kochañski M.~Od balisty do dzia³a atomowego~MON~1965~199~22
 494 Wie¿a czo³gu[121] jest dwudzielna. Bêd±c ko³ysk± dla[62] dzia³a[121], górna czê¶æ[111] wie¿y[121] waha[501] siê w[66] czopach dolnej[221], obrotowej[221] czê¶ci[121] wie¿y[121]. Wahliwa[211] wie¿a umo¿liwia ustawienie[141] na[66] czo³gu[161] potê¿nego[221] dzia³a[121], które[211] znajduje[501] siê poza[65] jego[42] dzia³em bojowym[251]. Dziêki[63] temu[43] mo¿na zmierzyæ ¶rednicê czê¶ci[121] obrotowej[221] czo³gu[121] i ogólne[242] wymiary[142] czo³gu[121], a przez[64] to[44] i jego[42] ciê¿ar[141]. Francuskie[212] czo³gi[112] ciê¿kie[212] o[66] podobnej[261] konstrukcji[161] nie zosta³y[57] wprowadzone[212] na[64] uzbrojenie[141]. 
 495 248~Pilecki S.~Od Ikara mêdrsi~MON~1965~19~16
 496 Jonosfera jest warstw± zalegaj±c±[251] nad[65] stratosfer± na[66] wysoko¶ci[161] od[62] oko³o[8] osiemdziesiêciu[32] do[62] oko³o[8] sze¶æset kilometrów. Sk³ada[501] siê ona z[62] silnie zjonizowanych[222] o[66] ujemnym[261] ³adunku[161] elektrycznym[261] cz±stek rozrzedzonych[222] gazów. W[66] ni¿szych[262] partiach atmosfery[121], w[66] zwi±zku[161] z[65] wiêksz±[251] gêsto¶ci± powietrza[121], jony[112] nie mog± istnieæ przez[64] d³u¿szy[241] okres[141] czasu, na[66] wiêkszych[262] jednak wysoko¶ciach mo¿liwo¶ci[112] te[212] s± znaczne[212]. Stopieñ[111] jonizacji[121] i wysoko¶æ[111] jonosfery[121] nad[65] powierzchni± ziemi[121] s± zmienne[212] i zale¿± od[62] pory[121] doby[121] i roku[121], nasilenia[121] plam s³onecznych[222] i tym[232] podobnych[222]. 
 497 249~Pilecki S.~Od Ikara mêdrsi~MON~1965~24~34
 498 Najbardziej istotny[241] wp³yw[141] na[64] organizm[141] cz³owieka[121] wywieraj± przeci±¿enia[112] powstaj±ce[212] w[66] tych[262] w³a¶nie kierunkach. Wp³yw[111] przyspieszenia[121] (przeci±¿enia[121]) na[64] organizm[141] cz³owieka[121] zale¿ny[211] jest[57] od[62] nastêpuj±cych[222] czynników: warto¶ci[121] przyspieszenia[121], czasu jego[42] dzia³ania[121] prêdko¶ci[121] narastania[121] przyspieszenia[121], kierunku[121] si³ przyspieszenia[121] wzglêdem[65] cia³a[121] obcego[221], czê¶ci[122] cia³a[121], na[64] które[242] si³y[112] te[212] dzia³aj±, czêsto¶ci[121] zmian tych[222] si³ i stanu organizmu. 
 499 250~Pilecki S.~Od Ikara mêdrsi~MON~1965~82~15
 500 W[66] szko³ach takich[262] szkoli siê[41] ró¿nych[242] specjalistów[142], których[222] praca wi±¿e[501] siê z[65] wypadkami i awariami w[66] lotnictwie. S± wiêc nimi piloci, nawigatorzy, ³±czno¶ciowcy, mechanicy jak równie¿ lekarze, sanitariusze i inni. Zakres[111] wiedzy[121] o[66] s³u¿bie[161] ratowniczej[261] jest bardzo obszerny[211], gdy¿ awarie[112] mog± zachodziæ w[66] bardzo ró¿nych[262] warunkach, a sposoby[112] przeciwdzia³ania[121] im[43] lub likwidowania[121] czy zmniejszania[121] ich[42] nastêpstw musz± byæ inne[212] na[66] oceanie, w[66] lasach, na[66] jeziorach lub w[66] za¶nie¿onych[262] górach. 
 501 251~Pilecki S.~Od Ikara mêdrsi~MON~1965~177~31
 502 Bior±c pod[64] uwagê du¿e[242] trudno¶ci[142], jakie[212] mog± wyst±piæ z[65] hodowl± wy¿szych[222] ro¶lin na[66] statku[161] kosmicznym[261], zwrócono uwagê na[64] ro¶linê wodn±[241] Wolffia[+] arrhiza[$]. A¿ sze¶ædziesi±t[34] do[62] sze¶ædziesiêciu[32] piêciu[32] procent[122] ca³ej[221] tej[221] masy[121] stanowi± wêglowodany[142] (skrobia). Nie jest[57] wykluczone[211], ¿e równie¿ niektóre[212] ro¶liny[112] wy¿sze[212] w[66] ograniczonej[261] ilo¶ci[161] bêd±[56] mog³y[52] byæ[57] hodowane[212] na[66] pok³adzie[161] statku[121] kosmicznego[221]. 
 503 252~Mi³obêdzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~34~1
 504 Architektura romañska narasta³a na[66] tradycji[161] antycznego[221] Rzymu[/], odrodzonej[261], skodyfikowanej[261] i rozwiniêtej[261] w[66] oparciu[161] o[64] nowe[241] imperium[141] Karola[/][121] Wielkiego[/][221] i Ottonów[/][122]. Dawne[212] rzymskie[212] wzorce[112] techniczne[212], przestrzenne[212] i plastyczne[212]  najmniej przez[64] "ciemne[242] wieki[142]" zniekszta³cone[212] w[66] Italii[/][161]  wraz z[65] ³aciñsk±[251] "romañsk±[251]" kultur± wêdrowa³y na[64] pó³noc[141], po[66] drodze[161] upraszczane[212], a w[66] zakresie kompozycji[121] planu, bry³y[121] i p³aszczyzny[121] poddane[212] nowemu, geometrycznemu modu³owi. Na[66] pó³nocy[161], a szczególnie na[66] terenach normandzkiej[221] Francji[/][121] i Anglii[/][121] romanizm[111] przechodzi³ w[66] ci±gu[161] dwunastego[221] wieku[121] zupe³nie zasadnicze[242] przeobra¿enia[142]. 
 505 253~Mi³obêdzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~70~31
 506 ¦ci¶le centralna o¶mioboczna nawa ze[65] smuk³ym[251] ciosowym[251] s³upem, rozsuwaj±cym[251] ze[62] ¶rodka ¿ebra[121] gwia¼dzistej[221] sieci[121] sklepienia[121], posiada³a analogie[142] w[66] przykatedralnych[262] kapitularzach angielskich[262], genetycznie bli¿sza by³a[5] jednak zapewne kwadratowym[232] kapitularzom Malborka[/] czy wrêcz jednos³upowemu cysterskiemu kapitularzowi niedalekiego[221] L±du[/]. O¶miobok[111] nie stanowi[5] jednak ca³ego[221] ko¶cio³a w[66] Gos³awicach[/], lecz wi±¿e[501] siê czterema bokami z[65] formuj±cymi rzut[141] krzy¿a aneksami: [&] 
 507 254~Mi³obêdzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~94~22
 508 Podczas[+] gdy na[66] nizinach o[66] obliczu[161] stylowym[261] architektury[121] decydowa³y nadal ko¶cio³y[112], w[66] Ma³opolsce[/][161] ju¿ w[66] piêtnastym[261] wieku[161] budownictwo[111] ¶wieckie[211] nie ustêpuje sakralnemu. Doskona³o¶ci± artystyczn±[251] i techniczn±[251] mo¿e[5] siê ono tylko równaæ[501] z[65] ówczesn±[251] mieszczañsk±[251] architektur± Gdañska[/][121], ale jego[42] wybitne[212] przyk³ady[112] powstaj± nie[+] tyle[9] na[64] zlecenie[141] mieszczan, co[9] kulturalnych[222] ma³opolskich[222] mo¿now³adców[122]. Ich[42] poczynania[142] budowlane[242] przyæmi dopiero od[62] koñca pierwszej[221] æwierci[121] szesnastego[221] wieku[121] mecenat[111] ostatnich[222] Jagiellonów[/][122], [&] 
 509 255~Supiñski W.~Sto lat okrêtów wojennych~MON~1965~23~17
 510 Napêd[111] parowy[211] zwiêkszy³ znacznie zdolno¶ci[142] manewrowe[242] okrêtów, co[41] doprowadzi³o do[62] ponownego[221] pojawienia[+] siê[121] taranów. Tarany[112] zawiod³y ostatecznie w[66] praktyce[161], lecz przez[64] nastêpne[241] pó³wiecze[141] stanowi³y charakterystyczny[241] element[141] konstrukcyjny[241] okrêtów i wywar³y niema³y[241] wp³yw[141] na[64] taktykê bitew morskich[222] dziewiêtnastego[221] wieku[121]. 
 511 256~Supiñski W.~Sto lat okrêtów wojennych~MON~1965~43~33
 512 Pozioma czê¶æ[111] pok³adu znajdowa³a[501] siê nieco powy¿ej[62] linii[121] wodnej[221], pochy³e[212] boki[112] natomiast schodzi³y poni¿ej[62] tej[221] linii[121]. Ca³o¶æ[111] tworzy³a co¶[44] w[66] rodzaju[161] dachu[121] chroni±cego[221] ¿ywotne[242] czê¶ci[142] okrêtu przed[65] pociskami. Pok³ad[111] pancerny[211] okrêtu mia³[5] tylko trzydzie¶ci[34] osiem[34] milimetrów grubo¶ci[121], lecz poniewa¿ móg³ byæ[57] trafiony[211] tylko pod[65] ma³ym[251] k±tem, dawa³ skuteczn±[241] ochronê przed[65] pociskami ¶rednich[222] kalibrów. 
 513 257~Supiñski W.~Sto lat okrêtów wojennych~MON~1965~53~26
 514 Entuzjazm[111] do[62] tej[221] nowej[221] broni[121] wyst±pi³ przede[+] wszystkim we[66] Francji[/][161], która widzia³a w[66] torpedowcach skuteczn±[241] przeciwwagê dla[62] potê¿nej[221] floty[121] angielskich[222] okrêtów liniowych[222]. W[66] ci±gu[161] o¶miu[32] lat, miêdzy[65] rokiem tysi±c osiemset osiemdziesi±tym[251] ósmym[251] a tysi±c osiemset dziewiêædziesi±tym[251] szóstym[251], wybudowano we[66] Francji[/][161] siedemdziesi±t[34] piêæ[34] torpedowców, przy[66] czym[46] ograniczono do[62] minimum[121] budowê nowych[222] okrêtów liniowych[222]. 
 515 258~Supiñski W.~Sto lat okrêtów wojennych~MON~1965~61~16
 516 Torpedowce[112] dawnego[221] typu zosta³y[57] ca³kowicie wyparte[212] z[62] u¿ycia[121], jako[61] okrêty[112] bojowe[212], przez[64] niszczyciele[142] i kutry[142] torpedowe[242]. Pozosta³e[212] jeszcze w[66] sk³adzie[161] flot stare[212] torpedowce[112] by³y[57] u¿ywane[212] w[66] czasie wojny[121] jako[61] przybrze¿ne[212] jednostki[112] dozorowe[212]. Te[242] same[242] funkcje[142] spe³nia³y torpedowce[112] nowo budowane[212] przez[64] niektóre[242] pañstwa[142], jak[9] W³ochy[/][142] i Niemcy[/][142]. 
 517 259~Supiñski W.~Sto lat okrêtów wojennych~MON~1965~166~11
 518 Obecnie jednak uznano, ¿e uzbrojenie[111] to[211] jest ju¿ niewystarczaj±ce[211] pod[65] wzglêdem[151] dono¶no¶ci[121] i jedno[211] z[62] dzia³[122] kalibru sto dwadzie¶cia siedem milimetrów ma byæ[57] zamienione[211] na[64] pojedyncz±[241] wyrzutniê pocisków kierowanych[222] przeciwlotniczych[222] typu Tartar[/][111] o[66] dono¶no¶ci[161] dwadzie¶cia jeden tysiêcy metrów, a dotychczasowy[211] miotacz[111] bomb g³êbinowych[222] na[64] ulepszony[241] miotacz[141] rakieto-torped[122] typu Asroc[/][111] o[66] dono¶no¶ci[161] czterna¶cie tysiêcy piêæset metrów. Za³oga liczy czterystu[32] piêædziesiêciu[32] ludzi[122]. 
 519 260~Supiñski W.~Sto lat okrêtów wojennych~MON~1965~180~9
 520 Okrêty[12] pomocnicze[212] zyska³y na[66] znaczeniu[161] we[66] wspó³czesnych[262] warunkach, gdy¿ stare[212] bazy[112] s±[57] powa¿nie zagro¿one[212] przez[64] broñ[141] atomow±[241], a flota bêdzie[56] musia³a[52] byæ[57] zaopatrzona w[64] potrzebne[242] ¶rodki[142] na[66] nie maj±cych[262] odpowiednich[222] urz±dzeñ redach[162], a nawet na[66] pe³nym[261] morzu[161]. Wiêkszo¶æ[111] pañstw pos³uguje[501] siê jednak jeszcze okrêtami pomocniczymi zbudowanymi w[66] czasie drugiej[221] wojny[121] ¶wiatowej[221]. 
 521 261~Witkowski B.J.~Od lontu do radiozapalnika~MON~1965~13~13
 522 Dzia³anie[111] zapalnika rurkowego[221] by³o bardzo proste[211]  choæ czêsto zawodne[211]  od[62] gazów prochowych[222], maj±cych[222] wysok±[241] temperatur w[66] chwili[161] strza³u, zapala³[501] siê knot[111], od[62] którego[221] ogieñ[111] przechodzi³ do[62] zapalnika. Masa prochowa zapalnika pali³a[501] siê przez[64] okre¶lony[241] czas[141], po[66] up³ywie którego[221] ogieñ[111] dochodzi³ do[62] ³adunku[121] wybuchowego[221]  powoduj±c rozerwanie[+] siê[141] pocisku[121] i ra¿enie[141] przeciwnika[121] od³amkami. 
 523 262~Witkowski B.J.~Od lontu do radiozapalnika~MON~1965~76~7
 524 Wiadomo powszechnie, ¿e kondensatory[112] przy[66] w³±czeniu[161] do[62] uk³adu pr±du sta³ego[221] nie przewodz± pr±du, natomiast zostaj±[57] na³adowane[212]. Dlatego, mówi±c na[66] marginesie, wyjêcie[111] wtyczki[121] odbiornika radiowego[221] z[62] sieci[121] wcale nie daje gwarancji[121] unikniêcia[121] podczas[62] manipulacji[121] we[66] wnêtrzu[161] pora¿enia[121] pr±dem. Natomiast kondensatory[112] doskonale przewodz± pr±d[141] zmienny[241] i dlatego mog± w[66] tym[261] wypadku[161] spe³niæ rolê urz±dzenia[121] zabezpieczaj±cego[221] w[66] opisywanym[261] zapalniku[161]. 
 525 263~Witkowski B.J.~Od lontu do radiozapalnika~MON~1965~89~2
 526 Czêstotliwo¶æ[111] odebranych[222] fal bêdzie[56] równie¿ ró¿ni³a[521] siê od[62] fal wysy³anych[222] z[62] powodu istnienia[121] tak zwanej[221] prêdko¶ci[121] wzglêdnej[221] (miêdzy[65] pociskiem a samolotem), czyli czêstotliwo¶æ[111] ta bêdzie[56] siê zmienia³a[521] zgodnie z[65] opisanym[251] ju¿ zjawiskiem Dopplera[/][121]. Czêstotliwo¶æ[111] fal odbitych[222] któr±[241] oznaczamy przez[64] [~] wzrasta podczas[62] zbli¿ania[+] siê[121] pocisku[121] do[62] celu[121]. 
 527 264~Witkowski B.J.~Od lontu do radiozapalnika~MON~1965~114~19
 528 Ka¿de[211] nagrzane[211] cia³o[111] emituje promienie[142] podczerwone[242] i im[9] ma wy¿sz±[241] temperaturê, tym[9] wyra¼niej mo¿na okre¶liæ ilo¶æ[141] promieniowania[121]. Doskona³ym[251] promiennikiem tych[222] fal jest lec±cy[211] samolot[111], który[211] emituje moc[141] nawet rzêdu kilku[32] kilowatów. Dlatego powsta³y[5] g³owice[112] samonaprowadzaj±ce[212], które[212] pracuj± w[66] zakresie fal podczerwonych[222] w[64] sposób[141] bierny[241]. 
 529 265~Sêkowski S., Szostakiewicz S.~¦wiat tworzyw sztucznych~WP~1965~34~23
 530 Istniej± dwa[31] kwasy[112]: cyjanowy[211] i piorunowy[211], których[222] cz±steczki[112] sk³adaj±[501] siê z[62] tej[22] samej[221] liczby[121] atomów tych[222] samych[222] pierwiastków; mimo[64] to[44] ka¿dy[211] z[62] tych[222] zwi±zków wykazuje zupe³nie inne[242] w³a¶ciwo¶ci[142]. Pierwszy[211] z[62] nich[42], kwas[111] cyjanowy[211], tworzy z[65] metalami bardzo trwa³e[241] po³±czenie[141], wytrzymuj±ce[241] nawet pra¿enie[141] do[62] czerwono¶ci[121]. Drugi[221], kwas[111] piorunowy[211], daje z[65] tymi samymi metalami zwi±zki[142] nies³ychanie ³atwo, [&] 
 531 266~Sêkowski S., Szostakiewicz S.~¦wiat tworzyw sztucznych~WP~1965~48~22
 532 W[66] latach siedemdziesi±tych[262] ubieg³ego[221] wieku[121] s³ynnemu chemikowi niemieckiemu Baeyerowi[/] oraz jego[42] uczniom znany[211] ju¿ by³[57] fakt[111] ³±czenia[+] siê[121] fenolu[121] z[65] formaldehydem w[66] obecno¶ci[11] kwasów na[64] substancjê przypominaj±c±[241] konsystencj± ¿ywicê. O[66] wyci±gniêciu[161] z[62] tej[221] wiadomo¶ci[121] jakich¶[222] korzy¶ci[122] praktycznych[222] nie my¶lano, gdy¿ formaldehyd[111] by³ jeszcze wówczas zwi±zkiem bardzo drogim[251], niedostêpnym[251] na[64] skalê przemys³ow±[241]. 
 533 267~Sêkowski S., Szostakiewicz S.~¦wiat tworzyw sztucznych~WP~1965~157~1
 534 A wiêc z[65] nylonem mo¿emy siê spotkaæ[501] dzi¶ niemal wszêdzie. W[66] mieszkaniu[161], w[66] szpitalu, we[66] wszelkich[262] ¶rodkach lokomocji[121] morskiej[221], l±dowej[221] i powietrznej[221], w[66] górach czy nad[65] morzem, w[66] fabryce[161], na[66] stadionie sportowym[261] czy na[66] zabawie[161], gdzie dziesi±tki[112] nóg w[66] nylonowych[262] poñczochach i skarpetkach tañcz± w[64] tak[141] jazzu z[62] d³ugograj±cej[221] nylonowej[221] p³yty[121]. 
 535 268~Sêkowski S., Szostakiewicz S.~¦wiat tworzyw sztucznych~WP~1965~179~22
 536 Nie pomog³a akcja ratownicza, w[66] której[261] brali udzia³[141] najwybitniejsi naukowcy, a miêdzy[65] nimi wielki[211] Pasteur[/]. Setki[112] fabryk przerabiaj±cych[222] jedwab[141] stanê³y bezczynnie, ich[42] robotnicy[112] znale¼li[501] siê bez[62] pracy[121], a w³a¶ciciele zastanawiali[501] siê powa¿nie nad[65] ca³kowitym[251] zlikwidowaniem swych[222] zak³adów i przerzuceniem[+] siê na[64] produkcjê mniej ryzykown±[241] i mniej zale¿n±[241] od[62] kaprysów przyrody[121]. 
 537 269~Sêkowski S., Szostakiewicz S.~¦wiat tworzyw sztucznych~WP~1965~188~3
 538 Przez[64] odpowiednie[242] procesy[142] termiczne[242], mechaniczne[24] b±d¼ chemiczne[242] w³óknom poliamidowym[232] nadaje siê[41] trwa³±[241] postaæ[141] spiralnych[222] sprê¿ynek. Doskona³a sprê¿ysto¶æ[111] poliamidu, jak[9] równie¿ jego[42] zdolno¶æ[111] zachowywania[121] raz[8] nadanego[221] kszta³tu, sprawiaj±, ¿e dzianiny[112] i trykota¿e[112] wykonane[212] z[62] takich[222] sprê¿ynkowatych[222] w³ókien odznaczaj±[501] siê ¶wietn±[251] elastyczno¶ci±. 
 539 270~Gaszyñski L.~Niewidzialny s³uga~WP~1965~33~19
 540 Jednostk± napiêcia[121] jest wolt[111] w[66] skrócie [~], wywodz±cy[211] sw±[241] nazwê[141] od[62] nazwiska[121] w³oskiego[221] uczonego[221] Aleksandra[/][121] Volty[/][121], który[211] na[66] prze³omie osiemnastego[221] i dziewiêtnastego[221] wieku[121] zbudowa³ pierwsze[241] ¼ród³o[141] energii[121] elektrycznej[221] w postaci[161] ogniwa[121]. Jednostka ta jest[57] niew±tpliwie znana ju¿ choæby z[62] napisu "dwie¶cie[31] dwadzie¶cia[31] wolt[122]", wytrawionego[221] na[66] szkle ka¿dej[221] ¿arówki[121] czy na[66] metalowej[261] tabliczce[161] kuchenki[121] elektrycznej[221]. Czy jest to[41] jednostka "du¿a", czy "ma³a", zorientuje nas[44] poni¿sze[211] zestawienie[111] najczê¶ciej spotykanych[222] napiêæ[122]: [&] 
 541 271~Gaszyñski L.~Niewidzialny s³uga~WP~1965~46~23
 542 Jest to[41] niewielki[211] elektromagnes[111], uzwojenie[141] którego[221] ³±czymy ze[65] ¼ród³em pr±du za[65] po¶rednictwem na[64] przyk³ad[141] wy³±cznika przyciskowego[221] gdy naci¶niemy na[64] guziczek[141] owego[221] wy³±cznika, pod[65] wp³ywem pr±du przep³ywaj±cego[221] przez[64] uzwojenie[141] elektromagnesu rdzeñ[111] przyci±ga przegubow±[241] ¿elazn±[241] kotwiczkê. Jej[42] ruch[111] powoduje z[62] kolei[121] zwarcie[141] dwóch[32] styków, które[242] mo¿emy w³±czyæ do[62] jakiego¶[221] innego[221] obwodu. Najczê¶ciej jest to[41] obwód[111], w[66] którym[261] p³ynie[5] pr±d[111] o[66] du¿ym[261] natê¿eniu[161]. 
 543 272~Gaszyñski L.~Niewidzialny s³uga~WP~1965~56~25
 544 Tymczasem p³yta wolnoobrotowa o[66] ¶rednicy[161] dwudziestu[32] piêciu[32] centymetrów pozwala na[64] wys³uchanie[141] utworu trwaj±cego[221] osiemna¶cie[34] minut, a rozporz±dzaj±c p³yt± trzydziestocentymetrow±[251] mamy[5] zapewnion±[241] nieprzerwan±[241] kontemplacjê nagrania[121] przez[64] dwadzie¶cia[34] piêæ[34] minut. Istniej± te¿ ca³kiem ma³e[212] p³yty[112] d³ugograj±ce[212] o[66] ¶rednicy[161] siedemnastu[32] i piêæ dziesi±tych[122] centymetra. Odtwarzamy je[44] z[65] prêdko¶ci± czterdziestu[32] piêciu[32] obrotów na[64] minutê w[66] czasie do[62] siedmiu[32] minut. 
 545 273~Gaszyñski L.~Niewidzialny s³uga~WP~1965~116~7
 546 Czy¿by wiêc akumulator[111] przedstawia³ urz±dzenie[141], z[62] którego[221] mo¿na pobieraæ tyle[8] energii[121], ile[8] siê[41] jej[42] w[66] nim[46] poprzednio zmagazynowa³o? Niestety, nie. Z[62] akumulatora daje[501] siê uzyskaæ jedynie oko³o[8] siedemdziesi±t[34] procent[122] energii[121] uprzednio zmagazynowanej[221]. Ten[211] stosunek[111] energii[121] uzyskiwanej[221] do[6] doprowadzanej[221] zwie[501] siê sprawno¶ci± akumulatora. 
 547 274~Gaszyñski L.~Niewidzialny s³uga~WP~1965~125~18
 548 Otó¿ drugi[211] koniec[111] tego¿[221] uzwojenia[121] wyprowadzony[211] jest[57] na[+] zewn±trz do[62] przerywacza[121] mieszcz±cego[+] siê[221] we[66] wspólnej[261] obudowie[161] ze[65] wspomnianym[251] ju¿ rozdzielaczem. Na[64] przerywacz[141] sk³ada[501] siê nieruchomy[211] styk[111], przymocowany[211] do[62] oprawy[121] i po³±czony[211] z[65] mas±, oraz styk[111] ruchomy[211], utrzymywany[211] w[66] pozycji[161] zwarcia[121] przez[64] sprê¿ynuj±c±[241] blaszkê. Styki[112] s±[57] rozwierane[212] przez[64] krzywkê na[66] wa³ku napêdzaj±cym[261] palec[141] rozdzielacza. 
 549 275~Gaszyñski L.~Niewidzialny s³uga~WP~1965~131~7
 550 Mówi±c o[66] pr±dzie elektrycznym[261] wspomnieli¶my, ¿e atom[111] przypomina budow± Uk³ad[141] S³oneczny[241]. Dok³adniejsze[212] badania[112] wykaza³y jednak istnienie[141] zasadniczych[222] ró¿nic miêdzy[65] nimi. Pierwsza polega na[66] tym[46], ¿e planety[112] okr±¿aj± S³oñce[141] po[66] orbitach le¿±cych[262] niemal w[66] jednej[261] p³aszczy¼nie[161]  podczas[+] gdy elektrony[112] atomu ¶migaj± dooko³a[62] jego[42] j±dra[121] po[66] orbitach bardzo ró¿nie roz³o¿onych[262] w[66] przestrzeni[161]. 
 551 276~Gaszyñski L.~Niewidzialny s³uga~WP~1965~162~26
 552 Po[66] na³o¿eniu[161] rur ss±cych[222] i wê¿a[121] ss±cego[221] do[62] otworu w[66] przodzie obudowy[121] i nasadzeniu[161] na[64] jego[42] wlot[141] du¿ej[221] szczotki[121], mo¿emy ni±[45] czy¶ciæ przedmioty[142] p³askie[242] o[66] du¿ych[262], chropowatych[262] powierzchniach. Za[65] pomoc± za¶ ma³ej[221] szczotki[121] usuwamy kurz[141] z[62] mebli, ram, wnêk[122], ksi±¿ek i przedmiotów o[66] nierównej[261] powierzchni[161]. Ssawka du¿a s³u¿y do[62] czyszczenia[121] du¿ych[222] g³adkich[222] powierzchni[122], [&] 
 553 277~Gaszyñski L.~Niewidzialny s³uga~WP~1965~169~24
 554 Dopóki kabina porusza[501] siê z[65] nominaln±[251] prêdko¶ci±, linka uk³adu ogranicznika[121]  po³±czona przez[64] d¼wigniê [~] z[65] kabin±  przesuwa[501] siê równie¿ z[65] t±[251] sam±[251] prêdko¶ci±. W[66] trakcie obracania[+] siê[121] bloczka [~] specjalne[212] krzywki[112] na[66] jego[42] bocznej[261] powierzchni[161] zaczepiaj± rytmicznie o[64] podstawê przegubowo osadzonej[221] d¼wigni[121] [~], zmuszaj±c j± do[62] miarowych[222] wahniêæ w[66] kierunku[161] prostopad³ym[261] do[62] osi[121] ko³a[121]. 
 555 278~Biskupski S.~Uwaga peryskop!~WP~1962~61~14
 556 Horyzont[141] ogl±damy przez[64] jeden[241] okular[141], tote¿ odnosi siê[41] wra¿enie[141], ¿e patrzymy jednym[251] okiem. Wystarczy jednak chwila, ¿eby siê do[62] tego[42] przyzwyczaiæ[501]. W[66] okularze widoczne[212] s± dwie[31] wspó³rzêdne[212] linie[112] z[65] wyznaczon±[251] podzia³k±. Przy[66] ataku[161] torpedowym[261] podzia³ka ta u³atwia celowanie[141] i oddanie[141] celnej[221] salwy[121] torpedowej[221]. W[66] podzia³ce[161] ukazuje[501] siê nagle sylwetka statku[121] zd±¿aj±cego[221] w[66] kierunku[161] portu. 
 557 279~zbiorowa~Fantazja i rzeczywisto¶æ~Iskry~1963~219~1
 558 Po[66] w³±czeniu[161] walca do[62] obwodu elektrycznego[221] pr±d[111] przez[64] warstwê z[65] przewodno¶ci± dziurow±[251] nie p³ynie[5]. Mo¿e[5] on p³yn±æ tylko przez[64] rdzeñ[141] walca, jednak¿e w[64] miarê zwiêkszania[121] napiêcia[121], doprowadzonego[221] do[62] pier¶cienia z[62] indu[121], nie przewodz±ca warstwa z[65] przewodno¶ci± dziurow±[251] pogrubia[501] siê jak[+] gdyby, poszerza kosztem przewodz±cego[221] rdzenia. W[64] ten[241] sposób[141] drgania[112] s³abego[221] pr±du doprowadzonego[221] do[62] pier¶cienia[121], wywo³uj± zmiany[142] silnego[221] pr±du, [&] 
 559 280~Mi³obêdzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~125~8
 560 ¦rodkowe[211] przês³o[111] by³o tu szersze[211] i d¼wiga³o kondygnacjê drug±[241], równie¿ opilastrowan±[241], z[65] okr±g³ym[251] oknem w[66] ¶rodku. Poddanie[111] ¶cian dyscyplinie[131] porz±dku[121] stworzy³oby z[62] tej[221] fasady[121] jednorodn±[241], nowo¿ytn±[241] kompozycjê, gdyby zwieñczono j± trójk±tnym[251], klasycznym[251] frontonem, zamiast tradycyjnie odcinaæ szczyty[142], które[212] podobnie jak[9] w[66] pó¼nym[261] gotyku[161] stanowi± pole[141] odrêbnej[221] dekoracji[121]. Nad[65] naw± g³ówn±[251] wznosi³[501] siê typowy niderlandzki[211] szczyt[111] z[65] okuciowym[251] wype³nieniem. 
 561 281~Pawlak Z.~Maszyna i jêzyk~PWN~1964~485~106
 562 Wyja¶nia to[41], dlaczego symboliki[112] wygodne[212] dla[62] maszyn nie nadaj±[501] siê dla[62] pos³ugiwania[121] rêcznego[221]. Struktura ich[42] jest niezgodna ze[65] sk³adni± jêzyka potocznego[221] i s± one dlatego trudne[212] do[62] zrozumienia[121] i wymawiania[121]. Natomiast symbolika[111] nawiasowa jest odzwierciedleniem sk³adni[121] jêzyka potocznego[221] i dlatego pos³ugiwanie[+] siê[111] ni±[45] nie sprawia trudno¶ci[121]. 
 563 282~Biskupski S.~Uwaga peryskop!~WP~1962~159~19
 564 Próby[112] z[65] okrêtami podwodnymi wyposa¿onymi w[64] napêd[141] Waltera[/][121] odbywa³y[501] siê w[66] tysi±c dziewiêæset czterdziestym[261] czwartym[261] roku[161] w[66] rejonie Helu[/][121]. Do[62] zakoñczenia[121] wojny[121] Niemcy[112] zdo³ali wybudowaæ zaledwie cztery[34] jednostki[142] tego[221] typu, które[212] w[66] dzia³aniach udzia³u nie wziê³y. Okrêty[112] te[212] mia³y wyporno¶æ[141] nawodn±[241] trzysta czterna¶cie ton[122] i podwodn±[241] trzysta czterdzie¶ci piêæ ton[122], d³ugo¶æ[141] oko³o[62] czterdziestu[32] metrów, szeroko¶æ[141] trzy i piêæ dziesi±tych[122] metra. 
 565 283~Biskupski S.~Uwaga peryskop!~WP~1962~261~10
 566 Dawniej okrêt[111] podwodny[211] spe³nia³ jedynie taktyczne[242] zadania[142], broñ[111] j±drowa i energia atomowa pozwalaj± mu wyj¶æ[5] na[64] szerokie[242] przestrzenie[142] oceaniczne[242] i wykonywaæ zadania[142] o[66] charakterze operacyjnym[261]. Podwodny[211] okrêt[111] atomowy[211] mo¿e[5] zniszczyæ bazê morsk±[241], du¿y[241] o¶rodek[141] przemys³owy[241] lub zespó³[141] lotniskowców. W[66] przysz³o¶ci[161] walki[112] podwodne[212] stan±[501] siê jedn±[251] z[62] podstawowych[222] metod obrony[121] w³asnych[222] granic morskich[222] przed[65] prób± przenikniêcia[121] nieprzyjacielskich[222] okrêtów podwodnych[222]. 
 567 284~Gaszyñski L.~O woltach bez lêku~Iskry~1965~26~12
 568 Otó¿ gniazdko[111] wtyczkowe[211] znajduje[501] siê pod[65] napiêciem, przekazanym[251] mu z[62] elektrowni[121] przez[64] miejsk±[241] sieæ[141] elektryczn±[241], a si³a elektromotoryczna tkwi w[66] ka¿dej[261] z[62] pr±dnic, jakie[212] pracuj± w[66] tej[261] elektrowni[161], daj±c pr±d[141] do[62] sieci[121]. Czy pomiêdzy[65] napiêciem, si³± elektromagnetyczn±[251] istnieje jaka¶[211] zale¿no¶æ[111]? Oczywi¶cie. 
 569 285~Gaszyñski L.~O woltach bez lêku~Iskry~1965~158~2
 570 W¶ród[62] nieprzeniknionych[222] ciemno¶ci[122] nocy[121] brytyjskiemu okrêtowi[131] wojennemu udaje[501] siê bez[62] pomocy[121] samolotu zwiadowczego[221] wykryæ z[62] odleg³o¶ci[121] kilkunastu[32] kilometrów obecno¶æ[141] nieprzyjacielskiej[221] jednostki[121] p³ywaj±cej[221] i po[66] drugiej[261] ju¿ salwie[161] pos³aæ j± na[64] dno[141]. Równie¿ w[66] ci±gu[161] chmurnej[221] nocy[121] grupa angielskich[222] okrêtów otwiera ogieñ[141] do[62] skoncentrowanej[221] w[+] pobli¿u brzegów Peloponezu[/] w³oskiej[221] floty[121] wojennej[221] znajduj±cej[+] siê[221] daleko poza[65] zasiêgiem reflektorów, [&] 
 571 286~Gaszyñski L.~O woltach bez lêku~Iskry~1965~179~23
 572 W[66] rezultacie nast±pi os³abienie[111] wi±zki[121] pierwotnej[221] na[64] skutek[141] interferencji[121] wi±zek[122], skierowanych[222] przeciwnie do[62] jej[42] kierunku[121]. Dziêki[63] temu[43] do[62] fotokomórki[121] dotr± promienie[112] ¶wietlne[212] o[66] sile[161] zmieniaj±cej[+] siê[261] równie¿ w[64] takt[141] zmian przy³o¿onego[221], czyli "steruj±cego[221]" napiêcia[121]. Otrzymuje przeto ona ¶wiat³o[141] zmodulowane[241] [#] 
 573 287~Wajdowicz R.~Maszyny mówi±ce~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1966~18~4
 574 Po[66] odkryciu[161] zjawiska[121] pr±du elektrycznego[221] uczeni[112] potrafili pocz±tkowo oceniæ tylko czê¶æ[141] mo¿liwo¶ci[122], jakie[242] kry³y w[66] sobie[43] nowe[212] odkrycia[112], a mianowicie dzia³anie[111] cieplne[211] i chemiczne[211] pr±du. Liczne[212] jednak analogie[112] miêdzy[65] elektryczno¶ci± a magnetyzmem naprowadzi³y uczonych[142] na[64] my¶l[141] o[66] istnieniu[161] zwi±zku[121] miêdzy[65] tymi zjawiskami. 
 575 288~Wajdowicz R.~Maszyny mówi±ce~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1966~83~5
 576 Urz±dzenie[111] pod[65] nazw±[151] Messtronom[/][111] umo¿liwia³o regulacj± prêdko¶ci[121] obydwu[32] napêdów. Ale i te[212] pomys³y[112] nie utrzyma³y[501] siê. Zarówno w[66] Ameryce[/][161] aparatura Cameraphone[/] Edisona[/][121], jak[9] i w[66] Europie[/][161] Chronophone[/] Gaumonta[/][121], Biophon[/] Messtera[/][121] czy angielska Vivaphone[/] zaczê³y wychodziæ z[62] u¿ycia[121]. Rozwój[111] i produkcja urz±dzeñ d¼wiêkowych[222] w[66] zastosowaniu[161] do[62] kinematografii[121] zosta³y[57] w[66] tym[261] okresie wyra¼nie zahamowane[212] i oko³o[62] tysi±c dziewiêæset czternastego[221] filmy[112] mówione[212] zesz³y[5] w³a¶ciwie z[62] ekranów kin. 
 577 289~Wajdowicz R.~Maszyny mówi±ce~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1966~156~3
 578 Zmodulowane[211] w[64] ten[241] sposób[141] ¶wiat³o[111] ³uku[121] po[66] przedostaniu[+] siê[161] przez[64] w±sk±[241] szczelinê dawa³o zapis[141] na[66] ta¶mie[161] ¶wiat³oczu³ej[261]. Küchenmeister[/] nie zdecydowa³[501] siê na[64] zmianê wymiarów klatki[121] obrazowej[221] i umie¶ci³ ¶cie¿kê d¼wiêkow±[241] na[66] skraju[161] ta¶my[121] na[+] zewn±trz[62] perforacji[121] z[65] zachowaniem jednak normalnej[221] trzydziestopiêciomilimetrowej[221] szeroko¶ci[121] ta¶my[121] filmowej[221]. 
 579 290~Wajdowicz R.~Maszyny mówi±ce~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1966~165~16
 580 Udoskonalenie[111] konstrukcji[121] modulatorów ¶wiat³a[121] by³o tylko jednym[21] ze[62] ¶rodków, maj±cych[222] na[66] celu[161] podwy¿szenie[141] jako¶ci[121] zapisu d¼wiêku[121] na[66] ta¶mie[161] filmowej[261], w[66] latach trzydziestych[262] konstruktorzy najpowa¿niejszych[222] laboratoriów naukowo-badawczych[222] po¶wiêcili wiele[8] uwagi[121] zmniejszeniu[131] poziomu szumów w³asnych[222] no¶nika d¼wiêku[121], które[212] zw³aszcza dawa³y[501] siê we[64] znaki[142] przy[66] odtwarzaniu[161] z[62] zapisu powierzchniowego[221] w[66] urz±dzeniach o[66] wielkiej[261] mocy[161] akustycznej[261]. 
 581 291~Or³owski B.~Piêæset zagadek z historii techniki~WP~1965~43~5
 582 Wynalaz³ jedwabny[241] pancerz[141] kulochronny[241]. Pracowa³ g³ównie nad[65] w³ókiennictwem i filmem. Jego[42] elektryczno-fotograficzna metoda tkania[121] pozwala³a na[64] skopiowanie[141] ka¿dego[221] wzoru w[66] ci±gu[161] pó³ godziny[121]. Stworzy³ w³asny[241] system[141] filmu barwnego[221]. Anglik, twórca wysokoprê¿nego[221] silnika[121] parowego[221]. Pionier[111] u¿ycia[121] pary[121] w[66] wielu[36] dziedzinach miêdzy[+] innymi w[66] rolnictwie. W[66] latach tysi±c osiemset szesna¶cie tysi±c osiemset dwadzie¶cia dwa przebywa³ w[66] Peru[/][161] i Kostarice[/][161]. 
 583 292~Or³owski B.~Piêæset zagadek z historii techniki~WP~1965~55~6
 584 Jakie¶[211] jedno[211] wielkie[211] odkrycie[111] mo¿e[5] gruntownie zmieniæ nasz[241] pogl±d[141] na[64] ¶wiat[141], sprawiæ, ¿e zadania[112] dzisiaj niewykonalne[212], stan±[501] siê czym¶[45] dziecinnie ³atwym[251]. Projekty[142] "na[64] wyrost[141]" mo¿na podzieliæ na[64] bli¿sze[242] i dalsze[242]. Pierwsze[212] le¿± ju¿ czêsto dzisiaj w[66] granicach mo¿liwo¶ci[122] technicznych[222] i na[66] przeszkodzie[161] w[66] ich[42] realizacji[161] stoi g³ównie brak[111] jedno¶ci[121] ca³ej[221] ludzko¶ci[121]. 
 585 293~Or³owski B.~Piêæset zagadek z historii techniki~WP~1965~150~32
 586 Jest on twórc± jednej[221] z[62] hipotez wytrzyma³o¶ciowych[222], jako[61] pierwszy[211] poda³ równanie[141] odkszta³conej[221] osi[121] belki[121] zginanej[221], opracowa³ graficznie przedstawienie[141] naprê¿eñ w[66] punkcie. W[66] tysi±c osiemset sze¶ædziesi±tym[261] ósmym[261] roku[161] pierwszy[211] u¿y³ wykresów przedstawiaj±cych[222] naprê¿enia[142] w[66] danym[261] punkcie przy[66] rozmaitych[262] po³o¿eniach obci±¿eñ, tak zwanych[222] linii[122] wp³ywów (szczególnie wa¿nych[222] przy[66] projektowaniu[161] konstrukcji[122] podlegaj±cych[222] dzia³aniu[131] obci±¿eñ ruchomych[222], na[64] przyk³ad[141] mostów). 
 587 294~£y¿wiñski M.~Nowe napêdy rakietowe~MON~1966~65~12
 588 Warstwa ciek³ego[221] czynnika[121] roboczego[221] spe³nia jednocze¶nie rolê reflektora dla[62] neutronów oraz ochrony[121] otoczenia[121] przed[65] cieplnym[251] i jonizuj±cym[251] promieniowaniem. W[66] celu[161] zmniejszenia[121] rozmiarów aktywnej[221] strefy[121] reaktora konieczne[211] jest stosowanie[111] wysokich[222] ci¶nieñ. Przy[66] temperaturze[161] rzêdu trzydzie¶ci tysiêcy Kelrina[/][121] i ci¶nieniu[161] piêciu[32] tysiêcy kilogramów na[64] centymetr[141] kwadratowy[241] ¶rednica reaktora by³aby rzêdu dwóch[32] do[62] trzech[32] metrów. 
 589 295~£y¿wiñski M.~Nowe napêdy rakietowe~MON~1966~70~3
 590 Wymiana ciep³a[121] miêdzy[65] plazm± paliwa[121] j±drowego[221] a czynnikiem roboczym[251] odbywa[501] siê: przez[64] unoszenie[141] (konwekcjê), przez[64] dyfuzjê do[62] czynnika roboczego[221] produktów rozpadu j±drowego[221] o[66] du¿ej[261] energii[161] kinetycznej[261] oraz w[66] efekcie promieniowania[121] cieplnego[221]. Jak[9] wykazuje uproszczona analiza teoretyczna, dwie[31] pierwsze[212] drogi[112] wymiany[121] ciep³a[121] dawa³yby zaledwie parê[34] procent[122] ca³kowitej[221] energii[121] przejmowanej[221] przez[64] czynnik[141] roboczy[241]. 
 591 296~£y¿wiñski M.~Nowe napêdy rakietowe~MON~1966~88~6
 592 Obojêtno¶æ[111] elektryczna strumienia wylotowego[221] warunkuje prawid³ow±[241] i d³ugotrwa³±[241] pracê silnika. W[66] przeciwnym[261] przypadku[161], to[41] znaczy je¶li by³yby[57] wydalane[212] z[62] silnika wy³±cznie jony[112] tego[221] samego[221] znaku[121], wzrastaj±cy[211] w[64] miarê pracy[121] potencja³[111] elektryczny[211] silnika uniemo¿liwi³by w[66] koñcu[161] proces[141] przyspieszenia[121] jonów. Silnik[111] jonowy[211] odznacza[501] siê wysok±[251] sprawno¶ci± i du¿ym[251] ci±giem[151] jednostkowym[251]. 
 593 297~£y¿wiñski M.~Nowe napêdy rakietowe~MON~1966~90~13
 594 Poza[65] tym[45] znacznie rozszerza[501] siê i staje[501] siê trudniejszy[211] problem[111] strat energii[121]. Przy[66] temperaturach silnika pracy[121] elektrotermicznego[221] zasadnicz±[251] przyczyn± strat energii[121] s± procesy[112] dysocjacji[121] i jonizacji[121] gazów. Powstaj±ca w[66] wyniku[161] tego[42] plazma, warunkuj±ca dzia³anie[141] silników (mgd[=]) czy jonowych[222], jest tutaj zjawiskiem niepo¿±danym[251]. 
 595 298~£y¿wiñski M.~Nowe napêdy rakietowe~MON~1966~133~3
 596 Problemami gazów elektrycznie przewodz±cych[222] w[66] polu[161] magnetycznym[261] zajmuje siê magnetogazodynamika[111] mgd[=]. O[66] donios³ym[261] znaczeniu[161] tej[221] ga³êzi[121] fizyki[121] ¶wiadczy wystarczaj±co naukowa ocena, ¿e pod[65] postaci± plazmy[121] mo¿e[5] znajdowaæ[501] siê we[66] wszech¶wiecie wiêcej ni¿[9] dziewiêædziesi±t[31] dziewiêæ[31] i dziewiêæ[31] dziesi±tych[122] materii[121]. Znany[211] jest[57] równie¿ czêsto spotykany[211] termin[111] magnetohydrodynamika. 
 597 299~£y¿wiñski M.~Nowe napêdy rakietowe~MON~1966~148~28
 598 Zastosowanie[111] pr±du sta³ego[221] czy zmiennego[221] o[66] ró¿nych[262] czêstotliwo¶ciach, ci±g³y[211] lub impulsywny[211] charakter[111] pracy[121] silnika, w³a¶ciwo¶ci[112] gazu jako[62] czynnika[121] roboczego[221], wielko¶æ[111] ci±gu[121] i jednostkowego[221] impulsu silnika, osobliwo¶ci[112] konstrukcyjne[212]  s± równie¿ elementami charakteryzuj±cymi rakietowy[241] silnik[141] magnetogazodynamiki[121]. 
 599 300~£y¿wiñski M.~Nowe napêdy rakietowe~MON~1966~173~10
 600 Zgodnie z[65] równaniem Einsteina[/][121] podaj±cym[251] zwi±zek[141] miêdzy[6] mas± a energi±, dowolna substancja o[66] okre¶lonej[261] masie[161] [~] reprezentuje zasób[141] energii[121] równy[241] iloczynowi tej[221] masy[121] przez[64] kwadrat[141] prêdko¶ci[121] ¶wiat³a[121] [~]. Z[62] równania[121] tego[221] wynika, ¿e ca³kowite[211] wykorzystanie[111] energii[121] materia³u pêdnego[221] w[66] silniku[161] rakietowym[261] mo¿e[5] zaj¶æ[5] wtedy, gdy prêdko¶æ[111] strumienia wylotowego[221] bêdzie równa[211] prêdko¶ci[131] ¶wiat³a[121]. 
 601 301~£y¿wiñski M.~Nowe napêdy rakietowe~MON~1966~194~19
 602 Sens[111] rozpatrywania[121] lotów miêdzygwiezdnych[222] tkwi w³a¶nie w[66] mo¿liwo¶ci[161] przed³u¿enia[121] ¿ycia[121] dziêki[63] efektom relatywistycznym[232]. Przy[66] zwolnieniu[161] tempa[121] procesów ¿yciowych[222] na[64] przyk³ad[141] piêciusetkrotnym[261] podró¿[111] w[66] promieniu[161] dziesiêciu[32] tysiêcy lat ¶wietlnych[222] trwa³aby dla[62] kosmonautów[122] oko³o[8] czterdzie¶ci[34] lat. Ale w[66] warunkach ziemskich[262] przeminie wtedy dwadzie¶cia[31] tysiêcy lat. Podró¿[111] ku[63] gwiazdom by³aby zarazem podró¿± w[64] odleg³±[241] przysz³o¶æ[141] Ziemi[121]. 
 603 302~Palij A.~Wojna radiowa~MON~1966~9~19
 604 Up³ynê³o stosunkowo niewiele czasu od[62] chwili[121], gdy w[66] dniu[161] siódmego[221] maja tysi±c osiemset dziewiêædziesi±tego[221] pi±tego[221] roku[121] znakomity[211] uczony[111] rosyjski[211]  Popow[/], zademonstrowa³ pierwszy[241] w[66] ¶wiecie odbiornik[141] radiowy[241], a ju¿ radioelektronika[111] znalaz³a bardzo szerokie[241] zastosowanie[141] w[66] ró¿nych[262] dziedzinach nauki[121] i techniki[121], w[66] gospodarce[161] narodowej[261], a tak¿e do[62] celów wojskowych[222]. 
 605 303~Palij A.~Wojna radiowa~MON~1966~93~3
 606 ¬ród³em szumów pr±du fotoelektrycznego[221] lub fluktuacji[121] elektronów pierwotnych[222], emitowanych[222] z[62] fotokatody[121], jest zjawisko[111] ¶rutowe[211]. Elektrony[112] padaj±ce[212] na[64] powierzchniê emitera[121]  tworz± sygna³[141] wej¶ciowy[241], elektrony[112] za¶ wtórne[212], opuszczaj±ce[212] powierzchniê emitera sygna³[141] wyj¶ciowy[241]. Wyj¶cie[111] pierwszego[221] stopnia powielacza stanowi[5] wej¶cie[141] stopnia drugiego[221] i tak dalej. 
 607 304~Palij A.~Wojna radiowa~MON~1966~109~4
 608 Przy[66] wytwarzaniu[161] zak³óceñ nacelowych[222] liniom ³±czno¶ci[121] radiowej[221] za[65] pomoc± naziemnych[222] nadajników zak³ócaj±cych[222] warto¶æ[111] stosunku[121] mocy[121] sygna³u u¿ytecznego[221] na[66] wej¶ciu[161] zak³óconego[221] odbiornika z[65] uwzglêdnieniem wp³ywu ziemi[121] okre¶lana jest[57] za[65] pomoc± nastêpuj±cego[221] wzoru, potwierdzonego[221] pomiarami eksperymentalnymi, [&] 
 609 305~Palij A.~Wojna radiowa~MON~1966~140~33
 610 W[66] odpowiedzi[161] na[64] te[242] przedsiêwziêcia[142] lotnictwo[111] niemieckie[211] w[66] koñcu tysi±c dziewiêæset czterdziestego[221] roku[121] zaczê³o stosowaæ do[62] nawigacji[121] samolotów specjalne[242] radiolatarnie[142] kierunkowe[242]. Radiolatarnie[112] te[212] wytwarza³y za[65] pomoc± fal elektromagnetycznych[222] w±skie[242] strefy[142], które[242] lotnicy wykorzystywali do[62] lotów nad[64] obiekty[142] bombardowania[121]. 
 611 306~Palij A.~Wojna radiowa~MON~1966~168~25
 612 Polaryzacjê fal radiowych[222] okre¶la siê[41] na[66] podstawie[161] zorientowania[121] wektora fali[121] elektromagnetycznej[221] wzglêdem[62] kierunku[121] jej[42] rozprzestrzeniania[+] siê[121]. Gdy wektor[111] pola[121] elektrycznego[221] zorientowany[211] jest[57] pionowo, fale[112] uzyskuj± tak zwan±[241] polaryzacjê pionow±[241]. Przy[66] poziomym[261] usytuowaniu[161] wektora pola[121] elektrycznego[221] fale[112] otrzymuj± tak zwan±[241] polaryzacjê poziom±[241]. 
 613 307~Wagner J.~Problemy elektroenergetyki~PWN~1966~18~12
 614 Przyjmuj±c, ¿e warto¶æ[111] jednej[221] tony[121] paliwa[121] umownego[221] wynosi trzysta[34] z³otych[122], koszt[111] paliwa[121] zu¿ytego[221] w[66] elektrowniach wynosi³ w[66] tym¿e[261] roku[161] cztery[34] piêæ[34] dziesi±tych[122] miliarda z³otych[122]. W[64] miarê wzrostu produkcji[121] energii[121] elektrycznej[221] i zu¿ycia[121] przez[64] ni±[44] wêgla, konieczne[212] staj±[501] siê inwestycje[112] w[66] kapita³och³onnym[261] górnictwie. Niska sprawno¶æ[111] przemiany[121] ciep³a[121] w[64] energiê elektryczn±[241] w[64] sposób[141] powa¿ny[241] obci±¿a wiêc spo³eczeñstwo[141]. 
 615 308~Wagner J.~Problemy elektroenergetyki~PWN~1966~113~28
 616 Jest rzecz± oczywist±[151], ¿e produkcja energii[121] elektrycznej[221] skoncentrowa³aby[501] siê w[66] godzinach najwiêkszego[221] zu¿ycia[121] energii[121] elektrycznej[221], a wiêc w[66] godzinach szczytowego[221] obci±¿enia[121] systemu w[66] danej[261] dobie[161]. Widzimy wiêc, ¿e zainstalowanie[111] czterokrotnie wiêkszej[221] mocy[121] nie wp³ywa na[64] wielko¶æ[141] dobowej[221] produkcji[121] elektrycznej[221], poniewa¿ zale¿y ona wy³±cznie od[62] ilo¶ci[121] oddanej[221] ze[62] zbiornika wody[121] w[6] okresie ca³ej[221] doby[121] oraz od[62] wysoko¶ci[121] spadu niezale¿nego[221] od[62] mocy[121], [&] 
 617 309~Wagner J.~Problemy elektroenergetyki~PWN~1966~146~21
 618 Koszt[111] surowców paliwa[121] wystêpuje oczywi¶cie tylko w[66] elektrowni[161] cieplnej[261]. Dla[62] okre¶lenia[121] tych[222] kosztów jednak, nie pos³ugujemy[501] siê warto¶ci± cennikow±[251] paliwa[121] (patrz ["]Koszty[112] wytwarzania[121]["]  rozdzia³[111] siódmy[211]) w[66] wysoko¶ci[161] dwie¶cie osiemdziesi±t z³otych[122] za[64] tonê[141], lecz wska¼nikiem efektywno¶ci[121] tego[221] paliwa[121], wynosz±cym[251] oko³o[8] piêæset[34] z³otych[122] za[64] tonê[141] paliwa[121] umownego[221] albo piêædziesi±t[34] groszy za[64] kilogram[141]. 
 619 310~Bielecki Z., Bieñ B.~Wspó³czesne opony samochodowe~MON~1966~14~25
 620 Szeroko¶æ[111] masywu wynosi³a tylko piêæ[34] i cztery[34] dziesi±te[142] centymetra. Ciê¿ar[111] takiego[221] ko³a[121] by³ mniejszy[211] o[64] czterdzie¶ci[34] procent[122] od[62] ciê¿aru ko³a[121] klasycznego[221]. Masywy[112] te[212] wykazywa³y bardzo dobre[242] w³asno¶ci[142] sprê¿yste[242] i pozwala³y na[64] osi±ganie[141] szybko¶ci[121] do[62] stu[32] siedemdziesiêciu[32] piêciu[32] kilometrów na[64] godzinê. Wad± ich[42] okaza³a[501] siê jednak ma³a sztywno¶æ[111] poprzeczna. 
 621 311~Bielecki Z., Bieñ B.~Wspó³czesne opony samochodowe~MON~1966~36~2
 622 Przy[261] zmniejszaniu[161] ci¶nienia[121] nastêpuje znacznie wiêksze[211] odkszta³cenie[111] samej[221] opony[121] a wiêc i zwiêkszenie[111] strat na[64] tarcie[141] wewnêtrzne[241], wzrost[141] temperatury[121] i tym[232] podobne[212]. Wszystkie[242] te[242] niekorzystne[242] zjawiska[142] mo¿na zmniejszyæ jedynie przez[64] odpowiedni±[241] konstrukcjê opony[121] o[66] zmiennym[261] ci¶nieniu[161]. Z[65] rozk³adem nacisków na[66] powierzchni[161] styków opony[121] z[65] pod³o¿em wi±¿e[501] siê te¿ kszta³t[111] tak zwanej[221] korony[121] bie¿nika. Przy[66] sp³aszczonej[261] koronie bie¿nika naciski[112] na[66] brzegach powierzchni[121] styku[121] bêd± wiêksze[212], a na[66] ¶rodku[161] mniejsze[212]. 
 623 312~Bielecki Z., Bieñ B.~Wspó³czesne opony samochodowe~MON~1966~39~13
 624 Dotyczy ono w[66] zasadzie[161] pewnych[222] stref opony[121], a zjawiska[112] wystêpuj±ce[212] w[66] tych[262] strefach na[64] skutek[141] dzia³ania[121] si³ bocznych[222] nie s±[57] dotychczas ca³kowicie wyja¶nione[212]. W[66] uproszczeniu[161] wp³yw[111] dzia³ania[121] si³y[121] bocznej[221] na[64] oponê przedstawia[501] siê nastêpuj±co. Wskutek[62] dzia³ania[121] si³y[121] bocznej[221] opona ulega deformacji[131], a ¶lad[111] jej[42] z[62] eliptycznego[121] przybiera kszta³t[141] zbli¿ony[241] do[62] ziarna[121] bobu. 
 625 313~Bielecki Z., Bieñ B.~Wspó³czesne opony samochodowe~MON~1966~91~3
 626 Budowa opony[121] na[66] rdzeniu twardym[261] ma kszta³t[141] i przekrój[141] zbli¿ony[241] do[62] gotowej[221] opony[121], polega na[66] kolejnym[261] naklejaniu[161] na[64] rdzeñ[141] warstw opony[121], przewa³kowaniu[161] ich[42] w[66] celu[161] usuniêcia[121] nierówno¶ci[122] oraz pêcherzy[122] powietrza[121], zamontowaniu[161] drutówki[121] i wczepów, zaci¶niêciu[161] warstw osnowy[121], za³o¿eniu[161] pasków ochronnych[222], a wreszcie podk³adki[121] i bie¿nika. Do[62] wykonania[121] tych[222] czynno¶ci[122] s³u¿y szereg[111] pier¶cieni oraz wa³eczków profilowych[222]. 
 627 314~Burakowski T., Sala A.~Rakiety broñ dwudziestego wieku~MON~1963~41~15
 628 Silniki[112] strumieniowe[212], zu¿ywaj± oko³o[8] osiem[34] razy[122] mniej paliwa[121] ni¿[9] silniki[112] rakietowe[212] ciek³ych[222] materia³ów pêdnych[222]. Podstawowymi ich[42] wadami jest to[41], ¿e nie mog± pracowaæ na[66] du¿ych[262] wysoko¶ciach, s± ma³o ekonomiczne[212] przy[66] stosunkowo ma³ych[262] prêdko¶ciach lotu oraz nie mog± rozwijaæ ci±gu[121] w[66] miejscu[161]. Z[62] tych[222] wzglêdów pociski[112] odrzutowe[212] napêdzane[212] silnikami strumieniowymi s±[57] pocz±tkowo rozpêdzane[212] za[65] pomoc± silników rakietowych[222] do[62] prêdko¶ci[121] rzêdu trzysta piêæset kilometrów na[64] godzinê. 
 629 315~Burakowski T., Sala A.~Rakiety broñ dwudziestego wieku~MON~1963~57~22
 630 Zasadnicz±[251] wad± pogoni[121] prostej[221] jest du¿a krzywizna toru, która powoduje, ¿e pocisk[111] podlega du¿ym[232] przyspieszeniom bocznym[232]. Ponadto, ze[62] wzglêdu na[64] d³ug±[241] drogê, czas[111] lotu pocisku[121] jest du¿y[211], z[62] tych[222] powodów pogoñ[141] prost±[241] stosuje siê[41] obecnie coraz rzadziej, mimo[+] ¿e w[66] tym[261] wypadku[161] urz±dzenia[112] systemu samonaprowadzenia[121] s± najprostsze[12]. 
 631 316~Burakowski T., Sala A.~Rakiety broñ dwudziestego wieku~MON~1963~79~4
 632 Dziêki[63] temu[43] system[111] samonaprowadzenia[121] mo¿e[5] zmniejszyæ w[66] znacznym[261] stopniu b³êdy[142] pope³nione[242] przez[64] uprzednio dzia³aj±cy[241] system[141] kierowania[121]. Elementy[112] wykonawcze[212], zwane[212] tak¿e steruj±cymi, s± to[41] takie[212] urz±dzenia[112] pocisku[121], które[212] powoduj± zmianê kierunku[121] lotu pocisku[121]. Elementy[112] wykonawcze[212] s± ³±cznikami miêdzy[65] konstrukcj± pocisku[121] jako[62] ca³o¶ci[121] a jego[42] systemem kierowania[121]. 
 633 317~Burakowski T., Sala A.~Rakiety broñ dwudziestego wieku~MON~1963~173~6
 634 W[66] chwili[161] obecnej[261] podstawow±[251] broni±[151] samolotów bombowych[222] dalekiego[221] lub bliskiego[221] zasiêgu[121], samolotów my¶liwsko-bombowych[222], a nawet my¶liwskich[222], broni±[151] s³u¿±c±[251] do[62] zwalczania[121] celów naziemnych[222], nawodnych[222] i podwodnych[222] s± przede[+] wszystkim kierowane[212] pociski[112] odrzutowe[212]. Dziêki[63] wykorzystaniu[131] samolotu jako[62] ruchomej[221] wyrzutni[121] znacznie wzros³a mo¿liwo¶æ[111] u¿ycia[121] pocisków klasy[121] powietrze-ziemia. 
 635 318~Domañski J.~Kariera silnika turbinowego~MON~1966~9~23
 636 Czym[45] przede[+] wszystkim zas³u¿y³a[501] siê turbina gazowa, dlaczego silniki[112] turbinowe[212] zrobi³y tak zawrotn±[241] karierê w[66] ostatnich[262] czasach, jakie[212] s± ich[42] wady[112] i zalety[112], gdzie i w[66] jakich[262] postaciach s±[57] stosowane[212] oraz jakie[212] s± ich[42] perspektywy[112] na[64] przysz³o¶æ[141]  oto g³ówne[212] pytania[112], na[64] które[242] znajdzie czytelnik[111] chocia¿ czê¶ciow±[241] odpowied¼[141] w[66] niniejszej[261] ksi±¿ce[161]. 
 637 319~Domañski J.~Kariera silnika turbinowego~MON~1966~49~31
 638 Silniki[112] te[212], zwane[212] tak¿e turbo¶mig³owcami, konstrukcyjnie na[64] pierwszy[241] rzut[141] oka[121] niewiele[8] ró¿ni±[501] siê od[62] turbinowych[222] silników odrzutowych[222]. Powsta³y[5] one z[62] po³±czenia[121] silnika turbinowego[221] odrzutowego[221] i ¶mig³a[121], a z³o¿y³y[501] siê na[64] to[44] dwie[31] przyczyny[112]. Pierwsz±[251] i najwa¿niejsz±[251] przyczyn± by³ fakt[111], ¿e turbinowe[212] silniki[112] odrzutowe[212], tak dobrze spisuj±ce[+] siê[212] przy[66] du¿ych[262] szybko¶ciach lotu i na[66] du¿ych[262] wysoko¶ciach, przy[66] ma³ych[262] prêdko¶ciach lotu s± nieekonomiczne[212]. 
 639 320~Domañski J.~Kariera silnika turbinowego~MON~1966~102~14
 640 Przy[66] starcie[161] sto¿ek[111] jest w[66] po³o¿eniu[161] ¶rodkowym[261], przekrój[111] wylotowy[211] dyszy[121] jest mniejszy[211] ni¿[9] poprzednio, wzrasta wiêc prêdko¶æ[111] wp³ywu gazów i zmniejsza[501] siê spadek[111] ci¶nienia[121] w[66] turbinie[161]. W[66] locie poziomym[261] i na[66] wysoko¶ci[161] sze¶æ tysiêcy metrów sto¿ek[111] centralny[211] jest[57] ju¿ zupe³nie wysuniêty[211] w[66] kierunku[161] na[+] zewn±trz dyszy[121], przekrój[111] wylotowy[211] jest bardzo ma³y[211]. 
 641 321~Domañski J.~Kariera silnika turbinowego~MON~1966~119~26
 642 W[66] porównaniu[161] ze[65] sprê¿arkami od¶rodkowymi charakteryzuj±[501] siê mniejszymi oporami hydromechanicznymi w[66] kana³ach przep³ywowych[262]. Nie s±[57] one jednak zbyt[8] czêsto stosowane[212] z[62] uwagi[121] na[64] bardziej skomplikowan±[241] budowê od[62] zwyk³ych[222] sprê¿arek od¶rodkowych[222] i w[66] zwi±zku[161] z[65] tym[45] trudniejsze[241] wykonanie[141] i wiêksze[242] koszty[142]. 
 643 322~Domañski J.~Kariera silnika turbinowego~MON~1966~198~10
 644 Silniki[112] no¶no-napêdowe[212] s³u¿± jednocze¶nie zarówno do[62] napêdu samolotu przy[66] pionowym[261] starcie[161] i l±dowaniu[161], jak[9] i w[66] locie poziomym[261]. Silniki[112] no¶ne[212] natomiast zwane[212] czêsto wyporowymi, napêdzaj± samolot[141] tylko przy[66] pionowym[261] wznoszeniu[161] i opadaniu[161], a do[62] napêdu samolotu w[66] locie poziomym[261] s³u¿y osobny[211], nie zwi±zany[211] z[65] nimi konstrukcyjnie, silnik[111] turbinowy[211]. 
 645 323~Domañski J.~Kariera silnika turbinowego~MON~1966~213~1
 646 Najwiêkszymi przeszkodami, jakie[242] trzeba jeszcze pokonaæ w[66] samochodowych[262] silnikach turbinowych[262], to[41]: oczyszczanie[111] du¿ej[221] ilo¶ci[121] powietrza zasysanego[221] do[62] silnika (oko³o[8] dziesiêæ[31] razy[122] wiêkszej[221] od[62] niezbêdnej[221] dla[62] silnika t³okowego[221]), zmniejszenie[111] ha³a¶liwo¶ci[121], wywo³ywanej[221] przez[64] wlot[141] powietrza do[62] sprê¿arki[121], oraz zmniejszenie[111] jednostkowego[221] zu¿ycia[121] paliwa[121] do[62] warto¶ci[121] równej[221] zu¿yciu[131] paliwa[121] w[66] silnikach t³okowych[262]. 
 647 324~Jankiewicz Z.~Giganty przestworzy~MON~1966~17~32
 648 W[66] okresie przed[65] wybuchem pierwszej[221] wojny[121] ¶wiatowej[221] w[66] ¶wiecie techniki[121] lotniczej[221] popularne[212] by³y[5] wypowiedzi[112] uczonego[121] angielskiego[221] Lanchestera[/][121] który[211] w[66] oparciu[161] o[64] ówczesne[242] do¶wiadczenia[142] udowadnia³, ¿e prawa[112] aerodynamiki[121] nie sprzyjaj± konstruowaniu[131] du¿ych[222] samolotów. Inni ostrzegali przed[65] uk³adami wielosilnikowymi, jako[65] niebezpiecznymi dla[62] ¿ycia[121] za³ogi[121] w[66] przypadku[161] awarii[121] jednego[221] z[62] silników. 
 649 325~Jankiewicz Z.~Giganty przestworzy~MON~1966~43~4
 650 Katastrofê spowodowa³ pilot innego[221] samolotu, zderzaj±c[501] siê z[65] olbrzymem w[66] trakcie wykonywania[121] akrobacji[121]. Przez[64] zbudowanie[141] samolotu ANT-dwadzie¶cia[/] specjali¶ci radzieccy o[64] wiele[34] lat wyprzedzili konstruktorów[142] zagranicznych[242]. Pomimo[62] katastrofy[121] prototypu na[64] zlecenie[141] Komitetu Centralnego[221] WKPB[=] wybudowano dalsze[242] trzy[34] samoloty[142] tego[221] typu, które[212] pe³ni³y s³u¿bê w[66] eskadrze[161] propagandowej[261]. 
 651 326~Jankiewicz Z.~Giganty przestworzy~MON~1966~128~15
 652 Skrzyd³o[111] ma konstrukcjê dwud¼wigarowo-kesonow±[241], przy[66] czym[46] ca³a[211] przestrzeñ[111] miêdzy[65] d¼wigarami wykorzystana zosta³a[57] jako[61] integralny[211] zbiornik[111] paliwa[121]. Na[66] skrzydle zastosowano uk³ad[11] podwójnych[222] lotek[122]: osobno dla[62] ma³ych[222] prêdko¶ci[122] lotu  na[66] krañcach skrzyd³a[121], osobno dla[62] du¿ych[222]  w[66] czê¶ci[161] ¶rodkowej[261]. 
 653 327~Jankiewicz Z.~Giganty przestworzy~MON~1966~141~16
 654 Dane[112] techniczne[212]: rozpiêto¶æ[111] czterdzie¶ci dwa metry[112], d³ugo¶æ[111] czterdzie¶ci piêæ metrów, ciê¿ar[111] ca³kowity[211] sto piêædziesi±t piêæ tysiêcy kilogramów, prêdko¶æ[111] maksymalna dziewiêæset kilometrów na[64] godzinê, zasiêg[111] osiem tysiêcy kilometrów. Wed³ug[62] wypowiedzi[121] fachowej[221] prasy[121] radzieckiej[221], jest to[41] ju¿ ostatnia podd¼wiêkowa konstrukcja pasa¿erska na[66] liniach Aerof³otu[/]. Po[62] samolocie I³-sze¶ædzisi±t-dwa[/] wejd± ju¿ do[62] eksploatacji[121] nadd¼wiêkowe[212] odrzutowce[112] komunikacyjne[212]. 
 655 328~Jankiewicz Z.~Giganty przestworzy~MON~1966~183~4
 656 Samoloty[112] tego[221] typu, zgodnie z[65] przewidywaniami, wejd± na[64] linie[142] dopiero oko³o[62] tysi±c dziewiêæset siedemdziesi±tego[221] roku[121], przede[+] wszystkim z[62] uwagi[121] na[64] trudno¶ci[142] techniczne[242] zwi±zane[242] z[65] konstruowaniem samolotów gwarantuj±cych[222] przy[66] tak wysokich[262] osi±gach[162] bezpieczeñstwo[141] lotu pasa¿erów[122] jak[9] i z[62] drugiej[221] strony[121] na[64] konieczno¶æ[141] zamortyzowania[+] siê[121] ekonomicznego[221], niezmiernie kosztownego[221] sprzêtu dotychczas eksploatowanego[221] przez[64] towarzystwa[142] lotnicze[242]. 
 657 329~Jarczyk A., Perliñski J.~Pionowzloty~MON~1966~107~10
 658 Pionowy[211] start[111] i l±dowanie[111] mo¿liwe[212] s± wtedy, kiedy o¶[111] obrotu ¶mig³a[121] usytuowana jest[57] wzglêdem[62] poziomu pod[65] k±tem [~], jak[9] to[44] pokazano na[66] rysunku[161]. Takie[211] ustawienie[111] pionowzlotu do[62] startu wymaga stosowania[121] wysokiego[221] podwozia[121], co[41] nastrêcza wiele[34] trudno¶ci[122] natury[121] konstrukcyjnej[221], zw³aszcza w[66] przypadku[161] kiedy ma byæ[57] ono chowane[211] w[66] locie. 
 659 330~Jarczyk A., Perliñski J.~Pionowzloty~MON~1966~150~18
 660 W[66] Niemieckiej[/][261] Republice[/][161] Federalnej[/][261] wytwórnia Bolkow-Entwicklungen[+] KG[/] opracowuje projekt[141] pasa¿erskiego[221] wirolotu P-trzysta-dziesiêæ[/], którego[22] model[111] przedstawiony[211] jest[57] na[66] rysunku[161]. Wirolot[111] ten[211] ma byæ[57] wyposa¿ony[211] w[64] zabudowane[242] na[66] koñcach skrzyde³ dwa[34] silniki[142] turbinowe[242], które[212] bêd±[56] napêdza³y[52] podczas[62] startu i l±dowania[121] dwa[31] wirniki[112] nowego[221] typu, tak zwane[212] wirniki[112] Derschmidta[/][121]. 
 661 331~Jarczyk A., Perliñski J.~Pionowzloty~MON~1966~169~19
 662 Stopniowe[211] przekrêcanie[111] p³aszczyzny[121] obrotu wentylatorów do[62] przodu daje poziom±[241] sk³adow±[141] ci±gu[121], której[221] dzia³anie[111] powoduje rozpêdzenie[141] pionowzlotu podczas[62] fazy[121] przej¶cia[121]. Przy[66] pe³nym[261] przekrêceniu[161] ich[42] o[64] k±t[141] dziewiêædziesi±t stopni daj± one ci±g[11] niezbêdny[241] w[66] warunkach lotu poziomego[221], wentylatory[112] te[212] napêdzane[212] s±[57] silnikiem turbinowym[251] Lycomin[/] o[66] mocy[161] osiemset czterdzie¶ci koni mechanicznych[222] który[211] zabudowany[211] jest[57] w[66] tylnej[261] czê¶ci[161] kad³uba. 
 663 332~Jarczyk A., Perliñski J.~Pionowzloty~MON~1966~181~14
 664 W[66] roku[161] tysi±c dziewiêæset sze¶ædziesi±tym[261] przyst±piono do[62] budowy[121] pierwszego[221] prototypu D-sto-osiemdziesi±t-osiem-A[/], który[211] z[62] punktu widzenia[121] rozwi±zañ konstrukcyjnych[222] oraz przewidywania[121] osi±gów wzbudzi³ du¿e[241] zainteresowanie[141] w¶ród[62] specjalistów[122]. Wiele[31] jego[42] rozwi±zañ konstrukcyjnych[222] wykorzystanych[222] osta³o[57] w[66] niemieckim[261] projekcie VJ-sto-jeden-C[/]. 
 665 333~Królikiewicz T.~Maskowanie~MON~1966~124~20
 666 Wykonywaniem ich[42] czêsto zajmowa³y[501] siê wytwórnie[112], które[212] poprzednio specjalizowa³y[501] siê w[66] wykonywaniu[161] dekoracji[121] do[62] zdjêæ filmowych[222], na[64] przyk³ad[141] w[66] hitlerowskich[262] Niemczech[/] nieraz podejmowa³y budowê makiet na[64] szerok±[241] skalê. Ci±g³o¶æ[111] rozpoznania[121] z[62] powietrza[121] powodowa³a jednak, ¿e w[66] wiêkszo¶ci[161] prace[112] te[212] by³y[5] bezskuteczne[212]. 
 667 334~Królikiewicz T.~Maskowanie~MON~1966~145~1
 668 System[111] taki[211], (na[66] jednym[261] poje¼dzie) pod[65] nazw±[151] Mauler[/] opracowywany[211] by³[57] w[66] USA[=] przez[64] kilka[34] lat, lecz prace[112] zosta³y[57] przerwane[212] z[62] powodu trudno¶ci[122] technicznych[222]; obecnie pracuje siê[41] nad[65] podobnymi systemami. Teraz parê[31] s³ów o[66] makietach pojazdów i dzia³[122]. Jak[9] ju¿ wspomniano, wykonuje siê[41] je[44] z[62] rozmaitych[222] materia³ów, jak[9] tkanina, listwy[112], guma, tworzywa[112] sztuczne[212], materia³y[112] podrêczne[212] i tym[232] podobne[212]; a rozmieszcza siê[41] w[66] terenie, w[66] okopach, a tak¿e na[66] samochodach, na[64] przyk³ad[141] makiety[142] czo³gów. 
 669 335~Królikiewicz T.~Maskowanie~MON~1966~185~3
 670 Jednym[251] z[62] szeroko obecnie stosowanych[222] sposobów rozmieszczenia[121] samolotów na[66] lotnisku[161] jest ich[42] roz¶rodkowanie[111], czyli umieszczenie[111] w[66] pewnej[261] odleg³o¶ci[161] do[62] kilku[32] kilometrów od[62] drogi[121] startowej[221] i w[66] pewnych[262] odleg³o¶ciach od[62] siebie[42]. Obni¿a ono skuteczno¶æ[141] bombardowania[121] zarówno konwencjonalnego[221] jak[9] i atomowego[221] oraz pozwala na[64] lepsze[241] wykorzystanie[141] ukryæ[122] naturalnych[222]. 
 671 336~Królikiewicz T.~Maskowanie~MON~1966~195~20
 672 Zale¿y ona od[62] g³adko¶ci[121] powierzchni[121] okrêtu; przy[66] powierzchniach g³adkich[262] krytyczna prêdko¶æ[111] jest trzykrotnie wiêksza ni¿[9] przy[66] szorstkich[262], d±¿y siê[41] wiêc do[62] zredukowania[121] liczby[121] wyciêæ i wystêpów na[66] korpusie okrêtu. Specjaln±[241] uwagê przywi±zuje siê[41] te¿ do[62] odpowiedniego[221] rozmieszczenia[121] wyrzutni[122] torpedowych[222] i aparatury[121] hydroakustycznej[221] w[66] celach zmniejszenia[121] ha³asu. 
 673 337~Mi³obêdzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~119~26
 674 Miêdzy[65] formami pa³acu[121] (jego[42] szczyty[112] zosta³y[57] pó¼niej przebudowane[212]) i pawilonów zachodz± manierystyczne[212] sprzeczno¶ci[112]: olbrzymiemu gmachowi przeciwstawiaj±[501] siê drobne[212], kruche[212] budyneczki[112]; kubicznej[231], monumentalnej[231] bryle[131], której[221] statyczno¶æ[141] podkre¶laj± uskoki[112] kondygnacji[121] malownicze[211] zgrupowanie[111] arkad[122] i szczycików; p³askim[232] elewacjom  trójwymiarowo¶æ[111] portyków; ciê¿kiej[231] jednostajnej[231] rustyce[131]  lekko¶æ[111] i elegancja poszczególnych[222] detali. 
 675 338~Mi³obêdzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~131~27
 676 Król osobi¶cie patronowa³ poszukiwaniom marmuru na[66] terenie Polski[/][121] i szczególn±[251] opiek± otacza³ kamienio³omy[142] w[66] Chêcinach[/], sk±d brano go[44] na[64] Wawel[/][141]. Oko³o[62] tysi±c sze¶æset dwudziestego[221] roku[121]  nie bez[62] wp³ywu id±cej[221] z[62] Hiszpanii[/][121] kontrreformacyjnej[221] mody[121] na[64] kolor[141] czarny[241]  rozpoczêto eksploatacjê marmuru czarnego[221] w[66] Dêbnikach[/] pod[65] Krakowem[/], gdzie rozbudowano na[64] wielk±[241] skalê produkcjê gotowych[222] portali, o³tarzy, nagrobków i innych[222] elementów architektonicznych[222], utrzymanych[222] w[66] tym[261] samym[261] stylowym[261] charakterze co[9] kominek[111] czy portale[112] wawelskie[212]. 
 677 339~Mi³obêdzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~145~1
 678 Na[+] zewn±trz ko¶ció³ zadziwia niespotykan±[251], niemal cerkiewn±[251] bry³± z[65] piêcioma kopu³ami, wyj±tkowo niecentralnie rozstawionymi: wielka kopu³a z[65] bêbnem wieñczy prezbiterium[141], po[61] dwie[31] mniejsze[212] kopu³ki[112] wznosz±[501] siê nad[65] bocznymi dodatkami nawy[121]. Pozostawienie[111] od[62] frontu dawnej[221] wie¿y[121]  przy[66] budowie[161] ¶wi±tyni[121] wyzyskano czê¶ciowo mury[142] starsze[242]  uniemo¿liwi³o Bonadurze[/][131] zakomponowanie[141] fasady[121]; nie s±[57] zreszt± opracowane[212] i boczne elewacje[112], z[65] wyj±tkiem kopu³owych[222] aneksów, [#] 
 679 340~Mi³obêdzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~160~11
 680 Jednocze¶nie z[65] niespotykanym[251] dotychczas rozmachem potraktowano kompozycjê otoczenia[121] pa³acu[121]: wydzielone[211] ozdobnym[251] ogrodzeniem podwórze[111] przemieni³o[501] siê w[64] reprezentacyjny[241] dziedziniec[141] paradny[241]; poprzedzono go[44] przeddziedziñcem, po[66] bokach symetrycznie odbudowanym[251], od[62] frontu z[65] piêkn±[251] kamienn±[251] bram±. Zespó³[141] pa³acu[121] i dziedziñców ujêto podkow± geometrycznych[222] parterów ogrodowych[222], odgradzaj±c je[44] tarasem od[62] ni¿ej[8] po³o¿onych[222] partii[122] strzy¿onych[222] szpalerów oraz sadzawek. 
 681 341~Mi³obêdzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~168~3
 682 Przestrzenn±[241] kompozycjê architekta[121] rozwinê³o malarstwo[111]. Przemieniaj±c pola[142] kopu³y[121] w[64] zaludnione[241] mrowiem ¶wiêtych[122] niebo[141]. Takie[241] iluzjonistycznie malowane[241] niebo[141], które[211] imaginacyjn±[241] nieskoñczon±[241] przestrzeñ[141] dodawa³o do[62] realnej[221] przestrzeni[121] wnêtrza[121]  podobnie jak[9] nieograniczone[212] osie[112] widokowe[212] ówczesnych[222] zespo³ów rezydencjonalnych[222]  s± artystyczn±[251] konsekwencj± wprowadzonego[221] w[66] po³owie[161] siedemnastego[221] wieku[121] matematycznego[221] i filozoficznego[221] pojêcia[121] nieskoñczono¶ci[121]. 
 683 342~Mendryga³ Z.~Zanim rozkaz zostanie wykonany~MON~1963~69~10
 684 Zamiast nadajnika i odbiornika radiowego[221] do[62] przesy³ania[121] sygna³ów elektrycznych[222] wytworzonych[222] w[66] aparatach koñcowych[262] mo¿na u¿yæ[5] przewodów w[66] postaci[161] toru kablowego[221] lub napowietrznego[221]. W[66] takim[261] przypadku[161] sygna³y[112] elektryczne[212] s±[57] przenoszone[212] za[65] pomoc± urz±dzeñ przewodowych[222]. Przewody[112] toru tworz± elektryczn±[241] drogê przesy³ow±[241], zwan±[241] kana³em przewodowym[251]. Urz±dzenia[112] przewodowe[212], podobnie jak[9] urz±dzenia[112] radiowe[212], mog± byæ[57] wykorzystywane[212] do[62] przesy³ania[121] sygna³ów telefonicznych[222], telegraficznych[222] i teleskopowych[222], [&] 
 685 343~Mendryga³ Z.~Zanim rozkaz zostanie wykonany~MON~1963~92~9
 686 Urz±dzenia[112] radioelektryczne[212] rozszerzaj± mo¿liwo¶ci[142] poznawcze[242] cz³owieka[121], zwiêkszaj±c jak[+] gdyby czu³o¶æ[141] jego[42] zmys³ów. Dziêki[63] nim[43] mo¿na wykrywaæ bardzo odleg³e[242] obiekty[142] (radiolokacja), przesy³aæ obrazy[142] na[64] bardzo du¿e[242] odleg³o¶ci[142] (telewizja) lub obserwowaæ ró¿ne[242] przedmioty[142] w[66] absolutnej[261] ciemno¶ci[161] (noktowizja). 
 687 344~Mendryga³ Z.~Zanim rozkaz zostanie wykonany~MON~1963~131~3
 688 S± to[41] systemy[112] autonomiczne[212], to[41] znaczy nie maj±ce[212] wyposa¿enia[121] naziemnego[221]. S±[57] one przeznaczone[212] do[62] ci±g³ego[221] automatycznego[221] i dok³adnego[221] pomiaru prêdko¶ci[121] podró¿nej[221] samolotu i k±ta jego[42] znoszenia[121] i na[66] tej[261] podstawie[161] wyznaczaj±ce[212] po³o¿enie[141] obiektu, który[251] mo¿e[5] byæ samolot[111] lub pocisk[111] kierowany[211]. Dopplerowski[211] system[111] radionawigacyjny[211] opracowany[211] zosta³[57] pocz±tkowo dla[62] potrzeb nawigacji[121] wojskowej[221], [&] 
 689 345~Mendryga³ Z.~Zanim rozkaz zostanie wykonany~MON~1963~167{?}~4
 690 Zak³ada siê[41], ¿e tak intensywne[211] promieniowanie[111] laserowe[211] umo¿liwi spalanie[141] pocisków kosmicznych[222] w[66] odleg³o¶ci[161] sze¶ædziesi±t do[62] trzystu[32] dwudziestu[32] kilometrów. Jako[61] substancja czynna w[66] tym[261] urz±dzeniu[161] laserowym[261] zostanie[57] u¿yty[211] wodór[111]. Zak³ada siê[41] przy[66] tym[46], ¿e wymiary[112] takiego[221] urz±dzenia[121] laserowego[221] nie bêd± wiêksze[212] od[62] zwyk³ego[221] reflektora przeciwlotniczego[221]. 
 691 346~Mendryga³ Z.~Zanim rozkaz zostanie wykonany~MON~1963~188~20
 692 Z[62] kolei[121] porównane[212] s±[57] stany[112] uk³adów spustowych[222] i zostaje[57] okre¶lone[211], czy liczby[112] s± równe[212], czy te¿ jedna[211] z[62] nich[42] jest wiêksza. Je¿eli liczby[112] s± równe[212], obliczenie[111] zostaje[57] zakoñczone[211], przy[66] czym[46] jego[42] wynik[111] zostaje[57] zapisany[211] w[66] odpowiedniej[261] komórce[161] pamiêci[121]. Je¿eli natomiast liczby[112] nie s± równe[212], wówczas maszyna licz±ca przechodzi do[62] wykonania[121] nastêpnego[221] rozkazu. 
 693 347~Mi³obêdzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~184~15
 694 Wielkie[242] zespo³y[142] urbanistyczne[242] czy rezydencjonalne[242] w[66] Polsce[/][161] odró¿nia od[62] ich[42] zachodnioeuropejskich[222] pierwowzorów nieliczenie[+] siê[111] z[65] miejscem, stosunkowa rozleg³o¶æ[111] za³o¿eñ, id±ca w[66] parze[161] z[65] niewysok±[251] zabudow±. Nawet w[66] najwiêkszych[262] rezydencjach g³ówny[211] korpus[111] pa³acu[121] rzadko przekracza dwie[34] kondygnacje[142], a ramy[112] olbrzymich[222] dziedziñców, podobnie jak[9] rynków nowo lokowanych[222] miasteczek wype³niaj±[501] siê czêsto parterowymi budynkami. 
 695 348~Mi³obêdzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~190~10
 696 Rozwija[501] siê te¿ budownictwo[111] wielkomiejskie[211]  przede[+] wszystkim w[66] Warszawie[/][161], która w[66] ostatniej[261] æwierci[161] osiemnastego[221] wieku[121] gwa³townie siê rozrasta[501], powiêksza czterokrotnie sw±[241] ludno¶æ[141] i przekszta³ca w[64] nowo¿ytn±[241] europejsk±[241] stolicê, centrum[141] ¿ycia[121] pañstwowego[221], spo³ecznego[221] i kulturalnego[221] Polski[/][121]. Magnackie[212] rezydencje[112] z[65] obszernymi dziedziñcami i ogrodami, jak[9] i na[+] po³y wiejska zabudowa jurydyk[122] ustêpuj± w[66] nowym[261] ¶ródmie¶ciu[161] przed[65] szybkim[251] procesem urbanizacji[121], wyra¿aj±cym[+] siê[251] miêdzy[+] innymi zagêszczeniem i podniesieniem wysoko¶ci[121] zabudowy[121]. 
 697 349~Szczeciñski S.~Silniki rakietowe~MON~1966~50~13
 698 Formy[112] rozwi±zañ konstrukcyjnych[222] i sposoby[112] wykonywania[121] silników rakietowych[222] na[64] sta³e[242] ¶rodki[142] napêdowe[242] zale¿± g³ównie od[62] przeznaczenia[121], i zakresu stosowania[11] tych[222] silników. Inaczej opracowuje siê[41] konstrukcjê i produkcjê wielkoseryjn±[241], na[64] przyk³ad[141] silników artyleryjskich[222] pocisków rakietowych[222], a inaczej konstrukcjê i sposoby[142] wykonywania[121] na[64] przyk³ad[141] silników rakietowych[222] pocisków miêdzykontynentalnych[222]. 
 699 350~Szczeciñski S.~Silniki rakietowe~MON~1966~95~4
 700 W[66] okresie uruchomienia[121] silnika doprowadza siê[41] gaz[141] steruj±cy[241] do[62] prawej[221] komory[121] cylindra i t³ok[111] pod[65] dzia³aniem jego[42] ci¶nienia[121] przesuwa zawór[141] w[+] lewo, otwieraj±c go[44] i umo¿liwiaj±c w[64] ten[241] sposób[141] przep³yw[141] ¶rodka napêdowego[221]. Gazem steruj±cym[251] mo¿e[5] byæ sprê¿one[211] powietrze[111] lub na[64] przyk³ad[141] azot[111], lub niekiedy (w[66] silnikach jednokrotnego[221] u¿ycia[121] i jednorazowego[221] rozruchu[121]) gazy[112] ze[62] spalania[121] ³adunku[121] pirotechnicznego[221]. 
 701 351~Szczeciñski S.~Silniki rakietowe~MON~1966~108~26
 702 Po³o¿enie[111] i kierunek[111] dzia³ania[121] si³ sprê¿yn w[66] uk³adzie steruj±cym[261] silników rakietowych[222] zawsze s±[57] tak dobrane[212], aby[9] nie móg³ nast±piæ dop³yw[111] ¶rodka napêdowego[221] do[62] silnika przy[66] braku[161] ci¶nienia w[66] przewodach sprê¿onego[221] gazu, to[41] znaczy, ¿e kierunek[111] dzia³ania[121] nacisku[121] sprê¿yn zamyka zawory[142]. Otwarcie[111] tych[222] zaworów jest mo¿liwe[211] dopiero wtedy, gdy zostanie[57] przy³o¿ona odpowiednia si³a z[+] zewn±trz dla[62] pokonania[121] si³ sprê¿yn, [&] 
 703 352~Szczeciñski S.~Silniki rakietowe~MON~1966~131~7
 704 Z[62] uwagi[121] na[64] bardzo istotne[241] znaczenie[141] zw³oki[121] zap³onu ¶rodka napêdowego[221] w[66] procesie rozruchu[121] silnika rakietowego[221] jest ono przedmiotem badañ wielu[32] instytutów naukowych[222] ¶wiata od[62] prawie[8] trzydziestu[32] lat. W[66] wyniku[161] tych[222] badañ opracowuje siê[41] szereg[141], ci±gle ulepszonych[222], receptur ¶rodków napêdowych[222] o[66] ró¿nych[262] sk³adach chemicznych[262] oraz dostarcza siê[41] konstruktorom niezbêdnych[222] danych[122], dotycz±cych[222] w³a¶ciwo¶ci[122] ¶rodków napêdowych[222] i parametrów ich[42] zap³onu. 
 705 353~Domanus J. i in.~Niewidzialny detektyw~WP~1966~8~20
 706 Jak[9] wiadomo, materia³y[112] konstrukcyjne[212], z[62] których[222] wykonywane[212] s±[57] ró¿ne[212] wyroby[112] przemys³owe[212], mog± posiadaæ wiele[34] wad. Wady[112] te[212] czêsto dyskwalifikuj± przydatno¶æ[141] materia³u do[62] produkcji[121]. Mog± to[41] byæ wady[112] widoczne[212] go³ym[251] okiem lub te¿ wady[112] ukryte[212] w[66] g³êbi[161] materia³u (oczywi¶cie to[211] samo[41] odnosi[501] siê równie¿ i do[62] ca³ych[222] wyrobów). O[+] ile sprawa wykrycia[121] widocznych[222] wad jest stosunkowo prosta[211], [&] 
 707 354~Domanus J. i in.~Niewidzialny detektyw~WP~1966~35~12
 708 Rozpocznijmy od[62] rozpatrzenia[121] pierwszego[221] zjawiska[121] z[62] punktu widzenia[121] wykorzystania[121] go[42] do[62] celów defektoskopii[121]. Otó¿ promieniowanie[111] przechodz±c przez[64] materiê ulega os³abianiu[131]. Tak wiêc wi±zka promieniowania[121] jonizuj±cego[221] po[66] przej¶ciu[161] przez[64] dan±[241] warstw badanego[221] materia³u ulegnie os³abieniu[131], jak[9] to[44] przedstawiono na[66] rysunku[161] trzynastym[261]. Jest to[41] zrozumia³e[211] i nie wymaga dalszego[221] wyja¶nienia[121]. Podobnie bowiem ma[501] siê sprawa ze[65] ¶wiat³em widzialnym[251], które[211] przechodz±c na[64] przyk³ad[141] przez[64] coraz to[8] grubsze[242] warstwy[142] matowego[221] szk³a[121] (matówki[142]) ulega stopniowemu os³abianiu[131]. 
 709 355~Domanus J. i in.~Niewidzialny detektyw~WP~1966~40~3
 710 W[66] radiografii[161] stosowane[212] s±[57] specjalne[212] rodzaje[112] b³on fotograficznych[222]  b³ony[112] rentgenowskie[212]. S± to[41] b³ony[112] fotograficzne[212] obustronnie pokryte[212] emulsj± fotograficzn±[251], specjalnie uczulon±[251] na[6] promieniowanie[141] iks i gamma. Zdjêcie[111] wykonane[211] na[66] b³onie[161] rentgenowskiej[261] przy[66] pomocy[261] promieniowania[121] iks czy gamma nazywa[501] siê radiogramem. Na[66] radiogramie[161] otrzymuje siê[41] obraz[141] wady[121] w[66] postaci[161] ja¶niejszej[261] lub ciemniejszej[261] plamy[121]. 
 711 356~Domanus J. i in.~Niewidzialny detektyw~WP~1966~116~10
 712 Zjawisko[111] za³amania[121] jest[57] nieco wiêcej z³o¿one[211], gdy przynajmniej jeden[211] z[62] o¶rodków jest o¶rodkiem sta³ym[251]. Jak[9] ju¿ mówili¶my poprzednio, w[66] o¶rodku[161] takim[261] mo¿e[5] rozchodziæ[501] siê zarówno fala pod³u¿na, jak[9] i poprzeczna, a ka¿da z[62] nich[42] ma inn±[241] prêdko¶æ[141]. Okazuje[501] siê, ¿e przy[6] padaniu[161] sko¶nym[261] fali[121] na[64] granicê o¶rodka sta³ego[221] powstaj± w[66] nim[46] jednocze¶nie dwie[31] za³amane[212] fale[112]: pod³u¿na i poprzeczna. 
 713 357~Pawlak Z.~Sygna³y symbole maszyny~WP~1966~41~7
 714 Nasuwa[501] siê pytanie[111], jak±[241] konstrukcjê bêdzie[56] mia³[52] zamek[111], którego[221] dzia³anie[111] bêdzie[57] opisane[211] tablic± koniunkcji[121]? Mo¿na podaæ wiele[34] konstrukcji[122] takiego[221] zamka, jednak¿e dla[62] nas[42] najbardziej interesuj±ca bêdzie ta, któr±[241] otrzymamy nie w[66] wyniku[161] rozwa¿añ technicznych[222], lecz prostych[222] operacji[122] matematycznych[222]. Na[66] podstawie[161] prawa[121] de[+] Morgana[/][121] koniunkcjê mo¿emy wyraziæ za[65] pomoc± alternatywy[121] i negacji[121]. 
 715 358~Pawlak Z.~Maszyna i jêzyk~PWN~1964~13~17
 716 Pewne[242] obiekty[142] tworz±ce[242] razem[8] jak±¶[241] ca³o¶æ[141] nazywamy systemem. Mówimy na[64] przyk³ad[141]: system[111] s³oneczny[211], maj±c na[66] my¶li[161] S³oñce[141] wraz z[65] powi±zanymi z[65] nim[45] planetami. System[111] energetyczny[211]  to[41] powi±zany[211], wspó³pracuj±cy[211] ze[65] sob±[45] zbiór[111] elektrowni[122]. System[111] zarz±dzania[121] stanowi[5] zespó³[141] instytucji[122], wykonuj±cych[222] wspólnie okre¶lone[241] zadanie[141] administracyjne[241]. Zespó³[111] idei[122] stanowi±cy[211] jak±¶[241] ca³o¶æ[141], nazywany[211] jest[57] systemem filozoficznym[251]. 
 717 359~Pawlak Z.~Maszyna i jêzyk~PWN~1964~47~11
 718 Jêzyk[111] ten[211] ró¿ni[501] siê od[6] jêzyka omawianego[221] poprzednio tylko kolejno¶ci± wykonywania[121] dzia³añ. Schemat[111] maszyny[121] jest równie¿ taki[211] sam[211], jak[9] poprzednio [~]. Inny[211] jest natomiast sposób[111] umieszczania[121] i pobierania[121] wyników czê¶ciowych[222] z[62] pamiêci[121]. Analiza przebiegu[121] obliczenia[121], na[66] podstawie[161] drzewa[121] da nam odpowied¼[141], jak[9] nale¿y zapisywaæ i odczytywaæ wyniki[142] czê¶ciowe[242] w[66] pamiêci[161] [~]. 
 719 360~Pawlak Z.~Maszyna i jêzyk~PWN~1964~50~1
 720 Obliczenie[141] pojedyncze[241] mo¿na[54] by porównaæ do[62] produkcji[121] jednostkowej[221], obliczenie[141] wielokrotne[241] do[62] produkcji[121] seryjnej[221]. A wiêc raz[141] rozpatrywali¶my proces[11] wyprodukowania[121] jednego[221] przedmiotu, w[66] drugim[261] przypadku[161] mieliby¶my do[62] czynienia[121] z[65] procesem, w[66] wyniku[161] którego[221] powstaje nie jeden[211] a wiele[31] przedmiotów, budowanych[222] wed³ug[62] tego[221] samego[221] schematu. 
 721 361~Pawlak Z.~Maszyna i jêzyk~PWN~1964~84~7
 722 W[66] zasadzie[161] w[66] tek¶cie mogliby¶my nie wypisywaæ ponownie tytu³ów podanych[222] w[66] spisie rzeczy[122], wystarczy³oby tylko, gdyby¶my ka¿dy[241] paragraf[141] oddzielali od[62] siebie[42] jakimkolwiek[251] znakiem. Na[66] podstawie[161] spisu rzeczy[122] ³atwo mo¿na[54] by wtedy ustaliæ, które[212] paragrafy[112] stanowi± wspólne[242] rozdzia³y[142] i czê¶ci[142]. Wygodne[211] by o[41] nie by³o[54], ale to[41] ju¿ inna sprawa. 
 723 362~Schier W.~Samoloty~Iskry~1965~29~6
 724 Zasady[112] rz±dz±ce[212] lotem samolotów i modeli[122] s± takie[212] same[212]. Ka¿dy[211] kto planuje studia[142] lotnicze[242], mo¿e[5] siê wiele[8] nauczyæ studiuj±c mechanikê lotu i znajduj±c jej[42] potwierdzenie[141] w[66] zbudowanych[262] przez[64] siebie[44] modelach. Entuzja¶ci techniki[121] silnikowej[221] mog± dokonywaæ ca³ego[221] szeregu[121] do¶wiadczeñ z[65] miniaturowymi silnikami modelarskimi. Dziedzina ta jest niezmiernie ciekawa i rozleg³a, a co[41] najwa¿niejsze[211] dostêpna. 
 725 363~Schier W.~Samoloty~Iskry~1965~42~4
 726 Wychylenie[111] steru wysoko¶ci[121] do[62] do³u, czyli oddanie[111] (od[62] siebie[42]) dr±¿ka sterowego[221] wprowadza samolot[141] w[64] lot[141] nurkowy[241]. Z[65] tak ustawionym[51] sterem model[111] nie wystartuje z[62] wyrzutni[121], nawet przy[66] du¿ym[261] naci±gu[161], a wypuszczony[211] z[62] rêki uderzy w[64] pod³ogê. Je¿eli w[66] czasie lotu z[65] du¿±[251] prêdko¶ci± ster[111] wysoko¶ci[121] zostanie[57] mocno wychylony[211] do[62] góry[121], [&] 
 727 364~Schier W.~Samoloty~Iskry~1965~116~10
 728 Wystarczy obróciæ ¶mig³o[141] na[66] wale[161] silniczka, a rozpoczyna on pracê, która trwa przesz³o[8] minutê, odpadaj± wszystkie[212] k³opoty[112] z[65] paliwem i innymi akcesoriami. Naboje[112] s± niedrogie[212] i ³atwe[212] do[62] wymiany[121]. Zu¿yte[242] naboje[142] nape³nia siê[41] na[+] nowo. Silniczków tego[221] typu u¿ywa siê[41] do[62] niewielkich[222] modeli[122] o[66] wadze[161] do[62] stu[32] piêædziesiêciu[32] gramów. 
 729 365~Schier W.~Samoloty~Iskry~1965~162~10
 730 Liczby[112] te[212] powsta³y[5] z[62] podzielenia[121] wytrzyma³o¶ci[121] dora¼nej[221] przez[64] ciê¿ar[141] w³a¶ciwy[241] i oznaczaj± wzglêdn±[241] wytrzyma³o¶æ[141] materia³u. Przedstawiaj± one[41] maksymaln±[241] d³ugo¶æ[141] prêta z[62] danego[221] materia³u (podan±[241] w[66] kilometrach), przy[66] której[261] nastêpuje jego[42] zerwanie[111] pod[65] wp³ywem w³asnego[221] ciê¿aru. Jak[9] wynika z[62] tego[221] zestawienia[121], wzglêdna wytrzyma³o¶æ[111] materia³ów drewnianych[222] jest wyj±tkowo du¿a: [&] 
 731 366~Schier W.~Samoloty~Iskry~1965~164~10
 732 Wytrzyma³o¶æ[111] takich[222] belek jest trzy[34], sze¶æ[34] razy[122] wiêksza od[62] wytrzyma³o¶ci[121] belki[121] kwadratowej[221]. Przekrój[111] p³askiego[221] prostok±ta jest zdecydowanie[8] niekorzystny[211]. Przez[64] umiejêtne[241] wykorzystanie[141] tych[222] w³a¶ciwo¶ci[122] mo¿emy osi±gn±æ równie¿ znaczne[241] zmniejszenie[141] ciê¿aru konstrukcji[121]. Jak[9] widaæ na[66] rysunku[161], mo¿na (stosuj±c odpowiedni±[241] formê belki[121]) nawet kilkakrotnie obni¿yæ ciê¿ar[141] konstrukcji[121] zachowuj±c jej[42] wytrzyma³o¶æ[141] bez[62] zmian. 
 733 367~Szolginia W.~¯ycie miast~Iskry~1966~6~10
 734 A to[41], ¿e powsta³y[5] naturalne[212] przeszkody[112] na[66] drodze[161] do[62] jego[42] wzniesienia[121], powoduje  o[+] ile oczywi¶cie przeszkody[112] te[212] nie s± nie do[62] pokonania[121]  konieczno¶æ[141] opracowania[121] drobiazgowego[221] planu walki[121] z[65] nimi. Mo¿e[5] to[41] byæ, na[64] przyk³ad[141], opracowanie[111] metody[121] zagêszczenia[121] i utrwalenia[121] gruntu lub sposobu odwodnienia[121] lub obni¿enia[121] zbyt[8] wysokiego[221] poziomu wód gruntowych[222]. 
 735 368~Szolginia W.~¯ycie miast~Iskry~1966~50~3
 736 Ogromne[212] korzy¶ci[112] wynikaj±ce[212] z[62] wprowadzenia[121] do[62] gospodarki[121] miejskiej[221] owych[222] trzech[32] telesystemów te¿ s± chyba oczywiste[212]. Ale to[41] jeszcze nie wszystko[41]. Sterowanie[111] no¶ne[211] umo¿liwia ponadto idealne[241] regulowanie[141] chodu wszystkich[222] publicznych[222] zegarów elektrycznych[222] na[66] terenie ca³ego[221] miasta[121]. Dziêki[63] niemu mo¿na równie¿ zapalaæ i gasiæ o¶wietlenie[141] klatek schodowych[222] we[66] wszystkich[262] budynkach miasta[121]. 
 737 369~Szolginia W.~¯ycie miast~Iskry~1966~84~20
 738 Otó¿ system[111] zbiorowej[221] komunikacji[121] miejskiej[221] nie jest nigdy czy¶[45] przypadkowym[251], zale¿nym[251] tylko od[62] dowolnej[221] w[66] ka¿dej[261] sytuacji[161] decyzji[121] w³adz miejskich[222] czy te¿ takiego[221] lub innego[221] ¿yczenia[121] mieszkañców[122] miasta[121]. Przeciwnie  zale¿y od[62] wielu[32] ¶ci¶le okre¶lonych[222] okoliczno¶ci[122]: od[62] wielko¶ci[121] miasta[121], od[62] liczby[121] jego[42] mieszkañców[122], od[62] ukszta³towania[121] powierzchni[121] jego[42] terenów, od[62] gêsto¶ci[121] i zarysu miejskiej[221] sieci[121] ulicznej[221], [&] 
 739 370~Szolginia W.~¯ycie miast~Iskry~1966~85{?}~14
 740 Wstrz±sy[112] s±[57] tak¿e poch³aniane[212] przez[64] specjalne[242] wk³adki[142] gumowe[242] w[66] ko³ach. Bezpieczeñstwo[111] jazdy[121] zapewnione[211] jest[57] przez[64] wyposa¿enie[141] wagonu w[64] trzy[34] rodzaje[142] niezale¿nie dzia³aj±cych[222] hamulców: elektrycznego[221], szczêkowego[221] i elektromagnetycznego[221] szynowego[221]. Nowoczesny[211] tramwaj[111] szybkobie¿ny[211] odznacza[501] siê du¿±[251] prêdko¶ci±, dobr±[251] automatyzacj±, znacznym[251] bezpieczeñstwem jazdy[121], du¿±[251] pojemno¶ci± i wygod±. 
 741 371~Szolginia W.~¯ycie miast~Iskry~1966~124~25
 742 Stosowanie[111] w[66] systemie kierowania[121] ruchem kolejowym[251] dyspozytorskiego[221] urz±dzenia[121] nastawczego[221] daje mo¿liwo¶æ[141] objêcia[121] ca³ej[221] stacji[121] czy linii[121] kolejowej[221] jednym[251] tylko okrêgiem nastawczym[251], a wiêc jedn±[251] tylko nastawni±. Dziêki[63] temu[43] odpada konieczno¶æ[111] porozumiewania[+] siê[121] nastawniczych[122] miêdzy[65] sob± w[66] trakcie ustawienia[121] przebiegów poci±gów, w[66] konsekwencji[161] czego[42] zmniejsza[501] siê mo¿liwo¶æ[111] pope³nienia[121] pomy³ek i skraca[501] siê znacznie czas[111] ustawiania[121] przebiegów. 
 743 372~Szolginia W.~¯ycie miast~Iskry~1966~180~19
 744 Powodem jest niska sprawno¶æ[111] spalania[121] p³ynnych[22] paliw w[66] samochodowych[262] silnikach. Wydzielane[212] przez[64] nie[44] spaliny[112] zawieraj± du¿e[242] ilo¶ci[142] truj±cego[221] tlenku[121] wêgla i czteroetylku[121] o³owiu[121]. Niezale¿nie od[62] tego[42] lotne[212] sk³adniki[112] paliw przechodz± do[62] atmosfery[121] bezpo¶rednio przez[64] parowanie[141] ze[62] zbiorników oraz z[62] ga¼ników. Zawarto¶æ[111] truj±cych[222] gazów w[66] spalinach zale¿y w[66] du¿ym[261] stopniu od[62] technicznego[221] stanu pojazdu. 
 745 373~Kalestyñski B.~Jak opanowano przestworza~Iskry~1966~68~8{?}
 746 Sto[31] piêædziesi±t[31] atmosfer jest to[41] ci¶nienie[111], jakie[241] wywieraj± ko³a[112] lokomotywy[121] na[64] szyny[142]. Butle[112] wiêc musz± byæ[57] sporz±dzone[212] z[62] grubego[221] metalu[121] i maj± du¿y[241] ciê¿ar[141]. Dwunastolitrowa butla wa¿y oko³o[62] o¶miu[32] kilogramów, podczas[+] gdy zawarty[211] w[66] niej[46] pod[65] ci¶nieniem tlen[111]  zaledwie osiemdziesi±t[34] piêæ[34] dekagramów. Aby[9] nie traciæ mocy[121] silników na[64] znoszenie[141] niepotrzebnego[221] ciê¿aru, wykorzystuje siê[41] do[62] lotów wysoko¶ciowych[222] tlen[141] p³ynny[241], nie wymagaj±cy[241] ani konserwacji[121], ani specjalnie mocnych[222], a wiêc i ciê¿kich[222] zbiorników. 
 747 374~Kalestyñski B.~Jak opanowano przestworza~Iskry~1966~110~17
 748 Niemo¿liwo¶ci± jest natomiast utrzymywaæ lekarza[141] w[66] ka¿dej[261] wsi[161], nieraz licz±cej[261] zaledwie kilka[34] rodzin. Dlatego te¿ w[66] chwili[161] wyst±pienia[121] pierwszych[222] objawów choroby[121] trzeba na[64] nie[44] czekaæ. Poza[65] tym[45] mnogo¶æ[111] chorób spowodowa³a, ¿e ka¿da z[62] nich[42] jest[57] leczona przez[64] innego[241] specjalistê niektóre[212] wymagaj± natychmiastowej[221] interwencji[121] chirurga[121] czy te¿ okulisty[121]. Z[62] tych[222] wiêc powodów pomoc[111], która przybêdzie do[62] chorego[121] na[64] wie¶[141], nie zawsze jest w[66] pe³ni[161] skuteczna. 
 749 375~Brodzki Z.~Powrót z kosmosu~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1968~21~2
 750 Nastêpnie mamy[5] krzyw±[141] jonizacji[121] gazu, której[221] przekroczenie[111] w[66] kierunku[161] rosn±cej[221] wysoko¶ci[121] czy prêdko¶ci[121] wskazuje, ¿e powietrze[111] otaczaj±ce[211] lec±cy[241] statek[141] kosmiczny[241] jest zjonizowane[211], to[41] znaczy posiada ³adunek[141] elektryczny[241]. Oprócz[62] tego[42] na[66] wykresie mamy[5] naniesion±[241] krzyw±[141] pocz±tku[121] dysocjacji[121] powietrza[121] i dysocjacji[121] silnej[221] (czterdzie¶ci[31] procent[122] zdysocjowanego[221] powietrza[121]). 
 751 376~Brodzki Z.~Powrót z kosmosu~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1968~48~7
 752 Centrum[111] Kierowania[121] Lotem jest[57] obarczone[211] wielk±[251] odpowiedzialno¶ci±. Przez[64] ca³y[241] czas[141] trwania[121] lotu zespó³[111] specjalistów[122] (ponad[8] dwadzie¶cia[31] g³ównych[222] stanowisk) czuwa nad[65] w³a¶ciwym[251] przebiegiem lotu statku[121] oraz stanem zdrowia[121] jego[42] za³ogi[121]. W[66] przypadku[161] lotu maj±cego[221] na[66] celu[161] spotkanie[141] statków na[66] orbicie[161] (rendez[+] vous[/]) lub dokowania[142], czyli ³±czenia[+] siê[142] na[66] orbicie[161] poszczególnych[222] cz³onów statku[121] kosmicznego[221], [&] 
 753 377~Janik F.~Lot w kosmosie~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1968~24~3
 754 Je¿eli jednak bêdzie[56] ono stale[8] utrzymywaæ[511] siê w[66] strefie[161] dominuj±cego[221] przyci±gania[121] ziemskiego[221], to[9] bêdziemy[56] je[44] nazywaæ[51] sztucznym[251] satelit± ziemskim[251] lub krótko satelit±. W[66] odró¿nieniu[161] od[62] satelity[121] zerowego[221], którego[221] orbit± jest w[66] zasadzie[161] tylko równik[111]  na[66] wysoko¶ci[161] [~] na[64] przyk³ad[141] dwie¶cie kilometrów satelita mo¿e[5] lecieæ w[66] dowolnej[261] p³aszczy¼nie[161] przechodz±cej[261] przez[64] ¶rodek[141] ziemi[121], [&] 
 755 378~Janik F.~Lot w kosmosie~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1968~47~12
 756 Si³a odrzutu [~] rakiety[121] no¶nej[221]  czyli ci±g[111] g³ównych[222] silników napêdowych[222]  musi byæ wiêksza od[62] ciê¿aru startowego[221] [~] rakiety[121] na[64] przyk³ad[141] o[64] dwadzie¶cia[34] procent[122], aby[9] mog³o nast±piæ potrzebne[211] przyspieszenie[111] lotu. Przyspieszenie[111] to[211] pod[64] koniec[141] wyczerpywania[+] siê[121] materia³ów pêdnych[222] nie mo¿e[5] byæ zbyt[8] wielkie[211], ze[62] wzglêdu na[64] wystêpuj±ce[241] przeci±¿enie[141], które[211] jest niekorzystne[211] dla[62] przyrz±dów, [&] 
 757 379~Janik F.~Lot w kosmosie~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1968~49~10
 758 [>] unikaæ strat energii[121] na[64] opór[141] powietrza[121] przez[64] odpowiedni[241] dobór[141] toru rakiety[121]; d±¿yæ do[6] uzyskania[121] du¿ych[222] prêdko¶ci[122] prawie[8] poziomych[222] na[66] niezbyt du¿ej[261] wysoko¶ci[161]; aby[9] unikn±æ zbêdnego[221] transportowania[121] paliwa[121] na[64] du¿e[242] wysoko¶ci[142], spaliæ materia³y[142] pêdne[242] mo¿liwie szybko; kierunek[141] ci±gu[121] utrzymaæ prawie[8] styczny[241] do[62] toru. 
 759 380~Marks A.~Podbój ksiê¿yca trwa~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~79~12
 760 Do¶æ powiedzieæ, i¿ wspó³czesne[212] wielkie[212] rakiety[112] z[65] silnikami zasilanymi ciek³±[251] mieszank± paliwow±[251] sk³adaj±[501] siê z[62] dziesi±tków a nawet setek tysiêcy elementów sk³adowych[222], wykonanych[222] z[65] niezwyk³±[251] precyzj± ze[62] specjalnych[222], zwykle bardzo kosztownych[222], tworzyw konstrukcyjnych[222]. Stanowi[5] to[41] powa¿n±[241] wadê rakiet z[65] silnikami zasilanymi ciek³±[251] mieszank± paliwow±[251], gdy¿ czyni z[62] nich[42] urz±dzenie[141] bardzo kosztowne[241] w[66] produkcji[161], trudne[241] w[66] obs³udze[161] i podatne[241] na[64] uszkodzenia[142]. 
 761 381~Marks A.~Podbój ksiê¿yca trwa~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~147~8
 762 Spektrometr[111] gamma przeznaczony[211] by³[57] do[62] badania[121] promieniowania[121] gamma w[66] przestrzeni[161] miêdzy[65] Ziemi± i Ksiê¿ycem, a szczególnie do[62] zbadania[121] promieniowania[121] gamma wysy³anego[221] z[62] powierzchni[121] Ksiê¿yca. Oczekiwano, ¿e uda[501] siê w[64] ten[241] sposób[141] zbadaæ czy powierzchnia Ksiê¿yca pokryta jest[57] substancj± pochodzenia[121] meteorowego[221], czy te¿ wulkanicznego[221], gdy¿ oba[31] rodzaje[112] substancji[121] zawieraj± inne[242] pierwiastki[142] promieniotwórcze[242] [&] 
 763 382~Marks A.~Podbój ksiê¿yca trwa~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~161~16
 764 W[64] sto[34] piêædziesi±t[34] sekund po[66] zakoñczeniu[161] dzia³ania[121] silnika rakiety[121] Agena-B[/] urz±dzenie[111] sprê¿ynowe[211] od³±cza³o od[62] niej[42] aparat[141] kosmiczny[241], a jednocze¶nie sama rakieta by³a[57] nieco przyhamowywana przez[64] pomocnicze[242] silniki[142] rakietowe[242] zasilane[242] paliwem sta³ym[251]. Nastêpowa³o to[41] w[64] oko³o[8] dwadzie¶cia[34] piêæ[34] do[62] czterdziestu[32] minut po[66] starcie[161] z[62] Ziemi[121]. W[64] dwadzie¶cia[34] trzy[34] minuty[142] po[66] starcie[161] "mózg[111] elektronowy[211]" aparatu zmienia³ moc[141] nadajnika radiowego[221]. 
 765 383~Marks A.~Podbój ksiê¿yca trwa~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~182~1
 766 Rakieta sterowana jest[57] przez[64] autonomiczne[241] urz±dzenie[141] bezw³adno¶ciowe[241], z³o¿one[241] miêdzy[+] innymi z[62] "mózgu[121] elektronowego[221]" wyposa¿onego[221] w[64] urz±dzenie[141] pamiêciowo-programowe[241]. Energiê elektryczn±[241] dostarcza urz±dzeniom rakiety[121] bateria akumulatorów o[66] masie[161] osiemdziesi±t kilogramów. Silniki[112] rakiety[121] maj± tak±[241] budowê, ¿e mog± byæ[57] wy³±czane[212] po[66] zu¿yciu[161] czê¶ci[121] zapasów sk³adników mieszanki[121] paliwowej[221], a pó¼niej w³±czane[212] ponownie nawet po[66] jedenastu[36] godzinach. 
 767 384~Marks A.~Podbój ksiê¿yca trwa~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~211~7
 768 Wygl±d[111] tych[222] kraterów wskazuje na[64] to[44], ¿e zosta³y[57] one zalane[212] przez[64] lawê. (Na[66] powierzchni[161] mórz znajduj±[501] siê tak¿e nieliczne[212] wyra¼nie ukszta³towane[212] kratery[112], które[212] utworzy³y[501] siê ju¿ po[66] uformowaniu[+] siê[161] mórz). Na[66] powierzchni[161] mórz równie¿ pojedyncze[212] góry[112] i niewysokie[212] ³añcuchy[112] pagórków. Wygl±d[141] ksiê¿ycowego[221] morza[121] nazywanego[221] Mare[+] Imbrium[$] (Morze[/][111] Deszczów[/]) przedstawia rysunek[111] [&] 
 769 385~Marks A.~Podbój ksiê¿yca trwa~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~241~1
 770 Ruch[111] aparatu bêdzie[56] móg³[52] byæ[57] tak¿e sterowany[211] falami radiowymi z[62] Ziemi[121], gdy¿ umieszczone[212] w[66] aparacie kamery[112] radioteleautograficzne[212] bêd±[56] przekazywa³y[52] na[64] Ziemiê wygl±d[141] terenu wokó³[62] aparatu. Pamiêtaæ jednak nale¿y o[66] tym[46], ¿e fale[112] radiowe[212] wysy³ane[212] z[62] nadajników aparatu docieraæ[51] bêd±[56] do[62] Ziemi[121] dopiero po[66] przesz³o[8] sekundzie[161] i tyle¿ czasu up³ywaæ[51] bêdzie[56] od[62] wysy³ania[121] z[62] Ziemi[121] sygna³ów radiowych[222] [&] 
 771 386~Marks A.~Podbój ksiê¿yca trwa~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~267~8dó³
 772 Lec±c na[64] Ksiê¿yc[141] i powracaj±c z[62] niego[42], selenonauci wch³on± wiêc w[66] wokó³ziemskich[262] obszarach radiacji[121] ³±czn±[241] dawkê promieniowania[121] równ±[241] dwa i pó³ do[62] trzy i pó³ ber[122], a ³±cznie z[65] dawk± promieniowania[121] kosmicznego[221] w[66] czasie takiego[221] lotu co[+] najwy¿ej siedem i pó³ ber[122], co[41] znajduje[501] siê ca³kowicie w[66] granicach bezpieczeñstwa[121]. 
 773 387~Marks A.~Podbój ksiê¿yca trwa~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~291~5
 774 Wszyscy kosmonauci amerykañscy wybrani zostali[57] spo¶ród[62] kilkuset[32] ochotników[122] w[66] wyniku[161] niezwykle skrupulatnych[222] badañ medycznych[222] obejmuj±cych[222] zarówno badania[142] sprawno¶ci[121] fizycznej[221], jak[9] i psychicznej[221]. Wszyscy kosmonauci amerykañscy nie przekroczyli czterdziestego[221] roku[121] ¿ycia[121], maj± przynajmniej najni¿szy[241] stopieñ[141] naukowy[241] (baka³arz[111]) lub równorzêdne[241] wykszta³cenie[141] wy¿sze[241] i odpowiadaj± jeszcze innym[232] wymaganiom, sprawdzonym[232] odpowiednimi testami. 
 775 388~Marks A.~Podbój ksiê¿yca trwa~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~347~19
 776 Nastêpnie uruchamiane[212] s±[57] kolejno rakietowe[212] silniki[112] hamuj±ce[212] zmniejszaj±ce[212] prêdko¶æ[141] ruchu[121] statku[121], a tym[251] samym[45] powoduj±ce[212] jego[42] odpadanie[141] ku[63] Ziemi[131]. Po[66] zakoñczeniu[161] przez[64] nie[44] dzia³ania[121], zawieraj±ca je[44] czê¶æ[111] statku[121] jest[57] od[62] niego[42] odrzucana przez[64] odpalenie[141] odpowiedniego[221] ³adunku[121] wybuchowego[221]. 
 777 389~Marks A.~Podbój ksiê¿yca trwa~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~417~17
 778 Rakieta wystartowa³a z[62] kosmodromu na[66] Przyl±dku[161] Kennedy'ego[/][121], ze[62] stanowiska[121] startowego[221] numer[111] trzydzie¶ci siedem, sk±d bêd±[57] wysy³ane[212] tak¿e nastêpne[212] rakiety[112] tego[221] typu. W[66] chwili[161] startu mia³a ona wraz z[65] ³adunkiem wysoko¶æ[141] czterdzie¶ci osiem i osiem dziesi±tych[122] metra i masê piêæset osiem i dziewiêæ dziesi±tych[122] tony[121], a silniki[112] pierwszego[221] cz³onu wytworzy³y ci±g[141] sze¶æset osiemdziesi±t dwie i dwie dziesi±te[112] tony[121]. 
 779 390~Marks A.~Podbój ksiê¿yca trwa~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~458~16
 780 G³ównym[251] celem[151] tego[221] przedsiêwziêcia[121] jest zwiêkszenie[111] naszej[221] wiedzy[121]. Lot[111] ludzi[122] na[64] Ksiê¿yc[141] umo¿liwi bowiem uzyskanie[141] danych[122] naukowych[222] niemo¿liwych[222] do[62] uzyskania[121] metodami astronomicznymi i niemo¿liwych[222] do[62] uzyskania[121] przez[64] najdoskonalsze[242] nawet aparaty[14] kosmiczne[242] wyposa¿one[242] w[64] przyrz±dy[142] dzia³aj±ce[242] samoczynnie. Co[+] prawda w±tpliwo¶ci[142] mo¿e[5] wywo³aæ sam[211] cel[111] badañ Ksiê¿yca dlatego, ¿e zwykle pow±tpiewa siê[41] w[64] to[44] czy z[62] badañ tego[221] rodzaju[121] jest jakikolwiek[211] praktyczny[211] po¿ytek. 
 781 391~Marks A.~Podbój ksiê¿yca trwa~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~481~1
 782 Istniej± jednak pomys³y[112] w[66] pe³ni[161] uzasadnione[212] naukowo, tote¿ nale¿y siê z[65] nimi choæby pokrótce zapoznaæ[501]. Wiele[34] interesuj±cych[222] pomys³ów opracowali i opublikowali w[66] tej[261] dziedzinie[161] uczeni[112] amerykañscy. Wed³ug[62] obecnych[222] rozwa¿añ uwa¿aj± oni, ¿e za³ogowe[212] bazy[112] na[66] Ksiê¿ycu[161] bêd±[57] umieszczane[212] ju¿ przy[66] wykorzystaniu[161] rakiet no¶nych[222] Saturn[+] Piêæ[/] i statków kosmicznych[222] Apollo[/]. 
 783 392~Marks A.~Podbój ksiê¿yca trwa~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~501~26
 784 Wstêpna analiza obrazów uzyskanych[222] z[62] £uny[+] dziewiêæ[/] i £uny[+] trzyna¶cie[/] wykazuje, ¿e na[66] powierzchni[161] Ksiê¿yca istnieje prawdopodobnie ujemny[211] bilans[111] masy[121] to[41] znaczy, ¿e wiêcej materii[121] traci ona na[64] skutek[141] oddzia³ywañ zewnêtrznych[222] (uderzeñ meteorów i promieniowañ jonizuj±cych[222] z[62] Kosmosu) ni¿[9] jej[42] zyskuje. Wskazuje na[64] to[44] fakt[111], ¿e g³azy[112] na[66] powierzchni[161] Ksiê¿yca wygl±daj± tak jakby by³y[57] na[66] niej[46] delikatnie po³o¿one[212], [&] 
 785 393~Mi³obêdzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~238~25
 786 Dotychczas konserwacja zabytków przemienia³a[501] siê czêsto w[64] przebudowê[141] obiektu, po³±czon±[241] z[65] nadaniem mu form kosmopolitycznych[222] (Collegium[+] Maius[$]). W[66] latach tysi±c osiemset siedemdziesi±t piêæ tysi±c osiemset siedemdziesi±t dziewiêæ Tomasz[/] Pryliñski[/] przeprowadzi³ restauracjê Sukiennic[/], naginaj±c wprawdzie ich[42] kszta³ty[142] do[62] ówczesnych[222] idea³ów architektonicznych[222], ale jednocze¶nie z[65] pietyzmem odnosz±c[501] siê do[62] gotycko-renesansowych[222] elementów. Budynek[111] zyska³ neogotyckie[242] podcienia[142] na[66] kolumnach, nigdy przedtem nie istniej±ce[242], [#] 
 787 394~Mi³obêdzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~244~37
 788 Popularno¶æ[111] tego[221] typu architektonicznego[221] ros³a b³yskawicznie i kiedy w[66] tysi±c dziewiêæset dziesi±tym[261] roku[161] projektowano pawilon[141] polski[241] na[64] wystawê w[66] Rzymie[/] (po[64] raz[141] pierwszy[241] architekci z[62] ró¿nych[222] zaborów mieli tu razem[8] reprezentowaæ Polskê[/]), pos³u¿ono[501] siê najmodniejszymi ju¿ wówczas formami architektury[121] "dworkowej[221]" projekt Romualda[/][121] Gutta[/][121]. "Dworek[111]" nie musia³ byæ przy[66] tym[46] drewniany[211] jak[9] góralska cha³upa i lepiej odpowiada³ potrzebom jednorodzinnej[221] zabudowy[121] typu willowego[221], [#] 
 789 395~Wolski R.~Urz±dzenia tranzystorowe. Wybrane rozwi±zania uk³adowe~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~31~1
 790 Silnik[111] zosta³[57] przewiniêty[211], ka¿da para biegunów zosta³a[57] wyposa¿ona w[64] dwa[34] uzwojenia[142] ze[62] wzglêdu na[64] to[44], ¿e pr±d[111] p³ynie[5] przez[64] uzwojenie[141] tylko w[64] jedn±[241] stronê. Aby[9] unikn±æ trudno¶ci[122] zwi±zanych[222] ze[65] sprzê¿eniem magnetycznym[251] miêdzy[65] biegunami w³±czone[212] s±[57] równocze¶nie trzy[31] s±siednie[212] cewki[112], nastêpnie w³±czana jest[57] czwarta, a wy³±czana pierwsza i tak dalej. 
 791 396~Wolski R.~Urz±dzenia tranzystorowe. Wybrane rozwi±zania uk³adowe~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~71~11dó³
 792 Schemat[111] obu[32] kana³ów jest identyczny[211]. Generator[111] do[62] kasowania[121] i podk³adu z[65] tranzystorem T-dziewiêæ[/] jest wspólny[211] dla[62] obu[32] kana³ów. W[66] ka¿dym[261] kanale na[66] wej¶ciu[161] s± dwa[31] wzmacniacze[112] wstêpne[212] umo¿liwiaj±ce[212] mieszanie[141]. Nastêpny[241] zespó³[141] stanowi± wzmacniacze[112] korekcyjne[212], a za[65] nimi wzmacniacze[112] mocy[121], które[212] mog± byæ[57] w³±czone[212] równie¿ w[66] czasie dokonywania[121] zapisu. 
 793 397~Wolski R.~Urz±dzenia tranzystorowe. Wybrane rozwi±zania uk³adowe~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~78~16
 794 Czterostopniowy[211] wzmacniacz[111] mocy[121] objêty[211] jest[57] sprzê¿eniem zwrotnym[251] na[64] emitery[142] tranzystorów T-piêtna¶cie[/] i T-szesna¶cie[/]. Sprzê¿enie[111] ma korekcjê czêstotliwo¶ciow±[241] przez[64] uk³ad [~] i przy[66] jednym[261] kilohercu[161] ma warto¶æ[141] oko³o[8] trzydziestu[32] decybeli. Przy[66] tak silnym[261] sprzê¿eniu[161] stawia siê[41] wysokie[242] wymagania[142] w[66] stosunku[161] do[62] transformatora steruj±cego[221] przedostatni[241] stopieñ[141]. 
 795 398~Wolski R.~Urz±dzenia tranzystorowe. Wybrane rozwi±zania uk³adowe~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~127~8
 796 Zastosowanie[111] silnie[8] kierunkowych[222] anten i czu³ych[222] odbiorników zapewnia uzyskanie[141] zasiêgu[121] rzêdu stu[32] kilometrów przy[66] kilkunastu[36] miliwatach mocy[121] nadajnika ultrakrótkofalowego[221]. W[66] wielu[36] konstrukcjach amatorskich[262] uzyskiwano dobre[242] wyniki[142] stosuj±c tranzystory[142] ma³ej[221] mocy[121] pracuj±ce[242] przy[66] czêstotliwo¶ciach wiêkszych[262] ni¿[9] te[242], które[242] dla[62] nich[42] przewidywano. Oczywi¶cie osi±gane[212] w[66] warunkach amatorskich[262] wyniki[112] okazuj±[501] siê wystarczaj±ce[212] i wówczas, gdy nie dorównuj± wymaganym[232] od[62] konstrukcji[122] fabrycznych[222]. 
 797 399~Wolski R.~Urz±dzenia tranzystorowe. Wybrane rozwi±zania uk³adowe~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~399~17
 798 Sterowanie[111] silnika napêdzaj±cego[221] bêben[141] prze³±cznika wymaga zamkniêcia[121] zestyku[121] przeka¼nika na[64] czas[141] potrzebny[241] do[62] obrotu krzywki[121] umieszczonej[221] na[66] bêbnie[161] do[62] po³o¿enia[121] powoduj±cego[221] zamkniêcie[141] zestyku[121] drogowego[221] [~]. Zestyk[111] ten[211] podtrzymuje w³±czenie[141] silnika do[62] chwili[121] osi±gniêcia[121] nastêpnego[221] po³o¿enia[121] prze³±cznika. Poniewa¿ impuls[111] ultrad¼wiêkowy[211] wys³any[211] przez[64] drgaj±cy[241] prêt[141] w[66] nadajniku[161] trwa zbyt[8] krótko, [&] 
 799 400~Wolski R.~Urz±dzenia tranzystorowe. Wybrane rozwi±zania uk³adowe~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~189~31
 800 Pozostawienie[111] czê¶ci[121] lamp elektronowych[222] pozwoli³o na[64] wprowadzenie[141] jedynie tañszych[222] typów tranzystorów mog±cych[222] konkurowaæ z[65] lampami. Poniewa¿ wszystkie[212] tranzystory[112] pracuj± przy[66] niskim[261] poziomie mocy[121], przeto ich[42] zasilanie[111] nie sprawia k³opotu. Tranzystorowa g³owica zakresu UKF[=] jest ju¿ rozwi±zaniem typowym[251], nawet w[66] odbiornikach ca³kowicie lampowych[262]. Tranzystory[112] [~] s±[57] zasilane[212] z[62] zasilacza sieciowego[221]. 
 801 401~Wolski R.~Urz±dzenia tranzystorowe. Wybrane rozwi±zania uk³adowe~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~231~16
 802 Problem[111] drgañ zosta³[57] tu rozwi±zany[211] przez[64] zast±pienie[141] cewek skrzy¿owanych[222] o[66] zerowym[261] sprzê¿eniu[161] dwoma uk³adami cewek, których[222] silne[211] sprzê¿enie[111] nawzajem siê kompensuje[501]. Cewka czujnika obejmuj±ca ta¶mê jest[57] nawiniêta bifilarnie[8], dziêki[63] czemu[43] jej[42] odkszta³cenia[112] nie zmieniaj± sprzê¿enia[121] miêdzy[65] uzwojeniami. Cewka kompensacyjna o[66] regulowanym[261] sprzê¿eniu[161] ma uzwojenia[142] po³±czone[242] szeregowo z[65] uzwojeniami czujnika przy[66] takim[261] dobraniu[161] kierunków, [&] 
 803 402~Wolski R.~Urz±dzenia tranzystorowe. Wybrane rozwi±zania uk³adowe~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~245~3
 804 Trzy[31] sterowniki[112] obrotowe[212] umo¿liwiaj± sterowanie[141] trzech[32] silników pier¶cieniowych[222]. Ka¿dy[211] z[62] nich[42] ma trzy[34] stopnie[142] prêdko¶ci[121] w[64] ka¿d±[241] stronê. Górna p³ytka sterownika s³u¿y do[62] wyboru kierunku[121] obrotów, a ¶rodkowa do[62] zwierania[121] oporników rozruchowych[222] na[66] drugim[261] i trzecim[261] stopniu. Aby[9] na[66] trzecim[261] stopniu by³[57] podtrzymywany[211] sygna³[111] drugiego[221] stopnia, w³±czono miêdzy[64] zestyki[142] tych[222] stopni diodê. 
 805 403~Wolski R.~Urz±dzenia tranzystorowe. Wybrane rozwi±zania uk³adowe~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~329~6
 806 Przerywacz[111] tranzystorowy[211] do[62] przetwarzania[121] napiêcia[121] jest najbardziej krytycznym[251] zespo³em uk³adu i dlatego jego[42] w³asno¶ci[112] okre¶laj± dok³adno¶æ[141] wzmacniacza. W[66] tym[261] zespole zastosowano mikrostopowy[241] tranzystor[141] krzemowy[241], który[241] cechuj± szczególnie korzystne[212] charakterystyki[112], a zw³aszcza prêdko¶æ[111] prze³±czania[121] oraz ma³e[211] i stabilne[211] napiêcie[111] nasycenia[121]. Czêstotliwo¶æ[111] przerywacza równa[211] trzystu[33] piêædziesiêciu[33] hercom[132] stanowi[5] kompromis[141] miêdzy[65] du¿ymi pojemno¶ciami sprzêgaj±cymi i bocznikuj±cymi [&] 
 807 404~Wolski R.~Urz±dzenia tranzystorowe. Wybrane rozwi±zania uk³adowe~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~334~11
 808 Napiêcie[111] wyj¶ciowe[211] uk³adu z[65] dwiema sekcjami nawiniêtymi na[66] po³owie[161] obwodu jest proporcjonalne[211] do natê¿enia[121] pola[121] i cosinusa k±ta miêdzy[65] kierunkiem pola[121] a ¶rednic± dziel±c±[251] sekcje[142]. Przez[64] nawiniêcie[141] trzech[32] grup uzwojeñ[122] wtórnych[222] drugiej[221] harmonicznej[121] i szeregowe[241] po³±czenie[141] wyprostowanych[222] napiêæ mo¿na uzyskaæ magnetometr[141] pozbawiony[241] kierunkowo¶ci[121] i reaguj±cy[241] jedynie na[64] natê¿enie[141] pola[121], bez[62] wzglêdu na[64] obrót[141] w[66] p³aszczy¼nie[161] rdzenia. 
 809 405~Jungowski E.~O pionierach polskiej my¶li lotniczej~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~92~6
 810 W[66] czasie próby[121] prêdko¶ci[121] Bl` eriot[/][111] lec±c na[66] samolocie Bl` eriot[+] dwana¶cie[/] z[65] silnikiem Gnöme[/] piêædziesi±t koni mechanicznych[222], zapewniaj±cym[251] mu prêdko¶æ[141] osiemdziesi±t kilometrów na[64] godzinê, by³ pewien[211] pierwszego[221] miejsca[121]. Nagle zapali³[501] siê w[66] powietrzu[161] skapotowa³ podczas[62] przymusowego[221] l±dowania[121]. Wyrwa³[501] siê cudem z[62] p³omieni[122] nie odnosz±c obra¿eñ. 
 811 406~Jungowski E.~O pionierach polskiej my¶li lotniczej~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~99~12
 812 Model[111] wyrzucony[211] z[62] dachu[121] p³ywaj±cego[221] budynku[121] przelecia³ prawie[8] kilometr[141] z[65] prêdko¶ci± oko³o[8] czterdziestu[32] kilometrów na[64] godzinê, po[66] czym[46] osiad³ na[64] trzy[34] punkty[142] na[66] wodzie[161]  zdawa³o[501] siê, ¿e cel[111] zosta³[57] osi±gniêty[211]. Dziêki[63] subsydiom pañstwowym[232] Langley[/] przyst±pi³ do[62] budowy[121] statku[121] o[66] wiêkszych[262] rozmiarach z[65] piêcio-cylindrowym[251] silnikiem gwiazdowym[251] na[64] gazolinê, mocy[121] piêædziesi±t dwa konie[112] mechaniczne[212] i prêdko¶ci[121] obrotowej[221] dziewiêæset piêædziesi±t obrotów na[64] minutê. 
 813 407~Jungowski E.~O pionierach polskiej my¶li lotniczej~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~124~17
 814 Królowie zmieniali[501] siê, a Boratyni[/][111] ci±gn±³ z[65] ma³ymi przerwami dochody[142] z[62] mennic a¿ do[62] ¶mierci[121] w[66] tysi±c sze¶æset osiemdziesi±tym[261] drugim[261] roku[161]; pó¼niej robili to[44] jego[42] spadkobiercy[112] a¿ do[62] tysi±c sze¶æset osiemdziesi±tego[221] siódmego[221] roku[121]. Znaki T[/], L[/], B[/] znajduj±[501] siê na[66] monetach z³otych[262], srebrnych[262] i miedzianych[262], bitych[262] w[66] latach tysi±c sze¶æset piêædziesi±t osiem do[62] tysi±c sze¶æset osiemdziesi±t siedem. 
 815 408~Jungowski E.~O pionierach polskiej my¶li lotniczej~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~128~1
 816 Patriotyczno-wolno¶ciowe[212] tradycje[112] rodzinne[212] mia³y niew±tpliwie wp³yw[141] na[64] to[44], ¿e m³ody[211] Stefan[/] nie zosta³[57] oddany[211] do[62] szko³y[121] rosyjskiej[221], lecz umieszczony[211] w[66] zak³adzie naukowym[261] Ojca[121] Lev` eque[/] w[66] Auteuil[/] pod[65] Pary¿em[/]. W[66] Auteuil[/], które[211] sta³o[501] siê z[65] czasem[151] dzielnic± Pary¿a[/], zamieszkiwa³ Drzewiecki[/] w[66] pó¼niejszych[262] latach stale[8] a¿ do[62] zgonu we[66] w³asnej[261] posiad³o¶ci[161] przy[66] ulicy[161] Boileau[/]. 
 817 409~Jungowski E.~O pionierach polskiej my¶li lotniczej~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~215~17
 818 By³ to[41] niew±tpliwie jeden[211] z[62] tricków teatralnych[222], jakie[242] uprawiano w[66] tych[262] czasach. Pó¼niej, przez[64] pó³tora wieku[121] nic[44] nie s³ychaæ o[66] lataniu[161]. Po[66] wynalezieniu[161] balonu pierwszym[251] Polakiem, który[211] nim[45] lata³, ale jako[61] pasa¿er, by³ znany[211] nam ju¿ Jan[/] Potocki[/]. Potem znów pó³legendarne[212] postacie[112]. To[9] górala[121] o[66] nieustalonym[261] nazwisku[161], który[211] kilka[34] lat po¶wiêci³ na[64] obmy¶lenie[141] i zrobienie[141] skrzyde³, [&] 
 819 410~Jungowski E.~O pionierach polskiej my¶li lotniczej~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~225~11
 820 Zapa³[111] lotniczy[211] we[66] Lwowie[/][161] dosiêgn±³ nawet uczniów[142] tamtejszej[221] szko³y[121] rolniczej[221] w[66] osobach Aleksandra[/][121] Sokalskiego[/][121], Kazimierza[/][121] Baszniaka[/][121] i W³odzimierza[/][121] Semiu³y[/][121]; zbudowali oni w³asnymi si³ami samolot[141], który[211] wed³ug[62] opinii[121] ówczesnych[222] fachowców[122] powinien lataæ. O[66] próbach w[66] locie nie zachowa³y[501] siê wiadomo¶ci[112]. ["]Warszawski[/][211] Tygodnik[/][111] Ilustrowany[/][211]["] donosz±c o[66] tym[261] uczniowskim[261] sukcesie podawa³ [&] 
 821 411~Jungowski E.~O pionierach polskiej my¶li lotniczej~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1967~255~7dó³
 822 W[66] semestrze jesiennym[261] tematem wyk³adów by³ lot[111] pod[65] k±tem do[62] poziomu i stateczno¶æ[111] samolotów. W[66] lutym[161] tysi±c dziewiêæset dwunastego[221] roku[121] staraniem Zwi±zku[121] Nauczycielskiego[221] odbywa³y[501] siê wyk³ady[112] o[66] lotnictwie prowadzone[212] przez[64] in¿yniera[141] Witolda[/][141] Rumbowicza[/][141]. By³ to[41] cykl[111] sze¶ciu[32] wyk³adów o[66] nastêpuj±cej[261] tematyce[161]: historia lotnictwa[121], podstawowe[212] zasady[112] aerostatyki[121] i aerodynamiki[121] oraz budowa balonów, sterowców i samolotów. 
 823 412~Weinfeld S.~Jutro na Marsa~PZWS~1965~13~7
 824 Dzisiaj jeszcze wprawdzie istniej± i kursuj± parowozy[112], ale od[62] osiemdziesiêciu[32] z[65] gór± lat coraz bardziej rozpowszechniaj±[501] siê koleje[112] elektryczne[212]. Lokomotywa elektryczna jest tañsza w[66] u¿yciu[161], silniejsza i sprawniejsza. Mimo[64] to[44] koleje[112] nie s± ju¿ jedynym[251] ¶rodkiem tak zwanej[221] "komunikacji[121] masowej[221]", jak[9] to[41] by³o w[66] ubieg³ym[261] stuleciu[161]. Bardzo du¿±[241] rolê odgrywa obecnie transport[111] samochodowy[211] i lotniczy[211]. 
 825 413~Murza-Mucha P.~Cz³owiek i ¿elazo~Iskry~1967~41~10
 826 Zniszczenie[111] handlu[121], handel[111] niewolnikami, podboje[11] kolonialne[212], wymaza³y z[62] historii[121] przesz³o¶æ[141] Afryki[/][121] i dopiero teraz zaczynamy j± poznawaæ, jednocze¶nie z[65] zakoñczeniem ery[121] kolonializmu, kiedy nowe[212], afrykañskie[212] pañstwa[112] podejmuj± przerwan±[241] niæ[141] w³asnej[221] historii[121]. O[66] tym[46], jak[9] wygl±da³a technika[111] ¿elazna w[66] czasach afrykañskiej[221] epoki[121] ¿elaznej[221], mo¿na s±dziæ po[66] spotykanej[261] jeszcze do[+] niedawna technice[161] plemion murzyñskich[222] Afryki[/][121] dzisiejszej[221]. 
 827 414~Murza-Mucha P.~Cz³owiek i ¿elazo~Iskry~1967~44~19
 828 Bur³aci i Ka³mucy, potomkowie tych[222] ludów, znaj±[501] siê ¶wietnie na[66] obróbce[161] ¿elaza[121]. Ich[42] umiejêtno¶æ[111] zdobienia[121] ¿elaznych[222] przedmiotów srebrem za[65] pomoc± zgrzewania[121] cienkiej[221] p³ytki[121] srebrnej[221] z[65] rozgrzanym[251] przedmiotem, odpuszczanie[111] na[+] niebiesko i dalsza delikatna obróbka plastyczna jest wielk±[251] sztuk±. U[62] Tatarów[122] wytapianie[111] ¿elaza[121] odbywa³o[501] siê we[66] wg³êbieniu[161] ku¼ni[121] kowalskiej[221] o[66] ¶rednicy[161] oko³o[8] piêtna¶cie centymetrów. 
 829 415~Murza-Mucha P.~Cz³owiek i ¿elazo~Iskry~1967~51~23
 830 Chiñczycy maj± rzeczywi¶cie wspania³e[242] osi±gniêcia[142] w[66] dziedzinie[161] opanowania[121] metalu[121]. Pozostawali oni zawsze w[66] ¶cis³ych[262] stosunkach z[65] s±siadami, na[64] przyk³ad[141] z[62] obszaru indyjskiego[221], i maj± wiele[3] wspólnych[222] cech[122] i osi±gniêæ. ¦wiat[111] zachodni[211] otrzyma³ od[62] Chin[/], miêdzy[+] innymi jedwab[141], kompas[141], papier[141], porcelanê. Chiñczycy pierwsi otrzymali p³ynn±[241] surówkê i ¿eliwo[141] w[66] normalnym[261], powtarzalnym[261] procesie przemys³owym[261]. 
 831 416~Murza-Mucha P.~Cz³owiek i ¿elazo~Iskry~1967~149~16
 832 Wielkie[212] piece[112] pojawi³y[501] siê w[66] Wielkiej[/][261] Brytanii[/][161] bardzo wcze¶nie, gdzie¶ w[66] po³owie[161] czternastego[221] wieku[121], w[66] okrêgu[161] Sussex[/]. Kule[112] armatnie[212] z[62] surówki[121] ¿elaza[121] robiono ju¿ w[66] tych[262] okolicach w[66] tysi±c trzysta osiemdziesi±tym[261] ósmym[261] roku[161], a liczne[212] p³yty[112] nagrobkowe[212] na[66] cmentarzach ¶wiadcz±, ¿e w[66] tym[261] okresie produkcja lanego[221] ¿elaza[121], by³a[57] silnie rozwiniêta. 
 833 417~Murza-Mucha P.~Cz³owiek i ¿elazo~Iskry~1967~160~7
 834 Chocia¿ my¶l[111] wykorzystania[121] si³y[121] pary[121] wodnej[221] znana ju¿ by³a[57] w[66] staro¿ytno¶ci[161] (Heron[/]  drugi[211] wiek[111] przed[65] nasz±[251] er±, Archimedes[/]) i czêsto zjawia³a[501] siê w[66] ¶redniowieczu[161], pierwsze[241] urz±dzenie[141] przemys³owe[241] stosuj±ce[241] tê energiê zbudowano i opatentowano dopiero w[66] tysi±c sze¶æset dziewiêædziesi±tym[261] ósmym[261] roku[161] w[66] Anglii[/][161]. By³o to[41] urz±dzenie[111] do[62] pompowania[121] wody[121] z[62] kopalni[121] wêgla, [&] 
 835 418~Murza-Mucha P.~Cz³owiek i ¿elazo~Iskry~1967~169~8
 836 Problem[111] ten[211] w[66] pe³ni[161] zosta³[57] rozwi±zany[211] dopiero we[66] wspó³czesnej[261], nowoczesnej[261] nagrzewnicy[161] ostatnich[222] czasów, tak zwanej[261] nagrzewnicy[161] Schacka[/][121], która jest unowocze¶nieniem... pierwszych[222] rurowych[222] nagrzewnic metalowych[222] du[+] Faura[/][121]. Jest to[41] bardzo ciekawy[211] i typowy[211] dla[62] techniki[121] przyk³ad[111], jak[9] konstrukcja i dzia³anie[111] urz±dzeñ zale¿y od[62] aktualnego[221] stanu techniki[121]. 
 837 419~Banaszczyk E.~Karuzela pod gwiazdami~Iskry~1967~7~20
 838 Dzi¶ tego[221] rodzaju[121] przedsiêwziêcia[112] wygl±daj± niezwykle prymitywnie, lecz dla[62] naszego[221] protoplasty[121] by³ to[41] wyczyn[111] niezwykle ¶mia³y[211] i pionierski[211]. Wyczyn[111], który[241] w[66] pewnym[261] sensie mo¿na nazwaæ prze³omowym[251], rozpocz±³ bowiem okres[141] marzenia[121] o[66] lataniu[161]. Marzenie[111] to[211] zjawia[501] siê wraz z[65] pierwszymi rozumnymi my¶lami i pierwszym[251] rozczarowaniem: pewnego[221] dnia cz³owiek[111] zrozumia³, ¿e sam[211], o[66] w³asnych[262] si³ach, nie mo¿e[5] oderwaæ[501] siê od[62] ziemi[121]. 
 839 420~Banaszczyk E.~Karuzela pod gwiazdami~Iskry~1967~57~10
 840 Stolica pozna³a nowy[241] wynalazek[141], lecz prowincjê, zw³aszcza wsie[142] zaskoczy³ on ca³kowicie. Balon[111] wywiera³ nie mniejsze[241] wra¿enie[141] ni¿[9] wspó³czesne[212] nam "lataj±ce[212] talerze[112]", a poniewa¿ nie by³ z³udzeniem, lecz rzeczywisto¶ci±, mo¿na sobie[43] wyobraziæ przera¿enie[141] tych[22], którzy go[44] pierwszy[241] raz[141] ujrzeli. Przyjemno¶æ[141] tego[221] rodzaju[121] prze¿yli mieszkañcy wsi[121] Ganzes[/], po³o¿onej[221] pod[65] Pary¿em[/], gdzie wyl±dowa³ pierwszy[211] balon[111] Montgolfiera[/][121] bez[62] za³ogi[121]. 
 841 421~Banaszczyk E.~Karuzela pod gwiazdami~Iskry~1967~72~23
 842 Jak[9] ju¿ mówili¶my w[66] Polsce[/][161] rozpoczêto "balonowe[242] poczynania[142]" w[66] Krakowie[/], ale pierwszy[211] polski[211] balon[111] uniós³[501] siê w[64] powietrze[141] w[66] Warszawie[/][161]. By³o to[41] dwunastego[221] lutego tysi±c siedemset osiemdziesi±tego[221] czwartego[221] roku[121]. Na[66] tarasie[161] zamkowym[261], tu¿ nad[65] Wis³±[/] pojawi³o[501] siê wtedy liczne[211] grono[111] ludzi[122] z[65] królem Stanis³awem[/] i jego[42] nadwornym[251] chemikiem Janem[/] Okraszewskim[/][151] na[66] czele[161]. 
 843 422~Banaszczyk E.~Karuzela pod gwiazdami~Iskry~1967~80~2
 844 Si³ê no¶n±[241] zapewnia³ mu gaz[111] w[66] pow³oce[161] o[66] kszta³cie cygara[121], napêd[141]  silnik[111] parowy[211] obracaj±cy[211] ¶mig³a[142]. Giffard[/] przelecia³ na[66] nim[46] w[64] bezwietrzn±[241] pogodê pewn±[241] niewielk±[241] odleg³o¶æ[141] z[65] szybko¶ci±... jedenastu[32] kilometrów na[64] godzinê. Lecia³ po[66] linii[161] prostej[261]. Jego[42] sterowiec[111] nie móg³ jeszcze dokonywaæ zakrêtów, a przecie¿ o[64] to[44] w³a¶nie chodzi³o. 
 845 423~Banaszczyk E.~Karuzela pod gwiazdami~Iskry~1967~107~7
 846 Wreszcie maszynê Maxima[/][121] poddano próbie[131]. By³o to[41] w[66] roku[161] tysi±c osiemset dziewiêædziesi±tym[261] zwartym[261]. Samolot[111] z[65] silnikami o[66] ³±cznej[261] mocy[161] ju¿ stu[32] osiemdziesiêciu[32] koni ustawiono na[66] specjalnych[262] szynach startowych[262]. Za[65] sterami zasiad³ specjalnie sprowadzony[211] z[62] Pary¿a[/] automobilista de[+] Lamb` ere[/]. Pocz±tkowo samolot[111] podskakiwa³ na[66] szynach, a gdy wreszcie Lamb` ere[/] w³±czy³ pe³ny[241] gaz[111], oderwa³[501] siê od[62] szyn, [&] 
 847 424~Banaszczyk E.~Karuzela pod gwiazdami~Iskry~1967~208~4
 848 Ostatnio wystawiono we[66] Francji[/][161], w[66] miejscu[161] urodzin ¶wietnej[221] francuskiej[221] lotniczki[121], Maryse[/] Hilsz[/], piêkny[241] pomnik[141] na[64] jej[42] cze¶æ[141]. W[66] Anglii[/][161] zbudowano miêdzy[+] innymi pomnik[141] pierwszych[222] zdobywców[122] Alantyku[/][121], Alcocka[/][121] i Browna[/][121], a ostatnio og³oszono projekt[141] na[64] budowê pomnika wielkich[222] transatlantyckich[222] przelotów sterowca R-trzydzie¶ci-cztery[/] w[66] roku[161] tysi±c dziewiêæset dziewiêtnastym[261]. 
 849 425~Szolginia W.~Budujemy nowy dom~Iskry~1967~6~3
 850 Czy  maj±c na[66] uwadze[161] ogromny[241] postêp[141] w[66] ró¿nych[262] dziedzinach techniki[121]  równie¿ i w[66] budownictwie stosuje siê[41] jakie¶[242] nowe[242] konstrukcje[142], nowe[242] materia³y[142] budowlane[242] i nowe[242] metody[142] wznoszenia[121] budynków? Jednym[251] s³owem: co[41] nowego[221] we[66] wspó³czesnym[261] budownictwie w[66] porównaniu[161] z[65] budownictwem tradycyjnym[251], jakie[212] s± jego[42] najcharakterystyczniejsze[212] cechy[112] i ku[63] czemu[43] ono d±¿y? 
 851 426~Szolginia W.~Budujemy nowy dom~Iskry~1967~36~28
 852 Szk³o[111] zawojowa³o wspó³czesne[241] budownictwo[141], zyskuj±c ogromne[241] zastosowanie[141] przede[+] wszystkim w[66] ¶cianach os³onowych[262]. Oczywi¶cie nie tylko w[66] charakterze tradycyjnego[221] wype³niania[121] okien, ale równie¿ jako[61] tworzywo[111] ca³ych[222] ¶cian. Zreszt± w[66] odniesieniu[161] do[62] szeregu[121] typów ¶cian os³onowych[222] trudno mówiæ o[66] jakich¶[262] ¶ci¶le okre¶lonych[262] oknach  nierzadko bowiem ca³a ¶ciana stanowi[5] jedno[241] olbrzymie[241] okno[141]. 
 853 427~Szolginia W.~Budujemy nowy dom~Iskry~1967~83~9
 854 Szk³o[111] piankowe[211] jest idealnym[251] materia³em ochronnym[251] dla[62] salowych[222] czê¶ci[122] konstrukcji[121] budynku[121], ³±cz±c[501] siê równie¿ doskonale z[65] zaprawami budowlanymi. Du¿±[251] zalet± jest tak¿e ³atwo¶æ[111] jego[42] obróbki[121]  mo¿na je[44] bez[62] trudu pi³owaæ, ci±æ, ciosaæ, wierciæ w[66] nim[46] otwory[142], wbijaæ w[64] nie[44] gwo¼dzie[142] i wkrêcaæ ¶ruby[142]. 
 855 428~Szolginia W.~Budujemy nowy dom~Iskry~1967~84~2
 856 I jeszcze jedna[211] pianka budowlana, tym[251] razem[151] aluminiowa. Spienione[211] aluminium[111], produkowane[211] z[62] ró¿nych[222] stopów tego[221] metalu[121], odznacza[501] siê gêsto¶ci± dwa[34] do[62] o¶miu[32] razy[122] mniejsz±[251] ni¿[9] aluminium[111] "normalne[211]". Porowata pianka aluminiowa uzyskiwana w[66] efekcie specjalnego[221] procesu odlewniczego[221] odznacza[501] siê niezwyk³±[251] lekko¶ci±, a dziêki[63] wielkiej[231] ilo¶ci[131] zawartych[222] w[66] niej[46] zamkniêtych[222] pêcherzyków powietrza[121] stanowi[5] ¶wietny[241] materia³[141] izolacyjny[241]. 
 857 429~Szolginia W.~Budujemy nowy dom~Iskry~1967~86~22
 858 Odnosi[501] siê to[41] równie¿ do[62] budownictwa[121] polskiego[221], w[66] którym[261] ów[211] postulat[111] jest[57] konsekwentnie realizowany[211]. W[66] zwi±zku[161] z[65] tym[45] w[66] naszym[261] budownictwie od[+] dawna ju¿ stosowane[212] s±[57] niemal wszystkie[212] lekkie[212] materia³y[112], które[242] scharakteryzowa³em w[66] niniejszym[261] rozdziale. Niemal, bo na[64] przyk³ad[141] spienione[211] aluminium[111] do[2] chwili[121] pisania[121] tych[222] s³ów jeszcze nie by³o[57] u[62] nas[42] produkowane[211]. 
 859 430~Szolginia W.~Budujemy nowy dom~Iskry~1967~97~430
 860 Liny[112] s±[57] mocno napiête[212] i usztywnione[212] za[65] pomoc± pionowych[222] dr±¿ków umieszczonych[222] miêdzy[65] linami górnymi i dolnymi w[66] ka¿dej[261] parze[161]. Taki[211] uk³ad[111] ca³kowicie eliminuje drgania[142] konstrukcji[121]. Wszystkie[212] liny[112] maj± jednakow±[241] d³ugo¶æ[141] i zaopatrzone[212] s±[57] w[64] identyczne[242] urz±dzenia[142] mocuj±ce[242]. Pokrycia[142] dachu[121] sali[121] tworz± arkusze[112] lekkiego[221] metalu[121] maj±ce[212] nieznaczny[241] spadek[141] do[62] ¶rodka. 
 861 431~Szolginia W.~Budujemy nowy dom~Iskry~1967~131~9
 862 Do[62] napiêcia[121] pow³oki[121] wystarczy zwiêkszenie[111] ci¶nienia[121] powietrza[121] we[66] wnêtrzu[161] hali[121] o[64] zaledwie osiem[34] tysiêcznych[122] atmosfery[121] w[66] stosunku[161] do[62] normalnego[221] ci¶nienia[121] atmosferycznego[221]. Jednak z[62] praktycznego[221] punktu widzenia[121] (uwzglêdnienie[111] zmiennych[222] warunków atmosferycznych[222], na[64] przyk³ad[141] ci¶nienia[121] wiatru, obci±¿enia[121] ¶niegiem) w[66] opisanej[261] hali[161] zaprojektowano nieco wiêksze[241] sprê¿enie[141] powietrza[121], a mianowicie o[64] oko³o[8] jedn±[241] setn±[141] atmosfery[121]. 
 863 432~Szolginia W.~Budujemy nowy dom~Iskry~1967~215~3
 864 W[66] porze[161] zimowej[261] podobnie niszczycielsk±[241] rolê spe³nia woda zamarzaj±ca w[66] rysach i szczelinach tynku[121] lub ok³adzin[122]. Marzn±c powiêksza ona, jak[9] wiadomo, swoj±[241] objêto¶æ[141], a rozszerzaj±c[501] siê w[64] ten[241] sposób[141]  rozsadza tê warstwê fasady[121]. Zewnêtrzne[212] powierzchnie[112] ¶cian niszczone[212] s±[57] równie¿ powa¿nie przez[64] zawarte[242] w[66] zanieczyszczonym[261] powietrzu[161] miejskim[261] ró¿ne[242] zwi±zki[142] chemiczne[242], [&] 
 865 433~Szolginia W.~Budujemy nowy dom~Iskry~1967~226~8
 866 Na[66] marginesie wykorzystania[121] telewizji[121] do[62] potrzeb budownictwa[121] ma³a refleksja: pod[65] nadzorem czujnego[221] oka[121] kamery[121] telewizyjnej[221] jakiekolwiek[211] "ulgowe[211]" traktowanie[111] pracy[121] na[66] budowie[161] jest[57] raczej utrudnione[211]. Kolej[111] na[64] maszyny[142] licz±ce[242]. Tak, nowoczesne[211] budownictwo[111] wprzêg³o[5] do[62] swojej[221] s³u¿by[121] równie¿ mózgi[142] elektronowe[242]. Proces[111] dyspozytorskiego[221] kierowania[121] pracami na[66] wielkiej[261] budowie[161] sk³ada[501] siê bowiem miêdzy[+] innymi równie¿ z[62] opracowywania[121] tak zwanych[222] operatywnych[222] harmonogramów wykonawczych[222], [&] 
 867 434~Szolginia W.~Budujemy nowy dom~Iskry~1967~28~14
 868 Mimo[62] takiej[221] "niekompletno¶ci[121]" model[111] nale¿ycie spe³nia swoje[241] zadanie[141], daj±c przejrzysty[241] i czytelny[241] obraz[141] wnêtrz obiektu oraz rozmieszczonych[222] w[66] nich[46] urz±dzeñ technicznych[222]. Model[111] projektu techniczno-roboczego[221] opracowywany[211] jest[57] przez[64] wieloosobowy[241] zespó³[141] projektantów[122], w[64] którego[221] sk³ad[141] wchodz± in¿ynierowie technolodzy, mechanicy, energetycy, instalatorzy, architekci, konstruktorzy budowlani[212]  i w[64] miarê potrzeby[121]  inni fachowcy z[62] ró¿nych[222] dziedzin techniki[121]. 
 869 435~£aciak T.~Zostanê górnikiem~PZWS~1963~18~6
 870 Powstaje w[64] ten[241] sposób[141] tak zwana odkrywka. Olbrzymie[212] czerpaki[112] kopi±[5] ziemiê lub siarkê, przenosz± i zsypuj± za[65] pomoc± szerokich[222] i d³ugich[222] przeno¶ników ta¶mowych[222] wprost do[62] wagonów kolejowych[222]. W[64] ten[241] sposób[141] urobiony[211] i wydobyty[211] wêgiel[111] odstawiany[211] jest[57] b±d¼[9] do[62] pobliskiej[221] elektrowni[121], b±d¼[9] do[62] zak³adów chemicznej[221] przeróbki[121]. Podobnie dzieje[501] siê z[65] siark±, która odstawiana jest[57] do[62] specjalnych[222] oczyszczalni[122], a st±d do[62] zak³adów chemicznych[222]. 
 871 436~Sosnowski T.~Zostanê w³ókniarzem~PZWS~1963~13~1
 872 Bardzo odleg³e[212] to[41] czasy[112], kiedy cz³owiek[111] zacz±³ wyrabiaæ przêdzê, u¿ywaj±c do[62] tego[221] celu[121] k±dzieli[121] i wrzeciona[121]. K±dziel[111] przymocowa³ do[62] dr±¿ka[121] osadzonego[221] w[66] otworze deski[121], lew±[251] rêk± wyci±ga³ z[62] niej[42] w³ókienka[142], lekko skrêca³ je[44] w[64] nitkê i przymocowywa³ do[62] wrzeciona[121]. Praw±[251] rêk± wprowadza³ wrzeciono[141] w[64] szybki[241] ruch[141] obrotowy[241]. Wyci±gniêta niæ[111] skrêca³a[501] siê dalej, tworz±c przêdzê, która nawija³a[501] siê na[64] wrzeciono[141]. 
 873 437~Sosnowski T.~Zostanê w³ókniarzem~PZWS~1963~63~2
 874 Stopieñ[111] zu¿ycia[121] sprzêtu by³ bardzo znaczny[211], a maszyny[112] przestarza³e[212], wystarcza³o tylko daty[142] produkcji[121] odczytaæ poszczególnych[222] maszyn, starszych[222] w[66] wielu[36] wypadkach od[62] najstarszych[222] robotników[122], wystarczy³o obejrzeæ zimne[242], nie wentylowane[242] hale[142], a nawet tylko same[242] fabryki[142], nieprzyjemne[242] gmachy[142], aby[9] przekonaæ[501] siê, jak[9] ma³o dbano przed[65] wojn± o[64] warunki[142] pracy[121] robotników[122]. 
 875 438~Weinfeld S.~Zostanê pracownikiem telekomunikacji~PZWS~1963~7~12
 876 Pierwsze[212] próby[112] przesy³ania[121] znaków przy[66] pomocy[161] elektryczno¶ci[121] robione[212] by³y[57] jeszcze w[66] koñcu[161] wieku[121] osiemnastego[221]. Kilkudziesiêciu[32] wynalazców[122] mêczy³o[501] siê nad[65] tym[45] do[62] czasu, gdy Samuelowi[/][131] Morse[/]  malarzowi z[62] zawodu  przyszed³ do[62] g³owy[121] pomys³[111] skonstruowania[121] oryginalnego[221] telegrafu elektrycznego[221]. Ani przyrz±d[111], ani pierwszy[211] zastosowany[211] przez[64] Morse'a[/][141] alfabet[111] nie by³y[5] bynajmniej podobne[212] do[62] dzisiejszej[221] postaci[121] "telegrafu Morse'a[/][121]". 
 877 439~Weinfeld S.~Zostanê pracownikiem telekomunikacji~PZWS~1963~64~9
 878 Trudno zapewne znale¼æ dwóch[34] ludzi[142] zupe³nie takich[242] samych[242], posiadaj±cych[242] jednakowe[241] usposobienie[141], jednakowe[242] cechy[142] charakteru, jednakowe[242] uzdolnienia[142] i warunki[142] fizyczne[242]. Tym[9] bardziej nie mo¿na dobraæ wiêkszej[221] liczby[121] ludzi[122]  zatrudnionych[222] w[66] jednym[261] przedsiêbiorstwie lub fabryce[161]  odpowiadaj±cych[222] dok³adnie pewnym[232] ¶ci¶le okre¶lonym[232] warunkom tak, jak[9] na[64] przyk³ad[141] jednakowym[232] warunkom odpowiadaj± jednakowe[212] ¶rubki[112]. 
 879 440~Konarska J.~Zostanê pracownikiem s³u¿by zdrowia~PZWS~1965~61~6
 880 S³uchacze przerabiaj± miêdzy[+] innymi materia³[141] z[62] zakresu przedmiotów zawodowych[222], takich[222] jak[9]: anatomia i fizjologia, chemia, rysunek[111] zawodowy[211] i modelarstwo[111], ortodoncja (dzia³[111] medycyny zajmuj±cy[+] siê[211] leczeniem wad zgryzu); ortopedia zêbów (dzia³[111] chirurgii[121] zajmuj±cy[+] siê[211] sta³ymi odkszta³ceniami zêbów i jamy[121] ustnej[221]), materia³oznawstwo[111], technika[111] dentystyczna. 
 881 441~Konarska J.~Zostanê pracownikiem s³u¿by zdrowia~PZWS~1965~66{?}~4{?}
 882 W[66] karcie[161] zdrowia[121] zapisuje siê[41] te¿ przebyte[242] przez[64] dziecko[141] choroby[142]. Higienistka opiekuje[501] siê stale[8] dzieæmi, kontroluje ich[42] czysto¶æ[141], uczy podstawowych[222] pojêæ higieny[121], przyzwyczaja do[62] stosowania[121] jej[42] zasad[122] w[66] ¿yciu[161] codziennym[261]. W[66] razie d³u¿szej[221] nieobecno¶ci[121] dziecka w[66] szkole[161] interesuje[501] siê jej[42] przyczyn±. Dopilnowuje, aby[9] dzieci[112] leczy³y zêby[142]. 
 883 442~Mi³obêdzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~198~7
 884 Centralna ta ¶wi±tynia rz±dzi³a[501] siê niespotykanymi dotychczas zasadami kompozycyjnymi. Barokowej[231] jednorodno¶ci[131] przeciwstawiono tu autonomiczne[241] wydzielenie[141] sk³adników (wielki[211] walec[111] z[65] kopu³±, jak[9] i jego[42] forma powtórzona w[66] zwieñczeniu[161] rozwi±zanym[261] jako monopteros[111]  okr±g³a ¶wi±tynia antyczna  same[212] mog± stanowiæ zamkniêt±[241] kompozycjê) dotychczasow±[241] hierarchiê sk³adników zast±pi³a równo¶æ[111], przejawiaj±ca[+] siê w[66] swobodnym[261] zestawieniu[161] b±d¼[9] we[66] wzajemnym[261] jakby "przebijaniu[161]" wielkiego[221] walca przez[64] bloki[142] aneksów; [&] 
 885 443~Zieliñski Z.~Zostanê hutnikiem~PZWS~1964~61~3
 886 Wprawdzie w[66] hutnictwie wprowadza siê[41] systematycznie wiele[34] udogodnieñ u³atwiaj±cych[222] pracê i czyni±cych[222] j± bezpieczn±[251], to[9] jednak troska o[64] w³asne[241] zdrowie[141] powinna zawsze towarzyszyæ hutnikowi. Higiena, której[221] naucza siê[41] w[66] zasadniczej[261] szkole[161] hutniczej[261], daje hutnikowi podstawowe[242] wiadomo¶ci[142], jak[9] troszczyæ[501] siê o[64] w³asne[241] zdrowie[141] i jak[9] je[44] chroniæ. 
 887 444~Fotyma Cz.~Zapory wodne i hydroelektrociep³ownie~PZWS~1964~57~6
 888 Zapory[112] ciê¿kie[212], jak[9] wskazuje sama nazwa, maj± taki[241] wielki[241] ciê¿ar[141], ¿e w³a¶nie dziêki[63] temu[43] ciê¿arowi opieraj±[501] siê parciu[131] spiêtrzonej[221] wody[121]. Zapory[112] lekkie[212] opieraj±[501] siê parciu[131] spiêtrzonej[221] wody[121] dziêki[63] wytrzyma³o¶ci[131] u¿ytych[222] do[62] ich[42] budowy[121] materia³ów, g³ównie ¿elbetu, oraz dziêki[63] nadaniu[131] im[43] odpowiednich[222] kszta³tów. Zapory[142], zarówno ciê¿kie[242], jak[9] i lekkie[242], buduje siê[41] w[66] najwê¿szych[262] miejscach dolin rzecznych[222], zwanych[222] niekiedy gard³ami. 
 889 445~Fotyma Cz.~Zapory wodne i hydroelektrociep³ownie~PZWS~1964~150~27
 890 Charakterystyczn±[251] dla[62] pracy[121] hydroelektrowni[121] jest stosunkowo niewielka ilo¶æ[111] personelu[121] koniecznego[221] do[62] ca³kowitej[221] jej[42] obs³ugi[121]. O[+] ile w[66] elektrowniach cieplnych[262] liczba personelu[121] szybko ro¶nie wraz ze[65] wzrostem zainstalowanej[221] mocy[121], o[+] tyle w[66] hydroelektrowniach wzrost[111] ten[211] jest na[+] ogó³ bardzo powolny[211]. Na[66] rysunku[161] mamy[5] dwa[34] charakterystyczne[242] wykresy[142]: przedstawiaj±cy[241] zale¿no¶æ[141] liczby[121] personelu[121] hydroelektrowni[121] od[62] zainstalowanej[221] mocy[121],  tê sam±[241] zale¿no¶æ[141] dla[62] elektrowni[121] cieplnej[221]. 
 891 446~Kozak W.~Radioamatorstwo w szkole~PZWS~1967~29~23
 892 Henryk[/] Hertz[/] za[65] pomoc± urz±dzenia[121] zwanego[221] wibratorem, które[211] sk³ada³o[501] siê z[62] cewki[121] indukcyjnej[221] zaopatrzonej[221] w[64] dwa[34] prêty[142], zakoñczone[242] odpowiednimi kulkami, uzyskiwa³ wy³adowanie[141] elektryczne[241] bêd±ce[241] ¼ród³em promieni[122] elektromagnetycznych[222]. Do[62] wykrywania[121] promieni[122] Hertz[/] zastosowa³ tak zwany[241] rezonator[141]. By³ to[41] niezmiernie prosty[211] przyrz±d[111], sk³adaj±cy[+] siê[211] z[62] przewodnika[121] w[66] kszta³cie pier¶cienia przeciêtego[221] i zaopatrzonego[221] na[66] koñcach w[64] kuleczki[142]. 
 893 447~Kozak W.~Radioamatorstwo w szkole~PZWS~1967~30~4
 894 Udane[212] eksperymenty[112] Henryka[/][121] Hertza[/][121] zwracaj± uwagê wielu[32] czo³owych[222] fizyków[122] owych[222] czasów. To[41], co[41] by³o w±tpliwe[211] w[66] teorii[161] Maxwella[/][121], sta³o[501] siê niezaprzeczalne[211] w[66] do¶wiadczeniach Hertza[/][121]. Do[62] odkrycia[121] radia[121] tylko jeden[211] krok[111]. Kto wska¿e praktyczne[241] zastosowanie[141] nowego[221] odkrycia[121], Henryk[/] Hertz[/] bowiem tego[42] nie dostrzega. Podobnie patrzy na[64] to[241] zagadnienie[141] inny[211] wielki[211] odkrywca  Miko³aj[/] Tesla[/][111]. 
 895 448~Kozak W.~Radioamatorstwo w szkole~PZWS~1967~68~6
 896 D³ugo¶ci± fali[121] radiowej[221] nazywamy odleg³o¶æ[141], któr±[241] osi±ga ona w[66] czasie jednego[221] okresu. Oczywi¶cie im[9] wiêksza bêdzie czêstotliwo¶æ[111] pr±du w[66] antenie[161], tym[9] wiêksza bêdzie ilo¶æ[111] fal wypromieniowanych[222] z[62] anteny[121] w[66] ci±gu[161] jednej[221] sekundy[121] i oczywi¶cie tym[9] krótsza bêdzie ich[42] d³ugo¶æ[111]. Zale¿no¶ci[142] te[242] mo¿emy wyraziæ prostym[251] wzorem matematycznym[251]: [&] 
 897 449~Kozak W.~Radioamatorstwo w szkole~PZWS~1967~176~6
 898 Do[62] najbardziej rozpowszechnionych[222] w[66] radiotechnice[161] prostowników[122] nale¿y zaliczyæ prostowniki[142] lampowe[242] (ostatnio czêsto stosuje siê[41] prostowniki[142] stykowe[242]: selenowe[242], lub diody[142] germanowe[242]). Zadaniem prostowników lampowych[222], stosowanych[222] w[66] aparatach radiowych[262], jest dostarczanie[111] sta³ego[221] pr±du anodowego[221] o[66] napiêciu[161] oko³o[8] dwustu[32] piêædziesiêciu[32] wolt[122]. Najprostszym[251] urz±dzeniem tego[221] typu jest prostownik[111] pó³okresowy[211] przedstawiony[211] na[66] schemacie tablicy[121] dwa. 
 899 450~Kozak W.~Radioamatorstwo w szkole~PZWS~1967~201~8
 900 Radioamator przystêpuj±c do[62] budowy[121] lampowego[221] odbiornika lub wzmacniacza powinien poznaæ uk³ad[141] nó¿ek na[66] cokole[161] danej[22] lampy[121]. Jak[9] wiemy, poszczególne[212] elektrony[112] znajduj±ce[+] siê[212] wewn±trz[62] bañki[121] lampy[121] ³±cz±[501] siê z[65] pozosta³ymi czê¶ciami uk³adu odbiornika za[65] po¶rednictwem nó¿ek na[66] jej[42] cokole[161] oraz kontaktów w[66] podstawce[161]. Wraz z[65] rozwojem konstrukcji[121] lamp zmieniono równie¿ ich[42] coko³y[142]. 
 901 451~Kozak W.~Radioamatorstwo w szkole~PZWS~1967~213~10
 902 Detekcja sygna³ów radiowych[222] odbywa[501] siê w[66] pierwszym[261] cz³onie (lewa trioda), którego[221] katoda jest[57] po³±czona z[65] mas±. Na[66] oporniku[161] [~] w³±czonym[261] w[64] obwód[141] anodowy[241] tej[221] lampy[121], wydziela siê[41] z[62] pulsuj±cego[221] pr±du anodowego[221] sk³adow±[251] zmienn±[151] i doprowadza za[65] pomoc± kondensatora [~] (sprzêgaj±cego[221]) do[62] koñcówki[121] górnej[221] potencjometru. Suwak[111] potencjometru umo¿liwia regulacjê wzmocnienia[121] [&] 
 903 452~Kozak W.~Radioamatorstwo w szkole~PZWS~1967~222~32
 904 Oporno¶æ[111] cewki[121] zazwyczaj wynosi od[62] kilku[32] do[62] kilkunastu[32] omów[122] (cztery[31] do[62] piêtnastu[32] omów[122]), za¶ opór[111] obci±¿enia[121] lampy[121]  kilka[34] kiloomów[122]. Konieczne[211] jest wiêc zamontowanie[111] odpowiedniego[221] transformatora (ma³ej[221] czêstotliwo¶ci[121]), zwanego[221] g³o¶nikowym[251]. Przek³adnia transformatora ma obni¿aæ napiêcie[141], a zatem stosunek[111] jej[42] wynosi przeciêtnie dwadzie¶cia[34] piêæ[34] do[62] jednego[221], a nawet czterdzie¶ci[34] do[62] jednego[221]. 
 905 453~Kozak W.~Radioamatorstwo w szkole~PZWS~1967~305~10
 906 Ze[62] wzglêdu na[64] niebezpieczeñstwo[141] przegrzania[121] tranzystora w[66] czasie lutowania[121] wyprowadzeñ (koñcówek) wskazane[211] jest[57] zastosowanie[111] zacisków umo¿liwiaj±cych[222] wk³adanie[141] na[64] wcisk[141] koñcówek bazy[121], emitera[121] i kolektora[121]. Zaciski[112] takie[212] mog± byæ[57] wykonane[212] z[62] blaszki[121] od[62] puszek[122]. W[66] dwóch[36] blaszkach (zaciskach) wykonuje siê[41] otwory[142] (uszka[142]) s³u¿±ce[242] do[62] za³o¿enia[121] ich[42] pod[64] nakrêtki[142] gniazdek radiowych[222] lub zatrzaski[142] krawieckie[242]. 
 907 454~Weinfeld S.~Halo, tu ziemia!~PZWS~1965~41~5
 908 Jednak i dzisiejszy[211] "ma³y[211]" odbiornik[111] jest prawdziwym[251] olbrzymem w[66] porównaniu[161] ze[65] specjalnymi odbiornikami radiowymi, przeznaczonymi oczywi¶cie nie do[62] odbioru muzyki[121] tanecznej[221], lecz stanowi±cymi czê¶æ[141] urz±dzeñ na[64] przyk³ad[141] sztucznego[221] satelity[121] Ziemi[121]. Takie[211] maleñstwo[111] posiada wymiary[142] mniej wiêcej trzech[32] kostek[122] cukru. Ju¿ teraz uczeni[112] pracuj± nad[65] skonstruowaniem urz±dzeñ radiowych[222] jeszcze mniejszych[222]  takich[222], ¿e odbiornik[111] móg³by siê przypuszczalnie pomie¶ciæ[501] w[66] pestce[161] od[62] wi¶ni[121]. 
 909 455~Dobiecki A.~E-7~PZWS~1966~10~9
 910 W[66] Polsce[/][161] mamy[5] wiele[34] elektrociep³owni[122], które[212] codziennie potrzebuj± kilkadziesi±t[34] wagonów wêgla. Czy op³aci[501] siê woziæ ten[241] wêgiel[141] ze[62] ¦l±ska[/][121] samochodami? Nad[65] Narwi±[/][151] ko³o[62] Pu³tuska[/][121] s± wielkie[212] kopalnie[112] ¿wiru, potrzebnego[221] do[62] budowy[121] w[66] Warszawie[/][161]. W[66] Pu³tusku[/][161] nie[+] ma kolei[121], jest szosa i jest sp³awna rzeka. Czym[45] przewozi siê[41] ¿wir[141] do[62] Warszawy[/][121]? 
 911 456~Dobiecki A.~E-7~PZWS~1966~33~1
 912 Beton[111]  mówi±c w[66] wielkim[261] uproszczeniu[161]  to[41]: cement[111] plus[8] kruszywo[111] (piasek[111], ¿wir[111] i tym[232] podobne[212]) plus[8] woda. Ale je¿eli po[66] przeprowadzeniu[161] odpowiednich[222] badañ stwierdzimy na[64] przyk³ad[141], ¿e grunt[111], na[66] którym[261] zamierzamy zbudowaæ drogê, nadaje[501] siê jako[61] kruszywo[111] do[62] betonu, to[9] wystarczy tylko dowie¼æ cement[141] i wodê, odpowiednio je[44] z[65] gruntem wymieszaæ, uformowaæ, poczekaæ, a¿ stwardnieje, i mamy[5] podbudowê betonow±[241], zrobion±[241] szybciej i taniej[8]. 
 913 457~Mi³obêdzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~212~4
 914 Wiejskim[232] pa³acom-willom, bêd±cym[232] z[62] zasady[121] o¶rodkami maj±tków ziemskich[222], towarzyszy³y na[+] ogó³ inne[212] budowle[112] o[66] przeznaczeniu[161] mieszkalnym[261], administracyjnym[261] czy gospodarczym[261]. W[66] wielkich[262] maj±tkach, nale¿±cych[262] do[62] najzamo¿niejszego[221] "o¶wieconego[221]" ziemiañstwa[121] racjonalnie prowadzonych[262] i uprzemys³owionych[262] zgodnie z[65] nowymi zasadami ekonomicznymi, zabudowania[142] folwarczne[242] grupowano zwykle w[64] odrêbny[241] zespó³[141], tworz±c nawet autonomiczne[242] kompozycje[142] przestrzenne[242], o[66] starannie pod[65] wzglêdem architektonicznym[251] opracowanych[262] sk³adnikach. 
 915 458~Ko³akowski J.~Jak powsta³y i pracuj± maszyny~PZWS~1966~80~2
 916 Wspomniano ju¿ wcze¶niej, i¿ James[/] Watt[/] skonstruowa³ jako[61] jeden[211] z[62] pierwszych[222] maszynê parow±[241], maj±c±[241] znaczenie[141] praktyczne[241], której[221] konstrukcja, wraz z[65] rosyjsk±[251] maszyn± Po³zunowa[/][121], da³a pocz±tek[141] rozwojowi[131] maszyn parowych[222]. Szybki[211] w[66] tym[261] czasie rozwój[111] przemys³u, szczególnie tkackiego[221], potrzebuj±cego[221] maszyn napêdowych[222] o[66] coraz wiêkszej[261] mocy[161], przyczyni³[501] siê do[62] równie[8] szybkiego[221] postêpu w[66] technice[161] konstrukcji[121] maszyn parowych[222] o[66] coraz to[8] wiêkszej[261] sprawno¶ci[161] i mocy[161]. 
 917 459~Pawlak Z.~Maszyna i jêzyk~PWN~1964~89~12
 918 Ca³y[241] samochód[141] mo¿emy przedstawiæ w[66] postaci[161] drzewa[121], wykazuj±c zale¿no¶ci[142] miêdzy[65] jego[42] czê¶ciami. Mo¿emy zastosowaæ to[241] samo[241] rozumowanie[141], które[241] przeprowadzili¶my na[64] przyk³ad[141] przy[66] opisie dorzecza[121] i wypisaæ wszystkie[242] czê¶ci[142] samochodu wed³ug[62] jednego[221] z[62] podanych[222] wzorów. Do[62] ka¿dej[221] czê¶ci[121] mo¿e[5] byæ[57] do³±czony[211] opis[111] jej[42] w³asno¶ci[122] czy dzia³ania[121]. Ca³o¶æ[111] tworzy wtedy instrukcjê, czy te¿ opis[141] budowy[121] samochodu. 
 919 460~Leszczyñski S.~Technika w s³u¿bie wielkiej chemii~PZWS~1966~148~13
 920 Poniewa¿ przewodnictwo[111] cieplne[211] obydwu[32] gazów jest ró¿ne[211], odprowadzenie[111] ciep³a[121] od[62] drucików odbywa[501] siê w[66] obydwóch[36] gazach z[65] ró¿n±[251] szybko¶ci±, temperatura drucików i tym[251] samym[45] ich[42] opór[111] elektryczny[211] te¿ s± ró¿ne[212]. Galwanometr[111] ró¿nicowy[211] wskazuje ró¿nicê oporu drucików zale¿n±[241] od[62] sk³adu chemicznego[221] badanego[221] gazu. 
 921 461~zbiorowa~Fantazja i rzeczywisto¶æ~Iskry~1963~21~4
 922 Z[65] biegiem czasu ustalono, ¿e nowa metoda budowlana jest szczególnie przydatna i ekonomiczna wszêdzie tam[8], gdzie potrzebne[212] s± czasowe[212], przeno¶ne[212] pomieszczenia[112] o[66] wielkich[262] rozpiêto¶ciach. Chodzi tu przede[+] wszystkim o[64] pawilony[142] wystawowe[242], hale[142] targowe[242] i sportowe[242], sale[142] zebrañ masowych[222], pomieszczenia[142] rozrywkowe[242] (na[64] przyk³ad[141] cyrki[142]), magazyny[142] sk³ady[142] towarowe[242], hangary[142] i tym[232] podobne[242]. 
 923 462~zbiorowa~Fantazja i rzeczywisto¶æ~Iskry~1963~52~7
 924 Obecnie w[66] Stanach[/] Zjednoczonych[/][262] trwa budowa pierwszego[221] pasa¿erskiego[221] statku[121] o[66] napêdzie atomowym[261], który[211] równie¿ bêdzie[56] siê nazywa³[521] "Savannach[/]". Specjalnie zaznaczyli¶my, ¿e bêdzie to[41] pierwszy[211] pasa¿erski[211] statek[111] o[66] napêdzie atomowym[261], gdy¿ od[62] d³u¿szego[221] ju¿ czasu p³ywa radziecki[211] atomowy[211] lodo³amacz[111] "Lenin[/]"  najwiêkszy[211] tego[221] typu statek[111] na[66] ¶wiecie, a amerykañskie[212] i radzieckie[212] ³odzie[112] atomowe[212] podwodne[212] te¿ maj± na[66] swoim[261] koncie niejeden[241] tysi±c[141] kilometrów podmorskiej[221] ¿eglugi[121]. 
 925 463~zbiorowa~Fantazja i rzeczywisto¶æ~Iskry~1963~99~12
 926 Poza[65] medycyn± i kosmetyk± poliwinylopyrrolidon[111] znalaz³ zastosowanie[141] jako[61] ¶rodek[111] impregnuj±cy[211] dla[62] przemys³u papierniczego[221], a to[9] dziêki[63] wytwarzaniu[131] cienkich[222], plastycznych[222], lecz jednocze¶nie bardzo mocnych[222] b³on. Je¶li z[62] kolei[121] papier[111] tak zaimpregnowany[211] przepuszczony[211] zostanie[57] pomiêdzy[65] walcami ogrzanymi do[62] stu[32] piêædziesiêciu[32] stopni Celsjusza[/][121], wówczas b³onka zatraca rozpuszczalno¶æ[141] i nabiera odporno¶ci[121] na[64] wilgoæ[141]. 
 927 464~zbiorowa~Fantazja i rzeczywisto¶æ~Iskry~1963~114~15
 928 Czynnikiem pisz±cym[251] na[66] tej[261] warstwie[161] jest bardzo w±ska, modulowana zapisywanymi sygna³ami, wi±zka elektronów. Te[212] miejsca[112] termoplastyczne[212] warstwy[121] na[64] które[241] padnie wi±zka elektronów, zyskuj± elektryczne[242] ³adunki[142] ujemne[242]. ¦rodkowa warstewka na³adowana jest[57] elektrycznie dodatnio. Po[66] przesuniêciu[161] pod[65] wi±zk± zapisuj±c±[251] ta¶ma przechodzi przez[64] strefê ogrzewania[121] indukcyjnego[221]. Pod[65] wp³ywem ciep³a[121] górna, termoplastyczna warstwa miêknie. Elektrostatyczne[211] przyci±ganie[111] miêdzy[65] ³adunkami o[66] ró¿nych[262] znakach powoduje ¿³obienie[141] nadtopionej[221] warstewki[121] zewnêtrznej[221]. 
 929 465~zbiorowa~Fantazja i rzeczywisto¶æ~Iskry~1963~151~14
 930 Maszyny[142] do[62] podglebowego[221] u¿y¼niania[121] upraw[122] bawe³ny[121] zastosowano ju¿ na[66] plantacjach tej[221] ro¶liny[121] w[66] Uzbekistanie[/]. Jak[9] mo¿na siê domy¶liæ[501] z[62] opisu nowej[221] metody[121], maszyny[112] takie[212] s± kultywatorami uzupe³nionymi zbiornikiem na[64] roztwór[141] od¿ywczy[241], cienkimi przewodami, przez[64] które[242] roztwór[141] dostaje[501] siê pod[64] zag³êbiane[242] w[66] ziemi[161] lemiesze[142], i pompami t³ocz±cymi roztwór[141] do[62] przewodów, [&] 
 931 466~zbiorowa~Fantazja i rzeczywisto¶æ~Iskry~1963~183~6
 932 Mo¿e[5] siê równie¿ okazaæ[501], ¿e trzeba przekazywaæ na[64] odleg³o¶æ[141] sygna³y[142] informuj±ce[242] o[66] wskazaniach ró¿nych[222] przyrz±dów pomiarowych[222] z[62] rakiety[121] miêdzyplanetarnej[221] na[64] Ziemiê. Problemami telesterowania[121] (sterowania[121] zdalnego[221]) i telemetrii[121] (pomiarów zdalnych[222]) zajmuje[501] siê ciekawy[211] dzia³[111] automatyki[121] zwany[211] telemechanik±. Obecno¶æ[111] du¿ej[221] odleg³o¶ci[121] miêdzy[65] obiektem sterowanym[251], na[64] przyk³ad[141] rakiet±, a stanowiskiem dyspozytorskim[251] stwarza wiele[34] k³opotów. 
 933 467~zbiorowa~Fantazja i rzeczywisto¶æ~Iskry~1963~201~5
 934 Przede[+] wszystkim nale¿y jeszcze raz[8] podkre¶liæ, ¿e w[66] dobie[161] obecnej[261] rozwi±zanie[111] wielu[32] niezwykle wa¿nych[222] zadañ dotycz±cych[222] rozwoju[121] wspó³czesnej[221] techniki[121] zwi±zane[211] jest[57] z[65] tak ogromn±[251] ilo¶ci± ró¿nego[221] rodzaju[121] obliczeñ, ¿e przy[66] zwyk³ym[261] rêcznym[261] rachunku[161] za[65] pomoc± arytmometrów i suwaka zagadnienia[112] te[212], praktycznie rzecz[141] bior±c, by³yby nie do[62] rozwi±zania[121]. 
 935 468~zbiorowa~Fantazja i rzeczywisto¶æ~Iskry~1963~205{?}~6
 936 Na[66] tej[261] samej[261] zasadzie[161] dzia³a[5] uk³ad[111] spustowy[211]. W[66] ka¿dej[261] z[62] dwóch[32] lamp znajduje[501] siê katoda  ¿arnik[111] wolframowy[211]. Gdy przez[64] ¿arnik[141] przepu¶cimy pr±d[141], zaczyna siê on ¿arzyæ[501], a wiêc zaczynaj± siê od[62] niego[42] odrywaæ[501] elektrony[112], które[212] lec± do[62] p³ytki[121] anodowej[221]. Na[66] drodze[161] elektronów miêdzy[65] katod± a anod± umieszczona jest[57] siatka metalowa. Jest to[41] swojego[221] rodzaju[121] regulator[111] ruchu[121] elektronów. 
 937 469~Twarowska B.~Na falach radia, radaru i telewizji~PZWS~1967~128~4
 938 Jedne[212] drgania[112] s±[57] sprzê¿one[212] z[65] drugimi i zachodz± w[66] dwu[36] p³aszczyznach, wzajemnie do[62] siebie[42] prostopad³ych[262]. Chocia¿ wystêpuje, jak[9] widzimy, podobieñstwo[111] i wspólne[212] cechy[112] promieniowanie[111] fal elektromagnetycznych[222] ro¿ni[501] siê miêdzy[65] sob±. Ka¿de[211] z[62] nich[42] posiada charakteryzuj±c±[241] je[44] d³ugo¶æ[141] fali[121] i czêstotliwo¶æ[141]. D³ugo¶ci± fali[121], na[64] przyk³ad[141] mechanicznej[221], nazywamy odleg³o¶æ[141] dwu[32] s±siednich[222] grzbietów  lub d³ugo¶æ[141] odcinka obejmuj±cego[221] grzbiet[141] i dolinê fali[11]. 
 939 470~Twarowska B.~Na falach radia, radaru i telewizji~PZWS~1967~53~5
 940 W[66] antenie[161] koszykowej[261] na[66] zbitych[262] na[64] krzy¿[141] deseczkach umieszczone[212] s±[57] dwa[31] pier¶cienie[112] z[62] grubego[221] drutu, na[64] który[241] nasuniêto szereg[141] porcelanowych[222] izolatorków. Linkê antenow±[241] naci±gamy od[62] górnego[221] do[62] dolnego[221] izolatora tworz±c jakby kosz[141] antenowy[241]. Ca³o¶æ[141] umieszczamy na[66] uziemionym[261] s³upie. Antena radiostacji[121] wysy³a w[64] przestrzeñ[141] modulowane[242] fale[142] radiowe[242] rozchodz±ce[+] siê[242] we[66] wszystkich[262] kierunkach. 
 941 471~Twarowska B.~Na falach radia, radaru i telewizji~PZWS~1967~97~9
 942 Na[66] ekranie telewizyjnym[261] twarz[111]  kosmonauty[121]. Ju¿ odpad³y[5] cz³ony[112] rakiety[121], ju¿ statek[111] kosmiczny[211] wszed³ na[64] orbitê. Najciê¿szy[211] dla[62] kosmonauty[121] okres[111] osi±gania[121] odpowiedniej[221] prêdko¶ci[121] min±³. Przyrz±dy[112] w[66] centrali[161] na[66] Ziemi[161] na[66] d³ugich[262] papierowych[262] ta¶mach kre¶l± krzywe[142]  wyniki[142] impulsów wys³anych[222] ze[62] statków. Obrazuj± one zachowanie[+] siê[141] organizmu kosmonauty[121]. Przyrz±dy[112] notuj± ci¶nienie[141] krwi[121], szybko¶æ[141] oddechu[121], dzia³anie[141] serca[121] i inne[242] dane[142]. 
 943 472~Twarowska B.~Na falach radia, radaru i telewizji~PZWS~1967~101~24
 944 Echo[141] od[62] Wenus[121] otrzymano w[66] tysi±c dziewiêæset piêædziesi±tym[261] ósmym[261] roku[161] przy[66] zastosowaniu[161] nadajnika o[66] mocy[161] dwie¶cie sze¶ædziesi±t piêæ kilowatów z[65] anten± paraboliczn±[251] o[66] ¶rednicy[161] dwudziestu[32] piêciu[32] metrów. Przes³ano sygna³y[142] radiowe[242] z[62] obserwatorium[121] na[66] Krymie[/], które[212] po[66] odbiciu[161] powierzchni[121] Wenus[121], zosta³y[57] odebrane[212] w[66] Anglii[/][161]. Na[66] górnej[261] prawej[261] fotografii[161] tablicy[121] czwartej[221] widzimy antenê umieszczon±[241] na[66] pustyni[161] Mohave[/] w[66] Kalifornii[/][161]. Za[65] pomoc± tej[221] anteny[121] otrzymano sygna³y[142] odbite[242] od[62] powierzchni[121] Wenus[121]. 
 945 473~Twarowska B.~Na falach radia, radaru i telewizji~PZWS~1967~122~8
 946 Wyprodukowane[212] izotopy[112] odsy³ane[212] s±[57] od[+] razu do[62] miejsca[121] przeznaczenia[121] lub do[62] sk³adów. W[66] Moskwie[/][16] na[64] przyk³ad[141] otworzono sklepy[142] z[65] izotopami promieniotwórczymi. Nabywaj± je[44] instytuty[112] naukowe[212] do[62] badañ, fabryki[112], szpitale[112] i inne[212] instytucje[112]. Izotopy[112] s±[57] umieszczane[212] w[66] specjalnych[262] os³onach o³owianych[262] i przy[66] transporcie wymagaj± odpowiedniego[221] zabezpieczenia[121]. 
 947 474~Schier W.~Miniaturowe lotnictwo~Wyd. Kom. i £.~1963~48~14
 948 W[66] konstrukcjach skorupowych[262] balsa[111] jest materia³em prawie[8] niezast±pionym[251]. Jedynie w[66] przypadku[161] prostych[222] krzywizn, to[41] znaczy wtedy, gdy obrysem kad³uba zarówno z[62] boku[121], jak[9] i z[62] góry[121] s± linie[112] proste[212], mo¿na zast±piæ balsê fornirem, kartonem lub cienk±[251] sklejk±. Oklejanie[111] kad³uba kawa³kami od[62] wrêgi[121] do[62] wrêgi[121], na[64] przyk³ad[141] kartonem, nie wygl±da dobrze. Ponadto cienkie[211] pokrycie[111], mimo[+] ¿e jest sztywne[211], zawsze siê nieco zapada[501] i fa³duje[501], a szpachlowaæ grubo nie mo¿na, bo powstaj± rysy[112] i pêkniêcia[112]. 
 949 475~Schier W.~Miniaturowe lotnictwo~Wyd. Kom. i £.~1963~67~19
 950 Zamocowanie[111] stateczników podlega tym[232] samym[232] zasadom, co[9] zamocowanie[111] skrzyd³a[121]. Odejmowane[242] stateczniki[142] wykonujemy g³ównie po[64] to[44], aby[9] u³atwiæ transport[141] modelu[121]. W[66] ma³ych[262] modelach, w[66] których[262] rozmiary[112] stateczników s± niewielkie[212], a zale¿y nam, aby[9] konstrukcja by³a[5] mo¿liwie lekka, stateczniki[142] wykonujemy jako[64] nierozbieralne[242]  na[+] sta³e zwi±zane[242] z[65] konstrukcj± kad³uba. Nale¿y jednak przewidzieæ mo¿liwo¶æ[141] regulacji[121] k±ta nastawienia[121] statecznika poziomego[221] w[66] niewielkich[262] granicach oko³o[8] trzy stopnie[112]  g³ównie w[66] kierunku[161] k±tów ujemnych[222]  licz±c od[62] osi[121] kad³uba. 
 951 476~Schier W.~Miniaturowe lotnictwo~Wyd. Kom. i £.~1963~107~1
 952 W³a¶ciwy[211] dobór[111] d³ugo¶ci[121], grubo¶ci[121] i materia³u linek uwiêzi[121] ma bardzo du¿y[241] wp³yw[141] na[64] pilota¿[141] i zdolno¶æ[141] manewrowania[121] modelami na[66] uwiêzi[161]. Si³a oporu linek mo¿e[5] byæ równa[211] oporowi[131] modelu[121] lub go[44] nawet przewy¿szaæ. Zbyt[8] d³ugie[212] i zbyt[8] grube[212] linki[112] wykonane[212] z[62] nieodpowiedniego[221] materia³u hamuj± prêdko¶æ[141] modelu[121], nie s±[57] dobrze napiête[212], a pilota¿[111] modelu[121] jest[57] utrudniony[211]. Najlepszym[251] materia³em na[64] linki[142] jest cienki[211] drut[111] stalowy[211], tak zwany[211] fortepianowy[211]. Linki[142] wykonuje siê[41] z[62] drutu pojedynczego[221] lub plecionego[221]. 
 953 477~Schier W.~Miniaturowe lotnictwo~Wyd. Kom. i £.~1963~136~8
 954 Rozmiary[142] turbiny[121] dobiera siê[41] zale¿nie od[62] maksymalnej[221] mocy[121] i od[62] obrotów, przy[66] których[262] silnik[111] rozwija moc[141] maksymaln±[241]. Dlatego, przed[65] przyst±pieniem do[62] projektowania[121] turbiny[121], koniecznie trzeba wiedzieæ, jakiej[221] mocy[121] i jakich[222] obrotów mo¿na siê spodziewaæ[501] od[62] silnika (uwaga[111]: dane[112] podawane[212] przez[64] fabryczne[242] instrukcje[142] w[66] wielu[36] przypadkach s± zbyt[8] wysokie[212]). Dane[112] silników spotykanych[222] w[66] Polsce[/][161] oraz innych[222] bardziej popularnych[222] podane[212] s±[57] w[66] tablicy[161] piêtnastej[261] i na[66] nich[46] nale¿y bazowaæ. 
 955 478~Or³owski B.~Tysi±c lat polskiej techniki~NKs~1963~41~22
 956 Ten[211] ¶redniowieczny[211] wynalazek[111] wojskowy[211] wywo³a wielkie[241] zaniepokojenie[141] opinii[121] publicznej[221]. I oto w[66] roku[161] tysi±c sto trzydzie¶ci dziewiêæ, a wiêc zaledwie w[64] trzydzie¶ci[34] lat po[66] obronie[161] G³ogowa[/][11], jeste¶my ¶wiadkami niecodziennego[221] wydarzenia[121]: kuszê[141] uznaje siê[41] za[64] broñ[141] "niekonwencjonaln±[241]" i zabrania jej[42] u¿ycia[121]. Sobór[111] lateraneñski[211] okre¶la kuszê[141] jako[64] "niemal szatañskie[241]" narzêdzie[141] mordu, które[211] zabija cz³owieka[141] tak szybko, ¿e nawet nie czuje on trafienia[121]. 
 957 479~Or³owski B.~Tysi±c lat polskiej techniki~NKs~1963~86~2
 958 Statek[111] powietrzny[211] zaopatrzony[211] by³[57] równie¿ w[64] rodzaj[141] spadochronu, tworzonego[221] w[66] razie[161] potrzeby[121] ze[62] skrzyde³. Podobno przedsiêbiorczy[211] W³och[111] mawia³, ¿e marzeniem jego[42] ¿ycia[121] jest zbudowanie[111] machiny[121], zdolnej[221] przelecieæ w[66] ci±gu[161] dwunastu[2] godzin z[62] Warszawy[/][121] do[62] Konstantynopola[/]. Wszystkie[212] te[212] informacje[112] pochodz± z[62] licznych[222] wzmianek dotycz±cych[222] "samolotu" Boratyniego[/][121]. 
 959 480~Or³owski B.~Tysi±c lat polskiej techniki~NKs~1963~149~12
 960 Niestety, nader czêsto osi±gniêcia[112] polskiej[221] my¶li[121] naukowej[221] i technicznej[221] sz³y wówczas na[64] rachunek[141] tych[222] pañstw, w[66] których[262] nasi pionierzy postêpu ¿yli i dzia³ali. Niejednokrotnie zreszt±, chocia¿ w[66] g³êbi[161] serca[121] pozostawali Polakami, tak silnie[8] zwi±zani byli[57] z[65] kultur±, nauk± i technik± swej[221] nowej[221] ojczyzny[121], ¿e powszechnie uwa¿ano ich[44] za[64] jej[42] przedstawicieli[142]. 
 961 481~Or³owski B.~Tysi±c lat polskiej techniki~NKs~1963~159~5
 962 Ernest[/] Malinowski[/] okaza³[501] siê nie tylko doskona³ym[251] in¿ynierem kolejowym[251]. Skonstruowane[212] przez[64] niego[44] w[66] niezwykle trudnych[262] warunkach kamienne[212] i stalowe[212] mosty[112] i wiadukty[112] ponad[65] przepa¶ciami górskimi niejednokrotnie bi³y ówczesne[242] rekordy[142] ¶wiatowe[242]. Wysoko¶æ[111] ich[42] filarów dochodzi³a do[62] siedemdziesiêciu[32] metrów. W[66] przedsiêwziêciu[161] tym[261] pokonano wiele[34] trudno¶ci[122], uwa¿anych[222] wspó³cze¶nie za[64] nierozwi±zalne[242]. Ca³o¶æ[111] przedstawia³a[501] siê tak fantastycznie, [&] 
 963 482~Or³owski B.~Tysi±c lat polskiej techniki~NKs~1963~181~4
 964 W[66] tym[261] celu[161] w[66] roku[161] tysi±c dziewiêæset trzydziestym[261] szóstym[261] wyjecha³ Prószyñski[/] do[62] Anglii[/][121]. Jego[42] aparat[111] ponownie odniós³ sukces[141] i wzbudzi³ wielkie[241] zaciekawienie[141]. Jednak i tym[251] razem[151] do[62] produkcji[121] masowej[221] nie dosz³o. Wynalazca chcia³ wytwarzaæ tani[241], dostêpny[241] dla[62] ludzi[122] pracy[121] aparat[141] w[66] cenie[161] trzech[32] funtów, kapitali¶ci za¶ zamierzaj±cy[212] finansowaæ ca³e[241] to[241] przedsiêwziêcie[141] obstawali twardo przy[66] cenie[161] o¶miu[32] funtów. Do[62] porozumienia[121] nie dosz³o i pertraktacje[112] zosta³y[57] zerwane[212]. 
 965 483~Schier W.~Miniaturowe lotnictwo~Wyd. Kom. i £.~1963~169~1
 966 Zmniejszanie[111] wychylenia[121] lotek[122] daje odwrotne[241] zjawisko[141]. Du¿o uwagi[121] trzeba po¶wiêciæ na[64] w³a¶ciwy[241] dobór[141] pod³o¿a[121] ¶rodka ciê¿ko¶ci[121]. Je¿eli regulacja lotkami jest niewystarczaj±ca, trzeba koniecznie zmieniæ po³o¿enie[141] ¶rodka ciê¿ko¶ci[121]: w[64] przód[141], je¶li model[111] zadziera (nie nale¿y zbyt[8] wiele[8] zmniejszaæ wychylenia[121] lotek), oraz w[64] ty³[141], je¿eli model[111] nurkuje przy[66] wychylonych[262] lotkach. Regulacja lotu silnikowego[221] pozostaje bez[62] zmian. 
 967 484~Schier W.~Miniaturowe lotnictwo~Wyd. Kom. i £.~1963~209~6
 968 Do[62] niedu¿ych[222] modeli swobodnych[222] oraz do[62] wszystkich[222] modeli na[66] uwiêzi[161] mo¿na stosowaæ golenie[142] z[62] pasków blachy[121] duralowej[221]. Po³±czenie[111] miêdzy[65] p³ywakami w[66] tym[261] przypadku[11] nie jest konieczne[211]. W[66] miejscu[161] zamocowania[121] goleni wrêgi[112] w[66] kad³ubie i w[66] p³ywakach powinny byæ[57] wzmocnione[212]. Stosowanie[111] goleni z[62] drutu ma tê zaletê, ¿e w[66] pierwszej[261] fazie[161] oblatywania[121] ³atwo jest poprawiæ ustawienie[141] p³ywaków[122] przez[64] podgiêcie[141], przyciêcie[141] lub przylutowanie[141] drutu na[+] nowo. W[66] przypadku[161] uderzenia[121] druty[112] sprê¿ynuj± i ³agodz± skutki[142] kraksy[121]. 
 969 485~Schier W.~Miniaturowe lotnictwo~Wyd. Kom. i £.~1963~318~4
 970 Gruby[211] symetryczny[211] profil[111] zapewnia dobr±[241] stateczno¶æ[141], tak ¿e model[111] mo¿e[5] byæ[57] pilotowany[211] nawet przez[64] niedo¶wiadczonego[241] modelarza[141]. Model[111] mo¿e[5] mieæ w³asne[241] podwozie[141] lub startowaæ z[62] odrzucanego[221] wózka. Na[66] rysunku[161] widoczne[211] jest równie¿ umieszczenie[111] linek i orczyka oraz zarys[111] konstrukcji[121] skrzyd³a[121] i statecznika. Podana tablica umo¿liwia dobór[141] rozmiarów zale¿nie od[62] pojemno¶ci[121] silnika. 
 971 486~Sterner W.~Narodziny kolei~KiW~1964~34~1
 972 Sukcesy[112] Stephensona[/][121] wzbudzi³y olbrzymie[241] zainteresowanie[141] w[66] ca³ej[261] Europie[/][161], dziel±c opiniê publiczn±[241] na[64] entuzjastów[142] nowego[221] wynalazku[121] i sceptyków[142]. Entuzja¶ci widzieli w[66] kolejach ¿elaznych[262] nie tylko przyspieszenie[141] i ulepszenie[141] transportu, ale przewidywali równie¿ donios³e[242] konsekwencje[142] polityczne[242] i kulturalne[242]. Wypowiadali[501] siê wiêc na[64] temat[141] nie tylko technicy i ekonomi¶ci, ale równie¿ filozofowie, politycy, lekarze i poeci. 
 973 487~Sterner W.~Narodziny kolei~KiW~1964~77~4
 974 Steinkeller[/][111] przek³ada wiêc komitetowi[131] szczegó³owe[242] kosztorysy[142] ró¿nych[222] alternatyw wraz z[65] obszernym[251] memoria³em uzasadniaj±cym[251] system[141] angielski[241], dro¿szy[241] o[64] blisko[8] szesna¶cie[34] milionów. Memoria³[111] ten[211] dowodzi, ¿e pisa³ go[44] cz³owiek o[66] ¶wiat³ym[261] umy¶le[161] i szerokich[262] horyzontach, doceniaj±cy[211] rolê postêpu technicznego[221] i pragn±cy[211] stworzyæ z[62] ubogiej[221] Kongresówki[/][121] wielki[241] o¶rodek[141] europejskiego[221] handlu[121]. 
 975 488~Sterner W.~Narodziny kolei~KiW~1964~87~3
 976 Korekta ta by³a[5] konieczna, bo wybudowana w[66] tym[261] czasie linia kolejowa Kraków[/]  Wroc³aw[/] zosta³a[57] zaprojektowana w[64] taki[241] sposób[141], ¿e po³±czenie[111] jej[42] z[65] Niwk±[/], graniczn±[251] stacj± kolei[121] warszawsko-wiedeñskiej[221], musia³oby w[66] innym[261] wypadku[161] przechodziæ przez[64] terytorium[141] pruskie[241]. Poprowadzono wiêc trasê bardziej na[64] wschód[141], dochodz±c do[62] granicy[121] w[66] miejscowo¶ci[161] Maæki[/][112], zwanej[221] odt±d Granic±[/][151]. 
 977 489~Sterner W.~Narodziny kolei~KiW~1964~110~20
 978 Zawi±zano w[66] tym[261] celu[161] towarzystwo[141] akcyjne[241], które[211] wypu¶ci³o dwadzie¶cia[34] piêæ[34] tysiêcy akcji[122] za³o¿ycielskich[222] o[66] nominalnej[261] warto¶ci[161] po[64] sto[34] rubli[122] ka¿da. Akcje[142] te[242] rozebra³o miêdzy[64] siebie[44] czterech[32] cz³onków[122] zarz±du: prezes Epstein[/], hrabia Renard[/], minister Milde[/] i baron Muschwitz[/]. Przy[66] ich[42] zakupie[161], zgodnie ze[65] statutem towarzystwa[121] i uchwa³ami rz±dowymi, nale¿a³o "wliczyæ czterdzie¶ci[34] rubli[122] wniosku[121] rz±dowego[221], sze¶ædziesi±t[34] za¶ rubli[122] wnie¶æ gotowizn±", a nabywcy[112] uzyskiwali prawo[141] do[62] dziesiêciu[32] procent[122] dywidendy[121]. 
 979 490~D±browski J.~Nauka i fantazja~NK~1967~132~13
 980 Oto ju¿ "ugotowano" odpowiedni±[241] stal[141] w[66] piecu martenowskim[261]. Wynik[111] b³yskawicznej[221] analizy[121] laboratoryjnej[221] ¶wiadczy, ¿e mo¿na j± wylaæ z[62] pieca. Có¿ siê teraz dzieje[501]? Oto pod[64] rynnê pieca podje¿d¿a wielka kad¼[111] lejnicza zawieszona na[66] haku suwnicy[121]. Kad¼[111] taka przy[66] wielkich[262] agregatach hutniczych[262] mo¿e[5] zmie¶ciæ do[62] stu[32] dwudziestu[32] ton[122] p³ynnej[221] stali[121]. 
 981 491~Sterner W.~Narodziny kolei~KiW~1964~164~18
 982 W¶ród[62] pracowników[122] kolei[121] warszawsko-wiedeñskiej[221], niew±tpliwie lepiej nagradzanych[222] ni¿[9] za³ogi[112] wiêkszo¶ci[121] fabryk warszawskich[222], taktyka[111] ta nie da³a ¿adnych[222] rezultatów. To[41] w³a¶nie kolejarze zorganizowali w[66] kwietniu tysi±c osiemset osiemdziesi±tego[221] drugiego[221] roku[121] pierwsze[241] demonstracyjne[241] wyst±pienie[141] o[66] charakterze zdecydowanie[8] klasowym[261]. Blisko[8] dwa[31] tysi±ce[112] robotników[122] zatrudnionych[222] w[66] warsztatach kolejowych[262] drogi[121] warszawsko-wiedeñskiej[221] wysz³o na[64] ulice[142], by[9] zaprotestowaæ przeciwko[63] obni¿ce[131] stawek[122] akordowych[222] i niesprawiedliwej[231] polityce[131] kadrowej[231] kierownictwa[121]. 
 983 492~D±browski J.~Nauka i fantazja~NK~1967~179{?}~16
 984 Taki[211] proces[111] prowadzenia[121] pracy[121] maszyny[121] nazywamy programowym[251] sterowaniem obrabiarek. Posiada on wiele[34] zalet. Przede[+] wszystkim programowo sterowane[212] automatyczne[212] obrabiarki[112] nie s± ju¿ tak w±sko specjalizowanymi maszynami. Mo¿na na[66] nich[46] wykonywaæ krótsze[242] serie[142] przedmiotów ni¿[9] na[66] automatach. Mo¿na tak¿e na[64] przyk³ad[141] wedle[62] modelu[121] "nagraæ" kilka[34] ta¶m i rozes³aæ je[44] do[62] ró¿nych[222] fabryk. 
 985 493~D±browski J.~Nauka i fantazja~NK~1967~190~23
 986 Obróbka elektroiskrowa utorowa³a sobie[43] szybko drogê w[66] technice[161]. Przy[66] jej[42] pomocy[161] dr±¿y siê[41] kszta³towane[212] i drobno¶rednicowe[212] otwory[112], przy[66] jej[42] pomocy[161] tnie siê[41] najtwardsze[242] stopy[142], których[222] nie przeciê³aby ¿adna metalowa pi³a[111]. Obróbka ta ma jeszcze inne[242] zalety[142], gdy siê[41] j± stosuje przy[66] automatyzacji[161] produkcji[121], w[66] naszym[261] kraju[161] stosuje siê[41] j± coraz powszechniej. 
 987 494~Szefler S.~Postêp techniczny a ¿ycie cz³owieka~KiW~1966~14~10
 988 Sprzeczno¶æ[111] zatem miêdzy[65] spo³eczeñstwem a przyrod± jest[57] nieustannie pokonywana przez[64] rozwój[141] spo³ecznych[222] si³ wytwórczych[222], przez[64] lepsze[241] poznawanie[141] i wykorzystywanie[141] praw[122] przyrody[121]. Oznacza to[41] równocze¶nie doskonalenie[+] siê[141] samego[221] spo³eczeñstwa[121], jego[42] rozwój[141] kulturalny[241], podnoszenie[141] jego[42] kwalifikacji[122] i umiejêtno¶ci[122]. 
 989 495~Szefler S.~Postêp techniczny a ¿ycie cz³owieka~KiW~1966~16~1
 990 Oczywi¶cie obok[62] tego[221] najg³ówniejszego[221] celu[121]  uzyskania[121] lepszych[222] efektów wydatkowanych[222] nak³adów pracy[121] ¿ywej[221] i uprzedmiotowionej[221]  na[66] okre¶lonych[262] etapach rozwoju[121] ludzkiego[221] spo³eczeñstwa[121] wystêpuj± i cele[112] bardziej skonkretyzowane[212], wynikaj±ce[212] z[62] istnienia[121] okre¶lonych[222] form w³asno¶ci[121] ¶rodków produkcji[121], czyli stosunków produkcji[121]. 
 991 496~Szefler S.~Postêp techniczny a ¿ycie cz³owieka~KiW~1966~14~10
 992 Sytuacja zmienia[501] siê wraz z[65] automatyzacj±. Prowadzi ona do[62] scalenia[121] rozlicznych[222] operacji[122] produkcyjnych[222] w[64] jeden[241] skoordynowany[241] ci±g³y[241] proces[141]. Produkcja zaczyna[501] siê odbywaæ bez[62] dotykania[121] produktu rêk± ludzk±[251]. Proces[111] taki[211] mo¿e[5] byæ[57] kontrolowany[211] ju¿ tylko przez[6] urz±dzenia[142] automatyczne[242], pojawia[501] siê konieczno¶æ[111] samoregulacji[121]. W[66] zwi±zku[161] z[65] tym[45] w±skie[212] zawody[112] staj±[501] siê nieprzydatne[212], [&] 
 993 497~Szefler S.~Postêp techniczny a ¿ycie cz³owieka~KiW~1966~91~1
 994 Wymaga to[41] ci±g³ego[221] doskonalenia[121] nie tylko kierowników[122] produkcji[121], lecz i wszystkich[222] producentów[122]. Materia³[111] opisowy[211], wyniesiony[211] ze[62] szko³y[121] tak przez[64] in¿yniera[141], jak[9] i przez[64] robotnika[141] kwalifikowanego[241], szybko deaktualizuje[501] siê, a to[41] stwarza konieczno¶æ[141] systematycznego[221] opanowania[121] nowego[221] materia³u. Warunkiem jednak opanowywania[121] ci±gle nowego[221] materia³u, zmieniaj±cego[+] siê[21] materia³u jest posiadanie[111] solidnej[221] podbudowy[121] wiedzy[121] teoretycznej[221]. 
 995 498~Szefler S.~Postêp techniczny a ¿ycie cz³owieka~KiW~1966~127~3
 996 Jego[42] zdaniem technika[111] tak opanowa³a medycynê, i¿ badania[112] techniczne[212] s± dla[62] lekarza[121] wszystkim[45], a niczym[45] prawie[8] sama bezpo¶rednia obserwacja chorego[121]. Wydaje[501] siê  wbrew[63] temu[43], co[44] mówi Zawieyski[/]  ¿e wtedy bêdzie w³a¶nie dobrze, je¶li ¿aden[111] lekarz nie bêdzie[56] musia³[52] stawiaæ diagnozy[121] w[66] oparciu[161] o[64] w³asny[241] nos[141] i w³asn±[241] intuicjê, choæby popart±[241] nawet wiedz±[151] i do¶wiadczeniem. 
 997 499~D±browski J.~Nauka i fantazja~NK~1967~109~13
 998 Polega on na[66] tym[46], ¿e najpierw wzrusza siê[41] spory[241] kawa³[141] calizny[121] przy[66] pomocy[161] kilku[32] silnych[222] wybuchów, a nastêpnie hydromonitorem rozbija siê[41] wêgiel[141] na[64] mniejsze[242] bry³y[142], je¶li teraz poprowadzimy chodnik[141] tak, i¿ posiadaæ[51] on bêdzie[56] spadek[141] w[66] kierunku[161] szybu, to[9] chodnikiem takim[251] czy te¿ wy¿³obion±[251] w[66] nim[46] rynn± mo¿na wêgiel[141] "za[+] darmo" sp³awiæ a¿ do[62] podszybia[121]. 
 999 500~D±browski J.~Nauka i fantazja~NK~1967~122~22
1000 Czeka³ wiêc bezcenny[211] poemat[111] trzysta[34] kilkadziesi±t[34] lat, zanim spo³eczeñstwo[111] zapozna³o[501] siê z[65] nim[45], zanim sta³a[501] siê sprawiedliwo¶æ[111] jego[42] autorowi Walentemu[/] Ro¼dzieñskiemu[/]. I w³a¶nie w[64] trzysta piêædziesi±t±[241] rocznicê edycji[121] uczczono go[44] specjaln±[251] sesj± naukow±[251] ¦l±skiego[221] Instytutu Naukowego[221] i ukaza³o[501] siê jeszcze jedno[211], tym[251] razem[151] piêknie[8] opracowane[211] wydanie[111] ["]Officiny[/][121]["]. 
1001 501~Rubinowicz Wojciech (i in.)~Fale elektromagnetyczne i ich niektóre zastosowania~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1963~16~8
1002 Koñcz±c nasze[242] rozwa¿ania[142] zapytajmy[501] siê jeszcze, czy nasza definicja fotonu poprawna jest z[62] punktu widzenia[121] zasady[121] komplementarno¶ci[121]. Za[64] najwa¿niejsze[242] cechy[142] fotonu nale¿y uwa¿aæ jego[42] energiê [~], a nastêpnie jego[42] pêd[141] [~]. Ju¿ sam[211] fakt[111], ¿e foton[111] ma mieæ energiê odpowiadaj±c±[241] ¶cis³ej[231] warto¶ci[131] czêsto¶ci[121] drgañ zmusza nas[44] do[62] przedstawiania[121] go[42] przez[64] falê monochromatyczn±[241]. 
1003 502~Rubinowicz Wojciech (i in.)~Fale elektromagnetyczne i ich niektóre zastosowania~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1963~16~1od do³u
1004 Ale chcia³bym aby[9] pañstwo[172] na[66] podstawie[161] naszych[222] rozwa¿añ nad[65] zagadnieniem czym[45] jest ¶wiat³o[111] zrozumieli przynajmniej, dlaczego fizyka[11] jest tak bardzo interesuj±ca. Rzecz[111] tkwi w[66] tym[46], ¿e jest ona zawsze m³oda. Odkrywamy bowiem w[66] fizyce[161] coraz to[8] nowe[242] fakty[142] do¶wiadczalne[242], powstaj± nieustannie nowe[212] koncepcje[112] teoretyczne[212]. Zmusza to[41] nas[44] do[62] ci±g³ej[221] rewizji[121] naszych[222] pogl±dów fizycznych[222], a wiêc do[62] ich[42] odm³adzania[121] 
1005 503~Rubinowicz Wojciech (i in.)~Fale elektromagnetyczne i ich niektóre zastosowania~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1963~46~6
1006 Uzyskuje w[64] ten[241] sposób[141] prawo[141] Plancka[/][121] rozk³adu w[66] widmie. Zjawisko[111] emisji[121] wymuszonej[221] zosta³o[57] odkryte[211]. Lecz Einstein[/] nigdy nie dowiedzia³[501] siê o[66] tym[46], ¿e odkry³ zasadê masera[121], bowiem dopiero w[66] roku[161] tysi±c dziewiêæset piêædziesi±tym[261] pi±tym[261] zjawisko[111] emisji[121] wymuszonej[221] zostanie[57] zastosowane[211] do[62] wzmacniania[121]. Powstanie[5] elektronika[111] kwantowa. 
1007 504~Rubinowicz Wojciech (i in.)~Fale elektromagnetyczne i ich niektóre zastosowania~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1963~87~29
1008 Wzorzec[111] [~] steruje nadajnikiem radiostacji[121] w[66] Rugby[/][161] [~] nadaj±cym[251] sygna³y[142] czasu w[66] postaci[161] fali[121] o[66] wzorcowej[261] czêsto¶ci[161]. Wzorzec[111] pierwotny[211] jest ogromnie skomplikowany[211] i aby[9] uzyskaæ mo¿liwie dobr±[241] izolacjê atomów od[62] wzajemnych[222] oddzia³ywañ, u¿ywa siê[41] w[66] aparaturze[161] tak zwanego[221] promienia atomowego[221], to[41] znaczy badaniu[131] poddaje siê[41] wi±zkê mo¿liwie równolegle biegn±cych[222] atomów. 
1009 505~zbiorowa~Wk³ad Polaków do nauki~PWN~1967~253~5
1010 Asystenci Marii[/][121] Sk³odowskiej-curie[/][121] Danysz[/] i Wertenstein[/], przyjechali do[62] Warszawy[/][121] latem tysi±c dziewiêæset trzynastego[221] roku[121], przystêpuj±c od[+] razu do[62] urz±dzenia[121] zak³adu, a w[66] listopadzie tego¿[221] roku[121] przyje¿d¿a kierowniczka pracowni[121] i kre¶li ogólny[241] plan[141] prac badawczych[222]. Wtedy te¿ na[66] publicznym[261] posiedzeniu[161] Towarzystwa[121] Naukowego[221] Warszawskiego[221], w[66] dniu[161] dwudziestego[221] pi±tego[221] listopada, wielka uczona[111] wyg³asza swój[241] pierwszy[241] naukowy[241] odczyt[141] po[+] polsku o[66] radioaktywno¶ci[161] i cia³ach radioaktywnych[262]. 
1011 506~zbiorowa~Wk³ad Polaków do nauki~PWN~1967~265~10
1012 Innymi s³owy do[62] ka¿dego[221] odkrycia[121], znanego[221] przed[65] dwudziestu[35] piêciu[35] laty, dodaæ wypada trzy[34] nowe[242]; na[64] ka¿dego[241] z[62] uczonych[122], którzy urodzili[501] siê i dzia³ali od[62] czasów Demokryta[/][121], przypada obecnie trzech[32] dodatkowych[222]; na[64] ka¿d±[241] pracê naukow±[241], og³oszon±[241] od[62] pocz±tku[121] badañ naukowych[222], ukaza³y[501] siê w[66] ci±gu[161] dwudziestu[32] piêciu[32] lat trzy[31] nowe[212] prace[112]. 
1013 507~zbiorowa~Wk³ad Polaków do nauki~PWN~1967~271~16
1014 Jako[64] przyk³ad[141] wspomnê fakt[141], który[211] chyba jest zupe³nie nieznany[211]. Emisja neutronów podczas[62] rozszczepienia[121] uranu  praktycznie najwa¿niejsze[211] chyba zjawisko[111] dla[62] wyzwalania[121] energii[121] j±drowej[221]  by³a[57] odkryta przez[64] nas[44] ju¿ na[66] pocz±tku[161] tysi±c dziewiêæset trzydziestego[221] dziewi±tego[221] roku[121], ale ze[62] wzglêdu na[64] s³abo¶æ[141] ¼ród³a[121] musieli¶my powtarzaæ do¶wiadczenia[142] przez[64] dwa[34] miesi±ce[142] i wskutek[62] tego[42] wyprzedzi³ nas[44] Joliott[/]. 
1015 508~zbiorowa~Wk³ad Polaków do nauki~PWN~1967~349~26
1016 W[66] tym[261] okresie niepewno¶ci[121], zniechêcenia[121] i zarysowuj±cej[+] siê[221] walki[121] Natanson[/], oczarowany[211] piêknem[151] prac Maxwella[/][121] i Boltzmanna[/][121], którzy stworzyli now±[241] statystyczn±[241] metodê badania[121] procesów rozgrywaj±cych[+] siê[222] w[66] t³umie atomów, metod± zwan±[251] mechanik± statystyczn±[251], staje w[66] szeregach atomistów[122]. Wkrótce wzbogaca Natanson[/] naukê swymi pracami na[64] temat[141] kinetycznej[221] teorii[121] w[66] zastosowaniu[161] do[62] gazów niedoskona³ych[222], [&] 
1017 509~zbiorowa~Wk³ad Polaków do nauki~PWN~1967~425~3
1018 Stefan[/] Banach[/] zmar³ przedwcze¶nie w[66] roku[161] tysi±c dziewiêæset czterdziestym[261] pi±tym[261]. Jego[42] imieniem nazwano trzy[34] ulice[142]: jedn±[241] we[66] Wroc³awiu[/], drug±[241] w[66] Warszawie[/][161], a trzeci±[241] we[66] Lwowie[/]. Na[66] uroczysto¶ci[161] ku[63] uczczeniu[131] pamiêci[121] Stefana[/][121] Banacha[/][121], która odby³a[501] siê w[66] Warszawie[/][161] w[64] piêtnastolecie[141] jego[42] ¶mierci[121], wyg³osi³ przemówienie[141] miêdzy[+] innymi znakomity[211] matematyk[111] amerykañski[211] profesor[111] Stone[/] z[62] Chicago[/], który[211] rozpocz±³ je[44] tymi s³owami: [&] 
1019 510~Thor J.~Drugi glob cz³owieka~WP~1963~13~11
1020 Lotami na[64] Ksiê¿yc[141] zajmowali[501] siê wiêc do[62] lat ostatnich[222] przede[+] wszystkim pisarze[112] i marzyciele[112], a zmiana w[66] tej[261] sytuacji[161] nast±pi³a dopiero bardzo niedawno. Wydaje[501] siê, ¿e nasze[211] pokolenie[111] prze¿ywa pocz±tek[141] okresu najwiêkszych[222] zmian, jakie[212] kiedykolwiek nast±pi³y w[66] historii[161] ludzko¶ci[121]. W[66] ci±gu[161] bowiem ostatnich[222] piêædziesiêciu[32] lat cz³owiek d¼wign±³[501] siê na[64] wy¿yny[142] nauki[121] i cywilizacji[121], o[66] jakich[262] nie marzyli nawet naj¶mielsi fanta¶ci. 
1021 511~Thor J.~Drugi glob cz³owieka~WP~1963~33~5
1022 Najbardziej widocznym[251] elementem powierzchni[121] Ksiê¿yca s± morza[112] (po[63] ³acinie[131] maria[$]). Te[212] ciemniejsze[212] obszary[112] powierzchni[121] Ksiê¿yca nie maj± naturalnie nic[44] wspólnego[221] z[65] ziemskimi morzami. S± to[41] po[+] prostu wielkie[212], g³adkie[212] przestrzenie[112], które[212] kiedy¶ mog³y byæ morzami roztopionej[221] lawy[121]; prawdopodobnie s± to[41] obszary[112], które[212] jeszcze by³y[5] w[66] stanie[161] ciek³ym[261], podczas[+] gdy stê¿a³a[5] ju¿ reszta powierzchni[121] Ksiê¿yca. 
1023 512~Thor J.~Drugi glob cz³owieka~WP~1963~39~12
1024 Jakie[212] by³y[5] jednak pocz±tki[112] nauki[121], która doprowadzi³a do[62] budowy[121] rakiet kosmicznych[222], zdolnych[222] umieszczaæ na[66] orbicie[161] lub wysy³aæ w[64] przestrzeñ[141] miêdzyplanetarn±[241] wielotonowe[242] pojazdy[142] kosmiczne[242]? Wiadomo, ¿e podró¿e[112] poza[64] atmosferê sta³y[501] siê mo¿liwe[212] dopiero dziêki[63] udoskonaleniu[131] napêdu rakietowego[221]. Koncepcja Verne'a[/][121] wystrzelenia[121] z[62] Ziemi[121] na[64] Ksiê¿yc[141] kabiny[121] z[65] lud¼mi przy[66] u¿yciu[161] olbrzymiego[221] dzia³a[121] by³a[5] nierealna. 
1025 513~Thor J.~Drugi glob cz³owieka~WP~1963~153~2
1026 Biernym[251] materia³em pêdnym[251] czy te¿ materia³em odrzutowym[251] nazywamy gaz[141] lub ciecz[141], która nie jest paliwem, a s³u¿y jedynie do[62] odrzutu. Zasada dzia³ania[121] silnika wykorzystuj±cego[221] bierny[241] materia³[141] pêdny[241] jest taka sama jak[9] w[66] przypadku[161] silnika na[64] paliwo[141] rakietowe[241]. Chodzi po[+] prostu, aby[9] wylatuj±ca z[62] dyszy[121] masa mia³a dostatecznie du¿±[241] prêdko¶æ[141]. 
1027 514~Thor J.~Drugi glob cz³owieka~WP~1963~225~19
1028 W[66] ¶wietle powy¿szych[222] danych[122] trudno przypuszczaæ, aby na[66] powierzchni[161] Wenus[121] istnieæ mog³y jakie¶[212] formy[112] ¿ycia[121] organicznego[221], przynajmniej je¶li chodzi o[64] formy[142] znane[242] na[66] Ziemi[161]. Niektórzy biologowie utrzymuj± jednak, i¿ jakie¶[212] prymitywne[212] organizmy[112] ¿ywe[212] mog± egzystowaæ w[66] wysokich[262] warstwach atmosfery[121], gdzie temperatura gêstych[22] chmur wêglowodorowych[222] wynosi oko³o[62]  piêædziesiêciu[32] stopni Celsjusza[/][121]. 
1029 515~Sêkowski S.~W promieniach nadfioletu~WP~1963~13~10
1030 Promienie[112] nadfioletowe[212] wabi± mianowicie te[242] owady[142], tak ¿e wpadaj± one w[64] otwór[141] silnego[221] wentylatora. Sposób[111] ten[211] da³ bardzo dobre[242] wyniki[142] przy[66] têpieniu[161] szkodników[122] bawe³ny[121] oraz szarañczy[121]. Jak[9] twierdz±[5] entuzja¶ci, gdy "polowanie[111]" idzie dobrze, koszt[141] energii[121] elektrycznej[221] zasilaj±cej[221] lampê i wentylator[141] pokrywa[5] z[65] nawi±zk± warto¶æ[141] nawozu wyprodukowanego[221] z[62] insektów. 
1031 516~Sêkowski S.~W promieniach nadfioletu~WP~1963~85~12
1032 W[66] aparatach polskiej[221] konstrukcji[121] ¼ród³a[112] nadfioletu  lampy[112] kwarcowe[212]  chronione[212] s±[57] przed[65] kurzem i py³em w[64] bardzo pomys³owy[241] sposób[141]. Zamiast[62] normalnie u¿ywanego[221] jednolitego[221] pasa[121], na[66] którym[261] rozpostarta jest[57] substancja na¶wietlana, zastosowano porowaty[241] pas[141] parciany[241], przez[64] który[241] wentylator[111] ssie w[64] dó³[141] powietrze[141] z[62] komory[121] produkcyjnej[221], dziêki[63] czemu[43] ¿aden[211] py³[111] nie unosi[501] siê w[64] górê. 
1033 517~Burhard P.~W¶ród mogotów i krokodyli~WP~1963~80~17
1034 Do[62] wnêtrza[121] ka¿dej[221] jaskini[121] nap³ywaj± stale[8] pewne[212] ilo¶ci[112] wody[121], przes±czaj±cej[+] siê[221] z[62] powierzchni[121] szczelinami ska³. Woda zawiera rozpuszczony[241] wêglan[141] wapnia. W[66] jaskini[161], skutkiem[62] przep³ywu powietrza[121], nastêpuje parowanie[111] wody[121] i krople[112] pozostawiaj± ³adunek[141] wapienia na[66] stropie, ¶cianach i dnie[161] w[66] postaci[161] drobnych[222] kryszta³ków wêglanu wapnia, zwanego[221] tak¿e kalcytem[151]. 
1035 518~Burhard P.~W¶ród mogotów i krokodyli~WP~1963~144~6
1036 Rodeo[111], to[41] dawna tradycja pasterska, wielkie[212] popisy[112] zrêczno¶ci[121]. Zje¿d¿aj± na[64] nie[44] ganaderos[$][112] z[62] ca³ej[221] okolicy[121] wraz z[65] rodzinami. Na[66] placu[161], otoczonym[261] p³otem z[62] grubych[222] bali[122], odbywa[501] siê konkurs[111] uje¿d¿ania[121] m³odych[222] koni. Potem wpuszcza siê[41] do[62] zagrody[121] co[+] najdziksze[242] byki[142]. Poszczególni ganadero[$][112] staraj±[501] siê bykowi[131] wskoczyæ na[64] grzbiet[141] i galopowaæ na[66] nim[46], przy[66] czym[46] zwyciê¿a ten[211], kto najd³u¿ej nie pozwoli siê zrzuciæ[501] na[64] ziemiê. 
1037 519~Burhard P.~W¶ród mogotów i krokodyli~WP~1963~207~22
1038 Jednym[251] z[62] najsmutniejszych[222] dziedzictw systemu pó³kolonialnej[221] zale¿no¶ci[121] Kuby[/][121] od[62] Stanów[/][122] Zjednoczonych[/][222] by³ w³a¶nie analfabetyzm[111]. Piszê "by³", gdy¿ w[66] wyniku[161] dzia³ania[121] ochotniczych[222] brygad zosta³[57] ju¿ do[62] dwudziestego[221] drugiego[221] grudnia tysi±c dziewiêæset sze¶ædziesi±tego[221] pierwszego[221] roku[121] ca³kowicie zlikwidowany[211]. Kuba[/][111] jako[61] pierwszy[211] kraj[111] ca³ej[221] zachodniej[22] pó³kuli[121] sta³a[501] siê obszarem wolnym[251] od[62] analfabetyzmu. Jest to[41] jedno[211] z[62] najbardziej imponuj±cych[222] osi±gniêæ rewolucji[121]. 
1039 520~Burhard P.~W¶ród mogotów i krokodyli~WP~1963~256~10
1040 Muzeum[111] Speleologiczne[211] w[66] Hawanie[/][161] nale¿y do[62] kilku[32] placówek tego[221] typu na[66] ca³ym[261] ¶wiecie. Mimo[62] prostej[221] ekspozycji[121], mog³oby zaimponowaæ naukow±[251] warto¶ci± kolekcji[121] wszystkim[232] europejskim[232] speleologom. Jest tutaj bogaty[211] zbiór[111] nacieków kalcytowych[222]. Jest wspania³y[211] zestaw[111] archeologiczny[211] i to[8] nie tylko z[62] jaskiñ kubañskich[222], lecz i z[62] Meksyku[/][121], Peru[/][121] i innych[222] krajów Ameryki[/][121] £aciñkiej[/][221]. 
1041 521~zbiorowa~Wk³ad Polaków do nauki~PWN~1967~444~23
1042 Aby[9] zdaæ sprawê ze[62] znaczenia[121] Banacha[/][121] dla[62] nauki[121] w[+] ogóle, a dla[62] nauki[121] polskiej[221] przede[+] wszystkim, trzeba wymieniæ nazwiska[142] jego[42] uczniów[122]. Mazur[/][111] i Orlicz[/][111] s± bezpo¶rednimi uczniami Banacha[/][121]; to[41] oni reprezentuj± dzi¶ w[66] Polsce[/][161] teoriê operacji[121], a ich[42] nazwiska[112] na[66] ok³adce[161] ["]Studia[+] Mathematica[/]["] oznaczaj± bezpo¶redni±[241] kontynuacjê banachowego[221] programu naukowego[221], który[211] znalaz³ wyraz[141] widomy[241] w[66] tym[261] pi¶mie. 
1043 522~Zoon W.~Astronomia dzi¶ i wczoraj~PWN~1965~14~14
1044 Sporz±dzanie[111] horoskopu by³o oczywi¶cie spraw± czysto astronomiczn±[251] i najzupe³niej "uczciw±[25]" z[62] dzisiejszego[221] punktu widzenia[121], poniewa¿ chodzi³o tylko o[64] mo¿liwie rzetelne[241] i dok³adne[241] wyznaczenie[141] po³o¿enia[121] planet i gwiazd w[66] pewnej[261] chwili[161] i dla[62] pewnej[221] szeroko¶ci[121] i d³ugo¶ci[121] geograficznej[221]. Potem przy[66] tych[262] obliczeniach pos³ugiwano[501] siê ju¿ gotowymi tablicami, obliczonymi na[64] ile¶[34] tam[8] lat naprzód i daj±cymi mo¿no¶æ[141] sporz±dzenia[121] horoskopu dla[62] ka¿dej[221] chwili[121] urodzin bez[62] uciekania[+] siê[121] do[62] bezpo¶redniej[221] obserwacji[121]. 
1045 523~Zoon W.~Astronomia dzi¶ i wczoraj~PWN~1965~22~26
1046 Po[+] drugie jeszcze dlatego, ¿e model[111] geocentryczny[211] by³by ogromnie niewygodny[211] przy[66] tworzeniu[161] dynamiki[121] uk³adu planetarnego[221]. Niemniej jednak i z[62] tego[221] punktu widzenia[121] teoria geocentryczna nie by³a[5] czym¶[45] b³êdnym[251]. Wiemy dzi¶, ¿e równie¿ dynamika nie wyró¿nia ¿adnych[222] uprzywilejowanych[222] z[62] przyrodniczego[221] punktu widzenia[121] uk³adów odniesienia[121] (wbrew[63] temu[43], co[44] twierdzi³ Newton[/]), o[66] czym[46] za[64] chwilê bêdzie mowa. 
1047 524~Zoon W.~Astronomia dzi¶ i wczoraj~PWN~1965~52~15
1048 Czy to[8] o¶[111] obrotu Ziemi[121] przesunê³a[501] siê o[64] taki[241] k±t[141], czy te¿ wszystkie[212] gwiazdy[112] w[66] otoczeniu[161] bieguna przesunê³y[501] siê mniej wiêcej o[64] ten[241] sam[241] k±t[141], w[66] jednakowym[261] dla[62] wszystkich[222] kierunku[161]? Dotychczas w[66] takich[262] sytuacjach opowiadali¶my[501] siê zawsze po[66] stronie[161] pierwszej[261] z[62] wymienionych[222] alternatyw, traktowali¶my bowiem ruch[141] gwiazd jako[64] co¶[44] chaotycznego[221], co[41]  jak[9] siê[41] to[8] popularnie mówi  "¶rednio" daje zero[141]. Tymczasem badania[112] lat ostatnich[222] nie wykluczaj± drugiej[221] alternatywy[121]. 
1049 525~Krzywicka-Adamowicz H.~Meksyk~WP~1963~21~9
1050 Pod±¿aj±c ¶ladami Kolumba[/][121] Hiszpanie[112] dotarli do[62] Antyli[/][122]. Zajêli Haiti[/][141], któr±[241] w[66] tym[261] czasie nazwano Hispaniol±[/][151] oraz Kubê[/]. Ta ostatnia sta³a[501] siê g³ówn±[251] baz± wypadow±[251] do[62] dalszych[222] zamierzonych[222] czy te¿ przypadkowych[222] wypraw[122] na[64] kontynent[141] Ameryki[/][121] ¦rodkowej[/][221]. W[66] roku[161] tysi±c piêæset dwunastym[261] huragan[111] zagna³ na[64] Jukatan[/][141] flotyllê z³o¿on±[241] z[62] kilku[32] statków, które[212] zatonê³y. 
1051 526~Krzywicka-Adamowicz H.~Meksyk~WP~1963~64~15
1052 Samo[211] miasto[111] Meksyk[/][111] ma tyle[34] samochodów osobowych[222], co[9] ca³a Polska[/][111]. Auto[111] nie jest tutaj luksusem. Ze[62] wzglêdu na[64] rozleg³o¶æ[141] stolicy[121] posiadanie[111] go[42] jest konieczno¶ci±, bo na[64] przyk³ad[141] g³ówna arteria Avenida[+] de[+] los[+] Insurgentes[/] (Aleja[/] Powstañców[/][122]) ma dwadzie¶cia[34] osiem[34] kilometrów d³ugo¶ci[121]. Najskromniejszy[211] urzêdnik[111] ¿yj±cy[211] z[65] o³ówkiem w[66] rêku od[62] pierwszego[221] do[62] pierwszego[221] oszczêdzi raczej na[66] czym[46] innym[261], a kupi samochód[141]. Miar± zamo¿no¶ci[121] nie jest wiêc sam[211] fakt[111] posiadania[121] auta[121], lecz jego[42] marka[111] i model[111]. 
1053 527~Krzywicka-Adamowicz H.~Meksyk~WP~1963~70~19
1054 Nazajutrz gazety[112] donios³y[5], ¿e epicentrum[111] znajdowa³o[501] siê na[66] dnie[161] Pacyfiku[/][121] w[66] odleg³o¶ci[161] piêæset kilometrów w[66] linii[161] prostej[261] od[62] stolicy[121], ¿e Acapulco[/] prze¿y³o trzêsienie[141] ziemi[121] o[66] sile[161] dziesiêciu[32] stopni, a w[66] morzu[161] przypuszczalnie powsta³ nowy[211] wulkan[111]. W[66] ci±gu[161] nastêpnego[221] tygodnia jeszcze od[62] czasu do[62] czasu lekko nami potrz±sa³o; sejsmografy[112] zanotowa³y przesz³o[8] sto[34] wstrz±sów. 
1055 528~Krzywicka-Adamowicz H.~Meksyk~WP~1963~94~22
1056 W[66] kronikach Quauhtinchán[/] mówi siê[41] o[66] dwudziestu[36] miastach za³o¿onych[262] przez[64] Tolteków[142], wymieniaj±c nawet ich[42] nazwy[142], rozrzuconych[262] na[66] rozleg³ym[261] obszarze od[62] wybrze¿y[122] Zatoki[/][121] Meksykañskiej[/][221], przez[64] po³udniow±[241] czê¶æ[141] stanu Puebla[/] a¿ do[62] Tabasco[/]. Mówi± one jednak o[66] wielkiej[261] emigracji[161] Tolteków[122], którzy z[62] niewiadomych[222] powodów musieli opu¶ciæ sw±[241] stolicê. Lecz gdzie ona siê znajdowa³a[501]? 
1057 529~Krzywicka-Adamowicz H.~Meksyk~WP~1963~126~1
1058 Rozleg³a[211] dolina meksykañska Valle[+] de[+] México[/] w[66] znacznej[261] swej[261] czê¶ci[161] le¿y na[66] dnie[161] dzi¶ niemal ca³kowicie ju¿ wyschniêtego[221] jeziora[121] Texcoco[/]. Klimat[141] ma górski[241], umiarkowany[241], który[211] we[66] wszystkich[262] przewodnikach okre¶lany[211] jest[57] mianem "wiecznej[221] wiosny[121]". Poniewa¿ jednak nie[+] ma nic[41] wiecznego[221] pod[65] s³oñcem, wiêc i tutaj w[66] ci±gu[161] rzekomej[221] nieustannej[221] wiosny[121] bywaj± okresy[112] potwornej[221] suszy[121] i upa³ów, w[66] czasie za¶ pory[121] przeddeszczowej[221] wiatr[111] niesie tumany[142] mia³kiego[221], rudego[221] py³u, który[211] wdziera[501] siê do[62] oczu, uszu i dróg oddechowych[222], powoduj±c stany[142] zapalne[242] ¶luzówek. 
1059 530~Krzywicka-Adamowicz H.~Meksyk~WP~1963~226~6
1060 Dla[62] Meksyku[/][121] woda  to[41] ¿ycie[111]. Nic[41] wiêc dziwnego[221], ¿e obok[62] stworzonego[221] specjalnie Ministerstwa[121] Gospodarki[121] Wodnej[221] pro¶ci ludzie na[64] w³asn±[241] rêkê wci±gaj± do[62] wspó³pracy[121] w[66] tej[261] dziedzinie[161] wszystkich[242], których[242] uwa¿aj± za[64] kompetentnych[242]. Nale¿± do[62] nich[42] ró¿ni[212] ¶wiêci[112], a przede[+] wszystkim madonny[112]. W³a¶nie jedna[211] pochodz±ca z[62] Totolan[/], wyspecjalizowa³a[501] siê w[66] sprowadzaniu[161] deszczu[121]. Wystarcza³o obnie¶æ jej[42] figurê w[66] procesji[161], a wkrótce zaczyna³o padaæ. 
1061 531~Krzywicka-Adamowicz H.~Meksyk~WP~1963~214~5
1062 Guanajuato[/] powsta³o ze[62] srebra[121] i dla[62] srebra[121]. Osiedli[212] tu Otomi[112] nie darmo nazwali je[44] Mo-ot-ti[/], czyli "miejsce[111] metali[122]". ¯y³a[111] srebra[121], zwana Veta[+] Madre[/], najstarsza i najwiêksza ze[62] wszystkich[222] ¿y³[122], przesz³a[5] do[62] historii[121], a wspania³y[211] ko¶ció³[111] La[+] Valencia[/], wznosz±cy[+] siê[211] na[66] pobliskim[261] wzgórzu[161], powsta³ równie¿ dziêki[63] srebru i to[8] w[66] dodatku[161] kradzionemu z[62] kopalni[121] o[66] tej¿e[261] nazwie[161]. 
1063 532~Pagaczewski S.~Dzieñ dobry Kaukazie~WP~1963~42~12
1064 W[66] podszyciu[161] lasu wystêpuj± ciekawe[212] ro¶liny[112] strefy[121] le¶no-stepowej[221]. Nale¿y bowiem pamiêtaæ, ¿e w[66] okolicy[161] Kijowa[/] przebiega klimatyczna i pejza¿owa granica miêdzy[65] Pó³noc± a Po³udniem. Poleski[211] typ[111] krajobrazu pochodzi prawie[8] pod[64] sam[241] Kijów[/][141], granicz±c z[65] krajobrazem le¶no-stepowym[251]. Pó³nocne[212] piaski[112] pochodzenia[121] lodowcowego[221] granicz± tu z[65] urodzajnymi lessami, lasy[112] szpilkowe[212] z[65] li¶ciastymi. 
1065 533~Pagaczewski S.~Dzieñ dobry Kaukazie~WP~1963~84~24
1066 Granica zachodnia biegnie grzbietem stanowi±cym dzia³[141] wodny[241] miêdzy[65] zlewiskami Teberdy[/][121] i rzeki[121] Aksaut[/]. Wznosz±[501] siê tu takie[212] wierzcho³ki[112], jak[9] Sunachet[/] (trzy[31] tysi±ce[112] metrów), Su³achat[/] (trzy[31] tysi±ce[112] czterysta[31] trzydzie¶ci[31] dziewiêæ[31] metrów), Sieminow-baszi[/] (trzy[31] tysi±ce[112] sze¶æset[31] osiem[31] metrów), Chutyj-bazi[/] (trzy[31] tysi±ce[112] trzysta[31] piêæ[31] metrów), Du¿a[/][211] Marka[/][111] (trzy[31] tysi±ce[112] siedemset[31] sze¶ædziesi±t[31] osiem[31] metrów), Baduk-baszi[/] (trzy[31] tysi±ce[112] piêæset[31] trzydzie¶ci[31] piêæ[31] metrów), Chad¿ibej-baszi[/] (trzy[31] tysi±ce[112] siedemset[31] dwadzie¶cia[31] osiem[31] metrów) i tym[232] podobne[212]. 
1067 534~Pagaczewski S.~Dzieñ dobry Kaukazie~WP~1963~131~17
1068 Droga[111] jest w±ska, ale dobrze utrzymana, suniemy wiêc szybko i wkrótce przeje¿d¿amy przez[64] most[141] na[66] Sakenie[/][161], lewobrze¿nym[261] dop³ywie[161] Gwandry[/][121]. Oto wie¶[111] Marcchena-Gencwiszi[/]. Tu, z[62] po³±czenia[121] Sakenu[/][121] i Gwandry[/][121] powstaje Kodor[/][111], zwany[211] po[+] gruziñsku kodori. Jeszcze jeden[211] most[111]  ju¿ na[66] nowej[261] rzece[161]  i zaczynamy podró¿[141] z[65] biegiem Kodoru[/][121]. 
1069 535~Prószyñski J.~Selemat hari Indonesia~WP~1963~59~15
1070 S± to[41] korzenie[112], rozwijaj±ce[+] siê[212] u[62] nasady[121] pni, czêsto nawet w[66] do¶æ znacznej[261] wysoko¶ci[161] od[62] ziemi[121], które[212] nie odchodz± od[62] ¶rodkowego[221] pêdu jako[61] okr±g³e[212], boczne[212] wypustki[112], lecz ³±cz±[501] siê z[65] pniem i wysterczaj± z[62] niego[42] jakby deski[112] jednym[251] brzegiem do[62] niego[42] przyros³e[212]. W[66] alei[161] kanariowej[261] wszystkie[212] drzewa[112] maj± te[242] boczne[242] podpory[142] niezbyt silnie rozwiniête[242], [&] 
1071 536~Prószyñski J.~Selemat hari Indonesia~WP~1963~67~12
1072 Obok[62] du¿ych[222] drzewiastych[222] okazów na[66] cienistych[262] drzewach rozrastaj±[501] siê dumnie paprocie[112] nadrzewne[212], osadzaj±ce[+] siê[212] na[66] pniach lub ga³êziach innych[222] ro¶lin. Wspaniale wygl±da Asplenium[+] nidus[+] avis[$], jedna z[62] najpiêkniejszych[222] ro¶lin nadrzewnych[222]. Osadza[501] siê ona na[66] za³omkach kory[121] lub na[66] ga³êziach, zrazu rosn±c jako[61] ma³y[211] krzaczek[111], o[66] li¶ciach ta¶mowatych[262], jakby d³ugie[212], p³askie[212] a ca³obrzegie[212] jêzyki[112], ostro koñcz±ce[+] siê[212]. 
1073 537~Prószyñski J.~Selemat hari Indonesia~WP~1963~90~17
1074 Mo¿na[54] by zauwa¿yæ, ¿e wobec[62] tego[42] mamy[5] w[66] Indonezji[/][161] do[62] czynienia z[65] przenikaniem i mieszaniem[+] siê dwóch[32] faun[122]  orientalnej[221] i australijskiej[221]. Ale sk±d wobec[62] tego[42] du¿a ró¿nica miêdzy[65] Wielkimi[/] Wyspami[/] Sundajskimi[/][252] (Sumatra[/], Kalimantan[/], Jawa[/][111], i okoliczne[212] wyspy[112]) z[62] jednej[221] strony[121], a Sulawesi[/], Molukami[/] i Ma³ymi[/] Wyspami[/] Sundajskimi[/][252] z[62] drugiej[221]? 
1075 538~Wierzbiccy A. i P.~Praktyczna stylistyka~Wiedza Powszechna~1967~113~{brak}
1076 W[66] jêzyku[161] pisanym[261] czêsto zale¿y nam na[66] tym[46], ¿eby uj±æ ca³y[241] szereg[141] informacji[122] w[64] jedn±[241] ca³o¶æ[141], w[64] jedno[241] zdanie[141] z³o¿one[241]  po[64] to[44], aby[9] uwydatniæ ró¿norodne[242] zwi±zki[142] logiczne[242] zachodz±ce[242] miêdzy[65] informacjami. Je¶li zdanie[111] takie[211] ma byæ zrozumia³e[211] dla[62] czytelnika[121], nie mo¿e[5] ono byæ nieskoñczenie[8] d³ugie[211], ani skomplikowane[211]. Wariant[111] z[65] rzeczownikiem odczasownikowym[251] jest na[+] ogó³ wariantem znacznie krótszym[251], przejrzystszym[251], wygodniejszym[251]. 
1077 539~Prószyñski J.~Selemat hari Indonesia~WP~1963~157~27
1078 "Miasto[111]" Gilimanuk[/] sk³ada³o[501] siê z[62] kilkudziesiêciu[32] chat rozci±gniêtych[222] wzd³u¿[62] wyasfaltowanej[221] na[66] tym[261] "¶ródmiejskim[261]" odcinku szosy[121]. Dalej za[65] niewielkimi pólkami uprawnymi i równie[8] niewielkimi p³atami pastwisk ci±gnê³a[501] siê zwarta ¶ciana namorzyn[122], porastaj±cych[222] b³otniste[242] brzegi[142] zatoki[121] po[66] drugiej[261] stronie[161] w±skiego[221] pó³wyspu, na[66] którym[261] le¿a³o Gilimanuk[/]. 
1079 540~Prószyñski J.~Selemat hari Indonesia~WP~1963~201{?}~23
1080 Jak[9] to[41] czêsto w[66] historii[161] bywa³o, inny[211] lud[111] zmusi³ te[242] plemiona[142] do[62] opuszczenia[121] Junnanu[/][121] i do[62] wêdrówki[121] na[64] po³udnie[141]. Wyparte[212] a¿ na[64] tereny[142] Pó³wyspu[/] Indochiñskiego[/][221], osiedli³y[501] siê nad[65] brzegami morza[121] i opanowawszy sztukê ¿eglarsk±[241], po[66] up³ywie[161] kilkuset[32] lat, gdzie¶ pomiêdzy[65] dwa tysi±ce piêæsetnym[251] a tysi±c piêæsetnym[251] rokiem przed[65] nasz±[251] er± rozpoczê³y penetracjê wysp okolicznych[222] archipelagów, [&] 
1081 541~Prószyñski J.~Selemat hari Indonesia~WP~1963~203~15
1082 Bêbny[112] wysoko¶ci[121] oko³o[8] jednego[221] metra[121] i tej¿e[221] mniej wiêcej ¶rednicy[121] by³y[57] wyrabiane[212] pocz±tkowo w[66] pó³nocnym[261] Wietnamie[/] i dalej rozprowadzane[212]. Znajdowano je[44] w[66] po³udniowych[262] Chinach[/], Laosie[/], Sjamie[/], Kambod¿y[/][161], na[66] Filipinach[/] oraz na[66] wyspach Archipelagu[/][121] Malajskiego[/][221]. Kszta³t[111] bêbnów (a by³o ich[42] kilka[31] typów) by³ niezwykle piêkny[211], a rysunek[111] i ornamentacja niezwykle kunsztowne[212]. 
1083 542~Prószyñski J.~Selemat hari Indonesia~WP~1963~213~1
1084 Taniec[111] b³agalny[211], taniec[111] dworski[211] wykonywany[211] podczas[62] pogrzebu króla[121], wszystkie[212] s± do[62] siebie[42] podobne[212] i wszystkie[212] oparte[212] na[66] takiej[261] samej[261] grze[161] palców, oczu i r±k. Teraz jednak widzimy przyk³ad[141] tañca artystycznego[221] u³o¿onego[221] kilkadziesi±t[34] lat temu[8] przez[64] zawodowych[242] tancerzy[142]. Taniec[111] nazywa[501] siê tari[+] kupu-kupu[$], co[41] znaczy taniec[111] motyli[121]. 
1085 543~Srzednicki Z.~Afganistan~WP~1963~53~16
1086 Religijno¶æ[111] ludno¶ci[121] zapewnia te¿ ka¿demu nêdzarzowi jaki¶[241] przyodziewek[141]. Oczywi¶cie, jest to[41] tradycyjna "klapa bezpieczeñstwa[121]" ustroju[121] feudalnego[221] pañstw muzu³mañskich[222]. Bez[62] udzia³u skarbca w³adców[122] czy skarbu pañstwa[121] przez[64] wprowadzenie[141] takiego[221] "podatku[121]" zabezpieczono[501] siê przed[65] ewentualnymi rozruchami mog±cymi wybuchn±æ na[66] tle g³odu i nêdzy[121]. Czasem[8] zdarza[501] siê, ¿e ¿ebrak[111] zaczyna traktowaæ ja³mu¿nê jako[64] ¼ród³o[141] lekkiego[221] zarobku[121]. 
1087 544~Srzednicki Z.~Afganistan~WP~1963~86~13
1088 Bardzo wa¿na rola przypada w[66] Afganistanie[/] os³om i mu³om[132], których[222] pog³owie[111] dochodzi do[62] jednego[221] miliona sztuk. Zwierzaki[112] te[212] pe³ni±[5] nie tylko rolê najwa¿niejszego[221] ¶rodka transportowego[221], ale s± te¿ najczêstszym[251] ¶rodkiem komunikacyjnym[251]. Os³a[121]  har[$]  jako[62] zwierzêcia poci±gowego[221] nie spotyka siê[41] w[66] Afganistanie[/] nigdzie ani w[66] arbie[$][161], dwuko³owym[261] wozie, ani te¿ zaprzêgniêtego[221] do[62] sochy[121] czy brony[121]. 
1089 545~Srzednicki Z.~Afganistan~WP~1963~104~14
1090 W[66] policji[161] i ¿andarmerii[161] pracuje oko³o[8] piêtna¶cie[31] tysiêcy ludzi[122], co[41] stanowi[5] nieco powy¿ej[8] zero[141] jedn±[241] dziesi±t±[141] procenta ludno¶ci[121], trochê wiêcej ni¿[9] w[66] przemy¶le. Urzêdników[122] w[66] Afganistanie[/] jest oko³o[8] siedemdziesi±t[31] tysiêcy, to[41] znaczy powy¿ej[8] zero[141] piêæ[34] dziesi±tych[122] procenta. Trudno natomiast odpowiedzieæ, jaki[241] procent[141] ludno¶ci[121] stanowi± ludzie z[65] wy¿szym[251] lub ¶rednim[251] wykszta³ceniem, ¿yj±cy[212] z[62] wolnych[222] zawodów. 
1091 546~Srzednicki Z.~Afganistan~WP~1963~114~12
1092 Afganistan[/][111] wskutek[62] swego[221] po³o¿enia[121] geograficznego[221] by³ zawsze oddalony[211] od[62] cywilizacji[121] europejskiej[221]. Zaborcza polityka[111] Wielkiej[/][221] Brytanii[/][121] w[66] drugiej[261] po³owie[161] dziewiêtnastego[221] wieku[121] izolacjê tê pog³êbi³a. Pierwsze[242] kroki[142] na[66] drodze[161] unowocze¶nienia[121] gospodarczego[221] zacz±³ Afganistan[/][111] po[66] pierwszej[261] wojnie[161] ¶wiatowej[261], po[66] obaleniu[161] wp³ywów brytyjskich[222]. Nie istnia³ jednak wówczas wyra¼ny[211] kierunek[111], sk±d Afganistan[/][111] mia³ czerpaæ wzory[142] dla[62] organizacji[121] rolnictwa[121], [&] 
1093 547~D±browski J.~Nauka i fantazja~NK~1967~273~31
1094 Stanowi[5] wiêc dowód[141], ¿e taki[241] pojazd[141] mo¿na zbudowaæ i ¿e nie jest to[41] znowu a¿ tak kosztowne[211]. Za³o¿eniem konstruktora[121] by³o stworzenie[111] konstrukcji[121], która mog³aby upro¶ciæ pracê w[66] terenie trudnym[261], na[64] przyk³ad[141] przy[66] melioracjach na[66] terenie podmok³ym[261], przy[66] rozsiewaniu[161] nawozów, a tak¿e s³u¿yæ jako[61] "lataj±ce[212] nosze[112]" w[66] s³u¿bie[161] sanitarnej[261]. 
1095 548~Srzednicki Z.~Afganistan~WP~1963~221~24
1096 Laboratorium[111] urz±dzone[211] jest[57] z[65] pewn±[251] dba³o¶ci± i sensem. Zespó³[111] pracowników[122] wprowadzony[211] jest[57] nawet nie¼le w[64] zagadnienia[142]. Posiadaj± wcale dobrze skompletowane[242] kolekcje[142] szkodników[122] i pora¿onych[222] chorobami ro¶lin. Brak[5] im[43] tylko jednego[42]  fanatycznego[221] zapa³u Nurol[+] Haka[/][121], mego[221] znajomego[121] z[62] Baghlan[/]. Dlatego laboratorium[111] ma przed[65] sob± przysz³o¶æ[141], ale dzi¶ jego[42] warto¶æ[11] jest jeszcze daleka od[62] oczekiwanej[221] przeze[64] mnie[44]. 
1097 549~Srzednicki Z.~Afganistan~WP~1963~249~24
1098 Nastêpnego[221] dnia jedziemy w[64] inn±[241] stronê  do[62] podmiejskiego[221] rejonu Guzara[/], po³o¿onego[221] na[64] po³udnie[141] od[62] Heratu[/][121]. Przeje¿d¿amy most[141] na[66] Hari-rud[/] i skrêcamy na[64] wschód[141]. W[66] odleg³o¶ci[161] jakich¶[222] dziesiêciu[32] kilometrów od[62] Heratu[/][121] le¿y miejscowo¶æ[111] Urdubagh[/]. Jest tu oko³o[8] piêæset[31] d¿eribów[122] gruntów ornych[222] ca³kowicie nawadnianych[222], le¿±cych[222] na[66] rozleg³ej[261] p³aszczy¼nie[161]. 
1099 550~Srzednicki Z.~Afganistan~WP~1963~298~26
1100 S± zreszt± nieliczne[212] ma³¿eñstwa[112] afgañskie[212], najczê¶ciej w[66] sferach dyplomacji[121] lub nielicznych[222] tu naukowców[122], w[66] których[262] kobieta bierze ¿ywszy[241] udzia³[141] w[66] ¿yciu[161] towarzyskim[261]. Pani[111] taka przyje¿d¿a do[62] zaprzyja¼nionego[221] domu[121] europejskiego[221] w[66] czadrze[161], po[66] czym[46] czadrê[141] zdejmuje i zostawia w[66] przedpokoju[161]. Do[62] salonu wchodzi w[66] modelowej[261] toalecie[161], z[65] modn±[251] fryzur± niekiedy pani[111] gra[5] w[64] bridge'a[141] czasem[8] tañczy. 
1101 551~Zajdler L.~Atlantyda~WP~1963~9~19
1102 Atlantyda[/][111] zosta³a[57] tu wyobra¿ona jako[61] "wyspa na[66] Oceanie[/] Atlantyckim[/][261]", zgodnie z[65] relacj± Platona[/][121]. O[66] innych[262] teoriach, umiejscawiaj±cych[262] Atlantydê[/] na[66] istniej±cych[262] po[+] dzi¶ wyspach lub l±dach tak na[66] jednej[261], jak[9] i na[66] drugiej[261] pó³kuli[161], wspomniano tylko okoliczno¶ciowo. Pominiêto ca³kowicie materia³y[142] i wnioski[142] dostarczane[242] przez[64] okultystów[142] i teozofów[142] z[65] Helen±[/] B³awack±[/][151] i Scott-Elliotem[/] na[66] czele[161]. 
1103 552~Zajdler L.~Atlantyda~WP~1963~12~12
1104 Czasy[112], w[66] których[262] ¿y³[5] Platon[/], to[41] okres[111] walk o[64] hegemoniê i zmierzchu[121] niepodleg³o¶ci[121] rozdrobnionych[222] pañstw greckich[222]. Wojna peloponeska wybuchnê³a na[64] cztery[34] lata[142] przed[65] urodzeniem Platona[/][121] i zakoñczy³a[501] siê zdobyciem Aten[/] przez[64] wojska[142] Sparty[/][121] w[66] roku[161] czterysta czwartym[261]. Zburzono fortyfikacje[142], obalono dotychczasowy[241] ustrój[141] demokratyczny[241] i ustanowiono "radê trzydziestu[32] mê¿ów[122]", z³o¿on±[241] z[62] przedstawicieli[122] arystokracji[121]. 
1105 553~Zajdler L.~Atlantyda~WP~1963~76~24
1106 Niektórzy identyfikuj± go[44] z[65] Deukalionem[/][151]. O[66] córce[161] Foroneusza[/][121], Niobe[/], wiemy stosunkowo niewiele[8]. Za[64] to[44] jej[42] imiê[111] jest wiele[8] mówi±ce[211]. Niobe[/] znaczy "¦nie¿na". A wiêc postaæ[111] z[62] epoki[121] lodowej[221], z[62] epoki[121] przed[65] zmian± klimatu spowodowan±[251] "porwaniem Ksiê¿yca" lub zderzeniem z[65] jakim¶[251] cia³em niebieskim[251], jak[9] to[44] chc± widzieæ zwolennicy kosmicznej[221] katastrofy[121] Atlantydy[/][121]. 
1107 554~Zajdler L.~Atlantyda~WP~1963~224~30
1108 Ciekawych[222] odkryæ[122] dokona³ w[66] tej[261] dziedzinie[161] uczony[111] francuski[211] Marcel[/] Homet[/], by³y[211] profesor uniwersytetu w[66] Algierze[/][161], obecnie przebywaj±cy[211] w[66] Brazylii[/][161]. Przed[65] kilku[35] laty stan±³ on na[66] czele[161] ekspedycji[121] dla[62] zbadania[121] pogranicza[121] Brazylii[/][121], Wenezueli[/][121] i Gujany[/][121], obszaru oznaczanego[221] dot±d na[66] mapach jako[61] "nie zbadane[212] tereny[112] le¶ne[212]". Obszar[111] ten[211] zamieszkiwany[211] jest[57] przez[64] Indian[142], których[242] ¶mia³o mo¿na zaliczyæ do[62] "dzikich[222]". 
1109 555~Zajdler L.~Atlantyda~WP~1963~233~17
1110 Uczeni[112] od[+] dawna biedz±[501] siê nad[65] próbami zaszeregowania[121] jêzyka Basków[122] do[62] której¶[221] z[62] grup jêzykowych[222]. Najczê¶ciej jednak zalicza siê[41] go[44] do[62] grupy[121] "jêzyków odrêbnych[222]" lub "izolowanych[222]", tym[251] samym[45] przyznaj±c, ¿e nie mo¿na go[44] do[62] ¿adnej[221] grupy[121] zaliczyæ. By³y[5] jednak próby[112] zaliczania[121] go[42] do[62] grupy[121] jêzyków kaukaskich[222] ze[66] wzglêdu na[64] rzekome[241] podobieñstwo[141] do[62] jêzyka gruziñskiego[221]. 
1111 556~Zajdler L.~Atlantyda~WP~1963~244~17
1112 O[66] stosunkowo wysokiej[261] kulturze[161] Guanczów[122] i jej[42] odrêbno¶ci[121] ¶wiadcz± ich[42] zwyczaje[112] i prawa[112]. Jedn±[251] z[62] ciekawszych[222] osobliwo¶ci[122] by³a[5] kara[111] za[64] zabójstwo[141], szczególnie gdy dokonane[211] by³o[57] podstêpnie i skrycie[8]. Zamiast skazaæ przestêpcê na[64] ¶mieræ[141], wyrok[141] wykonywano na[66] kim¶[46] mu bliskim[261]  ¿onie[161], ojcu[161], synu[161]. Uwa¿ano s³usznie, ¿e utrata kogo¶[42] najdro¿szego[221], a zarazem niewinnego[221] jest wiêksz±[251] kar±[151] dla[62] przestêpcy[121] ni¿[9] pozbawienie[111] go[42] w³asnego[221] ¿ycia[121]. 
1113 557~Zajdler L.~Atlantyda~WP~1963~252~3
1114 Nie oznacza ono, ¿e przyk³adamy do[62] tej[221] daty[121] jakie¶[241] wiêksze[241] znaczenie[141] ni¿[9] do[62] okre¶lonej[221] na[66] innej[261] drodze[161], nie przeprowadzamy tu ¿adnej[221] analizy[121] wiarogodno¶ci[121] relacji[121] Platona[/][121], podanej[221] w[66] tym[261] miejscu[161] (Platon[/] wymienia[5] datê jeszcze gdzie[+] indziej). Jest to[41] jedynie ocena prostego[221] dzia³ania[121] arytmetycznego[221] na[66] dwóch[36] liczbach podanych[262] w[66] przybli¿eniu[161]. 
1115 558~Zajdler L.~Atlantyda~WP~1963~263~10
1116 B³±d[141] ten[241] zauwa¿yli astronomowie i na[64] wniosek[141] dyrektora[121] Obserwatorium[121] Paryskiego[221], Cassiniego[/][121], przyjêto ju¿ w[66] roku[161] tysi±c siedemset czterdziestym[261], ¿e rok[141] poprzedzaj±cy[241] "pierwszy[241] po[66] narodzeniu[161] Chrystusa[/][121]" uwa¿a siê[41] za[64] "zerowy[241]". Poci±gnê³o to[41] za[65] sob± zmianê numeracji[121] lat przed[65] nasz±[251] er±. Aby[9] nie by³o nieporozumieñ, oba[34] sposoby[142] rachuby[121] lat odró¿nia siê[41] innym[251] oznaczeniem. 
1117 559~Zajdler L.~Atlantyda~WP~1963~282~22
1118 Kr±¿y³a ona  zdaniem Mucka[/][121]  od[62] wieków doko³a[62] S³oñca[121] po[66] bardzo wyd³u¿onej[261] orbicie[161] eliptycznej[261], zbli¿aj±c[501] siê w[66] swym[261] punkcie przys³onecznym[261] do[62] S³oñca[121] na[64] odleg³o¶æ[141] mniejsz±[241] ni¿[9] planeta Merkury[111]. Jak[9] wiadomo, pewna czê¶æ[111] planetoid[122] istotnie obiega S³oñce[141] po[66] podobnych[262] orbitach, za³o¿enie[111] Mucka[/][121] w[66] niczym[46] wiêc nie uchybia astronomii[131]. 
1119 560~Zajdler L.~Atlantyda~WP~1963~307~27
1120 Wspomniane[212] na[66] pocz±tku[161] rozdzia³u teorie[112] koñca ostatniej[221] i poprzednich[222] epok lodowych[222] zak³adaj±, ¿e zmiany[112] klimatu nastêpowa³y powoli, w[64] miarê narastania[121] przyczyn, które[212] je[44] powodowa³y. Pogl±dowi[131] temu[231] wyra¼nie przeczy, je¶li chodzi o[64] koniec[141] ostatniego[221] zlodowacenia[121], wielkie[211] cmentarzysko[111] mamutów w[66] pó³nocno-wschodniej[261] Syberii[/][161]. ¦wiadczy ono, ¿e ¶mieræ[111] przedpotopowych[222] olbrzymów nast±pi³a nagle. 
1121 561~Zajdler L.~Atlantyda~WP~1963~356~9
1122 Bo oto zjawi³o[501] siê nowe[211] cia³o[111] niebieskie[211] w[+] pobli¿u Ziemi[121]. By³a[5] to[41] planeta Luna, wiêksza od[62] niedawnego[221] towarzysza[121] Ziemi[121], ale mniejsza od[62] Ziemi[121]. A poniewa¿ w[66] teorii[161] Hörbigera[/][121]  podobnie jak[9] w[66] mechanice[161] klasycznej[261]  potê¿niejszy[211] dyktuje sw±[241] wolê[141] mniejszym[232] i s³abszym[232], Luna dosta³a[501] siê w[64] sferê przyci±gania[121] Ziemi[121] i odt±d pe³ni[5] obowi±zki[142] nowego[221] satelity[121], którego[221] przyzwyczaili¶my[501] siê nazywaæ Ksiê¿ycem. 
1123 562~Urbañski J.~Chemiczne ¼ród³a energi~MON~1963~80~3
1124 Co[41] wiêcej, dziêki[63] specyficznemu, tajemniczemu i najczê¶ciej niezbadanemu dot±d dok³adnie dzia³aniu[131] ró¿nych[222] katalizatorów, mo¿na z[62] jednych[222] i tych[222] samych[222] surowców otrzymywaæ rozmaite[242], cenne[242] dla[62] cz³owieka[121] materia³y[142], na[64] przyk³ad[141] z[62] mieszaniny[121] [~] i [~] raz[8] otrzymuje siê[41] benzen[141] syntetyczny[241], innym[251] razem[151] alkohol[141] metylowy[241], a kiedy[+] indziej znów  inne[242] materia³y[142]. 
1125 563~Urbañski J.~Chemiczne ¼ród³a energi~MON~1963~99~19
1126 Obecnie okres[111] ¶wietno¶ci[121] prochu[121] bezdymnego[221] jako[62] rakietowego[221] materia³u pêdnego[221] ju¿ bezpowrotnie min±³. Pokona³y go[44] znacznie tañsze[212] i znacznie ³atwiej daj±ce[+] siê[212] formowaæ mieszaniny[112] sta³e[212], które[212] w[66] przeciwieñstwie[161] do[62] prochów s± niejednorodnymi, ziarnistymi mieszaninami utleniaczy[122] z[65] paliwami. 
1127 564~Urbañski J.~Chemiczne ¼ród³a energi~MON~1963~134~18
1128 Pewne[242] ilo¶ci[142] materia³ów krusz±cych[222] zu¿ywa siê[41] na[64] przeprowadzenie[141] tuneli i kana³ów w[66] twardych[262] ska³ach, a tak¿e na[64] niszczenie[141] ska³ podwodnych[222], regulacjê dna[121] morskiego[221] przy[66] budowie[161] portów i temu[43] podobnych[232]. Materia³y[112] krusz±ce[212] stosowane[212] s±[57] tak¿e w[66] rolnictwie[161] przy[66] przekopywaniu[161] kana³ów melioracyjnych[222] oraz przy[66] karczowaniu[161] pni i do[62] usuwania[121] g³azów. 
1129 565~Urbañski J.~Chemiczne ¼ród³a energi~MON~1963~150~12
1130 P³ytka[111] miedziana nie ³aduje[501] siê ujemnie w[66] kwasie siarkowym[261], gdy¿ mied¼[111] ma znacznie mniejsz±[241] sk³onno¶æ[141] do[62] przechodzenia[121] do[62] roztworu oczywi¶cie w[66] postaci[161] jonów od[62] wodoru. Dlatego te¿, gdy p³ytkê tê po³±czymy z[65] cynkow±[251], nadmiar[111] elektronów z[62] cynku[121] uzyskuj±c now±[241] "przestrzeñ[141] ¿yciow±[241]" przep³ywa do[62] niej[42] a¿ do[62] wyrównania[121] poziomu na³adowania[121] elektronami. 
1131 566~Chêciñska H.~Energia S³oñca~WP~1964~80~14
1132 Móg³ on byæ[57] obracany[211] dooko³a[62] osi[121] poziomej[221] i kierowany[211] ku[63] S³oñcu[131]. ¦rednica zwierciad³a[121] wynosi³a dwana¶cie[34] metrów; w[66] ¶rodku[161] znajdowa³[501] siê otwór[111] dla[62] zapobie¿enia[121] zbyt[8] wielkiemu ci¶nieniu[131] wiatru na[64] powierzchniê reflektora. Tygiel[111] do[62] topienia[121] czy te¿ kocio³[111] do[62] pary[121], w[66] zale¿no¶ci[161] od[62] tego[42], do[62] jakich[222] celów mia³[5] s³u¿yæ generator[111], umieszczony[211] by³[57] w[66] ognisku[161] zwierciad³a[121]. 
1133 567~Chêciñska H.~Energia S³oñca~WP~1964~124~1
1134 Zasada dzia³ania[121] i budowa grzejników s³onecznych[222] do[62] wody[121] jest bardzo prosta[211]. Sk³adaj±[501] siê one z[62] dwóch[32] zasadniczych[222] czê¶ci[122]: poch³aniacza energii[121] s³onecznej[221] i zbiornika na[64] ciep³±[241] wodê. Poch³aniaczem jest zwykle p³askie[211] metalowe[211] naczynie[111] wype³nione[211] wod±, poczernione[211] od[62] strony[121] zewnêtrznej[221] dla[62] lepszego[221] poch³aniania[121] promieni s³onecznych[222]. Naczynie[141] to[241] instaluje siê[41] w[66] skrzynce[161] wy³o¿onej[261] od[62] spodu materia³em izolacyjnym[251], [&] 
1135 568~Chêciñska H.~Energia S³oñca~WP~1964~131~22
1136 Wykorzystanie[111] energii[121] s³onecznej[221] do[62] ch³odnictwa[121] wydaje[501] siê na[64] pierwszy[241] rzut[141] oka[121] niemo¿liwe[211]. Jednak¿e wbrew[63] pozorom problem[111] ten[211] jest[57] ju¿ technicznie opanowany[211], a nawet pewne[212] urz±dzenia[112] s±[57] stosowane[212] w[66] praktyce[161]. U¿ycie[111] energii[121] s³onecznej[221] do[62] produkcji[121] lodu ma w[66] stosunku[161] do[62] innych[222] ga³êzi[122] jej[42] zastosowania[121] wa¿ny[241] atut[141]. Mianowicie obfito¶æ[111] ciep³a[121] s³onecznego[221] idzie zawsze w[66] parze[161] z[65] popytem na[64] lód[141]. 
1137 569~Chêciñska H.~Energia S³oñca~WP~1964~149~16
1138 Je¶li za¶ we¼miemy pod[64] uwagê kulê[141] ziemsk±[241] i omówiony[241] poprzednio rozk³ad[141] stref klimatycznych[222], to[9] z[+] grubsza oceniaj±c, tereny[112] o[66] klimacie umiarkowanym[261] zajm± dwa[34] razy[142] wiêcej powierzchni[121] ni¿[9] tereny[112] o[66] klimacie ciep³ym[261]. Gdyby wiêc S³oñce[111] mia³o s³u¿yæ ogó³owi i energia s³oneczna mia³a byæ energi± przysz³o¶ci[121], nale¿a³oby dla[62] krajów strefy[121] umiarkowanej[221] zbudowaæ urz±dzenia[142] o[66] wiêkszej[261] sprawno¶ci[161], [&] 
1139 570~Chêciñska H.~Energia S³oñca~WP~1964~177~3
1140 Jednocze¶nie zastosowano wiêksz±[241] liczbê pasków metalicznych[222], pozwalaj±cych[222] na[64] utrzymanie[141] oporno¶ci[121] fotoogniwa[121] na[66] tym[261] samym[261] poziomie co[9] oporno¶æ[111] fotoogniw standardowych[222]. "Niebieskie[212]" baterie[112] s³oneczne[212] znalaz³y szerokie[241] zastosowanie[141] przy[66] zasilaniu[161] przyrz±dów pok³adowych[222] pojazdów kosmicznych[222]. Wyposa¿ono w[64] nie[44] miêdzy[+] innymi pierwsz±[241] "gwiazdê telewizji[121]" transatlantyckiej[221]  Telstara[/][121]. Fotoogniwa[112] wysy³ane[212] w[64] przestrzeñ[141] pozaziemsk±[241] s±[57] nara¿one[212] na[64] spotkanie[141] z[65] py³em meteorowym[251]. 
1141 571~Chêciñska H.~Energia S³oñca~WP~1964~211~12
1142 Jedn±[251] z[62] takich[222] mo¿liwo¶ci[122] jest hodowla ro¶lin, w[66] których[262] fotosynteza ma przebieg[141] wyj±tkowo wydajny[241]. Ro¶linami takimi okaza³y[501] siê glony[112]. S± to[41] jedne[212] z[62] najprostszych[222] ro¶lin zielonych[222]. ¯yj± w[66] wodzie[161] s³odkiej[261] lub morskiej[261]. Niektóre[212] z[62] nich[42] s± tak ma³e[212], ¿e pojedynczych[222] osobników[122] nie[+] sposób dostrzec go³ym[251] okiem: nadaj± jedynie zielone[241] zabarwienie[141] wodzie[131], w[66] której[261] ¿yj±. 
1143 572~Rayski J.~Czas przestrzeñ kwanty~WP~1964~72~6
1144 Nie tylko pi±ty[211], lecz jeszcze wiêcej wymiarów. W[66] geometrii[161] znane[211] jest[57] twierdzenie[111], ¿e najogólniejsz±[241] krzyw±[141] przestrzeni[121] dwuwymiarowej[221] da[501] siê zanurzyæ ca³kowicie w[66] p³askiej[261] przestrzeni[161] trójwymiarowej[261], najogólniejsz±[241] (to[41] znaczy najbardziej pofa³dowan±[241]) przestrzeñ[141] trójwymiarow±[241] da[501] siê zanurzyæ w[66] p³askiej[261] przestrzeni[121] sze¶ciowymiarowej[221], za¶ najogólniejsz±[241] przestrzeñ[141] czterowymiarow±[241] da[501] siê zanurzyæ dopiero w[66] p³askiej[261] przestrzeni[161] dziesiêciowymiarowej[261]. 
1145 573~Rayski J.~Czas przestrzeñ kwanty~WP~1964~114~5
1146 Przejd¼my obecnie do[62] omówienia[121] zasady[121] komplementarno¶ci[121] Bohra[/][121], która w[66] istocie[161] mówi to[241] samo[44], co[9] zasada Heisenberga[/][121], chocia¿ w[66] mniej matematycznym[261], a za[64] to[44] w[66] bardziej obrazowym[261] sformu³owaniu[161]. Wed³ug[62] Bohra[/][121], ka¿de[211] zjawisko[111] mikro¶wiata ma jakby "dwie[34] strony[142] medalu[121]", to[41] znaczy dwie[34] cechy[142], które[212] w[66] pewnym[261] sensie uzupe³niaj±[501] siê wzajemnie, a w[66] pewnym[261] sensie wykluczaj±[501]. 
1147 574~Rayski J.~Czas przestrzeñ kwanty~WP~1964~115~12
1148 Zjawiska[142] kwantowe[242] cechuje te¿ co¶[41], co[44] mo¿na[54] by nazwaæ ich[42] integralno¶ci±. Przyk³adem integralno¶ci[121] zjawisk kwantowych[222] mo¿e[5] byæ choæby foton[111]. Nie mo¿e[5] on byæ[57] podzielony[211] na[64] czê¶ci[142] i posiada komplementarne[242] cechy[142] w[66] postaci[161] swojej[221] falowej[221] i korpuskularnej[221] natury[121]. Robi±c pomiar[141] ujawniaj±cy[241] jego[42] naturê korpuskularn±[241] (na[64] przyk³ad[141] pomiar[141] po³o¿enia[121]), tracimy cechy[142] falowe[242] tej[221] cz±stki[121], [&] 
1149 575~Rayski J.~Czas przestrzeñ kwanty~WP~1964~123~10
1150 Niektórzy w³a¶nie takie[242] wnioski[142] filozoficzne[242] z[62] mechaniki[121] kwantowej[221] wyci±gaj±. Jednak¿e inni s± zdania[121], ¿e wnioski[112] takie[212] by³yby zbyt[8] daleko id±ce[212], i ¿e mechanika[111] kwantowa nie upowa¿nia nas[44] do[62] takiego[221] uogólniania[121] tej[221] kwestii[121]. Ci[212] ostatni[212] s± zdania[121], ¿e nale¿y jak[+] najbardziej wystrzegaæ[501] siê sformu³owañ w[66] rodzaju[161]: "przyroda decyduje[501] siê na[64] wybór[141] takiej[221] lub innej[221] mo¿liwo¶ci[121]". 
1151 576~Rayski J.~Czas przestrzeñ kwanty~WP~1964~141~3
1152 Pojêcie[111] pola[121] jest w[66] obu[36] przypadkach takie[211] samo[41], jednak zastosowanie[111] ju¿ nieco inne[211]. Mówi±c o[66] polu[161] ciê¿ko¶ci[121], rozci±gaj±cym[+] siê[261] dooko³a[62] Ziemi[121], mamy[5] na[66] my¶li[161] fakt[141], ¿e w[66] ka¿dym[261] punkcie przestrzeni[121] istniej± si³y[112], dziêki[63] którym[232] cia³a[112] spadaj± na[64] Ziemiê. Jest to[41] wiêc pole[111] si³. W[66] naszym[261] przypadku[161] natomiast chodzi o[64] pole[141] przyporz±dkowane[241] samej[231] materii[131]. 
1153 577~Rayski J.~Czas przestrzeñ kwanty~WP~1964~175~6
1154 Gdyby by³o inaczej, mieliby¶my sprzeczno¶æ[141] logiczn±[241] w[66] teorii[161]. Inny[211] przyk³ad[111]: ka¿da cz±stka o[66] spinie[161] po³ówkowym[261] musi posiadaæ antycz±stkê, przy[66] czym[46] masa antycz±stki[121] jest dok³adnie równa[211] masie[131] cz±stki[121]. Jest to[41] twierdzenie[111] udowodnione[211] ¶ci¶le teoretycznie, a wszystkie[212] do¶wiadczenia[112] je[44] potwierdzaj±. 
1155 578~Biesiada R.~Z biegiem Wo³gi~WP~1964~113~5
1156 I chyba nie bez[62] powodu, skoro archeologowie znajdowali tu broñ[141] i narzêdzia[142] dawnych[222] Scytów[122]. Kurhan[111] wznosi³[501] siê w[64] górê przez[64] d³ugie[242] wieki[142], stra¿uj±c na[66] wodnym[261] szlaku[161]. Ale wielka inwestycja kujbyszewska potrzebowa³a mnóstwa[121] wapieni[122]. Nowoczesne[212] koparki[112] bardzo szybko za³atwi³y[501] siê ze[62] ¼ród³em legend. Zosta³y[5] tylko marne[212] resztki[112]. Nieco ni¿ej[8] za[65] tym[251] wzgórzem obni¿a[501] siê do[62] poziomu Wo³gi[/] dolina jej[42] lewego[221] dop³ywu  rzeki[121] Sok[/]. 
1157 579~Biesiada R.~Z biegiem Wo³gi~WP~1964~59~3
1158 Gorkowskim[232] Zak³adom Samochodowym[232] miasto[111] zawdziêcza powstanie[141] nowej[221] dzielnicy[121] mieszkaniowej[221] wybudowanej[221] dla[62] pracowników[122] zak³adów. Mieszka[5] w[66] niej[46] ponad[8] dwie¶cie[31] tysiêcy mieszkañców[122] Gorkiego[/][121]. W[66] tak zwanym[261] rejonie awtozawodskim[261] i drugim[261], zwanym[261] po[+] prostu socgorod[/] wêdruje siê[41] jak[9] w[66] mie¶cie z[62] innej[221] epoki[121]. I tak jest rzeczywi¶cie. 
1159 580~Biesiada R.~Z biegiem Wo³gi~WP~1964~173~18
1160 Podobnie kszta³towa³a[501] siê historia transportu ró¿nych[222] innych[222] towarów, chocia¿by ryb z[62] Astrachania[/]. Nawet wówczas, gdy po[66] Wo³dze[/][161] p³ywa³y setki[112] statków parowych[222] i tysi±ce[112] barek[122], a przestrzenie[142] l±dowe[242] przebiega³y koleje[112] ¿elazne[212], ci±gle jeszcze trudno by³o przewoziæ wiêksze[242] ilo¶ci[142] towarów z[62] dolnego[221] Powo³¿a[/][121] na[64] Ukrainê[/] i do[62] centralnej[221] Rosji[/][121]. Du¿o czasu, energii[121] i kosztów zabiera³y prze³adunki[112]. 
1161 581~Empacher A.B~Potêga analogii~WP~1964~17~11
1162 Nomografia zdoby³a sobie[43] szybko uznanie[141] w¶ród[62] praktyków[122]. Powsta³o tysi±ce[112] nomogramów, dla[62] przedstawicieli[122] niemal¿e wszystkich[222] zawodów mechaników[122], elektryków[122], hydraulików[122], radiotechników[122], architektów[122], biologów[122], medyków[122], weterynarzy[122], zootechników[122], botaników[122], dendrologów[122], agronomów[122], farmaceutów[122], kolejarzy[122], ekonomistów[122], chemików[122], fizyków[122] i innych[222]. 
1163 582~Empacher A.B~Potêga analogii~WP~1964~34~1
1164 Obliczanie[111] ca³ek[122] sposobami analitycznymi na[66] podstawie[161] ¶cis³ych[222] wzorów nie jest bynajmniej proste[211]. Dlatego te¿ kolosalnego[221] znaczenia[121] nabieraj± sposoby[112] ca³kowania[121] przybli¿onego[221]. Jeden[221] z[62] takich[222] sposobów  ca³kowanie[141] graficzne[241]  pokazali¶my w³a¶nie na[66] przyk³adzie krzywej[121] prêdko¶ci[121] i krzywej[121] drogi[121]. Nie przedstawia ono specjalnych[222] trudno¶ci[122] w[66] przypadku[161] linii[122] prostych[222], lecz jest bardzo uci±¿liwe[211], je¶li mamy[5] do[62] czynienia[121] z[65] "pofa³dowanymi" krzywymi[152]. 
1165 583~Empacher A.B~Potêga analogii~WP~1964~84~5
1166 Nic[41] prostszego. Nale¿y tylko mieæ dwa[34] sumatory[142]: jeden[211] z[62] nich[42] oblicza[5] sumê pierwszych[222] dwu[32] liczb, drugi[211] za¶ dodaje otrzyman±[241] z[62] pierwszego[221] sumatora sumê do[62] trzeciej[221] liczby[121] i na[66] jego[42] wyj¶ciu[161] pojawia[501] siê ostateczny[211] wynik[111]. Mo¿na go[44] albo wykorzystaæ do[62] innych[222] obliczeñ, albo od[+] razu zapisaæ jako[64] rozwi±zanie[141]. 
1167 584~Empacher A.B~Potêga analogii~WP~1964~140~12
1168 Czwarta[211] i pi±ta[211] szafa zawiera³y ponadto po[64] dwie[34] du¿e[242] oscyloskopowe[242] lampy[142] do[62] wy¶wietlania[121] wyników, natomiast pi±ta[211] i szósta[211]  po[64] trzy[34] generatory[142] funkcji[122], nastawianych[222] za[65] pomoc± wycinanych[222] z[62] czarnego[221] papieru szablonów. W[66] pó¼niejszym[261] czasie umieszczono w[66] czwartej[261] szafie[161] dalszych[222] sze¶æ[34] generatorów funkcji[122] liniowych[222] i sinusoidalnych[222]. 
1169 585~Empacher A.B~Potêga analogii~WP~1964~150~13
1170 Z[62] zachowania[121] maszyny[121] analogowej[221] przeznaczonej[221] do[62] rozwi±zywania[121] tych[222] równañ mo¿na od[+] razu wnioskowaæ o[66] typie: je¿eli maszyna wpada w[64] drgania[142]  uk³ad[111] na[+] pewno jest sprzeczny[211]. Je¿eli maszyna szybko siê uspokaja[501] i jej[42] wska¼niki[112] ustawiaj±[501] siê w[66] sta³ym[261] po³o¿eniu[161]  uk³ad[111] jest oznaczony[211] i wska¼niki[112] pokazuj± warto¶ci[142] rozwi±zañ. 
1171 586~Kofler E.~Od liczby do nieskoñczono¶ci~WP~1964~17~14
1172 Wszystko[41] przemawia za[65] tym[45], ¿e koncepcjê uk³adu pozycyjnego[21] zawdziêczamy Babiloñczykom. Uczeni[112] znale¼li w¶ród[62] wykopalisk na[66] terenie staro¿ytnej[221] Babilonii[/][121] i Asyrii[/][121] wiele[34] p³ytek z[62] wypalonej[221] gliny[121], pokrytych[222] pismem klinowym[251]. Z[62] badania[121] tych[222] p³ytek wynika, ¿e przesz³o[8] dwa[34] tysi±ce[142] lat temu[8] Babiloñczycy pos³ugiwali[501] siê uk³adem numeracji[121] liczbowej[221] bêd±cym[251] kombinacj± dziesi±tkowego[221] i sze¶ædziesi±tkowego[221] sposobu liczenia[121], [&] 
1173 587~Kofler E.~Od liczby do nieskoñczono¶ci~WP~1964~71~22
1174 Mówimy, ¿e "mamy[5]" na[66] ostatnim[261] polu[161] szachownicy[121] tak±[241] liczbê ziaren. Gdyby¶my jednak chcieli rzeczywi¶cie tak±[241] liczbê ziaren pomie¶ciæ, musia³oby to[211] pole[111] mieæ olbrzymie[242] rozmiary[142]. Nale¿y bowiem przyj±æ, ¿e jeden[211] metr[111] sze¶cienny[211] pszenicy[121] zawiera oko³o[8] piêtna¶cie[34] milionów ziaren, tym[251] samym[45] ostatnie[211] "pole[111]" musia³oby pomie¶ciæ przesz³o[8] sze¶æset[34] miliardów metrów sze¶ciennych[222] pszenicy[121]. 
1175 588~Kofler E.~Od liczby do nieskoñczono¶ci~WP~1964~125~8
1176 Mo¿na równie¿ powiedzieæ na[+] odwrót: ka¿dy[211] zwi±zek[111] funkcyjny[211], w[66] którym[261] zmienna[111] niezale¿na przebiega kolejne[242] liczby[142] naturalne[242] jeden, dwa, trzy, ... , okre¶la pewien[241] ci±g[141]. Bardzo czêsto mo¿na ten[241] zwi±zek[141] funkcyjny[241] okre¶liæ za[65] pomoc± wzoru  dochodzimy wtedy do[62] ci±gu[121] liczbowego[221] okre¶lonego[221] za[65] pomoc± wzoru, na[64] przyk³ad[141] podane[212] w[66] rozdziale drugim[261] wzory[112] ogólne[212] na[64] wyrazy[142] postêpu arytmetycznego[221] i geometrycznego[221] [&] 
1177 589~Kofler E.~Od liczby do nieskoñczono¶ci~WP~1964~154~13
1178 Omawian±[241] w³asno¶æ[141] u³amków okresowych[222] mo¿emy równie¿ krótko sformu³owaæ w[64] ten[241] sposób[141]: uwzglêdniaj±c dostateczn±[241] liczbê cyfr rozwiniêcia[121] dziesiêtnego[221] u³amka okresowego[221], mo¿emy otrzymaæ jego[42] warto¶æ[141] przybli¿on±[241] z[65] dowoln±[251] dok³adno¶ci±. Podamy jeszcze przyk³ad[141] na[64] pierwszy[241] rzut[141] oka[121] nie maj±cy[241] nic[44] wspólnego[221] z[65] postêpem geometrycznym[251] zbie¿nym[251]. 
1179 590~Kofler E.~Od liczby do nieskoñczono¶ci~WP~1964~162~7
1180 W[66] trzeciej[261] grupie[161] wystêpuj± zatem dwa[31] u³amki[112], w[66] czwartej[261] grupie[161] cztery[31] u³amki[112], w[66] pi±tej[261]  osiem[31] i tak dalej. A teraz zauwa¿ymy jeszcze, ¿e najmniejszym[251] u³amkiem w[66] ka¿dej[261] grupie[161] jest oczywi¶cie ostatni[211]. Dlatego te¿ wszystkie[212] u³amki[112] danej[221] grupy[121] s± nie mniejsze[212] od[62] ostatniego[221] u³amka tej[221] grupy[121]. Obecnie mo¿emy ju¿ przej¶æ[5] do[62] szacowania[121] sumy[121] u³amków ka¿dej[221] grupy[121]. 
1181 591~Kofler E.~Od liczby do nieskoñczono¶ci~WP~1964~218{?}~30
1182 Zachowa³[501] siê pewien[211] fragment[111] pracy[121] Demokryta[/][121], z[62] której[221] wynika, ¿e stosowa³ on równie¿ swoj±[241] teoriê atomistyczn±[241] w[66] rozwa¿aniach matematycznych[262]. Doprowadzi³y go[44] one do[62] wniosku[121], ¿e takie[212] bry³y[112], jak[9] walec[111], sto¿ek[111], i kula[111], sk³adaj±[501] siê ze[62] skoñczonej[221] liczby[121] drobnych[222], niepodzielnych[222] czê¶ci[122]. Zgodnie wiêc z[65] tym[251] pogl±dem, mo¿na uwa¿aæ ko³o[141] za[64] wielok±t[141] o[66] bardzo du¿ej[261] liczbie[161] boków, [&] 
1183 592~zbiorowa~Znane i nieznane. Szkice o fizyce teoretycznej~Iskry~1963~48~5
1184 Dlaczego jednak masa przyjmuje dla[62] danego[221] pola[121] akurat tak±[241], a nie inn±[241] warto¶æ[141]  pozostaje tajemnic±. Wielu[32] co[8] ambitniejszych[222] teoretyków[122] próbowa³o postulowaæ najrozmaitsze[242], nieraz bardzo dziwne[242], podstawowe[242] za³o¿enia[14], z[62] których[222] by wynika³y[54] warto¶ci[112] mo¿liwych[222] mas (o[66] teoriach takich[262] mówi siê[41], ¿e kwantuj± masê). Jak[9] dot±d nikt nie poda³ teorii[121], która zadowoli³aby wiêkszo¶æ[141] fizyków[122], [&] 
1185 593~zbiorowa~Znane i nieznane. Szkice o fizyce teoretycznej~Iskry~1963~68~20
1186 S±dzono, ¿e je¶li jaka¶ fala rozchodzi[501] siê, to[9] jej[42] czê¶æ[141] mo¿na z³apaæ  reszta bêdzie[56] rozchodziæ[511] siê dalej. Ale przy[66] podobnych[262] próbach z[65] elektronem, czê¶æ[111] z³apana zawsze okazywa³a[501] siê ca³o¶ci±. Elektron[111] stanowi³by zatem zupe³nie nowy[241] rodzaj[141] fal: falê niepodzieln±[241]. Istnienie[111] takiego[221] tworu by³o zupe³nie niezrozumia³e[211] dla[62] fizyki[121] klasycznej[221]. 
1187 594~zbiorowa~Znane i nieznane. Szkice o fizyce teoretycznej~Iskry~1963~77~11
1188 Na[64] przyk³ad[141] stan[111], w[64] jaki[241] przechodzi foton[11] pod[62] wp³ywem oddzia³ywania[121] z[65] szybk±[151], jest na[+] ogó³ stanem superponowanym[251]  ze[62] wzglêdu na[64] test[141], jaki[241] przeprowadzaj± fotokomórki[112]: chyba ¿e szybka[111] jest na[64] przyk³ad[141] idealnie przezroczysta  wówczas stan[111] taki[211] jest prosty[211]. Istnienie[111] stanów superponowanych[222] to[41] najwa¿niejszy[211] punkt[111], w[66] którym[261] postulaty[112] kwantowe[212] odbiegaj± od[62] klasycznych[222]. 
1189 595~zbiorowa~Znane i nieznane. Szkice o fizyce teoretycznej~Iskry~1963~104~14
1190 Gdy dwa[31] pioruny[112] uderz± w[64] to[241] samo[241] drzewo[141], ³atwo ustaliæ, czy uderzy³y one jednocze¶nie, czy nie. Wystarczy, by[9] jaki¶[211] obserwator[111] stwierdzi³, czy widzia³ dwa[34] b³yski[142], czy te¿ jeden[241]. Je¶li ¶wiat³o[111] obu[32] b³yskawic dosz³o jednocze¶nie, czyli ujrza³ on tylko jeden[241] b³ysk[141], pioruny[112] uderzy³y jednocze¶nie, je¶li widzia³ dwa[34] b³yski[142], uderzy³y jeden[211] po[66] drugim[261]. 
1191 596~Smurzyñski J.~Chemia niszcz±ca. Materia³y wybuchowe~MON~1963~26~3
1192 Dlatego znajomo¶æ[111] ci¶nienia[121], jakie[241] wywieraj± gazy[112] otrzymane[212] ze[62] spalania[121] okre¶lonej[221] substancji[121] jest jednym[251] z[62] najwa¿niejszych[222] czynników branych[222] pod[64] uwagê przy[66] ocenie[161] tej[221] substancji[121] jako[62] materia³u wybuchowego[221]. Praktycznie pomiary[112] ci¶nienia[121] gazów powsta³ych[222] na[64] skutek[141] wybuchów prowadzi siê[41] w[66] aparatach zwanych[262] bombami manometrycznymi. 
1193 597~Smurzyñski J.~Chemia niszcz±ca. Materia³y wybuchowe~MON~1963~36~8
1194 Inaczej ma[501] siê rzecz[111] z[65] nitrogliceryn± [~]. Ma ona w[66] swojej[261] cz±steczce[161] trzy[34] atomy[142] wêgla i piêæ[34] atomów wodoru, co[41] wymaga do[62] ca³kowitego[221] spalania[121] osiem[34] i piêæ[34] dziesi±tych[122] atomu tlenu. Tymczasem cz±steczka zawiera dziewiêæ[34] atomów co[41] powoduje nadmiar[141] piêæ dziesi±tych[122] tlenu. Taki[211] materia³[111] nazywamy materia³em o[66] dodatnim[261] bilansie tlenowym[261]. 
1195 598~Smurzyñski J.~Chemia niszcz±ca. Materia³y wybuchowe~MON~1963~129~26
1196 Dodawany[211] do[62] masy[121] cementator[111] obni¿a szybko¶æ[141] spalania[121] gwiazdy[121]. Wadê tê mo¿na usun±æ przez[64] niewielki[241] dodatek[141] m±czki[121] prochowej[221]; u³atwia to[41] jednocze¶nie zapalenie[141] ³adunku[121] masy[121]. W[66] wypadku[161], kiedy nie u¿ywa siê[41] m±czki[121] prochowej[221], dla[62] ³atwiejszego[221] zapalenia[121] gwiazdy[121] zaprasowuje siê[41], wraz z[65] mas± zasadnicz±[251], pewn±[241] ilo¶æ[141] specjalnej[221] masy[121] podpa³owej[221]. 
1197 599~Smurzyñski J.~Chemia niszcz±ca. Materia³y wybuchowe~MON~1963~143~18
1198 Masy[112] te[212] zawieraj± zazwyczaj magnez[141], chlorany[142] i pewn±[241] ilo¶æ[141] termitu. Niekiedy stosuje siê[41] kilka[34] warstw mas podpa³owych[222], które[212] ró¿ni±[501] siê jedynie wzrastaj±c±[251] zawarto¶ci± czystego[221] termitu. Praktykuje siê[41] równie¿ nape³nianie[141] pocisków oddzielnie prasowanymi kostkami termitu. Ka¿da z[62] takich[222] kostek[122] ma w³asn±[241] masê podpa³ow±[241] z[65] wprasowanym[251] w[64] ni±[44] knotem zapalaj±cym[251]. 
1199 600~Pokorny E.J.~Tropiciele niebieskich szlaków cz.III~KiW~1965~58~13
1200 W[66] dziesi±tym[261] roku[161] ¿ycia[121] Chrystian[/] biegle w³ada³ ³acin±, grek± zna³ francuski[141] i w³oski[141], gra³ na[66] skrzypcach i potrafi³ wyznaczaæ czas[141] wschodu i zachodu S³oñca[121] w[66] ró¿nych[262] porach roku[121]. Pod[65] kierunkiem ojca[121] pozna³ niebawem matematykê, mechanikê i astronomiê. Maj±c lat szesna¶cie[34] rozpocz±³ studia[142] na[66] uniwersytecie w[66] Lejdzie[/][161], gdzie obok[62] prawa[121] uczy³[501] siê równie¿ matematyki[121]. 
1201 601~Pokorny E.J.~Tropiciele niebieskich szlaków cz.III~KiW~1965~63~3
1202 Cz³onkowie tych[222] stowarzyszeñ nazywali je[44] akademiami. W[66] roku[161] tysi±c sze¶æset trzydziestym[261] pi±tym[261] kardyna³ Richelieu[/], pierwszy[211] minister Ludwika[/][121] Trzynastego[/][221], który[211] od[62] roku[121] tysi±c sze¶æset dwudziestego[221] czwartego[221] sprawowa³ faktyczne[242] rz±dy[142] we[66] Francji[/][161], opieraj±c[501] siê na[66] jednej[261] z istniej±cych[222] akademii[122] literacko-jêzykowych[222] za³o¿y³ tak zwan±[241] Academie[+] Francaise[$] (Akademiê Francusk±[241]). Mia³a ona siê zaj±æ[501] g³ównie jêzykoznawstwem i literatur±. 
1203 602~Pokorny E.J.~Tropiciele niebieskich szlaków cz.III~KiW~1965~140~15
1204 Tu i ówdzie odzywa³y[501] siê g³osy[112] przeciwne[212]. Niejasne[211] jeszcze wyobra¿enie[111] o[66] w³asnym[261] ruchu[161] Ziemi[121] spotykamy u[62] pitagorejczyków[122] ale dopiero Arystarch[/] z[62] Samos[/] w[66] trzecim[261] wieku[161] przed[65] nasz±[251] er± przeciwstawi³[501] siê wrêcz pogl±dom Arystotelesa[/][121] i g³osi³, ¿e Ziemia obdarzona jest[57] ruchem wirowym[251], a obrót[111] dobowy[211] sklepienia[121] niebieskiego[221] jest tylko ruchem pozornym[251]. 
1205 603~Pokorny E.J.~Tropiciele niebieskich szlaków cz.III~KiW~1965~145~8
1206 Foucault[/] wykaza³, ¿e gdyby¶my ów[241] eksperyment[141] przeprowadzili[54] na[66] biegunie ziemskim[261] stwierdziliby¶my po[66] godzinie[161] obrót[141] o[64] piêtna¶cie[34] stopni. W[66] innych[262] szeroko¶ciach geograficznych[262] k±t[111] pozornego[221] obrotu p³aszczyzny[121] wahañ jest mniejszy[211] od[62] k±ta obrotu Ziemi[121] na[66] biegunie. Na[66] równiku wynosi on zero[141] stopni, to[41] znaczy, ¿e kierunek[111] p³aszczyzn[121] wahañ nie ulega zmianie[131]. 
1207 604~Pokorny E.J.~Tropiciele niebieskich szlaków cz.III~KiW~1965~147~15
1208 Zjawisko[141] to[241] mo¿na uj±æ w[64] zasadê: ka¿de[211] cia³o[111] bêd±ce[211] w[66] ruchu[161] poziomym[261] zbacza od[62] kierunku[121] tego[221] ruchu[121] pod[65] wp³ywem ruchu[121] obrotowego[221] Ziemi[121]. Zasadê tê sformu³owa³ francuski matematyk Coriolis[/], tote¿ si³ê, pod[65] wp³ywem której[221] zachodzi to[211] zjawisko[111], nazwano "si³± Coriolisa[/][121]". Si³a Coriolisa[/][121] dzia³a[5] zawsze prostopadle do[62] kierunku[121] ruchu[121], powoduj±c w[64] ten[241] sposób[141] zmianê kierunku[121] poruszaj±cego[+] siê[241] cia³a[121]. 
1209 605~Pokorny E.J.~Tropiciele niebieskich szlaków cz.III~KiW~1965~179~11
1210 Hipotezê swoj±[241] og³osi³ Kant[/] w[66] roku[161] tysi±c siedemset piêædziesi±tym[261] czwartym[261] w[66] niewielkiej[261] ksi±¿eczce[161] zatytu³owanej[261]: ["]Ogólna[/] historia[/] naturalna[/] i[/] teoria[/] nieba[/][121]["]. Przeciwstawia[501] siê w[66] niej[46] Newtonowi[/], który[211] uwa¿a³, ¿e pocz±tek[111] ¶wiata nie da[501] siê wyt³umaczyæ bez[62] przyjêcia[121] interwencji[121] nadprzyrodzonej[221]. Podobnie jak[9] Buffon[/], dowodzi, ¿e je¶li prawo[111] grawitacji[121] mo¿na odnie¶æ do[62] ca³ego[221] Wszech¶wiata, to[9] mo¿na równie¿ na[66] jego[42] podstawie[161] wyt³umaczyæ pocz±tek[141] Wszech¶wiata. 
1211 606~Burhard P.~Wêgry~WP~1966~14~5
1212 Po[66] ust±pieniu[161] morza[121] pozosta³y[5] na[66] powierzchni[161] niziny[121] grube[212] osady[112] denne[212] i liczne[212] jeziora[112]. Wiêkszo¶æ[111] z[62] nich[42] zamieni³a[501] siê z[+] czasem w[64] tereny[142] bagniste[242], wreszcie powysycha³a, do[62] czego[42] przyczyni³o[501] siê zarówno obni¿anie[111] poziomu wód gruntowych[222], jak[9] i praca rzek. Liczne[212] rzeki[112] bowiem nanosi³y przez[64] ca³e[242] tysi±clecia[142] produkty[142] erozji[121] z[62] okolicznych[222] ³añcuchów górskich[222], oraz z[62] wzgórz wznosz±cych[+] siê[222] tu i ówdzie na[66] samej[261] nizinie[161]. 
1213 607~Burhard P.~Wêgry~WP~1966~172~15
1214 Obszar[111] wzgórz po³o¿onych[222] na[64] pó³noc[141] i pó³nocny[241] zachód[141] od[62] Miszkolca[/][121], przeciêty[211] dolin± rzeki[121] Sajo[/], to[41] jeden[211] z[62] wa¿niejszych[222] regionów przemys³owych[222] kraju[121]. W[66] malowniczym[261] krajobrazie piêtrz±[501] siê tu i ówdzie kopalniane[212] ha³dy[112], obracaj±[501] siê ko³a[112] górniczych[222] wyci±gów, dymi± fabryczne[212] kominy[112]. Obok[62] Dunaujvaros[/] jest to[41] teren[111] wielkich[222] inwestycji[122] kolejnych[222] planów gospodarczych[222]. 
1215 608~Burhard P.~Wêgry~WP~1966~228~22
1216 Niedaleko na[64] zachód[141] od[62] Tata[/] le¿y wioska Kocs[/], której[221] nazwa upamiêtni³a[501] siê w[66] wielu[36] jêzykach europejskich[262] w[66] postaci[161] okre¶leñ, u¿ywanych[222] na[64] oznaczenie[141] wygodnego[221] typu pojazdu. Tak wiêc w[66] jêzyku[161] polskim[261] pewien[241] typ[141] bryczki[121] nazywamy "kocz[111]", w[66] angielskim[261] "coach[$]", w[66] niemieckim[261] "Kutsche[$]" i tym[232] podobnie. W[66] pó¼niejszym[261] ¶redniowieczu[161] w[66] wiosce Kocs[/] pracowa³o wielu[32] zdolnych[222] stelmachów[122] i w³a¶nie tutaj skonstruowano w[66] pocz±tkach piêtnastego[221] wieku[121] rewelacyjny[241] na[64] owe[242] czasy[142] pojazd[141], [&] 
1217 609~Burhard P.~Wêgry~WP~1966~266~16
1218 Winnice[142] spotyka siê[41] zreszt± i w[66] wielu[36] innych[262] miejscowo¶ciach na[66] pó³nocnym[261] brzegu[161] Balatonu[/][121]. Charakterystyczne[212] równe[212] rzêdy[112] ciemnozielonych[222] lub b³êkitnych[222] krzewów, pionowe[212] kreseczki[112] s³upków, podtrzymuj±cych[222] ciê¿kie[242] od[62] owocu[121] ro¶liny[142], oto typowy[211] widok[111] nagrzanych[222] s³oñcem, os³oniêtych[222] przed[65] wiatrem wzgórz. W¶ród[62] winnic schludne[212] zagrody[112] wie¶niaków[122], otoczone[212] sadami moreli[122], czere¶ni[122], brzoskwiñ i ¶liw. 
1219 610~Krukowska M.~Czechos³owacja~WP~1967~16~3
1220 Dla[62] ochrony[121] przed[65] wzmo¿onym[251] naciskiem ze[62] strony[121] zachodniego[221] s±siada, wielkomorawski[211] ksi±¿ê Ro¶cis³aw[/] postanawia zbli¿yæ[501] siê do[62] Wschodu i w[66] tym[261] celu[161] zaprasza w[66] roku[161] osiemset piêædziesi±tym[261] czwartym[261] s³owiañskich[242] kaznodziei[142]  braci[142] Konstantego[/][141] zwanego[241] pó¼niej Cyrylem[/] i Metodego[/][121]. U³o¿yli oni w[66] Bizancjum[/][161] pierwszy[241] s³owiañski[241] alfabet[141], nazwany[241] g³agolic± i przet³umaczyli ksiêgi[142] ko¶cielne[242] na[64] jêzyk[141] staros³owiañski[241]. 
1221 611~Krukowska M.~Czechos³owacja~WP~1967~126{?}~8
1222 Okolice[112] Liberca[/][121] s³yn± z[62] gêstych[222] rozleg³ych[222] lasów, które[212] stanowi± podstawê rozwiniêtego[221] przemys³u drzewnego[221], papierniczego[221] oraz szklanego[221]. W[66] górach ju¿ w[66] ¶redniowieczu[161] odkryto z³o¿a[142] kamieni pó³szlachetnych[222]. Umo¿liwi³y one powstanie[141] przemys³u bi¿uterii[121] szklanej[221], dziêki[63] któremu Czechy[/][112] znane[212] s±[57] na[66] ca³ym[261] ¶wiecie. W[66] muzeum[161] libereckim[261] znajduj±[501] siê bogate[212] zbiory[112] starych[222] szklanych[222] wyrobów oraz bi¿uterii[121], [&] 
1223 612~Krukowska M.~Czechos³owacja~WP~1967~167~7
1224 Pierwsze[212] zapisy[112] o[66] zorganizowanym[261] leczeniu[161] pochodz± ju¿ z[62] tysi±c piêæset dwudziestego[221] drugiego[221] roku[121]. Do[62] tego[221] czasu leczenie[111] polega³o na[66] wielogodzinnych[262] k±pielach w[66] gor±cej[261] wodzie[161] leczniczej[261], koñcz±cych[+] siê[262] pêkaniem skóry[121]. Uwa¿ano bowiem, i¿ przez[64] te[242] pêkniêcia[142] wychodz± z[62] organizmu wszelkie[212] szkodliwe[212] substancje[112] i zarazki[112]. 
1225 613~Krukowska M.~Czechos³owacja~WP~1967~266~6
1226 Pierwszym[251] znanym[251] zdobywc± szczytu by³ angielski[211] przyrodnik, Robert[/] Townson[/], który[211] wszed³ tu w[66] roku[161] tysi±c siedemset dziewiêædziesi±tym[261] trzecim[261], nied³ugo po[66] nim[46] bo ju¿ w[66] tysi±c osiemset pi±tym[261] roku[161] stan±³ na[66] £omnicy[/][161] Stanis³aw[/] Staszic[/]. Stacja kolejki[121] linowej[221] pod[65] samym[251] szczytem ma kszta³t[141] piêciopiêtrowej[221] wie¿y[121], na[66] najwy¿szym[261] jej[42] piêtrze mie¶ci[501] siê obserwatorium[111] astronomiczne[211]. 
1227 614~Machowski J.~Wyspa Tajemnic~WP~1966~141~24
1228 Pierwsz±[251] i to[8] wa¿n±[251] czynno¶ci±, od[62] której[221] w[66] du¿ej[261] mierze[161] zale¿a³o powodzenie[111] wyprawy[121], by³a[5] sprawa wyboru jej[42] kierownika[121]. Wybór[111] pad³ na[64] blisko[8] siedemdziesiêcioletniego[24], do¶wiadczonego[241] ¿eglarza[141] Don[+] Felipe[+] Gonzales[+] y[+] Haedo[/], który[211] parê[34] tygodni przedtem zawin±³ do[62] portu Callao[+] de[+] Lima[/] na[66] pok³adzie[161] okrêtu "San[+] Lorenzo[/]", przywo¿±c po[66] pó³rocznej[261] podró¿y[161] z[62] Kadyksu[/] ¶wie¿e[242] kontyngenty[142] wojska[121] i zaopatrzenie[141] dla[62] garnizonu w[66] Limie[/][161]. 
1229 615~Machowski J.~Wyspa Tajemnic~WP~1966~52~5
1230 W[66] t³umie wyspiarzy[122] wyra¼nie wyró¿niali[501] siê ich[42] przywódcy[112]. Byli[5] to[41] przewa¿nie ludzie starsi, a pozostali[5] mieszkañcy odnosili[501] siê do[62] nich[42] z[65] szacunkiem. Niektórzy z[62] wodzów[122] mieszkali w[66] opisanych[262] pod³u¿nych[262] domach, inni natomiast, okre¶leni przez[64] Hiszpanów[142] jako[61] kap³ani, mieszkali nie[+] opodal[62] pos±gów w[66] domkach wzniesionych[262] z[62] kamienia. 
1231 616~Machowski J.~Wyspa Tajemnic~WP~1966~78~{brak}
1232 Z[62] potrzeby[121] tej[221] powsta³ jeszcze w[66] koñcu[161] osiemnastego[221] wieku[121] plan[111] po³±czenia[121] rosyjskich[222] kolonii[122] w[66] Ameryce[/][161] z[65] metropoli± bezpo¶redni±[251] drog±[151] morsk±[251] prowadz±c±[251] na[64] zachód[141]. Wojny[112] napoleoñskie[212] w[66] Europie[/][161] nie przeszkodzi³y realizacji[131] tego[221] ¶mia³ego[221] planu, który[211] zosta³[57] przed³o¿ony[211] ówczesnemu ministrowi handlu[121], ksiêciu[131] Rumancowowi[/][131], i ministrowi marynarki[121], admira³owi Mordwinowowi[/][131], a nastêpnie zaakceptowany[211] przez[64] cara[141] Aleksandra[/][141] Pierwszego[/][241]. 
1233 617~Machowski J.~Wyspa Tajemnic~WP~1966~82~6
1234 Starano[501] siê jednak nie oddalaæ od[62] brzegu[121] wiêcej, ani¿eli na[64] odleg³o¶æ[141] piêciu[32] mil[122], tak by[9] móc przez[64] lunety[142] dok³adnie obserwowaæ l±d[141]. Stwierdzono, ¿e ta czê¶æ[111] wyspy[121] jest[57] znacznie rzadziej zaludniona. Jednak¿e i tam[8] dostrze¿ono a¿ cztery[34] kamienne[242] pomniki[142]: pierwszy[211] z[62] nich[42] sk³adaj±cy[+] siê[211] z[62] jednego[221] tylko pos±gu[121], drugi[211] i trzeci[211] liczy³y po[64] dwa[34] pos±gi[142], za¶ czwarty[211] trzy[34]. 
1235 618~Machowski J.~Wyspa Tajemnic~WP~1966~137~9
1236 Nie mniej zdziwi³o go[44], i¿ ziomkowie ich[42] w[+] ogóle nie interesowali[501] siê ¶wie¿o przyby³ymi uratowanymi rodakami, nie wyra¿aj±c z[62] powodu ich[42] przybycia[121] nawet cienia rado¶ci[121]. Jedno[41], co[41] ich[44] interesowa³o, to[41] skromny[211] dobytek[111] przyby³ych[222]. W[66] koñcu[161] o¶mieleni krajowcy zaczêli dobieraæ[501] siê do[62] baga¿u[121] misjonarza[121] i pana[121], którzy z[65] trudem bronili swej[221] w³asno¶ci[121]. 
1237 619~Machowski J.~Wyspa Tajemnic~WP~1966~176~7
1238 Na[66] tej[261] podstawie[161] Jaussen[/] wysun±³ teoriê dotycz±c±[241] pochodzenia[121] ludno¶ci[121] wyspy[121], sugeruj±c±[241], i¿ mieszkañcy Wyspy[/][121] Wielkanocnej[/][221] przybyli[5] przed[65] tysi±cem lat z[62] archipelagu[121] wysp Moluków[/][122]. Tepano[/] Jaussen[/] sw±[251] ¿mudn±[251] i drobiazgow±[251] prac± zapocz±tkowa³ naukowe[242] badania[142] nad[65] rozwi±zaniem jednej[221] z[62] najciekawszych[222] tajemnic Wyspy[/][121] Wielkanocnej[/][221]. Prace[112] badawcze[212] nad[65] odczytaniem hieroglificznego[221] pisma[121] wyspy[121] trwaj± po[64] dzieñ[141] dzisiejszy[241], pozostawiaj±c wiele[34] pytañ postawionych[222] przez[64] naukê nadal bez[62] odpowiedzi[122]. 
1239 620~Semeñczuk A.~Tajemnice paliw rakietowych~MON~1963~{brak}~200
1240 Aby[9] uzmys³owiæ sobie[43] ogrom[141] tego[221] zadania[121], warto przypomnieæ, ¿e wyspiarze nie znali drzewa[121], a g³ównym[251] ich[42] narzêdziem by³y[5] prymitywne[212] liny[112] konopne[212]. Przeciêtna waga pos±gów waha³a[501] siê od[62] dziesiêciu[32] do[62] dwunastu[32] ton[12], ale trafia³y[501] siê w¶ród[62] nich[42] równie¿ giganty[112] prawie[8] piêædziesiêciotonowe[212]. Najwiêksz±[241] z[62] rze¼b[122] znalezionych[222] na[66] wyspie[161] odkryto nie wykoñczon±[251] w[66] pozycji[161] le¿±cej[261] w[66] kamienio³omach. 
1241 621~Machowski J.~Wyspa Tajemnic~WP~1966~308~15
1242 Porównywali oni miêdzy[+] innymi wyniki[142] badañ ju¿ nie tylko poszczególnych[222] wypraw[122] dzia³aj±cych[222] w[66] ró¿nych[262] okresach na[66] Wyspie[/][161] Wielkanocnej[/][261], ale równie¿ zestawiali rezultaty[142] ich[42] badañ z[65] wynikami osi±gniêtymi przez[64] wyprawy[142] na[64] inne[242] wyspy[142] Pacyfiku[/][121], a nawet do[62] krajów po³o¿onych[222] poza[65] jego[42] rejonem, wreszcie porównywali zagadkowy[241] lud[141] Wyspy[/][121] Wielkanocnej[/][221] i jego[42] kulturê z[65] kulturami innych[222] ludów zamieszkuj±cych[222] niekiedy nawet bardzo odleg³e[242] kraje[142]. 
1243 622~Skrzypczak E.~Fizyka wielkich energii~PWN~1965~38~7
1244 Nastêpny[211] etap[111] pracy[121]: analiza rachunkowa danych[122], otrzymywanych[222] na[64] przyk³ad[141] z[62] pomiarów na[66] ¶ladach cz±steczek w[66] detektorach wizualnych[262], stanowi[5] zazwyczaj niezbêdny[241], ale bardzo pracoch³onny[241] etap[141] eksperymentu. Ogromne[241] usprawnienie[141] w[66] tej[261] dziedzinie[161] stanowi[5] stosowanie[111] wielkich[222] maszyn matematycznych[222], które[212] po[66] odpowiednim[261] zaprogramowaniu[161], dokonanym[261] dla[62] konkretnego[221] zagadnienia[121], mog± wykonaæ rachunkow±[241] analizê dla[62] tysiêcy przypadków badanych[222] zdarzeñ, [&] 
1245 623~Skrzypczak E.~Fizyka wielkich energii~PWN~1965~63~6
1246 Zapanowa³ wiêc w[66] fizyce[161] cz±stek elementarnych[222] okres[111] analogiczny[211] do[62] odpowiedniego[221] okresu w[66] historii[161] chemii[121], okresu, który[241] nazywamy obecnie przedmendelejewowskim[251]: zbierano dane[142] o[66] w³asno¶ciach poszczególnych[222] cz±stek, zwiêkszano dok³adno¶æ[141] ich[42] wyznaczania[121], badano oddzia³ywania[142] miêdzy[65] cz±stkami. Nie[+] sposób[5] tu opisaæ ca³o¶ci[121] dziejów tych[222] poszukiwañ. 
1247 624~Skrzypczak E.~Fizyka wielkich energii~PWN~1965~115~10
1248 Jak[9] przedstawiaj±[501] siê nowe[212] mo¿liwo¶ci[112] w[66] tej[261] dziedzinie[16]? Zwróæmy uwagê na[64] pewn±[241] cechê akceleratorów dzia³aj±cych[222] na[66] zasadzie[161] takiej[221] jak[9] synchrotron[111] protonowy[211]. O[66] promieniu[161] orbity[121] ruchu[121] przy¶pieszonych[222] cz±stek, którym[232] chcemy nadaæ okre¶lony[241], z[62] góry[121] zadany[241] pêd[141], decyduje warto¶æ[111] maksymalnego[221] natê¿enia[121] pola[121] magnetycznego[221]. 
1249 625~Zoon W.~Astronomia dzi¶ i wczoraj~PWN~1965~97~5
1250 Pamiêtajmy o[66] tym[46], ¿e zgodnie zarówno z[65] odkryciami fizyków[122], jak[9] i sugestiami astronomów[122], wodór[111] jest je¶li nie jedynym[251], to[9] g³ównym[251] "paliwem" wszystkich[222] gwiazd i nawet niektórych[222] mg³awic gazowych[222]. S³owo[141] "paliwo[111]" u¿y³em tu w[6] cudzys³owie, aby[9] procesów odbywaj±cych[+] siê[222] we[66] wnêtrzach gwiazd i zasilaj±cych[222] je[44] w[64] olbrzymie[242] ilo¶ci[142] energii[121] nie traktowaæ jako[62] reakcji[122] chemicznych[222] w[66] zwyk³ym[261] tego[221] s³owa[121] znaczeniu[161]. Jak[9] wiemy "palenie[+]" siê[111] wodoru nastêpuje w[64] ten[241] sposób[141], ¿e w[66] wyniku[161] zderzeñ j±der atomowych[222] wodoru ze[65] sob± powstaje ³añcuch[111] przemian, [&] 
1251 626~Zoon W.~Astronomia dzi¶ i wczoraj~PWN~1965~100~3
1252 Dwie[31] cechy[112] fizyczne[212] gwiazd daj±[501] siê zaobserwowaæ w[64] sposób[141] najbardziej bezpo¶redni[241] i do¶æ pewny[241]: ich[42] temperatura [~] i jasno¶æ[111] (dzielno¶æ[111] promieniowania[121]) [~]. Tê drug±[241] wielko¶æ[141] bêdziemy[56] dla[62] prostoty[121] wyra¿ali[52] przy[66] pomocy[161] dzielno¶ci[121] promieniowania[121] S³oñca[121], przyjêtej[221] za[64] jedno¶æ[141]. Tych[222] w³a¶nie dwóch[32] parametrów u¿yto w[66] latach dwudziestych[262] do[62] dokonania[121] podzia³u gwiazd na[64] grupy[142] na[66] diagramie Hertzsprunga-Russella[/][121] nazwanego[221] tak od[62] nazwisk dwóch[32] astronomów[122], którzy pierwsi zajêli[501] siê spraw± ewolucji[121] gwiazd i tego[221] podzia³u dokonali. 
1253 627~Wo³czek O.~I znów bli¿ej gwiazd~WP~1965~14~6
1254 Udoskonalenie[111] ³±czno¶ci[121] radiowej[221] za[65] pomoc± satelitów biernych[222] mo¿e[5] nast±piæ przede[+] wszystkim przez[64] zastosowanie[141] znacznie lepszych[222] zwierciade³ fal radiowych[222] ni¿[9] wypuk³e[212], a wiêc nie skupiaj±ce[212] pow³oki[112] obiektów typu ECHO[/]. Na[66] piêtnastym[261] Miêdzynarodowym[261] Kongresie Astronautycznym[261] w[66] Warszawie[/][161], we[66] wrze¶niu tysi±c dziewiêæset sze¶ædziesi±tego[221] czwartego[221] roku[121], pad³y[5] propozycje[112] realizacji[121] takich[222] sprawniejszych[222] satelitów[122]. 
1255 628~Wo³czek O.~I znów bli¿ej gwiazd~WP~1965~92~15
1256 Przyczynami tego[221] sukcesu s±: brak[111] promieniowania[121] atmosfery[121], wywo³uj±cego[221] zamglenie[141] klisz, oraz znacznie wiêksza zdolno¶æ[111] rozdzielcza urz±dzenia[121] satelitarnego[221], czyli ta w³asno¶æ[111], która pozwala na[64] odró¿nienie[141] od[62] siebie[42] blisko[8] le¿±cych[222] szczegó³ów obrazu. K±towa zdolno¶æ[111] rozdzielcza najwiêkszych[222], naziemnych[222] teleskopów astronomicznych[222] przy[66] zdjêciach fotograficznych[262] wynosi obecnie tylko oko³o[8] trzy[34] dziesi±te[142] sekundy[121] ³uku[121]. 
1257 629~Wo³czek O.~I znów bli¿ej gwiazd~WP~1965~108~5
1258 Druga[211] metoda po¶rednia to[41] SOK[=]  spotkanie[111] na[66] orbicie[161] satelitarnej[261] Ksiê¿yca. W[66] tym[261] ostatnim[261] przypadku[161] nast±pi³by z[62] Ziemi[121] tylko jeden[211] start[111] du¿ej[221] rakiety[121], która jednak nie wyl±dowa³aby na[66] samym[261] Ksiê¿ycu. Wesz³aby ona natomiast na[64] orbitê satelitarn±[241] Srebrnego[221] Globu. Z[62] tego[221] sztucznego[221] satelity[121] ludzie dokonaliby wycieczki[121] ma³ym[251] statkiem specjalnym[251] na[64] powierzchniê Ksiê¿yca, po[66] czym[46] powróciliby na[64] obiekt[141] macierzysty[241]. Statek[111] odlecia³by potem[8] w[66] kierunku[161] Ziemi[121]. 
1259 630~Wo³czek O.~I znów bli¿ej gwiazd~WP~1965~131~25
1260 Tak wiêc ca³kowita masa zespo³u APOLLO-LEM[/] wynios³aby oko³o[8] czterdzie¶ci[34] dwie[34] tony[142]. Nale¿y tutaj podkre¶liæ, ¿e ju¿ obecnie projektanci otrzymali zalecenia[142], by[9] zmniejszyæ tê ostatni±[241] wielko¶æ[141] do[62] trzydziestu[32] o¶miu[32] ton[122], wprowadzaj±c oszczêdno¶ci[142] na[66] masie[161], gdzie tylko to[41] jest mo¿liwe[211]. Tego[221] rodzaju[121] rozwi±zanie[111] zapewni³oby wiêkszy[24] margines[141] bezpieczeñstwa[121] i stanowi³oby lepsz±[241] gwarancjê powodzenia[121] ca³ego[221] przedsiêwziêcia[121]. 
1261 631~Wo³czek O.~I znów bli¿ej gwiazd~WP~1965~116~8
1262 Cenn±[251] cech± przysz³ych[222] kosmonautów[122] s± ich[42] umiejêtno¶ci[112] nabyte[212] w[66] czasie pilotowania[121] samolotów. St±d te¿ ludzie ci[212] musz± nadal aktywnie podtrzymywaæ te[242] umiejêtno¶ci[142]. W[66] Stanach[/] Zjednoczonych[/][262] ka¿dy[211] z[62] nich[42] jest[57] zobowi±zany[211] rocznie wylataæ oko³o[8] trzysta[34] godzin na[66] odrzutowcach i ¶mig³owcach. W[66] tym[261] ostatnim[261] przypadku[161] chodzi o[64] zdobycie[141] odpowiedniej[221] praktyki[121] w[66] prawie[8] pionowym[261] starcie[161] i l±dowaniu[161]  przewidywanym[261] przy[66] lotach nad[65] powierzchni± ksiê¿yca. 
1263 632~Sêkowski S.~Walka z korozj± trwa~WP~1965~18~9
1264 Ta warstewka zgorzeliny[121] utworzona z[62] mieszaniny[121] tlenków ¿elaza[121] jest jednym[251] z[62] licznych[222] przyk³adów korozji[121] chemicznej[221]. Po[+] prostu w[66] wysokiej[261] temperaturze[161], przyspieszaj±cej[261] ogromnie szybko¶æ[141] reakcji[122] chemicznych[222], zachodzi samorzutnie utlenianie[+] siê[111] ¿elaza[121], czyli w[66] tym[261] przypadku[161] ³±czenie[+] siê[111] uaktywnionych[222] dzia³aniem wysokiej[221] temperatury[121] atomów ¿elaza[121] z[65] atomami tlenu atmosferycznego[221]. 
1265 633~Sêkowski S.~Walka z korozj± trwa~WP~1965~32~23
1266 Przyczyn± samorzutnego[221] rozpuszczania[+] siê[121] cynku[121] w[66] kwasie s± wstêpuj±ce[212] w[66] nim[46] zawsze zanieczyszczenia[112] innymi metalami. Cz±stki[112] tych[222] obcych[222] metali[122] tworz± ³±cznie z[65] elektrolitem liczne[242] lokalne[242] ogniwa[142] galwaniczne[242]. Im[9] wiêcej powstaje takich[222] mikroogniw, tym[9] szybciej i energiczniej rozpuszcza[501] siê cynk[111]. Poniewa¿ reakcji[131] rozpuszczania[+] siê[121] towarzyszy[5] przep³yw[111] pr±du elektrycznego[221] (powoduj±cego[221] ogrzewanie[141] elektrolitu), mamy[5] wiêc do[62] czynienia[121] z[65] typowym[251] przyk³adem korozji[121] elektrochemicznej[221]. 
1267 634~Sêkowski S.~Walka z korozj± trwa~WP~1965~80~15
1268 Czêsto niestety korozja szybko niszczy te[242] pancerze[142]. Z³uszczaj±ca[+] siê pordzewia³a[211] r±czka od[62] dziecinnego[221] wózka, skorodowana kierownica rowerowa lub motocyklowa, nie daj±ca[+] siê odkrêciæ ¶ruba przy[66] pralce[161], usiany[211] licznymi piegami rdzy[121] zderzak[111] lub ko³paki[112] kó³ samochodowych[222]  oto codzienny[211] widok[111]. Powoduje on, ¿e tracimy zaufanie[141] do[62] tego[221] rodzaju[121] pancerzy[122]. 
1269 635~Sêkowski S.~Walka z korozj± trwa~WP~1965~98~20
1270 Pewne[212] pigmenty[112] u¿ywane[212] do[62] produkcji[121] farb same[212] mog± aktywnie chroniæ metal[141] przed[65] korozj±. Do[62] pigmentów takich[222] nale¿y minia o³owiana oraz py³[111] cynkowy[211] i aluminiowy[211]. Niestety dwie[31] ostatnie[212] substancje[112] s± zupe³nie nieodporne[212] na[64] dzia³anie[11] nawet bardzo rozcieñczonych[222] kwasów, a w[66] zwi±zku[161] z[65] tym[45] ich[42] zastosowanie[111] w[66] malarstwie musi byæ[57] ograniczone[211]. 
1271 636~Sadowski M.~¦wiat wysokich temperatur~WP~1965~9~11
1272 Przy[66] ogrzewaniu[161] lub oziêbianiu[161] zmieniaj±[501] siê wymiary[112] liniowe[212], objêto¶æ[111], gêsto¶æ[111], oporno¶æ[111] elektryczna. W[66] niektórych[262] przypadkach zmieniaæ[501] siê mo¿e[5] równie¿ barwa. Ka¿d±[241] z[62] tych[222] w³asno¶ci[122] mo¿na w[66] zasadzie[161] wykorzystaæ do[62] ilo¶ciowego[221] okre¶lenia[121] stanu cieplnego[221] cia³a[121]. Bardzo wygodnie stan[141] cieplny[241] mo¿na scharakteryzowaæ wielko¶ci±, któr±[241] nazywamy temperatur±. 
1273 637~Sadowski M.~¦wiat wysokich temperatur~WP~1965~80~7
1274 Aby[9] oceniæ znaczenie[141] reakcji[122] termoj±drowych[222], nale¿y zauwa¿yæ, ¿e oprócz[62] olbrzymich[222] i nie wykorzystanych[222] dotychczas ilo¶ci[122] energii[121] dostarczonych[222] nam obecnie przez[64] S³oñce[141] prawie[8] wszystkie[212] zasoby[112] energetyczne[212], z[62] jakich[222] korzystamy na[66] Ziemi[161], s± pochodzenia[121] s³onecznego[221]. Energia wyzwalana przez[64] spalanie[141] wêgla jest pochodzenia[121] s³onecznego[221], gdy¿ kopalina ta stanowi[5] szcz±tki[142] ro¶lin z[62] ubieg³ych[222] epok geologicznych[222]. 
1275 638~Burhard P.~Bu³garia~WP~1965~19~14
1276 Mniejsze[241] znaczenie[141] maj± z³o¿a[112] soli[121] kamiennej[221] w[+] pobli¿u miasta[121] Prowadija[/] na[64] zachód[141] od[62] Warny[/][121], poniewa¿ od[62] dawnych[222] czasów otrzymywano sól[141] w[66] dostatecznej[261] ilo¶ci[161] przez[64] parowanie[141] wody[121] morskiej[221]. Na[64] koniec[141] warto tak¿e wspomnieæ o[66] ró¿norodnych[262] surowcach skalnych[262]  s± to[41] piaskowce[112] i inne[212] kamienie[112] budowlane[212], dolomit[111] u¿ywany[211] do[62] produkcji[121] cementu i wapna budowlanego[221], oraz wysokowarto¶ciowe[212] gliny[121], miêdzy[+] innymi kaolin[111]. 
1277 639~Burhard P.~Bu³garia~WP~1965~63~3
1278 Znanym[251] zabytkiem plastyki[121] jest p³askorze¼ba skalna obok[62] wsi[121] Madara[/][111], przedstawiaj±ca je¼d¼ca[141] na[66] koniu. Jest to[41] unikat[111] w[66] sztuce[161] europejskiego[221] ¶redniowiecza[121]. Przyjêcie[111] chrze¶cijañstwa[121] przez[62] Bu³gariê[/] w[66] roku[161] osiemset sze¶ædziesi±tym[261] czwartym[261] rozpoczê³o okres[141] budowy[121] licznych[222] ¶wi±tyñ. Najpiêkniejszym[251] zabytkiem jest Z³ota[211] Cerkiew[111] w[66] ówczesnej[261] stolicy[161], Pres³awiu[/][161]. Cerkwie[112] bu³garskie[212] odznaczaj±[501] siê oryginalno¶ci± planu, harmoni± proporcji[121] i rzadkim[251] we[66] wczesnym[261] ¶redniowieczu[161] bogactwem dekoracji[122]. 
1279 640~Burhard P.~Bu³garia~WP~1965~69~24
1280 Literatura wieku[121] dziewiêtnastego[221] to[41] przede[+] wszystkim poezja. Odegra³a ona podobn±[241] rolê jak[9] w[66] Polsce[/][161] poezja romantyczna. Wybitni pisarze i poeci bu³garscy tego[22] okresu to[41] zarazem energiczni dzia³acze, spiskowcy i bojownicy[112] sprawy[121] narodowej[221]. S± to[41] Georgi[/] Rakowski[/][211], przywódca rewolucyjny[211], a zarazem poeta, Ljuben[/] Karawe³ow[/] pisarz i publicysta, oraz Christo[/] Botew[/], najwybitniejszy[211] poeta bu³garski[211], który[211] poleg³ w[66] czasie walk powstañczych[222]. 
1281 641~Burhard P.~Bu³garia~WP~1965~72~22
1282 Malarstwo[111] sztalugowe[211] przed[65] pierwsz±[251] wojn± ¶wiatow±[251] ulega³o wp³ywom szko³y[121] monachijskiej[221], reprezentuje je[44] przede[+] wszystkim batalistyka, oraz p³ótna[112] zwi±zane[212] tematycznie z[65] histori± walk wyzwoleñczych[222]. W[66] latach pó¼niejszych[262] wybitne[242] dzie³[142] stworzyli portreci¶ci, godne[212] uwagi[121] s± pejza¿e[112]. Przewa¿a na[+] ogó³ realizm[111], szybko zmieniaj±ce[+] siê[212], sezonowe[212] mody[112] malarskie[212] Zachodu[/] znajduj± raczej s³abe[241] echo[141]. Wysoko sta³a[5] grafika[111], zw³aszcza karykatura i satyra[111] polityczna. 
1283 642~Burhard P.~Bu³garia~WP~1965~102~23
1284 W[66] Tyrnowie[/][161] zbiegaj±[501] siê liczne[212] szosy[112] i cztery[31] linie[112] kolejowe[212]. Od[62] pradawnych[222] czasów miasto[111] by³o wa¿nym[251] wêz³em komunikacyjnym[251]. Krzy¿owa³y[501] siê tutaj szlak[111] pó³noc-po³udnie z[65] trasami wiod±cymi w[64] stronê Plewen[/] i do[62] Warny[/][121] po[66] pó³nocnej[261] stronie[161] trudno[8] dostêpnego[221] ³añcucha Starej[/][221] P³aniny[/][121]. Dziêki[63] dogodnej[231] komunikacji[131] Tyrnowo[/][111] jest dzi¶ jednym[251] z[62] najliczniej odwiedzanych[222] zabytkowych[222] miast[122] Bu³garii[/][121]. 
1285 643~Burhard P.~Bu³garia~WP~1965~244~25
1286 Ba³czik[/][111] ma piêkne[242] tradycje[142] historyczne[242]. Za³o¿ony[211] przez[64] Greków[142] w[66] czwartym[261] wieku[161] przed[65] nasz±[251] er±, nazywa³[501] siê pierwotnie Cruni[/], co[41] znaczy ¼ród³a[112]. Pó¼niej w[66] zwi±zku[161] z[65] legend± o[66] Dionizosie[/], którego[221] pos±g[111] mia³[5] siê w[64] cudowny[241] sposób[141] wynurzyæ[501] z[62] fal morskich[222], nazwano miasto[141] Dionisopolis[/][111]. Archeologowie wydobyli tu z[62] ziemi[121] wiele[34] zabytków, miêdzy[+] innymi marmurowy[241] tors[141] Dionizosa[/][121], znajduj±cy[+] siê[211] obecnie w[66] Sofijskim[261] Muzeum[161] Archeologicznym[261]. Znaleziono te¿ piêkn±[241], wielk±[241] wazê z[62] br±zu z[65] wyobra¿eniem Ifigenii[/][121]. 
1287 644~Burhard P.~Bu³garia~WP~1965~276~5
1288 Rzeka Ropotamo[/][111] wyp³ywa z[62] niedalekich[222] wzgórz Strad¿y[/][121]. Zajmuj± one trójk±t[141] l±du, wci¶niêty[211] miêdzy[64] brzeg[141] morza[121] na[66] pó³nocnym[261] wschodzie, granicê tureck±[241] na[66] po³udniu[161] i Nizinê[/] Track±[/][241] na[66] zachodzie. Region[111] ten[211] wyró¿nia[501] siê szczególnie ciep³ym[251] klimatem. Na[66] wzgórzach rosn± gêste[212] lasy[112] z[65] przewag± roz³o¿ystych[222], wiekowych[222] dêbów, w[66] wy¿szych[262] strefach  buków. Dziêki[63] nap³ywowi[131] powietrza[121] morskiego[221] wystêpuj± tu liczne[212] gatunki[112] ¶ródziemnomorskiej[221] flory[121] wiecznozielonej[221]. 
1289 645~Kar³owicz E.~Moskwa~WP~1966~36~25
1290 Budowa cerkwi[122] sta³a[501] siê zreszt± w[66] tym[261] czasie swoistym[251] hobby[151] cara[121], bojarów[122] i bogatszych[222] kupców[122]. Bogacze, finansuj±cy[212] poszczególne[242] budowle[142], wspó³zawodniczyli ze[65] sob± i prze¶cigali[501] siê wzajemnie, buduj±c ¶wi±tynie[142] pyszne[242] i suto zdobione[242], co[41] przyczyni³o[501] siê do[62] powstania[121] swoistego[221] stylu[121], maj±cego[221] pewne[242] cechy[142] wspólne[242] z[65] barokiem. Wiele[31] takich[222] cerkwi[122] powsta³o we[66] wsiach i osadach podmoskiewskich[262], dzi¶ s± one ju¿ w[66] granicach miasta[121]. 
1291 646~Kar³owicz E.~Moskwa~WP~1966~56~17
1292 Na[66] pocz±tku[161] lat trzydziestych[222] Moskwa[/] by³a[5] ju¿ miastem wielkim[251], wa¿nym[251] o¶rodkiem politycznym[251], gospodarczym[251] i kulturalnym[251], ale ci±gle jeszcze nie mia³a wielkomiejskiego[221] charakteru. Brak[5] by³o szerokich[222] arterii[122] zabudowanych[222] w[64] sposób[141] ci±g³y[241], dzielnic ¶ródmiejskich[222] o[66] wyra¼nym[261] charakterze; niezadawalaj±cy[211] by³ system[111] komunikacji[121] miejskiej[221], szwankowa³y urz±dzenia[112] komunalne[212]. 
1293 647~Wierzbicka A.~O jêzyku dla wszystkich~Wiedza Powszechna~1965~45~{brak}
1294 Je¶li wyobrazimy sobie[43] wypowied¼[141] p³yn±c±[241] w[66] czasie jako[64] liniê (mówimy: tekst[111] jest linearny[211]), fonemy[112] bêd± najkrótszymi odcinkami tej[221] linii[121], zdolnymi do[62] odró¿niania[121] wyrazów. Fonemu nie da[501] siê podzieliæ na[64] krótsze[242] odcinki[142]. Ale da[501] siê w[66] nim[46] wyodrêbniæ pewne[242] cechy[142], maj±ce[242] moc[141] odró¿niania[121] wyrazów. A wiêc fonem[111], najkrótszy[211] odcinek[111] odgrywaj±cy[211] jak±¶[241] rolê dla[62] znaczenia[121], jest czym¶[45] w[66] rodzaju[161] wi±zki[121] cech dystynktywnych[222]. 
1295 648~Wierzbicka A.~O jêzyku dla wszystkich~Wiedza Powszechna~1965~86~{brak}
1296 Teza o[66] pierwotnym[261] pokrewieñstwie wszystkich[222] jêzyków mo¿e[5] siê wydawaæ[501] bardzo poci±gaj±ca. Udowodnienie[111] jej[42] rzuci³oby wiele[8] ¶wiat³a[121] na[64] niezmiernie trudny[241] i niezmiernie interesuj±cy[241] problem[141] pochodzenia[121] mowy[121] ludzkiej[221]. Ale  trzeba powiedzieæ jasno  dowodów takich[222] nie[+] ma; co[41] wiêcej, nie mo¿emy siê ich[42] w[+] ogóle od[62] jêzykoznawstwa[121] historyczno-porównawczego[221] spodziewaæ[501]. Od[62] pocz±tków mowy[121] ludzkiej[221] dzieli nas[44] przecie¿ co[+] najmniej sto[31] tysiêcy lat. 
1297 649~Wierzbicka A.~O jêzyku dla wszystkich~Wiedza Powszechna~1965~187~{brak}
1298 Czy jest jaka¶ istotna ró¿nica miêdzy[65] homonimami a wyrazami wieloznacznymi? Z[62] punktu widzenia[121] historii[121] tych[222] wyrazów  na[+] pewno tak, ale z[62] punktu widzenia[121] ich[42] funkcjonowania[121] w[66] jêzyku  nie. Nic[41] wiêc nie stoi na[66] przeszkodzie, aby[9]  dla[62] danego[221] okresu jêzyka  uznaæ homonimy[142] po[+] prostu za[64] wyrazy[142] wieloznaczne[242]. Je¶li za[64] jeden[241] wyraz[141] uwa¿amy maj±cy[241] sze¶æ[34] znaczeñ ci±g[141] d¼wiêków wieliczina[$] czy maj±cy[241] trzy[34] znaczenia[142] ci±g[141] d¼wiêków smieszannyj[$], [&] 
1299 650~Wierzbicka A.~O jêzyku dla wszystkich~Wiedza Powszechna~1965~140~{brak}
1300 Czêsto¶æ[111] u¿ycia[121] elementów jêzykowych[222] jest sta³a[211], ale przytoczone[212] wy¿ej tabele[112] pokazuj± wyra¼nie, ¿e nie jest sta³a[211] w[64] sposób[141] rygorystyczny[241], bezwzglêdny[241]  jest sta³a[211] w[66] przybli¿eniu[161]. Ka¿dy[211] tekst[111], ka¿da ksi±¿ka, ka¿dy[211] autor  to[41] pewne[211] odchylenie[111] od[62] normy[12]. I tylko dlatego mo¿emy tu mówiæ o[66] pewnych[262] odchyleniach, ¿e istnieje zasadnicza norma. Gdyby nie by³o zasadniczej[221] sta³o¶ci[121] w[66] czêsto¶ci[161] wystêpowania[121] elementów jêzykowych[222]... [&] 
1301 651~Kar³owicz E.~Moskwa~WP~1966~247~14
1302 W[66] wieku[161] osiemnastym[261], gdy dwór[111] carski[211] przeniós³[501] siê do[62] Petersburga[/], Sokolniki[/][112] sta³y[501] siê miejscem niedzielnych[222] wycieczek moskwiczan, zabaw[122] ludowych[222], obchodów religijnych[222]. Tradycja ta utrwali³a[501] siê jeszcze w[66] wieku[161] dziewiêtnastym[261]. Z[65] czasem[151] zaczêli siê pojawiaæ[501] w[66] Sokolnikach[/] przedstawiciele[112] sfer zamo¿niejszych[222]  przyje¿d¿ali konno lub w[66] powozach, rozk³adali na[66] polankach obfite[242] ¶niadania[142], urz±dzali improwizowane[242] koncerty[142]... [&] 
1303 652~Krukowska M.~Jugos³awia~WP~1965~99~5
1304 Macedonia[/] to[41] Wschód[111], ale Wschód[111] swoisty[211], macedoñski[211]. Pozostaj±ce[212] pod[65] panowaniem Turcji[/][121] inne[212] dzielnice[112] Jugos³awii[/][121] by³y[57] mniej ni¿[9] Macedonia[/] odizolowane[212] od[62] Europy[/][121], wp³ywy[112] wiêc wschodnie[212] by³y[5] tu du¿o silniejsze[212], daj±c swoiste[242] i oryginalne[242] rozwi±zania[142]. Ponadto Macedonia[/] jako[61] prowincja egejska by³a[57] najbardziej wystawiona na[64] wp³ywy[142] Bizancjum[/][121], przyjmowa³a greckie[242] wzory[142] zarówno w[66] architekturze[161], jak[9] i sztukach plastycznych[262]. 
1305 653~Krukowska M.~Jugos³awia~WP~1965~166~15
1306 W[66] zachodniej[261] czê¶ci[161] Macedonii[/][121], w[64] bok[141] od[62] monasteru Jovana[+] Bigorskog[/], na[66] ³agodnych[262] zboczach góry[121] Bistre[/], le¿y miejscowo¶æ[111] Galiènik[/], znana jako[61] letnisko[111] i miejsce[111] wypoczynkowe[211]. O[66] tym[261] ciekawym[261] osiedlu[161] warto powiedzieæ kilka[34] s³ów. Stanowi[5] ono bowiem jedn±[241] z[62] g³ównych[222] atrakcji[122] turystycznych[222] Macedonii[/][121]. Mieszkañcy Galièniku[/][121] to[41] potomkowie starego[221] plemienia nomadów[122] Mijaków[122]. 
1307 654~Krukowska M.~Jugos³awia~WP~1965~136~27
1308 Bogato wyposa¿ona biblioteka slawistyczna nale¿y do[62] najbogatszych[222] tego[221] rodzaju[121] bibliotek Jugos³awii[/][121], a to[41] dziêki[63] du¿ym[232] tradycjom i powi±zaniom z[65] krajami s³owiañskimi, zw³aszcza z[65] Polsk±[/][151]. Dziêki[63] sympatiom i dzia³alno¶ci[131] takich[222] przyjació³ Polski[/][121] jak[9] nie ¿yj±cy[211] ju¿ profesor Frane[/] Ile¹iæ[/], profesor Molé[/], pani[111] Roska[/] ©tefanova[/], Uro¹[/] Kraigher[/] i poeta Lojze[/] Krakar[/], spo³eczeñstwo[111] s³oweñskie[211] pozna³o dzie³a[142] polskiej[221] literatury[121] i poezji[121] zarówno klasycznej[221] jak[9] i najnowszej[221]. 
1309 655~Krukowska M.~Jugos³awia~WP~1965~188~13
1310 Na[64] po³udnie[141] od[62] Rijeki[/][121] wzd³u¿[62] wybrze¿a[121] adriatyckiego[221] le¿y szereg[111] letnisk i miejscowo¶ci[122] wypoczynkowych[222] mniejszych[222] i wiêkszych[222], spokojnych[222] i gwarnych[222], dro¿szych[222] i tañszych[222]. Ka¿da jest piêkna[211], ka¿da ma w³asn±[241] historiê, zabytki[142] i atrakcje[142]. Poznamy je[44] pobie¿nie, zatrzymuj±c[501] siê d³u¿ej tylko przy[66] wiêkszych[262] i bardziej znanych[262]. Niedaleko od[62] Rijeki[/][121], amfiteatralnie roz³o¿one[211] na[66] skalistym[261] zboczu[161] wznosz±cej[+] siê[221] nad[65] miasteczkiem góry[121], le¿y nad[65] cich±[251] zatok± jedno[211] z[62] najstarszych[222] miast[122] adriatyckich[222] Bakar[/], obecnie znane[211] letnisko[111]. 
1311 656~Krukowska M.~Jugos³awia~WP~1965~207~4
1312 W[66] w±skich[262] uliczkach miasta[121] na[66] ka¿dym[261] niemal kroku[161] bêdzie[56] nam siê wydawaæ[511], ¿e ogl±damy muzealne[242] eksponaty[142]: tu resztki[112] murów obronnych[222], tam[8] obalona rzymska kolumna, tu zachowana ca³kowicie czê¶æ[111] ¶ciany[121] z[65] antyczn±[251] bram±, staro¿ytno¶æ[111] pomieszana z[65] tera¼niejszo¶ci±, przedziwne[211] zespolenie[111] historii[121] z[65] funkcjonalizmem ¿ycia[121] codziennego[221]. 
1313 657~Krukowska M.~Jugos³awia~WP~1965~230~18
1314 Naprzeciwko[8] wznosi[501] siê ko¶ció³ek[111] ¶wiêtego[221] Spasa[/][121] w[66] stylu[161] lombardzkim[261] z[62] tysi±c piêæset dwudziestego[221] roku[121], a obok[8] ko¶ció³[111] Franciszkanów[122] z[62] czternastego[221] wieku[121], w[66] klasztorze mie¶ci[501] siê najstarsza w[66] Europie[/][161] apteka oraz wirydarz[111] pe³en[211] kwiatów, dojrzewaj±cych[222] pomarañcz i rozsiewaj±cych[222] osza³amiaj±cy[241] zapach[141] oleandrów. Lekka kolumnada otaczaj±ca wirydarz[141] jest dzie³em mistrza[121] Miho[/] z[62] Baru[/][121]. 
1315 658~Krukowska M.~Jugos³awia~WP~1965~242~16
1316 Dziwna a sekta nie budowa³a ¶wi±tyñ, nie uznawa³a sakramentów, zakazywa³a spo¿ywania[121] miêsa, ryb i nabia³u, zaleca³a czysto¶æ[141] i wymaga³a od[62] ka¿dej[221] jednostki[121] wykonywania[121] pracy[121] fizycznej[221]. Nie pozosta³o po[66] niej[46] nic[44], ani ¶wi±tyñ, ani obrazów, ani pi¶miennictwa[121], prócz[62] nielicznych[222] napisów i nagrobków kamiennych[222], których[222] setki[112] rozsiane[212] s±[57] po[66] terenie Bo¶ni[/][121], Hercegowiny[/][121], Czarnogóry[/][121] i Dalmacji[/][121]. Pochodzenie[111] tych[222] kamieni[122] grobowych[222], zwanych[222] "steækami[151]"[$], osnute[211] jest[57] wci±¿ jeszcze tajemnic±. 
1317 659~Machowski J.~Alaska~WP~1965~169~16
1318 Liczby[112] te[212] nie zmieniaj± jednak faktu, i¿ produkcja rolnicza, aczkolwiek efektowna, pozbawiona jest[57] praktycznego[221] znaczenia[121] gospodarczego[221] wskutek[62] niezwykle ma³ego[221] obszaru zasiewów. Na[64] przyk³ad[141] w[66] tysi±c dziewiêæset czterdziestym[261] dziewi±tym[261] roku[161] obszar[111] upraw[122] wynosi³ na[66] Alasce[/][161] dla[62] jêczmienia dwadzie¶cia[34] dwa[34] hektary[142], ¿yta[121] osiemdziesi±t[34] dwa[34] hektary[142], owsa sto[34] trzydzie¶ci[34] cztery[34] hektary[142] i innych[222] zbó¿ sze¶ædziesi±t[34] piêæ[34] hektarów. Obszar[111] upraw[122] jarzyn w[66] tysi±c dziewiêæset piêædziesi±tym[261] drugim[261] roku[161] by³ tak niewielki[211] ¿e statystyki[112] amerykañskie[212] nie poda³y go[42] nawet w[66] hektarach, a tylko w[66] akrach. 
1319 660~Machowski J.~Alaska~WP~1965~102~11
1320 G³ównym[251] celem[151] walki[121] mieszkañców[122] Alaski[/][121] o[64] prawa[142] stanowe[242] by³o przede[+] wszystkim uzyskanie[111] pe³ni[121] obywatelskich[222] praw[122] politycznych[222] oraz po³o¿enie[111] kresu kolonialnemu wyzyskowi gospodarczemu tego[221] terytorium[121] przez[64] waszyngtoñsk±[241] metropoliê. Walka ta, uwieñczona w[66] koñcu[161] w[66] tysi±c dziewiêæset piêædziesi±tym[261] ósmym[261] roku[161] sukcesem, trwa³a[5] blisko[8] pó³ wieku[121]. Jej[42] przed³u¿anie[+] siê[111] nie wp³ywa³o dodatnio na[64] prawid³owy[241] rozwój[141] Alaski[/][121]. 
1321 661~Machowski J.~Alaska~WP~1965~106~29
1322 Wykorzystali to[44] przeciwnicy[112] ustawy[121], którym[232] uda³o[501] siê przewlec ostateczne[241] jej[42] zatwierdzenie[141] a¿ do[62] tysi±c dziewiêæset piêædziesi±tego[221] ósmego[221] roku[121]. Sprawê Alaski[/][121] przeciwnicy[112] polityczni zaczêli przerzucaæ sobie[43] jak[9] pi³kê, zmieniaj±c czêsto zdanie[141] i stanowisko[141] w[66] zale¿no¶ci[161] od[62] politycznej[221] koniunktury[121], wysuwaj±c przy[66] tym[46] argumenty[142] mog±ce[242] wywo³aæ ¶miech[141] i zdumienie[141]. Gdy siê[41] czyta parlamentarne[242] stenogramy[142] d³ugotrwa³ych[222] debat nad[65] t±[251] spraw±, nie wiadomo, czemu[43] bardziej siê dziwiæ[501]: czy ignorancji[131] niektórych[222] mówców[122], czy ich[42] naiwno¶ci[131]. 
1323 662~Machowski J.~Alaska~WP~1965~238~13
1324 Ludzie[112] ci[212] musieli jednak byæ naprawdê twardzi, a czasem[8] nawet bezwzglêdni, aby[9] podo³aæ trudom dalekiej[221] podró¿y[121] i daæ radê przeciwno¶ciom ¿ycia[121] w[66] najciê¿szych[262] i prymitywnych[262] warunkach. W[66] wiêkszo¶ci[161] nie byli[5] to[41] ludzie[112] gwa³towni ani urodzeni z³oczyñcy[112], przeciwnie, cechowa³a ich[44] dobroduszno¶æ[111], serdeczno¶æ[111] i uczynno¶æ[111]. 
1325 663~Machowski J.~Alaska~WP~1965~249~9
1326 Niejednego[241] zdziwi, ¿e podane[212] wy¿ej[8] potrawy[112] stanowi± przysmaki[142] eskimoskiego[221] sto³u. Je¿eli wzi±æ jednak pod[64] uwagê, ¿e Eskimosi spo¿ywaj± na[+] surowo t³uszcz[141] wielorybów i fok[122], dostarczaj±cy[241] im[43] niezbêdnych[222] w[66] tym[261] klimacie kalorii[122] i witamin, wówczas zrozumia³e[211] jest, ¿e "kawior[111]" i "lody[112]" wed³ug[62] przytoczonych[222] recept mog± uchodziæ za[64] miejscowe[242] delikatesy[142]. 
1327 664~Machowski J.~Alaska~WP~1965~319~14
1328 Wkrótce za[65] ustnymi wie¶ciami zaczê³y nadchodziæ do[62] rodzin w[66] Stanach[/] listy[112] od[62] najbli¿szych[222], którzy wcze¶niej wyruszyli na[64] poszukiwanie[141] z³otego[221] runa[121] na[64] Dalek±[241] Pó³noc[141]. Dopiero tym[232] informacjom zaczêto dawaæ nieco wiêcej wiary[121]. Z[62] ust do[62] ust podawano sobie[43] wyolbrzymione[242] wiadomo¶ci[142], jak to[8] jedno[211] uderzenie[111] ³opaty[121] mo¿e[5] przynie¶æ sto[34] dolarów w[66] z³ocie, o[66] garnkach do[62] gotowania[121] wype³nionych[262] po[64] brzegi[142] z³otym[251] piaskiem i tym[232] podobnych[262]. 
1329 665~Machowski J.~Alaska~WP~1965~327~3
1330 Wed³ug[62] kr±¿±cych[222] pog³osek ca³e[211] zachodnie[211] wybrze¿e[111] Pacyfiku[/][121] mia³o byæ obszarem z³otodajnym[251]. W[66] tych[262] warunkach rz±d[111] Kanady[/][121] coraz uporczywiej domaga³[501] siê wytyczenia[121] nieuregulowanej[221] w[66] tym[261] miejscu[161] linii[121] granicznej[221] miêdzy[65] Kanad±[/] i Alask±[/]. Dopiero jednak w[66] tysi±c dziewiêæset trzecim[261] roku[161], za[62] rz±dów prezydenta[121] Teodora[/][121] Roosevelta[/][121], a wiêc po[66] przej¶ciu[161] tej[221] fali[121] "gor±czki[121] z³ota[121]", przyst±piono do[62] formalnego[221] uregulowania[121] tej[221] sprawy[121]. 
1331 666~Machowski J.~Alaska~WP~1965~356~13
1332 Nie wszyscy przybywali do[62] Klondike[/] z[65] godziwymi zamiarami. W[66] olbrzymiej[261] masie[161] ludzkiej[261] nap³ywa³o niema³o mêtów z[62] ró¿nych[222] stron ¶wiata. Tu i ówdzie mia³y[5] miejsce[142] pojedyncze[212] napady[112], rabunki[112], a nawet morderstwa[112]. W[66] pewnych[262] jednak okresach "gor±czki[121] z³ota[121]" bandytyzm[111] przybiera³ tam[8] formy[142] zorganizowanego[221] terroru stosowanego[221] wobec[62] ca³ej[221] ludno¶ci[121]. Po[64] dzi¶ dzieñ[141] straszy ponad[65] Skagway[/] wspomniana bia³a czaszka zaopatrzona podpisem: [&] 
1333 667~Machowski J.~Alaska~WP~1965~365~26
1334 W[66] ci±gu[161] niespe³na czterdziestu[32] lat z³otono¶ne[212] strumienie[112] Klondike[/] przynios³y kruszcu[121] ³±cznie warto¶ci[121] dwie¶cie milionów dolarów, podczas[+] gdy w[66] tym[261] samym[261] okresie czasu produkcja z³ota[121] na[66] Alasce[/][161] da³a trzysta[34] dwadzie¶cia[34] siedem[34] milionów siedemset[34] osiemdziesi±t[34] piêæ[34] tysiêcy piêæset[34] piêædziesi±t[34] trzy[34] dolary[142]. Dla[62] porównania[121] mo¿na dodaæ, ¿e w[66] samej[261] tylko Kalifornii[/][161] w[66] okresie zaledwie piêciolecia[121] tysi±c osiemset czterdzie¶ci osiem  tysi±c osiemset piêædziesi±t dwa wydobyto z³oto[14] o[66] warto¶ci[161]: dwie¶cie osiem milionów dziewiêæset dwa tysi±ce[112] sze¶æset dziewiêædziesi±t dziewiêæ dolarów. 
1335 668~Ma¶lankiewicz Kazimierz~Z dziejów górnictwa solnego w Polsce~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1965~38~2
1336 W[66] ekshalacjach wulkanicznych[262] stwierdzono zarówno obecno¶æ[141] chloru, jak[9] i chlorowodoru oraz chlorków sodu, amonu i ¿elaza[121]; produkty[112] sublimacji[121] tych[222] zwi±zków tworz± nierzadko naloty[142] na[66] ¶cianach kraterów wulkanów. Zarówno w[66] wodach s³odkich[262], jak[9] i w[66] wodzie[161] morskiej[261] rozpuszczone[212] sk³adniki[112] wystêpuj± w[66] postaci[161] jonów, tylko tlenki[112] krzemu, glinu i ¿elaza[121] tworz± roztwory[142] koloidalne[242]; [&] 
1337 669~Ma¶lankiewicz Kazimierz~Z dziejów górnictwa solnego w Polsce~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1965~88~5
1338 Chocia¿ w[66] dokumentach z[62] trzynastego[221] wieku[121] nie[+] ma jeszcze wzmianek o[66] ba³wanach solnych[262], wydobywanych[262] przez[64] ca³e[242] stulecia[142] w[66] ¿upach podkrakowskich[262], u¿ycie[111] wyra¿enia[121] "miara soli[121]" (mensura[+] salis[$]) w[66] przywileju[161] Boles³awa[/][121] Wstydliwego[/][221] dla[62] klasztoru w[66] W±chocku[/][161] z[62] tysi±c dwie¶cie czterdziestego[221] dziewi±tego[221] mog³oby zdaniem £abêckiego[/][121], wskazywaæ na[64] sól[141] kamienn±[241]. Tym[251] bowiem wyra¿eniem okre¶lano pó¼niej d³ugo¶æ[141] ba³wana[121] solnego[221]. 
1339 670~Ma¶lankiewicz Kazimierz~Z dziejów górnictwa solnego w Polsce~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1965~136~9dó³
1340 W[66] czasie d³ugotrwa³ej[221] akcji[121] ratowniczej[221] dla[62] wyja¶nienia[121] przyczyn tej[221] katastrofy[121] powo³ywano nie tylko górników[142], lecz i geologów[142], którzy w[66] swych[262] orzeczeniach przedstawiali niejednokrotnie odmienne[242] pogl±dy[142] na[64] budowê z³o¿a[121] wielickiego[221]. W¶ród[62] badaczy[122], zajmuj±cych[+] siê[222] budow± geologiczn±[251] Wieliczki[/][121], nale¿y wymieniæ Juliana[/][141] Nied¼wieckiego[/][141], profesora[141] Politechniki[121] we[66] Lwowie[/], który[211] d³ugie[242] lata[142] po¶wiêci³ tym[232] badaniom. 
1341 671~Ma¶lankiewicz Kazimierz~Z dziejów górnictwa solnego w Polsce~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1965~179~4
1342 Po[66] Bonerze[/][161] stanowisko[141] ¿upnika[121] w[66] kopalni[161] zaj±³ kupiec[111] wenecki[211] Piotr[/] Picarani[/], a nastêpnie Miko³aj[/] Serafin[/] z[62] Barwa³du[/][121]. Od[62] tego[221] ¿upnika[121] nazwê[141] Seraf[/] nadano szybowi[131], który[241] zaczêto g³êbiæ w[66] tysi±c czterysta czterdziestym[261] drugim[261] roku[161]. Szyb[111] ten[211], zamiast[62] zwykle u¿ywanych[222] do[62] schodzenia[121] drabin, mia³ schody[142]. Ten[211] ¿upnik[111] wprowadzi³ do[62] wyci±gania[121] urobku[121] solnego[221] konie[142], [&] 
1343 672~Ma¶lankiewicz Kazimierz~Z dziejów górnictwa solnego w Polsce~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1965~193~20
1344 Przy[66] ka¿dej[261] wie¿y[161] ³ugowniczej[261] znajdowa³y[501] siê co[+] najmniej dwa[31] osadniki[112], które[242] oczyszczano na[64] zmianê, wywo¿±c wydobyty[241] z[62] nich[42] szlam[141] do[62] pobliskich[222] wyeksploatowanych[222] wyrobisk. W[66] latach tysi±c dziewiêæset dwadzie¶cia osiem do[62] tysi±c dziewiêæset trzydzie¶ci dwa podjêto próby[142] rozwi±zania[121] problemu dosalania[121] przez[64] wprowadzenie[141] nowego[221] systemu ³ugowania[121] soli[121] wod± stoj±c±[251] w[66] komorach ³ugowniczych[262], co[41] jednak¿e wi±za³o[501] siê z[65] liczb± natryskowych[222] robót przygotowawczych[222]. 
1345 673~Ma¶lankiewicz Kazimierz~Z dziejów górnictwa solnego w Polsce~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1965~195-196~4dó³
1346 Dzia³[111] geologii[121] z³ó¿[122] soli[121] zawiera piêkny[241] zbiór[141] mineralogiczny[241], obejmuj±cy[241] ró¿ne[242] rodzaje[142] soli[121] i ska³ solnych[222] z[62] Wieliczki[/], a tak¿e Bochni[/][121] i innych[222] polskich[222] kopalñ soli[121]. Liczne[212] plany[112] kopalniane[212] i przekroje[112] geologiczne[212] wraz z[65] fotografiami przedstawiaj± budowê z³o¿a[121] wielickiego[221]. W[66] dziale tym[261] znajduj±[501] siê równie¿ okazy[112] kopalnianej[221] flory[121] i fauny[121] wieku[121] mioceñskiego[221]. 
1347 674~Ma¶lankiewicz Kazimierz~Z dziejów górnictwa solnego w Polsce~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1965~236~2
1348 W[66] latach nastêpnych[262], które[212] przynios³y wzmo¿on±[241] produkcjê, rozwinêli Lubomirscy[/] bardzo o¿ywion±[241] dzia³alno¶æ[141] handlow±[241], podczas[+] gdy królewskie[212] ¿upy[112] walczy³y z[65] wieloma trudno¶ciami. Ju¿ w[66] roku[161] tysi±c sze¶æset sze¶ædziesi±tym[261] pierwszym[261] d³ugi[112] ¿up krakowskich[222] pozostaj±cych[222] pod[65] zarz±dem królewskim[251] przekroczy³y sze¶æset[34] tysiêcy florenów, a zapasy[142] soli[121] w[66] Wieliczce[/][161] i Bochni[/][161] oceniano na[64] prawie[8] pó³ miliona florenów. 
1349 675~Ma¶lankiewicz Kazimierz~Z dziejów górnictwa solnego w Polsce~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1965~257-258~2od do³u
1350 Prócz[62] soli[121] kamiennej[221] w[66] kopalniach inowroc³awskich[262] napotykano niejednokrotnie na[64] sole[142] potasowe[242]. Nieraz by³y[5] to[41] tylko warstewki[112] parocentymetrowe[212], miejscami jednak pok³ady[112] tych[222] soli[122] dochodzi³y do[62] mi±¿szo¶ci[121] kilku[32] metrów. W[66] kopalni[161] prywatnej[261] na[66] g³êboko¶ci[161] osiemset siedemna¶cie metrów dowiercono[501] siê do[62] dwudziesto-metrowego[221] pok³adu karnalitu. 
1351 676~Ma¶lankiewicz Kazimierz~Z dziejów górnictwa solnego w Polsce~Wydawnictwo Naukowo-Techniczne~1965~267~3
1352 Nie potrzebujemy obawiaæ[501] siê szybkiego[221] wyczerpania[121] soli[121], wystêpuj±cej[221] na[66] ziemiach polskich[262]. Starczy[5] jej[42] na[64] setki[142] lat, a niew±tpliwie odkrycie[111] nowych[222] z³ó¿[122] oraz ulepszenie[111] metod górniczych[222], pozwalaj±ce[211] na[64] eksploatacjê z³ó¿[122] soli[121] z[62] wiêkszych[222] ni¿[9] dot±d g³êboko¶ci[122], wydatnie zwiêksz± ten[241] okres[141] czasu. W[66] rezerwie[161] mamy[5] jeszcze Ba³tyk[/][141], a chocia¿ jego[42] zasolenie[111] jest znacznie ni¿sze[211] od[62] przeciêtnej[221] zawarto¶ci[121] soli[121] w[66] oceanach, [&] 
1353 677~zbiorowa~Znane i nieznane. Szkice o fizyce teoretycznej~Iskry~1963~117~5
1354 Dla[62] ró¿nych[222] obserwatorów[122] poruszaj±cych[+] siê[222] z[65] prêdko¶ciami spotykanymi w[66] praktyce[161], na[64] przyk³ad[141] dla[62] ludzi[122] je¿d¿±cych[222] tramwajem lub chodz±cych[222] z[65] ró¿nymi prêdko¶ciami i w[66] ró¿nych[262] kierunkach po[66] mie¶cie, ró¿nice[112] nachyleñ miêdzy[65] tera¼niejszo¶ciami s± praktycznie niedostrzegalne[212], dla[62] prêdko¶ci[122] bliskich[222] prêdko¶ci[131] ¶wiat³a[121] [~] staj±[501] siê natomiast znaczne[212] i prowadz± do[62] osobliwych[222] efektów, uchwytnych[222] dla[62] techniki[121] pomiarowej[221]. 
1355 678~Eichstaedt I.~Ksiêga pierwiastków~WP~1966~30~9
1356 Je¿eli atomy[112] reaguj± ze[65] sob±, przede[+] wszystkim musz± w[64] jaki¶[241] sposób[141], zetkn±æ[501] siê. Poniewa¿ najbardziej zewnêtrznymi czê¶ciami atomu s± ich[42] pow³oki[112] elektronowe[212], tu w³a¶nie odbywa[501] siê czynno¶æ[111] wzajemnego[221] oddzia³ywania[121]. Gdy wiêc zachodz± jakiekolwiek[212] reakcje[112] i przemiany[112] chemiczne[212], zawsze ich[42] przyczyn± s± przemieszczenia[112] elektronów. Od[62] elektronów na[66] zewnêtrznej[261] warstwie[161] zale¿y wiêc warto¶ciowo¶æ[111] pierwiastków i zdolno¶æ[111] do[62] wchodzenia[121] w[64] reakcje[142] chemiczne[242]. 
1357 679~Eichstaedt I.~Ksiêga pierwiastków~WP~1966~41~12
1358 Roz¿arzone[211] ¿elazo[111] rozk³ada³o parê[141] wodn±[241]  ³±czy³o[501] siê z[65] tlenem, drugi[211] sk³adnik[111]  "powietrze[111] palne[211]" uchodzi³o z[62] rury[121]. U[62] jej[42] wylotu zbierano je[44] w[64] podstawione[242] naczynia[142]. I na[+] odwrót, gdy Lavoisier[/] przez[64] tê sam±[241] roz¿arzon±[241] rurê przepuszcza³ "powietrze[141] palne[241]", obserwowa³, ¿e czê¶æ[111] osadu tlenku[121] ¿elaza[121] redukowa³a[501] siê do[62] metalicznego[221] ¿elaza[121], przy[6] czym[46] tworzy³a[501] siê para[111] wodna, która siê nastêpnie skrapla³a[501]. 
1359 680~Eichstaedt I.~Ksiêga pierwiastków~WP~1966~54~16
1360 Cavendish[/] w[66] ci±gu[161] kilku[32] tygodni przepuszcza³ iskry[142] elektryczne[242] przez[64] mieszaninê powietrza[121] i tlen, która znajdowa³a[501] siê w[66] zamkniêtym[261] naczyniu[161] nad[65] ³ugiem potasowym[251]. Cavendish[/] stosowa³ nadmiar[141] tlenu, aby[9] mieæ pewno¶æ[141], ¿e wszystek[211] azot[111], bez[62] reszty[121], pod[65] dzia³aniem iskier elektrycznych[222] zwi±¿e[501] siê z[65] tlenem na[64] tlenki[142] azotu, które[212] rozpuszcza³y[501] siê w[66] wodzie[161], tworz±c kwas[141] azotowy[241]. 
1361 681~Eichstaedt I.~Ksiêga pierwiastków~WP~1966~114~12
1362 Braunsztyn[111] bowiem, bêd±c dwutlenkiem manganu [~] tworzy krzemiany[142] manganu o[66] barwie[161] fio³kowej[261], która jest barw± uzupe³niaj±c±[251] ¿ó³tozielone[241] zabarwienie[141] szk³a[121], pochodz±ce[241] od[62] zanieczyszczeñ zwi±zkami ¿elaza[121], a wiadomo, ¿e barwy[112] uzupe³niaj±ce[+] siê[212] daj± w[66] sumie[161] produkt[141] bezbarwny[241]. Pó³szlachetny[211] kamieñ[111], jakim[251] jest ametyst[111], równie¿ zawdziêcza swoje[241] fio³kowe[241] zabarwienie[141] ¶ladowym[232] domieszkom manganu. 
1363 682~Eichstaedt I.~Ksiêga pierwiastków~WP~1966~141~9
1364 Zasoby[112] siarki[121] rodzimej[221] w[66] zag³êbiu[161] tarnobrzeskim[261] oceniane[212] s±[57] na[+] razie w[66] przybli¿eniu[161] na[64] sto[34] dwadzie¶cia[34] piêæ[34] milionów ton[122], tylko nieznacznie ustêpuj± zatem zasobom najbogatszego[221] w[64] siarkê kraju[121], to[41] jest Meksyku[/][121], w[66] ka¿dym[261] za¶ razie przewy¿szaj± zasoby[142] siarki[121] w[66] USA[=] (dziewiêædziesi±t[31] milionów ton[122]) oraz we[66] W³oszech[/], które[212] posiadaj± tylko oko³o[62] trzydziestu[32] milionów ton[122] siarki[121]. 
1365 683~Eichstaedt I.~Ksiêga pierwiastków~WP~1966~187~16
1366 Górnicy[112] natrafiali nieraz na[64] minera³y[142] z[62] wygl±du zupe³nie podobne[242] do[62] rud[122], z[62] których[222] wytapiano najbardziej wówczas poszukiwane[242] metale[142], jak[9] cynê, srebro[141], mied¼[141], o³ów[141], ale nic[44] z[62] nich[42] wytopiæ nie mogli. Wytop[111] koñczy³[501] siê ¿a³o¶nie: zamiast[62] po¿ytecznych[222] metali po[66] wytopieniu[161] pozostawa³ szary[211] proszek[111], w[66] ówczesnych[262] warunkach zupe³nie nieu¿yteczny[211]. 
1367 684~Eichstaedt I.~Ksiêga pierwiastków~WP~1966~208~18
1368 Niedaleko[62] miasta[121] Freiberg[/] w[66] Saksonii[/][161]  s³ynnego[221] z[62] akademii[121] górniczej[221]  Weissbach[/] odkry³ w[66] tysi±c osiemset osiemdziesi±tym[261] pi±tym[261] nowy[241] minera³[141] o[66] srebrzystym[261] po³ysku[161]. Istotnie, stwierdzono w[66] nim[46] obecno¶æ[141] srebra[121], dlatego otrzyma³ nazwê[141] "argirodyt[111]" od[62] greckiego[221] (argyros[$]  srebro[111]). Hieronim[/] Teodor[/] Richter[/], profesor chemii[121] tamtejszej[221] akademii[121] górniczej[221], wykona³ wstêpn±[241] analizê jako¶ciow±[241] minera³u i stwierdzi³, i¿ jest to[41] siarczek[111] srebra[121]. 
1369 685~Eichstaedt I.~Ksiêga pierwiastków~WP~1966~213~4
1370 Do[62] tranzystorów potrzebny[211] jest german[111] superczysty[211], o[66] stopniu czysto¶ci[121] jeden do[62] dziesiêæ do[62] dziesi±tej[221] potêgi[121], to[41] znaczy, ¿e na[64] dziesiêæ[34] miliardów atomów germanu mo¿e[5] przypadaæ najwy¿ej jeden[211] atom[111] obcy[211]. Stopieñ[111] czysto¶ci[211] równy[211] jeden do[62] dziesiêæ do[62] szóstej[221] potêgi[121], a wiêc jeden[211] atom[111] obcy[211] na[64] milion[141] atomów germanu, wyklucza ju¿ zupe³nie jego[42] zastosowanie[141] w[66] urz±dzeniach tranzystorowych[262]. 
1371 686~Eichstaedt I.~Ksiêga pierwiastków~WP~1966~252~9
1372 W[66] tysi±c osiemset trzydziestym[261] drugim[261] Claus[/] uzyska³ z[62] laboratorium[11] mennicy[121] carskiej[221] w[66] Petersburgu[/] (obecnie Leningrad[/][111]) dwadzie¶cia[34] funtów pozosta³o¶ci[122], czyli odpadków platynowych[222]. Z[62] miejsca[121] zabra³[501] siê do[62] ich[42] badania[121]. Jednak dopiero w[66] tysi±c osiemset czterdziestym[261] czwartym[261] móg³ og³osiæ, ¿e w[66] surowej[261] platynie[161] nie tylko stwierdzi³ obecno¶æ[141] czterech[32] platynowców[122]: rodu[121], palladu[121], osmu[121], i irydu[121], lecz ¿e ponadto odkry³ w[66] niej[46] jeszcze jeden[241] pierwiastek[141], dot±d nie znany[241]. 
1373 687~Eichstaedt I.~Ksiêga pierwiastków~WP~1966~291~34
1374 Davy[/] w[64] ró¿ny[241] sposób[141] usi³owa³ otrzymaæ metaliczny[241] bar[141]. Po[66] wielu[36] próbach zastosowa³ pewn±[41] modyfikacjê metody[121] elektrolitycznej[221]: ze[62] zwil¿onego[221] tlenku[121] (wodorotlenku[121], wêglanu, siarczanu) baru ulepi³ Davy[/] miseczkê, któr±[241] umie¶ci³ na[66] blaszce[161] platynowej[261], stanowi±cej[261] anodê. Miseczkê nape³ni³ rtêci±. W[66] niej[46] zanurzy³ platynow±[241] katodê (drucik[141]). Ca³e[211] to[211] urz±dzenie[111] znajdowa³o[501] siê pod[65] naft±, aby[9] ochroniæ wydzielaj±cy[+] siê[241] ewentualnie metal[141] przed[65] korozyjnym[251] wp³ywem tlenu powietrza[121]. 
1375 688~Eichstaedt I.~Ksiêga pierwiastków~WP~1966~383~1
1376 Ostatecznym[251] produktem rozpadu wszystkich[222] trzech[32] szeregów naturalnych[222] jest o³ów[111], lecz w[66] ka¿dym[261] szeregu[161] inny[211] izotop[111] o³owiu[121]: w[66] szeregu[161] urano-radowym[261] izotop[111] o[66] liczbie[161] masowej[261] dwie¶cie sze¶æ, w[66] szeregu[161] aktynowym[261] izotop[111] o[66] liczbie[161] masowej[261] dwie¶cie siedem i w[66] szeregu[161] torowym[261] izotop[111] o[66] liczbie[161] masowej[261] dwie¶cie osiem. W[66] szeregu[161] neptunowym[261] ostatecznym[251] produktem rozpadu jest izotop[111] bizmutu o[66] liczbie[161] masowej[261] dwie¶cie dziewiêæ. 
1377 689~Eichstaedt I.~Ksiêga pierwiastków~WP~1966~401~1{?}
1378 Uran[111] (liczba atomowa dziewiêædziesi±t dwa) jest ostatnim[251] naturalnym[251] pierwiastkiem chemicznym[251] uk³adu okresowego[221]. Do[+] niedawna na[66] nim[46] w³a¶nie koñczy³[501] siê uk³ad[111]. I to[8] urywa³[501] siê do¶æ niespodziewanie[8], poniewa¿ ostatni[211] okres[111] by³ wyra¼nie niedokoñczony[211]. W[66] chwili[161] obecnej[261] po[66] uranie[161] nastêpuje jeszcze szereg[111] pierwiastków, których[222] dawniej nie by³o; zosta³y[57] one stworzone[212] przez[64] cz³owieka[141] w[66] ci±gu[161] ostatnich[222] kilkudziesiêciu[32] lat (od[62] tysi±c dziewiêæset czterdziestego[221]) i stanowi± osobn±[241] grupê pierwiastków, znan±[241] pod[65] nazw±[151] transuranów[122], czyli pierwiastków pozauranowych[222]. 
1379 690~Eichstaedt I.~Ksiêga pierwiastków~WP~1966~434~31
1380 Wytwarzanie[111] superciê¿kich[222] j±der wymaga³oby jednak niezmiernie intensywnych strumieni[122] pocisków nuklearnych[222] (jonów pierwiastków), rzêdu dziesiêæ do[62] trzydziestej[221] pierwszej[221] potêgi[121] na[64] centymetr[141] kwadratowy[241] w[66] ci±gu[161] sekundy[121], a wiêc takich[222], jakie[212] mog± istnieæ jedynie we[66] wnêtrzu[161] gwiazd. Trudno[5] sobie wyobraziæ, jak[9] takie[242] j±dra[142] mo¿na[54] by otrzymaæ na[66] Ziemi[161]. Nie wydaje[501] siê prawdopodobne[211], aby[9] pierwiastki[142] te[242] uda³o[501] siê w[66] ziemskich[262] warunkach wytworzyæ, a tym[9] bardziej obserwowaæ, zw³aszcza ¿e szybko¶æ[111] rozpadu promieniotwórczego[221] ro¶nie gwa³townie ze[65] wzrostem liczby[121] atomowej[221]. 
1381 691~Burakowski T., Sala A.~Miêdzy ¶wiat³em a falami radiowymi~WP~1966~67~10
1382 Promieniowanie[111] podczerwone[211] padaj±c na[64] niewzbudzony[241] uprzednio luminofor[141] nie mo¿e[5] pobudziæ go[44] do[62] ¶wiecenia[121] ze[62] wzglêdu na[64] ma³±[241] energiê kwantów. Jednak mo¿e[5] ono to[44] spowodowaæ w[66] luminoforach uprzednio wzbudzonych[262]. Efekt[141] ten[241] daje[501] siê ogl±daæ go³ym[251] okiem lub rejestrowaæ na[66] zwyk³ej[261] b³onie[161] fotograficznej[261]. Ju¿ w[66] po³owie[161] dziewiêtnastego[221] wieku[121] [~] Becquerel[/] odkry³, ¿e promieniowanie[111] podczerwone[211] mo¿e[5] wygaszaæ [&] 
1383 692~Burakowski T., Sala A.~Miêdzy ¶wiat³em a falami radiowymi~WP~1966~84~25
1384 Równie¿ od[62] pocz±tku[121] swego[221] istnienia[121] cz³owiek wystawia³ swe[241] cia³o[141] na[64] dzia³anie[141] promieniowania[121] s³onecznego[221]. Zawarta w[66] tym[261] promieniowaniu[161] podczerwieñ[111] ogrzewa³a go[44], nadfiolet[111]  opala³, a ¶wiat³o[111] widzialne[211] pozwala³o ogl±daæ otaczaj±cy[241] ¶wiat[141]. Pó¼niej, gdy posiad³ zdolno¶æ[141] rozpalania[121] ognia, grza³[501] siê równie¿ przy[66] nim[46]. Ogrzewanie[111] zewnêtrzne[211] jest potrzebne[211] cz³owiekowi i innym[232] organizmom ¿ywym[232] dla[62] uzupe³nienia[121] ubytku[121] energii[121] cieplnej[221] oddawanej[221] przez[64] organizm[141] w[66] postaci[161] ¶redniofalowego[221] i d³ugofalowego[221] promieniowania[121] podczerwonego[221]. 
1385 693~Burakowski T., Sala A.~Miêdzy ¶wiat³em a falami radiowymi~WP~1966~86~6
1386 Niewielkie[212] trudno¶ci[112] w[66] oddawaniu[161] ciep³a[121] powsta³e[212] b±d¼[9] z[62] powodu wysokiej[221] temperatury[121] otoczenia[121] lub zbyt[8] silnego[221] napromieniowania[121], b±d¼[9] te¿ na[64] skutek[141] zbyt[8] du¿ej[221] izolacyjno¶ci[121] cieplnej[221] ubrania[121], wzmagaj± tylko intensywno¶æ[141] dzia³ania[121] gruczo³ów potowych[222], których[222] w[66] naszej[261] skórze[161] znajduje[501] siê oko³o[8] dwa[31] i pó³ miliona. Cz³owiek wtedy poci[501] siê. W[66] normalnych[262] warunkach straty[112] wilgoci[121], spowodowane[212] parowaniem z[62] powierzchni[121] skóry[121], wynosz± na[64] dobê oko³o[8] zero[141] piêæ[34] dziesi±tych[122] litra, [&] 
1387 694~Burakowski T., Sala A.~Miêdzy ¶wiat³em a falami radiowymi~WP~1966~172~10
1388 Noktowizory[112] s±[57] u¿ywane[212] nie tylko dlatego, ¿e pozwalaj± prowadziæ skryte[242] obserwacje[142], ale tak¿e dziêki[63] temu[43], ¿e promieniowanie[111] podczerwone[211] jest[57] na[+] ogó³ inaczej odbijane[211] od[62] przedmiotów ni¿[9] promieniowanie[111] widzialne[211]. Na[64] ten[241] temat[141] mówili¶my dosyæ szeroko przy[66] opisywaniu[161] fotografii[121] w[66] podczerwieni[161]. Tutaj wracamy jeszcze do[62] tego[221] tematu, bo wi±¿e[501] siê on z[65] fotografi±. Fotografowanie[111] przy[66] u¿yciu[161] przetworników elektronooptycznych[222] stanowi[5] jedn±[241] z[62] metod po¶redniej[221] fotografii[121] w[66] podczerwieni[161]. 
1389 695~P³ochocki Z.~¦wiat zera bezwzglêdnego~WP~1966~9~11
1390 Bêdziemy[56] dalej musieli[52] odpowiedzieæ na[64] pytanie[141]: czym[45] jest temperatura i dlaczego w³a¶ciwo¶ci[112] materii[121] s± tak wyra¼nie od[62] niej[42] zale¿ne[212]. Potem[8] wnikniemy g³êbiej w[64] strukturê materii[121]  zajmiemy[501] siê wnêtrzem samego[221] atomu i postaramy[501] siê wykazaæ, ¿e temperatura odgrywa rolê stra¿nika[121] utrudniaj±cego[221] nam dostêp[141] do[62] wielu[32] tajemnic ¶wiata atomu. 
1391 696~P³ochocki Z.~¦wiat zera bezwzglêdnego~WP~1966~19~16
1392 Omawiaj±c czynniki[142] molekularne[242] warunkuj±ce[242] makroskopowe[242] w³a¶ciwo¶ci[142] materii[121], nie brali¶my pod[64] uwagê rzeczy[121] niezwykle wa¿nej[221]  warunków, w[66] jakich[262] ta materia siê znajduje[501]. Aby[9] siê przekonaæ[501], ¿e s± one rzeczywi¶cie bardzo istotne[212], wystarczy zebraæ do[62] garnuszka trochê ¶niegu[121] i postawiæ garnuszek[141] na[66] ogniu. Wzrost[111] temperatury[121] ¶niegu[121] spowoduje, ¿e te[212] same[212] cz±steczki[112], z[62] których[222] by³[57] zbudowany[211] ¶nieg[111]  utworz± co¶[44], [&] 
1393 697~P³ochocki Z.~¦wiat zera bezwzglêdnego~WP~1966~57~9
1394 W[66] metalu[161], podobnie jak[9] we[66] wszystkich[262] kryszta³ach kowalencyjnych[262], mamy[5] do[62] czynienia[121] z[65] uwspólnianiem elektronów. Chmury[112] elektronów peryferyjnych[222], po³o¿onych[222] najdalej od[62] j±dra[121] i zajmuj±cych[222] pow³oki[142] zape³nione[242] tylko czê¶ciowo, ulegaj± tak silnej[231] deformacji[131], ¿e "rozmazuj±[501]" siê po[66] ca³ym[261] metalu[161]. Innymi s³owy, uwspólnienie[111] elektronów wystêpuje nie tylko miêdzy[65] najbli¿szymi s±siadami, ale miêdzy[65] wszystkimi atomami jednocze¶nie. 
1395 698~P³ochocki Z.~¦wiat zera bezwzglêdnego~WP~1966~66~27
1396 Owe[212] urz±dzenia[112] to[41] tak zwany[211] kondensator[111], w[66] którym[261] sprê¿ona przez[64] kompresor[141] para[111] ulega skropleniu[131] i specjalny[211] w±ski[211] zawór[111]. Po[66] przej¶ciu[161] przez[64] ten[241] zawór[141] (pod[65] ci¶nieniem) skroplona ju¿ para[111] dostaje[501] siê do[62] komory[121] parowania[121], w[66] której[261] pod[65] niskim[251] ci¶nieniem (zas³uga kompresora) tak gwa³townie wrze, ¿e och³adza[501] siê do[62] jeszcze ni¿szej[221] temperatury[121]. 
1397 699~P³ochocki Z.~¦wiat zera bezwzglêdnego~WP~1966~171~23
1398 Ciep³o[111] rozchodzi[501] siê w[64] sposób[141] niefalowy[241]. Jest to[41] o[+] tyle zrozumia³e[211], ¿e ciep³u[131] nie mo¿na przypisaæ ¿adnej[221] bezw³adno¶ci[121]. Je¶li nastêpuje przep³yw[111] ciep³a[121] miêdzy[65] dwoma cia³ami o[66] ró¿nych[262] temperaturach, to[9] przep³yw[111] ten[211] ustaje z[65] chwil±, gdy temperatury[112] siê wyrównuj±[501]. Gdyby przep³yw[111] ciep³a[121] cechowa³[501] siê pewn±[251] bezwzglêdno¶ci±, to[9] oczywi¶cie nastêpowa³yby dalej, ju¿ po[66] wyrównaniu[+] siê[161] temperatury[121] [&] 
1399 700~Mamuszka F.~Gdañsk i Ziemia Gdañska~WP~1966~54~11
1400 Bêd±c panami kraju[121], Krzy¿acy wykorzystywali swoj±[241] w³adzê, by[9] wydawaæ zarz±dzenia[142] u³atwiaj±ce im[43] handel[141] ze[65] szkod± dla[62] miast[122]. Wydawali na[64] przyk³ad[141] zakazy[142] wywozu zbo¿a[121] poza[64] granicê pañstwa[121], co[41] powodowa³o spadek[141] cen, a wówczas dysponuj±c olbrzymimi kapita³ami wykupywali ogromne[242] ilo¶ci[142] ziarna[121] i gromadzili je[44] w[66] magazynach. Nadto handlowali drewnem, woskiem, suknem, futrami i na[66] prawach wy³±czno¶ci[121] bursztynem. 
1401 701~Mamuszka F.~Gdañsk i Ziemia Gdañska~WP~1966~65~3
1402 W[64] dziesiêæ[34] dni[122] po[66] wystawieniu[161] przywileju[121], dwudziestego[221] pi±tego[221] maja tysi±c czterysta piêædziesi±tego[221] siódmego[221] roku[121], król nada³ miastu osobnym[251] aktem szereg[141] uprawnieñ honorowych[222]: umieszczenie[141] z³otej[221] korony[121] nad[65] dwoma krzy¿ami w[66] dotychczasowym[261] herbie, prawo[141] u¿ywania[121] czerwonego[221] wosku[121] do[62] pieczêci[121] i prawo[141] noszenia[121] przez[64] starostê królewskiego[241] i burmistrzów[142] z³otych[222] ozdób[122] przy[66] uroczystych[262] strojach. 
1403 702~Mamuszka F.~Gdañsk i Ziemia Gdañska~WP~1966~76~19
1404 Istnia³y wiêc rzemios³a[112] spo¿ywcze[212], budowlane[212], skórnicze[212], metalowe[212], w³ókiennicze[212] inne[212]. Ka¿da z[62] tych[222] ga³êzi[122] dzieli³a[501] siê na[64] grupy[142], na[64] przyk³ad[141] do[62] rzemie¶lników[122] metalowych[222] nale¿eli: kowale, ¶lusarze, p³atnerze, gwo¼dziarze, igielnicy[112], konwisarze, blacharze, producenci drutu, kotlarze, no¿ownicy[112] i inni. Równie¿ w¶ród[62] kowali[122], ¶lusarzy[122] czy innych[222] wytworzy³y[501] siê specjalno¶ci[112], na[64] przyk³ad[141] czynni byli[5] kowale okrêtowi[212] (kotwicznicy[112]), podkownicy[112], wyrabiaj±cy[212] okucia[142] wozów i tym[232] podobni. 
1405 703~Mamuszka F.~Gdañsk i Ziemia Gdañska~WP~1966~86~10
1406 Ogromn±[241] rolê w[66] szerzeniu[161] wiedzy[121] odegra³o s³awne[211] gdañskie[211] Gimnazjum[111] Akademickie[211] o[66] charakterze wy¿szej[221] uczelni[121], za³o¿one[211] w[66] pierwszych[262] latach drugiej[221] po³owy[121] szesnastego[221] wieku[121]. Absolwentów[142] tej[221] szko³y[121] przyjmowano na[64] wy¿sze[242] lata[142] uniwersytetów. Skupia³o ono ogromny[241] zastêp[141] s³uchaczy[122], w[66] tym[46] studentów[142] z[62] Pomorza[/] i dalszych[222] stron Polski[/][121]. Do[62] koñca szesnastego[221] wieku[121] na[64] przyk³ad[141] uczêszcza³o tu stu[32] trzydziestu[32] synów[122] szlacheckich[222] i mieszczañskich[222] z[62] g³êbi[121] kraju[121], [&] 
1407 704~Mamuszka F.~Gdañsk i Ziemia Gdañska~WP~1966~177~5
1408 Krynica[/] Morska[/][211] wystêpuje pod[65] nazw±[151] Kahlberg[/] (£ysa[/][221] Góra[/]) w[66] tysi±c czterysta dwudziestym[261] czwartym[261] roku[161]. Nazwa ta powsta³a[5] najprawdopodobniej od[62] ³ysej[221] wydmy[121], znajduj±cej[+] siê[221] na[66] tym[261] terenie. Miêdzy[65] Krynic±[/] Morsk±[/][251] a le¿±c±[251] o[64] oko³o[8] dwa[34] kilometry[142] dalej na[64] wschód[141] wydm±[151] o[66] nazwie[161] Wielb³±dzi[/][211] Grzbiet[/][111] mia³a siê wed³ug[62] niektórych[222] badaczy[122] znajdowaæ[501] cie¶nina jeszcze w[66] trzynastym[261] wieku[161], [&] 
1409 705~Mamuszka F.~Gdañsk i Ziemia Gdañska~WP~1966~203~6
1410 Z[65] ziemiami polskimi równie¿ Prusacy prowadzili handel[141], ale równocze¶nie granica polsko-pruska krwawi³a bezustannie na[64] skutek[141] czêstych[222] napadów rabunkowych[222] watah rozbójniczych[222], daj±cych[+] siê[222] silnie we[64] znaki[142] zw³aszcza mieszkañcom Mazowsza[/]. Z[62] polskiej[221] strony[121] organizowano wyprawy[142] odwetowe[242], b±d¼[9] podejmowano próby[142] uzyskania[121] w[66] drodze[161] pokojowej[261] wp³ywu na[64] niespokojnych[242], nie posiadaj±cych[242] jeszcze organizacji[121] pañstwowej[221] s±siadów[142]. 
1411 706~Mamuszka F.~Gdañsk i Ziemia Gdañska~WP~1966~303~20
1412 Na[66] miejscu[161] tym[261] osiedli[5] cystersi w[66] tysi±c dwie¶cie siedemdziesi±tym[261] czwartym[261] roku[161] przeniós³szy[501] siê z[62] pobliskich[222] Pogódek[/][122]. Obdarowani hojnie przez[64] ksi±¿±t[142] pomorskich[242] i okolicznych[242] wielmo¿ów[142] doszli niebawem do[62] wielkiego[221] znaczenia[121] i zamo¿no¶ci[121], wskutek[62] czego[42] mogli podj±æ realizacjê okaza³ych[222] budowli[122], dzi¶ jeszcze imponuj±cych[222] wielko¶ci±, a przede[+] wszystkim mistrzostwem rozwi±zañ architektonicznych[222]. 
1413 707~Mamuszka F.~Gdañsk i Ziemia Gdañska~WP~1966~323~24
1414 Odrêbno¶ci[112] te[212] ³±czy³y kaszubszczyznê z[65] gwarami zachodnich[222] plemion pomorskich[222] Weletów[122] i Obodrytów[122]. Stanowi³a ona ogniwo[141] przej¶ciowe[241] miêdzy[65] gwarami polskimi i zachodniopomorskimi i nie mo¿na okre¶liæ, któremu jêzykowi[131] jest bli¿sza czy jêzykowi[131] Polaków[122], czy te¿ Po³abian[122]. Nie wyja¶niono dotychczas ca³kiem pewnie pochodzenia[121] nazwy[121]: Kaszubi[112]. 
1415 708~Mamuszka F.~Gdañsk i Ziemia Gdañska~WP~1966~374~8
1416 Jest to[41] najrozleglejsza spo¶ród[62] kêp nadmorskich[222], na[+] ogó³ p³aska lub lekko falista z[65] dobrymi przewa¿nie glebami gliniastymi lub gliniasto-piaszczystymi z[65] domieszk± wapienia. Graniczy ona od[62] po³udnia[121] z[65] Pradolin± Kaszubsk±[/][251], od[62] pó³nocy[121] z[65] pradolin± rzeki[121] P³utnicy[/][121], ku[63] wschodowi opada stromym[251] klifem[151] ku[63] Zatoce[/][131] Puckiej[/][231]. Brak[5] jej[43] wyra¼nego[221] odgraniczenia[121] od[62] rozci±gaj±cego[+] siê[221] na[64] zachód[141] obszaru wysoczyzny[121]. 
1417 709~Mamuszka F.~Gdañsk i Ziemia Gdañska~WP~1966~383~20
1418 Oczywi¶cie dzia³alno¶æ[111] pr±du nie usta³a bynajmniej. Ruch[141] rumowiska[121] zak³óci³o znacznie wybudowanie[111] portu we[66] W³adys³awowie[/][161], gdzie przed[65] falochronem usypane[212] zosta³y[57] zwa³y[112] piasku[121] i poszerzy³a[501] siê pla¿a. Trwa te¿ zapiaszczanie[111] wej¶cia[121] do[62] portu, zmuszaj±ce[211] do[62] pog³êbienia[121] kana³u, powoduj±c k³opoty[142] i kosztowne[242] nak³ady[142]. 
1419 710~Eichstaedt I.~Ksiêga pierwiastków~WP~1966~59~9
1420 Ostatecznie poznano piêæ[34] gazów szlachetnych[222] (dzi¶ znamy jeszcze szósty[241] promieniotwórczy[241] radon[141]), w[66] kolejno¶ci[161] liczb atomowych[222] s± to[41]: hel[111], neon[111], argon[111], krypton[111] i ksenon[111]. Wszystkie[212] wystêpuj± w[66] powietrzu[161], lecz z[65] wyj±tkiem argonu jedynie w[66] niewielkich[262] ilo¶ciach. S± one sta³ymi sk³adnikami atmosfery[121] ziemskiej[221], tak[+] samo jak[9] azot[111] i tlen[111], w[66] przeciwieñstwie do[62] sk³adników zmiennych[222] i przypadkowych[222], takich[222] jak[9] para[111] wodna, dwutlenek[111] wêgla i tak dalej, które[212] wystêpuj± tylko w[66] najni¿szej[261] warstwie[161] atmosfery[121]. 
1421 711~Eichstaedt I.~Ksiêga pierwiastków~WP~1966~111~23
1422 Gay-Lussac[/] i Thenard[/] dziêki[63] nowej[231] metodzie[131] mogli wytwarzaæ znacznie wiêksze[242] ilo¶ci[142] obu[32] metali i dok³adniej zbadaæ ich[42] w³asno¶ci[142] oraz zwi±zki[142] jakie[242] tworz±. Stwierdzili na[64] przyk³ad[141], ¿e spalaj±c bezpo¶rednio sód[141] i potas[141] otrzymuje siê[41] substancje[142], które[212] nie s± identyczne[212] z[65] alkaliami, nie s± nawet zwyk³ymi tlenkami. Analiza ilo¶ciowa wykaza³a ¿e zawieraj± znacznie wiêcej tlenu, ni¿by to[41] wynika³o[54] z[62] rachunku[121] stechiometrycznego[221]. 
1423 712~Eichstaedt I.~Ksiêga pierwiastków~WP~1966~143~9
1424 Uogólniaj±c wyniki[142] tych[222] obserwacji[122], wywnioskowali wiêc, ¿e siarka jest[57] bardzo rozpowszechniona w[66] przyrodzie[161], ¿e jest jednym[251] z[62] jej[42] prask³adników, lecz ¿e czêsto "ukrywa[501]" siê pod[65] ró¿nymi postaciami, maj±c inne[242] w³asno¶ci[142] ani¿eli ¿ó³ta i krucha siarka rodzinna. Tylko jedna[211] cecha zawsze jej[43] pozostawa³a: by³a[5] zawsze palna. St±d utrwali³o[501] siê mniemanie[111], ¿e siarka jest ¿ywio³em ("nosicielem" po[66] ³acinie[161] principium[$]) palno¶ci[121], tak jak[9] rtêæ[111] jest ¿ywio³em p³ynno¶ci[121]. 
1425 713~Eichstaedt I.~Ksiêga pierwiastków~WP~1966~221~21
1426 Siarkê i selen[141] ³±czy[5] jeszcze jedno[211] specjalne[211] podobieñstwo[111]  posiadaj± po[64] kilka[34] odmian alotropowych[222]. Niemetaliczne[212] odmiany[112] alotropowe[212] selenu (przewa¿nie czerwona) pr±du elektrycznego[221] oczywi¶cie nie przewodz±, ale odmiana metaliczna, tak zwany[211] selen[111] szary[211], przewodzi pr±d[141] elektryczny[241], i to[8] w[64] bardzo ciekawy[241] sposób[141]. W[66] ciemno¶ci[161] mianowicie przewodzi pr±d[141] bardzo s³abo, natomiast w[66] czasie na¶wietlania[121] jego[42] przewodno¶æ[111] wzrasta tysi±ckrotnie. Trwa to[41] jednak tylko tak d³ugo, dopóki trwa na¶wietlanie[11]. 
1427 714~Eichstaedt I.~Ksiêga pierwiastków~WP~1966~256~1
1428 Rod[111] na[+] równi z[65] platyn± stosowany[211] jest[57] do[62] wyrobu czu³ego[221] przyrz±du do[62] pomiarów wysokich[222] temperatur, zwanego[221] pirometrem termoelektrycznym[251]. W[66] stopie[161] z[65] platyn± s³u¿y jako[61] katalizator[111] w[66] procesie[161] spalania[121] amoniaku[121] na[64] kwas[141] azotowy[241]. W[66] tyglach z[62] rodu lub jego[221] stopów mo¿na topiæ wiele[34] metali, jak[9] o³ów[141], cynk[141], ¿elazo[141], nikiel[141], z³oto[141] gdy¿ rod[111] nie tworzy z[65] nimi stopów. Razem[8] z[65] innymi platynowcami nale¿y rod[111] do[62] pierwiastków podgrupy[121] [~]. 
1429 715~Eichstaedt I.~Ksiêga pierwiastków~WP~1966~280~10
1430 Szczytowy[241] punkt[141] swojej[221] popularno¶ci[121] osi±gn±³ antymon[11] w[66] szesnastym[261] wieku[161], gdy Paracelsus[/] zapocz±tkowa³ stosowanie[141] preparatów antymonowych[222] w[66] lecznictwie, jako[62] leków nie tylko do[62] u¿ytku[121] zewnêtrznego[221], ale i wewnêtrznego[221]. Paracelsus[/] wychodzi³ z[62] za³o¿enia[121], ¿e substancja, która tak dok³adnie oczyszcza z³oto[141] z[62] wszelkich[222] zanieczyszczeñ, na[+] pewno musi tak[+] samo dzia³aæ na[64] organizm[141] ludzki[241]. 
1431 716~Eichstaedt I.~Ksiêga pierwiastków~WP~1966~288~16
1432 Szczególne[241] znaczenie[141] uzyska³ jod[111] w[66] ostatnich[262] latach w[66] przemy¶le optycznym[261] do[62] produkcji[121] specjalnych[222] lup i okularów. Wykonuje siê[41] je[44] z[62] celuloidu z[65] domieszk± pewnych[222] soli[122] jodu w[66] postaci[161] drobnych[222] igie³kowatych[222] kryszta³ków. Okulary[112] z[62] takiego[221] tworzywa[121] maj± cenne[242] zalety[142], je¶li chodzi o[64] komunikacjê w[66] nocy[161]. Okaza³o[501] siê bowiem, ¿e ¶wiat³o[111] latarñ jad±cego[221] z[62] przeciwnej[221] strony[121] samochodu po[66] przej¶ciu[161] przez[64] takie[242] celuloidowo-jodowe[242] okulary[142] nie o¶lepia kierowców[122]; [&] 
1433 717~Eichstaedt I.~Ksiêga pierwiastków~WP~1966~353~11
1434 Trochê k³opotu sprawia transportowanie[111] wiêkszych[222] ilo¶ci[122] ciek³ej[221] rtêci[121]. Szklane[212] naczynia[112] zupe³nie siê nie nadaj±[501]. Przewozi siê[41] j± w[66] naczyniach ¿elaznych[262], gdy¿ rtêæ[111] nie reaguje z[65] tym[251] metalem, podobnie jak[9] z[65] platyn±, wolframem i molibdenem. Inne[212] za¶ metale[112], nawet srebro[111] i z³oto[111], rozpuszczaj±[501] siê w[66] rtêci[161] i tworz± z[65] ni±[45] stopy[142] zwane[242] amalgamatami. Wiedzieli o[66] tym[46] ju¿ Rzymianie; rtêci± ³ugowali piaski[142] rzeczne[242]  srebro[111] i z³oto[111] rozpuszcza³o[501] siê w[66] niej[46] i odp³ywa³o wraz z[65] ni±[45]. 
1435 718~Eichstaedt I.~Ksiêga pierwiastków~WP~1966~359~18
1436 Pó¼niejsza rozbudowana sieæ[111] wodoci±gów rzymskich[222] obejmowa³a w[66] czasach Juliusza[/][121] Cezara[/][121] oraz cesarza[/][121] Augusta[/][121] i w[66] pierwszym[261] wieku[161] chrze¶cijañstwa[121] ruroci±gi[142] o³owiane[242] ³±cznej[221] d³ugo¶ci[121] oko³o[8] czterysta kilometrów. Z[6] nich[42] trzysta[31] piêædziesi±t[31] dwa[31] kilometry[112] bieg³y[5] pod[65] ziemi±, a czterdzie¶ci[31] osiem[31] kilometrów jako[61] akwedukty[112] nadziemne[212], wznosz±ce[+] siê[212] na[64] wysoko¶æ[141] do[62] trzydziestu[32] dwóch[32] metrów. Akwedukty[112] przecinaj±c pola[142] Kampanii[/][121], zaopatrywa³y Rzym[/][141] w[64] wodê, [&] 
1437 719~Eichstaedt I.~Ksiêga pierwiastków~WP~1966~367~3
1438 Liczba atomowa bizmutu wynosi osiemdziesi±t[34] trzy[34], masa atomowa dwie¶cie[34] osiem[34] i dziewiêæset[34] osiemdziesi±t[34] tysiêcznych[122]. Jest to[41] ostatni[211], posiadaj±cy[211] najwiêksz±[241] masê atomow±[241] pierwiastek[111] trwa³y[211]. Od[62] nastêpnego[221] pierwiastka[121] (numer[111] osiemdziesi±t cztery) rozpoczyna[501] siê królestwo[111] pierwiastków promieniotwórczych[222], czyli pierwiastków, których[222] atomy[112] samorzutnie siê rozpadaj±[501], wysy³aj±c promieniowanie[141]. 
1439 720~Eichstaedt I.~Ksiêga pierwiastków~WP~1966~380~30
1440 W[66] przypadku[161] radu na[64] przyk³ad[141] proces[111] promieniotwórczy[211] koñczy[501] siê ostatecznie po[66] kilku[36] etapach kolejnych[222] rozpadów na[66] niepromieniotwórczym[261] izotopie o³owiu[121] i o[66] liczbie[161] masowej[261] dwie¶cie sze¶æ. Rad[111] jednak nie tylko ma potomków[142], ale i przodków[142]: "ojca[141]", "dziadka[141]", "pradziadka[141]" i tak dalej. Atomów radu stale[8] wiêc przybywa na[64] skutek[141] promieniotwórczego[221] rozpadu atomów innego[22] (macierzystego[221]) pierwiastka[121], [&] 
1441 721~Eichstaedt I.~Ksiêga pierwiastków~WP~1966~433~22
1442 Dotychczasowe doniesienia[112] mówi± jedynie o[66] otrzymaniu[161] zaledwie kilkudziesiêciu[32] atomów pierwiastka[121] sto cztery. Badanie[111] tak ma³ej[221] ilo¶ci[121] atomów mo¿liwe[211] jest jedynie przy[66] zastosowaniu[161] metod j±drowych[222]. Metody[112] chemiczne[212] s± tu bezsilne[212], badanie[111] chemiczne[211] wymaga bowiem posiadania[121] przynajmniej jednego[221] mikrograma (milionowa czê¶æ[111] grama) badanej[221] substancji[121]. Odpowiada temu[43] mniej wiêcej dziesiêæ[31] do[62] potêgi[121] piêtnastej[221], czyli tysi±c[111] bilionów atomów [&] 
1443 722~zbiorowa~Znane i nieznane. Szkice o fizyce teoretycznej~Iskry~1963~166~1
1444 I dzi¶ teoria grawitacji[121] Newtona[/][11] jest wystarczaj±co precyzyjna  a nawet a¿ nadto precyzyjna  jako[61] narzêdzie[111] matematyczne[211] przeznaczone[211] do[62] u¿ytku[121] wspó³czesnej[221] astronomii[121]. Na[64] przyk³ad[141] zagadnienia[121] wzajemnego[221] ruchu[121] oddzia³uj±cych[222] ze[65] sob± cia³ trzech[32] (punktów materialnych[222]) jak[9] dot±d  z[62] powodu trudno¶ci[122] matematycznych[222] nie rozwi±zano ¶ci¶le. Zdo³ano jednak newtonowskie[242] równania[142] ruchu[121] rozwi±zaæ w[66] tym[261] przypadku[161] metod± przybli¿on±[251]. 
1445 723~Taubman J., Blum A.~Ropa naftowa w ¶wiecie wspó³czesnym~PWN~1967~35~1
1446 Znacznie dok³adniejsze[242] informacje[142] uzyskuje siê[41] jednak ze[62] szczegó³owych[222] badañ struktur geologicznych[222] prowadzonych[222] za[65] pomoc± wierceñ. Istotne[241] znaczenie[141] dla[62] prawid³owego[221] ustalenia[121] miejsc dla[62] otworów wiertniczych[222], z[62] których[222] mo¿na pobieraæ próbki[142] ska³, aby[9] stwierdziæ wystêpowanie[141] bituminów maj± badania[112] geofizyczne[212]. 
1447 724~Taubman J., Blum A.~Ropa naftowa w ¶wiecie wspó³czesnym~PWN~1967~90~7
1448 Gaz[111] ten[211] musi mieæ prêdko¶æ[141] wiêksz±[241] od[62] pewnej[221] minimalnej[221] prêdko¶ci[121] (zwanej[221] krytyczn±[251]); rozdrobnione[212] cz±steczki[112] s±[57] w[66] nim[46] jakby zawieszone[212] ale jednocze¶nie nie s±[57] wynoszone[212] z[62] warstwy[121] fluidalnej[221], mimo[62] ci±g³ego[221] ruchu[121] gazu w[64] górê aparatu. Warstwa ta ma w³asno¶ci[142] zbli¿one[242] do[62] cieczy[121] o[66] du¿ej[261] lepko¶ci[161] i tak jak[9] ciecz[111] przelewa[501] siê z[62] naczynia[121] do[62] naczynia[121] [&] 
1449 725~Taubman J., Blum A.~Ropa naftowa w ¶wiecie wspó³czesnym~PWN~1967~137~8
1450 Jest to[41] zrozumia³e[211], poniewa¿ g³ównych[222] surowców dla[62] produkcji[121] polimerów dostarcza petrochemia, opieraj±ca[+] siê na[66] rozwiniêtym[261] przemy¶le rafineryjnym[261], a dopiero oko³o[62] tysi±c dziewiêæset piêædziesi±tego[221] pi±tego[221] roku[121] zacz±³[501] siê znaczny[211] rozwój[111] petrochemii[121] w[66] Europie[/][161], w[66] zwi±zku[161] z[65] ogólnym[251] przestawieniem[+] siê zachodniej[221] Europy[/] na[64] szerokie[241] stosowanie[141] ropy[121] naftowej[221] jako[62] surowca dla[62] przemys³u chemicznego[221]. 
1451 726~Taubman J., Blum A.~Ropa naftowa w ¶wiecie wspó³czesnym~PWN~1967~184~31
1452 Obecnie prowadzi siê[41] szerokie[242] badania[142] nad[65] przyswajalno¶ci± tych[222] koncentratów przez[64] organizmy[142] zwierzêce[242]. Bada siê[41] równie¿ wp³yw[141] spo¿ywania[121] tych[222] koncentratów na[64] ewentualne[242] zmiany[142] genetyczne[242] ¿ywych[222] organizmów. Badania[112] te[212] musz± trwaæ do¶æ d³ugo, zw³aszcza ¿e nale¿y przebadaæ wp³yw[141] takiego[221] od¿ywiania[121] na[64] nastêpne[242] pokolenia[142] zwierz±t. 
1453 727~Taubman J., Blum A.~Ropa naftowa w ¶wiecie wspó³czesnym~PWN~1967~83~31
1454 Oczywi¶cie, jednoznaczne[211] okre¶lenie[111] typu ropy[121] jest niemo¿liwe[211], gdy¿ zawiera ona kilkana¶cie[34] tysiêcy ró¿nych[222] zwi±zków. Zawarto¶æ[111] jednak niektórych[222] domieszek[122], takich[22] jak[9] siarka czy sole[112] nieorganiczne[212] i woda, ma czêsto decyduj±ce[241] znaczenie[141] dla[62] warto¶ci[121] ropy[121]. Tote¿ obok[62] wy¿ej podanej[221] klasyfikacji[121] dzieli[501] siê ropy[142] na[64] niskosiarkowe[242] [&] 
1455 728~zbiorowa~Znane i nieznane. Szkice o fizyce teoretycznej~Iskry~1963~172~8
1456 W[66] uk³adzie[161] Kopernika[/][121] (dok³adniej: w[66] uk³adzie[161] zwi±zanym[261] ze[65] ¶rodkiem masy[121] systemu planetarnego[221]) mo¿na wyt³umaczyæ i przewidzieæ ruchy[142] wszystkich[222] planet. Przy[66] tym[46] ruchy[112] te[212] bêd±[57] przyczynowo wyja¶nione[212] przez[64] wzajemne[241] oddzia³ywanie[141] wszystkich[222] cia³ uk³adu planetarnego[221], zgodnie z[65] prawem powszechnego[221] ci±¿enia[121] podanym[251] przez[64] Newtona[/][121]. 
1457 729~zbiorowa~Znane i nieznane. Szkice o fizyce teoretycznej~Iskry~1963~177~25
1458 W[66] teorii[161] tej[261] Einstein[/] uwzglêdnia, ¿e geometria naszego[221] ¶wiata niekoniecznie musi byæ geometri± Euklidesa[/][121], ¿e mo¿e[5] ona byæ geometri± Riemanna[/][121]. Przypominamy, ¿e w[66] geometrii[161] Riemanna[/][121] w³asno¶ci[112] geometryczne[212] przestrzeni[121] zmieniaj±[501] siê od[62] punktu do[62] punktu, ¿e s±[57] one okre¶lone[212] lokalnie. Geometria Riemanna[/][121] ma równie¿ tê w³asno¶æ[141], ¿e w[66] pewnych[262] lokalnie wprowadzonych[262] uk³adach wspó³rzêdnych[122] opis[111] lokalnych[222] w³asno¶ci[122] przestrzeni[121] ma³o siê ró¿ni[501] od[62] opisu dawanego[221] przez[64] geometriê Euklidesa[/][121]. 
1459 730~zbiorowa~Wk³ad Polaków do nauki~PWN~1967~45~7
1460 Przytoczone[212] tu najwy¿sze[212] osi±gniêcia[112], obok[62] dziesi±tków innych[222], znaczniejszych[222] publikacji[122], obok[62] setek artyku³ów, ¶wiadcz± o[66] niew±tpliwie wielkim[261] rozumieniu[161] potrzeby[121] wy¶wietlenia[121] przez[64] naukê polsk±[241] ¿ycia[121], dzia³alno¶ci[121] i nauki[121] genialnego[221] Polaka[121]. Prace[112] te[212], w[66] ca³o¶ci[161] wziête[212], ¶wiadcz± niezbicie, ¿e nauka polska[211] w[66] tym[46], co[44] mo¿na by³o o[66] Koperniku[/] powiedzieæ, nie da³a[501] siê zast±piæ przez[64] uczonych[142] obcych[242], [&] 
1461 731~zbiorowa~Wk³ad Polaków do nauki~PWN~1967~80~27
1462 Sêdziwój[/] pisa³ swe[242] traktaty[142] w[66] duchu epoki[121]; w[66] rozprawach jego[42] znajduj±[501] siê idee[112] Platona[/][121], Arystotelesa[/][121], Paracelsusa[/][121] i innych[222], pojêcia[112] niegdy¶ obowi±zuj±ce[212], dzi¶ ju¿ ca³kiem przebrzmia³e[212]. W[66] traktatach Sêdziwoja[/][121] alchemicy[112] znajdowali teoriê kamienia filozoficznego[221], receptê na[64] ten[241] kamieñ[141], wyja¶nienie[141] ró¿nych[222] alegorii[122] alchemicznych[222] i nowy[241] sens[141] tak zwanej[221] Tablicy[/][121] Szmaragdowej[/][221] Hermesa[/][121]. 
1463 732~zbiorowa~Wk³ad Polaków do nauki~PWN~1967~126~1
1464 Najprostsz±[251] drog±[151] prowadz±c±[251] do[62] syntezy[121] acetyloaminy[121] by³oby otrzymanie[111] najpierw jodku[121], lub bromku[121] acetylu[121], które[212] pod[65] dzia³aniem amoniaku[121] mog³yby wytworzyæ po¿±dany[241] zwi±zek[141]. Gdy jednak uzyskanie[111] jodku[121] albo bromku[121] okaza³o[501] siê niemo¿liwe[211], Natanson[/] postanowi³ dzia³aæ amoniakiem na[64] chlorek[141] etylenu, przypuszczaj±c, ¿e otrzyma acetyloaminê, wed³ug[62] schematu reakcji[121]: [&] 
1465 733~zbiorowa~Wk³ad Polaków do nauki~PWN~1967~167{?}~9
1466 Do[62] takich[222] powszechnie dzi¶ stosowanych[222] przyrz±dów nale¿y elektroda szklana, umo¿liwiaj±ca oznaczanie[141] stê¿enia[121] jonów wodorowych[222] w[66] roztworach  wyra¿anego[221] jako[61] [~] roztworu. Ma³o jednak znany[211] i w[66] zwi±zku[161] z[65] tym[45] zas³uguj±cy[211] na[64] przypomnienie[141] jest fakt[111], ¿e zosta³a[57] ona opracowana oko³o[8] sze¶ædziesi±t[34] lat temu[8] przez[64] Polaka[141]  profesora[141] doktora[141] Zygmunta[/][141] Klemensiewicza[/][141], [&] 
1467 734~zbiorowa~Wk³ad Polaków do nauki~PWN~1967~183~9
1468 Niezbêdnym[251] warunkiem postêpu badañ naukowych[222] jest konfrontowanie[111] wyników eksperymentów ró¿nych[222] uczonych[122]. Tymczasem wyników uzyskanych[222] przez[64] jednego[241] badacza[141] nie mo¿na na[+] ogó³ zestawiaæ z[65] wynikami innych[222] badaczy[122], stosuj±cych[222] inne[242] przyrz±dy[142] i inne[242] metody[142] pomiarowe[242]. ¦wiêtos³awski[/] doszed³ do[62] wniosku[121] o[66] konieczno¶ci[161] stworzenia pewnych[222] kryteriów porównywalno¶ci[121]. Z[62] jego[42] inicjatywy[121] Miêdzynarodowa Unia Chemii[121] Czystej[221] i Stosowanej[221] powziê³a uchwa³ê rozró¿niaj±c±[241] dwa[34] rodzaje[142] dok³adnych[222] pomiarów warto¶ci[122] sta³ych[122] fizykochemicznych[222]. 
1469 735~zbiorowa~Wk³ad Polaków do nauki~PWN~1967~193~16{?}
1470 By³ to[41] zreszt± uczony[111] maj±cy[211] szeroko otwarte[242] oczy[142] na[64] postêp[141] nauki[121] i przyswajaj±cy[241] sobie[43] ³atwo nowe[242] zdobycze[142], o[66] czym[46] ¶wiadczy jego[42] szereg[111] prac do¶wiadczalnych[222] wykonywanych[222] w[66] Warszawie[/][161]. W[66] swych[262] odczytach wyg³aszanych[262] w[66] Warszawskim[261] Towarzystwie Lekarskim[261] udostêpnia³ szerszemu ogó³owi najnowsze[242] i najbardziej aktualne[242] zdobycze[142] swej[221] dyscypliny[121], a w[66] roku[161] swej[221] ¶mierci[121]  tysi±c osiemset siedemdziesi±tym[261] ósmym[261]  wyda³ pierwszy[241] tom[141] podrêcznika chemii[121] fizjologicznej[221], [&] 
1471 736~zbiorowa~Wk³ad Polaków do nauki~PWN~1967~207~20
1472 Musimy pogodziæ[501] siê z[65] tym[45], ¿e sposób[111] t³umaczenia[121] chemizmu zjawisk ¿yciowych[222] opartych[222] na[66] pojêciach dostarczanych[262] nam przez[64] chemiê ogóln±[241], jest daleki[211] od[62] g³êbszego[221] zrozumienia[121] istoty[121] ¿ycia[121]. W[66] ka¿dym[261] razie jednak wiemy, na[66] czym[46] ta istota polega, ¿e jest ni±[45] to[41], co[44] nazywamy dynamicznym[251] stanem ¿ywej[221] materii[121], ustawicznym[251] rozk³adem i resyntez±. 
1473 737~Krysicki W.~Tajemnice liczb~NK~1964~7~2od do³u
1474 Liczby[142] zapisywano w[66] Egipcie[/] tak, jak[9] i u[62] nas[42], to[41] jest od[62] lewej[221] do[62] prawej[221], umieszczaj±c obok[62] siebie[42] jednostki[142] danego[221] rzêdu, a¿ do[62] jego[42] wyczerpania[121]. Tak na[64] przyk³ad[141] liczbê dwie¶cie trzydzie¶ci cztery przedstawiano w[64] nastêpuj±cy[241] sposób[141]. £atwo spostrzec, ¿e przy[66] tym[261] systemie zapisywania[121] liczb nie odczuwa siê[41] zupe³nie braku[121] zera[121]. 
1475 738~Krysicki W.~Tajemnice liczb~NK~1964~53~15
1476 Litera [~] podobnie jak[9] [~] jest skrótem wyrazu ³aciñskiego[221]: radix[$]. Ma³y[211] kwadrat[111] umieszczony[211] po[66] literce[161] [~] oznacza, ¿e pierwiastek[111] jest pierwiastkiem kwadratowym[251]. Symbol[141] [~] nazywa Naronowicz[/] "radica kwadratu" albo "gruntogram[111]". Inny[211] autor z[62] tego[221] czasu u¿ywa nazwy[221] "¶ciana kwadratowa". Pud³owski[/] za¶, bliski[211] przyjaciel Jana[/][121] Bro¿ka[/][121], rektora[121] Akademii[121] Krakowskiej[221], znakomitego[221] wówczas matematyka[121] polskiego[221], stosuje symbol[141] Rudolfa[/][121] lub te¿ zapis[141] w[66] tej[261] formie[161]: [&] 
1477 739~Krysicki W.~Tajemnice liczb~NK~1964~70~10
1478 Jako[64] iloraz[141] [~] otrzymujemy liczbê dziewiêæ, któr±[241] dopisujemy z[62] prawej[221] strony[121] czterech[32] i powsta³±[241] w[64] ten[241] sposób[141] liczbê czterdzie¶ci dziewiêæ mno¿ymy przez[64] dziewiêæ[34], a iloczyn[141] zapisujemy pod[65] liczb± trzysta siedemdziesi±t osiem. W[64] ten[241] sposób[141] otrzymali¶my dotychczas taki[241] zapis[141]: Wobec[62] czego dziewiêæ[31] nie mo¿e[5] byæ drug±[251] cyfr± wyniku[121], lecz liczba od[62] niej[42] mniejsza. 
1479 740~Krysicki W.~Tajemnice liczb~NK~1964~97~9od do³u
1480 Na[66] podstawie[161] powy¿szych[222] przyk³adów mo¿emy wysnuæ nastêpuj±c±[241] wskazówkê praktyczn±[241], która przyda[501] siê przy[66] rozwi±zywaniu[161] zadañ: Je¿eli w[66] mianowniku[161] u³amka wystêpuje suma[111] (ró¿nica) dwóch[32] wyrazów, z[62] których[222] co[+] najmniej jeden[211] zawiera pierwiastek[141] kwadratowy[241], to[9] mno¿±c licznik[141] i mianownik[141] przez[64] ró¿nicê (sumê) tych[222] wyrazów, uwolnimy mianownik[141] z[62] niewymierno¶ci[121]. 
1481 741~Pokorny E.J.~W krêgu Ziemi i planet~NK~1967~36{?}~11druga szpalta
1482 Na[66] drodze[161] do¶wiadczalnej[261] stwierdzono, ¿e d¼wiêki[112] nie rozchodz±[501] siê regularnie. Zauwa¿ono bowiem ¿e wybuchy[112] wulkanów oraz bardzo silne[212] eksplozje[112] s³yszane[212] s±[57] tylko do[62] pewnej[221] odleg³o¶ci[121] od[62] miejsca[121] ich[42] powstania[121], dalej na[66] du¿ej[261] przestrzeni[161] s± zupe³nie nies³yszalne[212], za[65] tym[251] za¶ pasem staj±[501] siê znów s³yszalne[212]. Podobnie rzecz[111] siê ma[501] i z[65] falami radiowymi rozchodz±cymi[+] siê w[66] atmosferze[161]. 
1483 742~Pokorny E.J.~W krêgu Ziemi i planet~NK~1967~72~4druga szpalta
1484 Prawo[111] powszechnego[221] ci±¿enia[121] odnosi[501] siê nie tylko do[62] naszego[221] uk³adu planetarnego[221], ale obowi±zuje w[66] ca³ym[261] Wszech¶wiecie, a zatem odnosi[501] siê i do[62] ruchów gwiazd tak trudnych[222] do[62] zauwa¿enia[121] ze[62] wzglêdu na[64] olbrzymie[242] odleg³o¶ci[142] dziel±ce[242] je[44] od[62] Ziemi[121]. Pozornie wiêc proste[211] zjawisko[111] ziemskie[211] jakim[251] na[64] przyk³ad[141] jest swobodny[211] spadek[111] cia³ na[64] skutek[141] przyci±gania[121] ziemskiego[221], zosta³o[57] powi±zane[211] prawem powszechnego[221] ci±¿enia[121] ze[65] zjawiskami niebieskimi. 
1485 743~Pokorny E.J.~W krêgu Ziemi i planet~NK~1967~73~9od do³u,pierwsza szpalta
1486 Wszystkie[212] te[212] elementy[112] podlegaj± zmianom oprócz[62] jedynie osi[121] orbity[121], której[221] d³ugo¶æ[111] prawie[8] ¿e siê nie zmienia[501], a zatem jak[9] nietrudno siê domy¶liæ[501]  okres[111] obiegu[121] planet, jako[61] ¶ci¶le zwi±zany[211] z[65] odleg³o¶ciami punktów przys³onecznego[221] i ods³onecznego[21], równie¿ jest sta³y[211]. Drugiego[221] rodzaju[121] zak³ócenia[112] wi±¿±[501] siê z[62] kolei[121] z[65] wzajemnym[251] oddzia³ywaniem na[64] siebie[44] planet [&] 
1487 744~Pawlak Z.~Gramatyka i matematyka~PZWS~1965~47~{brak}
1488 Pisz±c symbolicznie, ka¿dej[231] parze[131] [~] musimy przyporz±dkowaæ trójkê [~] gdzie [~] oznacza jedn±[241] z[62] liter [~]. Wyra¿enie[141] [~] nazwiemy instrukcj± maszyny[121]. Je¿eli takie[211] przyporz±dkowanie[111] istnieje, ruch[111] maszyny[121] dla[62] ka¿dej[221] sytuacji[121] jest[57] jednoznacznie okre¶lony[211]. Przyporz±dkowanie[111] takie[211] jest pewn±[251] funkcj±. Poniewa¿ liczba stanów maszyny[121] jest skoñczona i s³ownik[111] jest skoñczony[211], wiêc liczba sytuacji[122] jest równie¿ skoñczona i wynosi [~] gdzie [~] jest liczb± symboli s³ownika, a [~]  liczb± stanów maszyny[121]. 
1489 745~Pawlak Z.~Gramatyka i matematyka~PZWS~1965~57~{brak}
1490 Badany[211] ci±g[111] symboli jest zdaniem poprawnym[251], je¿eli wychodz±c z[62] punktu pocz±tkowego[221] [~] mo¿na doj¶æ[5] do[62] punktu koñcowego[221] [~] w[64] ten[241] sposób[141], ¿e ka¿demu kolejnemu symbolowi badanego[221] ci±gu[121] odpowiada przej¶cie[111] odcinka grafu oznaczonego[221] tym[251] samym[251] symbolem, (wielokrotne[211] przechodzenie[111] tego[221] samego[221] odcinka jest[57] dozwolone[211]). Na[64] przyk³ad[141] zdanie[111] [~] jest poprawne[211], gdy¿ w[66] grafie na[66] rysunku[161] pierwszym[261] istnieje nastêpuj±ca droga[111] z[62] [~] do[62] [~]: [&] 
1491 746~zbiorowa~Dziewiêæ wieków (geografii polskiej)~WP~1967~34~{brak}
1492 Trzeba jednak stwierdziæ, ¿e dzie³o[111] Miechowity[/][121], okaza³y[211] tom[111] o[66] blisko[8] czterystu[36] stronicach ¶cis³ego[221] druku[121], nie odpowiedzia³o w[66] ca³ej[261] pe³ni[161] piêknym[232] zamierzeniom autora[121]. Z[62] bogatego[221] materia³u D³ugosza[/][121] nie potrafi³ autor wybraæ rzeczy[122] wa¿nych[222] i oddzieliæ od[62] b³ahych[222], pomija³ ponadto milczeniem albo zbywa³ krótk±[251] tylko wzmiank± fakty[142] wielkiego[221] znaczenia[121] politycznego[221]. 
1493 747~zbiorowa~Dziewiêæ wieków (geografii polskiej)~WP~1967~89{?}~{brak}
1494 Munster[/] zaczerpn±³ wiadomo¶ci[142] o[66] Polsce[/][161] od[62] ró¿nych[222] autorów[122] g³ównie z[62] ["]Kroniki[/][121]["] Miechowity[/][121]. Siêgn±³ tak¿e do[62] s³ynnego[221] kiedy¶, lec w[66] tych[262] czasach przestarza³ego[221] dzie³a[121] geograficzno-historycznego[221] z[62] po³owy[121] piêtnastego[221] wieku[121] o[66] Europie[/][161], napisanego[221] przez[64] W³ocha[141] Eneasza[/][141] Sylwiusza[/][141] Piccoolominiego[/][141], pó¼niejszego[241] papie¿a[141] Piusa[/][141] Drugiego[/][241], Polsce[/][131] zreszt± bardzo nie¿yczliwego[241]. Dzie³o[111] D³ugosza[/][121], które[211] da³o pierwsze[242] podwaliny[142] pod[64] opis[141] geograficzny[241] kraju[121], dostarczy³o Kromerowi[/][131] wiele[8] materia³u. 
1495 748~zbiorowa~Dziewiêæ wieków (geografii polskiej)~WP~1967~123~{brak}
1496 Droga[111] do[62] tego[42] prowadzi³a poprzez[64] realizacjê reform ¶wiat³ych[222] magnatów[122] z[65] pomoc±[151] o¶wieconego[221] spo³eczeñstwa[121]. Wyricz[/] bra³ czynny[241] udzia³[141] w[66] tej[261] pracy[161]. By³ autorem artyku³ów w[66] najpoczytniejszych[262] czasopismach, wydawa³ kalendarzyki[142]  bardzo lubian±[241] przez[64] spo³eczeñstwo[141] lekturê na[+] co[+] dzieñ  pisa³ wiersze[142], bra³ udzia³[141] w[66] wydawaniu[161] dawnych[222] dzie³, zainicjowa³ zbiorowe[241], obszerne[241] dzie³o[141] historyczne[241], pisa³ podrêczniki[142] geograficzne[242]. 
1497 749~zbiorowa~Dziewiêæ wieków (geografii polskiej)~WP~1967~156~{brak}
1498 Chcia³ te¿ Siarczyñski[/] usun±æ termin[141] "geografia" i zast±piæ go[44] polskim[251] "krajopisem". W[64] zabawn±[241] wprost przesadê popad³ stosuj±c nazwê "Archanio³[/]" dla[62] okre¶lenia[121] Archangielska[/][121]. Nie u¿ywa³ te¿ nazwy[121] "S³owianie[112]", lecz "S³awianie[/][112]" twierdz±c (jak[9] wielu[32] wspó³czesnych[222]), i¿ pochodzi ona od[62] "s³awy[121]". 
1499 750~zbiorowa~Dziewiêæ wieków (geografii polskiej)~WP~1967~13~{brak}
1500 Zas³ug± jego[42] by³ tak¿e podzia³[111] kraju[121] na[64] dorzecza[142], co[41] by³o wtedy wielkim[251] osi±gniêciem my¶li[121] geograficznej[221]. By³a[5] to[41] ju¿ jaka¶ metoda geograficzna. Przy[66] opisie[161] jezior trzyma³[501] siê regionalnego[221] podzia³u wed³ug[62] ziem (terra[$]). Przy[66] oznaczaniu[161] ¼róde³ i uj¶æ[122] rzek, jak[9] wspomniano, pos³ugiwa³[501] siê prost±[251] i jasn±[251] metod±, okre¶laj±c orientacyjnie ¼ród³o[141] i uj¶cie[141] danej[221] rzeki[121] przez[64] wymienienie[141] le¿±cych[222] w[+] pobli¿u miejscowo¶ci[122], lasów, jezior, bagien czy gór. 
1501 751~zbiorowa~Dziewiêæ wieków (geografii polskiej)~WP~1967~102~{brak}
1502 Do[62] typowych[222] twierdz zbudowanych[222] "na[66] wynios³o¶ciach" i ska³ach przy[66] których[262] nie[+] masz miast[122] lub innych[222] "mieszkañ ludzkich[222]" nale¿a³ wed³ug[62] Kromera[/][121] Melsztyn[/][111], Lanckorona[/], Ogrodzieniec[/][111], Lipowiec[/][111], Olsztyn[/][111], Pilcza[/][111], Czorsztyn[/][111], Sobieñ[/][111], O¶wiêcim[/][111] i Wi¶nicz[/][111]. Niektóre[212] klasztory[112] posiada³y te¿ obwarowania[142] "ku[63] wygodzie[131] mieszkañców[122] zbudowane[242], a otoczone[242] nie opodal wioskami", jak[9] na[64] przyk³ad[141] Tyniec[/][111]. 
1503 752~zbiorowa~Dziewiêæ wieków (geografii polskiej)~WP~1967~246~{brak}
1504 Ów[241] owoc[141] letnich[222] wypraw[122], zebrany[241] materia³[141], opracowywali oni w[66] porze[161] zimowej[261]. Nie bêd±c pewni pochodzenia[121] i sk³adu mineralnego[221] jakich¶[222] okazów geologicznych[222], wysy³ali je[44] czêsto specjalistom lub towarzystwom naukowym[232], nawet za[65] granic±, do[62] szczegó³owego[221] oznaczenia[121]. Podobnie rzecz[111] siê mia³a[501] ze[65] ¼ród³ami mineralnymi. Do[62] tego[221] to[8] okresu odnie¶æ nale¿y korespondencjê Pola[/][121] z[65] Aleksandrem[/] Humboldtem[/]. 
1505 753~zbiorowa~Dziewiêæ wieków (geografii polskiej)~WP~1967~301~{brak}
1506 Ritter[/], równie[8] pracowity[211] i p³odny[211], ma zas³ugê w[66] ¿mudnym[261] zestawieniu[161] opisów regionalnych[222]; wszystkie[242] zjawiska[142] geograficzne[242] traktowa³ wszak¿e pod[65] k±tem ich[42] celowo¶ci[121] oraz przydatno¶ci[121] dla[62] cz³owieka[121] i w[64] ten[241] sposób[141] zaci±¿y³ nad[65] geografi± pierwszej[221] po³owy[121] dziewiêtnastego[221] wieku[121] swym[251] teleologicznym[251] pogl±dem. Ju¿ w[66] pierwszej[261] po³owie[161] dziewiêtnastego[221] wieku[121] zaczê³y tworzyæ[501] siê podstawy[112] techniczne[212] i materialne[212], na[66] których[262] opar³[501] siê rozwój[111] geografii[121] w[66] drugiej[261] po³owie[161] tego¿[221] wieku[121]. 
1507 754~zbiorowa~Dziewiêæ wieków (geografii polskiej)~WP~1967~390~{brak}
1508 Od[62] dzieciñstwa[121] z¿y³[501] siê Jerzy[/] z[65] malowniczym[251] krajobrazem okolic Krakowa[/] i zapewne utkwi³a w[66] jego[42] pamiêci[161] sylwetka ¦l±skiego[/][221] Beskidu[/], od[62] Czup³a[/][121] przez[64] Klimczok[/][141] po[64] Szyndzielniê[/][141], ogl±dana tak czêsto z[62] Jaworza[/][121], gdzie spêdza³ czê¶æ[141] dzieciñstwa[121], poniewa¿ tu jego[42] ojciec ordynowa³ co[62] roku[121] w[66] letnim[261] sezonie jako[61] balneolog[111]. 
1509 755~zbiorowa~Dziewiêæ wieków (geografii polskiej)~WP~1967~424~{brak}
1510 Chodzi³o o[64] to[44], by[9] nauczycielstwo[111] nie zasklepia³o[501] siê jedynie w[66] zagadnieniach dydaktycznych[262], lecz ¿eby je[44] zachêciæ tak¿e do[62] naukowego[221] eksplorowania[121] ¶rodowiska[121] szko³y[121]. Sawicki[/] by³ tak¿e zwolennikiem wspó³pracy[121] wszystkich[222] o¶rodków geografii[121] w[66] Polsce[/][161] i sprawê zjednoczenia[221] wszystkich[222] polskich[222] towarzystw geograficznych[222] stara³[501] siê posun±æ naprzód na[66] wspomnianym[261] wy¿ej zje¼dzie kole¿eñskim[261] w[66] Krakowie[/][161]. 
1511 756~zbiorowa~Dziewiêæ wieków (geografii polskiej)~WP~1967~479~{brak}
1512 Jak[9] wspomniano, g³ówn±[251] dziedzin± twórczo¶ci[121] W±sowicza[/][121] by³a[5] kartografia. By³ autorem szeregu[121] map oraz wspó³autorem jednego[221] atlasu. Opracowane[212] przez[64] niego[44] prace[112] kartograficzne[212] by³y[57] sygnowane[212] b±d¼[9] samodzielnie, b±d¼[9] wspólnie z[65] Romerem[/] albo z[65] W³adys³awem[/] Migaczem[/] (jego[42] asystentem wroc³awskim[251], pó¼niejszym[251] docentem). Lwia czê¶æ[111] wszak¿e produkcji[121] kartograficznej[221] W±sowicza[/][121], wielokrotnie przewy¿szaj±c liczbê i rozmiar[141] sygnowanych[222] przez[64] niego[44] pozycji[122], pozosta³a bezimienna i taka pozostanie[5] ju¿ na[+] zawsze. 
1513 757~Gadomski J.~Powstanie kosmosu i jego ¿ycie~NK~1963~16~{brak}
1514 Prêdko¶æ[111] rozchodzenia[+] siê[121] ¶wiat³a[121] oceni³ (podobnie jak[9] Arystoteles[/]) jako[64] nieskoñczenie[8] wielk±[241]. Nie uszed³ równie¿ jego[42] uwagi[121] charakter[111] ruchu[121] przyspieszonego[221] cia³ swobodnie spadaj±cych[222] na[66] powierzchni[161] Ziemi[121]. W[64] ten[241] sposób[141] podda³ Galileuszowi[/] problem[141] ten[241] do[62] wyja¶nienia[121]. Po[66] wielu[36] latach rozmy¶lañ we[66] fromborskiej[261] wie¿y[161] mechanizm[111] ¶wiat³a[121] coraz wyra¼niej wy³ania³[501] siê z[62] gwia¼dzistego[221] nieba[121]. 
1515 758~Gadomski J.~Powstanie kosmosu i jego ¿ycie~NK~1963~42~{brak}
1516 Nale¿y przypu¶ciæ, ¿e ju¿ w[66] czasie tworzenia[+] siê[121] owe[212] kondensacje[112] by³y[57] tak silnie zwi±zane[212] ze[65] sob± grawitacyjnie, i¿ w[66] ci±gu[161] dalszego[221] ¿ywota nie uda³o[501] im[43] siê zerwaæ tych[222] wiêzów, by[9] biec w[66] przestrzeni[161] jako[61] dwie[31] niezale¿ne[212] od[62] siebie[42] gwiazdy[112]. Wiadomo  mówi Jeans[/]  ¿e kondensacje[112] gwiazdotwórcze[212] w[66] masie[161] gazu mg³awicowego[221] mog± mieæ ró¿ne[242] rozmiary[142]. 
1517 759~Gadomski J.~Powstanie kosmosu i jego ¿ycie~NK~1963~99~{brak}
1518 Przed[65] trzydziestu[35] laty astronomowie rosyjscy [~] Shajn[/] i [~] Struve[/], badaj±c spektrogramy[142] zdjête[242] w[66] obserwatorium[161] astrofizycznym[261] w[66] Simeisie[/][161] na[66] Krymie[/], zauwa¿yli, ¿e wiêkszo¶æ[111] gwiazd olbrzymich[222], m³odych[222] wykazuje wszystkie[242] linie[142] widmowe[242] nieostre[242], jakby zamazane[242], podczas[+] gdy gwiazdy[142] starsze[242] wiekiem przede[+] wszystkim kar³y[142] i podkar³y[142], cechuj± wyra¼ne[212] ostre[212] "profile[142]" wszystkich[222] linii[122] widmowych[222]. 
1519 760~Gadomski J.~Powstanie kosmosu i jego ¿ycie~NK~1963~114{?}~{brak}
1520 Je¿eli kiedykolwiek uda[501] siê nam nawi±zaæ kontakt[141] radiowy[241] z[65] inteligencjami zamieszkuj±cymi na[66] planetach pierworodnych[262] takiego[221] uk³adu podwójnego[221], to[9] bêdzie mo¿na otrzymaæ od[62] nich[42] dok³adny[241] opis[141] takiej[221] operacji[121] planetotwórczej[221], co[41] mia³oby dla[62] kosmogonii[121] ogromne[241] znaczenie[141]. Bardziej zawile musz± siê przedstawiaæ[501] stosunki[112] termiczne[212] na[66] ewentualnych[262] planetach lu¼nych[222] uk³adów podwójnych[222], których[222] s³oñca[112] okr±¿aj± wspólny[241] im[43] ¶rodek[141] masy[121] w[66] du¿ej[261] odleg³o¶ci[161]. 
1521 761~Ku¼miñski B.~Polskie nazwy na mapach ¶wiata~NK~1967~5~{brak}
1522 Równie¿ i pobudki[112] religijne[212]  wyjazdy[112] na[64] inne[242] kontynenty[142] misjonarzy[122] dla[62] nawracania[121] "pogan[122]" które[212] gdzie[+] indziej mia³y[5] zapewne znaczenie[141] w[66] poznawaniu[161] obcych[222] krajów, u[62] nas[42] nie odegra³y znaczniejszej[221] roli[121]. W[66] okresie wielkich[222] odkryæ[122] geograficznych[222] Polacy nie przejawiali zainteresowania[121] zamorskimi krajami. Jan[/] z[/][62] Kolna[/][121] jest raczej postaci± legendarn±[251]. 
1523 762~Ku¼miñski B.~Polskie nazwy na mapach ¶wiata~NK~1967~60~{brak}
1524 Na[66] pocz±tku[161] naszego[221] stulecia[121] bawi w[66] rejonie Niebieskiego[/][221] Nilu[/][121], gdzie zimuj± niemal wszystkie[212] ptaki[112] Europy[/], nasz[211] znakomity[211] zoolog Jan[/] Sztolcman[/], a na[66] obszarze pomiêdzy[65] rzekami Kongo[/] i Nil[/]  antropolog Jan[/] Czekanowski[/]. W[66] latach tysi±c dziewiêæset dziewiêæ  tysi±c dziewiêæset dziesiêæ odby³ wyprawê do[62] wschodniej[221] Afryki[/][121] Antoni[/] Jakubski[/], by³ on pierwszym[251] Polakiem, który[211] wszed³ na[64] szczyt[141] Kilimand¿aro[/]. 
1525 763~Ku¼miñski B.~Polskie nazwy na mapach ¶wiata~NK~1967~93~{brak}
1526 Podró¿e[112] badawcze[212] geologa[121] Józefa[/][121] Siemiradzkiego[/][121] przyczyni³y[501] siê wydatnie do[62] poznania[121] Patgonii[/][121]. On te¿ podobnie jak[9] Zuber[/] parokrotnie przemierza³ nieznanymi szlakami Kordyliery[/][142] z[62] Argentyny[/] do[62] Chile[/] i z[+] powrotem. Józef[/] Jackowski[/] dokona³ wa¿nych[222] badañ geologicznych[222] w[66] Boliwii[/][161], a nasz[211] znakomity[211] uczony[111] Roman[/] Koz³owski[/] zorganizowa³ w[66] tym[261] kraju[161] szkolnictwo[141] górnicze[241] i za³o¿y³ pierwsz±[241] stacjê meteorologiczn±[241]. 
1527 764~Ku¼miñski B.~Polskie nazwy na mapach ¶wiata~NK~1967~149~{brak}
1528 [>] Planetoida ¦niadecka[/]. Nazwa planetoidy[121], odkrytej[221] przez[64] astronoma[141] [~] Arenda[/][141] z[62] Obserwatorium[121] Astronomicznego[221] w[66] Uccle[/] w[66] Belgii[/][161], zarejestrowanej[221] w[66] katalogu[161] pod[65] numerem tysi±c dwie¶cie sze¶ædziesi±t trzy. Odkrywca nazwa³ j± imieniem Jana[/][121] ¦niadeckiego[/][121] profesora[121] Uniwersytetu Jagielloñskiego[221] i Wileñskiego[221], za³o¿yciela[121] obserwatoriów astronomicznych[222] w[66] Krakowie[/] i Wilnie[/]. 
1529 765~Miller J.~Cz³owiek poznaje ¶wiat~NK~1964~26~{brak}
1530 Dokona³ on miêdzy[+] innymi wzglêdnie dok³adnego[221] opisu Polski[/][121] z[62] dziesi±tego[221] wieku[121], z[62] okresu panowania[121] Mieszka[/][121] Pierwszego[/][221]. Inny[211] podró¿nik. Ibrahim[+] ihn[+] Batuta[/], pozostawi³ cenne[242] zapiski[142] z[62] podró¿y[121] po[66] Afryce[/][161] pó³nocnej[261] i Bliskim[/][261] Wschodzie[/]. £±czenie[111] wypraw[122] handlowych[222] z[65] badaniami naukowymi nie by³o u[62] Arabów[122] przypadkowe[211]. Ca³±[241] Europê[/] trawi³y mordercze[212] wojny[112], toczone[212] nawet miêdzy[65] poszczególnymi rodami. 
1531 766~Miller J.~Cz³owiek poznaje ¶wiat~NK~1964~31~{brak}
1532 Ka¿de[241] zjawisko[141] akustyczne[241] mo¿na uznaæ tylko wtedy, kiedy istnieje odbiornik[111]: czy to[8] w[66] postaci[161] radioaparatu, czy po[+] prostu ludzkiego[221] ucha[121]. Je¿eli kto¶ krzyczy, choæby najg³o¶niej, ale nie jest[57] s³yszany[211] przez[64] nikogo[44], nikt nie mo¿e[5] tego[221] wo³ania[121] potwierdziæ i jest tak, jakby go[42] wcale nie by³o. Podobnie siê rzecz[111] ma[501] z[65] odkryciami geograficznymi. 
1533 767~Miller J.~Cz³owiek poznaje ¶wiat~NK~1964~39~{brak}
1534 Organizowane[212] przez[64] Henryka[/][141] ekspedycje[112] dokonywa³y coraz dalszych[222] odkryæ[122]: na[66] Atlantyku[/][161]  Madera[/] i Wyspy[112] Azorskie[/][212] (czyli Jastrzêbie[/][212]), wzd³u¿[62] kontynentu: Przyl±dek[111] Bia³y[/][211] z[65] wysepkami Arquin[/]. Przyl±dek[111] Zielony[/][211] z[65] s±siaduj±cym[251] archipelagiem i ca³e[211] wybrze¿e[111] gwinejskie[211], na[66] którym[261] niedaleko[62] uj¶cia[121] Nigru[/] za³o¿ono port[141], nazwany[241] od[62] portu w[66] po³udniowej[261] Portugalii[/][161], z[62] którego[221] wyp³ywa³y ekspedycje[112] Lagos[/] (dzisiejsza stolica Nigerii[/][121]). 
1535 768~Miller J.~Cz³owiek poznaje ¶wiat~NK~1964~81~{brak}
1536 Wybitny[211] filozof francuski[211] Wolter[/] na[64] wiadomo¶æ[141] o[66] klêsce[161] wyrazi³[501] siê z[65] lekcewa¿eniem, ¿e "Francja[/] straci³a w[66] Kanadzie[/][161] kilka[34] akrów ¶niegu[121]". Gdy dzi¶ patrzymy na[64] bogate[241] i stale[8] rozwijaj±ce[+] siê[241] pañstwo[141] kanadyjskie[241], dziwi nas[44] taka opinia. Trudno, czasem[8] i mêdrzec mo¿e[5] siê bardzo powa¿nie pomyliæ[501]. 
1537 769~Miller J.~Cz³owiek poznaje ¶wiat~NK~1964~89~{brak}
1538 Tores[/] wyruszy³ na[64] zachód[141] i wkrótce wp³yn±³ w[64] cie¶ninê zwan±[241] dzi¶ Cie¶nin±[151] Torresa[/][121]. Oddziela ona Australiê[/] od[62] Nowej[/][221] Gwinei[/][121]. Torres[/] wyl±dowa³ na[66] kontynencie australijskim[261] jako[61] odkrywca  w[66] tym[261] samym[261] miejscu[161], w[66] którym[261] Jansz[/] by³ o[64] rok[141] wcze¶niej  nic[44] oczywi¶cie nie wiedz±c o[66] swoim[261] poprzedniku[161]. 
1539 770~Miller J.~Cz³owiek poznaje ¶wiat~NK~1964~120~{brak}
1540 Dybowski[/] napisa³ te¿ pierwsze[242] s³owniki[142] jêzyków wschodniosyberyjskich[222]. W[66] tysi±c osiemset osiemdziesi±tym[261] czwartym[261] roku[161] osiedli³[501] siê we[66] Lwowie[/] i otrzyma³ Katedrê na[66] tamtejszym[261] uniwersytecie. Po[66] obaleniu[161] caratu Akademia Nauk ZSRR[=] nada³a mu tytu³[141] cz³onka-korespondenta[121]. Uczeñ Dybowskiego[/][121] Jan[/] Czerski[/] dzia³a³ w[66] tych[262] samych[262] rejonach, lecz przeprowadza³ badania[142] geologiczne[242]. 
1541 771~Koszarski W.~Bogactwa mineralne Dolnego ¦l±ska~PZWS~1963~18~{brak}
1542 Wystêpuj±cy[211] tam wêgiel[111] brunatny[211] pochodzi z[62] okresu trzeciorzêdowego[221] (miocen). Zag³êbie[111] ¿ytawskie[211], znajduj±ce[+] siê[211] w[66] obni¿eniu[161] tektonicznym[261], ma kszta³t[141] wyd³u¿ony[241] ku pó³noco-wschodowi, a wiêc w[66] kierunku[161] przeciwnym[261] do[62] linii[121] Sudetów[/]. O¶[111] zag³êbia[121] pó³noc-po³udnie wynosi oko³o[62] szesnastu[32] kilometrów, a o¶[111] poprzeczna  siedem[34] kilometrów. Przez[64] zag³êbie[141] przep³ywa graniczna rzeka Nysa[/] £u¿ycka[/][211], która dzieli je[44] na[64] dwie[34] czê¶ci[142], pozostawiaj±c wiêksz±[241] po[66] stronie[161] polskiej[261]. 
1543 772~Koszarski W.~Bogactwa mineralne Dolnego ¦l±ska~PZWS~1963~52~{brak}
1544 W[66] po³udniowo-zachodnim[261] obramowaniu[161] Gór Sowich[/][222] na[66] obszarze kamienio³omu w[66] S³upcu[/] a¿ do[62] Boszkowa[/][121] wystêpuje diabaz[111]. Spotyka siê[41] tam gruboziarniste[242] i drobnoziarniste[242] odmiany[142] tej[221] ska³y[121] o[66] barwach szarych[262] i ciemnych[262]. Ró¿ne[212] odmiany[112] diabazów buduj± równie¿ czê¶ciowo i Góry[142] Kaczawskie[/][242]. 
1545 773~Koszarski W.~Bogactwa mineralne Dolnego ¦l±ska~PZWS~1963~65~{brak}
1546 W[66] zamierzch³ych[262] czasach granity[112] s³u¿y³y do[62] wytwarzania[121] narzêdzi pracy[121], a w[66] okresie wczesnohistorycznym[261] wyrabiano z[62] granitu kamienie[142] ¿arnowe[242]. Wyroby[112] te[212] nie tylko zaspokaja³y potrzeby[142] okolicznej[221] ludno¶ci[121], ale tak¿e by³y[57] wysy³ane[212] do[62] wielu[32] krajów Europy[/]. Do[62] najbardziej pospolitych[222] i najwa¿niejszych[222] zwi±zków ska³otwórczych[222] nale¿y dwutlenek[111] krzemu [~], czyli krzemionka. 
1547 774~Koszarski W.~Bogactwa mineralne Dolnego ¦l±ska~PZWS~1963~73~{brak}
1548 W[66] niektórych[262] bazaltach spotyka siê[41] charakterystyczne[242] bomby[141] (koncentracje[142] kryszta³ów), zazwyczaj koloru oliwkowego[221], zbudowanych[222] z[62] drobnych[222] ziarenek oliwinu. S± one jednocze¶nie widocznymi wska¼nikami, ¿e w[66] otaczaj±cych[262] je[44] bazaltach wystêpuje zwykle i oliwin[111] w[66] formie[161] prakryszta³ów. Jeszcze przed[65] kilku[35] milionami lat w[66] m³odszym[261] trzeciorzêdzie na[66] ziemiach Dolnego[/][221] ¦l±ska[/][121] czynne[212] by³y[5] liczne[212] wulkany[112], z[62] których[222] kraterów wylewa³a[501] siê ognista, p³ynna masa  lawa. 
1549 775~Koszarski W.~Bogactwa mineralne Dolnego ¦l±ska~PZWS~1963~107~{brak}
1550 Glinki[112] ceramiczne[212] w[66] tym[261] rejonie eksploatuje siê[41] przewa¿nie w[66] podziemnych[262] kopalniach, ale s± tu tak¿e kopalnie[112] odkrywkowe[212]. Do[62] takich[222] kopalñ odkrywkowych[222] nale¿y miêdzy[+] innymi kopalnia glinek[122] po³o¿onych[222] miêdzy[65] Milikowem[/][151] a Nowogrod¼cem[/]. Glinki[112] zalegaj± tu grub±[251] kilkunastometrow±[251] warstw±. S± to[41] ró¿nobarwne[212] glinki[112], najczê¶ciej jasnokremowe[212], miejscami zabarwione[212] tlenkami ¿elaza[121] na[+] ¿ó³to. 
1551 776~£êtocha T.~Angola przemówi³a~KiW~1964~10~{brak}
1552 Obecnie sk³ada[501] siê on g³ównie z[62] sawanny[121] i jest[57] s³abo zaludniony[211]. Niew±tpliwie w[66] przysz³o¶ci[161] jego[42] rozwój[111] bêdzie[56] siê opiera³[521] przede[+] wszystkim na[66] wykorzystaniu[161] miejscowych[222] zasobów wodnych[222]. Zalicza siê[41] do[62] nich[42] górny[241] bieg[141] wielkiej[221] rzeki[121] afrykañskiej[221]  Zambezi[/] do[62] Konga[/], Kuilu[/], Czikapa[/], Cziumbe[/] i Ksai[/]. 
1553 777~£êtocha T.~Angola przemówi³a~KiW~1964~44~{brak}
1554 Kiedy za¶ przynaglany[211] przez[64] Afonsa[/][141], który[211] doskonale zdawa³ sobie[43] sprawê z[62] politycznego[221] znaczenia[121] legacji[121] portugalskiego[221] monarchy, zdecydowa³[501] siê wreszcie wyruszyæ do[62] Mbanzy[/][121], zmar³ w[66] czasie podró¿y[121] przez[64] interior[141]. Wydarzenie[111] to[211] wzmocni³o pozycje[142] miejscowych[222] Portugalczyków[122]. Nie up³yn±³ nawet rok[111], a zmusili oni nastêpcê da[+] Silvy[/][121] do[62] opuszczenia[121] Konga[/]. 
1555 778~£êtocha T.~Angola przemówi³a~KiW~1964~91{?}~{brak}
1556 Jednocze¶nie zawiera³ on specyficzn±[241] klauzulê, przewiduj±c±[241] surowe[242] kary[142] za[64] "w³óczêgostwo[141]", podkre¶laj±c, ¿e kontrakt[111] pracy[121], zawarty[211] pomiêdzy[65] robotnikami i pracodawc±, przynosi obydwóm równe[242] korzy¶ci[142]. Skutki[112] by³y[5] ³atwe[212] do[62] przewidzenia[121]. Wielu[32] w³a¶cicieli[122] zatrzyma³o dawnych[242] niewolników[142] pod[65] pretekstem zawarcia[121] kontraktu. 
1557 779~£êtocha T.~Angola przemówi³a~KiW~1964~99~{brak}
1558 Wydaje ona dekrety[142] z[65] moc±[151] ustaw[122] w[66] sprawach dotycz±cych[262] kolonii[121], zatwierdza porozumienia[142] o[66] zaci±gniêciu[161] po¿yczki[121] czy przyznaniu[161] koncesji[121] przez[64] okre¶lon±[241] posiad³o¶æ[141], mianuje i odwo³uje generalnych[242] gubernatorów[142] oraz sprawuje  za[65] po¶rednictwem szeregu[121] komisji[122] i instytucji[122]  efektywn±[241] kontrolê nad[65] ¿yciem gospodarczym[251] kolonii[122]. Ministerstwo[111] do[62] spraw[122] Zamorskich[222] ponosi natomiast odpowiedzialno¶æ[141] za[64] funkcjonowanie[141] administracji[121] kolonialnej[221]. 
1559 780~£êtocha T.~Angola przemówi³a~KiW~1964~133~{brak}
1560 Traktuj± oni sprawê wyzwolenia[121] swego[221] kraju[121] jako[64] czê¶æ[141] wielkiej[221] kampanii[121], zmierzaj±cej[221] do[62] uwolnienia[121] ca³ego[221] kontynentu od[62] europejskiego[221] panowania[121]. Obie[34] grupy[142] ³±czy[5] wspólne[211] d±¿enie[111] do[62] obalenia[121] re¿imu Salazara[/][121]. Tu te¿ siêgaj± granice[112] ich[42] wspó³pracy[121]. Dzia³aj±cy[211] w[66] Wielkiej[/][221] Brytanii[/][121] tak zwany[211] Komitet[111] Koordynacyjny[211] wydaje miesiêcznik[141] ["]Portuguese[+] and[+] Colonial[+] Bulletin[/]["]. 
1561 781~£êtocha T.~Angola przemówi³a~KiW~1964~187~{brak}
1562 W[66] tym[261] celu[161] ma nast±piæ postêp[111] rolnictwa[121], a przede[+] wszystkim likwidacja jego[42] monokulturowego[221] charakteru, wzrost[111] produkcji[121] rolnej[221] oraz mechanizacja pracy[121] na[66] wsi[161]. Przewiduje siê[41] tak¿e przeprowadzenie[141] reformy[121] rolnej[221], która pozwoli znie¶æ wszelk±[241] niesprawiedliwo¶æ[141] oraz prywatny[241] monopol[141] produkcji[121] artyku³ów rolnych[222] masowego[221] spo¿ycia[121] jak[9] równie¿ urzeczywistniæ zasadê: "Ziemia nale¿y do[62] tych[222], którzy j± uprawiaj±". 
1563 782~Lomban J.~Ujarzmienie Rzeki ¯ó³tej~PZWS~1965~15~{brak}
1564 S³ynny[211] Nil[/][111] ma przecie¿ w[66] jednym[161] metrze sze¶ciennym[261] wody[121] tylko jeden[241] kilogram[141] mu³u. Amerykañskie[211] Kolorado[/]  dziesiêæ[34] kilogramów. Ale owe[212] trzydzie¶ci[31] cztery[31] kilogramy[112] to[41] tylko ¶rednia[111] w[66] okresie niepowodziowym[261]. S± miejsca[112], w[66] których[262] w[66] czasie powodzi[121] zawarto¶æ[111] mu³u w[66] Rzece[/][161] ¯ó³tej[/][261] wynosi piêæset[34] osiemdziesi±t[34] kilogramów na[64] metr[141] sze¶cienny[241]. P³ynie[5] wiêc woda pó³[+] na[+] pó³ wymieszana z[65] ¿ó³tym[251] lessem. 
1565 783~Lomban J.~Ujarzmienie Rzeki ¯ó³tej~PZWS~1965~30~{brak}
1566 I z[62] tych[222] okolic pochodz± mo¿e[8] najpiêkniejsze[212], mo¿e[8] pó³historyczne[212], legendy[112] chiñskie[212]. Jedna z[62] nich[42] omawia dzie³a[142] Wielkiego[/][221] Ju[/]. Ojciec jego[42], Kun[/] by³ ministrem na[66] dworze legendarnego[221] w³adcy[121] Szuna[/][121]. Król poleci³ mu ujarzmiæ wody[142]. Kun[/] dziesiêæ[34] lat walczy³ z[65] powodzi± i nie zdo³a³ jej[42] opanowaæ. Za[64] karê zosta³[57] stracony[211], a zadanie[141] jego[42] powierzono synowi. 
1567 784~Lomban J.~Ujarzmienie Rzeki ¯ó³tej~PZWS~1965~61~{brak}
1568 Po[66] zwyciêstwie nie dotrzymali jednak s³owa[121] i zaczêli walkê z[65] niedawnymi sprzymierzeñcami. Stworzyli oni pañstwo[141] zwane[211] Cin[/] (z³ote[211]). Pañstwo[111] to[211] zada³o wiele[34] klêsk Chinom[/] i wreszcie w[66] dwunastym[261] wieku[161] zajê³o pó³noc[141] kraju[121] wraz[8] ze[65] stolic± Kaifengiem[/][151]. O¶rodki[112] ¿ycia[121] pañstwowego[211] Chin[/] przeniesione[212] zosta³y[57] na[64] po³udnie[141]. Dorzecze[111] Rzeki[/][121] ¯ó³tej[/][221] znalaz³o[501] siê na[64] pewien[241] czas[141] w[66] rêkach ludów stoj±cych[222] du¿o ni¿ej pod[65] wzglêdem[151] kulturalnym[251] ni¿ Chiñczycy. 
1569 785~Lomban J.~Ujarzmienie Rzeki ¯ó³tej~PZWS~1965~75~{brak}
1570 Jednym[251] z[62] najwa¿niejszych[222] zadañ gospodarczych[222], jakie[242] realizuje Chiñska[/] Republika[/] Ludowa[/], jest wieloletni[211] plan[111] ujarzmienia[121] Rzeki[/][121] ¯ó³tej[/][221]. Plan[111] przewiduje zarówno wznoszenie[141] wa³ów ochronnych[222] i uregulowanie[141] rzeki[121], jak[9] i zabezpieczenie[141] zboczy[122] ¶rodkowego[221] biegu[121] rzeki[121] przed[65] erozj± oraz stworzenie[141] wielkich[222] systemów nawadniaj±cych[222] i uzyskanie[141] z[62] rzeki[121] energii[121] wodnej[221], a tak¿e przystosowanie[141] jej[42] do[62] potrzeb komunikacyjnych[222]. 
1571 786~Sosiñski R.~Fizyka wokó³ nas~PZWS~1965~23~{brak}
1572 Wystarczy popchn±æ si³ê lodu ku[63] górze[131] si³± tylko nieco wiêksz±[251] [~] od[62], aby[9] nadaæ jej[43] ruch[141] ku[63] górze[131]. £atwo zauwa¿yæ ¿e si³a [~] jest znacznie mniejsza od[62] ciê¿aru [~]. Jednocze¶nie mo¿na te¿ spostrzec, ¿e gdyby¶my zmieniali[54] k±t[141] nachylenia[121] deski[121], to[9] wówczas bêdzie[56] siê tak¿e zmieniaæ[511] si³a [~], pozostaj±c zawsze mniejsz±[251] od[62] si³y[121][~]. 
1573 787~Sosiñski R.~Fizyka wokó³ nas~PZWS~1965~78~{brak}
1574 O[66] pracy[161] w[66] sensie fizycznym[261] mo¿e[5] byæ mowa tylko wówczas, gdy wysi³kowi towarzyszy[5] ruch[111] przedmiotu, na[64] który[241] ten[211] wysi³ek[111] zosta³[57] skierowany[211], gdy przedmiot[111] ten[211] przebêdzie jak±¶[241] drogê pod[65] wp³ywem dzia³ania[121] si³y[121]. Dopiero gdyby¶my na[64] przyk³ad[141] tê[241] walizkê wnie¶li[54] na[64] piêtro[141], wtedy  z[62] punktu widzenia[121] fizyki[121]  wykonaliby¶my pracê. 
1575 788~Sosiñski R.~Fizyka wokó³ nas~PZWS~1965~36~{brak}
1576 Przyk³adów mo¿na[54] by przytoczyæ mnóstwo[141]: ruszaj±cy[211] samochód[111]  ruch[111] jednostajnie przyspieszony[211], hamuj±cy[211] samochód[111]  ruch[111] jednostajnie opó¼niony[211], poci±g[111] na[66] trasie[161]  ruch[111] jednostajny[211] i tak dalej. (Oczywi¶cie przyk³ady[112] te[212] s±[57] do[62] pewnego[221] stopnia przybli¿one[212].) Znajomo¶æ[111] praw[122] ruchu[121] cia³ jest niezmiernie wa¿na w[66] ¿yciu[161] ludzi[122]. Wszak wiele[31] maszyn, urz±dzeñ, ca³y[211] transport[111] i komunikacja oparte[212] s±[57] na[66] ruchu[161]. 
1577 789~Sosiñski R.~Fizyka wokó³ nas~PZWS~1965~112~{brak}
1578 Zamiana pracy[121] mechanicznej[221] w[64] energiê ciepln±[241] ma wielkie[241] znaczenie[141] w[66] praktyce[161]. Na[66] tej[261] zasadzie[161] opiera[501] siê na[64] przyk³ad[141] hamowanie[111] wszelkich[222] pojazdów. Jad±cy[211] szybko samochód[111] ma znaczn±[241] energiê kinetyczn±[241]. Chc±c zwolniæ jego[42] ruch[141] nale¿y w[64] jaki¶[241] sposób[141] zmniejszyæ ten[241] zasób[141] energii[121]. Ale, jak[9] wiemy, energia jest niezniszczalna. Nie mo¿na jej[42] unicestwiæ, mo¿na j± tylko zmieniæ w[64] inny[241] rodzaj[141] energii[121]. 
1579 790~Sosiñski R.~Fizyka wokó³ nas~PZWS~1965~125{?}~{brak}
1580 Wiadomo na[64] przyk³ad[141], ¿e psy[112] s³ysz± niektóre[242] ultrad¼wiêki[142]. Je¶li gwizdniemy na[64] wyszkolonego[241] psa[141] specjalnym[251] gwizdkiem ultrad¼wiêkowym[251], to[9] ¿aden[211] cz³owiek[111] nie us³yszy tego[42], a pies[111] us³yszy i, je¶li bêdzie[57] nauczony[211], to[9] przybiegnie do[62] nas[42]. Fale[112] d¼wiêkowe[212] rozchodz±[501] siê nie tylko w[66] powietrzu[161]. K±pi±c[501] siê w[66] rzece[161] i nurkuj±c pod[65] wod± mo¿ecie doskonale s³yszeæ ¶miech[141] i krzyki[142] kolegów[122] stoj±cych[222] nad[65] wod±. 
1581 791~Leliwa J.~Irak wczoraj i dzi¶~PZWS~1964~18~{brak}
1582 Dawniej by³o tu morze[111]. Potem mu³[111] wypar³ je[44] i na[66] miejscu[161] dawnej[221] zatoki[121] powsta³y[5] jeziora[112]: Hammar[/], Czanuja[/], Sanija[/]. Brzegi[112] ich[42] s± niskie[212], zabagnione[212], równinne[212], czasem[8] trudno odró¿niæ bagno[141] od[62] jeziora[121]. Nasz[211] samolot[111] mija jeziora[142] leci teraz nad[65] dwoma pasmami niedu¿ych[222], kopulastych[222] pagórków. S± to[41] sto¿ki[112] dawnych[222] wulkanów. 
1583 792~Leliwa J.~Irak wczoraj i dzi¶~PZWS~1964~54~{brak}
1584 Zainteresowano[501] siê tym[45] dlatego, ¿e dopiero w[66] dwudziestym[261] wieku[161] wielki[211] rozwój[111] przemys³u spowodowa³ ogromne[24] zapotrzebowanie[141] paliw. Rozpoczê³y[501] siê na[64] wielk±[241] skalê wiercenia[112], a w[64] ¶lad[141] za[65] nimi powstawa³y szyby[112] naftowe[212] i ruroci±gami pop³ynê³o br±zowe[211] z³oto[111]: Baba[+] Gurgur[/], czyli Ojciec[/][111] Gurgur[/], jak[9] nazywaj± ropê naftow±[241] Arabowie. Baba[$] bowiem w[66] ich[42] jêzyku[161] znaczy co¶[44] zupe³nie przeciwnego[221] ni¿ u[62] nas[42]. 
1585 793~Ogarek-Czoj H.~Korea Pó³nocna - kraj Czholima~KiW~1965~8~{brak}
1586 Korea[/]  kraj[111] w[66] wiêkszej[261] swej[261] czê¶ci[161] górzysty[211] (prawie[8] trzy[34] czwarte[142] powierzchni[121] kraju[121] zajmuj± góry[112])  ma niezwykle urozmaicony[241] krajobraz[141]. Jak[9] okiem siêgn±æ, wszêdzie na[66] horyzoncie widniej± góry[112]. To[9] nagle, w¶ród[62] równiny[121], wyrasta urwista ska³a, jakby rzucona tu przypadkiem[8], to[9] wznosi[501] siê góra o[66] charakterystycznym[261] sto¿kowatym[261] kszta³cie mand¿urskich[222] sopek[122], to[9] w[66] oddali[161], zasnute[212] mg³±, ukazuj±[501] siê lesiste[212] zbocza[112]. 
1587 794~Ogarek-Czoj H.~Korea Pó³nocna - kraj Czholima~KiW~1965~40{?}~{brak}
1588 Sztuka wojenna rozwinê³a[501] siê najlepiej w[66] Kogurio[/]  pañstwie bezpo¶rednio s±siaduj±cym[261] z[65] Chinami[/] i najbardziej nara¿onym[261] na[64] napa¶ci[142] z[+] zewn±trz. Dwie[31] kolejne[212] dynastie[112] Chin[/]  Sui[/] i Tang[/]  próbowa³y podporz±dkowaæ sobie[43] Kogurio[/]. Dynastia Sui[/] dwukrotnie, w[66] latach piêæset dziewiêædziesi±t osiem i sze¶æset dwana¶cie, napada³a z[66] wielkimi armiami na[64] pañstewko[141] koreañskie[241], lecz obie[31] te[212] wyprawy[112] zakoñczy³y[501] siê fiaskiem. 
1589 795~Ogarek-Czoj H.~Korea Pó³nocna - kraj Czholima~KiW~1965~49~{brak}
1590 Oprócz[62] rolnictwa[121] rozwija³o[501] siê tak¿e rzemios³o[111], kwit³ handel[111] wewnêtrzny[211] i zagraniczny[211], zreorganizowano armiê, wzmocniony[211] zosta³[57] system[111] obronny[211] kraju[121]. Na[66] pó³nocnych[262] jego[42] krañcach "uspokojono" D¿urd¿enów[142]; specjalna ekspedycja wyruszy³a daleko na[64] po³udnie[141], aby[9] zniszczyæ bazê piratów[122] japoñskich[222] na[66] wyspie[161] Cuszima[/], ustanowione[212] zosta³y[57] normalne[212], pokojowe[212] stosunki[112] z[65] dynasti± Ming[/] w[66] Chinach[/]. 
1591 796~Ogarek-Czoj H.~Korea Pó³nocna - kraj Czholima~KiW~1965~29~{brak}
1592 Orka, czêsto przy[66] pomocy[161] drewnianej[221] sochy[121] ci±gnionej[221] nawet nie przez[64] wo³y[142], lecz przez[64] ludzi[142], z[62] natury[121] rzeczy[122] nie mog³a byæ zbyt[8] g³êboka. Próby[112] intensyfikacji[121] gospodarki[121] rolnej[221] sz³y przede[+] wszystkim w[66] kierunku[161] zapewnienia[121] dop³ywu wody[121] na[64] pola[142] i regulowania[121] jej[42] poziomu  przy[66] uprawie[161] ry¿u[121] sprawa ta mia³a pierwszorzêdne[241] znaczenie[141]. Ogrodnictwem zajmowali[501] siê raczej przybysze spoza[62] granic Korei[/][121]  g³ównie Chiñczycy. 
1593 797~Ogarek-Czoj H.~Korea Pó³nocna - kraj Czholima~KiW~1965~67~{brak}
1594 Rozpocz±³ przygotowania[142] do[62] wyprawy[121] na[64] Chiny[/][142]. Najprostsza droga[111] wiod³a prze[64] Koreê[/]. Jednak król[111] koreañski[211] odmówi³ zezwolenia[121] na[64] przemarsz[141] wojsk japoñskich[222] przez[64] jego[42] terytorium[141]. W[66] roku[161] tysi±c piêæset dziewiêædziesi±tym[261] drugim[261] Hideyoshi[/] l±duje w[66] Pusanie[/][161]. Armia jego[42] liczy dwie¶cie[34] tysiêcy ¿o³nierzy[122]. 
1595 798~¦liwka-Szczerbic W.~Harmattan i wielki deszcz~KiW~1965~42~{brak}
1596 Nie mo¿na jednak tego[221] dnia postawiæ na[66] stole ¿adnego[221] owocu[121] ani ¿adnej[221] jarzyny[121] z[62] w³asnego[221] ogrodu czy zakupionej[221] za[64] w³asne[242] pieni±dze[142]. Kto by tak post±pi³[54]  da³by dowód, ¿e nie ma przyjació³. A to[41] by by³o[54] bardzo, bardzo ¼le... Tak wiêc nowy[211] Rok[111] w[66] Ghanie[/]  ¶wiêto[111] pe³ne[21] symboliki[121] i tradycyjnych[222] ceremonii[122]  jest szczególnie dobr±[251] okazj± umocnienia[121] wiêzów rodzinnych[222], przyjacielskich[222], spo³ecznych[222]. 
1597 799~¦liwka-Szczerbic W.~Harmattan i wielki deszcz~KiW~1965~50~{brak}
1598 Nadesz³a ona dopiero po[66] sze¶ciu[36] latach, w[66] dniu[161] szóstego[221] marca tysi±c dziewiêæset piêædziesi±tego[221] siódmego[221] roku[121], dok³adnie w[64] sto[34] trzyna¶cie[34] lat od[62] dnia, w[66] którym[261] wodzowie szczepów Po³udnia[/][121] formalnie uznali kolonialn±[241] w³adzê królowej[221] Wiktorii[/]. Wielkim[251] zwyciêstwem ruchu[121] wyzwoleñczego[221] Afryki[/] by³o powstanie[111] tego[221] pierwszego[221] (nie licz±c Liberii[/][121]) niepodleg³ego[221] pañstwa[121] murzyñskiego[221] na[64] po³udnie[141] od[62] Sahary[/], które[211] przyjê³o dumn±[241] staro¿ytn±[241] nazwê[141] Ghany[/]. 
1599 800~¦liwka-Szczerbic W.~Harmattan i wielki deszcz~KiW~1965~186~{brak}
1600 I tak w[64] ka¿dy[241] wtorek[141] i pi±tek[141], w[66] czasie pe³nej[221] muzyki[121] i tañców piêciogodzinnej[221] ceremonii[121] rytualnej[221] (od[62] czwartej[221] trzydzie¶ci do[62] dziewi±tej[221] trzydzie¶ci rano), w[64] kap³ankê wstêpuje duch[111] Nana[+] Akonndei[/][121], który[211] daje konkretne[242] wskazówki[142] dla[62] leczenia[121] poszczególnych[222] bie¿±cych[222] wypadków chorobowych[222]. 
1601 801~¦liwka-Szczerbic W.~Harmattan i wielki deszcz~KiW~1965~195~{brak}
1602 Wiêc jest[57] z[65] ca³ym[251] przepychem urz±dzona sala tronowa, z[65] piêknym[251], kutym[251] w[66] srebrze tronem i kilkoma z³ocistymi ber³ami, ca³a zastawiona misternie rze¼bionymi sto³kami (stool[$]); jest sypialnia, w[66] której[261] podziwiamy miêdzy[+] innymi bogaty[241] zestaw[141] barwnych[222] szat kente; obok[8]  sala muzyki[121], w[66] której[261] mo¿na zobaczyæ wszelkie[242] odmiany[142] afrykañskich[222] bêbnów i innych[222] instrumentów, gitar, lutni[122], grzechotek, ksylofonów, gongonów[122]. 
1603 802~¦liwka-Szczerbic W.~Harmattan i wielki deszcz~KiW~1965~275~{brak}
1604 Mimo[62] pewnych[222] postêpów w[66] latach piêædziesi±tych[262] jeszcze w[66] roku[161] tysi±c dziewiêæset piêædziesi±tym[261] dziewi±tym[261]  by³o nie licz±c górnictwa[121] zaledwie dwie¶cie[31] dwadzie¶cia[31] sze¶æ[31] przedsiêbiorstw zatrudniaj±cych[222] powy¿ej[62] piêciu[32] robotników[122]. Pracowa³o w[66] nich[46] ³±cznie nieca³e[211] dwadzie¶cia[31] jeden[8] tysiêcy osób. Sprawa budowy[121] w³asnego[221] przemys³u zawsze sta³a[5] w[66] centrum[161] uwagi[121] prezydenta[121] Nkrumaha[/][121] i Ludowej[221] Partii[121] Konwentu. 
1605 803~¦liwka-Szczerbic W.~Harmattan i wielki deszcz~KiW~1965~283~{brak}
1606 Ale tamy[121] nie zbudowano. Kolonializm[111] wcale nie by³[57] zainteresowany[211] w[66] industrializacji[161] kraju[121]. A potê¿ne[212] miêdzynarodowe[212] monopole[112] przemys³u aluminiowego[221] wcale nie zamierza³y dopu¶ciæ do[62] powstania[121] konkurentów[122] w[66] Afryce[/][161]. Projekt[111] sta³[501] siê wiêc rzeczywisto¶ci± dopiero w[66] niepodleg³ej[261] Ghanie[/][161]. 
1607 804~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom VI~KiW~1964~26~{brak}
1608 Dalsze[212] odkrycia[112] przypadaj± na[64] okres[141] miêdzywojenny[241]. O[66] wielko¶ci[161] tej[221] kariery[121] niech ¶wiadcz±[55] nastêpuj±ce[212] liczby[112]: w[66] tysi±c dziewiêæset trzydziestym[261] ósmym[261] roku[161] produkcja ropy[121] bliskowschodniej[221] nie przekracza³a sze¶ciu[32] procent[122] ¶wiatowego[221] wydobycia[121]; w[66] roku[161] tysi±c dziewiêæset czterdziestym[261] ósmym[261] wynosi³a ju¿ dwana¶cie[34] procent[122]. 
1609 805~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom VI~KiW~1964~44{?}~{brak}
1610 Je¶li za¶ tak siê dzia³o[501], to[9] przeznaczono je[44] na[64] budowê nowych[222] zak³adów, które[212] powiêksza³y jedynie maj±tek[141] zagranicznych[222] monopoli[122]. Praktycznie rzecz[141] bior±c, prawie[8] ca³a gospodarka, która wykazywa³a jak±[241] tak±[241] dynamikê, by³a[57] nastawiona na[64] eksport[141]. Ta czê¶æ[111], której[221] odbiorc± by³ rynek[111] wewnêtrzny[211], podlega bardzo niewielkim[232] zmianom. 
1611 806~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom VI~KiW~1964~67~{brak}
1612 Jego[42] potrzeby[142] nale¿y widzieæ w[66] kontek¶cie nastêpuj±cych[222] dwóch[32] czynników: po[+] pierwsze, jedn±[251] z[62] bardziej charakterystycznych[222] cech[122] okresu powojennego[221] jest wzrastaj±ca stopa przyrostu naturalnego[221] na[66] ¶wiecie w[+] ogóle, w[66] Azji[/][161] za¶ w[66] szczególno¶ci[11]. W[66] latach tysi±c dziewiêæset czterdziestym[261] ósmym[261]  tysi±c dziewiêæset piêædziesi±tym[261] ósmym[261] wynosi³a dwa[34] procent[142]. 
1613 807~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom VI~KiW~1964~149~{brak}
1614 Europejczycy mieszkaj±cy[212] w[66] Afryce[/][161] pracuj± g³ównie w[66] administracji[161], s± w³a¶cicielami kopalñ i wielkich[222] plantacji[122], pracuj± w[66] handlu[161], transporcie, przedsiêbiorstwach us³ugowych[262], wykonuj± wolne[242] zawody[142], zatrudnieni s±[57] w[66] górnictwie i przemy¶le przetwórczym[261]. W[66] tysi±c dziewiêæset piêædziesi±tym[261] siódmym[261] roku[161] na[64] przyk³ad[141] w[66] Tanganice[/][161] trzydzie¶ci[31] dziewiêæ[31] i trzy[31] dziesi±te[112] procent[122] Europejczyków[122] pracowa³o w[66] handlu[161]. 
1615 808~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom VI~KiW~1964~162~{brak}
1616 Równie¿ i dzi¶ g³ównym[251] ¼ród³em utrzymania[121] w[66] wiêkszo¶ci[161] krajów afrykañskich[222]  zw³aszcza na[64] po³udnie[141] od[62] Sahary[/] pozostaje rolnictwo[111]. Ludno¶æ[141] rolnicz±[241] Afryki[/] szacuje siê[41] na[64] oko³o[8] osiemdziesi±t[34] piêæ[34] procent[122] mieszkañców[122] tego[221] kontynentu. W[66] niektórych[262] krajach procent[111] ten[211] jest znacznie wy¿szy[211]. Na[64] przyk³ad[141] w[66] Tanganice[/][161] a¿ dziewiêædziesi±t[31] siedem[31] procent[122] ludno¶ci[121] zajmuje[501] siê rolnictwem. 
1617 809~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom VI~KiW~1964~184~{brak}
1618 Pod[65] wp³ywem rozwoju[121] gospodarki[121] towarowej[221] pojawi³y[501] siê takie[212] zjawiska[112], jak[9] nierówno¶æ[111] maj±tkowa w¶ród[62] Afrykanów[122] ¿yj±cych[222] we[66] wspólnocie[161] rodowej[261], wyw³aszczenie[111] z[62] ziemi[121] i nap³yw[111] ludno¶ci[121] wiejskiej[221] do[62] miast[122] i tak dalej. Tym[251] samym[45] istnienie[111] rodowej[221], a zw³aszcza plemiennej[221] organizacji[121], zosta³o[57] podwa¿one[211], poczê³y stopniowo zanikaæ tradycyjne[212] instytucje[112] afrykañskie[212], charakterystyczne[212] dla[62] okre¶lonego[221] etapu rozwoju[121] historycznego[221] spo³eczeñstwa[121] afrykañskiego[221]. 
1619 810~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom VI~KiW~1964~251~{brak}
1620 Wystarczy wspomnieæ, ¿e samo[211] dorzecze[111] Amazonki[/][121] powinno, zdaniem uczonych[122]  przy[66] nale¿ytym[261] zagospodarowaniu[161] i pe³nej[261] eksploatacji[161] ukrytych[222] tam[8] darów przyrody[121]  zaspokoiæ potrzeby[142] ¿ywno¶ciowe[242] ca³ej[221] ludzko¶ci[121]. Ale sama[211] tylko szczodro¶æ[111] natury[121] nie przes±dza o[66] dobrobycie spo³eczeñstw. Musz± one umiejêtnie i racjonalnie gospodarowaæ. 
1621 811~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom VI~KiW~1964~265~{brak}
1622 Znaczna czê¶æ[111] ziemi[121] obszarniczej[221] le¿y od³ogiem b±d¼[9] te¿ uprawiana jest[57] nieregularnie metodami zgo³a archaicznymi, powoduje to[41], niedobór[141] ¿ywno¶ci[121] nie tylko dla[62] mieszkañców[122] miast[122], ale i wsi[122]. Prowadzona przez[64] rz±dy[142] wielu[32] krajów Ameryki[/][121] £aciñskiej[/][221] polityka popierania[121] eksportu najbardziej op³acalnych[222] w[66] danym[261] momencie produktów rolnych[222], zwi±zana z[65] monokulturowym[251] charakterem upraw[122], przynosi niejednokrotnie fatalne[242] wyniki[142]. 
1623 812~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom VI~KiW~1964~275~{brak}
1624 Mimo[64] to[44] udzia³[111] przemys³u w[66] dochodzie narodowym[261] brutto Ameryki[/][121] £aciñskiej[/][221] powiêkszy³[501] siê z[62] niespe³na dziewiêtna¶cie procent[122] w[66] roku[161] tysi±c dziewiêæset piêædziesi±tym[261] do[62] dwadzie¶cia trzy i piêæ dziesi±tych[122] procent[122] w[64] dziesiêæ[34] lat pó¼niej. Jednocze¶nie nast±pi³y istotne[212] zmiany[112] strukturalne[212] ogólnie mo¿na stwierdziæ, ¿e charakteryzuje je[44] stopniowe[211] przesuwanie[111] punktu ciê¿ko¶ci[121] z[62] tradycyjnych[222] bran¿ nastawionych[222] na[64] produkcjê artyku³ów bie¿±cej[221] konsumpcji[121] na[64] bran¿e[142] nowe[242]. 
1625 813~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom VI~KiW~1964~355~{brak}
1626 Nie zmieniony[211] udzia³[111] Oceanii[/][121] w[66] produkcji[161] przemys³u ¶wiata wskazuje; ¿e tempo[111] rozwoju[121] przemys³owego[221] nie by³o ni¿sze[211] ni¿ przeciêtne[211] tempo[111] wzrostu na[66] ¶wiecie. Mo¿e[5] to[41] s³u¿yæ jako[61] dowód[111], ¿e Australia[/] i Nowa[/][211] Zelandia[/] nie wyczerpa³y jeszcze swoich[222] mo¿liwo¶ci[122] rozwojowych[222]. Pewne[211] nasilenie[111] tempa[121] wzrostu przypada szczególnie na[64] ostatnie[242] lata[142]. 
1627 814~Sêkowski S.~Elektrochemia domowa~PZWS~1966~21~{brak}
1628 I tak: kwasy[12] nieorganiczne[212] jak[9]: siarkowy[211], azotowy[211] czy solny[211], pod[65] dzia³aniem nawet niewielkiej[221] ilo¶ci[121] wody[121] rozpadaj±[501] siê prawie[8] ca³kowicie na[64] jony[141] (o[66] kwasach takich[262] mówimy, ¿e s± one silnie zdysocjonowane[212]), natomiast kwasy[112] organiczne[212], jak[9] kwas[111] octowy[211], cytrynowy[211] czy mlekowy[211] aby[9] siê w[66] tym[261] samym[261] stopniu rozpad³y[501] na[64] jony[141] co[9] kwasy[112] nieorganiczne[212], wymagaj± wiele[8] wiêkszej[221] ilo¶ci[121] wody[121], [&] 
1629 815~Sêkowski S.~Elektrochemia domowa~PZWS~1966~118~{brak}
1630 Powtarzam, tlenek[111] miedziowy[211] musi mieæ konsystencjê gêstego[221] ciasta[121], chodzi nam bowiem o[64] to[44], aby[9] kleju[121] u¿yæ[5] jak[+] najmniej. Zarobion±[241] masê nak³adaj do[62] p³asko le¿±cej[221] ramki[121] i ubijaj j± jak[+] najmocniej p³askim[251] drewienkiem. Szczególnie silnie staraj[501] siê ubijaæ masê oko³o[62] miejsca[121], w[66] którym[261] przez[64] ramkê przechodzi drut[111] miedziany[211]. 
1631 816~Sêkowski S.~Elektrochemia domowa~PZWS~1966~123~{brak}
1632 Za[+] wysoki pr±d[111] ³adowania[121] i roz³adowywania[121] niszczy je[44] bardzo szybko. Dla[62] akumulatorów o³owiowych[222] najwiêksze[211] dopuszczalne[211] natê¿enie[111] pr±du ³adowania[121] i roz³adowywania[121] wyra¿one[211] w[66] amperach nie mo¿e[5] przekroczyæ jednej[221] dziesi±tej[121] warto¶ci[121] liczbowej[221] pojemno¶ci[121] akumulatora wyra¿onej[221] w[66] amperogodzinach. 
1633 817~Sêkowski S.~Elektrochemia domowa~PZWS~1966~161~{brak}
1634 Wystarczy pozostawiæ go[44] bezczynnie na[64] miesi±c[141], a ju¿ straci blisko[8] po³owê zgromadzonej[221] w[66] nim[46] poprzednio energii[121]. St±d te¿ p³ynie[5] wniosek[111], ¿e akumulator[141] nawet zupe³nie nieu¿ywany[241], trzeba ³adowaæ co[+] najmniej raz[8] na[64] sze¶æ[34] tygodni. A co[41] bêdzie je¶li tego[42] nie wykonasz? Przyczynisz[501] siê do[62] szybszego[221] zniszczenia[121] swego[221] akumulatora. 
1635 818~Sêkowski S.~Elektrochemia domowa~PZWS~1966~170~{brak}
1636 Elektrolitem w[66] akumulatorach zasadowych[262] jest wodny[211] roztwór[111] wodorotlenku[121] potasowego[221] [~], o[66] ciê¿arze w³a¶ciwym[261] oko³o[8] jeden dwadzie¶cia setnych[122] grama na[64] centymetr[141] sze¶cienny[241]. Po[66] wlaniu[161] elektrolitu akumulator[111] zasadowy[211] musi byæ[57] natychmiast zamkniêty[211], gdy¿ dwutlenek[111] wêgla zawarty[211] w[66] powietrzu[161] ³±czy[501] siê z[65] elektrolitem i psuje go[44]. Cele[112] akumulatorów zasadowych[222] montowane[212] s±[57] w[66] stalowych[262] skrzynkach, dlatego te¿ te[212] akumulatory[112] odznaczaj±[501] siê wielk±[251] trwa³o¶ci± mechaniczn±[251]. 
1637 819~Pokorny E.J.~Tropiciele niebieskich szlaków cz.II~KiW~1963~55~{brak}
1638 W¶ród[62] astronomów[122] Al[+] Mamuna[/][121] najwybitniejszy[211] by³ Mohamed[+] ben[+] Ketir[/], znany[211] raczej pod[62] przydomkiem Alfergani[/] (od[62] nazwy[121] jego[42] miasta[121] rodzinnego[221] Fergany[/][121] w[66] prowincji[161] Sogdiana[/]) lub el[+] Hakib[/], co[41] oznacza "rachmistrz". Al Fergani[/] przejrza³ przede[+] wszystkim tablice[142] Ptomeleusza[/][121] i na[66] podstawie[161] otrzymanego[221] materia³u napisa³ dzie³o[141]: ["]Ruchy[/][112] Cia³[/] Niebieskich[/][222] i[/][9] Wiedza[/] o[/][66] Gwiazdach[/]["]. 
1639 820~Pokorny E.J.~Tropiciele niebieskich szlaków cz.II~KiW~1963~63~{brak}
1640 Za[62] panowania[121] Alfonsa[/][121] Dziesi±tego[/][221] najwiêkszym[251] na[66] ¶wiecie o¶rodkiem badañ astronomicznych[222] staje[501] siê Toledo[/][111]. Sam[211] król zajmuje[501] siê nimi i uchodzi za[64] jednego[241] z[62] wybitniejszych[222] znawców[122] przedmiotu. Na[64] jego[42] zaproszenie[141] przybywaj± do[62] Toledo[/][121] najzdolniejsi ówcze¶ni astronomowie. Tutaj pod[65] kierownictwem rabina[121] Izaaka[/][121] Aben[+] Saida[/][121] po[66] d³ugoletnich[262] bardzo dok³adnych[262] obserwacjach i zawi³ych[262] obliczeniach zosta³y[57] opracowane[212] na[+] nowo tablice[112] ptomeleuszowskich[222] epicyklów i deferentów[122]. 
1641 821~Pokorny E.J.~Tropiciele niebieskich szlaków cz.II~KiW~1963~110~{brak}
1642 We[66] W³oszech[162] przebywa³ dziewiêæ[34] lat, z[65] krótk±[251] tylko, kilkumiesiêczn±[251] przerw±[151]. Mianowany[211] bowiem kanonikiem kapitu³y[121] warmiñskej[211] musia³ powróciæ do[62] kraju[121]. Po[66] uzyskaniu[161] zgody[121] na[64] dokoñczenie[141] studiów wyje¿d¿a zaraz ponownie. Pobyt[111] we[66] W³oszech[/][162] da³ mu najwiêcej. Tutaj zetkn±³[501] siê z[65] lud¼mi, którzy cieszyli[501] siê s³aw± wybitnych[222] uczonych[122]. 
1643 822~Pokorny E.J.~Tropiciele niebieskich szlaków cz.II~KiW~1963~145~{brak}
1644 Bruno[/][111] przyj±³ heliocentryzm[141] Kopernika[/][121], usun±³ natomiast z[62] jego[42] nauki[121] sferê ograniczaj±c±[241] ¶wiat[141]. Rozrzuci³ gwiazdy[142] z[62] urojonej[221] powierzchni[121] kryszta³owej[221] kuli[121] na[64] ró¿ne[242] odleg³o¶ci[142] od[62] naszego[221] uk³adu planetarnego[221]. Zak³ada³ wiêc nieskoñczono¶æ[141] ¶wiata w[66] czasie i przestrzeni[161]. To[41] by³o nie mniej rewolucyjne[211] ni¿[9] odkrycie[111] Kopernika[/][121]. 
1645 823~Pokorny E.J.~Tropiciele niebieskich szlaków cz.II~KiW~1963~152~{brak}
1646 Przez[64] kilka[34] miesiêcy mieszka[5] w[66] Pradze[/][161] i wyk³ada na[66] tamtejszym[261] uniwersytecie. Z[62] Czech[/][122] udaje[501] siê do[62] Frankfurtu[/] nad[/][65] Menem[/][151]. Wydaje tu kilka[34] swoich[222] dialogów. Ale Giordano[/][111] têskni do[62] kraju[121]. Zawsze, czy to[8] w[66] Anglii[/][161], we[66] Francji[/][161], czy w[66] Niemczech[/][162], szuka³ okazji[121] do[62] powrotu w[64] rodzinne[242] strony[142], do[62] bliskich[222] i drogich[222] sobie[43] ludzi[122]. 
1647 824~Pokorny E.J.~Tropiciele niebieskich szlaków cz.II~KiW~1963~199{?}~{brak}
1648 Teoia Keplera[/][121] umo¿liwi³a niebawem wybitnemu niemieckiemu matematykowi Godfrydowi[/] Leibnizowi[/] oraz Anglikowi Izaakowi[/] Newtonowi[/] opracowanie[141] nowego[221] dzia³u matematyki[121] rachunku[121] ró¿niczkowego[221] i ca³kowitego[221]. W[66] tym[261] samym[261] czasie kiedy w[66] Pradze[/][161] Tycho[/] Brahe[/] i Jan[/] Kepler[/] tworz± nowe[242] podstawy[142] astronomii[121] teoretycznej[221], we[66] W³oszech[/][162] dzia³a[5] jeden[211] z[62] najwiêkszych[222] uczonych[122] ¶wiata, Galileo[/] Galilei[/][111], powszechnie znany[211] pod[65] nazwiskiem Galileusza[/][121]. 
1649 825~Pokorny E.J.~Tropiciele niebieskich szlaków cz.II~KiW~1963~207~{brak}
1650 Cia³a[112] sk³adaj±ce[+] siê[212] z[62] wody[121] i ziemi[121]  nazywa³ je[44] cia³ami sta³ymi  znajduj±[501] siê na[66] dole[161]; cia³a[112] za¶ z³o¿one[212] z[62] wody[121] i powietrza[121]  lotne[212]  w[66] górze[161]. Jak[9] widzimy, bardzo nieskomplikowana by³a[5] "chemia" nauczyciela[121] Aleksandra[/][121] Wielkiego[/][221]. Arystoteles[/] g³osi³, ¿e je¶li tylko nic[41] nie stoi na[66] przeszkodzie[161], ka¿dy[211] przedmiot[111] d±¿y do[62] wyznaczonego[221] sobie[43] przez[64] przyrodê miejsca[121]. 
1651 826~Krzywob³ocka R.~W krainie krzemu~PZWS~1966~13~{brak}
1652 Ska³a ta nazywa[501] siê bazaltem, jest ciê¿sza od[62] innych[222] ska³, bo oprócz[62] zwi±zków krzemu zawiera znaczne[242] ilo¶ci[142] zwi±zków ¿elaza[121] i magnezu. Na[66] terenie Polski[/][121] bazalty[112] wystêpuj± na[66] Dolnym[/][261] ¦l±sku[/]. Tworz± one pionowe[242] czarne[242] s³upy[142] o[66] znacznej[261] wysoko¶ci[161]. Bazalt[111] dziêki[63] swej[231] du¿ej[231] odporno¶ci[131] na[64] uderzanie[141] i ¶cieranie[141] czêsto jest[57] u¿ywany[211] do[62] budowy[121] dróg i w[66] budownictwie. 
1653 827~Krzywob³ocka R.~W krainie krzemu~PZWS~1966~49~{brak}
1654 No có¿[8] historia jest d³uga i prowadzi do[62] Chin[/], które[212] s± ojczyzn± porcelany[121]. By³a[57] ona tam[8] znana i u¿ywana ju¿ w[66] siódmym[261] wieku[161]. Jednak¿e tajemnicy[121] wyrobu porcelany[121] pilnie strze¿ono i tylko gotowe[212] wyroby[112] mog³y byæ[57] wywo¿one[212] poza[64] granice[142] Pañstwa[/][121] Smoka[/][121]. Do[62] Europy[/] zaczê³y one docieraæ do¶æ pó¼no, bo dopiero w[66] piêtnastym[261] i szesnastym[261] wieku[161]. 
1655 828~Krzywob³ocka R.~W krainie krzemu~PZWS~1966~74~{brak}
1656 W[66] ¶wiecie przyrody[121] tak wielkie[211] podobieñstwo[111] dwóch[32] minera³ów o[66] ró¿nym[261] sk³adzie chemicznym[261] spotyka[501] siê nad[64] wyraz[141] do¶æ rzadko. Nefryt[111] i jadeit[111] s± krzemieniami ale w[66] nefrycie wystêpuj± krzemiany[112] wapnia, magnezu i ¿elaza[121], w[66] jadeicie[161] za¶ sodu i glinu. Budowa jadeitu[121] podobnie jak[9] nefrytu, przypomina "kamienny[241] woj³ok[141]" utworzony[241] ze[62] spl±tanych[222] cienkich[222] prêcików i igie³. 
1657 829~Krzywob³ocka R.~W krainie krzemu~PZWS~1966~81~{brak}
1658 Wszystkie[212] te[212] tworzywa[112] odznaczaj±[501] siê du¿±[251] odporno¶ci± na[64] dzia³anie[141] ¶rodków chemicznych[222], a tak¿e na[64] zmiany[142] temperatury[121]. Ze[62] wzglêdu na[64] te[242] cenne[242] w³a¶ciwo¶ci[142] stanowi± doskona³y[241] materia³[141] izolacyjny[241] i impregnacyjny[241], s±[57] u¿ywane[212] do[62] urz±dzeñ hydraulicznych[222] zamiast zwyk³ych[222] olejów i jako[61] ¶rodki[112] przeciw[63] pienieniu[131] ogrzewanych[222] cieczy[122]. 
1659 830~Perliñski J.~Metale nie¿elazne~PZWS~1966~34~{brak}
1660 Jest to[41] równie¿ korzystne[211] dla[62] oddaj±cego[121], bo sk³adnica p³aci za[64] ka¿dy[241] kilogram[141] z³omu metali[122] nie¿elaznych[222] kilka[34] razy[122] wiêcej ni¿ za[64] z³om[141] ¿elaza[121]. Na[64] z³om[141] przeznacza siê[41] stare[242] naczynia[142] aluminiowe[242], czê¶ci[142] maszyn, kable[142], przewodniki[142] elektryczne[242], druty[142] miedziane[242] i aluminiowe[242], stare[242] akumulatory[142] samochodowe[242] i motocyklowe[242], rynny[142] z[62] blachy[121] cynkowej[221], ca³e[242] silniki[142] i kad³uby[142] samolotowe[242], [&] 
1661 831~Perliñski J.~Metale nie¿elazne~PZWS~1966~66~{brak}
1662 Przez[64] ostudzenie[141] surowego[221] o³owiu[121] w[66] kotle, a pó¼niej przez[64] zmniejszanie[141] p³ynnego[221] metalu[121] z[65] siark± usuwa siê[41] mied¼[141] (siarczek[141] miedziowy[241]). Puszczaj±c na[64] p³ynny[241] metal[141] silny[241] strumieñ[141] powietrza[121] spala siê[41] metale[142]: arsen[141], antymon[141], cynê. Nastêpnie mieszaj±c p³ynny[241] o³ów[141] w[66] kotle z[65] cynkiem, powoduje siê[41] oddzielenie[141] srebra[121], które[211] razem[8] z[65] cynkiem i czê¶ci± o³owiu[121] tworzy na[66] powierzchni[161] o³owiu[121] "pianê srebrono¶n±[241]". 
1663 832~Perliñski J.~Metale nie¿elazne~PZWS~1966~73~{brak}
1664 Czynno¶æ[141] tê wykonujemy w[66] p³omiennych[262] piecach wannowych[262], tak d³ugo, a¿ zanieczyszczenia[112] spal±[501] siê na[64] tlenki[142] i wyp³yn± na[64] powierzchniê metalu[121], sk±d mo¿na je[44] zgarn±æ. Oczyszczon±[241] w[66] piecu wannowym[261] mied¼[141] wypuszczamy do[62] p³askich[222] form i odlewamy w[64] ten[241] sposób[141] grube[242] p³yty[142]. Przystêpujemy teraz do[62] drugiego[221] etapu rafinowania[121] miedzi[121]. Jest nim[45] elektroliza. 
1665 833~Perliñski J.~Metale nie¿elazne~PZWS~1966~89~{brak}
1666 Ubogie[241] w[64] nikiel[141] rudy[142] tlenkowe[242] (krzemianowe[242]) przerabiamy inaczej. Miele siê[41] je[4] w[66] potê¿nych[262] m³ynach-³amaczach, a nastêpnie w[66] m³ynach innych[222] typów i miesza siê[41] z[65] mia³em koksowym[251] i kamieniem wapiennym[251]. Tak±[241] mieszaninê przepuszcza siê[41] przez[64] piec[141] obrotowy[241], podobny[241] do[62] pieca stosowanego[221] przy[66] przeróbce[161] koncentratu tlenku[121] cynkowego[221]. 
1667 834~Machalscy A. i A.~¦wiat d¼wiêków~PZWS~1966~30~{brak}
1668 Wp³ywa to[41] oczywi¶cie dodatnio na[64] drganie[141] s³upa powietrza[121] w[66] [~], które[212] staj±[501] siê jeszcze silniejsze[212], a zatem jeszcze silniej narzucaj± swoj±[241] czêstotliwo¶æ[141] powietrzu[131] w[66] komórce[161]. Dochodzi w[66] koñcu do[62] tego[42], ¿e w[66] komórce[161] [~] pozosta³e[212] "obce[212]" tony zostaj±[5] prawie[8] wytêpione[212], a ca³e[211] powietrze[111] w[66] komórce[161] silnie pulsuje. 
1669 835~Machalscy A. i A.~¦wiat d¼wiêków~PZWS~1966~76~{brak}
1670 Zmys³[111] wzroku[121] nie mo¿e[5] odgrywaæ ¿adnej[221] roli[121], bo po[+] pierwsze nietoperz[111] poluje w[66] nocy[161], nieraz w[66] mgle[161], a po[+] drugie lata[5] nisko, wiêc nie mo¿e[5] widzieæ ryb  w[66] przeciwieñstwie do[62] mewy[121], która lata[5] w[64] dzieñ[141] i to[8] wysoko, sk±d widzi wnêtrze[141] wody[121] jak[9] na[66] d³oni[161]. Jedno[211] tylko mo¿e[5] byæ wyja¶nienie[111]. Ten[211] zrêczny[211] my¶liwy musi pos³ugiwaæ[501] siê nietoperzowym[251] "radarem". 
1671 836~Machalscy A. i A.~¦wiat d¼wiêków~PZWS~1966~78~{brak}
1672 Wytrwa³e[212] badania[112] fizyków[122] nad[65] akustyk± i elektryczno¶ci± doprowadzi³y do[62] tego[42], ¿e obie[31] te[212] dziedziny[112] wiedzy[121] spotka³y[501] siê na[66] pocz±tku[161] dziewiêtnastego[221] wieku[121], tworz±c elektroakustykê. Oczywi¶cie, bardzo wa¿ne[211] by³o, ¿e wynalazcy[112] og³aszali wyniki[142] swoich[222] osi±gniêæ w[66] czasopismach naukowych[262] dziêki[63] czemu[43] ka¿dy[211] nastêpny[211] móg³ korzystaæ z[62] pracy[121] swoich[222] poprzedników[122]. 
1673 837~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom III~KiW~1963(?IV z 1964)~54~{brak}
1674 Dodajmy, ¿e w[66] tysi±c dziewiêæset sze¶ædziesi±tym[261] drugim[261] roku[161] Bu³garia[/] ma wydobyæ[5] dwadzie¶cia[34] jeden[8] i piêæ[34] dziesi±tych[122] miliona ton[122] wêgla (g³ównie wêgiel[111] brunatny[211]), podczas[+] gdy w[66] tysi±c dziewiêæset trzydziestym[261] dziewi±tym[261] roku[161] wydobyto oko³o[8] dwa[34] i trzy[34] dziesi±te[142] milionów ton[122] wêgla. W[66] tysi±c dziewiêæset trzydziestym[261] dziewi±tym[261] roku[161] na[64] g³owê ludno¶ci[121] przypada³o dwie¶cie[31] piêædziesi±t[31] dwa[31] kilogramów wêgla. 
1675 838~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom III~KiW~1963(?IV z 1964)~62~{brak}
1676 Usuwanie[111] skutków tej[221] polityki[121] przynios³o ju¿ pierwsze[242] wyniki[142] od[62] roku[121] tysi±c dziewiêæset sze¶ædziesi±tego[221] nastêpuje wzrost[111] pog³owia[121] zwierz±t gospodarskich[222]. W[66] okresie powojennym[261] nast±pi³a powa¿na zmiana na[+] lepsze je¶li chodzi o[64] jako¶æ[141] i produktywno¶æ[141] zwierz±t. Wzros³a powa¿nie mleczno¶æ[111] krów, wydajno¶æ[111] we³ny[121], przeciêtna waga byd³a[121]. Dzi¶ jedynym[251] czynnikiem hamuj±cym[251] szybszy[241] wzrost[141] produkcji[121] zwierzêcej[221] jest s³abo¶æ[111] bazy[121] paszowej[221]. 
1677 839~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom III~KiW~1963(?IV z 1964)~143~{brak}
1678 Niemniej[9] sama produkcja eksportowa nie jest[57] wyodrêbniona od[62] produkcji[121] na[64] rynek[141] wewnêtrzny[241], chocia¿ ka¿dy[211] orientuje[501] siê, co[41] z[62] produkowanych[222] w³a¶nie wyrobów idzie na[64] eksport[141] a co[41] pozostaje w[66] kraju[161]. Zak³ad[111] otrzymuje od[62] jednego[221] do[62] pó³tora procent[122] wp³ywów dewizowych[222] w[66] produkcji[161] przeznaczonej[261] na[64] eksport[141] bezpo¶redni[241]. 
1679 840~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom III~KiW~1963(?IV z 1964)~151~{brak}
1680 Oczywi¶cie, stan[111] ten[211] nie jest zjawiskiem normalnym[251] i nie mo¿e[5] trwaæ w[64] nieskoñczono¶æ[141]. Sk±d bierze[501] siê to[221] niecodzienne[221] zjawisko[111]? Dlaczego w[66] Niemieckiej[/][261] Republice[/][161] Demokratycznej[/][261] si³ê robocz±[241] ceni siê[41] na[64] wagê z³ota[121]? Przede[+] wszystkim trzeba pamiêtaæ, ¿e od[62] kilku[32] lat do[62] procesu produkcji[121] wchodz± ma³e[212] liczebnie roczniki[112] ostatnich[222] lat wojny[121] i pierwszego[221] okresu powojennego[221]. 
1681 841~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom III~KiW~1963(?IV z 1964)~185~{brak}
1682 To[41] jednak, co[41] najciekawsze[211] co[41] warto obejrzeæ w[66] Bukareszcie[/], to[41] oddane[212] w[66] kwietniu tysi±c dziewiêæset sze¶ædziesi±tego[221] drugiego[221] roku[121] do[62] u¿ytku[21], wybudowane[212] ze[62] szk³a[121] i stali[121] hale[112] przysz³ej[221] sta³ej[221] wystawy[121] dorobku[121] gospodarczego[221] Rumunii[/][121], tu¿ obok[8]  przypominaj±cy[211] nasz[241] Pa³ac[/][141] Kultury[/][121], lecz skromniejszy[211]  kombinat[111] wydawniczy[211] "Scintea[/]", nowoczesny[211] cyrk[111] oraz kilka[31] przebudowanych[222] ju¿ przedmie¶æ[122], [&] 
1683 842~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom III~KiW~1963(?IV z 1964)~198~{brak}
1684 Wyja¶niono mi, ¿e dalej, dok±d jeszcze nie dojecha³em pracuje na[66] pe³nych[262] obrotach rafineria produkuj±ca wysokooktanow±[241] benzynê, nie licz±c pochodnych[222] surowców i pó³produktów. Te[212] dwa[31] wymienione[212] zak³ady[112] stanowi± bazê surowców dla[62]  bêd±cej[221] ju¿ w[66] koñcowej[261] fazie[161] budowy[121]  fabryki[121] kauczuku[121] o[66] wydajno¶ci[161] piêædziesi±t tysiêcy ton[122] rocznie. A wiêc dwukrotnie wiêkszej[261] ni¿ nasz[211] O¶wiêcim[/][111]. 
1685 843~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom III~KiW~1963(?IV z 1964)~232~{brak}
1686 Najbardziej ch³onnym[251] rynkiem dla[62] wêgierskich[222] produktów rolnych[222] jest dotychczas Czechos³owacja[/], Niemiecka[/] Republika[/] Demokratyczna[/] i Zwi±zek[/][111] Radziecki[/][211]. Piêtna¶cie[31] do[62] siedemnastu[32] procent[122] wêgierskiego[221] eksportu artyku³ów rolnych[222] jest[57] kierowane[211] do[62] Czechos³owacji[/][121], szesna¶cie[31] do[62] osiemnastu[32] procent[122] do[62] Niemieckiej[/][221] Republiki[/][121] Demokratycznej[/][221], dziesiêæ[31] do[62] dwunastu[3] procent[122] do[62] Zwi±zku[/][121] Radzieckiego[/][221]. Poza[65] tym[45] znaczne[212] ilo¶ci[112] towarów zakupuj± Polska[/][111] i ostatnio Rumunia[/]. 
1687 844~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom III~KiW~1963(?IV z 1964)~240~{brak}
1688 Jednocze¶nie dwadzie¶cia[31] cztery[31] osiem[31] dziesi±tych[122] procent[122] robotników[122] i pracowników[122] umys³owych[222] zarabia³o od[62] o¶miuset[32] do[62] tysi±ca dwustu[32] forintów, dwadzie¶cia[31] cztery[31] siedem[31] dziesi±tych[122] procent[122]  od[62] tysi±ca dwustu[32] do[62] tysi±ca piêæset forintów, dwadzie¶cia[31] osiem[31] sze¶æ[31] dziesi±tych[122] procent[122]  od[62] tysi±ca piêæset do[62] dwóch[32] tysiêcy forintów oraz osiemna¶cie[31] i cztery[31] dziesi±te[112] procent[122] ponad[8] dwa[34] tysi±ce[142] forintów miesiêcznie. 
1689 845~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom III~KiW~1963(?IV z 1964)~287~{brak}
1690 Tak wiêc, najwy¿szy[241] poziom[141] dochodu narodowego[221] na[64] jednego[241] mieszkañca[141] maj± Czechos³owacja[/] i Niemiecka[/] Republika[/] Demokratyczna[/], w[66] nastêpnej[261] kolejno¶ci[161] Polska[/][111], Wêgry[/][112], Rumunia[/], Bu³garia[/] i Albania[/]. Wysoko¶æ[111] zarobków jest w[66] krajach RWPG[=] zró¿nicowana. Ze[62] wzglêdu na[64] odmienne[242] w[66] poszczególnych[262] krajach systemy[142] cen nie mo¿na zarobków tych[222] porównywaæ bezpo¶rednio. 
1691 846~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom III~KiW~1963(?IV z 1964)~295~{brak}
1692 Co[62] roku[121] wydaje siê[41] w[66] krajach RWPG[=] przeciêtnie piêæ[34] ksi±¿ek na[64] jednego[241] obywatela[141]  jest to[41] du¿o, zw³aszcza je¶li siê[41] zwa¿y, ¿e w[66] krajach tych[262] unika siê[41] wydawania[121] ksi±¿ek bezwarto¶ciowych[222], które[212] stanowi± powa¿ny[241] odsetek[141] w[66] wydawnictwach krajów zachodnich[222]. Ka¿da, a w[66] niektórych[262] tylko krajach co[61] druga rodzina kupuje codziennie gazetê. 
1693 847~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom III~KiW~1963(?IV z 1964)~342~{brak}
1694 Z[62] kolei[121] otrzyma³ on od[62] tych[222] krajów siedem[34] i sze¶æ[34] dziesi±tych[122] tysiêcy tytu³ów dokumentacji[122] oraz wys³a³ na[64] praktyki[142] dwana¶cie[34] tysiêcy specjalistów[122]. Spo¶ród[62] krajów RWPG[=] najwiêksz±[241] ilo¶æ[141] dokumentacji[121] naukowo-technicznej[221] otrzyma³y od[62] Zwi±zku[/][121] Radzieckiego[/][221] Czechos³owacja[/] i Polska[/][111]. Zwi±zek[/][111] Radziecki[/][211] otrzyma³ najwiêksz±[241] ilo¶æ[141] pozycji[122] od[62] Czechos³owacji[/][121], Wêgier[/][122] i Niemiec[/][122]. Podobnie intensywny[211] przep³yw[111] dokumentacji[121] naukowo-technicznej[221] mia³[5] miejsce[141] pomiêdzy[65] krajami demokracji[121] ludowej[221]. 
1695 848~Azembski M.~Inny ¶wiat~NK~1966~78~{brak}
1696 Konserwaty¶ci nasy³ali zbrojne[242] bandy[142] na[64] maj±tki[142] i wsie[142] libera³ów[122], ci[212] za¶ nie pozostawali im[43] d³u¿ni[212]. Morderstwo[111], palenie[111] domostw, gwa³ty[112] tortury[112]  oto haniebny[211] repertuar[111] owych[222] wiolencji[122], przycich³y[211] nieco dopiero w[66] tysi±c dziewiêæset sze¶ædziesi±tym[261] trzecim[261] roku[161]. Kolumbia[/] zyska³a sobie[43] smutn±[241] s³awê najbardziej niespokojnego[221] kraju[121] w[66] Ameryce[/][161] Po³udniowej[/][261]. 
1697 849~Azembski M.~Inny ¶wiat~NK~1966~99~{brak}
1698 Ksi±dz Pedro[+] De[+] La[+] Gasca[/] nie zna³[501] siê na[66] rzemio¶le wojennym[261], ale by³ zrêcznym[251] dyplomat± i zjednywa³ dla[62] siebie[42]  a co[41] za[65] tym[45] idzie i dla[62] króla[121] Hiszpanii[/][121] coraz wiêcej zwolenników[122]. Wierni dot±d Gonzalowi[/][131] ¿o³nierze poczêli opuszczaæ szeregi[142] buntowniczej[221] armii[121] i przechodziæ na[6] stronê ma³ego[221], niezgrabnego[221] ksiêdza[121]. 
1699 850~Azembski M.~Inny ¶wiat~NK~1966~125~{brak}
1700 To[41] nazwy[112] bardzo myl±ce[212]. Powsta³y[5] w[66] okresie hiszpañskiego[221] podboju[121], przypadkowo, bez[62] ¿adnego[221] pokrycia[121] w[66] rzeczywisto¶ci[161]. Wody[112] La[+] Plata[/] nie s± srebrne[212], lecz buromêtne[212], zanieczyszczone[212] mu³em niesionym[251] setkami kilometrów z[62] g³êbi[121] kraju[121]. Buenos[+] Aires[/] nie ma dobrego[221] powietrza[121]; latem temperatura dochodzi tu do[62] trzydziestu[32] siedmiu[32] stopni. 
1701 851~Azembski M.~Inny ¶wiat~NK~1966~133~{brak}
1702 Ale tylko z[62] wielkiej[221] wysoko¶ci[121] pampa wydaje[501] siê pusta, jak[9] przestrzeñ[111] oceanu, na[64] pozór[141] nie tkniêta przez[64] cz³owieka[141]. Podró¿ny[111], który[211] przemierza j± samochodem lub kolej±, widzi wszêdzie ¶lady[142] ludzkiej[221] pracy[121], jakkolwiek sam[211] cz³owiek jest rzeczywi¶cie zjawiskiem rzadkim[251]. Step[111] argentyñski[211] poprzecinany[211] jest[57] gêsto liniami kolejowymi, obszary[142] za¶ pomiêdzy[65] nimi zawarte[242] podzielono z[62] kolei[121] na[64] mniejsze[242] i wiêksze[242] kawa³ki[142] zagrodami z[62] drutu. 
1703 852~Azembski M.~Inny ¶wiat~NK~1966~188~{brak}
1704 Niebawem domy[112] Hiszpanów[122] p³onê³y woko³o[8], a na[66] o¶wietlonych[262] ogniem ulicach rozgorza³y[5] krwawe[212] walki[112]. Spo¶ród[62] piêædziesiêciu[32] pozosta³ych[222] w[66] mie¶cie Hiszpanów[122] tylko niewielu[32] nie odnios³o ciê¿kich[222] ran; obronili[501] siê z[65] trudem dziêki[63] przewadze[131] broni[121] palnej[221]. Gdy Valdivia[/][111] powróci³, zasta³ Santiago[/] w[66] op³akanym[261] stanie[161]. 
1705 853~Azembski M.~Inny ¶wiat~NK~1966~222~{brak}
1706 Rio[/] to[41] po[+] portugalsku rzeka, a tam[8] przecie¿ ¿adnej[221] rzeki[121] nie by³o i nie[+] ma. Coelho[/] widzia³ jedynie dziesi±tki[142] wysp i wysepek na[66] zatoce[161] zalewy[142] i cyple[142], by³ wiêc pewien[211], ¿e znajduje[501] siê w[66] zagmatwanym[261] uj¶ciu[161] jakiej¶[221] rzeki[121] i postanowi³ ochrzciæ j± od[+] razu Rzek±[/][151] Styczniow±[/][251], jako[+] ¿e rozpocz±³[501] siê ju¿ styczeñ[111] tysi±c piêæset drugi[211] rok[111]. 
1707 854~Azembski M.~Inny ¶wiat~NK~1966~230~{brak}
1708 Czasem[8] niektórym[232] przybyszom udaje[501] siê odnale¼æ miejsce[141], obrzêdów makumby[121], urz±dzon±[241] w[66] szopie[161] kaplicê czy co¶[44] w[66] tym[261] rodzaju[161]. W[66] powietrzu[161] unosi[501] siê tam[8] woñ[111] spalonych[222] (korzeni[122] podobno ró¿ni[212] spryciarze zrobili maj±tek[141] na[66] handlu[161] tymi korzeniami), na[66] postumentach stoj± figury[112] takie[212] same[212] jakie[242] spotykamy w[66] naszych[262] ko¶cio³ach. A oto jak[9] siê[41] te[242] sprawy[142] przybyszom wyja¶nia. 
1709 855~Azembski M.~Inny ¶wiat~NK~1966~277~{brak}
1710 Wszystko[41] wiêc zale¿y od[62] tego[42], kto bêdzie szermierzem postêpu w¶ród[62] Indian i w[66] jakiej[261] mierze[161] pozwoli im[43] pó¼niej z[62] tego[221] postêpu korzystaæ. Niema³o plemion  byæ mo¿e[8] w[66] przesz³o¶ci[161] nauczonych[222] smutnych[251] do¶wiadczeniem  w[+] ogóle unika kontaktów z[65] bia³ymi[152]. Zdarza[501] siê, ¿e samolot[111] SPI[=], l±duj±cy[211] gdzie¶ na[66] wolnym[261] od[62] zaro¶li[122] skrawku[161] ziemi[121], zasypywany[211] bywa[57] strza³ami z[62] ³uków. 
1711 856~Azembski M.~Inny ¶wiat~NK~1966~285~{brak}
1712 W³a¶nie kubañska tera¼niejszo¶æ[111], wydarzenia[112] ostatnich[222] lat sprawi³y, i¿ nie[+] sposób dzi¶ mówiæ o[66] Ameryce[/][161] Po³udniowej[/][261] pomijaj±c sprawy[142] tej[221] wyspy[12]. Kto chce zrozumieæ kierunek[141] przemian[122], które[212] zachodz± w[66] krajach po³o¿onych[262] na[64] po³udnie[141] od[62] Panamy[/][121], ten[211] musi wiedzieæ, w[66] jakich[262] okoliczno¶ciach i dlaczego wybuch³a[5] na[66] Kubie[/][161] rewolucja ludowa pod[65] wodz±[151] Fidela[+] Castro[/][121] oraz jaki[211] by³ jej[42] przebieg[111]. 
1713 857~Gaj M.~¦wiat³o~PZWS~1964~20~{brak}
1714 Kiedy¶ przyjmowano je[44] bez[62] ¿adnych[222] uwarunkowañ, dzi¶ za¶ wiemy, ¿e pozwalaj± one na[64] prawid³owe[241] rozwi±zywanie[141] zagadnieñ tylko w[66] tych[262] wypadkach, kiedy nie mamy[5] do[62] czynienia[121] z[65] bardzo du¿ymi szybko¶ciami, porównywalnymi z[65] prêdko¶ci± rozchodzenia[+] siê[121] promieniowania[121] (oko³o[8] trzysta[31] tysiêcy kilometrów na[64] sekundê w[66] pró¿ni[161]). Nowe[212] odkrycia[112] nie podwa¿y³y tych[222] praw[122], zakre¶li³y jednak¿e granice[142] ich[42] stosowalno¶ci[121]. 
1715 858~Gaj M.~¦wiat³o~PZWS~1964~62~{brak}
1716 Gwiazd nie widzimy w[64] dzieñ[141] dlatego, ¿e jednocze¶nie z[65] ich[42] ¶wiat³em wpada do[62] naszego[221] oka[121] ¶wiat³o[111] pochodz±ce[211] od[62] S³oñca[121]; wystarczy jednak w[64] dzieñ[141] wej¶æ[5] do[62] g³êbokiej[221] studni[121], gdzie promienie[112] S³oñca[121] nie docieraj±, aby[9] gwiazdy[112] sta³y[501] siê widoczne[212]. Dlatego widzimy gwiazdy[142] w[64] pogodne[241] niebo[141] zaraz po[66] zmroku[161], je¿eli znajdujemy[501] siê w[66] dolinie[161] miêdzy[65] górami [&] 
1717 859~Gaj M.~¦wiat³o~PZWS~1964~109{?}~{brak}
1718 Otrzymamy pewien[241] rozk³ad[141] o¶wietlenia[121] przedmiotów znajduj±cych[+] siê[222] w[66] pokoju[161]. Zapalmy nastêpnie drug±[241] ¿arówkê i zaobserwujmy, czy w[66] jakim¶[261] punkcie  przy[66] tym[261] o¶wietleniu[161]  ¶wiat³o[111] uleg³o os³abieniu[131], czy nast±pi³a mo¿e[8] jaka¶ zmiana barwy[121]. Wynik[111] do¶wiadczenia[121] bêdzie negatywny[211]. Widaæ wiêc, ¿e promienie[112] pochodz±ce[212] z[62] dwu[32] ró¿nych[222] ¼róde³ (dwie[31] lampy[112]) nie interferuj± ze[65] sob±. 
1719 860~Gaj M.~¦wiat³o~PZWS~1964~117~{brak}
1720 Je¿eli szeroko¶æ[111] szczeliny[121] jest do¶æ du¿a, to[9] za[65] ekranem otrzymamy prostok±tny[241] ¶lad[141], odpowiadaj±cy[241] rzutowi geometrycznemu. W[64] miarê zmniejszania[121] szeroko¶ci[121] szczeliny[121] obraz[111] staje[501] siê ciemniejszy[211] i mniej wyra¼ny[211]. Co[41] siê dzieje[501] w[66] takim[261] razie ze[65] ¶wiat³em, które[211] ju¿ nie pada na[64] ¶rodkow±[241] czê¶æ[141] ekranu? 
1721 861~Momatiuk Cz.~Szwajcaria~WP~1967~17~{brak}
1722 Najwy¿szym[251] szczytem Alp[/] Glaryjskich[/][222] jest pokryty[211] wiecznym[251] ¶niegiem Todi[/] (trzy[31] tysi±ce[112] sze¶æset[31] dwadzie¶cia[31] metrów). Prealpy[/][112] Glaryjskie[/][212] przeciête[212] s±[57] dolin± rzeki[121] Linth[/], w[66] której[261] le¿± jeziora[112] Wallen[/], i Zurychskie[/]. Dolina Linth[/] oddzielona jest[57] od[62] doliny[121] Renu[/] bardzo niskim[251] dzia³em wodnym[51] o[66] wysoko¶ci[161] zaledwie piêtna¶cie metrów. 
1723 862~Momatiuk Cz.~Szwajcaria~WP~1967~64~{brak}
1724 W[66] wielu[36] miejscowo¶ciach znajduj±[501] siê tory[112] saneczkowe[212] i bobslejowe[212], lodowiska[112] naturalne[212] i sztuczne[212], rozsiane[212] s±[57] po[66] ca³ej[261] Szwajcarii[/][161]. Wspomnieæ nale¿y jeszcze o[66] znakomitych[262] terenach alpinistycznych[262] w[66] Szwajcarii[/][161], zw³aszcza w[66] Alpach[/] Berneñskich[/][262] i Walijskich[/][262]. Urwiska[112] Eigeru[/][121], Monchu[/][121], Finsteraarhornu[/][121] czy Matterhornu[/][121] s± magnesem dla[62] najlepszych[222] alpinistów[122] ¶wiata. 
1725 863~Momatiuk Cz.~Szwajcaria~WP~1967~153~{brak}
1726 Szosa biegn±ca z[62] Aigle[/] na[64] pó³nocny[241] wschód[141] przechodzi przez[64] prze³êcz[141] des[+] Mosses[/] (tysi±c[111] czterysta[31] czterdzie¶ci[31] osiem[31] metrów) i przebija[501] siê przez[64] góry[142] do[62] doliny[121] Sariny[/][121] dop³ywu Aaru[/][121], ju¿ po[66] pó³nocnej[261] stronie[161] Alp[/]. Kanton[111] Wallis[/] (Valais[/]) o[66] powierzchni[161] piêæ tysiêcy dwie¶cie trzydzie¶ci jeden kilometrów kwadratowych[222] jest po[66] Gryzonii[/][161] i Bernie[/][161] trzecim[251] w[66] Szwajcarii[/][161] pod[65] wzglêdem wielko¶ci[121]. 
1727 864~Momatiuk Cz.~Szwajcaria~WP~1967~161~{brak}
1728 Potem droga[111] przestaje ju¿ siê wznosiæ[501], a kamienisty[211] stok[111] ust±pi miejsca[121] dolinie[131] opadaj±cej[231] ju¿ na[64] w³osk±[241] stronê. Znaczenie[111] prze³êczy[121] sprawi³o, ¿e w[66] roku[161] tysi±c czterdziestym[261] dziewi±tym[261] ¶wiêty[211] Bernard[/] z[/][62] Menthony[/][121] za³o¿y³ tu schronisko[141] hospicjum[141] dla[62] znu¿onych[222] drog±[151] wêdrowców[122]. W[66] roku[161] tysi±c sto dwudziestym[261] pi±tym[261] wzniesiono klasztor[141] i ko¶ció³[141], które[212] jednak sp³onê³y w[66] tysi±c piêæset piêædziesi±tym[261] roku[161]. 
1729 865~Momatiuk Cz.~Szwajcaria~WP~1967~208~{brak}
1730 Po[66] za³o¿eniu[161] miasta[121] Fryburg[/] przez[64] ksiêcia[141] Berchtolda[/][141] Czwartego[/][241] w[66] roku[161] tysi±c sto piêædziesi±tym[261] siódmym[261], które[211] wtedy pe³ni³o funkcjê stra¿nicy[121] na[66] szlaku[161] wzd³u¿[62] rzeki[121], okolica przesz³a[5] kolejno pod[64] panowanie[141] rodów Zahring[/], Kyburg[/], Habsbugów[/][122] i Sawojów[/][122]. W[66] roku[161] tysi±c czterysta osiemdziesi±tym[261] pierwszym[261] kanton[111] przyst±pi³ do[62] Zwi±zku[/][121]. Fryburg[/] jest kantonem dwujêzycznym[251], choæ zdecydowana wiêkszo¶æ[111] z[62] jego[42] stu[32] siedemdziesiêciu[32] tysiêcy mieszkañców[122] pos³uguje[501] siê jêzykiem francuskim[251]. 
1731 866~Momatiuk Cz.~Szwajcaria~WP~1967~250~{brak}
1732 Schillerstein[/] to[41] pomnik[111] wykuty[211] w[66] skale[161] stercz±cej[261] z[62] toni[121] jeziora[121] ku[63] czci[131] Fryderyka[/][121] Schillera[/][121], autora[121] poematu ["]Wilhelm[/] Tell[/]["]. £±czka Rutli[/], wed³ug[62] starego[221] podania[121], by³a[5] miejscem nocnego[221] spotkania[121] przedstawicieli[122] trzech[32] kantonów Uri[/], Schwyz[/] i Unterwalden[/], zakoñczonego[221] utworzeniem ["]Wiecznego[221] Zwi±zku[121]["]. Pierwszy[241] dzieñ[141] sierpnia, rocznicê spotkania[121], obchodzi siê[41] w[66] Szwajcarii[/][161] jako[64] ¶wiêto[141] narodowe[241]. 
1733 867~Sêkowski S.~Na wszystko jest rada~PZWS~1965~9~{brak}
1734 W[66] handlu[161], a wiêc w[66] sklepach chemicznych[262], a nawet w[66] wielu[36] mydlarniach, mo¿na go[44] nabyæ[5] w[66] postaci[161] twardych[222], prostok±tnych[222] tabliczek, kuleczek lub drobnych[222] cienkich[222] ³usek. W[66] tym[261] stanie[161] klej[111] stolarski[211] jest bardzo trwa³y[211], to[41] znaczy przydatny[211] do[62] przechowywania[121], ale za[64] to[44] zupe³nie nieprzydatny[211] do[62] klejenia[121]. 
1735 868~Sêkowski S.~Na wszystko jest rada~PZWS~1965~51~{brak}
1736 W[66] jednym[261], wiêkszym[261] otworze osad¼[5] pionowo ch³odnicê zwrotn±[241], w[66] drugim[261] za¶ otworze umie¶æ termometr[141] tak, aby[9] jego[42] zbiorniczek[111] z[65] rtêci± znajdowa³[501] siê w[66] ¶rodku[161] warstwy[121] roztworu. Po[66] up³ywie[161] trzech[32] minut od[62] chwili[121] rozpoczêcia[121] ogrzewania[121] mocznik[111] rozpu¶ci[501] siê ca³kowicie, a po[66] dalszych[262] dziesiêciu[36] piêtnastu[36] minutach rozpocznie[501] siê wrzenie[111] roztworu. 
1737 869~Sêkowski S.~Na wszystko jest rada~PZWS~1965~99~{brak}
1738 Z[62] mleka[121] otrzymaæ mo¿na o[66] czym[46] wie ka¿de[211] dziecko[111] ¶mietankê, mas³o[141], kefir[141], a równie¿ i kazeinê. Kazeina jest to[41] krótko mówi±c, ¶ciête[211] i wyosobnione[211] bia³ko[111] zawarte[211] w[66] mleku[161]. Istotna ró¿nica pomiêdzy[65] smacznym[251] twaro¿kiem, a dobr±[251] kazein± polega na[66] tym[46], i¿ dobry[211] twaro¿ek[111] musi byæ t³usty[211] i nie ca³kowicie oddzielony[211] od[62] serwatki[121], za¶ dobra kazeina nie mo¿e[5] zupe³nie zawieraæ t³uszczu[121]. 
1739 870~Meder E.~¯ó³ty kamieñ~PZWS~1965~8~{brak}
1740 Nadaj± oni alchemii[131] podstawy[142] ju¿ prawie[8] naukowe[242]. Jednym[251] z[62] takich[222] w³a¶nie uczonych[122], który[211] przez[64] ca³e[242] stulecia[142] by³ wzorem dla[62] wszystkich[222] alchemików[122], a sam[211] zaliczany[211] jest[57] do[62] najs³awniejszych[222] z[62] nich[42], by³ Geber[/]. Kilkaset[34] lat pó¼niej pisa³ o[66] nim[46] przyrodnik angielski[211] Roger[/] Bacon[/], ¿e by³ to[41] "mistrz[111] mistrzów[122]". 
1741 871~Meder E.~¯ó³ty kamieñ~PZWS~1965~43~{brak}
1742 Siarka jest surowcem kopalnym[251] i jest[57] wydobywana z[62] ziemi[121]. Wydobywanie[111] z[62] ziemi[121] u¿ytecznych[222] minera³ów kopalnych[222], które[212] zalegaj± ska³y[142] w[66] skorupie[161] ziemskiej[261], nazywamy górnictwem. Surowce[142], które[242] wydobywamy z[62] ziemi[121], dzielimy na[64] trzy[34] grupy[142]: energetyczne[242], rudne[242], mineralne[242]. Do[62] surowców energetycznych[222] zaliczamy te[242], które[212] s³u¿± nam do[62] uzyskiwania[121] energii[121], jak[9] na[64] przyk³ad[141] wêgiel[111] kamienny[211] i brunatny[211], torf[111], ropa naftowa i gaz[111] ziemny[211]. 
1743 872~Meder E.~¯ó³ty kamieñ~PZWS~1965~61~{brak}
1744 Równie¿ przez[64] dzia³anie[141] na[64] stopion±[241] siarkê kwasami, ¶rodkami utleniaj±cymi oraz zasadami mo¿na uzyskaæ pewien[241] stopieñ[141] oczyszczenia[121]. Przy[66] oczyszczaniu[161] zasadami stosuje siê[41] rozcieñczony[241] roztwór[141] alkaliczny[241] pod[65] ci¶nieniem. Do[62] oczyszczania[121] stosowane[212] s±[57] równie¿ gor±ca woda i para wodna. Organiczne[242] zanieczyszczenia[142] usuwa siê[41] równie¿ metod± frakcjonowego[221] ³ugowania[121] w[66] przeciwpr±dzie przy[66] pomocy[161] [~], w[66] którym[261] rozpuszcza[501] siê siarka, b±d¼[9] przez[64] dzia³anie[141] chlorkami etylu[121], metylu[121] lub chloroformem. 
1745 873~Kotañski Z.~Z plecakiem i m³otkiem w Góry ¦wiêtokrzyskie~WG~1967~46{?}~{brak}
1746 Pêkniêcie[111] by³o tak g³êbokie[211], ¿e wzd³u¿[62] niego[42] wydosta³y[501] siê z[62] g³êbi[121] ziemi[121] gor±ce[212] roztwory[112], które[212] przyczyni³y[501] siê do[62] powstania[121] z³o¿a[121] pirytu w[66] Rudkach[/] ko³o[62] Nowej[/][221] S³upi[/][121]. Jeszcze g³êbsze[211] pêkniêcie[111] powsta³o w[66] Psarach[/] miêdzy[65] ¦wiêt±[/][251] Katarzyn±[/] a Bodzentynem[/], gdzie w[64] utworzon±[241] w[66] skorupie[161] ziemskiej[261] szczelinê wdar³a[501] siê z[62] g³êbi[121] ziemi[121] magma (ognisto-p³ynna masa) i zastyg³a[5] w[66] postaci[161] ¿y³[122] ska³y[121] zwanej[221] diabazem[151]. 
1747 874~Kotañski Z.~Z plecakiem i m³otkiem w Góry ¦wiêtokrzyskie~WG~1967~132~{brak}
1748 Na[66] pó³nocnym[261] zboczu[161] Hutny[/][121] wystêpuj± prócz[62] tego[42] wapienie[112] margliste[212] z[65] Myophoria[+] costata[$] form± przewodni±[251] dla[62] górnego[221] pstrego[221] piaskowca. Jak[9] wynika z[62] zebranych[222] przez[64] nas[44] obserwacji[122] ko³o[62] Polichna[/][121] wapienie[112] dewonskie[212] Pasma[/][121] Chêciñskiego[/][221] zosta³y[57] prawie[8] zupe³nie ¶ciête[212] przez[64] erozjê, a ich[42] rolê w[66] morfologii[161] przej±³ wapieñ[111] muszlowy[211], tworz±cy[211] do¶æ znaczne[242] wzniesienia[142]. Tylko u[62] podnó¿a[121] Grabówki[/][121] zachowa³[501] siê pstry[211] piaskowiec[111] i cechsztyn[111]. 
1749 875~Kotañski Z.~Z plecakiem i m³otkiem w Góry ¦wiêtokrzyskie~WG~1967~221~{brak}
1750 ³upki[111] te[212] s± na[66] ¶wie¿ym[261] prze³amie[161] ciemnoszare[212], a na[66] nadwietrza³ych[262] powierzchniach i w[66] szczelinkach s±[57] pokryte[212] delikatnym[251] br±zowym[251] lub ¿ó³tym[251] nalotem. Te[212] naloty[112] s± to[41] a³uny[112] (te[212] same[212], których[222] u¿ywa siê[41] po[66] goleniu[161]). Z[62] tego[221] powodu ³upki[112] te[212] otrzyma³y nazwê[141] ³upków a³unowych[222]. Fauna jest w[66] nich[46] bardzo rzadka. 
1751 876~P³ochocki Z.~Rozwój pogl±dów na naturê ¶wiat³a~PZWS~1966~25~{brak}
1752 Znacznie wcze¶niej, bo w[66] tysi±c sze¶æset trzydziestym[261] siódmym[261] roku[161] prawo[141] za³amania[121] (ju¿ w[66] obecnie znanej[261] nam wersji[161], ale te¿ bez[62] interpretacji[121] wspó³czynnika za³amania[121] jako[62] stosunku[121] prêdko¶ci[121] ¶wiat³a[121] w[66] obu[36] o¶rodkach) opublikowa³ Francuz Rene[+] Descartes[/], zwany[211] tak¿e Kartezjuszem[/]. Kartezjusz[/] nic[44] nie wspomnia³ o[66] wynikach i osi±gniêciach Snelle[/], choæ podobno jak[9] pó¼niej utrzymywa³ Huygens[/]  by³y[57] mu one znane[212]. 
1753 877~P³ochocki Z.~Rozwój pogl±dów na naturê ¶wiat³a~PZWS~1966~114~{brak}
1754 Z[62] falowego[221] bowiem punktu widzenia[121] "próg[141]" wystêpowania[121] efektu powinno okre¶laæ natê¿enie[111]  gdyby ¶wiat³o[111] by³o za[+] s³abe[211], to[9] nie by³oby w[66] stanie[161] "wyrzuciæ" elektronów z[62] p³ytki[121] cynkowej[221]; ale pocz±wszy od[62] pewnej[221] warto¶ci[121] natê¿enia[121] efekt[111] powinien wyst±piæ zupe³nie niezale¿nie od[62] d³ugo¶ci[121] fali[121] padaj±cego[221] promieniowania[121], byleby tylko by³o[54] ono wystarczaj±co silne[211]. 
1755 878~P³ochocki Z.~Rozwój pogl±dów na naturê ¶wiat³a~PZWS~1966~122~{brak}
1756 Fotony[142] mo¿emy wiêc sobie[43] wyobra¿aæ jak[9] swego[21] rodzaju[121] pakiety[142] falowe[242], które[242] w[66] zale¿no¶ci[161] od[62] warunków zachowuj±[501] siê jak[9] zwyk³e[212] cz±stki[112] albo jak[9] "czyste[212]" fale[112]. Fotonom[132] trzeba zatem przypisaæ te[242] wszystkie[242] cechy[142], które[242] maj± fale[112], i te[242] wszystkie[242] cechy[142], które[242] maj± cz±stki[112], to[41] znaczy  prêdko¶æ[141] ruchu[121], d³ugo¶æ[141] fali[121] (albo czêsto¶æ[141] drgañ), pewien[241] stan[141] polaryzacji[121], energiê i pêd[141] (albo masê). 
1757 879~P³ochocki Z.~Rozwój pogl±dów na naturê ¶wiat³a~PZWS~1966~156~{brak}
1758 Przypomnijmy krótko zasadnicze[242] cechy[142] promieniowania[121] emitowanego[221] przez[64] laser[141]. Po[+] pierwsze, jest to[41] promieniowanie[111] wyj±tkowo monochromatyczne[211], wyj±tkowo "czyste[211]"; po[+] drugie promieniowanie[111] to[211] jest[57] skupione[211] w[64] tak ostr±[241] wi±zkê (bez[62] stosowania[121] ¿adnych[222] soczewek ogniskuj±cych[222]), jakiej[221] nie mo¿na by³oby uzyskaæ z[62] tradycyjnych[222] ¼róde³ ¶wiat³a[121] przy[66] zastosowaniu[161] najlepszych[222] uk³adów ogniskuj±cych[222]; po[+] trzecie, promieniowanie[111] to[211] jest spójne[211]. 
1759 880~Kulik C.~Renesans miedzi~PWE~1967~12~{brak}
1760 St±d dwa[31] skrzy¿owane[212] m³otki[112] i s³owa[112]: mente[+] et[+] malleo[$]  umys³em i m³otkiem, s± tradycyjnym[251] god³em geologów[122]; ale to[41] by³o dawno, obecnie geologia i geofizyka dysponuj± wysok±[251] technik±. Szczegó³owe[211] roztrz±sanie[111] tych[22] spraw[122] przekracza jednak ramy[142] zakre¶lone[242] tematem. Nie w[66] ka¿dym[261] kraju[161], w[66] którym[261] jest mied¼[111], jest ona niemal na[66] powierzchni[161], jak[9] na[64] przyk³ad[141] s³ynna Miedziana[/][211] Góra[/] w[66] Zwi±zku[/][161] Radzieckim[/][261]. 
1761 881~Kulik C.~Renesans miedzi~PWE~1967~59~{brak}
1762 Pamiêtaæ nale¿y, ¿e dla[62] efektywnego[221] zaopatrzenia[121] gospodarki[121] narodowej[221] w[64] mied¼[141], a raczej pó³wyroby[142] i wyroby[142] z[62] miedzi[121] i jej[42] stopów, konieczne[211] jest zgranie[111] trzech[32] partnerów[122] górnictwa[121], hutnictwa[121], przetwórstwa[121] tego[221] metalu[121]. Hutniczej[231] jedynaczce[131] miedziowej[231] nale¿y[501] siê chwila uwagi[121]. Ulokowana zosta³a[57] znakomicie, w[66] centrum[161] terenów miedziono¶nych[222], jakby projektanci, jak±¶[251] cudown±[251] intuicj± wiedzeni, przewidzieli odkrycie[141] w[66] zasiêgu[161] dwudziestu[32] kilometrów od[62] huty[121] wielkich[222] z³ó¿[122] miedzi[121]. 
1763 882~Marks A.~Cel - Ksiê¿yc~KiW~1966~8~{brak}
1764 Nale¿y przy[66] tym[46] dodaæ, ¿e zbocza[112] wa³ów kraterów, wbrew[63] temu[43], co[44] siê[41] na[+] ogó³ mniema, s±[57] bardzo ³agodnie nachylone[212] a wiêc nie stanowi± "niebotycznych[222] i strzelistych[222]" turni[122]. Kratery[112] ksiê¿ycowe[212] ju¿ od[62] przesz³o[8] stu[32] lat s± przedmiotem sporu naukowego[221]. Czê¶æ[111] badaczy[122] przypuszcza bowiem, ¿e powsta³y[5] one w[66] wyniku[61] uderzeñ w[64] powierzchniê ksiê¿yca olbrzymich[222] meteorów...[&] 
1765 883~Marks A.~Cel - Ksiê¿yc~KiW~1966~44~{brak}
1766 Powszechnie stosowaæ[51] siê[41] bêdzie[56] w[66] tym[261] celu[161] spektroskopy[142], to[41] jest urz±dzenia[112], w[66] których[262] badane[212] próbki[112] zamieniane[212] s±[57] w[64] roz¿arzon±[241] parê[141], a nastêpnie wysy³ane[212] przez[64] nie[44] ¶wiat³o[111] rozszczepiane[211] jest[57] w[66] pryzmatach i z[62] charakteru jego[42] widma[121] wyznacza siê[41] sk³ad[141] chemiczny[241] próbki[121]. Pobrane[212] próbki[112] prze¶wietlane[212] tak¿e bêd±[57] promieniami Roentgena[/][121]... [&] 
1767 884~Marks A.~Cel - Ksiê¿yc~KiW~1966~60~{brak}
1768 A wiêc przez[64] odpowiedni±[241] konstrukcjê skafandra mo¿na bêdzie uzyskaæ to[44], i¿ w[66] jego[42] wnêtrz[161] istnieæ[51] bêdzie[56] najodpowiedniejsza dla[62] selenonauty temperatura. Je¿eli mimo[64] wszystko[44] skafander[111] bêdzie[57] zbyt[8] mocno nagrzany[211] przez[64] S³oñce[141], to[9] z[65] ³atwo¶ci± bêdzie mo¿na temu[43] zaradziæ zas³aniaj±c[501] siê od[62] promieni[122] s³onecznych[222] przy[66] pomocy[161] parasola. W[66] czasie nocy[121] ksiê¿ycowej[221] temperatura we[66] wnêtrzu[161] skafandra uzale¿niona bêdzie[57] od[62] ilo¶ci[121] ciep³a[121] wytwarzanego[221] w[66] jego[42] wnêtrzu[161]. 
1769 885~Milewski B.~Elektryczno¶æ rozszyfrowana~PZWS~1964~9~{brak}
1770 Namagnesowa³ on kulê stalow±[241], któr±[241] nazwa³ terrell±[151][$], to[41] jest maleñk±[251] ziemi± i za[65] pomoc± swobodnie zawieszonej[221] igie³ki[121] magnetycznej[221] bada³ si³y[142] magnetyczne[242] wystêpuj±ce[242] wokó³[62] terrelli[121][$]. Na[66] tej[261] podstawie[161] wyg³osi³ twierdzenie[141], ¿e Ziemia jest wielkim[251] magnesem. Jest ona ¼ród³em otaczaj±cego[221] ca³±[241] kulê ziemsk±[241] pola[121] magnetycznego[221], którego[221] si³y[112] dzia³aj± na[64] ig³ê magnetyczn±[241]. 
1771 886~Milewski B.~Elektryczno¶æ rozszyfrowana~PZWS~1964~43~{brak}
1772 Zjawiskiem elektrycznym[251], z[65] którym[251] najczê¶ciej mamy[5] do[62] czynienia[121] w[66] ¿yciu[161] jest pr±d[111] elektryczny[211]. Dotychczas nie u¿ywali¶my wyra¼nie tego[221] okre¶lenia[121], ale wszystkie[212] zjawiska[112], w[66] których[262] wystêpowa³ ruch[111] ³adunków b±d¼[9] ruch[111] cz±stek obdarzonych[222] ³adunkiem elektrycznym[251], by³y[5] w³a¶nie pr±dem elektrycznym[251]. Pr±dem unoszenia[121] albo pr±dem konwekcyjnym[251] by³ ruch[111] na³adowanych[222] pasków metalowych[222] w[66] do¶wiadczeniu[161] Rowlanda[/][121]. 
1773 887~Milewski B.~Elektryczno¶æ rozszyfrowana~PZWS~1964~106~{brak}
1774 Obliczenia[112] te[212] dostarczaj± ¶cis³ego[221] dowodu na[64] to[44], ¿e warto¶ciowo¶æ[111] pierwiastka[121] jest równa liczbie[131] elektronów, które[212] odrywaj±[501] siê od[62] atomu przy[66] tworzeniu[+] siê[161] jonów dodatnich[222] lub te¿ do³±czaj±[501] siê do[62] atomu przy[66] tworzeniu[+] siê[161] jonów ujemnych[222]. Na[66] zjawisku[161] elektrolizy[121] oparta jest[57] metoda pomiaru natê¿enia[121] pr±du za[65] pomoc± przyrz±du zwanego[221] woltametrem. 
1775 888~Milewski B.~Elektryczno¶æ rozszyfrowana~PZWS~1964~132~{brak}
1776 Metal[111] po¶redni[211] ³±cz±cy[211] dwa[34] metale[142] termoelementu, czyli jego[42] elektrody[142], nie ma wp³ywu na[64] napiêcie[141] ogniwa[121]. Moc[111] pr±du jak±[241] mo¿na uzyskaæ za[65] pomoc± termoelementu zale¿y od[62] materia³ów elektrod[122] i od[62] ró¿nicy[121] temperatur miêdzy[65] spoin±[151] gor±c±[251] a wolnymi koñcami. Przewodnictwo[111] cieplne[211] metali[122] jest przeszkod± w[66] utrzymaniu[161] tej[221] ró¿nicy[121] temperatur. 
1777 889~Twarowska B.~W g³êbinach mórz~PZWS~{1969który66}~17~{brak}
1778 Najwa¿niejsz±[251] czê¶ci± aparatu jest zawór[111] zapotrzebowania[121], którego[221] rolê za[64] chwilê zrozumiecie. Z[62] butli[121] powietrze[111] wchodzi poprzez[64] zawór[141] do[62] ma³ej[221] puszki[121] z[62] jednej[221] strony[121] otwartej[221] i zaopatrzonej[221] w[64] siatkê. W[66] ¶rodku[161] puszki[121] znajduje[501] siê sprê¿ysta blacha, membrana, po³±czona z[65] zaworem. Gdy woda morska ci¶nie na[64] membranê, sprzê¿ony[211] z[65] membran± zawór[111] wypuszcza z[62] butli[121] powietrze[111] o[66] takim[261] ci¶nieniu[161], jakie[211] panuje w[66] morzu[161] na[66] tej[261] g³êboko¶ci[161]. 
1779 890~Twarowska B.~W g³êbinach mórz~PZWS~{1969który66}~98{?}~{brak}
1780 Bardzo wysokie[241] ci¶nienie[141] mo¿e[5] wywieraæ sprê¿ony[211] gaz[111]  zacz±³ znów Jacek[/].  Znane[212] s±[57] dobrze zastosowania[112] sprê¿onego[221] powietrza[121]... W[66] dêtce[161] rowerowej[261], w[66] pi³ce[161] no¿nej[261], w[66] syfonie[65] wod± sodow±[251], w[66] oponach samochodowych[262], odezwa³y[501] siê liczne[212] g³osy[112]. W[66] silniku[161] spalinowym[261] samolotu lub samochodu gaz[111] powsta³y[211] przy[66] wybuchu[161] wywiera ci¶nienie[141] trzydzie¶ci piêæ do[62] sze¶ædziesi±t atmosfer. Para[111] w[66] kotle maszyny[121] parowej[221]  do[62] stu[32] dwudziestu[32] piêciu[32] atmosfer. 
1781 891~M:uller J.~Szukamy wielkiej ropy~WG~1966~8~{brak}
1782 Nastêpne[212] wiercenia[112] powstaæ mog± stosunkowo ma³ym[251] kosztem i w[66] ci±gu[161] kilku[32] tygodni, najdalej miesiêcy. Potem prace[112] eksploatacyjne[212] ograniczaj±[501] siê ju¿ tylko do[62] utrzymywania[121] optymalnego[221] wyp³ywu ropy[121] lub gazu, samoczynnie wydobywaj±cych[+] siê[222] z[62] g³êbi[121], lub równomiernego[221] wypompowywania[221] ich[42], gdy niskie[211] ci¶nienie[111] z³o¿owe[211] nie umo¿liwia samowyp³ywu. 
1783 892~Kwiatkowski S.~Z³o¿a siarki~WG~1966~41~{brak}
1784 Ta zbie¿no¶æ[111] nie jest przypadkiem  wydaje[501] siê, ¿e wapienie[112] osiarkowane[212], tworz±c[501] siê z[62] gipsów, zachowa³y ich[42] pierwotn±[241] objêto¶æ[141] i tym[251] samym[45] ich ciê¿ar[141] objêto¶ciowy[241]. Trzecim[251] i bardzo wa¿nym[251] dowodem epigenetycznego[221] pochodzenia[121] siarki[121] jest zale¿no¶æ[111] wystêpowania[121] siarki[121] rodzimej[221] od tektoniki[121]. Zale¿no¶æ[111] ta wynika z[62] faktu, ¿e do[62] redukcji[121] gipsu konieczny[211] jest wêgiel[111]. Pierwiastek[111] ten[211], pospolity[211] w[66] ska³ach skorupy[121] ziemskiej[221], jest najruchliwszy[211] w[66] swych[262] zwi±zkach z[65] wodorem  zw³aszcza w[66] gazie[161] ziemnym[261] i w[66] ropie[161] naftowej[261]. 
1785 893~Narêbski W.~Na dalekiej pó³nocy~WG~1966~32~{brak}
1786 Bardzo cenne[212] by³y[5] równie¿ wyniki[112] pionierskich[222] w[66] naszej[261] nauce[161] badañ [~] Jahna[/][121] nad[65] struktur± gleb i spêkaniami ska³ na[66] terenach opuszczonych[262] przez[64] l±dolód[141]. Przedmiotem prac geologiczno-petrograficznych[222] [~] Gaw³a[/][121] by³y[5] badania[112] prastarych[222] ska³ krystalicznych [222], buduj±cych[222] tê czê¶æ[141] Grenlandii[/][121]. Zaobserwowane[212] tu bardzo wyra¼ne[212] przejawy[112] przechodzenia[121] innych[222] ska³ w[64] granity[142] (granityzacji[121]) sta³y[501] siê pó¼niej podstaw± do[62] zupe³nie nowego[221] ujêcia[121] przez[64] tego[241] badacza[141] problemu powstania[121] granitu tatrzañskiego[221]. 
1787 894~Kwiatkowski S.~Klimat siê zmienia~WG~1967~30~{brak}
1788 W[66] Polsce[/][161]w[66] Ordowiku[161] panowa³ raczej klimat[111] niezbyt gor±cy[211]. Wielkie[212] ruchy[112] górotwórcze[212] na[66] pograniczu[161] syluru i dewonu wypiêtrza³y[5] w[66] Europie[/][161] potê¿ne[242] pasma[142] gór kaledoñskich[222], panowa³ klimat[111] pustynny[211], osadza³y[501] siê piaskowce[112] z[65] szczelinami spêkañ, z[65] gipsami, solami i wykwitami wapiennymi. U[62] ryb dewoñskich[222] z[62] gatunku[121] Bothriolepis[$] stwierdzono wystêpowanie[141] p³uc. 
1789 895~Wójcik Z.~Wapienne pustynie~WG~1967~21~{brak}
1790 Taki[211] jest wiêc krajobraz[111] krasowy[211]. Nieliczne rzeki[112] na[64] pozór[141] zreszt± nie podporz±dkowane[212] prawid³om natury[121]. Kopiaste[212] wzgórza[112], niekiedy [o[66] stromo podciêtych[262] ¶cianach, nie posiadaj±ce[212] powierzchniowego[221] odp³ywu kotliny[112]  polja[112], leje[112] i uwa³y[112] i wreszcie jaskinie[112], których[222] urzekaj±ca szata naciekowa oraz ci±gn±ce[+] siê[221] niekiedy na[64] kilkana¶cie kilometrów podziemne[212] labirynty[112] by³y[5] przedmiotem zainteresowania[121] cz³owieka[121] ju¿ od[62] kilku[32] tysiêcy lat. 
1791 896~Wójcik Z.~Wapienne pustynie~WG~1967~64~{brak}
1792 Guano[111] jest jednym[251] z[62] najbardziej pospolitych[222] bogactw naturalnych[222] zwi±zanych[222] bezpo¶rednio z[65] jaskiniami. Ale s± przecie¿ jeszcze inne[212] bardzo cenne[212] surowce[112] naturalne[212]. Tak na[64] przyk³ad[141] na[66] terenie Azji[/][121], w[66] miejscowo¶ci[161] Tjungun[/], ju¿ od[62] dziewiêtnastego[221] wieku[121] wydobywano rudy[142] uranu. Wody[112] krasowe[212] kr±¿±ce[212] szczelinami osadzi³y w[66] jaskini[161] minera³y[142] uranu nadaj±ce[+] siê[242] do[62] eksploatacji[121]. 
1793 897~Hurwic J.~Maria Sk³odowska-Curie~Polonia~1967~30~{brak}
1794 Pozwoli³o to[41] zbadaæ podstawowe[242] w³a¶ciwo¶ci[142] tego[221] pierwiastka[121]. Interesuj±ce[242] badania[142] przeprowadzono nad[65] powstawaniem helu[121] w[66] wyniku[161] promieniotwórczego[221] rozpadu polonu (w[66] przemianie[161] alfa). Maria[/] Sk³odowska-Curie[/] szczególn± wagê przywi±zywa³a do[62] precyzyjnych[222] pomiarów, które[212] jak[9] stwierdzili¶my, odegra³y istotn±[241] rolê we[66] wszystkich[262] jej[42] odkryciach. Opracowa³a wiêc metodê wyznaczania[121] ilo¶ci[121] na[66] podstawie[161] emitowanego[221] przezeñ promieniowania[121] gamma. 
1795 898~Stupnicka E.~Tajemnice bia³ego kontynentu~WG~1967~44~{brak}
1796 Niektóre[212] z[62] dzisiaj czynnych[222] wulkanów wystêpuj±cych[222] w[66] rejonie Morza[/][121] Rossa[/] powsta³y[5] ju¿ w[66] trzeciorzêdzie. Znajduj±ce[+] siê[212] tam[8], wygas³e[212] ju¿, sto¿ki[112] wulkaniczne[212] s± ¶wiadkami niepokoju[121] w[66] czasach wcze¶niejszych[212]. W czasie orogenezy[121] alpejskiej[221], w[66] trzeciorzêdzie dosz³o do[62] ostatnich[222] wielkich[222] ruchów górotwórczych[222] na[66] Antarktydzie[/][161]. Powsta³y[5] wtedy pasma[112] górskie[212] Ziemi[/][121] Grahama[/][121], zosta³y[57] wypiêtrzone[212] Góry[/] Ellswortha[/][121]. 
1797 899~Blaim K.~Swoiste substancje~PWRiL~1965~52~{brak}
1798 Dwie[31] czêsteczki[112] acetylokoenzymu A[/] w[66] wyniku[161] kondensacji[121] daj± acetoacetylokoenzym[141] A[/], do[62] którego[221] do³±cza[501] siê trzecia cz±steczka acetylokoezymu A[/] z[64] sposób[141] podobny[241] do[62] sposobu powstawania[121] kwasu cytrynowego[221] w[66] cyklu[161] kwasów trójkarboksylowych[222]. W[66] wyniku[161] tych[222] reakcji[122] z[62] trzech[32] cz±steczek acetylokoenzymu A[/] powstaje sze¶ciowêglowy[211] zwi±zek[111] o[66] ³añcuchu[161] rozga³êzionym[261] to[41] jest beta-hydroksy-betametyloglutarylokoenzym[111] A[/] [~], który[211] w[66] reakcji[161] nieodwracalnej[261] z[65] [~] ulega z[62] kolei[121] redukcji[131] do[62] kwasu mewalonowego[221]. 
1799 900~Janowski W.~Elementy rachunku prawdopodobieñstwa~PZWS~1963~40~{brak}
1800 Nale¿y zwróciæ uwagê na[64] to[44], ¿e wzór[111] Bayes'a[/][121] bywa[57] czêsto nadu¿ywany[211]: w[66] wielu[36] zagadnieniach liczby[112] [~] nie s±[57] dane[212] i wówczas czêsto przyjmuje siê[41], ¿e w[66] takim[261] razie s± one równe[212], to[41] znaczy przyczynny[112] [~] s± jednakowo prawdopodobne[212]. Rozumowanie[111] takie[211] jest oczywi¶cie blêdne[211] i w[66] konsekwencji[161] istnieje istotna rozbiezno¶æ[111] miêdzy[65] wynikami obliczeñ i rezultatami przeprowadzanych[222] do¶wiadczeñ. 
1801 901~Gleichgewicht B.~Elementy algebry abstrakcyjnej~PZWS~1966~7~{brak}
1802 Podstawowym[251] pojêciem teorii[121] mnogo¶ci[121] jest pojêcie[111] nale¿enia[121] elementu do[62] zbioru. Tak wiêc na[64] przyk³ad[141] liczba dwa nale¿y do[62] zbioru liczb naturalnych[222], liczba [~] do[62] zbioru liczb rzeczywistych[222] i tym[232] podobnie. Zamiast mówiæ, ¿e obiekt[111] [~] nale¿y do[62] zbioru [~], mówimy równie¿, ¿e [~] jest elementem zbioru [~]. 
1803 902~Gleichgewicht B.~Elementy algebry abstrakcyjnej~PZWS~1966~62~{brak}
1804 Zbiór[111] obrotów n-k±ta foremnego[221], przy[66] których[262] przechodzi ona na[64] siebie[44], tworzy grupê abelow±[241] rzêdu [~] (uto¿samiamy obroty[142] ró¿ni±ce[+] siê[242] o[64] k±t[141] [~], gdzie [~] jest liczb± ca³kowit±[251]) wzglêdem[62] ich[42] superpozycji[122]. Rozpatrzmy teraz zbiór[141] przekszta³ceñ trójk±ta równobocznego[221] na[64] siebie[44], sk³adaj±cy[+] siê[241] z[62] trzech[32] jego[42] obrotów i z[62] trzech[32] symetrii[122] wzglêdem[62] jego[42] wysoko¶ci[121]. 
1805 903~Gleichgewicht B.~Elementy algebry abstrakcyjnej~PZWS~1966~96~{brak}
1806 Dowolna warstwa lewostronna grupy[121] [~] wzglêdem[62] podgrupy[121] [~] jest równoliczna z[65] dowoln±[251] warstw± prawostronn±[251] wzglêdem[62] [~]. Wobec[62] udowodnionej[221] wy¿ej w³asno¶ci[121] wystarczy wykazaæ, ¿e dla[62] pewnego[221] [~] nale¿±cego[221] do[62] zbioru [~] warstwy[112] [~] i [~] s± równoliczne[212]. Rzeczywi¶cie, we¼my [~] wówczas [#] 
1807 904~Gleichgewicht B.~Elementy algebry abstrakcyjnej~PZWS~1966~117~{brak}
1808 Zreasumujemy teraz oba[34] powy¿sze[242] twierdzenia[142]. Rozk³ad[111] grupy[121] [~] wzglêdem[62] jej[42] dzielnika normalnego[221] [~] na[64] warstwy[142] jest rozbiciem regularnym[251] tej[221] grupy[121]. Tak wiêc z[65] ka¿dym[251] dzielnikiem normalnym[251] [~] grupy[121] [~] zwi±zane[211] jest[57] pewne[211] okre¶lone[211] rozbicie[111] regularne[211] [~] tej[221] grupy[121], a wiêc i pewna okre¶lona kongruencja [~] w[66] grupie[161]. 
1809 905~Gleichgewicht B.~Elementy algebry abstrakcyjnej~PZWS~1966~151~{brak}
1810 Jak[9] ju¿ wiemy zarówno grupoid[141] liczb ca³kowitych[222] z[65] dodawaniem, jak[9] i grupoid[141] liczb ca³kowitych[222] z[65] mno¿eniem jako[65] dzia³aniem odwzorowuje siê[41] homomorficznie na[64] zbiór[141] liczb odpowiednio z[65] dodawaniem albo mno¿eniem. Jest to[41] pier¶cieñ[111] ³±czno-przemienny[211] z[65] jedno¶ci±. 
1811 906~Gleichgewicht B.~Elementy algebry abstrakcyjnej~PZWS~1966~185~{brak}
1812 Idea³y[142] te[242] nazywamy niew³a¶ciwymi, ka¿dy[241] idea³[141] ró¿ny[241] od[62] powy¿szych[222] nazywamy w³a¶ciwym[251]. Podpier¶cieñ[111] liczb parzystych[222] jest idea³em (oczywi¶cie dwustronnym[251]) w[66] pier¶cieniu liczb ca³kowitych[222]. W[+] ogóle ka¿dy[211] pier¶cieñ[111] wielokrotno¶ci[122] ca³kowitych[222] danej[221] liczby[121] ca³kowitej[221] jest idea³em w[66] pier¶cieniu liczb ca³kowitych[222]. Rozpatrzmy pier¶cieñ[141] [~] wszystkich[222] funkcji[122] ci±g³ych[222], zadanych[222] w[66] przedziale [~] i przyjmuj±cych[222] warto¶ci[142] rzeczywiste[242], ze[65] zwyk³ymi dzia³aniami dodawania[121] i mno¿enia[121]. 
1813 907~£uczyñski M.,Opia³ Z.~O konstrukcjach trójk±tów~PZWS~1964~20~{brak}
1814 Tê stosunkowo ma³±[241] ró¿norodno¶æ[141] mo¿liwych[222] przypadków potêguje jeszcze i to[41], ¿e otrzymane[212] dla[62] poszczególnych[222] zadañ konstrukcyjnych[222] uk³ady[112] równañ interesuj± nas[44] tylko pod[65] jednym[251] bardzo specjalnym[251] i jednakowym[251] dla[62] wszystkich[222] zadañ wzglêdem[151]: czy mo¿na znale¼æ rozwi±zanie[141] tych[222] uk³adów dokonuj±c na[66] wspó³czynnikach równañ pewnej[221] ilo¶ci[121] dzia³añ wymiernych[222], to[41] jest dodawañ, odejmowañ, mno¿eñ i dzieleñ, oraz wyci±gaj±c pierwiastki[142] kwadratowe[242]? 
1815 908~£uczyñski M.,Opia³ Z.~O konstrukcjach trójk±tów~PZWS~1964~54~{brak}
1816 Jedno[211] z[62] nich[42], mianowicie równanie[111] [~] jest stopnia drugiego[221], a drugie[211]  odpowiednie z[62] równañ [~]  jest równaniem liniowym[251]. Konstrukcja jest zatem wykonalna. Równie¿ nastêpuj±ca konstrukcja bêdzie wykonalna. Zbudowaæ trójk±t[141], maj±c dany[241] promieñ[141] ko³a[121] opisanego[221], bok[141] oraz dowoln±[241] wysoko¶æ[141]. Ze[62] wzorów [~] i [~] otrzymujemy zwi±zek[141]: [&] 
1817 909~£uczyñski M.,Opia³ Z.~O konstrukcjach trójk±tów~PZWS~1964~67~{brak}
1818 Dlatego te¿  inaczej ni¿[9] przy[66] rozpatrywaniu[161] zadañ bez[62] dwusiecznych[122] gdzie ciekawsze[211] by³o znalezienie[111] konstrukcji[122] niewykonalnych[222] za[65] pomoc± tylko cyrkla i linijki[121]  przy[66] rozpatrywaniu[161] zadañ z[65] dwusiecznymi[152] interesowaæ[51] nas[44] bêd±[56] przede[+] wszystkim konstrukcje[112] wykonalne[212] i postaramy[501] siê znale¼æ wszystkie[242] takie[242] zadania[142] konstrukcyjne[242]. 
1819 910~Kofler E.~Wstêp do teorii gier~PZWS~1963~28~{brak}
1820 Chc±c wyliczyæ prawdopodobieñstwo[141] wyci±gniêcia[121] z[62] urny[121] dwa[34] razy[142] po[66] kolei[161] bia³ej[221] kuli[121], nale¿y zauwa¿yæ, ¿e spo¶ród[62] [~] mo¿liwych[222] jednakowo prawdopodobnych[222] i wzajemnie wykluczaj±cych[+] siê[222] zdarzeñ  dwadzie¶cia[31] sprzyja zdarzeniu[131] i tym[251] samym[45] jego[42] prawdopodobieñstwo[111] wynosi [#] 
1821 911~Kofler E.~Wstêp do teorii gier~PZWS~1963~32~{brak}
1822 Je¶li posiada ona punkt[141] siod³owy[241], to rozwi±zanie[111] gry[121] nie przedstawia ¿adnych[222] trudno¶ci[122]  strategie[112] odpowiadaj±ce[212] punktowi siod³owemu s± w³a¶nie optymalnymi strategiami. Przyjmijmy jednak, ¿e rozwa¿ana gra[111] nie posiada punktu siod³owego[221]. Wtedy, jak[9] siê okazuje[501] (dowód[141] pomijamy) musi zaj¶æ[5] jeden[211] z[62] dwóch[32] przypadków: albo jest prawdziwy[211] uk³ad[111] nierówno¶ci[122] pierwszy[211] albo uk³ad[111] nierówno¶ci[122] drugi[211] [&] 
1823 912~Kofler E.~Wstêp do teorii gier~PZWS~1963~75~{brak}
1824 Na[66] podstawie[161] za³o¿enia[121], najwiêkszym[251] elementem pierwszej[221] kolumny[121] jest [~] drugiej[221] kolumny[121] [~], a trzeciej[221] [~] spo¶ród[62] elementów [~] najmniejszym[251] z[62] nich[42] jest  zgodnie z[65] za³o¿eniem  element[111] [~]. Tak wiêc górna warto¶æ[111] gry[121] macierzowej[221] zerowej[221] [~] równa[501] siê [~]. Z[62] tego[42] wynika, ¿e optymaln±[251] decyzj± [~] brygady w[66] pierwszym[261] posuniêciu[161] jest [#] 
1825 913~Kofler E.~Wstêp do teorii gier~PZWS~1963~88~{brak}
1826 Bierzemy teraz pod[64] uwagê liczbê wszystkich[222] kombinacji[122] wszelkich[222] mo¿liwych[222] posuniêæ partnera[121] pierwszego[221] w[66] pierwszym[261] posuniêciu[161]  z[65] wszystkimi mo¿liwymi posuniêciami partnera[121] drugiego[221] w[66] drugim[261] posuniêciu[161] z[65] wszystkimi posuniêciami pierwszego[221] w[66] trzecim[261] posuniêciu[161] i tak dalej. Liczba ta pokrywa[501] siê w³a¶nie z[65] liczb± wszystkich[222] mo¿liwych[222] partii[122] szachowych[222]. 
1827 914~Kofler E.~Wstêp do teorii gier~PZWS~1963~130~{brak}
1828 A teraz rozpatrzmy analogiczn±[241] sytuacjê z[65] t±[251] tylko ró¿nic±, ¿e kszta³t[111] ogrodu jest inny[211]. Optymalnym[251] wyborem dla[62] psa[121] wydaje[501] siê tu znowu punkt[111] [~] le¿±cy[211] w[66] ¶rodku[161] odcinka [~]. Punkt[111] ten[211] gwarantuje mu odleg³o¶æ[141] najwy¿ej [~], podczas[+] gdy ka¿dy[211] inny[211] punkt[111] nara¿a go[44] na[64] wiêksz±[241] odleg³o¶æ[141], [&] 
1829 915~Kofler E.~Wstêp do teorii gier~PZWS~1963~172~{brak}
1830 Innymi s³owy, w[66] pewnym[261] sensie uwa¿ali¶my naturê za[64] "istotê" tak z³o¶liw±[241], ¿e jedynym[251] jej[42] d±¿eniem jest maksymalne[211] zmniejszenie[111] zysków partnera[121] pierwszego[221]. Dlatego te¿, rozwi±zuj±c tego[221] rodzaju[121] gry[142], potraktowali¶my je[44] jako[64] gry[142] zerowe[242]. Ten[211] niejako pesymistyczny[211] punkt[111] widzenia[121] w[66] grach przeciw[63] naturze[131] nie jest bynajmniej jednym[251] jedynym[251] mo¿liwym[251] podej¶ciem do[62] takich[222] gier. 
1831 916~Kofler E.~Wstêp do teorii gier~PZWS~1963~177~{brak}
1832 W[66] modelach probabilistycznych[262] przynajmniej jeden[211] z[62] wystêpuj±cych[222] parametrów jest zmienn±[151] losow±[251] o[66] znanym[261] rozk³adzie[161] prawdopodobieñstw. Gdy przynajmniej jeden[211] z[62] nieznanych[222] parametrów albo nie jest zmienn±[151] losow±[251] albo te¿ jest zmienn±[151] losow±[251], lecz o[66] nieznanym[261] nam rozk³adzie[161]  mówimy o[66] modelu[161] statystycznym[261]. 
1833 917~Le¶niak J.~O funkcjach jednej zmiennej~PZWS~1963~12~{brak}
1834 Liczbê nazywamy ¶rodkiem przedzia³ów, liczbê nazywamy d³ugo¶ci± przedzia³ów. Symbol[111] oznacza zbiór[141] wszystkich[222] liczb rzeczywistych[222] spe³niaj±cych[222] nierówno¶æ[141]. Analogicznie okre¶lamy znaczenie[141] symboli[122]. O[66] liczbie[161] nale¿±cej[261] do[62] przedzia³u liczbowego[221] mówimy czasem[8], ¿e jest punktem tego[221] przedzia³u. 
1835 918~Le¶niak J.~O funkcjach jednej zmiennej~PZWS~1963~46~{brak}
1836 Poszczególnym[232] typom bêdziemy[56] nadawali[52] odpowiednie[242] nazwy[142]. Ka¿d±[241] w³asno¶æ[141] charakteryzuj±c±[241] dany[241] typ[141] funkcji[121] zinterpretujemy na[66] wykresach funkcyjnych[262]. Obserwacja wykresu funkcji[121] w[66] przedziale znajduj±cego[+] siê[221] na[66] rysunku[161] dziewiêtnastym[261] podsuwa nam my¶l[141], ¿e funkcja ta posiada w³asno¶æ[141] nastêpuj±c±[241]: gdy warto¶æ[111] zmiennej[121] niezale¿nej[221] wzrasta od[62] do[62], wtedy rosn± równie¿ warto¶ci[112] funkcji[121]. Funkcje[112] posiadaj±ce[212] tê w³asno¶æ[141] nazywamy funkcjami rosn±cymi. 
1837 919~Le¶niak J.~O funkcjach jednej zmiennej~PZWS~1963~80~{brak}
1838 Liczbê nazywamy punktem skupienia[121] zbioru liczb je¿eli w[66] danym[261] przedziale otwartym[261] o[66] koñcach gdzie znajduje[501] siê choæ jedna[211] liczba zbioru, ró¿na od[62] liczby[121]. Liczba mo¿e[5] do[62] zbioru nale¿eæ lub nie nale¿eæ. Niech zbiór[111] sk³ada[551] siê z[62] liczb, które[212] s± wyrazami ci±gu[121]. 
1839 920~Le¶niak J.~O funkcjach jednej zmiennej~PZWS~1963~101~{brak}
1840 Celem[62] unikniêcia[121] nieporozumieñ wprowadza siê[41] termin[141] "ogólny[211] wielomian[111] stopnia pierwszego[221] zmiennej[121] [~]" dla[62] zbioru wszystkich[222] funkcji[122] okre¶lonych[222] wzorem [~], a elementy[142] tego[42] zbioru nazywamy wielomianami stopnia pierwszego[221]. Podobn±[241] terminologiê prowadzamy dla[62] wielomianów stopnia n-tego[221]. Podana powy¿ej definicja ogólnego[221] wielomianu stopnia pierwszego[221] wzglêdnie n-tego[221] nie czyni w[66] pe³ni[161] zado¶æ wymaganiom logiki[121] matematycznej[221]. 
1841 921~Le¶niak J.~O funkcjach jednej zmiennej~PZWS~1963~157~{brak}
1842 Dwie[31] liczby[112] "ma³o" ró¿ni±[501] siê od[62] siebie[42], to[41] znaczy, ¿e ich[42] ró¿nica jest liczb± "ma³o" ró¿n±[251] od[62] zera[121]. Dla[62] wyra¿enia[121] odleg³o¶ci[121] gwiazd milion[111] kilometrów jest liczb± ma³±[151], natomiast dla[62] lotnika[121], który[211] ma przelecieæ milion[141] kilometrów, liczba milion jest liczb± du¿±[251]. 
1843 922~Le¶niak J.~O funkcjach jednej zmiennej~PZWS~1963~169~{brak}
1844 Zatem nasza funkcja [~] w[66] przedziale [~] jest rosn±ca. Podobnie rozumuj±c otrzymujemy, ¿e funkcja [~] jest w[66] przedziale lewostronnie domkniêtym funkcj± malej±c±. Wykres[111] funkcji[121] [~] podsuwa nam dalej my¶l[141], ¿e funkcja ta posiada warto¶æ[141] najwiêksz±[241] równ±[241] liczbie[131] dwa. 
1845 923~Wachu³ka A., Danni J.~Tysi±c lat polskiej my¶li matematycznej~PZWS~1963~40~{brak}
1846 Marcin[/] Król[/] nie wprowadza te¿ dla[62] nich[42] swojej[221] piêknej[221] symboliki[121], lecz operuje nimi w[66] formie[161] powszechnie przyjêtej[261]. Zapis[111] u³amków sze¶ædziesi±tkowych[222] by³ podobny[211] do[62] dzisiejszego[221] zapisu liczb dziesiêtnych[222], ale zamiast przecinka[121] czy kropki[121] dziesiêtnej[221] zawiera³ nad[65] poszczególnymi cyframi liczby[142] rzymskie[242] okre¶laj±ce[242] rz±d[141]. 
1847 924~Wachu³ka A., Danni J.~Tysi±c lat polskiej my¶li matematycznej~PZWS~1963~61~{brak}
1848 Zauwa¿yæ nale¿y, ¿e s³owo[111] "milion[111]" wystêpuje tu po[64] raz[141] pierwszy[241] w[66] naszej[261] literaturze[161]. Z[62] krótkiego[221] przegl±du ksi±¿ki[121] K³osa[/][121] nietrudno domy¶liæ[501] siê, dla[62] czyjego[221] u¿ytku[121] by³a[57] ona pisana i kto z[62] niej[42] korzysta³. O[66] tym[46], ¿e ksi±¿ka tego[221] typu by³a[5] nader po¿yteczna i potrzebna, ¶wiadczy wydanie[111] w[66] tysi±c piêæset piêædziesi±tym[261] roku[161]. 
1849 925~Wachu³ka A., Danni J.~Tysi±c lat polskiej my¶li matematycznej~PZWS~1963~95~{brak}
1850 Arytmetykê tê przypisuje bibliograf[111] jezuicki[211] [~] Brown[/] Krygierowi[/][131] i s³usznie zreszt±, gdy¿ by³ on wówczas jedynym[251] wyk³adowc± matematyki[121] w[66] Akademii[161], a równocze¶nie jedynym[251] najbardziej zainteresowanym[251] w[66] opanowaniu[161] wyk³adanej[221] wiedzy[121] przez[64] uczniów[142]. Arytmetyka ta ujêta w[66] sze¶ciu[36] rozdzia³ach obejmuje ca³y[241] szereg[141] zagadnieñ podporz±dkowanych[222] g³ównemu celowi, a mianowicie "aby[9] przynios³y jak[+] najwiêkszy[241] po¿ytek[141]". 
1851 926~Wachu³ka A., Danni J.~Tysi±c lat polskiej my¶li matematycznej~PZWS~1963~130~{brak}
1852 Podane[212] s±[57] operacje[112] arytmetyczne[212] w[66] zastosowaniu[161] do[62] zagadnieñ praktycznych[222] oraz geometryczne[212] zagadnienia[112] miarowe[212], przy[66] czym[43] autor przytacza dane[142] o[66] jednostkach miar wówczas u¿ywanych[222]. W[66] zastosowaniach geometrycznych[262] posuwa[501] siê Zajerski[/] a¿ do[62] rozwa¿añ trygonometrycznych[22], przy[66] czym[46] wyprowadza ju¿ pojêcie[141] sinus rectus, sinus[+] versusu[+] jeden, sinus[+] totus (promieñ[111]), sinus[+] complementi cosinus, tanges i secans. 
1853 927~Wachu³ka A., Danni J.~Tysi±c lat polskiej my¶li matematycznej~PZWS~1963~150~{brak}
1854 Jêzyk[111] polski[211], w[66] którym[261]  jak[9] widzieli¶my  uczono matematyki[121] w[66] szko³ach pijarskich[262], Korpusie Kadetów[122], po[66] powstaniu[161] Komisji[121] Edukacji[121] Narodowej[221] we[66] wszystkich[262] szko³ach, zdobywa³ sobie[43] z[+] wolna, ale konsekwentnie miejsce[141] i w[66] wyk³adach uniwersyteckich[262]. Szczególnie daje[501] siê to[41] zaobserwowaæ w[66] wysi³kach reformatorskich[262] Ko³³±taja[/][121], zw³aszcza w[66] zdecydowanych[262] i ¶mia³ych[262] wyst±pieniach jego[42] przyjaciela[121] i wspó³pracownika[121] Jana[/][121] ¦niadeckiego[/][121], któremu po¶wiêcimy nastêpny[241] rozdzia³[141]. 
1855 928~Wachu³ka A., Danni J.~Tysi±c lat polskiej my¶li matematycznej~PZWS~1963~184~{brak}
1856 Za³o¿ony[211] na[66] szcz±tkach ufundowanej[221] przez[64] króla[141] Jana[/][141] Kazimierza[/][141] w[66] roku[161] tysi±c sze¶æset sze¶ædziesi±tym[261] pierwszym[261] Akademii[121] jezuickiej[221] we[66] Lwowie[/], uniwersytet[111] austriacki[211] z[65] niemieckim[251] jêzykiem wyk³adowym[251] i niemieckimi profesorami przechodzi³ ró¿ne[242] koleje[142] a¿ do[62] czasu, gdy w[66] roku[161] tysi±c osiemset piêædziesi±tym[261] dziewi±tym[261] pod[65] wp³ywem wypadków politycznych[222] wytworzy³a[501] siê taka sytuacja, ¿e rz±d[111] sk³onny[211] by³ pój¶æ[5] na[64] pewne[242] ustêpstwa[142] w[66] stosunku[161] do[62] krajów zabranych[222]. 
1857 929~Wachu³ka A., Danni J.~Tysi±c lat polskiej my¶li matematycznej~PZWS~1963~218~{brak}
1858 W[66] trzeciej[261] ["]Nocie[161]["] przy[66] problemie kwadratury[121] ko³a[121] podaje, ¿e Lambert[/] pierwszy[211] dowiód³ w[66] tysi±c siedemset sze¶ædziesi±tym[261] pierwszym[261] roku[161], ¿e [~] jest liczb± niewspó³miern±[251] (niewymiern±[251]), a Legendre[/] z[62] kolei[121] dowiód³, ¿e [~] jest te¿ licz± niewspó³miern±[251]. W[66] ["]Nocie["][161] czwartej[261] o[66] równo¶ci[161] wielo¶cianów wypuk³ych[222] powo³uje[501] siê autor na[64] "naszego[241] uczonego[241] rodaka[141] Józefa[/][141] Czecha[/][141]". 
1859 930~Wachu³ka A., Danni J.~Tysi±c lat polskiej my¶li matematycznej~PZWS~1963~239~{brak}
1860 Utracili¶my piêædziesiêciu[34] spo¶ród[62] czynnych[222] przed[65] wojn± matematyków[122] b±d¼[9] w[66] czasie dzia³añ wojennych[222], b±d¼[9] zmar³ych[222] wskutek[62] trudnych[222] warunków okupacyjnych[222] ¿ycia[121], b±d¼[9] te¿ zamordowanych[222] okrutnie lub zmar³ych[222] z[62] powodu chorób, wyniesionych[222] z[62] hitlerowskich[222] ka¼ni[122]. Odeszli[5] w[66] czasie wojny[121] zas³u¿eni starsi matematycy: Dickstein[/], Hoborski[/], Przeborski[/], a w[66] pó¼niejszych[262] latach  ¯orawski[/], £ukasiewicz[/] i Zarankiewicz[/]. 
1861 931~Moszner Z.~O teorii relacji~PZWS~1967~19~{brak}
1862 Niemniej[9] mo¿na i w[66] logice[161] trójwarto¶ciowej[261] za[65] pomoc± umowy[121] analogicznej[221] do[62] poprzedniej[221] wprowadziæ funktor[141] zdaniotwórczy[241] [~] i pojêcie[141] tautologii[121]. Nie wszystkie[212] jednak wyra¿enia[112], bêd±ce[212] tautologiami w[66] logice[161] dwuwarto¶ciowej[261] wprowadzonej[261] poprzednio s± tautologiami w[66] powy¿ej okre¶lonej[261] logice[161] trójwarto¶ciowej[261]. Na[64] przyk³ad[141] tautologi± nie jest wyra¿enie[111] [#] 
1863 932~Moszner Z.~O teorii relacji~PZWS~1967~75~{brak}
1864 St±d wiêc do[62] dziedziny[121] relacji[121] [~] nale¿± te[212] i tylko te[212] elementy[112] dziedziny[121] relacji[121] [~] dla[62] których[222] w[66] dziedzinie[161] relacji[121] [~] istniej± takie[212] elementy[112], które[212] z[65] nimi pozostaj± w[66] relacji[161] [~]. Na[66] przyjêtych[262] przez[64] nas[44] schematycznych[262] przedstawieniach relacji[122] [~] i bêd± to[41] te[212] kropki[112], [&] 
1865 933~Moszner Z.~O teorii relacji~PZWS~1967~108~{brak}
1866 Rozwa¿my jeszcze raz[8] przyk³ad[141] drugi[241] z[62] poprzedniego[221] paragrafu. Do[62] jednego[221] abstraktu nale¿a³y wszystkie[212] te[212] przedmioty[112], które[212] mia³y[5] pewn±[241] cechê wspóln±[241]  by³y[5] jednakowego[221] koloru. Od[62] wszelkich[222] innych[222] cech[122] tych[222] przedmiotów abstrahowali¶my (st±d nazwa abstrakt), interesowa³a nas[44] tylko ta, która decydowa³a o[66] przynale¿no¶ci[161] przedmiotu do[62] danego[221] abstraktu. 
1867 934~Moszner Z.~O teorii relacji~PZWS~1967~129~{brak}
1868 Relacjê [~] antysymetryczn±[241], przechodni±[241] i spójn±[241] w[66] zbiorze [~], który[211] stanowi[5] jej[42] pole[141], nazywamy relacj± porz±dkuj±c±[251] lub krótko porz±dkiem w[66] zbiorze [~]. W[66] przypadku[161] gdy relacja [~] porz±dkuje zbiór[141] [~] i [~] pozostaje w[66] relacji[161] do[62] [~] dla[62] [~] i [~] z[62] tego[221] zbioru, mówimy, ¿e [~] poprzedza [~] wed³ug[62] relacji[121] [~] a [~] nastêpuje po[66][~]. 
1869 935~Moszner Z.~O teorii relacji~PZWS~1967~176~{brak}
1870 Niech obecnie zbiorem [~] bêdzie[5] rodzina wszystkich[222] podzbiorów pewnej[221] przestrzeni[121] [~]. Jak[9] wiemy jedynym[251] modu³em dla[62] dodawania[121] jest zbiór[111] pusty[211]. Wynika st±d, ¿e jedynym[251] zbiorem, dla[62] którego[221] istnieje element[111] odwrotny[211] prawostronny[211] lub lewostronny[211] wzglêdem[62] dodawania[121], jest tylko zbiór[111] pusty[211], [&] 
1871 936~Gru¿ewski A.~O prawdopodobieñstwie i statystyce~PZWS~1966~11~{brak}
1872 A wiêc z[62] za³o¿enia[121], ¿e [~] jest prawdziwe[211], wynika [~] dla[62] ka¿dego[221] naturalnego[221] [~]. W[64] ten[241] sposób[141] udowodniona zosta³a[57] druga przes³anka indukcji[121], co[41] wraz z[65] pierwsz±[251], która g³osi, ¿e [~] jest prawdziwe[211] dla[62] [~], wykazuje prawdziwo¶æ[141] [~] dla[62] ka¿dego[221] naturalnego[221] [~]. Wzór[111] nazywa[501] siê dwumianem Newtona[/][121]. 
1873 937~Gru¿ewski A.~O prawdopodobieñstwie i statystyce~PZWS~1966~33~{brak}
1874 Realizacje[112] te[212] wykluczaj±[501] siê nawzajem i s± jednakowo mo¿liwe[212]. Zdarzeniu[131] [~] sprzyja tylko jedna realizacja: pierwsza. Zdarzeniu[131] [~]  trzy[31] realizacje[112]: druga, trzecia, czwarta, zdarzeniu[131] [~]  trzy[31] realizacje[112] pi±ta, szósta i siódma, zdarzeniu[131] [~]  cztery[31] pierwsza, druga, trzecia, i czwarta, zdarzeniu[131] za¶ [~] sprzyja ich[42] siedem[31]: pierwsza druga, trzecia, czwarta, pi±ta, szósta i siódma. 
1875 938~Gru¿ewski A.~O prawdopodobieñstwie i statystyce~PZWS~1966~53~{brak}
1876 Na[66] podstawie[161] badañ nad[65] bardzo liczn±[251] populacj± ustalono, ¿e czêsto¶æ[111] w[66] niej[46] grupy[121] [~] wynosi trzydzie¶ci[34] osiem[34] procent[122], czêsto¶æ[111] jednoczesna [~] i [~] osiem[34] procent[122], czêsto¶æ[111] za¶ [~] lub [~] siedemdziesi±t[34] sze¶æ[34] procent[122]. Obliczyæ na[66] podstawie[161] tych[222] danych[122] czêsto¶æ[141] wystêpowania[121] grupy[121] [~] w[66] tej[261] populacji[161]. 
1877 939~Gru¿ewski A.~O prawdopodobieñstwie i statystyce~PZWS~1966~66~{brak}
1878 Je¶li poprowadzimy przez[64] punkt[141] [~] styczn±[141] [~] do[62] tego[221] okrêgu[121], to[9] dwa[31] boki[112] trójk±ta foremnego[221] wpisanego[221] w[64] ten[241] okr±g[141] wychodz±ce[212] z[62] punktu [~] podziel± k±t[141] pó³pe³ny[241] na[64] trzy[34] równe[242] czê¶ci[142] po[64] sze¶ædziesi±t[34] stopni. Niech [~] i [~] bêd±[55] dwoma pozosta³ymi wierzcho³kami tego[221] trójk±ta. Ka¿da ciêciwa poprowadzona z[62] [~] do[62] dowolnego[221] punktu na[66] ³uku[161] [~] bêdzie wiêksza od[62] boku[121] trójk±ta wpisanego[221]. 
1879 940~Gru¿ewski A.~O prawdopodobieñstwie i statystyce~PZWS~1966~121~{brak}
1880 W[64] podobny[241] sposób[141] bêdziemy[56] postêpowali[52] dla[62] zmiennych[122] ci±g³ych[222]. Sumowaæ prawdopodobieñstw w[66] tym[261] przypadku[161] jednak nie mo¿na wobec[62] nieprzeliczalnej[221] mnogo¶ci[121] [~]. Aby[9] unikn±æ rachunku[121] ca³kowego[121] uciekniemy[501] siê do[62] opisu opartego[221] na[66] interpretacji[161] geometrycznej[261] rozk³adu zmiennej[121] ci±g³ej[221], a mianowicie: ka¿dej[231] liczbie[131] rzeczywistej[231] [~], jako[64] warto¶æ[141] dystrybuanty[121] zmiennej[121] ci±g³ej[221] w[66] tym[261] punkcie, przypisujemy liczbê, która jest polem figury[121]. 
1881 941~Gru¿ewski A.~O prawdopodobieñstwie i statystyce~PZWS~1966~142~{brak}
1882 Przedostatnia kolumna tej[221] tablicy[121] zawiera teoretyczne[242] liczebno¶ci[142] obliczone[242] przy[66] za³o¿eniu[161], ¿e rozk³ad[111] wzrostu jest normalny[211], ostatnia za¶ kolumna  empiryczna, a wiêc wyniki[112] obserwacji[122]. Do¶æ du¿a zgodno¶æ[111] liczb obu[32] kolumn potwierdza wyra¿on±[241] ju¿ tezê, ¿e rozk³ad[111] wzrostu jednorodnej[221] grupy[121] ludno¶ci[121] jest normalny[221]. Wy¿ej podane[242] czynno¶ci[142], które[212] doprowadzaj± do[62] kolumny[121] warto¶ci[122] [~], nazywamy wyrównaniem szeregu[121] empirycznego[221] wed³ug[62] prawa[121] normalnego[221]. 
1883 942~Gru¿ewski A.~O prawdopodobieñstwie i statystyce~PZWS~1966~155~{brak}
1884 Wariancja sumy[121] dowolnej[221] ilo¶ci[121] wzajemnie niezale¿nych[222] zmiennych[122] losowych[222] równa[211] jest sumie[131] wariancji[122] tych[222] zmiennych[122]. Twierdzenie[111] to[211] zosta³o[57] udowodnione[211] zarówno dla[62] zmiennych[122] dyskretnych[222], jak[9] i ci±g³ych[222]. Niech [~] oznacza[55] sumê oczek jakie[212] uka¿±[501] siê w[66] jednym[261] rzucie trzema kostkami sze¶ciennymi. Obliczyæ [#] 
1885 943~Gru¿ewski A.~O prawdopodobieñstwie i statystyce~PZWS~1966~210~{brak}
1886 Dziel±c obie[34] strony[142] powy¿szej[221] równo¶ci[121] przez[64] [~] i bior±c pod[64] wagê wzór[141] otrzymujemy przybli¿on±[241] warto¶æ[141] [~] któr±[241] oznaczamy [~] przez[64] w[66] paragrafie szóstym[261] i czwartym[261] podane[211] zosta³o[57] (bez[62] dowodu) tak zwane[211] lokalne[211] twierdzenie[111] de[+] Moivra-Laplacea[/][121] graniczne[211] w[66] nastêpuj±cej[261] postaci[161]: [&] 
1887 944~Gru¿ewski A.~O prawdopodobieñstwie i statystyce~PZWS~1966~231~{brak}
1888 Skoro jednak zdarzenie[111] to[211] zasz³o, to[9] musia³o ono zaj¶æ[5] tylko z[62] przyczyn istotnych[222], a wiêc ¶rednie[112] arytmetyczne [~] ró¿ni±[501] siê istotnie, to[41] znaczy ich[42] ró¿nicy[121] nie mo¿na wyt³umaczyæ wahaniami przypadkowymi, w[66] granicach w[66] których[262] mieszcz±[501] siê ró¿nice[112] ¶rednich[122] prób wylosowanych[222] z[62] tej[221] samej[221] populacji[121] generalnej[221]. 
1889 945~Mostowski A.W.~Rozwi±zywanie równañ algebraicznych~PZWS~1964~34~{brak}
1890 Widaæ st±d, ¿e iloczyn[111] znaków [~] oraz [~] musi byæ taki[211] jak[9] znak[111] [~]. Je¿eli [~] jest nieujemne[211], to[9] pierwsza i czwarta para[111] warto¶ci[122] [~] oraz [~] spe³nia równanie[141] [~]. Je¿eli [~] jest ujemne[211], to druga i trzecia para spe³nia to[241] równanie[141]. 
1891 946~Mostowski A.W.~Rozwi±zywanie równañ algebraicznych~PZWS~1964~81~{brak}
1892 Wzór[111] ma szczególnie prost±[241] postaæ[141], gdy zastosujemy go[44] do[62] obliczania[121] pierwiastków z[62] jedno¶ci[121]. Liczba jeden[31] ma niezwyk³±[241] prost±[241] postaæ[141] trygonometryczn±[241]: [~]. Mo¿emy pomin±æ. Pierwiastki[112] stopnia [~] bêd±: [&] 
1893 947~Mostowski A.W.~Rozwi±zywanie równañ algebraicznych~PZWS~1964~89~{brak}
1894 We¼my dwa[34] ko³a[142]: gdzie promieñ[111] [~] pierwszego[221] z[62] nich[42] jest bardo ma³y[211], promieñ[111] za¶ [~] drugiego[221] z[62] nich[42] jest bardzo du¿y[211]. Gdy promieñ[111] [~] pierwszego[221] ko³a[121] jest ma³y[211], to[9] obraz[111] tego[221] ko³a[121] na[66] p³aszczy¼nie[161] [~] jest[57] po³o¿ony[211] blisko[62] punktu [~] wynika st±d, ¿e krzywa[111] bêd±ca[211] obrazem pierwszego[221] ko³a[121] przez[64] przekszta³cenie[141] nie obiega punktu [~], gdy¿ ten[211] znajduje[501] siê na[+] zewn±trz krzywej[121]. 
1895 948~Mostowski A.W.~Rozwi±zywanie równañ algebraicznych~PZWS~1964~136~{brak}
1896 Metodê tê poka¿emy na[66] przyk³adzie równania[121]. Zauwa¿my najpierw, ¿e równanie[111] to[211] posiada pierwiastek[141] zawarty[241] w[66] przedziale drugim[261] mniejszy[241] od[62] [~]. Rzeczywi¶cie oznaczaj±c przez[64] lew±[241] stronê równania[121] [~] mamy[5] [~]. Obliczamy, ¿e wiêc na[+] pewno miêdzy[65] warto¶ci± [~] le¿y taki[211] punkt[111] [~], dla[62] którego[221] [~]. Przedstawiamy szukany[241] pierwiastek[141] w[66] postaci[161] [~] gdzie [~], poniewa¿ [~]. Wiêc stosuj±c opisane[241] przedstawienie[141] mamy[5] [~], czyli [~]. 
1897 949~Janowski W.~Przekszta³cenia izometryczne na p³aszczy¼nie~PZWS~1964~26~{brak}
1898 Czê¶æ[111] ta wiêc jest figur± wypuk³±[251], podczas[+] gdy druga czê¶æ[111] w³asno¶ci[121] takiej[221] nie posiada. Do³±czaj±c do[62] pierwszej[221] liniê ³aman±[241], otrzymujemy figurê zwan±[241] wielok±tem wypuk³ym[251] lub wielobokiem wypuk³ym[251]. Wielok±tem wypuk³ym[251] nazywamy figurê powsta³±[241] przez[64] do³±czenie[141] ³amanej[121] wypuk³ej[221] do[62] wypuk³ej[121] z[62] czê¶ci[122], a[64] jakie[242] ³amana[111] rozdzieli³a p³aszczyznê. £amana[111] zamkniêta wklês³a[211] wyznacza na[66] p³aszczy¼nie[161] wielok±t[141], który[241] nazywamy wklês³ym[251]. 
1899 950~Janowski W.~Przekszta³cenia izometryczne na p³aszczy¼nie~PZWS~1964~68~{brak}
1900 W[66] przekszta³ceniu[161] tym[261] punkt[111] [~] odwzorowuje[501] siê na[64] punkt[141] [~], a ka¿dy[211] punkt[111] [~] prostej[121] [~] na[64] siebie[44]: [~]. Przekszta³cenie[111] [~] jest wiêc albo symetri± [~] wzglêdem[62] osi[121] [~] albo przekszta³ceniem to¿samo¶ciowym[251] [~], poniewa¿ w[66] tych[262] tylko przekszta³ceniach izometrycznych[262] prosta[111] i jej[42] obraz[111] pokrywaj±[501] siê. 
1901 951~Janowski W.~Przekszta³cenia izometryczne na p³aszczy¼nie~PZWS~1964~115~{brak}
1902 Zatem i odleg³o¶æ[111] od[62] jednej[221] z[62] prostych[122] równoleg³ych[222] do[62] punktu drugiej[221] z[62] nich[42] nie zale¿y ani od[62] wyboru punktu na[66] prostej[161], ani te¿ od[62] wyboru prostej[121] na[66] której[261] wziêto punkt[141]. Przeprowadzone[211] rozumowanie[111] uzasadnia wprowadzenie[141] nastêpuj±cego[221] okre¶lenia[121]: odleg³o¶ci± dwóch[32] prostych[122] równoleg³ych[222] nazywamy odleg³o¶æ[141] dowolnego[221] punktu jednej[221] z[62] tyczh[222] prostych[122] od[62] drugiej[221]. 
1903 952~Janowski W.~Przekszta³cenia izometryczne na p³aszczy¼nie~PZWS~1964~123~{brak}
1904 Ka¿dy[211] k±t[111] przystaj±cy[211] do[62] k±ta [~] nazwiemy równie¿ sum± k±tów [~] i [~]. Suma[111] k±tów [~] i [~] nie zawsze istnieje, poniewa¿ nie zawsze mo¿na zbudowaæ odpowiednie[242] k±ty[142] kolejne[242]. Suma[111] dwóch[32] k±tów wypuk³ych[222] istnieje zawsze a suma[111] dwóch[32] k±tów wklês³ych[222] nie istnieje nigdy. Suma[111] k±ta wypuk³ego[221] [~] i wklês³ego[221] [~] istnieje wtedy tylko, gdy k±t[111] [~] jest mniejszy[211] albo równy[211] k±towi [~]. 
1905 953~Janowski W.~Przekszta³cenia izometryczne na p³aszczy¼nie~PZWS~1964~157~{brak}
1906 Jednak¿e dla[62] ka¿dego[221] wielok±ta [~] o[66] bokach mo¿na wykonaæ nastêpuj±c±[241] konstrukcjê. Obierzmy na[66] p³aszczy¼nie[161] dowoln±[241] pó³prost±[141] [~] i od³ó¿my przy[66] niej[46] od[62] pocz±tku[121] [~] po[66] obranej[261] stronie[161] jeden[241] z[62] k±tów wielok±ta, nastêpnie zbudujmy kolejny[241] k±t[141] przystaj±cy[241] do[62] innego[221] z[62] k±tów wielok±ta [#] 
1907 954~Janowski W.~Przekszta³cenia izometryczne na p³aszczy¼nie~PZWS~1964~170~{brak}
1908 Przez[64] wierzcho³ki[142] [~], i [~] trójk±ta [~] poprowad¼my równoleg³e[142] do[62] przeciwleg³ych[222] boków. Punkty[142] przeciêcia[121] tych[222] prostych[122] oznaczmy odpowiednio przez[64] [~]. Na[66] mocy[161] poprzedniego[221] twierdzenia[121] punkt[111] [~] jest ¶rodkiem odcinka [~] i odcinki[112] [~] i [~] s± równoleg³e[212]. Zatem prosta[111] [~] jest prostopad³a[211] do[62] [~]. 
1909 955~Piegat E.~Wektory i geometria~PZWS~1964~5~{brak}
1910 Zrobimy to[44] w[64] sposób[141] nastêpuj±cy[241]. Na[66] prostej[161] wybieramy dowolny[241] punkt[141], który[241] oznaczamy liczb± [~]. Wybieramy jeszcze na[66] tej[261] osi[161] nad[65] punktem [~] drugi[241] punkt[141], który[241] oznaczymy na[64] przyk³ad[141] liczb± [~]. Punkt[111] [~] bêdzie[56] odpowiada³[52] temperaturze[131] zero stopni Celsjusza[/][121], a punkt[111] [~] temperaturze[131] plus[8] dziesiêæ stopni Celsjusza[/][121]. 
1911 956~Piegat E.~Wektory i geometria~PZWS~1964~13~{brak}
1912 Stanowi± one mianowicie boki[142] równoleg³oboku[121], którego[221] przek±tna[111] przedstawia sumê [~]. Przestawienie[111] sk³adników nie zmienia sumy[121], gdy¿ jest ni±[45] oczywi¶cie w[66] obu[36] przypadkach ta sama przek±tna[111] tego[221] samego[221] równoleg³oboku[121]. Prawo[111] to[211] nosi nazwê[141] prawa[121] przemienno¶ci[121] dodawania[121] wektorów. Poka¿emy, ¿e dodawanie[111] wektorów podlega  podobnie jak[9] dodawanie[111] liczb  prawu ³±czno¶ci[121]. 
1913 957~Piegat E.~Wektory i geometria~PZWS~1964~93~{brak}
1914 Pokazali¶my zatem, ¿e dla[62] dowolnego[221] czworo¶cianu [~] istnieje dok³adnie jeden[211] punkt[111] o[66] tej[261] w³asno¶ci[161], ¿e wektory[112] ³±cz±ce[212] ten[241] punkt[141] z[65] wierzcho³kami czworo¶cianu daj± w[66] sumie[161] wektor[141] zerowy[241]. Dla[62] danego[221] czworo¶cianu punkt[141] ten[241] mo¿na skonstruowaæ geometrycznie w[64] sposób[141] nastêpuj±cy[241]: Niech [~] oznacza[55] dowolny[241] punkt[141]. £±czymy punkt[141] [~] z[65] wierzcho³kami czworo¶cianu i dodajemy  w[64] my¶l[141] prawa[121] równoleg³oboku[121]  wektory[142] o[66] koñcach [#]. 
1915 958~Piegat E.~Wektory i geometria~PZWS~1964~101~{brak}
1916 W[66] czworo¶cianie[161] ortocentrycznym[261] wszystkie[212] wysoko¶ci[112] przechodz± przez[64] jeden[241] punkt[141] [~], zwany[241] ortocentrum[151] czworo¶cianu. Prawdziwe[211] jest równie¿ twierdzenie[111] odwrotne[211] do[62] udowodnionego[221], to[41] znaczy je¶li w[66] czworo¶cianie[161] wszystkie[212] wysoko¶ci[112] przechodz± przez[64] jeden[241] punkt[141], to[9] ka¿de[212] dwie[31] jego[42] krawêdzie[112] przeciwleg³e[212] s± wzajemnie prostopad³e[212]. 
1917 959~Pawlak Z.~Automatyczne dowodzenie twierdzeñ~PZWS~1965~39~{brak}
1918 Widzimy, ¿e sposób[111] pisania[121] tablicy[121], opisuj±cej[221] przebieg[141] procesu, jest dla[62] porz±dku[121] wzd³u¿ny[211] ca³kiem inny[211] ni¿[9] dla[62] porz±dku[121] poprzeczny[211]. W[66] poprzedniej[261] tablicy[161] operacje[112] procesu by³y[57] wykonywane[212] w[66] takim[261] samym[261] porz±dku[161], w[66] jakim[261] by³y[57] wpisywane[212] do[62] tablicy[121]. Dla[62] porz±dku[12] wzd³u¿ny[211] jest odwrotnie: wykonujemy zawsze ostatni±[241] wpisan±[241] do[62] tablicy[121] operacjê. Dla[62] dok³adniejszego[221] zrozumienia[121] ró¿nicy[121] miêdzy[65] oboma porz±dkami proponujemy czytelnikowi wykonanie[141] kilku[32] prostych[222] przyk³adów. 
1919 960~Pawlak Z.~Automatyczne dowodzenie twierdzeñ~PZWS~1965~86~{brak}
1920 Ostatnia instrukcja [~] powoduje przes³anie[141] obliczonej[221] przes³anki[121] z[62] akumulatora pod[64] adres[141] podany[241] pod[65] adresem [~]. W[66] rezultacie obliczona przes³anka znajdzie[501] siê w[66] odpowiednim[261] miejscu[161] bloku[121] roboczego[221]. W[66] bloku[161] [~] odbywa[501] siê obliczenie[111] drugiej[221] przes³anki[121]. Obliczenie[111] to[211] zaczyna[501] siê równie¿ od[62] instrukcji[121] [~], pobieraj±cej[221] badan±[241] hipotezê z[62] bloku[121] roboczego[221] akumulatora. 
1921 961~Pawlak Z.~Automatyczne dowodzenie twierdzeñ~PZWS~1965~128~{brak}
1922 Celem[151] tego[221] programu jest odszukanie[111] g³ównego[221] spójnika dwuargumentowego[221] w[66] formie[161] wchodz±cej[261] w[64] sk³ad[141] sekwentu. Program[141] ten[241] podzielimy równie¿ na[64] trzy[34] bloki[142] [~], których[222] oznaczenie[111] jest podobne[211] do[62] bloków [~] w[66] poprzednim[261] programie. Dlatego od[+] razu przyst±pimy do[62] omówienia[121] kolejnych[222] bloków. 
1923 962~Lelek A.~Zbiory~PZWS~1966~10~{brak}
1924 Wobec[62] ³±czno¶ci[121] dodawania[121] zbiorów mo¿emy nie pisaæ nawiasów przy[66] braniu[161] sumy[121] skoñczonej[221] liczby[121] zbiorów  bez[62] wzglêdu na[64] to[44], w[66] jakiej[261] kolejno¶ci[161] zbiory[112] bêd±[57] sumowane[212], rezultat[111] pozostanie[5] bowiem taki[211] sam[211]. To[211] samo[41] dotyczy mno¿enia[121] zbiorów. Dla[62] dowolnego[221] skoñczonego[221] uk³adu zbiorów [~] mamy[5] wiêc okre¶lon±[241] ich[42] sumê. 
1925 963~Lelek A.~Zbiory~PZWS~1966~31~{brak}
1926 Pary[112] uporz±dkowane[212] i s± sobie[43] równe[212] wtedy i tylko wtedy, gdy [~]. Inn±[241] sytuacjê mamy dla[62] zbiorów dwuelementowych[222] poniewa¿ zawsze. Zbiór[111] z[62] elementów mo¿na[54] by zatem nazywaæ par± nieuporz±dkowan±[251]. Zbiór[111] wszystkich[222] par uporz±dkowanych[222] gdzie przebiega zbiór[111], a przebiega zbiór[111], nazywamy iloczynem kartezjañskim[251] zbiorów i. Iloczyn[11] kartezjañski[211] zbiorów i oznaczamy przez[64]. 
1927 964~Lelek A.~Zbiory~PZWS~1966~65~{brak}
1928 Zawarto¶æ[111] zbioru jest niezmiennikiem topologicznym[251]. Co[41] wiêcej, jest ona niezmiennikiem przekszta³ceñ, ci±g³ych[222], to[41] znaczy obraz[111] zbioru zwartego[221] przez[64] dowolne[241] przekszta³cenie[141] ci±g³e[241], niekoniecznie bêd±ce[241] homomorfizmem, jest zbiorem zwartym[251]. Czytelnik zechce to[44] sprawdziæ, wychodz±c z[62] definicji[122] zbioru zwartego[221] i ci±g³o¶ci[121] przekszta³cenia. Bezpo¶rednio z[62] definicji[121] przestrzeni[122] zwartych[222] wynika tak¿e, i¿ je¶li przestrzeñ[111] metryczna jest zwarta, to[9] ka¿dy[211] jej[42] podzbiór[111] domkniêty[211] te¿ jest zwarty[211]. 
1929 965~Lelek A.~Zbiory~PZWS~1966~73~{brak}
1930 Funkcja [~] bywa[57] nazywana funkcj± schodkow±[251]. Zbiór[111] Cantora[/][121] [~] jest w[66] silnym[261] stopniu niespójny[211]. Je¶li rozpatrywaæ go[44] jako[64] przestrzeñ[141] metryczn±[241], to[9] nie tylko znajdzie[501] siê podzbiór[111] ró¿ny[211] od[62] przestrzeni[121] i niepusty[211] [~], który[211] bêdzie jednocze¶nie otwarty[211] i domkniêty[211] w[66] [~], ale taki[211] podzbiór[111] [~] mo¿e[5] byæ[57] dobrany[211] tak, aby[9] zawiera³ dowolny[211] z[62] góry[121] dany[241] punkt[141]. 
1931 966~Lelek A.~Zbiory~PZWS~1966~120~{brak}
1932 Je¶li do[62] punktu dochodz± w[66] krzywej[161] [~] wiêcej ni¿[9] trzy[31] ³uki[112] na[64] przyk³ad[141] gdy jest on wspólnym[251] koñcem czterech[32] ³uków roz³±cznych[222] poza[65] nim[45] to[9] rz±d[111] rozga³êzienia[121] krzywej[121] [~] w[66] tym[261] punkcie wynosi cztery[34]. Wreszcie punkty[142], których[222] jest najwiêcej, bêd±ce[242] koñcami dok³adnie dwóch[32] ³uków w[66] [~] mo¿na nazwaæ punktami o[66] rzêdzie rozga³êzienia[121] drugiego[221]. 
1933 967~Lelek A.~Zbiory~PZWS~1966~154~{brak}
1934 Badanie[111] cel[122] n-wymiarowych[222], ich[42] brzegów i po³o¿enia[121] w[66] przestrzeniach euklidesowych[262] wchodzi w[64] zakres[141] specjalnego[241] dzia³u topologii[121], zwanego[221] topologi± geometryczn±[251]. Topologia geometryczna szczególnie rozwinê³a[501] siê w[66] ostatnich[262] latach kiedy to[8] zosta³y[57] w[66] niej[46] osi±gniête[212] wa¿ne[212] rezultaty[112], powsta³y[5] nowe[212] zagadnienia[112] i kierunki[112]. 
1935 968~Lelek A.~Zbiory~PZWS~1966~162~{brak}
1936 Ci±g[111] [~] nie mo¿e[5] wiêc byæ nieskoñczony[211], bo wszystkich[222] trójk±tów siatki[121] jest skoñczenie[8] wiele[31]. Koñcowy[211] trójk±t[111] [~] ci±gu[121] musi mieæ bok[141] le¿±cy[241] na[66] brzegu[161] trójk±ta [~] i koñcom tego[221] boku[121] s±[57] przypisane[212] punkty[112] [~] i [~]. W[66] przeciwnym[261] bowiem razie ci±g[111] mogliby¶my przed³u¿yæ o[64] co[+] najmniej jeszcze jeden[241] trójk±t[141]. 
1937 969~Lelek A.~Zbiory~PZWS~1966~196~{brak}
1938 Widzieli¶my poprzednio, ¿e kompleks[111] z³o¿ony[211] ze[62] wszystkich[222] ¶cian w³a¶ciwych[222] sympleksu [~] daje triangulacjê krzywoliniow±[241] sfery[121] [~]. Dla[62] [~] to[41] jest dla[62] triangulacji[121] sfery[121] [~], w[66] kompleksie tym[261] s± cztery[31] sympleksy[112] zero-wymiarowe[212], sze¶æ[31] sympleksów jedno-wymiarowych[222] i cztery[31] sympleksy[112] dwu-wymiarowe[212] [&] 
1939 970~Lelek A.~Zbiory~PZWS~1966~209~{brak}
1940 Taki[211] ³añcuch[111] musia³by byæ n-plus-jednowymiarowy[211], a sympleksy[112] n-plus-jednowymiarowe[212] w[66] naszej[221] triangulacji[121] w[+] ogóle nie wystêpuj±, jako[+] ¿e wymiar[111] [~] rozmaito¶ci[121] [~] wynosi. Przeto cykl[111] [~] nie jest homologiczny[211] zeru[131]. Z[62] tego[221] powodu [~] daje z³o¿ony[211] z[62] jednego[221] cyklu[121] uk³ad[141] homologicznie niezale¿ny[241]. ¯adne[212] dwa[31] ró¿ne[212] cykle[112] nie s± ju¿ homologicznie niezale¿ne[212]. 
1941 971~Lelek A.~Zbiory~PZWS~1966~217~{brak}
1942 Co[41] wiêcej, wieloboki[112] wystêpuj±ce[212] w[66] rozk³adzie bêd±[56] mog³y[52] byæ krzywoliniowe[212], a wiêc bêd± dyskami. Ten[211] odpowiednik[111] triangulacji[121] przy[66] pomocy[161] dysków zamiast[62] trójk±tów bêdzie[57] przez[64] nas[44] okre¶lony[211] do¶æ ogólnie. Zachowa on mimo[64] to[44] niektóre[242] w³asno¶ci[142] triangulacji[121] i bêdzie mo¿na, jak[9] siê oka¿e[501], nadaæ mu intuicyjn±[241] tre¶æ[141] geometryczn±[241]. 
1943 972~Sierpiñski W.~O teorii mnogo¶ci~PZWS~1964~15~{brak}
1944 Gdyby¶my chcieli[54] otrzymaæ ci±g[141] nieskoñczony[241], w[66] którym[261] ka¿da liczba wymierna dodatnia wystêpuje raz[141] i tylko raz[141], wystarczy³oby w[66] naszym[261] ci±gu[161] pozostawiæ tylko te[242] u³amki[142], które[212] s± nieprzywiedlne[212]. Widzimy wiêc, ¿e zbiór[111] wszystkich[222] liczb wymiernych[222] dodatnich[222] jest przeliczalny[211]. Jasne[211] te¿ jest, ¿e zbiór[111] wszystkich[222] liczb wymiernych[222] ujemnych[222] jest przeliczalny[211]. 
1945 973~Sierpiñski W.~O teorii mnogo¶ci~PZWS~1964~28~{brak}
1946 Nie ka¿dy[241] zbiór[141] potrafimy uporz±dkowaæ: nie potrafimy na[64] przyk³ad[141] uporz±dkowaæ zbioru wszystkich[222] zbiorów punktów danej[221] prostej[121]. Zbiór[111] skoñczony[211], z³o¿ony[211] z[62] [~] ró¿nych[222] elementów mo¿e byæ[57] uporz±dkowany[211] na[64] tyle[34] ró¿nych[222] sposobów, ile[31] jest permutacji[122] z[62] [~] elementów, to[41] jest na[64] [~] sposobów. Na[64] przyk³ad[141] zbiór[11], z³o¿ony[211] z[62] dwóch[32] ró¿nych[222] elementów [~] i [~], mo¿emy uporz±dkowaæ na[64] dwa[34] sposoby[142]. 
1947 974~Pawlak Z.~Gramatyka i matematyka~PZWS~1965~31~{brak}
1948 Dla[62] uproszczenia[121] przyjêli¶my tylko trzy[34] zmienne[142] oraz cztery[34] dzia³ania[142]. Oczywi¶cie, liczba zmiennych[122] i symboli operacji[122] mo¿e[5] byæ dowolna. W[66] formu³ach tych[262] wystêpuj± wszystkie[212] nawiasy[112]. Normalnie w[66] zapisie formu³ arytmetycznych[222] nie wszystkie[212] nawiasy[112] s± konieczne[212]. Na[64] przyk³ad[141] zamiast [~] mo¿emy napisaæ [~]. Polecamy czytelnikowi zastanowienie[+] siê[141], jaka powinna byæ gramatyka takiego[221] uproszczonego[221] jêzyka arytmetycznego[221]. 
1949 975~Janowski W.,Wiatrowski P.~Rachunek ró¿niczkowy i ca³kowity~PZWS~1964~28~{brak}
1950 Dobranie[111] do[62] liczby[121] liczby[121] oznacza wiêc, geometrycznie bior±c, dobranie[141] do[62] przedzia³u[121] o[66] koñcach przedzia³u o[66] koñcach takiego[221], by[9] w[66] jego[42] punktach warto¶ci[112] funkcji[121] ró¿ni³y[501] siê od[62] mniej ni¿[9] o[64] czyli by[9] by³a[57] spe³niona nierówno¶æ[111] lub, co[41] na[64] jedno[44] wychodzi, nierówno¶æ[111]. Na[66] rysunku[161] symbole[112] i oznaczaj± punkty[142], w[63] których[262] nierówno¶æ[111] jest[57] spe³niona w[66] ca³ym[261] przedziale. 
1951 976~Janowski W.,Wiatrowski P.~Rachunek ró¿niczkowy i ca³kowity~PZWS~1964~109~{brak}
1952 Twierdzenie[111]. Funkcja [~] o[66] pochodnej[161] stale[8] dodatniej[261] (ujemnej[261]) w[66] przedziale [~] jest rosn±c±[251] (malej±c±[251]) w[66] tym[261] przedziale. Dowód[111]. Zajmijmy[501] siê przypadkiem[151], gdy pochodna[111] jest stale[8] dodatnia w[66] przedziale. Dowód[111] twierdzenia[121] w[66] przypadku[261], gdy pochodna[111] jest stale[8] ujemna, bêdzie analogiczny[211]. Niech [~] bêd±[55] dowolnymi punktami przedzia³u [#] 
1953 977~Janowski W.,Wiatrowski P.~Rachunek ró¿niczkowy i ca³kowity~PZWS~1964~117~{brak}
1954 Pole[111] prostok±ta przy[66] danym[261] obwodzie [~] jest najwiêksze[211], gdy d³ugo¶æ[111] dowolnego[121] boku[121] jest równa[211] jednej[231] czwartej[131] [~], czyli szukanym[251] prostok±tem jest kwadrat[111]. Przyk³ad[111] trzeci[211], przy[66] rzucie uko¶nym[261] punkt[111] materialny[211] zakre¶la tor[141] o[66] równaniu[161] [~]. Znale¼æ maksymalne[241] wzniesienie[141] punktu. 
1955 978~Janowski W.,Wiatrowski P.~Rachunek ró¿niczkowy i ca³kowity~PZWS~1964~164~{brak}
1956 Równanie[111] pierwsze[211] ma z[62] za³o¿enia[121] tylko jeden[211] pierwiastek[111] w[66] przedziale [~] wiêc [~]. Podobnie dowodzi siê[41], ¿e ci±g[111] nieskoñczony[211] [~] jest zbie¿ny[211] do[62] [~]. Ze[62] wzoru (siódmego[221]) wzglêdnie (ósmego[22]) mo¿na obliczaæ dowolne[242] przybli¿enia[142] [~] pierwiastka[121]. Zastêpuj±c pierwiastek[141] pewnym[251] przybli¿eniem [~] pope³nia siê[41] przy[66] tym[46] b³±d[141]. 
1957 979~Janowski W.,Wiatrowski P.~Rachunek ró¿niczkowy i ca³kowity~PZWS~1964~171~{brak}
1958 Analogiczn±[241] nierówno¶æ[141] otrzymujemy dla[62] przybli¿enia[121] [~]. Wzór[111] (dwudziesty[211]) pozwala oszacowaæ b³±d[141] przybli¿enia[121] [~] za[65] pomoc± b³êdu przybli¿enia[121] [~]. B³±d[141] przybli¿enia[121] [~] mo¿na oszacowaæ ze[62] wzoru (jedenastego[221]), wzór[141] ten[241] bowiem, jako[64] ogólnie obwi±zuj±cy[241] stosuje siê[41] tak¿e w[66] rozwa¿anym[261] zagadnieniu[161]. Przyk³ad[111]. Znale¼æ pierwiastek[141] równania[121] [~] w[66] przedziale [~] z[65] dok³adno¶ci± zero ca³ych[122] jedna dziesiêciotysiêczna[111]. 
1959 980~Janowski W.,Wiatrowski P.~Rachunek ró¿niczkowy i ca³kowity~PZWS~1964~208~{brak}
1960 Wprowadzimy teraz pojêcie[141] granicy[121] ci±gu[121]. Granicê ci±gu[121] nieskoñczonego[221] zdefiniujemy analogicznie jak[9] granicê funkcji[121] w[66] nieskoñczono¶ci[161]. Ci±g[111] nieskoñczony[211] [~] ma granicê (albo d±¿y do[62] [~]) je¿eli dla[62] dowolnej[221] liczby[121] [~] istnieje liczba [~] taka, ¿e dla[62] wszystkich[222] wska¼ników [~] zachodzi nierówno¶æ[111] [#] 
1961 981~Janowski W.,Wiatrowski P.~Rachunek ró¿niczkowy i ca³kowity~PZWS~1964~223~{brak}
1962 Dowodzi siê[41] równie¿: [~]. Twierdzenia[121]. Funkcja ograniczona w[66] przedziale, której[221] zbiór[111] punktów nieci±g³o¶ci[121] jest skoñczony[211], jest ca³kowalna. Z[62] wy¿ej przytoczonej[221] definicji[121] wynika, ¿e pojêcie[111] ca³ki[121] oznaczonej[221] pozostaje w[66] ¶cis³ym[261] zwi±zku[161] z[65] polem figury[121] p³askiej[221]. U¿ywaj±c symbolu[121] ca³ki[121] oznaczonej[221] mo¿emy napisaæ omówione[242] w[66] poprzednim[261] punkcie wzory[142] (drugi[241] i trzeci[241]) na[64] pole[141] w[66] nastêpuj±cej[261] postaci[161]. 
1963 982~Janowski W.,Wiatrowski P.~Rachunek ró¿niczkowy i ca³kowity~PZWS~1964~245~{brak}
1964 W[66] rozdziale pi±tym[261], paragrafie pierwszym[261], punkcie drugim[261] wskazali¶my na[64] zwi±zek[141] ca³ki[121] oznaczonej[221] z[65] polem figury[121] ograniczonej[221] ³ukiem dowolnej[221] linii[121] ci±g³ej[221] o[66] równaniu[161] znaczy takiej[221], ¿e funkcja jest ci±g³a, okre¶lonej[221] w[66] przedziale i prostymi[151]. Opieraj±c[501] siê na[66] uzyskanych[262] wynikach wyprowadzimy teraz wzór[141] na[64] pole[141] wycinka ograniczonego[221] ³ukiem dowolnej[221] linii[121] ci±g³ej[221]. 
1965 983~Ehrenfeucht A.~Ciekawy czworo¶cian~PZWS~1966~16~{brak}
1966 Punkt[111] [~] le¿y równie¿ na[66] wysoko¶ciach [~] i [~] trójk±ta [~], zatem [~] jest ortocentrem[151] trójk±ta [~]. Spróbujmy teraz poszukaæ ortocentru[121] w[66] czworo¶cianie[161]. We¼my znowu przypadek[141] szczególny[241], a mianowicie rozpatrywany[241] czêsto w[66] geometrii[161] elementarnej[261] ostros³up[141] trójk±tny[241] prawid³owy[241], czyli czworo¶cian[141], którego[221] jedna ¶ciana na[64] przyk³ad[141] [~], jest trójk±tem równobocznym[251], a trzy[31] pozosta³e[212] trójk±tami równoramiennymi. 
1967 984~Ehrenfeucht A.~Ciekawy czworo¶cian~PZWS~1966~45~{brak}
1968 Wynika st±d, ¿e w[64] ka¿dy[241] czworo¶cian[141] mo¿na wpisaæ kulê[141]. Szukamy z[62] kolei[121] "w[66] koszyczku[161]", którego[221] dnem jest trójk±t[111] [~] punktu [~] równo odleg³ego[221] od[62] p³aszczyzn ¶cian czworo¶cianu [~]. Punkt[111] [~] jest równo odleg³y[211] od[62] p³aszczyzn [~] wtedy i tylko wtedy gdy w[66] czworo¶cianach [~] wysoko¶ci[112] spuszczone[212] z[62] wierzcho³ka [~] s± równe[212] [~]. 
1969 985~Ehrenfeucht A.~Ciekawy czworo¶cian~PZWS~1966~103~{brak}
1970 Dowód[111] twierdzenia[121] Cavalieriego[/][121] w[66] przypadku[161] dwóch[32] czworo¶cianów sprowadza[501] siê do[62] rozwa¿ania[11] tych[222] samych[222] graniastos³upów wewnêtrznych[222] i zewnêtrznych[222], o[66] których[262] by³a[5] mowa przy[66] pierwszej[261] metodzie[161] dowodu. Dwa[31] czworo¶ciany[112] spe³niaj±ce[212] za³o¿enie[141] twierdzenia[121] Cavalieriego[/][121], s± to[41] ostros³upy[112] o[66] równych[262] polach podstaw[122] i równych[262] wysoko¶ciach. Podstawmy je[44] na[66] tej[261] samej[261] p³aszczy¼nie[161] [~] i podzielmy ka¿dy[241] z[62] nich[42] na[64] [~] czê¶ci[142] p³aszczyznami równoleg³ymi do[62] p³aszczyzny[121] [~]. 
1971 986~Wrona W.~Elementy rachunku wektorowego i geometrii analitycznej~PZWS~1964~23~{brak}
1972 Wyznacznik[111] równa[501] siê wiêc sumie[131] iloczynów elementów dowolnego[221] wiersza przez[64] ich[42] dope³nienia[142] algebraiczne[242]. Wyra¿enie[141] ósme[241] nazywamy rozwiniêciem wyznacznika wed³ug[64] elementów [~] tego[221] wiersza. Podobnie mo¿na rozwijaæ wyznacznik[141] wed³ug elementów dowolnej[221] kolumny[121]. Zast±pmy jeszcze po[66] prawej[261] stronie[161] wzoru ósmego[221] pierwsze[242] czynniki[142] przez[64] odpowiednie[242] elementy[142] k-tego[221] wiersza. Otrzymamy w[64] ten[241] sposób[141] rozwiniêcie[141] wyznacznika o[66] dwóch[36] jednakowych[262] wierszach. 
1973 987~Wrona W.~Elementy rachunku wektorowego i geometrii analitycznej~PZWS~1964~47~{brak}
1974 Dla[62] okre¶lenia[121] przemieszczenia[121] punktu ruchomego[221] nie wystarcza na[64] przyk³ad[141] wiedzieæ, ¿e odby³o[501] siê ono wzd³u¿[62] odcinka o[66] koñcach [~] i [~], wa¿na jest tak¿e wiadomo¶æ[111], w[66] jakim[261] kierunku[161] to[211] przemieszczenie[111] jest[57] dokonane[211], to[41] znaczy wiadomo¶æ[111], w[66] którym[261] koñcu odcinka znajdowa³[501] siê punkt[111] ruchomy[211] przed[65] przemieszczeniem i w[66] którym[261] znajduje[501] siê po[66] przemieszczeniu[161]. 
1975 988~Wrona W.~Elementy rachunku wektorowego i geometrii analitycznej~PZWS~1964~88~{brak}
1976 Wzór[141] ten[241] wypowiadamy krótko: rzut[111] sumy[121] wektorów jest równy[211] sumie[131] rzutów tych[222] wektorów. Podobnie z[62] podobieñstwa[121] odpowiednich[222] trójk±tów na[66] rysunku[161] czterdziestym[261] ósmym[261] wynika, ¿e [~]. Wzór[141] ostatni[241] wypowiadamy w[66] postaci[161]: gdy wektor[111] pomno¿ymy przez[64] dowoln±[241] liczbê [~], to[9] jego[42] rzut[111] zostaje[57] pomno¿ony[211] przez[6] tê sam±[241] liczbê [~]. 
1977 989~£uczyñski M.,Opia³ Z.~O konstrukcjach trójk±tów~PZWS~1964~46~{brak}
1978 Wyra¿one[212] twierdzeniami [~] warunki[112] konieczne[212] lub konieczne[212] i dostateczne[212] konstruowalno¶ci[121] pierwiastków równañ algebraicznych[222] o[66] wspó³czynnikach wymiernych[262] niedwuznacznie informuj± nas[44] o[66] tym[46], ¿e dla[62] równañ stopni wy¿szych[222] ni¿[9] drugi[211] mo¿liwo¶æ[111] konstrukcyjnego[221] wyznaczenia[121] ich[42] pierwiastków istnieje tylko w[66] bardzo wyj±tkowych[262] przypadkach, jest wynikiem szczê¶liwego[221] zbiegu[121] okoliczno¶ci[122] jest wyj±tkiem a nie regu³±. 
1979 990~Wrona W.~Elementy rachunku wektorowego i geometrii analitycznej~PZWS~1964~177~{brak}
1980 Punkt[111] [~] porusza[501] siê wiêc po[66] osi[161] [~] w[66] granicach od[62] [~] do[62] [~], a zatem porusza[501] siê po[6] ¶rednicy[161] okrêgu[121] sta³ego[221]. Otrzymujemy zatem nastêpuj±ce[241] twierdzenie[141] Cardana[/][121]. Je¿eli okr±g[111] toczy[501] siê (bez[62] ¶lizgania[121]) po[66] stronie[161] wewnêtrznej[261] okrêgu[121] sta³ego[221] o[66] dwa[34] razy[142] wiêkszym[261] promieniu, to[9] ka¿dy[211] punkt[111] tocz±cego[+] siê[221] okrêgu[121] opisuje ¶rednicê okrêgu[121] sta³ego[221]. 
1981 991~Wrona W.~Elementy rachunku wektorowego i geometrii analitycznej~PZWS~1964~185~{brak}
1982 Gdy [~] to[41] znaczy, gdy prosta[111] jest równoleg³a[211] do[62] osi[121] [~] równanie[111] drugie[211] jest równaniem liniowym[251] i ma dok³adnie jedno[241] rozwi±zanie[141] [~] gdzie [~]. Zatem: ka¿da prosta[111] równoleg³a[211] do[62] osi[121] paraboli[121] przecina parabolê dok³adnie w[66] jednym[261] punkcie 
1983 992~Wrona W.~Elementy rachunku wektorowego i geometrii analitycznej~PZWS~1964~212~{brak}
1984 Hiperbola jest to[41] miejsce[111] geometryczne[211] punktu [~] dla[62] którego[221] warto¶æ[111] bezwzglêdna ró¿nicy[121] odleg³o¶ci[121] od[62] dwóch[32] sta³ych[222] punktów [~], zwanych[222] ogniskami, jest sta³a[211]. Oznaczmy tê sta³± przez[64] [~], odleg³o¶æ[141] ognisk przez[64] [~], a odleg³o¶æ[141] ruchomego[221] punktu hiperboli[121] [~] od[62] ognisk [~] i [~]. 
1985 993~Wrona W.~Elementy rachunku wektorowego i geometrii analitycznej~PZWS~1964~266~{brak}
1986 Warunkiem koniecznym[251] i dostatecznym[251] zerowania[+] siê[121] wektora jest, jak[9] wiadomo, zerowanie[+] siê[111] wszystkich[222] wspó³rzêdnych[122]. Warunek iloczynu [~] przybiera wiêc na[66] podstawie[161] pi±tej[261], przy[66] za³o¿eniu[161] [~], postaæ[141] to[41] znaczy dwa[31] wektory[112] s± równoleg³e[212] wtedy i tylko wtedy, gdy maj± wspó³rzêdne[142] proporcjonalne[242]. 
1987 994~Wrona W.~Elementy rachunku wektorowego i geometrii analitycznej~PZWS~1964~274~{brak}
1988 Wspó³czynniki[112] przy[66] zmiennych[162] [~] w[66] równaniu[161] ogólnym[261] s± wspó³rzêdnymi[152] pewnego[221] wektora niezerowego[221] [~] w[66] prostopad³ego[221] do[62] tej[221] p³aszczyzny[121]. Wyka¿emy, ¿e odwrotnie ka¿de[211] równanie[111] liniowe[211] postaci[121] drugiego[221], gdzie [~] nie s± jednocze¶nie równe[212] zeru, przedstawia p³aszczyznê. Istotnie, niech na[64] przyk³ad[141] [~] nie równa[551] siê zero[111]. 
1989 995~Niemirski H.~W ¶wiecie wyobra¼ni matematycznej~PZWS~1963~89~{brak}
1990 Przed³u¿my wysoko¶æ[141] [~] bry³y[121] do[62]  na[+] razie dowolnego[221]  punktu [~], a nastêpnie poprowad¼my p³aszczyzny[142] przez[64] ten[241] punkt[141] i boki[142] otrzymanego[221] trójk±ta. Powstan± trzy[31] jednakowe[212] romby[112] (jednym[251] z[62] nich[42] jest [~]), odcinaj±ce[212] trzy[34] naro¿a[142] graniastos³upa z[65] wierzcho³kami [~], naro¿a[112] te[212] maj± postaæ[141] ostros³upów trójk±tnych[222]. 
1991 996~Pawlak Z.~Gramatyka i matematyka~PZWS~1965~37~{brak}
1992 Nie mo¿emy natomiast symbolu[121] [~] zast±piæ znakiem [~], otrzymamy bowiem wtedy wyra¿enie[141] [~], które[211] nie jest popraw±[251] formu³± matematyczn±[251]. A wiêc i w[66] przypadku[161] formu³ matematycznych[222] mo¿emy operowaæ pojêciem kategorii[121] syntaktycznej[221]. Oczywi¶cie przy[66] ka¿dym[261] takim[261] podstawieniu[161] zmieniamy sens[141] zdania[121] lub formu³y[121], lecz jak[9] ju¿ to[44] kilkakrotnie podkre¶lali¶my, sensem zdañ chwilowo siê nie interesujemy[501]. Struktura zdania[121] natomiast przy[66] takich[262] podstawieniach pozostaje bez[62] zmiany[121]. 
1993 997~Pawlak Z.~Gramatyka i matematyka~PZWS~1965~74~{brak}
1994 Mo¿na badaæ, jakie[212] regu³y[112] rz±dz± poprawno¶ci± zdañ, to[41] znaczy poprawno¶ci± programów w[66] tym[261] jêzyku, inaczej mówi±c  jak±[241] ten[211] jêzyk[111] posiada gramatykê rozwa¿any[211] jêzyk[111] jest doskona³±[251] ilustracj± faktu, ¿e badanie[111] tylko struktury[121] zdañ jêzyka, jakkolwiek bardzo wa¿ne[211], nie jest wystarczaj±ce[211]. Z[62] regu³ gramatycznych[222] jêzyka nie wynika bowiem znaczenie[111], a to[41] dla[62] nas[42] jest ostatecznie najwa¿niejsze[211]. 
1995 998~Pawlak Z.~Gramatyka i matematyka~PZWS~1965~98~{brak}
1996 Je¿eli sterowanie[211] jest w[66] stanie[161] koñcowym[261], maszyna zatrzymuje[501] siê i przerywa dzia³anie[141]. Poniewa¿ alfabet[111] oraz liczba stanów maszyny[121] s± skoñczone[212], zachowanie[141] maszyny[121] mo¿emy opisaæ w[66] postaci[161] tablicy[121] charakterystycznej[221], podobnie jak[9] to[44] czynili¶my dla[62] maszyny[121] Turinga[/][121]. W[66] tym[261] przypadku[161] jednak opis[111] taki[211] by³by nieprzejrzysty[211] i dlatego pos³u¿ymy[501] siê opisem s³ownym[251]. 
1997 999~Wójcicki S.~Zasady eksperymentu~MON~1964~26~{brak}
1998 Zdarzeniu[131] temu mo¿na przypisaæ w[66] zale¿no¶ci[161] od[62] warunków nieskoñczenie[8] wiele[34] stopni prawdopodobieñstwa[121]. Ten[211] fakt[111] w³a¶nie sta³[501] siê przyczyn± powstania[121] logik[122] wielowarto¶ciowych[222], od[62] trójwarto¶ciowej[221] a¿ po[64] logikê nieskoñczenie[8] wielowarto¶ciow±[241]. Przy[66] badaniu[161] zale¿no¶ci[122] mo¿e[5] siê okazaæ[501], ¿e jeden[211] z[62] badanych[222] czynników jest od[62] drugiego[221] niezale¿ny[211], przy[66] danych[262] warto¶ciach innych[222] nieobojêtnych[222] czynników lub nawet przy[66] jakichkolwiek[262] warto¶ciach tych[222] czynników. 
1999 1000~Wójcicki S.~Zasady eksperymentu~MON~1964~152~{brak}
2000 Przyrz±dy[142], w[66] których[262] wielko¶æ[111] mierzona jest proporcjonalna do[62] szybko¶ci[122] k±towych[222] pewnej[221] czê¶ci[121] mechanizmu przyrz±du (to[41] jest do[62] liczby[121] obrotów), mo¿na bardzo ³atwo wykonaæ jako[64] przyrz±dy[142] licz±ce[242]. Wi±¿±c obracaj±c±[+] siê[241] czê¶æ[141] przyrz±du z[65] pierwszym[251] kó³kiem normalnego[221] dziesiêtnego[221] liczyd³a[121], mo¿na okre¶liæ liczbê obrotów wykonanych[222] przez[64] mechanizm[141] przyrz±du w[66] okre¶lonym[261] czasie. 
2001 1001~Bogdañski K. i in.~W poszukiwaniu witamin~PZWL~{brak}~53~{brak}
2002 Wp³yw[111] temperatur minusowych[222] na[64] stopieñ[141] stabilno¶ci[121] witaminy[121] C[/] w[66] przechowywanych[262] jab³kach jest tematem wielu[32] publikacji[122]. Wed³ug[62] jednej[221] z[62] nich[42] pe³n±[241] stabilizacjê poziomu zawarto¶ci[121] uzyskuje siê[41] w[66] temperaturze[161] minus dwadzie¶cia stopni Celsjusza[/][121], piêtna¶cie[34] procent[122] strat notuje przy[66] temperaturze[161] minus piêtna¶cie stopni Celsjusza[/][121], piêædziesi±t[34] procent[122] przy[66] minus dziesiêæ stopni Celsjusza[/][121], wreszcie prawie[8] ca³kowity[241] rozk³ad[141] w[66] temperaturze[161] minus piêæ stopni Celsjusza[/][121]. 
2003 1002~Bogdañski K. i in.~W poszukiwaniu witamin~PZWL~{brak}~87~{brak}
2004 Obecnie s± ma³o rozpowszechnione[212] z[65] wyj±tkiem rzodkiewki[121], której[221] znaczenie[111] polega na[66] zaspokajaniu[161] "g³odu witaminowego[221]" ju¿ wczesn±[251] wiosn±, gdy na[66] rynku[161] znajduj±[501] siê wy³±cznie bardzo drogie[212] produkty[112] "spod[62] szk³a[121]". Oprócz[62] rzodkiewki[121] pewne[241] znaczenie[141] "w[66] poszukiwaniu[161] witamin" mog³aby mieæ brukiew[111], zawieraj±ca nieco karotenu, nikotynamidu zwanego[221] tak¿e niacyn± lub witamin± PP[/]. 
2005 1003~Bogdañski K. i in.~W poszukiwaniu witamin~PZWL~{brak}~142~{brak}
2006 Pamiêtaæ te¿ nale¿y, ¿e ka¿dego[221] dnia musimy chocia¿ raz[141] spo¿yæ surówkê z[62] warzyw i surowe[242] owoce[142]. W[64] ten[241] sposób[141] mo¿na wyrównaæ straty[142] sk³adników niezbêdnych[22] dla[62] naszego[221] zdrowia, powstaj±ce[242] przy[66] sporz±dzaniu[161] ka¿dej[221] potrawy[121] warzywnej[221] i owocowej[221], która by³a[57] poddana[211] dzia³aniu[131] wysokiej[221] temperatury[121]. 
2007 1004~Skowron S., Roguski H.~O regeneracji utraconych czêsci organizmu~WP~1963~32~{brak}
2008 Tkanka wype³niaj±ca ranê nie odpowiada jednak w[66] pe³ni[161] tej[231] tkance[131], która by³a[5] tu poprzednio. Nazywamy j± tkank± bliznowat±[251] i obecno¶æ[111] jej[42] ¶wiadczy o[66] dokonanym[261] zranieniu[161]. Oczywi¶cie, u[62] z³ych[222] regeneratorów[122] w[66] ¿adnym[261] wypadku[161] nie nastêpuje odtworzenie[111] utraconej[221] czê¶ci[121]. Jednak zabli¼nienie[141] rany[121] nale¿y te¿ zaliczyæ do[62] ogó³u zjawisk regeneracyjnych[222],a raczej regulacyjnych[222]. 
2009 1005~Skowron S., Roguski H.~O regeneracji utraconych czêsci organizmu~WP~1963~66~{brak}
2010 P±czki[112] nigdy nie wytwarzaj±[501] siê w[66] tej[261] czê¶ci[161] stu³bi[121], któr±[251] przyczepia[501] siê ona do[62] pod³o¿a[121]. Je¿eli natomiast wszczepimy kawa³eczek[141] stu³bi[121], wyciêty[241] z[62] okolicy[121] otworu le¿±cego[221] pomiêdzy[65] wieñcem ramion, w[64] tê czê¶æ[141], któr±[251] zwierzê[111] przymocowuje[501] siê do[62] pod³o¿a[121], to[9] wówczas rozwija[501] siê nowa stu³bia. 
2011 1006~Skowron S., Roguski H.~O regeneracji utraconych czêsci organizmu~WP~1963~121~{brak}
2012 Trzeci±[251] grup± zjawisk bêdzie powstawanie[111] nowych[222] komórek nerwowych[222] na[64] skutek[141] podzia³ów innych[222] typów komórek lub te¿ podzia³ów czê¶ciowo zró¿nicowanych[222] komórek nerwowych[222]. Ta ostatnia mo¿liwo¶æ[111], dotychczas najczê¶ciej odrzucana, powinna byæ[57] czê¶ciej uwzglêdniana wobec[62] nowych[222] spostrze¿eñ. Podobnie do[+] niedawna przyjmowano, ¿e w[66] przeciwieñstwie do[62] du¿ych[222] zdolno¶ci[122] regeneracyjnych[222] obwodowych[222] w³ókien nerwowych[222], w³ókna[112] ¶ródmózgowe[212] i ¶ródrdzeniowe[212] nie maj± tych[222] zdolno¶ci[122], [&] 
2013 1007~Haduh S., Czerski P.~Problemy medycyny kosmicznej~PWN~1963~11~{brak}
2014 Poniewa¿ warto¶ci[112] ci¶nienia[121] na[66] ró¿nych[262] wysoko¶ciach s±[57] znane[212], mo¿na wiêc, nie ruszaj±c[501] siê z[62] komory[121], symulowaæ przebywanie[141] na[66] wysoko¶ci[161] na[64] przyk³ad[141] tysi±c, piêæ tysiêcy czy trzydzie¶ci tysiêcy metrów. Jednocze¶nie urz±dzenia[112] komorowe[212] pozwalaj± na[64] otrzymanie[141] ró¿nych[222] prêdko¶ci[122] "wznoszenia[+] siê[121]" lub "opadania[121]". W[66] nowoczesnych[262] komorach istniej± urz±dzenia[112] dodatkowe[212] pozwalaj±ce[212] na[64] zmianê temperatury[121]  oziêbianie[141] lub nagrzewanie[141] wnêtrza[121] komory[121]. 
2015 1008~Haduh S., Czerski P.~Problemy medycyny kosmicznej~PWN~1963~45~{brak}
2016 Te[212] nieprzerwane[212] ruchy[112], z³o¿one[212] pod[65] wzglêdem[151] kierunków i prêdko¶ci[122], wypadaj± z[62] naszego[221] odczucia[121] w³a¶nie na[64] skutek[141] swej[221] jednostajno¶ci[121]. Z[62] fizjologicznego[221] punktu widzenia[121] wa¿na jest nie tylko warto¶æ[111], ale i kierunek[111] oddzia³ywania[121] na[64] cz³owiek[141] si³ przeci±¿eniowych[222]. Rozpatruj±c je[44] pod[65] tym[251] k±tem, mo¿emy wyró¿niæ przeci±¿enia[142] dodatnie[242] dzia³aj±ce[242] na[64] cz³owieka[141] w[66] kierunku[161] "g³owa  nogi[112]". 
2017 1009~Haduh S., Czerski P.~Problemy medycyny kosmicznej~PWN~1963~100~{brak}
2018 æwiczenia[112] polega³y na[66] ruchach r±k i sk³onach tu³owia, analogicznych[262] jak[9] przy[66] pompowaniu[161] dêtki[121]. Niko³ajew[/] i Popowicz[/] tak¿e wykonywali æwiczenia[142] gimnastyczne[242], brak[5] jednak bli¿szych[222] szczegó³ów na[64] ten[241] temat[141]. W[66] zasadzie[161] lot[111] orbitalny[211] przebiega automatycznie. W[66] dotychczasowych[262] lotach zastosowano jednak równie¿ uk³ady[142] sterownicze[242], umo¿liwiaj±ce kosmonaucie[131] kontrolowanie[141] toru lotu. 
2019 1010~Szafer W.~Z teki przyrodnika. Tom I~WP~1964~24~{brak}
2020 Paleobotanik± zacz±³ zajmowaæ[501] siê wcze¶nie, bo ju¿ w[66] roku[161] tysi±c osiemset osiemdziesi±tym[261] trzecim[261]. Przy[66] czym[46] pierwsze[242] kroki[142] na[66] polu[161] tych[222] trudnych[222] badañ stawia³ z[65] pomoc± znakomitego[221] geologa[121] krakowskiego[221], Stanis³awa[/][121] Zarêcznego[/][121]. W[64] piêæ[34] lat pó¼niej by³ ju¿ dobrze znanym[251] specjalist± w[66] tym[261] dziale nauki[121], a ka¿da jego[42] nowa rozprawa czy to[8] o[66] florze[161] triasu, czy jury[121], czy permokarbonu by³a[5] prawdziwym[251] wydarzeniem naukowym[251], ... [&] 
2021 1011~Szafer W.~Z teki przyrodnika. Tom I~WP~1964~79~{brak}
2022 Parowanie[111] na[66] Saharze[/][161] jest olbrzymie[211]; jest ono piêædziesi±t[34] do[62] stu[32] sze¶ædziesiêciu[32] razy[122] wiêksze[211] od[62] opadów. Rosa bardzo s³aba. Wiatr[111], u¿ywaj±c piasku[121] i ¿wiru jako[62] pocisków, uderza silnie o[64] powierzchniê ska³, kamieni[122] i ro¶lin, mechanicznie niszcz±c je[44] w[66] procesie tak zwanej[221] korozji[121]. Wiatr[111] jest tak¿e tym[251] czynnikiem[151] wszechobecnym[251], który[211] na[66] pustyni[161] odgrywa podobn±[241] rolê, jak±[241] gra[5] woda w[66] klimacie wilgotnym[261], ... [&] 
2023 1012~Szafer W.~Z teki przyrodnika. Tom I~WP~1964~134~{brak}
2024 Z[62] drzew li¶ciastych[222] tylko dwie[31] topole[112] posiadaj± pewne[241] znaczenie[141] (Populus[+] angustifolia[$] i Populus[+] tremuloides[$]). Je¿eli do[62] tego[42] dodam, ¿e wiêcej ani¿eli po³owa ca³ego[221] Yellowstone[/] zajêta jest[57] przez[64] czyste[242] drzewostany[142] sosnowe[242] (Pinus[+] Murrayaba[$]) i ¿e tylko na[66] wilgotnych[262] zboczach górskich[262] i w[66] znaczniejszych[262] wysoko¶ciach wystêpuj± lasy[112] mieszane[212], to[9] jasne[211] bêdzie dla[62] ka¿dego[221], ¿e nie w[66] lasach le¿y g³ówne[211] piêkno[111] szaty[121] ro¶linnej[221]. 
2025 1013~Szafer W.~Z teki przyrodnika. Tom I~WP~1964~168~{brak}
2026 Szczê¶liwym[251] bowiem trafem zaraz w[66] pierwszym[261] roku[161] powstania[121] Ogrodu Botanicznego[221] w[66] Krzemieñcu[/] znalaz³[501] siê w[66] nim[46] ten[211] piêkny[211] krzew[111], nikomu w[66] Europie[/][161] podówczas jeszcze nie znany[211]. W[66] pierwszym[261] ["]Katalogu[161] Ro¶lin["] ogrodu krzemienieckiego[221], drukowanym[261] w[66] Krzemieñcu[/] w[66] roku[161] tysi±c osiemset dziesi±tym[261], a bêd±cym[261] dzi¶ bia³ym[251] krukiem bibliotecznym[251], znajduje[501] siê o[66] tym[46] nastêpuj±ca wzmianka: [&] 
2027 1014~Szafer W.~Z teki przyrodnika. Tom II~WP~1967~58~{brak}
2028 Tymczasem akumulacja radioaktywnych[222] substancji[122] w[66] planktonie morskim[261] w[66] nastêpstwie wybuchów bomb atomowych[222] w[66] wodzie[161] i w[66] powietrzu[161] przybra³a ju¿ niemal wszêdzie na[66] Ziemi[161] tak olbrzymi[241] zakres[141], ¿e gro¼ba zatrucia[121] pierwiastkami radioaktywnymi mórz Antarktydy[/][121] wzros³a[5]. Fakt[111] ten[211] jest tym[9] bardziej gro¼ny[211], ¿e w[66] ci±gu[161] nastêpnego[221] stulecia[121] racjonalnie wykorzystana naturalna produktywno¶æ[111] oceanów oparta o[64] fotosyntezê planktonu zawa¿y najwiêcej na[66] losach cz³owieka[121] na[66] Ziemi[161]. 
2029 1015~Szafer W.~Z teki przyrodnika. Tom II~WP~1967~92~{brak}
2030 Jakich[222] korzy¶ci[122] naukowych[222] mo¿emy oczekiwaæ po[66] prowadzonych[262] obecnie badaniach "najstarszych[222] drzew na[66] ¶wiecie" przez[64] cztery[34] uniwersytety[142] amerykañskie[242] Uniwersytet[141] Kalifornijski[241], Uniwersytet[141] w[66] Pensylwanii[/][161], Uniwersytet[141] Harwarda[/][121] i Uniwersytet[141] w[66] Arizonie[/][161]? Pierwsze[211] i najwa¿niejsze[211] dla[62] nauki[121] znaczenie[111] prastarych[222] sosen kolczastych[222] polega na[66] tym[46], ¿e te[212] najd³u¿ej na[66] Ziemi[161] ¿yj±ce[212] drzewa[112] s± jedynym[251] swego[221] rodzaju[121], unikalnym[251] materia³em... [&] 
2031 1016~Szafer W.~Z teki przyrodnika. Tom II~WP~1967~113~{brak}
2032 Nie[+] ma dowodów na[64] to[44], ¿e akuratnie rok[111] tysiêczny[211], o[66] którym[261] powszechnie s±dzono, ¿e przyniesie "koniec[141] ¶wiata", by³ rzeczywi¶cie dla[62] kultury[121] europejskiej[221] rokiem zwrotnym[251], oddzielaj±cym[251] pesymizm[141] teologiczny[241] od[62] narodzin i aktywno¶ci[121] religijnego[221] entuzjazmu, który[211] pó¼niej znalaz³ swój[241] wyraz[141] przede[+] wszystkim w[66] reformach cystersjañskich[262]. Niemniej[9] faktem jest, ¿e budzi³y[501] siê ju¿ wówczas do[62] ¿ycia[121] nowe[212] pr±dy[112] w[66] architekturze[161] i w[66] sztuce[161], [&] 
2033 1017~Szafer W.~Z teki przyrodnika. Tom II~WP~1967~147~{brak}
2034 W[66] Krakowie[/][161], który[211] przechodzi w[66] tym[261] okresie szczególnie burzliw±[241] historiê polityczn±[241], rozwija³[501] siê dawniej ju¿ (tysi±c siedemset osiemdziesi±ty[211] trzeci[21]) za³o¿ony[211] Ogród[111] Botaniczny[211] prowadzony[211] najd³u¿ej przez[64] Alojzego[/][141] Estreichera[/][141] (tysi±c siedemset osiemdziesi±ty[211] szósty[211]  tysi±c osiemset piêædziesi±ty[211] drugi[211]), nastêpnie za¶ przez[64] Ignacego[/][141] Rafa³a[/][141] Czerwiakowskiego[/][141] (tysi±c osiemset ósmy[211]  osiemdziesi±ty[211] drugi[211]), autora[141] obszernych[222] uniwersyteckich[222] podrêczników botaniki[121]. 
2035 1018~Michalska H.~Zdrowie psychiczne~WP~1964~21~{brak}
2036 Jednak takie[212] warunki[112] niedostatecznie wyja¶niaj± powstawanie[141] nerwic, bowiem nie u[62] wszystkich[222] wywo³uj± one specyficzne[242] reakcje[142] lub zaburzenia[142] nerwicowe[242]. Najprawdopodobniej pewne[241] znaczenie[14] ma tu równie¿ typ[111] uk³adu nerwowego[221]. Gdy uraz[111] trafia na[64] podatny[241], wra¿liwy[241] lub nieodporny[241] grunt[141], prêdzej i ³atwiej mo¿e[5] doj¶æ[5] do[62] wyst±pienia[121] nerwicy[121]. 
2037 1019~Michalska H.~Zdrowie psychiczne~WP~1964~110~{brak}
2038 Mimo[+] ¿e wiele[31] zagadnieñ dotycz±cych[222] zaburzeñ psychicznych[222] czeka wci±¿ jeszcze na[64] wyja¶nienie[141], nowoczesna psychiatria ma jednak nie tylko powa¿ne[242] osi±gniêcia[142] w[66] leczeniu[161] wielu[32] chorób psychicznych[222], ale równie¿ sporo osi±gniêæ w[66] zapobieganiu[161] im[43]. Najpomy¶lniejsze[242] efekty[142] daje leczenie[111] psychoz o[66] znanych[262] przyczynach organicznych[262], do[62] czego[42] w[66] znacznym[26] stopniu przyczyni³[501] siê rozwój[111] medycyny ogólnej[221] i farmakologii[121]. 
2039 1020~Michalska H.~Zdrowie psychiczne~WP~1964~144~{brak}
2040 Cz³onków[142] tej[221] sekty[121] cechuje jakoby wyj±tkowo dobre[211] zdrowie[111] psychiczne[211] i zachorowalno¶æ[111] w¶ród[62] nich[42] na[64] choroby[142] psychiczne[242] jest minimalna. Jednak i ta obserwacja zosta³a[57] podwa¿ona. Na[66] podstawie[161] ankiet przeprowadzonych[222] w[66] tym[261] samym[261] ¶rodowisku[161], Eaton[/] i Weil[/] stwierdzili, ¿e czêsto¶æ[111] wystêpowania[121] chorób psychicznych[222] w¶ród[62] Hutterytów[122] jest taka sama jak[9] gdzie[+] indziej. 
2041 1021~Michalska H.~Zdrowie psychiczne~WP~1964~165~{brak}
2042 W[66] okresie drugiej[221] Wojny[121] ¦wiatowej[221] rozwój[111] dzia³alno¶ci[121] uchu[121] higieny psychicznej[221] zosta³[57] w[66] du¿ym[261] stopniu zahamowany[211] na[66] ca³ym[261] ¶wiecie, jednak wiele[31] obserwacji[122] i do¶wiadczeñ uzyskanych[222] w[66] czasie tej[221] wojny[121] wp³ynê³o na[64] jeszcze intensywniejszy[241] rozwój[141] i popularno¶æ[141] ruchu[121] bezpo¶rednio po[66] jej[42] zakoñczeniu[161]. 
2043 1022~Dziak A.~Cuda chirurgii wspó³czesnej~PZWL~1965~8~{brak}
2044 Wiemy jedynie, jakiego[221] to[8] by³y[5] rodzaju[121] schorzenia[112], nie mamy[5] natomiast ¿adnych[222] danych[122] co[41] do[62] sposobów leczenia stosowanych[222] przez[64] cz³owieka[141] pierwotnego[241]. Du¿o ¶wiat³a[121] na[64] to[241] zagadnienie[141] rzuci³y badania[112] dotycz±ce[212] ludów ¿yj±cych[222] wspó³cze¶nie w[66] warunkach ¿ycia[121] pierwotnego[221] w[66] centralnej[261] Australii[/][161], Afryce[/][161], dorzeczu[161] Amazonki[/][121] i na[66] wyspach Oceanu Spokojnego[/][221]. S³ynny[211] podró¿nik[111] Dawid[/] Livingstone[/], który[211] by³ tak¿e chirurgiem podaje wiele[34] opisów zabiegów chirurgicznych[222], [&] 
2045 1023~Dziak A.~Cuda chirurgii wspó³czesnej~PZWL~1965~97~{brak}
2046 W[66] przypadku[161] powa¿niejszego[221] zaawansowania[121] choroby[121] stosuje siê[41] gipsowe[242] ³ó¿eczka[142] do[62] spania  tylko u[62] niemowl±t i ma³ych[222] dzieci[122]. £ó¿eczka[112] gipsowe[212] s± to[41] odlewy[112] gipsowe[212] wykonywane[212] na[66] dziecku[161] po[66] u³o¿eniu[161] w[66] pozycji[161] mo¿liwie najbardziej zbli¿onej[261] do[62] prawid³owej[22]. Zale¿nie od[62] rodzaju[121] schorzenia[121] stosuje siê[41] ³ó¿eczka[142] przednie[242] do[62] le¿enia na[66] brzuchu, tylne[242] do[62] le¿enia na[+] wznak i boczne[242] do[62] le¿enia na[66] boku[161]. 
2047 1024~Dziak A.~Cuda chirurgii wspó³czesnej~PZWL~1965~152~{brak}
2048 Aparat[141] umo¿liwiaj±cy[241] niewidomym[132] czytanie[141] normalnego[221] druku[121], tak zwany[241] optofon[141], zademonstrowano niedawno w[66] Anglii[/][161]. Jest to[41] aparat[111] elektronowy[211] dzia³aj±cy[211] w[64] ten[241] sposób[141], ¿e komórka fotoelektryczna przesuwa punkt[141] ¶wietlny[241] przez[64] ka¿d±[241] liniê pisma[121] z[65] kontrolowan±[251] i z[62] góry[121] okre¶lon±[251] szybko¶ci±. Wydrukowane[242] litery[142] optofon[111] przekszta³ca w[64] fale[142] d¼wiêków muzycznych[222], które[212] ró¿ni±[501] siê miêdzy[65] sob± w[66] zale¿no¶ci[161] od[62] kszta³tu litery[121]. 
2049 1025~Michalska S.~Ro¶liny te¿ broni± siê przed mrozem~PWRiL~1965~34~{brak}
2050 W[66] glebie[161] obok[62] cz±stek próchnicy[121] znajduj±[501] siê ró¿ne[212] sole[112] mineralne[212]. Jedne[212] z[62] nich[42] rozpuszczaj±[501] siê w[66] wodzie[161] czystej[261], inne[212] tylko w[66] wodzie[161] zakwaszonej[261] kwasami wydzielanymi przez[64] korzeñ[141]. Mo¿emy to[44] ³atwo sprawdziæ na[66] nastêpuj±cym[261] przyk³adzie: do[62] doniczki[21], do[62] której[221] wsadzamy ro¶linê, wk³adamy równie¿ p³ytkê marmurow±[241] tak aby[9] korzenie[112] na[66] niej[46] siê rozk³ada³y[501]. 
2051 1026~Michalska S.~Ro¶liny te¿ broni± siê przed mrozem~PWRiL~1965~41~{brak}
2052 S± ró¿ne[212] teorie[112]. Najbardziej jednak rozpowszechniona i przekonywaj±ca jest ta, ¿e anabioza nastêpuje na[64] skutek[141] utraty[121] wody[121] przez[64] komórkê, co[41] mo¿e[5] byæ[57] spowodowane[211] zarówno przez[64] zamra¿anie[141], jak[9] i wysok±[241] temperaturê. Stan[111] anabiozy[121] wywo³any[211] sztucznie nazywa[501] siê hibernacj±. (Taki[241] zabieg[141] stosuje siê[41], aby[9] móc wykonaæ d³u¿sz±[241] operacjê). Wszystkie[212] zwierzêta[112], które[212] mog± przej¶æ[5] w[64] stan[141] ¿ycia[121] utajonego[221], maj± zmienn±[241] temperaturê cia³a[121]. 
2053 1027~Michalska S.~Ro¶liny te¿ broni± siê przed mrozem~PWRiL~1965~71~{brak}
2054 We¼my chocia¿by bia³ko[141] jaja[121] kurzego[221], w[64] którego[221] sk³ad[141] wchodzi bia³ko[111], zwane[211] albuminem, rozpuszczaj±ce[+] siê[211] w[66] wodzie[161], a ¶cinaj±ce[211] w[66] wysokiej[261] temperaturze[161], albo bia³ko[111] mleka[121], które[211] nie ¶cina[501] siê w[66] czasie gotowania[121], ale po[66] dodaniu[161] kwasu wytr±ca[501] siê z[62] niego[42] sernik[111] (kazeina). Usilne[212] i d³ugotrwa³e[212] badania[112] uczonych[122] dowiod³y, ¿e bia³ko[111] sk³ada[501] siê z[62] prostszych[222], tak zwanych[222] aminokwasów, których[222] poznano kilkadziesi±t[34] rodzajów. 
2055 1028~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom I~Iskry~1964~{brak}~{brak}
2056 Nastêpnie zrêcznymi palcami odrywaj± tê gro¼n±[241] broñ[141], ze[65] smakiem rozgryzaj±c i pa³aszuj±c t³uste[241] cia³o[141] ofiary[121]. Maj± wiêc pañstwo[112] przyk³ad[141], jak[9] to[8] ma³py[12]  rz±d[111] ssaków zasadniczo pochodz±cy[211] ze[62] ¶rodowiska[121] le¶nego[221], potrafi³y w[66] niektórych[262] gatunkach przeobraziæ zwyczaje[142] o[+] tyle, i¿ bardzo dobrze daj± sobie[43] radê w[66] zupe³nie innym[261] otoczeniu[161] ni¿[9] to[211], jakie[241] przedstawia³a ich[42] pierwotna ojczyzna. 
2057 1029~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom I~Iskry~1964~92~{brak}
2058 Dziêki[63] ulotkom profesora[121] Smitha[/][121] rozpoznano j± co[+] prawda dopiero na[66] targu[161], ale w[66] ka¿dym[261] razie natychmiast zasolono oraz wstrzykniêto w[64] ni±[44] sporo formaliny dla[62] zakonserwowania[121]; do¶æ ¿e gdy dwudziestego[221] dziewi±tego[221] grudnia profesor Smith[/] przyby³ samolotem na[64] miejsce[141], znalaz³ okaz[141] oczywi¶cie uszkodzony[241] naciêciami, ale poza[65] tym[45] w[66] nie[+] najgorszym[261] stanie[161]. 
2059 1030~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom I~Iskry~1964~147~{brak}
2060 Tymczasem zdaje[501] siê, i¿ tego[221] rodzaju[121] t³umaczenie[111] by³oby zbytnim[251] uproszczeniem istoty[121] sprawy[121]. Tak wyja¶niaæ pochodzenie[141] tych[222] przeró¿nych[222] potworów mog± tylko ci[212], którzy wyobra¿aj± sobie[43], i¿ moralno¶æ[111] ludzka jest stale[8] taka sama, ¿e w[66] ci±gu[161] wieków nie ulega ¿adnej[231] ewolucji[131]. 
2061 1031~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom I~Iskry~1964~181~{brak}
2062 I wtedy powróci³em do[62] chomików. Nie chcê jednak mistyfikowaæ  to[41] ju¿ by³y[5] inne[212] chomiki[112], mianowicie gatunek[111] syryjski[211]. O[64] po³owê mniejsze[212] od[62] naszego[221], nie maj± one tak rzadkiego[221] u[62] zwierz±t ciemniejszego[221] spodu ni¿[9] grzbiet[111] cia³a[121], gdy¿ przy[66] p³aszczyku[161] identycznym[261] z[65] noszonym[251] przez[64] ich[42] europejskiego[241] pobratymca[141]  podgardle[111], piersi[112] i podbrzusze[111] s± bia³e[212]. 
2063 1032~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom I~Iskry~1964~189~{brak}
2064 No dobrze, a gdzie s± usta[112]? Ust na[64] dobr±[241] sprawê nie[+] ma. Piêknie[8], to[9] w[66] takim[261] razie sk±d siê bierze[501] owa woda, któr±[241] g±bka jakoby bez[62] przerwy[121] wyrzuca przez[64] ten[241] swój[241] odbyt[141]? Ano w³a¶nie, tu spotkacie co¶[44], co[41] nie ma sobie[43] równego[221] ani u[62] ro¶lin ani u[62] zwierz±t. 
2065 1033~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom I~Iskry~1964~236~{brak}
2066 Kronikarze notowali tylko: "z³e[211] powietrze[111]" lub poetycznie pisali, ¿e "morowa dziewica wionê³a czarn±[251] chust±", nie daj±c jednak nawet cienia[121] jakiego¶[221] realnego[221] wyja¶nienia[121] kataklizmu. I z[65] t±[251] pe³n±[251] grozy[121] tajemnicz±[251] plag± starali[501] siê ludzie walczyæ. Nie znaj±c jednak jej[42] przyczyn, walczyli niezdarnie i po[+] omacku. Czasem[8] ¶mieszy wrêcz, gdy dowiadujemy[501] siê, ¿e lekarz podchodzi³ do[62] zaka¿onych[222] z[65] twarz± zas³oniêt±[251] potworn±[251], odra¿aj±c±[251] mask±, która mia³a odstraszyæ chorobê. 
2067 1034~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom I~Iskry~1964~244~{brak}
2068 W[66] rezultacie wiêc te[212] ss±ce[212] krew[141] pó³paso¿yty[112] w[66] toku[161] swej[221] ewolucji[121] ¿adnych[222] bakteriobójczych[222] urz±dzeñ na[66] ¿adnym[261] "piêtrze" swego[221] przewodu pokarmowego[221] nie wytworzy³y. Ten[211] fakt[111] wyja¶ni mo¿e[8], dlaczego ci[212] wyj±tkowi[212] "biologiczni[212] spryciarze", którzy w[66] swych[262] w³asnych[262] ewolucyjnych[262] przekszta³ceniach potrafili siê przystosowaæ[501] do[62] ¿ycia[121] we[66] krwi[161] jakich¶[222] istot, [&] 
2069 1035~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom I~Iskry~1964~325~{brak}
2070 Futro[141] ma szarobrunatne[241], silnie podbite[241] puchem, tak ¿e istotnie jest ono "w[66] noszeniu[161]" i ciep³e[211], i lekkie[211], i trwa³e[211]. Ogon[111] tak jak[9] u[62] bobra[121] pokryty[211] ³uskami, w¶ród[62] których[222] znajduj±[501] siê z[+] rzadka poustawiane[212] w³oski[112]. Jednak o[+] ile bóbr[111] ma go[44] jak[9] wiadomo mniej wiêcej w[66] kszta³cie szerokiej[221], p³askiej[221] kielni[121], ustawionej[221] poziomo, [&] 
2071 1036~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom I~Iskry~1964~333~{brak}
2072 Pozwala to[41] przypuszczaæ, i¿ w[66] tym[261] miejscu[161] czê¶æ[111] górna oddziela[501] siê ca³kowicie od[62] trzonu rogu[121], a zatem, ¿e okapi[111] zrzuca prawdopodobnie tê partiê i rokrocznie wyrasta ona na[+] nowo. Ta zmiana rogów jest jedn±[251] z[62] cech[122] zbli¿aj±c±[251] rodziny[142] ¿yrafowatych[122] i jeleni[122], gdy¿ nie potrzebujê przypominaæ, ¿e wszystkie[212] jeleniowate[112] co[64] rok[141] na[64] wiosnê zrzucaj± swe[242] choæby najwspanialsze[242] rogi[142]. 
2073 1037~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom I~Iskry~1964~380~{brak}
2074 Oto macie[5] przyk³ad[141], jak[9] niewielka pozornie zmiana w[66] ¶rodowisku[161], a mianowicie pojawienie[+] siê[111] cz³owieka[121] ze[65] stadami owiec na[66] górskich[262] halach, przyczyni³a[501] siê do[62] przetworzenia[121] ro¶lino¿ernej[221], samotnie[8] ¿yj±cej[221] papugi[121] na[64] zbiorowo, zorganizowanym[251] sposobem atakuj±cego[241] du¿o wiêksze[242] od[62] siebie[42] zwierzêta[142]  drapie¿nika[141]. A wreszcie, proszê pomy¶leæ o[66] tempie, w[66] jakim[261] to[41] siê sta³o[501]! 
2075 1038~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom II~Iskry~1964~81~{brak}
2076 Oto wrzuci³em do[62] akwarium[121] t³ustego[241] m±cznika[141]  najbli¿sza z[62] moich[222] wychowanek[122] wykona³a sprê¿ysty[241] skok[141] w[66] wodzie[161] i ju¿ larwa zniknê³a w[66] jej[4] pysku[161]. Niestety, na[66] tym[46] nie koniec[111], bo w[66] tym[261] samym[261] momencie trzy[31] czwarte[112] robakowatego[221] owada[121] znów wy³oni³o[501] siê z[62] jej[42] gêby[121]... I oto nastêpuje zabawna scena: ¿aba na[+] przemian bije[501] siê w±t³ymi przednimi ³apkami po[66] twarzy[161], aby[9] wepchn±æ wymykaj±c±[+] siê[241] zdobycz[141] z[+] powrotem. 
2077 1039~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom II~Iskry~1964~136~{brak}
2078 Znaj±cy[212] to[241] zami³owanie[141] ptaka[121] tubylcy[112] przeszukuj± jego[42] "posiad³o¶ci[142]", je¶li tylko zginie im[43] jaki¶[211] drobny[211] b³yszcz±cy[211] przedmiot[111], gdy¿ czêsto zdarza[501] siê tam[8] w³a¶nie go[44] odnale¼æ. Po¶ród[62] altanników[122] rozró¿niamy te¿ estetów[142], nazwanych[242] "ogrodnikami", którzy przystrajaj± swe[242] siedziby[142] zrywanymi i nieraz z[+] dala przynoszonymi kwiatami, uk³adaj± je[44] tak pedantycznie, jak[9] roz¶cie³ane[212] przez[64] wspomnianego[241] na[66] pocz±tku[161] scenopoeetesa[141] po³yskuj±ce[212] li¶cie[112]. 
2079 1040~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom II~Iskry~1964~178~{brak}
2080 Jeden[211] tylko z[62] takich[222] kana³ów biegnie daleko, bo a¿ na[64] odleg³o¶æ[141] czterdzie¶ci do[62] sze¶ædziesiêciu[32] metrów od[62] g³ównego[221] mieszkania[121]. Trasa jego[42] na[66] powierzchni[161] jest[57] równie¿ tu i ówdzie wyznaczona kretowinami, bo przecie¿ gdzie¶ trzeba podziaæ ziemiê wybran±[241] z[62] tak d³ugiego[221], chocia¿, niewiele szerszego[221] ni¿[9] cia³o[111] zwierzêcia, chodnika. 
2081 1041~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom II~Iskry~1964~225~{brak}
2082 Kiedy wszystkie[212] nied¼wiedzie[112], z[65] wyj±tkiem mo¿e[8] polarnych[222], maj± te[242] czê¶ci[142] cia³a[121] nagie[242], opatrzone[242] elastycznymi poduszeczkami  panda[111] posiada zaledwie na[66] spodniej[261] stronie[161] palców ma³e[242], koliste[242], nagie[242] poduszeczki[142], podczas[+] gdy ca³a reszta podeszwy[121] i d³oni[121] jest[57] pokryta gêstym[251] czarnym[251] futrem. Wreszcie osobliwo¶ci±, na[64] któr±[241] specjalnie zwrócili uwagê systematycy, jest nosek[111] naszej[221] pandy[121]. 
2083 1042~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom II~Iskry~1964~314~{brak}
2084 Pszczo³a jest gruba, prawie[8] czarna, do¶æ czêsto tylko pokryta szaro¿ó³tym[251] "futerkiem", natomiast osa wygl±da smuk³o, w³osków trudno siê na[66] niej[46] dopatrzeæ[501] i jest wyra¼nie kanarkowo¿ó³ta w[64] czarne[242] paski[142]. Znaczy³oby wiêc, ¿e ró¿nica tkwi tylko w[66] wygl±dzie w[66] przynale¿no¶ci[161] do[62] innego[221] gatunku[121] czy rodzaju[121], poza[65] tym[45] jednak, je¿eli chodzi o[64] sposób[141] ¿ycia[121] i zwyczaje[142], wszystko[41] jednakowo  czy tak? 
2085 1043~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom II~Iskry~1964~369~{brak}
2086 Co[+] prawda niezbyt daleko, gdy¿ g±sienicê wlok³a w³a¶nie w[+] pobli¿e miejsca[121] dogodnego[221] do[62] sporz±dzenia[121] gniazda[121] dla[62] przysz³ego[221] dziecka. W[66] ka¿dym[261] razie nasza podalonia[111] odbiega od[62] swej[221] ofiary[121] i teraz z[65] ca³±[51] pasj± rozpoczyna kopanie[141]. To[44] siê[41] tak zreszt± mówi, w[66] rzeczywisto¶ci[161] za¶ wprawdzie efektem jej[42] czynno¶ci[121] bêdzie pionowa d³uga studnia w[66] glebie[161], [&] 
2087 1044~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom II~Iskry~1964~34~{brak}
2088 W[66] ostatnich[262] czasach jednak, jak[9] ju¿ wspomnia³em, nawet na[66] równinach spotyka siê[41] coraz wiêcej gniazduj±cych[222] reprezentantów[122] tego[221] gatunku[121], przy[66] czym[46] gil zacz±³ te¿ mniej rygorystycznie przestrzegaæ, jak[9] dot±d za[64] niezbêdne[242] uwa¿anych[222] do[62] tego[221] celu[121], warunków otoczenia[121]. Dotychczas bowiem konieczno¶ci± dlañ by³a[5] w[66] tym[261] wzglêdzie obecno¶æ[111] lasów szpilkowych[222], gdy¿ specjalnie lubi³ ukrywaæ swe[242] gniazda[142] w¶ród[62] igie³, zw³aszcza sosnowych[222]. 
2089 1045~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom II~Iskry~1964~267~{brak}
2090 ¿aden[221] ssak, ani w[+] ogóle ¿adne[211] zwierzê[111] nie jest zdolne[211] do[62] rozumowañ abstrakcyjnych[222] i przewidywania[121] "co[41] by by³o[54], gdyby"... je¿eli ju¿ co¶[44] robi, to[9] na[66] podstawie[161] instynktownych[222] nawyków odziedziczonych[222] po[66] praojcach lub te¿ nabytych[222] w[66] ci±gu[161] ¿ycia[121] do¶wiadczeñ, które[212] mu siê utrwali³y[501] w[66] pamiêci[161], tak zwanych[222] odruchów warunkowych[222]. 
2091 1046~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom III~Iskry~1965~115~{brak}
2092 To[41], co[44] nazywam "s³u¿b±", jest ciekawym[251] przyk³adem wspó³¿ycia[121], czyli symbiozy[121] biologicznej[221]. W[66] danym[261] przypadku[161] mianowicie na[66] sieci[161] du¿ego[221] paj±ka[121] ¿yje stale[8] kilka[31] maleñkich[222]. Nie my¶lcie aby[8] tylko, ¿e to[41] s± jego[42] dzieci[112], jak[9] zapewne uznaliby zaraz ci[212], co[9] wszystko[44] t³umacz± na[64] mod³ê ludzk±[241]. W[66] rzeczywisto¶ci[161] s± to[41] zupe³nie inne[212] gatunki[112] drobnych[222], ale doros³ych[222] paj±czków. 
2093 1047~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom III~Iskry~1965~212~{brak}
2094 Rozumowa³a logicznie, ¿e je¶li u[62] ka¿dego[221] p³aza[121] zjawisko[111] to[211] polega na[66] takim[261] przebudowaniu[161] ustroju[121], aby[9] ze[62] ¶rodowiska[121] wodnego[221] móg³ siê przenie¶æ[501] na[64] l±d[141] i tam[8] normalnie funkcjonowaæ, to[9] brak[111] wody[121] w[66] otoczeniu[161]  oczywi¶cie nie gwa³towny[211], ale codziennie powolne[211] zmniejszanie[111] jej[42] ilo¶ci[121]  wed³ug[62] wszelkiego[221] prawdopodobieñstwa[121] powinien byæ podniet± do[62] pobudzenia[121] organizmu w[66] kierunku[161] przeobra¿enia[121]. 
2095 1048~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom III~Iskry~1965~259~{brak}
2096 Pamiêtam jak[9] dzi¶, i¿ ze[62] wszystkich[222] wynalazków, które[212] zadziwia³y ¶wiat[141] w[66] czasie mojej[221] wczesnej[221] m³odo¶ci[121], przypadaj±cej[221] na[64] pocz±tek[141] bie¿±cego[221] stulecia[121] (a rzeczywi¶cie by³ to[41] okres[111] ciekawy[211]: motory[112] spalinowe[212], a w[66] zwi±zku[161] z[65] tym[45] samochody[112] i samoloty[112], telegraf[111] bez[62] drutu, rad[111] i tak dalej), najbardziej zaimponowa³ mi inkubator[111]  po[+] prostu sztuczna wylêgarnia. 
2097 1049~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom III~Iskry~1965~301~{brak}
2098 W[66] tej¿e[261] Filadelfii[/][161] jeden[211] z[62] tamtejszych[222] olbrzymów[122] zdo³a³ pochwyciæ rêkê dozorcy[121], przeci±gn±³ j± przez[64] kraty[142], a nastêpnie pogryz³ tak strasznie, i¿ biednemu cz³owiekowi trzeba by³o amputowaæ ca³e[241] ramiê[141]. Równie¿ dozorca, który[211] wychowywa³ Bobby'ego[/][141], omal nie przyp³aci³ ¿yciem tego[42], i¿ zbyt[8] d³ugi[241] czas[141] pozwala³ sobie[43] wchodziæ do[62] klatki[121] tego[221] ju¿ poka¼nie wyros³ego[221] pupila[121]. 
2099 1050~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom III~Iskry~1965~348~{brak}
2100 Nie ¿ywcie do[62] mnie[42] pretensji[121] za[64] te[242] d³ugie[242] dysertacje[142], ale w[66] tym[261] przypadku[11] w³a¶nie by³y[5] one dla[62] mnie[42] konieczne[212], aby[9] nie dyskredytuj±c warto¶ci[121] obserwacji[122] ludowych[222], jak[+] najbardziej uwypukliæ fakt[141], i¿ owa nazwa "kozodój[111]" jest wierutn±[251] bzdur±, mimo[+] i¿ i Niemcy[112] nazywaj± go[44] "Ziegenmelker[$]" i po[+] rosyjsku równie¿ nosi "imiê[141]"  kozodoj[$]. 
2101 1051~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom III~Iskry~1965~356~{brak}
2102 Na[66] tym[46] w³a¶ciwie powinienem skoñczyæ opowie¶æ[141] o[66] moim[261] bohaterze[161], gdyby nie to[41], i¿ w[66] ci±gu[161] ostatniego[221] dziesiêciolecia[121] wywo³a³ on wrêcz burzê[141] w¶ród[62] ornitologów[122]. Co[+] prawda nie on sam[211], lecz jego[42] bliski[211] krewniak ¿yj±cy[211] w[66] Stanach[/] Zjednoczonych[/][262]. Albowiem w[66] rodzinie[161] lelków jest a¿ osiem[31] rodzajów, a w[66] nich[46] ni mniej ni wiêcej tylko siedemdziesi±t[31] dwa[31] gatunki[112], z[62] których[222] wiêkszo¶æ[111] ¿yje w[66] tropikach. 
2103 1052~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom III~Iskry~1965~403~{brak}
2104 Jak[9] siê przekonano[501] z[62] obserwacji[122] poczynionych[222] za[65] pierwszym[251] razem[151], matka wysiaduje takie[24] jaja[142] przez[64] dziesiêæ[34] do[62] jedenastu[32] dni[122], ale nastêpnie jeszcze przez[64] cztery[34] miesi±ce[142] pielêgnuje wylêg³e[242] dzieci[142], zanim stan±[501] siê samodzielne[211], w[66] drugim[261] przypadku[161] ju¿ po[66] piêciu[36] dniach zabrano dziobaczycy[131] jaja[142], czemu siê zreszt± samiczka specjalnie nie przeciwstawia³a[501]. 
2105 1053~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom IV~Iskry~1966~13~{brak}
2106 A wtedy przekonywaj±[501] siê, zapewne ze[65] zdziwieniem, ¿e ta straszna istota w[66] rzeczywisto¶ci[161] jest dosyæ bezbronn±[251] i ³atw±[251] zdobycz±. Co[+] prawda do¶wiadczenie[111] to[211] s³u¿y im[43] tylko na[64] bardzo krótki[241] czas[141], bo ju¿ po[66] kilku[36] takich[262] ludo¿erczych[262] wystêpach tubylcy[112] organizuj± wielkie[241] polowanie[141], zapraszaj±c kilku[34] bia³ych[142] uzbrojonych[242] w[64] paln±[241] broñ[141], i zazwyczaj jest to[41] kres[111] steranego[221] ¿yciem rozbójnika[121]. 
2107 1054~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom IV~Iskry~1966~60~{brak}
2108 Oto my, wykonuj±c skok[141] w[64] dal[141], odbijamy[501] siê od[62] sztywnej[221], nie sprê¿ynuj±cej[221] bie¿ni[121] i tylko si³± skurczu[121] w³asnych[222] miê¶ni[122] wyrzucamy cia³o[141] w[64] przestrzeñ[141]; s³abiutkie[212] nó¿ki[112] naszego[221] bohatera[121] natomiast dobrze je¶liby mu pozwoli³y[54] w[66] podobnych[262] warunkach na[64] wykonanie[141] skoku[121] metrowego[221], a wiêc co[+] najwy¿ej wymiarów jego[42] cia³a[121]. 
2109 1055~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom IV~Iskry~1966~77{?}~{brak}
2110 W[66] m³odo¶ci[161] bowiem poci±ga³a mnie[44] pewno¶æ[111], sta³o¶æ[111], niewzruszono¶æ[111] zdobyczy[122] badawczych[222] na[66] odcinku[161] przyrodniczym[261]. Do[62] ka¿dej[221] wiadomo¶ci[121] czy teorii[121], któr±[241] przeczyta³em, naturalnie w[66] powa¿niejszej[261] ksi±¿ce[161], odnosi³em[501] siê jak[9] do[62] dogmatu, a wiêc do[62] niewzruszonego[221] pewnika. Dzi¶ za¶ mówiê o[66] naukach przyrodniczych[262] wrêcz odwrotnie: Jaka ta wiedza o[66] otaczaj±cych[262] nas[44] zjawiskach jest piêkna[211]! 
2111 1056~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom IV~Iskry~1966~102~{brak}
2112 Dopiero w[66] nastêpnych[262] stuleciach nasz bohater wwêdrowa³ na[64] w³a¶ciwy[241] trzon[141] Europy[/], a i to wcale nie tak szybko, gdy¿ do[62] Niemiec[/][122] ¶rodkowych[222] dotar³ w[66] koñcu szesnastego[221] wieku[121]. W[66] Polsce[/][161] jako[61] zwierzê[111] ¿yj±ce[211] na[66] wolno¶ci[161] pojawi³[501] siê na[64] dobr±[241] sprawê zaledwie w[66] zesz³ym[261] stuleciu[161], w[66] Skandynawii[/][161] za¶ i na[66] ca³ym[261] wschodzie Europy[/] nie[+] ma go[42] jeszcze dotychczas. 
2113 1057~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom IV~Iskry~1966~149~{brak}
2114 Nie tylko owady[112], nie tylko krêgowce[112], ale i istoty[112] jednokomórkowe[212] te¿ stale[8] i ci±gle staraj±[501] siê tak przystosowaæ, aby[9] sobie[43] uczyniæ ¿ycie[141] najdogodniejszym[251]. Tote¿ wcale nie wiadomo, czy za[64] kilka[34] lub kilkana¶cie[34] dziesi±tków lat który¶[211] obecnie mo¿e[8] nawet nie paso¿ytuj±cy[211] pierwotniak czy bakteria nie przyuczy[501] siê do[62] bytowania[121] w[66] ciele cz³owieka[121] i powodowania[121] tam zaburzeñ. 
2115 1058~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom IV~Iskry~1966~191~{brak}
2116 O[7], zaraz szybko powiedzieæ! Dobrze powiem, tylko i tak nie uwierzycie. By³ to[41] nied¼wied¼ amerykañski[211]. No có¿[8], powiedzia³em, ¿e nie uwierzycie, bo zewsz±d s³ychaæ g³osy[142]: Jak[8] to[8] nied¼wied¼? A sk±d ten[211] koniuszek[111] ogona? Przecie¿ ani brunatny[211], ani bia³y[211], ani amerykañski[211] grizzli[111], ani czarny[211] baribal[111] nie mog± siê poszczyciæ[501] niczym[45] wiêcej poza[65] maleñkim[251] kikucikiem na[66] zadzie! 
2117 1059~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom IV~Iskry~1966~246~{brak}
2118 Kiedy jednak dwudziesta[211], trzydziesta[211] wreszcie setna[211] zbieraczka wypró¿ni do[62] jej[42] wola[121] przyniesiony[241] przez[64] siebie[44] miód[141], odw³ok[111] biednego[221] owada[121] pêcznieje do[62] rozmiarów porzeczki[121], czarnej[221] jagody[121], wreszcie du¿ej[221] wi¶ni[121]. Wtedy taka ¿ywa beczu³ka przyczepia[501] siê ³apkami do[62] sufitu komory[121] i zwisa tygodniami i miesi±cami, przechowuj±c w[66] swym[261] ciele[161] pokarm[141], który[211] od[62] czasu do[62] czasu, w[66] okresie deszczowym[261], bêdzie[56] s³u¿y³[52] pielêgniarkom larw do[62] karmienia[121] m³odzie¿y[121]. 
2119 1060~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom IV~Iskry~1966~293~{brak}
2120 Je¿eli w[66] dalszym[261] ci±gu[161] zorientujemy[501] siê, ¿e i te[212] m³ode[212] ju¿ po[66] kilku[36] miesi±cach s± same[212] zdolne[212] do wydawania[121] potomstwa[121], bardzo ³atwo poj±æ mo¿na rozpacz[141] rolników[122], gdy im[43] siê trafi[501] taki[211] "mysi[211]" rok[111] (oczywi¶cie mam[5] nadziejê, ¿e ju¿ teraz rozumiej± pañstwo[112], jak[9] ten[211] wyraz[111] "mysi[211]" powinien byæ[57] pojmowany[211]). Wówczas bowiem straty[112] na[66] polach mog± byæ rzeczywi¶cie kolosalne[212]. 
2121 1061~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom IV~Iskry~1966~335~{brak}
2122 Nie mam nawet zamiaru traciæ czasu na[64] opis[141] mego[221] bohatera[121]. Powiedzia³em o[66] jego[42] wielko¶ci[161], poza[65] tym[45] informujê, ¿e jak[9] wiêkszo¶æ[111] szanuj±cych[+] siê[222] owadów ma g³owê z[65] czu³kami, tu³ów[141] z[65] czterema b³oniastymi skrzyde³kami i sze¶cioma nó¿kami oraz odw³ok[141]. 
2123 1062~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom IV~Iskry~1966~382~{brak}
2124 Ale naprawdê interesuj±ce[211] jest, i¿ o[66] ptaszku tym[261] w[66] ornitologii[161] sprzed[62] piêædziesiêciu[32] laty[122] dowiedzieliby¶my[501] siê, ¿e wystêpuje wy³±cznie w[66] okolicach podgórskich[262] i górzystych[262]. Tymczasem dzi¶ kopciuszek[111] na[64] gwa³t[141] po[+] prostu pcha[501] siê do[62] miast[122]. Ale proszê mi pozwoliæ najpierw go[44] przedstawiæ. Nie grzeszy on zbytni±[251] wielko¶ci±, d³ugo¶æ[111] jego[42] waha[501] siê w[66] granicach piêtnastu[32] do[62] szesnastu[32] centymetrów, a waga wynosi siedemna¶cie[34] gramów, [&] 
2125 1063~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom V~Iskry~1967~47~{brak}
2126 Oddzielono j± co[+] prawda niegdy¶ od[62] rodziny[121] wspinaczy[122], czyli Phalageridae[$], do[62] której[221] nale¿y popularna koala[111], znana wam ju¿ zapewne, gdy¿ po¶wiêci³em jej[43] specjalne[241] opowiadanie[141] w[66] tomie trzecim[261]  jednak tak naprawdê, je¶li chodzi o[64] wygl±d[141] zewnêtrzny[241], to[9] i o[66] niej[46], i o[66] wombacie[161] mówi siê[41] jako[9] o[66] nied¼wiedziach workowatych[262], z[65] t±[251] ró¿nic±, ¿e koala[111] jest przedstawicielem grupy[121] nadrzewnej[221], podczas[+] gdy wombaty[112] reprezentuj± grupê naziemn±[241]. 
2127 1064~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom V~Iskry~1967~94~{brak}
2128 Zreszt± dlatego wymieni³em p³eæ[141], nie tylko u[62] niego[42], ale ju¿ jedynie na[66] przedniej[261] parze[161] nóg, stwierdziæ mo¿na jeszcze dwie[34] du¿e[242], go³ym[251] okiem widoczne[242] tarcze[142] przylgowe[242]. Ma to szczególne[241] znaczenie[141] w[66] okresie godowym[261], ale ponadto i w[66] wielu[36] innych[262] sytuacjach ¿yciowych[262] naszego[221] bohatera[121], o[66] których[262] za[64] chwilê opowiem. Teraz jednak chcia³bym skoñczyæ z[65] owymi nó¿kami. 
2129 1065~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom V~Iskry~1967~128~{brak}
2130 Ca³a skóra twarzy[121] jest delikatna, pomarszczona, wargi[112]  zw³aszcza górna  przedzielone[212], przy[66] czym[46] ka¿da z[62] po³ówek ma mo¿no¶æ[141] poruszania[+] siê[121] samoistnie, co[41] bardzo u³atwi zbieranie[141] ro¶linnego[221] po¿ywienia. Muszê bowiem powiedzieæ, ¿e syreny[112] s± jedynymi ssakami ¶ci¶le wodnymi (na[64] l±d[141] bowiem nie wydostaj±[501] siê absolutnie nigdy), które[212] ¿ywi±[501] siê pokarmem ro¶linnym[251]. 
2131 1066~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom V~Iskry~1967~183~{brak}
2132 Przy[66] jedzeniu[161], przynajmniej w[66] danym[261] przypadku[161], nie gra[5] ta warga specjalnej[221] roli[121], wiêc w[66] rozwa¿aniach naszych[262] pozostanie[5] nieco na[66] uboczu[161]. Wa¿ne[212] s± dla[62] nas[42] zatem ¿uwaczki[112] i ta jakoby pierwsza para[111] szczêk[122]. 
2133 1067~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom V~Iskry~1967~272~{brak}
2134 Na[66] g³owie[161] i szyi[161]  cztery[31] pod³u¿ne[212] pasma[112], na[66] nogach te¿ wystêpuje prêgowanie[111], a na[66] ogonie cztery[31] do[62] sze¶ciu[32] bardzo ciemnych[222] i szerokich[222] obr±czek. Ogon[111] ten[211] zreszt± nigdy nie koñczy[501] siê w[64] szpic[141] jak[9] u[62] kotów domowych[222], lecz z[62] regu³y[121] bywa uciêty[211] na[66] koñcu[161] jak[9] w³ochata szczotka do[62] czyszczenia[121] s³oi[122]. Futro[111] jest nies³ychanie gêste[211] i puszyste[211]. 
2135 1068~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom V~Iskry~1967~280~{brak}
2136 Poza[65] tym[45] panuje opinia, ¿e koty[112] stroni± od[62] wody[121]. ¯bik, podobnie jak[9] jego[42] olbrzymi[211] krewniak tygrys, stanowi[5] pod[65] tym[251] wzglêdem wyj±tek[141], gdy¿ wcale nie unika wilgoci[121] i czêsto znale¼æ go[44] mo¿na w[66] lasach rosn±cych[262] na[66] mokrad³ach. Natomiast jak[9] wszystkie[212] koty[112] ¿yje prawie[8] przez[64] ca³y[241] rok[141] samotnie[8], w[64] my¶l[141] s³ynnego[221] powiedzenia[121] kiplingowskiego[221], "chadza sam[211] na[64] przechadzkê i wcale o[64] to[44] nie dba, gdzie". 
2137 1069~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom V~Iskry~1967~319~{brak}
2138 Mówi±, ¿e rozwija on prêdko¶æ[141] do[62] dziewiêædziesiêciu[32] kilometrów na[64] godzinê, tote¿ polowania[112] jego[42] wygl±daj± mniej wiêcej w[64] ten[241] sposób[141], i¿ je¶li zoczy[5] on  gdy¿ wêch[141] ma nawiasem mówi±c do¶æ s³aby[241]  dajmy na[64] to[44] stadko[141] antylop, przypada natychmiast do ziemi[121] i zadziwiaj±co zrêcznymi, mimo[62] swych[222] d³ugich[222] ³ap[122] wrêcz wê¿owymi ruchami czo³ga[501] siê ku nim[43] mniej wiêcej na[64] odleg³o¶æ[141] æwierci[121] kilometra. 
2139 1070~¯abiñski J.~Z ¿ycia zwierz±t. Tom V~Iskry~1967~327~{brak}
2140 Ostatnia wielka wyprawa zorganizowana w[66] tysi±c dziewiêæsetnym[261] roku[161] przez[64] firmê handlu[121] zwierzêtami Karola[/][121] Hagenbecka[/][121] uda³a[501] siê na[64] pobrze¿e[141] pustyni[121] Gobi[/] w[66] Azji[/][161] ¦rodkowej[261] dla[62] zdobycia[121] odkrytego[221] w[66] koñcu[161] zesz³ego[221] stulecia[121] dzikiego[221] konia[121], nazwanego[221] koniem Przewalskiego[/][121]. Obecnie, kiedy ogrody[112] zoologiczne[212] nie s± w³a¶ciwie instytucjami widowiskowymi, a raczej fermami hodowlanymi przynajmniej trzy[31] czwarte[112] zwierz±t dzikich[222] mno¿y[501] siê po[+] prostu na[66] miejscu[161]. 
2141 1071~Marchlewski T.~Sk±d siê wziê³y zwierzêta domowe~PWRiL~1964~31~{brak}
2142 Cecha dominuj±ca krótkow³osowo¶ci[121] ca³kowicie zapanowa³a w[66] nim[46] nad[65] cech± d³ugow³osowo¶ci[121], nazywamy to[44] dominacj± zupe³n±[251]. Mendel[/] zaobserwowa³ zjawisko[141] zupe³nej[221] dominacji[121] krzy¿uj±c ró¿ne[242] rasy[142] grochu[121]. St±d te¿ takie[211] dziedziczenie[111], gdy mieszaniec[111] pierwszego[221] pokolenia[121] jest zupe³nie podobny[211] do[62] jednego[221] z[62] rodziców[122], nazywamy dziedziczeniem cech[122] jak[9] u[62] grochu[121] (Pisum[111][$]), czyli dziedziczeniem typu Pisum[111][$]. 
2143 1072~Marchlewski T.~Sk±d siê wziê³y zwierzêta domowe~PWRiL~1964~39~{brak}
2144 W[66] ostatnich[262] czasach stwierdzono, ¿e na[64] czêstotliwo¶æ[111] wystêpowania[121] mutacji[121] maj± wp³yw[141] na[64] przyk³ad[141] promienie[112] Roentgena[/][121] oraz promieniowanie[111] substancji[122] radioaktywnych[222]. Mutacje[112] dotycz± rozmaitych[222] cech[122] organizmu; jednak w[66] wyniku[161] tych[222] mutacji[122] do¶æ rzadko powstaj± istoty[112] dobrze przystosowane[212] do[62] ¿ycia[121] w[66] normalnych[262] warunkach i utrzymuj±ce[+] siê[212] przez[64] czas[141] d³u¿szy[241] w[66] przyrodzie[161]. 
2145 1073~Marchlewski T.~Sk±d siê wziê³y zwierzêta domowe~PWRiL~1964~119~{brak}
2146 Przed[65] kilku[35] laty zosta³y[57] sprowadzone[212] one tak¿e i do[62] nas[42] i s±[57] projektowane[212] próby[112] ich[42] hodowli[121]. Hodowli[131] jedwabników grozi silna konkurencja ze[62] strony[121] przemys³u chemicznego[221], który[211] masowo produkuje nieraz silniejsze[242] i delikatniejsze[242] tkaniny[142]. Niemniej[9] pewne[242] gatunki[142] jedwabiu[121] trudno jest otrzymaæ a[66] drodze[161] syntetycznej[261], tote¿ jedwab[111] naturalny[211] ma jeszcze niema³e[241] znaczenie[141]. 
2147 1074~Kreiner J.~Zmys³y~WP~1964~10~{brak}
2148 Wszystkie[212] te[212] reakcje[112] maj± zawsze pewn±[241] wspóln±[241] cechê: s± niew±tpliwie zwi±zane[212] jak[+] naj¶ci¶lej ze[65] swoistymi procesami ¿yciowymi danej[221] istoty[121] i w³a¶nie dlatego tak bardzo ró¿ni±[501] siê od[62] reakcji[122] przedmiotów nieo¿ywionych[222] i od reakcji[122] trupów tych¿e[222] zwierz±t i ro¶lin  a tak¿e od[62] "reakcji[122]" ¿ywych[222] nawet osobników[122] w[66] tych[262] wypadkach, gdy nie s± one w[66] stanie[161] przeciwstawiæ[501] siê warunkom. 
2149 1075~Kreiner J.~Zmys³y~WP~1964~73~{brak}
2150 Wykres[111] ich[42] przedstawia[501] siê jako[61] krzywa[111] wypadkowa[211] kilku[32] sinusoid[122], krzywa[111] o[66] do¶æ dziwacznym[261] przebiegu[161]. Czêsto, zw³aszcza w[66] wypadku[161] tonów muzycznych[222], wykres[111] sk³ada[501] siê z[62] kilku[32] krzywych[122] odpowiadaj±cych[222] kilku[33] tonom sk³adaj±cym[+] siê[232] na[64] ca³o¶æ[141] d¼wiêku[121]. Ton[111] z³o¿ony[211] mo¿na do¶wiadczalnie roz³o¿yæ na[64] jego[42] sk³adniki[142]. S³u¿± do[62] tego[221] celu[121] przyrz±dy[112] zwane[212] rezonatorami. 
2151 1076~Kreiner J.~Zmys³y~WP~1964~107~{brak}
2152 Papryka dostarcza wra¿eñ bólowych[222], podobnie jak[9] musztarda, pieprz[111], chrzan[111], rzodkiewka. T³uszcz[111] dodawany[211] do[62] kaszy[121] lub chleba sam[211] w[66] sobie[46] jest bez[62] smaku[11], odgrywa natomiast wielk±[241] rolê w[66] wra¿eniach dotykowych[262] jêzyka i jamy[121] ustnej[221]. Pewne[241] znaczenie[141] maj± nawet s³uch[111], (chrupi±ce[212] bu³eczki[112]) i wzrok[111] (garnirowanie[111] pó³misków i kanapek). 
2153 1077~Kreiner J.~Zmys³y~WP~1964~154~{brak}
2154 Gdy oba[31] te[212] twory[112] spotkaj±[501] siê, pêcherzyk[111] mózgowy[211] wpukla[501] siê do[62] ¶rodka, jak[9] przek³uty[211] balonik[111], a w[66] jego[42] czaszy[161] umieszcza[501] siê wyrostek[111] skórny[211]. W[66] dalszym[261] rozwoju[161] z[62] wyrostka tego[221] powstanie[5] soczewka, z[62] pêcherzyka za¶ mózgowego[221]  siatkówka. Resztê oka[121] zbuduje wszêdobylska tkanka ³±czna. Jak[9] przysta³o na[64] czê¶æ[141] mózg[121], siatkówka ma budowê bardzo z³o¿on±[241]. 
2155 1078~Kreiner J.~Zmys³y~WP~1964~162~{brak}
2156 Bodziec[111] daj±cy[211] wra¿enie[141] barwy[121] mo¿e[5] byæ ró¿ny[211]. Mo¿e[5] nim[45] byæ wyodrêbnione[211] przez[64] pryzmat[141] promieniowanie[111] ¶wietlne[211] o[66] okre¶lonej[261] d³ugo¶ci[161] fali[121] albo promieniowanie[111] takie[211] odbite[211] od[62] powierzchni[121] poch³aniaj±cej[221] wszystkie[242] promienie[142] o[66] innej[261] d³ugo¶ci[161] fali[121], albo te¿ promieniowanie[111], które[211] przesz³o[5] przez[64] cia³o[141] prze¼roczyste[241] tylko dla[62] promieni[122] o[66] odpowiedniej[261] d³ugo¶ci[161] fali[121], na[64] przyk³ad[141] przez[64] kolorowe[241] szk³o[141]. 
2157 1079~Kreiner J.~Zmys³y~WP~1964~196~{brak}
2158 U[62] owadów narz±dy[112] zmys³u temperatury[121] mieszcz±[501] siê na[66] czu³kach i maj± postaæ[141] ma³ych[222] wzgórków. Zbli¿enie[111] do[62] takiego[221] wzgórka rozgrzanego[221] drucika powoduje natychmiastow±[241] reakcjê. Na[66] bod¼cach cieplnych[262] koñczymy przegl±d[141] ró¿nych[222] kategorii[122] wra¿liwo¶ci[122]. Nie znaczy to[41] jednak, ¿e ¿ywe[212] istoty[112] nie reaguj± na[64] inne[242] bod¼ce[142]. 
2159 1080~Kreiner J.~Zmys³y~WP~1964~208~{brak}
2160 A gdy wrócimy do[62] paradoksu wspomnianego[221] na[66] pocz±tku[161], to[9] argumentem przeciw[63] niemu jest po[+] prostu stwierdzenie[111] faktu, ¿e kot[111] jako[61] przedstawiciel[111] zwierz±t posiada analizatory[142] i system[141] nerwowy[241] ze[65] skomplikowanymi po³±czeniami wewn±trz[62] mózgu[121] oraz udoskonalonymi narz±dami zmys³ów, ró¿a za¶, jako[61] przyk³ad[111] ro¶liny[121], jedynie wra¿liwo¶æ[141] ogóln±[241], przejawiaj±c±[+] siê[241] g³ównie w[66] tropizmach. 
2161 1081~D±browski K.~Higiena psychiczna w ¿yciu codziennym~PZWL~1964~33~{brak}
2162 Krewni[112] w[66] rodzinie[161] mog± stanowiæ nieocenione[241] uzupe³nienie[141] w[66] tworzeniu[161] atmosfery[121] rodzinnej[221] w[66] kompensowaniu[161] braków wychowawczych[222], p³yn±cych[222] z[62] zatrudnienia[121] prac± zawodow±[251] rodziców[122], ale pod[65] warunkiem, ¿e zakres[111] czynno¶ci[122] ka¿dego[221] cz³onka[121] rodziny[121], a wiêc i dalszych[222] krewnych[122], bêdzie[57] wyra¼nie okre¶lony[211] i ¿e rodzice[112] nie zrezygnuj± ze[62] swego[221] naczelnego[221] miejsca[121] w[66] rodzinie[161], a szczególnie w[66] wychowaniu[161] dzieci[122]. 
2163 1082~D±browski K.~Higiena psychiczna w ¿yciu codziennym~PZWL~1964~40~{brak}
2164 Je¿eli chodzi o[64] dzieci[142] o[66] wzmo¿onych[262] przejawach przekory[121] i uporu  to[9] przewa¿nie odznaczaj±[501] siê tymi w³a¶ciwo¶ciami dzieci[112] nerwowe[212], nerwicowe[212], czêsto zdolne[212]  karane[212] w[66] domu[161], w[66] przedszkolu[161] czy szkole[161]. Tak zwane[211] ³amanie[111] uporu jest u[62] takich[222] dzieci[122] ze[62] wszech[222] miar przeciwwskazane[211], poniewa¿ doprowadza zazwyczaj do[62] jego[42] wzmocnienia[121], do[62] zafa³szowania[121] postawy[121], do[62] agresywno¶ci[121] i do[62] pog³êbienia[121] nerwowo¶ci[121] czy nerwicy[121]. 
2165 1083~D±browski K.~Higiena psychiczna w ¿yciu codziennym~PZWL~1964~6~{brak}
2166 Przede[+] wszystkim higiena psychiczna podchodzi do[62] ka¿dego[221] zagadnienia[121] wszechstronnie, a wiêc  w[64] sposób[141] wielop³aszczyznowy[241] czy wielowymiarowy[241] to[41] znaczy zarówno biologiczno-lekarskiej[221], jak[9] psychologicznej[221] i spo³ecznej[221], uwzglêdnia zarówno strukturê odziedziczon±[241], jak[9] i nabyt±[241], a wiêc to[44] co[41] jest cz³owiekowi dane[211] i to[41], co[44] mo¿e[5] on z[62] siebie[42] wydobyæ[5] drog±[62] w³asnej[221] wnikliwo¶ci[121] i samowychowania[121]. 
2167 1084~Jonas S., £epkowski M.~Cz³owiek + alkohol?~PZWL~1964~48~{brak}
2168 Ze[62] statystyk[122] wypadków drogowych[222] wyra¼nie widaæ, ¿e ilo¶æ[111] ich[42] przy[66] du¿ych[262] stê¿eniach alkoholu[121] we[66] krwi[161] kierowcy[121] jest stosunkowo niewielka, natomiast znacznie wiêksza przy[66] stê¿eniach ¶rednich[262] lub niewielkich[262]. Wynika z[62] tego[42], ¿e najwiêksze[241] niebezpieczeñstwo[141] na[66] drogach stanowi± ci[212], którzy zatrzymuj±[501] siê po[66] drodze[161] na[64] piwko[141] czy szklaneczkê wina[121], traktuj±c je[44] jako[64] napoje[142] orze¼wiaj±ce[242]. 
2169 1085~Jaworowska-Kielan Z.~Czterysta milionów lat historii krêgowców~WP~1965~44~{brak}
2170 W[66] stanie[161] kopalnym[261] zachowa³a[501] siê jama odtwarzaj±ca dok³adnie kszta³t[141] mózgu[121] oraz kana³y[142] w[66] szkielecie wewnêtrznym[261], które[212] pozwoli³y na[64] stwierdzenie[141] liczby[121] i rozmieszczenia[121] nerwów wychodz±cych[222] z[62] mózgu[121] oraz na[64] zbadanie[141] uk³adu naczyñ krwiono¶nych[222] g³owy[121]. Okaza³o[501] siê, ¿e ogólna budowa mózgu[121] ostrakodermów[122] jest identyczna z[65] budow± mózgu[121] dzisiejszych[222] krêgoustych[122]. 
2171 1086~Jaworowska-Kielan Z.~Czterysta milionów lat historii krêgowców~WP~1965~52~{brak}
2172 Dotychczas znane[212] najstarsze[212] p³azy[112] pochodzi³y z[62] dolnego[221] karbonu. Znalezione[212] na[66] Grenlandii[/][161] czaszki[112] p³azów by³y[5] wiêc najstarszymi poznanymi dotychczas czworonogami. Ju¿ w[66] nastêpnym[261] roku[161] Save[+] Söderbergh[/] og³osi³ pracê zawieraj±c±[241] dok³adny[241] opis[141] znalezionych[222] czaszek, które nazwa³ Ichthyostega[111][$], co[41] oznacza o[66] sklepieniu[161] czaszki[121] takim[261] jak[9] u[2] ryb. Ichtiostega[111][$] by³a zwierzêciem do¶æ du¿ym[251]  d³ugo¶æ[111] jej[42] czaszki[121] wynosi³a oko³o[62] dwudziestu[32] centymetrów. 
2173 1087~Jaworowska-Kielan Z.~Czterysta milionów lat historii krêgowców~WP~1965~125~{brak}
2174 Przy[66] przej¶ciu[161] od[62] gadów do[62] ssaków nast±pi³y bardzo wa¿ne[212] zmiany[112] w[66] budowie[161] szkieletu i osteologicznie ssaki[112] ró¿ni±[501] siê od[62] gadów bardzo istotnie. Koñczyny[112] prymitywnych[222] gadów rozstawione[212] s±[57] szeroko na[64] boki[142], a tu³ów[111] umieszczony[211] nisko; u[62] ssaków koñczyny[112] przesuwaj±[501] siê pod[64] tu³ów[141], który[211] wznosi[501] siê wy¿ej, staw[111] kolanowy[211] skierowany[211] jest[57] do[62] przodu, staw[111] ³okciowy[211] do[62] ty³u, a nie jak[9] u[62] gadów na[64] boki[142]. 
2175 1088~Jaworowska-Kielan Z.~Czterysta milionów lat historii krêgowców~WP~1965~133~{brak}
2176 Przypuszczenie[111] opiera[501] siê na[66] nastêpuj±cych[262] danych[162]. U[62] ssaków ³o¿yskowych[222] i torbaczy[122] dolna krawêd¼[111] ¿uchwy[121] zagina[501] siê ku[63] górze[131] pod[65] k±tem, który[241] ³atwo mo¿emy wyczuæ[5] w[66] tylnej[261] czê¶ci[161] naszej[221] w³asnej[221] ¿uchwy[121] poni¿ej[62] ucha[121]. Podobny[211] wyrostek[111] k±towy[211] znajdowa³[501] siê na[66] ¿uchwach mezozoicznych[262] pantotheria, brak[5] go[44] natomiast we[66] wszystkich[262] pozosta³ych[262] grupach ssaków mezozoicznych[222], których[222] dolna krawêd¼[111] ¿uchwy[121] tworzy w[66] tyle[161] ³agodny[241] ³uk[141]. 
2177 1089~Jaworowska-Kielan Z.~Czterysta milionów lat historii krêgowców~WP~1965~141~{brak}
2178 Ma³py[112] cz³ekokszta³tne[22] s± na[+] ogó³ du¿ych[222] rozmiarów, w[66] zwi±zku[161] z[65] czym[45] zmieni³y sposób[141] poruszania[+] siê[121] w¶ród[62] drzew, zamiast chodziæ na[66] czterech[36] koñczynach, przemieszczaj±[501] siê wahad³owo z[62] ga³êzi[121] na[64] ga³±¼[141], zwisaj±c na[66] wyd³u¿onych[262], chwytnych[262] rêkach. Cz³owiekowate[112] wyodrêbni³y[501] siê z[62] bardzo prymitywnych[222] ma³p cz³ekokszta³tnych[222], przy[66] czym[45]  wed³ug[62] ostatnich[222] pogl±dów  nast±pi³o to[41] jeszcze w[66] miocenie[161]. 
2179 1090~Nowacki E.~Szyfr ¿ycia~WP~1965~70~{brak}
2180 U¿yli¶my kilkakrotnie s³owa[121] mutacja lub cecha zmutowana. Termin[111] ten[211] pochodzi z[62] ³aciny[121] i oznacza zmianê. Mutacja w[66] genetycznym[261] s³owa[121] znaczeniu[161] oznacza zmianê cechy[121] dziedzicznej[221]. Czytelnik zastanawia³[501] siê na[+] pewno, czytaj±c moje[242] wywody[142] na[64] temat[141] niedziedziczenia[+] siê[121] cech[122] powsta³ych[222] pod[65] wp³ywem ¶rodowiska[121], jak[9] wyt³umaczyæ ró¿norodno¶æ[141] cech[122] wystêpuj±cych[222] w¶ród[62] osobników[122] jednego[221] gatunku[121]. 
2181 1091~Nowacki E.~Szyfr ¿ycia~WP~1965~78~{brak}
2182 Tak[+] samo ilo¶æ[111] promieniotwórczo¶ci[121], jak±[241] aplikujemy sobie[43] sami, nosz±c zegarki[142] z[65] fosforyzuj±cymi tarczami lub siedz±c przed[65] ekranem telewizora nie stanowi± niebezpieczeñstwa[121]. Ca³e[211] promieniowanie[111] razem[8] wziête[211] ¶rednio nie dorównuje promieniowaniu[131], na[64] jakie[241] wystawiony[211] jest[57] ka¿dy[211] mieszkaniec Ziemi ze[62] strony[121] promieni[122] kosmicznych[222] czy te¿ radioaktywno¶ci[121] naturalnych[222] izotopów promieniotwórczych[222] znajduj±cych[+] siê[222] w[66] glebie[161] i w[66] wodzie[161]. 
2183 1092~Nowacki E.~Szyfr ¿ycia~WP~1965~112~{brak}
2184 Wysiano równ±[241] ilo¶æ[141] nasion obu[32] form, i mimo[+] ¿e gatunek[111] dziki[211] wydawa³ o[+] wiele wiêcej nasion, waga plonu by³a[5] ni¿sza. Po[66] kilku[36] latach prowadzenia[121] hodowli[121] tego[221] typu znaleziono w[66] populacji[161] tylko kilka[34] ro¶lin pochodz±cych[222] od[62] formy[121] uprawnej[221], grubonasiennej[221], resztê stanowi³y formy[112] dzikie[212]. 
2185 1093~Kowalski K.~Jaskinie polskie~PW~1965~15~{brak}
2186 Czynnikiem, który[211] przede[+] wszystkim decyduje o[66] morfologicznym[261] typie jaskini[121] (to[41] jest o[66] tym[46], czy jest ona pozioma, czy te¿ przewa¿aj± w[66] niej[46] odcinki[112] pionowe[212] i tak dalej), jest ró¿nica poziomów miêdzy[65] obszarem wynikania[121] wody[121] z[62] powierzchni[121] w[64] g³±b[141] ska³y[121] a miejscem wyp³ywu wywierzyska[121]. 
2187 1094~Kowalski K.~Jaskinie polskie~PW~1965~49~{brak}
2188 S± to[41] g³ównie owady[112] i pajêczaki[112] tworz±ce[212] tak zwany[241] na¶cienny[241] zespó³[141] trogloksenów o[66] charakterystycznym[261] sk³adzie w[+] pobli¿u otworu jaskini[121]. Do[62] trogloksenów nale¿± tak¿e zimuj±ce[212] w[66] jaskiniach nietoperze[112]. Wskutek[62] zlodowacenia[121] zachowa³y[501] siê u[62] nas[42], jak[9] ju¿ wspomniano, nieliczne[212] tylko stare[212] gatunki[112] jaskiniowe[212], troglobionty[112]. Spotykamy je[44] przede[+] wszystkim w¶ród[62] zwierz±t wodnych[222]. 
2189 1095~Kowalski K.~Jaskinie polskie~PW~1965~57~{brak}
2190 Tak wiêc nietoperze[112] mog± swobodnie poruszaæ[501] siê we[66] wnêtrzu[161] jaskiñ i rzeczywi¶cie spotkaæ je[44] mo¿na nawet w[66] odleg³o¶ci[161] setek metrów od[62] otworu, w[66] miejscach oddzielonych[262] od[62] powierzchni[121] d³ugimi krêtymi korytarzami. Szukaj± w[66] nich[46] schronienia[121] zarówno w[66] okresie spoczynku[121] dziennego[221] (s± bowiem typowymi zwierzêtami nocnymi poluj±cymi od[62] zmierzchu[121] do[62] ¶witu), jak[9] te zw³aszcza w[66] okresie zimowania[121]. 
2191 1096~Kowalski K.~Jaskinie polskie~PW~1965~91~{brak}
2192 Niewielkie[212] jeziorka[112] na[66] osadach lub w[66] syfonach zasilane[212] s±[57] tylko przez[64] deszcz[141] podziemny[241]. W[66] g³êbi[161] jaskini[121] w[66] wielu[36] miejscach obficie rozwinê³y[501] siê nacieki[112]. Wiele[31] te¿ jest zawalisk, które[212] zmieni³y pierwotny[241] wygl±d[141] chodników. Wstêpna komora jest jedn±[251] z[62] najwiêkszych[222] sal jaskiniowych[222] w[66] Tatrach[/]. 
2193 1097~Kowalski K.~Jaskinie polskie~PW~1965~104~{brak}
2194 ¯yj± tu równie¿ inne[212] gatunki[112] troglobiotyczne[212] i troglofilne[212] wspomniane[212] poprzednio. Jaskinia znana by³a[57] ju¿ prawdopodobnie w[66] osiemnastym[261] wieku[161], by³a[5] ona przedmiotem licznych[222] badañ archeologicznych[222] i zoologicznych[222]. Obecnie jest[57] czêsto zwiedzana i, niestety, do¶æ silnie zniszczona przez[64] niekulturalnych[242] turystów[142]. Wchodz±c przez[64] zachodni[241] otwór[141] dostajemy[501] siê na[64] dno[141] niewielkiej[221] komory[121]. 
2195 1098~Skowron S.~Narodziny wielkiej teorii (Karol Darwin i jego poprzednicy)~WP~1965~28~{brak}
2196 W¶ród[62] grona[121] "lunatyków[122]" by³ te¿ i s³ynny[211] uczony[111] Priestley[/], kwakier Samuel[/] Galton[/], dziadek[111] wielkiego[221] biologa[121] i antropologa[121] Franciszka[/][121] Galtona[/][121], bogaty[211] przemys³owiec, i inni. Uczêszcza³ na[64] zebrania[142] jako[61] go¶æ[111] tak¿e i Wedgwood[/], fabrykant porcelany[121] s³awnej[221] na[64] ca³y[241] ¶wiat[141], któergo[221] zak³ady[112] Erazm[/] nazwa³ Etruri±[/], gdy¿ Wedgwood[/] s±dzi³, ¿e odkry³ tajemnicê malowania[121] waz staro¿ytnych[222] Etrusków[122]. 
2197 1099~Skowron S.~Narodziny wielkiej teorii (Karol Darwin i jego poprzednicy)~WP~1965~36~{brak}
2198 Darwin[/] porusza tematy[142] elektryczno¶ci[121], chemii[121], fotosyntezy[121] i fizyki[121]. Zajmuje[501] siê te¿ problemami geofizyki[121], samolotami i rakietami. Podobnie jak[9] w[66] Zoonomii[/][161] rozwa¿a ogólne[242] zagadnienia[142] biologiczne[242] zwracaj±c równocze¶nie uwagê na[64] zagadnienia[142] niewolnictwa[121], dominuj±cej[221] roli[121] Ko¶cio³a i na[64] wiele[34] innych[222] spraw[122], które[212] mu le¿a³y na[66] sercu[161]. 
2199 1100~Skowron S.~Narodziny wielkiej teorii (Karol Darwin i jego poprzednicy)~WP~1965~75~{brak}
2200 Pierwotny[211] obraz[111] fauny[121] i flory[121] wysp oceanicznych[222] mo¿e[5] jednak zmieniæ ³atwo cz³owiek[111] zarówno przez[64] bezmy¶lne[241] têpienie[141] czêsto bezbronnych[222] zwierz±t, jak[9] i przez[64] wprowadzenie[141] na[64] wyspy[142] ssaków, które[212] dope³niaj± miary[121] niszczenia[121]. Gdyby wyspa ¦wiêtej[/][221] Heleny[/][121] nie by³a[57] tak ca³kowicie zniszczona przez[64] rabunkow±[241] gospodarkê cz³owieka[121] by³aby dzi¶ jednym[251] z[62] najwspanialszych[222] rezerwatów pradawnej[221] fauny[121] i flory[121]. 
2201 1101~Skowron S.~Narodziny wielkiej teorii (Karol Darwin i jego poprzednicy)~WP~1965~83~{brak}
2202 Nora[/] Barlow[/] podaje, ¿e w[66] pierwszym[261] wydaniu[161] ["]Podró¿y[122]["] jest[57] zachowany[211] ca³y[211] pocz±tek[111] tego[221] ustêpu i dopiero zdanie[111] o[66] geologu i odpoczynku[161] stwórcy[121] zosta³o[57] skre¶lone[211]. W[66] drugim[261] natomiast wydaniu[161] podana jest[57] tylko sucha obserwacja w[66] odno¶niku[161]. Zwiedzanie[111] Australii[/][121], która by³a[5] przecie¿ w³a¶ciwie koloni± karn±[251] i emigranci rekrutowali[501] siê w[66] du¿ej[261] czê¶ci[161] z przestêpców[122] deportowanych[222] z[62] Anglii[/][121], dostarczy³o i innych[222] spostrze¿eñ. 
2203 1102~Skowron S.~Narodziny wielkiej teorii (Karol Darwin i jego poprzednicy)~WP~1965~164~{brak}
2204 Najczê¶ciej na[66] tym[261] i nastêpnych[262] zjazdach, je¿eli poruszano zagadnienia[142] darwinizmu, to[9] w[66] zwi±zku[161] z[65] istnieniem w[66] przyrodzie[161] przystosowañ organizmów i wyt³umaczeniem ich[42] powstawania[121] przez[64] dzia³anie[141] doboru naturalnego[221]. Takie[211] jednak stanowisko[111] wywo³ywa³o najwy¿sze[242] sprzeciwy[142], o[66] czym[46] ¶wiadczy chocia¿by wypowied¼[111] przewodnicz±cego[121] zjazdu oksfordzkiego[221], lorda[121] Wrottesleya[/][121]: [&] 
2205 1103~Skowron S.~Narodziny wielkiej teorii (Karol Darwin i jego poprzednicy)~WP~1965~172~{brak}
2206 Z[62] tego[221] powodu wydaje[501] siê, ¿e Darwin[/] niezbyt mo¿e[8] sprawiedliwie oceni³ ksi±¿kê Lyella[/][121] w[66] porównaniu[161] z[65] prac± Huxleya[/][121]. Nale¿y te¿, moim[251] zdaniem, zwróciæ uwagê na[64] jeszcze jeden[241] wa¿ny[241] punkt[141]. Lyell[/], gdy sta³[501] siê zdecydowanym[251] zwolennikiem teorii[121] Darwina[/][121], s±dzi³, ¿e zmiana form zwierzêcych[222] w[64] formy[142] ludzkie[242] nast±pi³a nagle. 
2207 1104~Skowron S.~Narodziny wielkiej teorii (Karol Darwin i jego poprzednicy)~WP~1965~180~{brak}
2208 Rok[141] tysi±c osiemset siedemdziesi±ty[241] po¶wiêci³ Darwin[/] ca³kowicie pracy[131] nad[65] swym[251] nowym[251] dzie³em, a gdy by³o[57] ju¿ skoñczone[211], zwróci³[501] siê do[62] swej[221] córki[121] Henryki[/][121] z[65] pro¶b± o[64] poprawê stylistyczn±[241]. Pod[65] tym[251] wzglêdem[151] nie mia³ do[62] siebie[42] zaufania[121]. Córka w³o¿y³a wiele[8] trudu w[64] poprawê rêkopisu, tak ¿e ojciec wyrazi³ jej[43] najg³êbsze[241] podziêkowanie[141] i ofiarowa³ jej[43] trzydzie¶ci[34] funtów szterlingów ze[62] swego[221] honorarium[121] autorskiego[221]. 
2209 1105~Skowron S.~Narodziny wielkiej teorii (Karol Darwin i jego poprzednicy)~WP~1965~227~{brak}
2210 De[+] Vries[/] by³ przekonany, ¿e nowe[212] gatunki[112] nie powstaj± przez[64] stopniowe[242] nagromadzania[+] siê[142] zmian drobnych[222], ci±g³ych[222], jak[9] to[44] przyjmowa³ darwinizm[111], lecz przez[64] nag³e[241] pojawienie[+] siê[141] gwa³townych[222] zmian przekszta³caj±cych[222] od[+] razu jeden[241] gatunek[141] w[64] drugi[241]. Ju¿ poprzednio podobne[242] my¶li[142] g³osi³ botanik[111] rosyjski[211] Kor¿yñski[/], nie popar³ jednak swych[222] pogl±dów tak obfitym[251] materia³em jak[9] de[+] Vries[/]. 
2211 1106~Je¿ewska E.~Opieka domowa nad chorymi z objawami neurologicznymi i psychicznymi~PZWL~1965~77~{brak}
2212 Napastliwo¶æ[111] tych[222] chorych[122] bywa tak niepohamowana, ¿e nieraz przez[64] d³u¿szy[241] czas[141] koledzy i prze³o¿eni[112], sterroryzowani nie odwa¿aj±[501] siê wyci±gn±æ konsekwencji[122] z[62] ich[42] istotnych[222] niedoci±gniêæ w[66] pracy[161]. Inne[212] postaci[112] otêpienia[121] odró¿niaj±[501] siê pewnymi szczególnymi cechami, w³a¶ciwymi dla[62] wywo³uj±cej[221] to[241] otêpienie[141] choroby[121]. Tak wiêc na[64] przyk³ad[141] pewna postaæ[111] postêpuj±cego[221] zaniku[121] mózgu[121] nierzadko ³±czy[501] siê z[65] niezno¶nym[251] dla[62] otoczenia[121] gadulstwem, spowodowanym[251] odhamowaniem mowy[121]. 
2213 1107~Imieliñski K.~¯ycie seksualne -- psychochigiena~PZWL~1965~20~{brak}
2214 Okres[111] dojrzewania[121] m³odzie¿y[121] jest ostatni±[251] sposobno¶ci± do[62] ukszta³towania[121] osobowo¶ci[21] m³odzie¿y[121] odpowiednio do[62] zadañ ¿ycia[121] spo³ecznego[221], st±d te¿ odpowiednie[211] wychowanie[111] w[66] tym[261] okresie nabiera szczególnego[221] znaczenia[121]. Ma ono na[66] celu[161] miêdzy[+] innymi kierowanie[141] w[64] sposób[141] w³a¶ciwy[241] rozwojem popêdu p³ciowego[221] u[62] m³odzie¿y[121] i zapobieganie[141] powstawaniu[131] ró¿norakich[222] konfliktów na[66] tle seksualnym[261]. 
2215 1108~Imieliñski K.~¯ycie seksualne -- psychochigiena~PZWL~1965~62~{brak}
2216 Dochodzi do[62] procesu alienacji[121] popêdu p³ciowego[221], czyli do[62] uniezale¿nienia[+] siê[121] go[42] od[62] wp³ywów samokontroli[121] cz³owieka[121], co[41] jest zjawiskiem zdecydowanie[8] szkodliwym[251]. Postêp[111] cywilizacji[121] przyniós³ udostêpnienie[141] dla[62] szerokich[222] mas ilustracji[122], fotografii[122] i tak dalej, co[41] jednak, wobec[62] braku[121] nale¿ytej[221] kontroli[121] nad[65] nimi, stwarza niebezpieczne[242] okazje[142] do[62] naruszania[121] podstawowych[222] zasad[122] wychowawczych[222]. 
2217 1109~Imieliñski K.~¯ycie seksualne -- psychochigiena~PZWL~1965~109~{brak}
2218 Za[64] najwra¿liwsze[242] obszary[142] erogeniczne[242] u[62] mê¿czyzn[122] uwa¿a siê[41] narz±dy[142] p³ciowe[242] (pr±cie[141] i mosznê). Za[64] najwra¿liwsze[242] obszary[142] erogeniczne[242] u[62] kobiet uwa¿a siê[41] narz±dy[142] p³ciowe[242] (³echtaczkê, pochwê), a ponadto usta[142] i brodawki[142] sutkowe[242]. Nie[+] ma tu jednak ¿adnych[222] regu³ i miejscami najbardziej wra¿liwymi mog± siê okazaæ[501] w[66] poszczególnych[262] przypadkach ró¿ne[212] okolice[112] cia³a[121]. 
2219 1110~Imieliñski K.~¯ycie seksualne -- psychochigiena~PZWL~1965~117~{brak}
2220 Powszechnie wiadomo, i¿ olbrzymia wiêkszo¶æ[111] kobiet nie prze¿ywa szczytowania[121] przy[66] pierwszym[261] stosunku[161]. Nie prze¿ywa go[42] te¿ i przy[66] kilku[36] nastêpnych[262] stosunkach. Dopiero z[65] biegiem czasu i w[64] miarê utrzymywania[121] regularnego[221] wspó³¿ycia[121] seksualnego[221] kobieta "uczy[501] siê" odczuwania[121] rozkoszy[121] i osi±gania[121] orgazmu (mowa tu tylko o[66] kobietach, u[62] których[222] nie wystêpuj± konflikty[112] na[66] tle seksualnym[261], ani te¿ inne[212] zahamowania[112]), [&] 
2221 1111~Imieliñski K.~¯ycie seksualne -- psychochigiena~PZWL~1965~206~{brak}
2222 Olbrzymia wiêkszo¶æ[111] ró¿nych[222] zaburzeñ seksualnych[222] powstaje w³a¶nie na[66] pod³o¿u[161] nerwicy[121]. Liczba przypadków zaburzeñ seksualnych[222] o[66] pod³o¿u[161] organicznym[261] jest stosunkowo nieznaczna. Zaburzenia[112] wystêpuj±ce[212] w[66] przebiegu[161] nerwic p³ciowych[222] czêsto s±[57] jednak przez[64] ludzi[142] cierpi±cych[242] uto¿samiane[212] z[65] "impotencj±", to[41] jest pozbawieniem ich[42] mo¿liwo¶ci[122] wspó³¿ycia[121] seksualnego[221] na[64] d³ugi[241] okres[141] czasu lub na[+] zawsze. 
2223 1112~Krzeska G.~Pierwsze dni macierzyñstwa~PZWL~1967~6~{brak}
2224 Zmiany[112] te[212] s± przemijaj±ce[212], a wystêpuj± wskutek[62] dzia³ania[121] hormonów matki[121], pod[65] wp³ywem których[222] p³ód[111] pozostawa³ przecie¿ przez[64] wiele[34] miesiêcy. Nie wolno[5] dotykaæ, ani tym[9] bardziej wyciskaæ obrzmia³ych[222] piersi[122]  dziecko[111] pozbêdzie[501] siê samo[211] nadmiaru hormonów i wszystko[41] wróci do[62] normy[121]. Niepotrzebne[212] zabiegi[112] mog± tylko sprowadziæ zaka¿enie[141] i ró¿ne[242] przykre[242] jego[42] nastêpstwa[142]. 
2225 1113~Krzeska G.~Pierwsze dni macierzyñstwa~PZWL~1967~15~{brak}
2226 Z[65] biegiem czasu dziecko[111] przywyknie do[62] rytmu karmienia[121] i bêdzie[56] siê budzi³o[521] samo[211], ze[65] zdumiewaj±c±[251] regularno¶ci±. Gdyby domaga³o[501] siê posi³ku[121] na[64] piêtna¶cie[34] do[62] dwudziestu[32] minut przed[65] w³a¶ciw±[251] por±, mo¿na je[44] nakarmiæ nieco wcze¶niej. Takie[211] odstêpstwo[111] jest dopuszczalne[211] i usprawiedliwione[211]. Po[66] skoñczonym[261] posi³ku[161] dziecko[111] ulewa[5] czasem[8] trochê posi³ku[121], to[41] znaczy wycieka mu on z[62] budzi[121], niczym[9] z[62] przepe³nionego[221] naczynia[121]. 
2227 1114~Krzeska G.~Pierwsze dni macierzyñstwa~PZWL~1967~45~{brak}
2228 Nie bêdzie[56] siê dobrze rozwija³o[521]. Z³o¿y[501] siê na[64] to[44] brak[111] apetytu, niedokrwisto¶æ[111], ³atwo¶æ[111] wystêpowania[121] ró¿nych[222] chorób. ¯adna ¿ywa istota nie mo¿e[5] byæ[57] pozbawiona ¶wie¿ego[221] powietrza. Tote¿ w[66] porze[161] letniej[261], w[64] dnie[142] bezwietrzne[242] i ciep³e[242], dziecko[111] ma przebywaæ na[66] dworze[161] choæby przez[64] ca³y[241] dzieñ[141]. £ó¿eczko[141] albo wózek[141] mo¿na wystawiæna[64] balkon[141] werandê w[+] pobli¿e domu[121]. 
2229 1115~Beaupre J.~Macierzyñstwo~PZWL~1967~7~{brak}
2230 Jedna[211] z[62] uczennic krakowskiej[221] Szko³y[121] Rodzenia[121] napisa³a w[66] ankiecie[161]: "Aby[9] rodziæ bez[62] bólu[121]  trzeba siê nauczyæ[501] rodziæ". W[66] tym[261] spontanicznym[261] wyznaniu[161] mie¶ci[501] siê istotna wskazówka dla[62] kobiet przygotowuj±cych[+] siê[222] do[62] porodu. Czegó¿[42] wiêc chcemy od[62] was[42]? Chcemy, aby¶cie siê mocno wziê³y[541] w[64] gar¶æ[141], aby¶cie bardzo systematycznie chodzi³y[54] na[64] wyk³ady[142] i opanowa³y potrzebne[242] wiadomo¶ci[142] oraz codziennie w[66] domu[161] wykonywa³y gimnastykê i æwiczy³y oddechy[142]. 
2231 1116~Beaupre J.~Macierzyñstwo~PZWL~1967~54~{brak}
2232 Wreszcie stwierdzamy[65] z ulg±, ¿e uj¶cie[111] zosta³o[57] otwarte[211] ca³kowicie  skoñczy³[501] siê wiêc pierwszy[211], najtrudniejszy[211] okres[111] porodu. Jak[9] ju¿ wspomina³am przed[65] er± psychoprofilatyki[121] by³ to[41] okres[111] bierny[211]. Obecnie z[65] wyj±tkiem pauz, gdy kobieta powinna le¿eæ w[66] relaksie  nie[+] ma biernego[221] okresu w[66] czasie porodu! Wszystkie[212] s± czynne[212]! Kobieta przygotowana wspó³dzia³a z[65] personelem prowadz±cym[251] poród[141]. 
2233 1117~Beaupre J.~Macierzyñstwo~PZWL~1967~96~{brak}
2234 By³y[5] to[41] d³ugie[212] poduszki[112] z[62] pierza[121], w[64] które[242] zawijano dziecko[141] na[64] ca³y[241] dzieñ[141] z[65] krótkimi przerwami na[64] przewijanie[141] i k±piel[141]. Krêpuj±c ich[4] ruchy[142] a przede[+] wszystkim nadmiernie przegrzewaj±c, wydelikaca³y one dzieci[142], zmniejsza³y ich[42] odporno¶æ[141], stwarza³y podatno¶æ[141] na[64] choroby[142] dróg oddechowych[222] i przewodu pokarmowego[221]. By³y[5]  krótko mówi±c  najbardziej niehigieniczn±[251] po¶ciel±[151], jak±[241] sobie[43] mo¿na wyobraziæ. 
2235 1118~Beaupre J.~Macierzyñstwo~PZWL~1967~143~{brak}
2236 Ten[211] okres[111] odprê¿enia[121] neuromiê¶niowego[221] pokrywa[501] siê z[65] normalnym[251] i g³êbokim[251] oddychaniem w[66] pierwszym[161] okresie porodu oraz z[65] oddychaniem przyspieszonym[251] i p³ytszym[251] w[66] koñcu pierwszego[221] okresu. Powtórzmy raz[8] jeszcze  w[66] czasie pierwszego[221] okresu porodu kobieta podczas[62] skurczów le¿y w[66] odprê¿eniu[161] i stosuje oddychanie[141] najpierw g³êbokie[241] a pod[64] koniec[141] pierwszego[221] okresu przyspieszone[241] i p³ytkie[241]. 
2237 1119~Hollanek A.~Skóra jaszczurcza~Iskry~1965~23~{brak}
2238 Przyroda wytworzy³a w[66] nas[46] swój[241] w³asny[241] system[141] zwalczania[121] chorób, system[141], który[211] niestety, czêsto zawodzi. Wnêtrze[111] cia³a[121] nie zosta³o[57] stworzone[211] do[62] otwierania[121], do[62] mieszania[+] siê[121] w[64] jego[42] sprawy[142] i to[8] za[65] pomoc± narzêdzi[122]. Chirurgia jest równie[8] nienaturalna, czy mo¿e[8] antynaturalna, jak[9] ka¿dy[211] wytwór[111] cz³owieka[121]. Nic[41] dziwnego[221], ¿e jej[42] dzia³anie[111] budzi reakcjê. 
2239 1120~Hollanek A.~Skóra jaszczurcza~Iskry~1965~70~{brak}
2240 Znany[211] jest[57] powszechnie strach[111] przed[65] operacj±. W[66] okresie przed[65] anestezj± przybiera³ zwykle formê ciê¿kiej[221] histerii[121]. Ale i dzi¶  to[41] zrozumia³e[211] cz³owiek[111], w[66] którego[221] ciele ma siê toczyæ[501] krwawa walka o[64] ¿ycie[141], nie mo¿e[5] byæ wolny[211] od[62] boja¼ni[121]. Niebezpieczeñstwo[111] zabiegu[121] (w[66] ka¿dym[261] kontakcie z[65] no¿em chirurgicznym[251] tkwi jakie¶[211] ryzyko[111]), obce[211] ¶rodowisko[111], narzêdzia[112], stó³[111] operacyjny[211], lekarze[112] w[66] maskach  to[41] nie dzia³a[5] uspokajaj±co. 
2241 1121~Hollanek A.~Skóra jaszczurcza~Iskry~1965~125~{brak}
2242 Inni chwal±[501] siê przed[65] zdumion±[251] publik± przebijaniem policzków czy r±k. I wtedy z[62] ran nie cieknie krew[111]. Gandhiemu[/], gdy walczy³ o[64] niepodleg³o¶æ[141] Indii[/][121], nawet kilkutygodniowe[212] g³odówki[112] nie podkopa³y zdrowia[121]. Nauka nie pierwszy[241] raz[141] stawa³a przed[65] zjawiskami, które[242] powszechnie uwa¿ano za[64] cuda[142]. I by³a[5] bezsilna  dopóki nie zaczêto kojarzyæ pozornie odleg³ych[222], lecz jak¿e zbie¿nych[222] faktów. 
2243 1122~Hollanek A.~Skóra jaszczurcza~Iskry~1965~159~{brak}
2244 Niezwyk³ymi drogami chadza my¶l[111] naukowa. W[66] jednej[261] tylko dziedzinie[161] w[66] okulistyce[161], wykorzystano  jak[9] przed[65] chwil± zobaczy³em  dwa[34] zupe³nie ró¿ne[242] sposoby[142] techniczne[242]. Raz[8] u¿yto do[62] leczenia[121] wzroku[121] gor±ca[121] wielkiego[221] gor±ca[121], to[8] znowu pos³u¿ono[501] siê wielkim[251] zimnem[151]. Technika[111] coraz ¶mielej ogarnia nie tylko przemys³[141], nie tylko komunikacjê. Odwa¿nie wkracza i do[62] medycyny[121]. 
2245 1123~Hollanek A.~Skóra jaszczurcza~Iskry~1965~167~{brak}
2246 W[66] tej[261] wypowiedzi[161] kompletnie nie widaæ strachu[121]. A przecie¿ formu³uje j± nie byle jaki[211] znawca zagadnieñ naukowych[222]. Wiêc mo¿e[8] te[212] wszystkie[212] obawy[112] i ostrze¿enia[112] s± przesadne[212]. W[66] tym[261] sensie przynajmniej, ¿e przecie¿ cz³owiek[111] wynajduje ró¿ne[242] narzêdzia[142]. Mo¿na ich[42] u¿yæ[5] zawsze na[64] zgubê lub dla[62] dobra[121] cz³owieczeñstwa[121]. 
2247 1124~Hollanek A.~Skóra jaszczurcza~Iskry~1965~214~{brak}
2248 Wiedzia³, ¿e s± drobnoustroje[112], które[212] niszcz± szkodliwe[242] mikroby[142] paso¿ytuj±ce[242] w[66] naszych[262] cia³ach. Do[62] takich[222] zaliczy³ bakterie[142] zakwaszaj±ce[242] mleko[141]. Jedni[212] uczeni[112] mówi±, ¿e pogl±dy[112] Miecznikowa[/][121] by³y[5] nonsensowne[212]. Inni, jak[9] profesor Dubos[/], ju¿ tu kilkakrotnie cytowany[211], przyznaj± Miecznikowowi[/] wiele[8] s³uszno¶ci[121]. W[66] roku[161] tysi±c osiemset dziewiêædziesi±tym[261] drugim[261] niemiecki[211] naukowiec Siemens[/], podczas[62] studiów nad[65] pracami Kocha[/][121] o[66] chorobach zaka¼nych[262], powiedzia³: [&] 
2249 1125~Hollanek A.~Skóra jaszczurcza~Iskry~1965~222~{brak}
2250 Przypominam. Przypadkowo wpad³ przez[64] okno[141] laboratorium[121] Fleminga[/][121] na[64] p³ytkê z[65] gronkowcami zarodnik[111] ple¶ni[121] z[62] rodzaju[121] pêdzlaków: penicillium[+] notatum[$]. Przypadek[111] te¿ zdarzy³, ¿e zarodnik[111] ten[211] nale¿a³ do[62] rodzaju[121] i gatunku[121], który[211] wytwarza substancjê hamuj±c±[241] rozwój[141] zarazków. Szansa jedna[211] na[64] milion[141] czy miliony[142], ale... trzeba by³o ca³ych[222] lat ¿mudnej[221] pracy[121] i odkryæ[121], aby[9] uczony[111] móg³ siê natychmiast po³apaæ[501] w[66] warto¶ci[161] tego[42], co[44] ujrza³. 
2251 1126~Hollanek A.~Skóra jaszczurcza~Iskry~1965~235~{brak}
2252 A tera¼niejszo¶æ[111]? Nie znalaz³a na[+] razie recepty[121] ani na[64] staro¶æ[141], ani na[64] ¶mieræ[141]. Starzenie[+] siê[111] organizmu mo¿na uwa¿aæ za[64] stopniowe[241] zmniejszanie[+] siê[141] zdolno¶ci[121] do[62] odbywania[121] reakcji[122] chemicznych[222]. Tu porównanie[111] z[65] fontann± zyskuje jeszcze na[66] analogiach  to[211] porównanie[111] ¿ycia[121] do[62] fontanny[121] o[66] wymieniaj±cych[+] siê[262] stale[8] kroplach, ale jednakowej[261] ci±gle strukturze[161] pióropusza. W[66] starzej±cym[+] siê[261] organi¼mie wysycha strumieñ[111] procesów ¿yciowych[222]. 
2253 1127~Dzieniszewska L. i in.~Ma³e dziecko~PZWL~1966~36~{brak}
2254 Dla[62] dzieci[122] w[66] wieku[161] do[62] trzech[32] lat mas³o[111] te¿ stanowi[5] zasadniczy[241] t³uszcz[141], gdy¿ jest ³atwostrawne[211], zawiera witaminê A[/], w[66] okresie letnim[261] tak¿e i pewne[242] ilo¶ci[142] witaminy[121] D[/]. Poniewa¿ nadmiar[11] t³uszczu[121] w[66] posi³kach dziecka jest szkodliwy[211], nale¿y podawaæ dzieciom t³uszcze[142] wed³ug[62] okre¶lonych[222] norm. 
2255 1128~Dzieniszewska L. i in.~Ma³e dziecko~PZWL~1966~49~{brak}
2256 Najbardziej rzucaj±c±[+] siê[251] w[64] oczy[142] ró¿nic± miêdzy[65] cz³owiekiem doros³ym[251] a noworodkiem jest ró¿nica wielko¶ci[121]. D³ugo¶æ[111] zdrowego[221] donoszonego[221] dziecka wynosi w[66] chwili[161] urodzenia[121] od[62] czterdziestu[32] o¶miu[32] do[62] piêædziesiêciu[32] dwóch[32] centymetrów (przeciêtnie oko³o[8] piêædziesi±t[34] centymetrów), co[41] stanowi[5] nieco mniej ni¿[9] jedn±[241] trzeci±[141] d³ugo¶ci[121] cia³a[121] doros³ego[121]. 
2257 1129~Dzieniszewska L. i in.~Ma³e dziecko~PZWL~1966~82~{brak}
2258 Nie nale¿y sprawdzaæ temperatury[121] wody[121] d³oni±, poniewa¿ wra¿liwo¶æ[111] przyzwyczajonej[221] do[62] wy¿szych[222] temperatur skóry[121] jest znacznie mniejsza. Wk³adaj±c dziecko[141] do[62] wody[121] podtrzymujemy je[44] lew±[251] rêk± pod[64] lew±[241] paszkê, g³ówkê opieraj±c na[66] swoim[261] lewym[261] przedramieniu[161], praw±[251] d³oni± podtrzymuj±c po¶ladki[142] dziecka i ostro¿nie zanurzamy w[66] wodzie[161] najpierw nó¿ki[142], a nastêpnie ca³e[241] cia³ko[141]. 
2259 1130~Dzieniszewska L. i in.~Ma³e dziecko~PZWL~1966~91~{brak}
2260 Podobne[212] do[62] ¶piwora i godne[212] polecenia[121] s± koszulki[112] niemowlêce[212] do[62] spania[121]. Ró¿ni±[501] siê tylko tym[45], ¿e maj± zawsze rêkawy[142] (¶piwór[111] mo¿e[5] byæ bez[62] rêkawów), a nie maj± kapturka. Ze[2] wzglêdu na[64] konieczno¶æ[141] codziennego[221] prania[121], do[62] koszulki[121] nie wszywamy zamka b³yskawicznego[221], lecz zawi±zujemy j± na[64] tasiemki[142] lub zapinamy na[64] guziczki[142]. 
2261 1131~Dzieniszewska L. i in.~Ma³e dziecko~PZWL~1966~139~{brak}
2262 Z[62] tego[221] niewinnego[221] i naturalnego[221] odruchu[121] mo¿e[5] rozwin±æ[501] siê z³y[211] nawyk[111], od[62] którego[221] niezmiernie trudno jest dziecko[141] odzwyczaiæ. Zwracajmy wiêc uwagê, aby[9], je¶li dziecko[111] w³o¿y paluszek[141] do[62] buzi[121], natychmiast delikatnie i z[65] u¶miechem wyj±æ go[44] i odwróciæ uwagê dziecka jak±¶[251] interesuj±c±[251] zabawk±. 
2263 1132~Dzieniszewska L. i in.~Ma³e dziecko~PZWL~1966~180~{brak}
2264 Zmienia poza[65] tym[45] zasadniczo sw±[241] dotychczasow±[241] pozycjê z[62] le¿±cej[221] na[64] siedz±c±[241],by[9] w[66] koñcu[161] tego[221] kwarta³u ju¿ chêtnie przygl±daæ[501] siê ¶wiatu tak¿e i z[62] nowej[221] pozycji[121]  stoj±cej[221] je¶li go[44] tak ustawimy przy[66] barierze[161] ³ó¿ka[121] czy kojca. Ma³o tego[42]  potrafi ju¿ czasem[8] obej¶æ[5] ca³y[241] kojec[141] dooko³a[8] st±paj±c bokiem. Takie[242] spacery[142] naj³atwiej odbywaæ na[66] twardej[261] powierzchni[161]. 
2265 1133~Dzieniszewska L. i in.~Ma³e dziecko~PZWL~1966~235~{brak}
2266 Co[41] do[62] u¿ywanych[222] tak chêtnie przez[64] rodziców[142] wiklinowych[222] stojaków, w[64] które[242] wk³ada siê[41] dzieci[142], by[9] uczy³y[501] siê same[212] chodziæ, to[9] nie s± one wcale tak bezpieczne[212], jakby siê na[64] pozór[141] wydawa³o[541]. I w[66] nich[46] mo¿e[5] groziæ dziecku[131] upadek[111] tym[9] niebezpieczniejszy[211], ¿e dziecko[111] skrêpowane[211] w[66] takim[261] stojaku nie ma mo¿no¶ci[121] broniæ[501] siê przed[65] gro¿±cym[251] mu upadkiem. 
2267 1134~Dzieniszewska L. i in.~Ma³e dziecko~PZWL~1966~282~{brak}
2268 Paznokcie[142] obcinamy dziecku[131] krótko, by[9] nie móg³ gromadziæ[501] siê pod[65] nimi brud[111]. W[66] zale¿no¶ci[161] od[62] tego[42], jak[9] szybko rosn±, obcinamy je[44] regularnie raz[141] lub dwa[34] razy[142] w[66] tygodniu. Paznokcie[142] u[62] nóg obcinamy równie¿ raz[141] w[66] tygodniu. Poniewa¿ s± one twardsze[212], obcinamy je[44] zawsze po[66] k±pieli[161], s± wtedy bardziej miêkkie[212], ³atwiej poddaj±[501] siê no¿yczkom i nie pêkaj± przy[66] obcinaniu[161]. 
2269 1135~Dzieniszewska L. i in.~Ma³e dziecko~PZWL~1966~316~{brak}
2270 A je¶li siê zdarzy[501], ¿e dziecko[111] zjad³o w[66] domu[161] wiêcej na[64] ¶niadanie[141] ni¿[9] normalnie  powinien o[66] tym[46] wiedzieæ personel[111] ¿³obka, aby[9] brak[141] ochoty[121] dziecka do[62] jedzenia[121] nie traktowa³ jako[64] objaw[141] niepokoj±cy[241], poni¿ej[8] podajemy przyk³adowe[242] kolacje[142] domowe[242]: kalafior[111] lub ziemniaki[112] ¶wie¿o ugotowane[212] z[65] koperkiem lub szczypiorkiem, jajecznica na[66] parze[161] lub jajo[111] sadzone[211] na[66] parze[161]. 
2271 1136~Dzieniszewska L. i in.~Ma³e dziecko~PZWL~1966~324~{brak}
2272 Zabawka taka daje dziecku[131] odwagi[121] czy otuchy[121] w[66] ciê¿kich[262] jego[42] chwilach rozstania[121] z[65] najbli¿szymi, ich[42] nieobecno¶ci[121] czy te¿ w[66] chwilach fizycznego[221] bólu[121]. O[66] zabawkach dla[62] naszego[221] dziecka w[66] drugim[261] i trzecim[261] roku[161] ¿ycia[121] pomówimy szczegó³owiej, omawiaj±c poszczególne[242] rodzaje[142] zabaw[122] dostêpnych[222] dla[62] tego[221] wieku[121], w[66] tym[261] to[8] bowiem czasie dziecko[111] stopniowo przestaje bawiæ[501] siê  jak[9] poprzednio  niespecyficznie. 
2273 1137~Dzieniszewska L. i in.~Ma³e dziecko~PZWL~1966~371~{brak}
2274 Staramy[501] siê szybko uchwyciæ moment[141] oddania[121] moczu[121], aby[9] buteleczka bez[62] potrzeby[121] nie uciska³a dziecka zbyt[8] d³ugo. Plaster[141] przy[66] zdejmowaniu[161] moczymy benzyn± lub spirytusem, aby[9] nie uszkodziæ podra¿nionego[221] naskórka. Dziecko[111] chore[211] wymaga wiêkszej[221] cierpliwo¶ci[121] wyrozumia³o¶ci[121], ¿yczliwo¶ci[121], zainteresowania[121], a nawet wspó³czucia[121], musimy mu wiêc po¶wiêciæ o[+] wiele wiêcej czasu ni¿[9] normalnie. 
2275 1138~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~20~{brak}
2276 Spirytus[111] (alkohol[111] etylowy[211]) zarówno oczyszczony[211], jak[9] i ska¿ony[211] (do[62] palenia[121]) nadaje[501] siê dobrze do[62] szybkiego[221] odka¿ania[121] r±k i skóry[121] w[+] ogóle, po[66] uprzednim[261] starannym[261] wymyciu[161] ich[42] ciep³±[251] wod± z[65] myd³em, ale tylko w[66] stê¿eniu[161] od[62] sze¶ædziesiêciu[32] do[62] osiemdziesiêciu[32] procent[122], najlepiej jako[61] tak zwany[211] spirytus[11] opatrunkowy[211] (siedemdziesi±t[31] procent[122]). 
2277 1139~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~28~{brak}
2278 W[66] pomieszczeniach, w[66] których[262] wymagane[211] jest powietrze[111] szczególnie czyste[211], o[66] ¶ci¶le okre¶lonej[261] wilgotno¶ci[161] i temperaturze[161], stosuje siê[41] coraz czê¶ciej wentylacjê specjaln±[241], zwan±[241] klimatyzacj±. Wentylacja taka polega na[66] wt³aczaniu[161] do[62] pomieszczeñ powietrza[121] ca³kowicie oczyszczonego[221] (w[66] specjalnych[262] filtrach) od[62] py³u i bakterii[122], ogrzanego[221] i nawil¿onego[221] za[65] pomoc± specjalnych[222] przyrz±dów elektrycznych[222], dowolnie regulowanych[222] i dzia³aj±cych[222] automatycznie. 
2279 1140~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~109~{brak}
2280 Do[62] objawów ostrej[221] postaci[121] gnilca nale¿y opuchniêcie[111] i krwawienie[111] dzi±se³, wybroczyny[112] krwawe[212] pod[65] skór± i rozchwianie[+] siê[111] zêbów. ¬ród³a[112] witaminy[121] C[/]. Najbogatszym[251] ¼ród³em witaminy[221] C[/] s±: owoce[112] ró¿y[121] ogrodowej[221], dzikiej[221], porzeczki[121] (zw³aszcza czarnej[221]), truskawki[112], maliny[112], agrest[111], cytryny[112], pomarañcze[112], je¿yny[112], a z[62] warzyw  brukselka, kalafior[111], kapusta w³oska[211] i zwyczajna, kapusta kiszona, brukiew[111], chrzan[111], pomidory[112], rzodkiewki[112], szpinak[111], zielona pietruszka, szczypior[111], koper[111] i tak dalej. 
2281 1141~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~172~{brak}
2282 Znaj±c istotn±[241] przyczynê trudno¶ci[122] w[66] nauce[161], mo¿na dopomóc dziecku[131] stwarzaj±c mu specjalne[242], sprzyjaj±ce[242] warunki[142] nauki[121], jak[9] miejsce[141] w[66] pierwszej[261] ³awce[161] lub u¿ywanie[141] aparatu s³uchowego[221], dodatkow±[241] pomoc[141] w[66] nauce[161] oraz æwiczenia[142] w[66] prawid³owej[261] wymowie[161]. W[66] tym[261] na¶wietleniu[161], systematyczna kontrola s³uchu[121] u[62] dzieci[122] i m³odzie¿y[121] szkolnej[221] nabiera szczególnego[221] znaczenia[121]. 
2283 1142~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~164~{brak}
2284 Bezpo¶rednio przed[65] wymiotami dziecko[141] staje[501] siê blade[211], narzeka na[64] md³o¶ci[142] i bóle[142] brzucha oraz ma s³abo napiête[241] têtno[141], co[41] nie jest objawem wykrwawienia[121], lecz jedynie skutkiem[151] podra¿nienia[121] uk³adu wegetatywnego[221], i mija zaraz po[66] wymiotach. W[66] dniu[161] zabiegu[121] lub nazajutrz dziecko[111] mo¿e[5] mieæ podwy¿szon±[241] temperaturê co[41] jest objawem przej¶ciowym[251], zwi±zanym[251] z[65] wch³anianiem produktów rozpadu bia³ka[121] tkankowego[221]. 
2285 1143~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~206~{brak}
2286 W³a¶ciwe[211] ustawienie[111] leczenia[121] (ustalenie[111] dawek insuliny[121], diety[121] i tak dalej) nale¿y do[62] lekarza[121], opieka jednak nad[65] dzieckiem chorym[251] na[64] cukrzycê i samo[211] prowadzenie[111] nale¿y do[62] rodziców[122]. Od[62] zrozumienia[121] przez[64] nich[44] istoty[121] choroby[121] i konieczno¶æ[121] utrzymywania[121] ci±g³o¶ci[121] leczenia[121] zale¿y zdrowie[111] i ¿ycie[111] dziecka. 
2287 1144~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~253~{brak}
2288 Istniej± ró¿ne[212] typy[112] opatrunków gipsowych[222] w[66] zale¿no¶ci[161] od[62] potrzeb i celów, jakim[252] maj± s³u¿yæ. Opatrunki[112] gipsowe[212] mog± byæ[57] przeznaczone[212] do[62] zdejmowania[121] (tak zwane[212] longety[112], czyli ³uski[112] gipsowe[212]), b±d¼[9] te¿ mog± byæ pe³ne[212], okrê¿ne[212]. 
2289 1145~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~261~{brak}
2290 Niekiedy dopiero pó¼ne[212] objawy[112] mog± zwróciæ uwagê na[64] istnienie[141] tej[221] choroby[121]. Trzeba pamiêtaæ, ¿e rak[111] ¿o³±dka rozwija[501] siê zwykle u[62] osób po[66] czterdziestym[261] roku[161] ¿ycia[121] i to[8] do¶æ czêsto na[6] pod³o¿u[161] istniej±cej[221] od[+] dawna choroby[121] wrzodowej[221]. Wszelkie[212] nie uzasadnione[212] wymioty[112], bóle[112] brzucha, odbijania[+] siê[112] powinny[5] sk³oniæ chorego[141] do[62] pój¶cia[121] do[62] lekarza[121]. 
2291 1146~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~308~{brak}
2292 Zmiany[112] w[66] soczewce[161] p³odu mog± wystêpowaæ w[66] zwi±zku[161] z[65] chorob± matki[121] w[66] czasie ci±¿y[121] (na[64] przyk³ad[141]: ró¿yczka w[66] pierwszych[262] miesi±cach ci±¿y[121] powoduje powstanie[141] zaæmy[121] wrodzonej[221] u[62] dziecka), wskutek[62] nieodpowiedniego[221] od¿ywiania[+] siê[121] kobiety[121] w[66] czasie ci±¿y[121] oraz z[62] powodu innych[222] czynników nie zbadanych[222] jeszcze dot±d dok³adnie. Zaæmy[12] nabyte[212] mog± byæ[57] spowodowane[212] ró¿nymi czynnikami. 
2293 1147~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~397~{brak}
2294 Ki³a krtani[121] jest schorzeniem bardzo rzadkim[251], wystêpuje w[66] przebiegu[161] infekcji[121] ki³owej[221]. Kilak[111] mo¿e[5] spowodowaæ wyra¼n±[241] duszno¶æ[141]. Rozpoznanie[111] oparte[211] jest[57] na[66] obrazie[161] zmian chorobowych[222] i wynikach badañ krwi[121] (dodatni[211] odczyn[111] Wassermanna[/][121]). Nowotwory[112] krtani[121] s± to[41] przewa¿nie polipy[112] krtaniowe[212], brodawczaki[112], torbiele[112], oraz w³ókniaki[112], naczyniaki[112] i chrzêstniaki[112]. 
2295 1148~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~405~{brak}
2296 Niejednokrotnie jedyn±[251] metod± leczenia[121] jest zabieg[111] operacyjny[211], który[211] staje[501] siê niezbêdny[211] w[66] razie powstania[121] powik³añ. Leczenie[111] operacyjne[211] polega na[66] usuniêciu[161] zniszczonej[221] ko¶ci[121]. Istniej± metody[112] operacyjne[212], które[212] pozwalaj± na[64] poprawê lub zachowanie[141] resztek s³uchu[121] dziêki[63] czê¶ciowej[231] rekonstrukcji[131] ucha[121] ¶rodkowego[221] i wytworzeniu[131] warunków prawid³owego[221] przewodzenia[121] d¼wiêków do[62] ucha[121] wewnêtrznego[221]. 
2297 1149~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~452~{brak}
2298 Wystêpuj± bóle[112] g³owy[121] i krzy¿a, bezsenno¶æ[111], nadwra¿liwo¶æ[111], uczucie[111] ogólnego[221] przykrego[221] napiêcia[121] i rozdra¿nienia[121]. Mog± wyst±piæ wyra¼ne[212] objawy[112] nadczynno¶ci[121] niektórych[222] gruczo³ów dokrewnych[222], na[64] przyk³ad[141] tarczycy[121]. U[62] niektórych[222] kobiet, zwykle spokojnych[222], dochodzi do[62] przej¶ciowej[221] zmiany[121] charakteru, do[62] k³ótliwo¶ci[121], agresywno¶ci[121], a nawet do[62] objawów granicz±cych[222] z[65] chorob± psychiczn±[251]. 
2299 1150~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~486~{brak}
2300 Objawy[112] przedwczesnego[221] odklejania[121] ³o¿yska[121] zale¿± od[62] wielko¶ci[121] przestrzeni[121], na[66] jakiej[261] ³o¿ysko[111] ulega oddzieleniu[131]. Drobne[212] odklejania[112] mog± nie dawaæ objawów, ci±¿a i poród[111] przebiegaj± prawid³owo, wylana krew[111] ulega zorganizowaniu[131] i pozostawia tylko ¶lad[141], widoczny[241] przy[66] ogl±daniu[161] ³o¿yska[121] po[66] porodzie. Odklejania[+] siê[111] ³o¿yska[121] na[66] wiêkszej[261] nieco przestrzeni[161] wywo³uje przede[+] wszystkim niedotlenienie[141] p³odu, co[41] objawia[501] siê nieregularno¶ci± tonów serca[121] p³odu i wyst±pieniem gwa³townych[222] ruchów p³odu. 
2301 1151~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~494~{brak}
2302 Wspó³praca rodz±cej[121] z[65] po³o¿n±[151], je¶li przy[66] tym[45] tkanki[112] maj± odpowiedni±[241] elastyczno¶æ[141], chroni je[44] czêsto od[62] uszkodzenia[121]. W[66] tych[262] jednak przypadkach, kiedy tkanki[112] s± niepodatne[212], najw³a¶ciwszym[251] sposobem ochrony[121] krocza[121] jest naciêcie[111] go[44] w[64] porê. Zaznaczyæ nale¿y, ¿e naciêcie[111] krocza[121] z[62] powodu ucisku[121], jaki[241] wywiera czê¶æ[111] przoduj±ca, jest ca³kowicie niebolesne[211] i najczê¶ciej uchodzi uwagi[121] rodz±cej[121], za¶ szycie[111] odbywa[501] siê zawsze w[66] znieczuleniu[161] miejscowym[261]. 
2303 1152~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~541~{brak}
2304 Po[66] spo¿yciu[161] doustnym[261] zjawiaj±[501] siê natychmiast objawy[112] miejscowe[212] wywo³ane[212] dzia³aniem kwasu (ból[111] prze³yku[121], ¿o³±dka, pieczenie[111], nudno¶ci[112], wymioty[112] czarnymi masami), po[66] krótkim[261] czasie do³±czaj±[501] siê drgawki[112], niemo¿no¶æ[111] oddawania[121] moczu[121], stan[111] zatrutego[121] pogarsza[501] siê. Pierwsza pomoc[111]: podaæ do[62] picia[121] mleko[141] z[65] dodatkiem sproszkowanej[221] kredy[121], natychmiast potem odwie¼æ chorego[121] do[62] szpitala. 
2305 1153~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~{brak}~{brak}
2306 Gdyby choremu[131] przetoczono krew[141] niezgodn±[241] grupowo , to[9] nie tylko nie przynios³oby mu to[41] ¿adnego[221] po¿ytku[121], ale  przeciwnie  mog³oby spowodowaæ powa¿n±[241] szkodê, a nawet zagroziæ jego[42] ¿yciu[131]. Krew[111] mo¿e[5] byæ[57] przetoczona bezpo¶rednio od[62] zdrowego[221] cz³owieka[121], albo te¿ przetacza siê[41] krew[141] konserwowan±[241], przechowywan±[241] w[66] butelkach, do[62] których[222] pobiera siê[41] j± od[62] dawców[122] w[66] stacjach krwiodawstwa[121]. 
2307 1154~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~583~{brak}
2308 ¦luzowy[211] nie¿yt[111] oskrzeli[122] charakteryzuje[501] siê obecno¶ci± plwociny[121] czêsto ¶luzowej[221], spienionej[221] i bezwonnej[221], postaæ[111] ta przechodzi w[64] nie¿yt[141] oskrzeli[122] ¶luzowo-ropny[241]. Nie¿yt[111] oskrzeli[122] ¶luzowo-ropny[211] wystêpuje najczê¶ciej u[62] alkoholików[122] i palaczy[122]. Plwocina jest w[66] przypadkach tej[221] choroby[121] ¶luzowo-ropna. W[66] ropotoku[161] oskrzelowym[261] plwocina jest obfita (pó³ szklanki[121] i wiêcej dziennie), ¶luzowo-ropna, p³ynna, zielonawa, o[66] md³ym[261] zapachu[161]. 
2309 1155~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~630~{brak}
2310 Z[62] uwagi[121] na[64] szczególn±[241] rolê uk³adu nerwowego[221], w[66] powstawaniu[161] i leczeniu[161] chorób uk³adu wewn±trzwydzielniczego[221] przywi±zujemy du¿±[241] wagê do[62] spokojnego[221] i regularnego[221] trybu ¿ycia[121], unikania[121] nadmiernych[222] wysi³ków fizycznych[222] i psychicznych[222], w³a¶ciwej[221] organizacji[121] wypoczynku[121] i tak dalej. Istotn±[241] rolê odgrywa równie¿ postêpowanie[111] dietetyczne[211] (na[6] przyk³ad[141] w[66] cukrzycy[161]). 
2311 1156~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~638~{brak}
2312 Pogorszenie[+] siê[111] stanu chorego[121] na[64] cukrzycê w[66] toku[161] leczenia[121] kortyzonem[151] i jego[42] pochodnymi[252] (enkortenem[151]) wynika w³a¶nie z[62] antagonistycznego[221] stosunku[121] tego[221] hormonu wobec[62] insuliny[121]. Przyjêto dzieliæ niedobór[141] insuliny[121], charakterystyczny[241] dla[62] cukrzycy[121], na[64] niedobór[141] bezwzglêdny[241], wynikaj±cy[241] ze[62] zmniejszonej[221] produkcji[121] insuliny[121] w[66] komórkach wysp Langerhansa[/][121] oraz niedobór[141] wzglêdny[241]; w[66] tym[261] ostatnim[261] przypadku[161] wspomniane[212] komórki[112] produkuj± dostateczn±[241] ilo¶æ[141] insuliny[121] jednak jest[57] ona unieczynniana przez[64] czynniki[142] antagonistyczne[242]. 
2313 1157~zbiorowa~Lekarski Poradnik (domowy)~PZWL~1963~685~{brak}
2314 Nie trzeba obawiaæ[501] siê g³odzenia[121] na[66] pocz±tku[161] choroby[121], nie trzeba mêczyæ naleganiem, ¿eby chory[111] jad³, a zw³aszcza ¿eby jad³ du¿o. Z[65] chwil± ustalenia[121] przez[64] lekarza[141] diety[121], opieka chorego[121] powinna[5] jej[42] starannie przestrzegaæ. Troska o[64] w³a¶ciwe[241] od¿ywianie[141], w[66] granicach przepisanej[221] diety[121], jest jednym[251] z[62] najwa¿niejszych[222] obowi±zków osób opiekuj±cych[+] siê[222] chorym[151], i to[8] obowi±zkiem nie³atwym[251]. 
2315 1158~Wiszniewska-Roszkowska K.~Medycyna w walce ze staro¶ci±~PZWL~1964~7~{brak}
2316 Niezale¿nie od[62] trudno¶ci[121] praktycznego[221] realizowania[11] takich[222] czy innych[222] postulatów w[66] laboratoriach i klinikach ca³ego[221] ¶wiata wci±¿ toczy[501] siê cicha, lecz zawziêta walka medycyny[121] z[65] chorob± i ¶mierci±, a olbrzymie[212] biblioteki[112] naukowe[212] wci±¿ pêczniej± od[62] wiadomo¶ci[122] nieustannie nadchodz±cych[222] z[62] tego[221] frontu. I jak[9] na[66] ka¿dej[261] wojnie[161] tak równie¿ i tu obok[62] ¶wietnych[222] zwyciêstw i przyk³adów bohaterskiego[221] po¶wiêcenia[121] nie brak[5] równie¿ niepowodzeñ i zamêtu. 
2317 1159~Wiszniewska-Roszkowska K.~Medycyna w walce ze staro¶ci±~PZWL~1964~54~{brak}
2318 Zmniejszenie[111] wydzielania[121] ¶liny[121] i soków trawiennych[222] powoduje, ¿e maj± czêsto apetyt[141] na[64] potrawy[142] pikantne[242], pobudzaj±ce[242] apetyt[141], jak[9] miêso[111], wêdliny[112], bigos[111] i tym[232] podobne[212]  natomiast (równie¿ z[62] tego[221] powodu) mog± nie lubiæ mleka[121], gdy¿ nie zawiera ono sk³adników pobudzaj±cych[222] apetyt[141]. Niestety miêsa[121] i wêdlin czêsto nie mog± dobrze pogry¼æ i strawiæ, st±d ró¿ne[212] zaburzenia[112], biegunki[112], zanieczyszczenie[+] siê[111]. 
2319 1160~Wiszniewska-Roszkowska K.~Medycyna w walce ze staro¶ci±~PZWL~1964~62~{brak}
2320 Bogomolec[/] wraz z[65] Jaworskim[/][151] i Bogdanowem[/] propagowali równie¿ czêsto przetaczanie[141] krwi[121] u[62] starców[122] ma mieæ wyra¼ne[241] dzia³anie[141] odm³adzaj±ce[241], do[62] tego[221] stopnia, ¿e nawet znika czasem starcze[211] zmêtnienie[111] soczewki[121] (zaæma). Mechanizm[111] tego[221] korzystnego[221] wp³ywu nie jest[57] wyja¶niony[211]  sam[211] Bogomolec[/] przypisywa³ go[44] nieznacznym[232] wstrz±som koloidalnym[232] zachodz±cym[232] przy[66] transfuzjach (przy[66] wstrz±sach tych[262] stare[212] i grubsze[212] cz±stki[112] bia³kowe[212] zlepiaj±[501] siê i wytr±caj± w[66] postaci[161] k³aczków). 
2321 1161~Wiszniewska-Roszkowska K.~Medycyna w walce ze staro¶ci±~PZWL~1964~151~{brak}
2322 Wydaje[501] siê, ¿e w[66] rozstrzygniêciu[161] tego[221] problemu najwa¿niejszy[211] bêdzie aspekt[111] psychologiczny[211]: czy pracê potraktuje siê[41] jako[64] ¼ród³o[141] szczê¶cia[121], czy jako[64] jarzmo[141]. Trzeba podkre¶liæ, ¿e w[66] podej¶ciu[161] do[62] zagadnienia[121] "cz³owiek[111] a praca" celem[151] naszym[251] jest uzdrowienie[111] zarówno cz³owieka[121], jak[9] pracy[121] i osi±gniêcie[111] takiego[221] stanu, by[9] dzia³alno¶æ[111] zawodowa by³a ¼ród³em nie tylko zarobku[121], ale i najwy¿szej[221] ¿yciowej[221] satysfakcji[121]. 
2323 1162~Wiszniewska-Roszkowska K.~Medycyna w walce ze staro¶ci±~PZWL~1964~198~{brak}
2324 Czy cz³owiek[111] naprawdê stanie[501] siê kiedy¶ m±drzejszy[211] i lepszy[211]? Nie przes±dzaj±c tej[221] kwestii[121], przyznajmy optymistom racjê w[66] jednym[46]: z³o[141] zawinione[241] usun±æ mo¿na, trzeba siê tylko do[62] tego[42] zabraæ na[+] serio. Higiena psychiczna prosi, napomina i przestrzega. 
2325 1163~Michaj³ow W.~Ewolucjonizm i parazytologia~PWN~1964~88~{brak}
2326 Wprawdzie, gdy procesy[112] wymierania[121] ¿ywicieli[122] przebiegaj± wolno[8], jak[9] to[41] przypuszczalnie mia³o miejsce[141] w[66] przypadku[161] gadów  hipotetycznych[222] ¿ywicieli[122] ostatecznych[222] amfiliny[121], gatunek[111] paso¿ytów[122] mo¿e[5] siê uratowaæ[501] wskutek[62] swej[221] plastyczno¶ci[121] i nabycia[121] nowych[222] przystosowañ morfologicznych[222] i fizjologicznych[222]. Nie chodzi wiêc wtedy o[64] ¶mieræ[141] bezpotomn±[241], gdy¿ zapewne przeobra¿a[501] siê on w[66] tym[261] przypadku[161] w[64] gatunek[141] nowy[241]. 
2327 1164~Michaj³ow W.~Ewolucjonizm i parazytologia~PWN~1964~96~{brak}
2328 Nastêpn±[241] grupê biologiczn±[241] stanowi± paso¿yty[112], w[66] których[222] cyklu[161] rozwojowym[261] koniecznym[251] etapem sta³o[501] siê opanowanie[111] jednego[221] ¿ywiciela[121] po¶redniego[221] i zapewnienie[111] t±[251] drog±[151] osi±gniêcia[121] stopnia rozwoju[121] umo¿liwiaj±cego[221] pó¼niejsze[241] opanowanie[141] ¿ywiciela[121] ostatecznego[221] to[41] jest takiego[221], w[66] którym[261] nastêpuje rozród[111] p³ciowy[211] paso¿yta[121] (paso¿yty[112] heterokseniczne[212], w[66] danym[261] przypadku[161] diheterokseniczne[212]). 
2329 1165~Michaj³ow W.~Ewolucjonizm i parazytologia~PWN~1964~143~{brak}
2330 Szersza czy te¿ mniejsza specyficzno¶æ[111], jako[61] w³a¶ciwo¶æ[111] w[66] pewnych[262] okoliczno¶ciach korzystna mo¿e[5] podlegaæ doborowi[131] naturalnemu i stanowiæ jeden[241] z[62] atutów w[66] walce[161] paso¿ytów[122] o[64] byt[141]. Aby[9] jednak w[66] umy¶le czytelnika[121] ten[211]  dynamiczny[211] zreszt±  obraz[111] paso¿ytnictwa[21] oraz zmienno¶ci[121] uk³adów "paso¿yt[111]-¿ywiciel[111]" nie utrwali³[501] siê jako[61] zbyt[8] prosty[211] a nawet statyczny[211], uzupe³nijmy natychmiast nasze[242] uprzednie[242] informacje[142]. 
2331 1166~Stê¶licka W.~Rodowód cz³owieka uzupe³niony~PWN~1964~33~{brak}
2332 Podstawa czaszki[121] nie zosta³a[57] w[+] ogóle wy³amana, odpada wiêc wszelkie[211] podejrzenie[111] o[64] kanibalizm[141] czy ³owienie[141] g³ów. By³oby to[41] zreszt± ma³o prawdopodobne[211] ze[62] wzglêdu na[64] obrzêdowy[241] pochówek[141]. Szkielet[111] twarzowy[211] i przednia czê¶æ[111] puszki[121] mózgowej[221] uleg³y[5] zniszczeniu[131] wskutek[62] dzia³ania[121] jakich¶[222] czynników naturalnych[222]. Ca³e[211] ty³og³owie[111] zachowa³o[501] siê w[66] dobrym[261] stanie[161] wraz e[65] nie uszkodzonym[251] wielkim[251] otworem potylicznym[251]. 
2333 1167~Stê¶licka W.~Rodowód cz³owieka uzupe³niony~PWN~1964~41{?}~{brak}
2334 Cz³owiek[111], który[211] ju¿ poprzednio sta³[501] siê rolnikiem, hodowc± byd³a[121] i garncarzem, stworzy³ pó¼niej rzemios³o[141], handel[141], komunikacjê, zacz±³ wreszcie organizowaæ pañstwa[142] i doszed³ do[62] czasów wspó³czesnych[222]. Badaniem ludzkich[222] grup spo³ecznych[222] tworz±cych[222] charakterystyczne[242] zespo³y[142] kulturowe[242] i odznaczaj±cych[+] siê[222] swoistym[251] uk³adem liczbowym[251] typów rasowych[222] zajmuj±[501] siê badacze[112] pracuj±cy[212] w[66] dziedzinie[161] antropologii[121] etnicznej[221], czyli, innymi s³owy, antropologii[121] historycznej[221]. 
2335 1168~Stê¶licka W.~Rodowód cz³owieka uzupe³niony~PWN~1964~130~{brak}
2336 Wypada tutaj wyja¶niæ, ¿e równocze¶nie z[65] nastaniem epoki[121] lodowej[221] na[66] Pó³kuli[161] Pó³nocnej[261] w[66] Afryce[/][161] zaznaczy³y[501] siê wzmo¿one[212] opady[112] atmosferyczne[212], rozpoczê³a[501] siê epoka tak zwanych[222] "pluwia³ów", które[212] s± mniej wiêcej odpowiednikami glacja³ów. By³ to[41] okres[111] wszelkiej[221] obfito¶ci[121] na[66] kontynencie afrykañskim[261], miêdzy[+] innymi Sahara[/] pokryta by³a[57] bujn±[251] ro¶linno¶ci± i go¶ci³a wielorakie[242] zwierzêta[142], a tak¿e przeró¿ne[242] istoty[142] bliskie[242] cz³owiekowi. 
2337 1169~Jaworowski Z.~Radioaktywno¶æ a zdrowie ludzkie~PWN~1964~24~{brak}
2338 Pomiêdzy[65] tym[251] pêdz±cym[251] elektronem a zespo³em zmian chemicznych[222] w[66] tkance[161], zwanych[222] procesami wtórnymi, istnieje do¶æ tajemnicza jeszcze grupa zjawisk, nazywanych[222] procesami pierwotnymi. Jest to[41] ogniwo[111] ³±cz±ce[211] zdarzenia[142] fizyczne[242] z[65] fizyko-chemicznymi. Wiêkszo¶æ[111] opublikowanych[222] na[64] ten[241] temat[141] wypowiedzi[122] ma ci±gle charakter[141] przypuszczeñ i hipotez. 
2339 1170~Jaworowski Z.~Radioaktywno¶æ a zdrowie ludzkie~PWN~1964~122~{brak}
2340 Dopuszczalne[242] dawki[142] promieniotwórczych[222] izotopów, które[212] mog± przedostaæ[501] siê do[62] wnêtrza[121] organizmu okre¶lono wed³ug[62] tych[222] samych[222] zasad, co[9] dawki[142] nara¿enia[121] zewnêtrznego[221]. Dawki[142] te[242] obliczono w[64] taki[241] sposób[141], aby[9] radioizotop[111] nie spowodowa³ na¶wietlenia[121] wy¿szego[221] ni¿[9] dopuszczalne[211] dla[62] napromienienia[121] zewnêtrznego[221]. Pomiar[111] ilo¶ci[121] izotopów wydalonych[222] z[65] moczem i ka³em umo¿liwia wprawdzie okre¶lenie[141] wielko¶ci[121] ska¿enia[121], ale przygotowanie[111] chemiczne[211] próbek jest d³ugotrwa³e[211] i trudne[211] technicznie. 
2341 1171~Malec-Olecha J.~Izotopy w s³u¿bie biologii~PWN~1964~67~{brak}
2342 Amerykanin Watson[/] i Anglik Crick[/] przedstawili cz±steczkê [~] jako[64] podwójne[241] pasmo[141], sk³adaj±ce[+] siê[241] z[62] dwóch[32] ³añcuchów polinukleotydowych[222], skrêconych[222] spiralnie doko³a[62] wspólnej[221] osi[121]. Poniewa¿ poszczególne[212] nukleotydy[112] s±[57] umieszczone[212] prostopadle do[62] osi[121] d³ugiej[221] cz±steczki[121] [~] (jak[9] stos[111] talerzy u³o¿onych[222] jeden[211] na[66] drugim[261]), wiêc zasadnicz±[241] czê¶æ[141] samego[221] ³añcucha polinukleotydowego[221] stanowi± reszty[112] cukrowo-fosforanowe[212], z[62] których[222] prostopadle do[62] wnêtrza[121] cz±steczki[121], stercz± zasady[112] purynowe[212] i pirymidynowe[212]. 
2343 1172~Malec-Olecha J.~Izotopy w s³u¿bie biologii~PWN~1964~114~{brak}
2344 Pó³ biedy[121] jeszcze, je¿eli zarówno wyj¶ciowy[211] materia³[111] tarczy[121], jak[9] i ewentualne[212] zanieczyszczenia[112] stanowi± izotop[141] innego[221] pierwiastka[121] ni¿[9] g³ówny[211] produkt[111] koñcowy[211] procesu mo¿na go[44] wtedy oddzieliæ normalnymi metodami chemicznymi, tak jak[9] oddziela siê[41] zwykle dwa[34] ró¿ne[242] pierwiastki[142] chemiczne[242]. 
2345 1173~Starzyñska F. i in.~Nowoczesne ¿ywienie rodziny~PZWL~1966~59~{brak}
2346 Obok[62] zwiêkszonej[221] ilo¶ci[121] pieczywa[121], która w[66] tym[261] okresie dochodzi do[62] piêciuset[32] gramów na[64] dobê, podajemy potrawy[142] gotowane[242] z[62] produktów zbo¿owych[222] (kasze[142], kluski[142], zapiekanki[142] i tak dalej). Asortyment[111] produktów i potraw[122] jest w[66] tym[261] okresie nieograniczony[211], nale¿y jedynie z[65] umiarem stosowaæ przyprawy[142] i u¿ywki[142]. 
2347 1174~Starzyñska F. i in.~Nowoczesne ¿ywienie rodziny~PZWL~1966~101~{brak}
2348 Czy to[41] jest celowe[211]? Na pewno; nie miêso[111] jest produktem drogim[251] i nadmierne[211] jego[42] spo¿ycie[111] jest nieekonomiczne[211], nie mówi±c ju¿ o[66] zastrze¿eniach zdrowotnych[262]. Wniosek[111]: starajmy[501] siê zmniejszyæ ilo¶æ[141] miêsa[121]  uzyskane[242] oszczêdno¶ci[142] zu¿yjemy na[64] zakup[141] mleka[121] lub sera. I tak analizujemy poszczególne[242] rubryki[142], porównuj±c zu¿ycie[141] produktów z[65] ilo¶ci± zalecan±[251] i wyci±gaj±c wnioski[141] na[64] miesi±c[141] najbli¿szy[241] i dalsz±[241] przysz³o¶æ[141]. 
2349 1175~Starzyñska F. i in.~Nowoczesne ¿ywienie rodziny~PZWL~1966~135~{brak}
2350 Doros³ym[132] zaleca siê[41] pó³ litra[121] mleka[121] dziennie, a dzieciom i m³odzie¿y[131] jeden[241] litr[141] dziennie. Zdarza[501] siê jednak, ¿e wypicie[111] tej[221] ilo¶ci[121] mleka[121] nasuwa trudno¶æ[141]  albo nie mamy[5] wyrobionego[221] nawyku[121] tego[221] rodzaju[121] albo okoliczno¶ci[112] nie sprzyjaj± dostawom mleka[121]. W[66] zwi±zku[161] z[65] tym[45] nasuwa[501] siê od[+] razu pytanie[111], czym[45] w[66] takiej[261] sytuacji[161] zast±piæ mleko[141]. 
2351 1176~Starzyñska F. i in.~Nowoczesne ¿ywienie rodziny~PZWL~1966~148~{brak}
2352 Je¶li wywar[141] podprawimy m±k±, dodamy kawa³ek[141] mas³a[121], trochê zieleniny[121], otrzymamy smaczn±[241] potrawkê. Osobno mo¿na zrobiæ ostrzejszy[241] sos[141], na[64] przyk³ad[141] pomidorowy[241] czy chrzanowy[241] i podaæ go[44] do[62] wo³owiny[121]. Smacznym[251] urozmaiceniem bêdzie miêso[111] dodane[211] do[62] podduszonych[222] warzyw i duszone[211] razem[8] z[65] nimi przez[64] piêtna¶cie[34] do[62] dwudziestu[32] minut. 
2353 1177~Starzyñska F. i in.~Nowoczesne ¿ywienie rodziny~PZWL~1966~156~{brak}
2354 Owoce[142] jagodowe[242] i warzywa[142] li¶ciaste[242] p³uczemy dok³adnie i os±czamy  najlepiej na[66] sicie[161]. Po[66] umyciu[161] te[242] warzywa[142] i owoce[142], których[222] nie mo¿emy spo¿ywaæ ze[65] skórk±, obieramy mo¿liwie cienko, no¿ami nierdzewnymi. Z[62] owoców i warzyw, których[222] nie obieramy, usuwamy czê¶ci[142] niejadalne[242]. Obrane[242] warzywa[142] czy te¿ owoce[142] p³uczemy. Teraz robimy to[44] szybko, ¿eby nie wyp³ukaæ cennych[222] sk³adników. 
2355 1178~Starzyñska F. i in.~Nowoczesne ¿ywienie rodziny~PZWL~1966~390~{brak}
2356 Zlewozmywak[141], miejsce[141] na[64] brudne[242] naczynia[142], suszarkê i miejsce[141] na[64] naczynia[142] czyste[242] tak wzajemnie powinni¶my usytuowaæ, aby[9] dzieli³a je[44] odleg³o¶æ[111] nie wiêcej ni¿[9] jednego[221] kroku[121], dziêki[63] czemu[43] oszczêdzimy sobie[43] zbêdnej[221] bieganiny[121] i straty[121] czasu. Z³a[211] wentylacja, nie zawsze przyjemne[212] zapachy[112] kuchenne[212], nieprawid³owe[211] o¶wietlenie[111], gor±co[111] ogromnie utrudniaj± pracê i wywieraj± szkodliwy[241] wp³yw[141] na[64] zdrowie[141] pani[121] domu[121] spêdzaj±cej[221] w[66] kuchni[161] kilkadziesi±t[34] tysiêcy godzin swego[221] ¿ycia[121]. 
2357 1179~Brzozowski R.~¯ó³taczka~PZWL~1963~22~{brak}
2358 Po[66] ust±pieniu[161] ¿ó³taczki[121] przestrzeganie[111] diety[121] obowi±zuje nadal. Kiedy pacjent mo¿e[5] powróciæ do[62] normalnego[221] od¿ywiania[121], okre¶liæ winien[5] jedynie lekarz. ¯ó³taczka spowodowana przeszkod± w[66] odp³ywie ¿ó³ci[121] z[62] w±troby[121] przez[64] drogi[142] ¿ó³ciowe[242] do[62] dwunastnicy[121] w[66] jêzyku lekarskim[261] okre¶lana jest[57] mianem[151] "¿ó³taczka mechaniczna", mog± j± wywo³ywaæ najczê¶ciej kamienie[112], rzadziej paso¿yty[112] lub nowotwory[112]. 
2359 1180~Dziaczkowski G.~¯ylaki i owrzodzenia goleni~PZWL~1963~35~{brak}
2360 Wstrzykiwane[212] leki[112] powoduj± równocze¶nie powstawanie[141] skrzepu krwi[121] i w³a¶nie przeciwnicy[112] tej[221] metody[121] obawiali[501] siê, ¿e skrzep[111] ten[211], podobnie jak[9] skrzepy[112] samoistne[212], mo¿e[5] oderwaæ[501] siê i prowadziæ do[62] zatorów p³ucnych[222]. Jednak bardzo liczne[212] badania[112] na[66] zwierzêtach, jak[9] i obserwacje[112] na[66] ludziach wykaza³y, ¿e tego[221] rodzaju[121] skrzep[111], wywo³any[211] ¶rodkiem chemicznym[251], trzyma[501] siê bardzo mocno ¶ciany[121] naczyniowej[221] i nie[+] ma mowy[121] o[66] jego[42] oderwaniu[+] siê[161]. 
2361 1181~Dziaczkowski G.~¯ylaki i owrzodzenia goleni~PZWL~1963~42{?}~{brak}
2362 Jak[9] ju¿ pani[111] dzisiaj widzia³a, zakrzep[111] ¿y³[122] powierzchownych[222] ma zupe³nie ³agodny[241] przebieg[141], nie daje wiêkszych[222] dolegliwo¶ci[122], a co[41] najwa¿niejsze[211], je¶li bêdzie[57] w³a¶ciwie leczony[211], przez[64] noszenie[141] opasek[122] elastycznych[222] i chodzenie[141], nie grozi ¿adnymi nastêpstwami, przeciwnie, w[66] przypadku[161] zakrzepu ¿ylaków powierzchownych[222], ulegaj± one zaro¶niêciu[131], czyli do[62] pewnego[221] stopnia samowyleczeniu[131]. 
2363 1182~Brzozowska G.~Ty i twoja rodzina~PZWL~1964~41~{brak}
2364 Je¿eli matka karmi[5] na[+] siedz±co, najlepiej ¿eby siedzia³a na[66] krze¶le, a nogê mia³a opart±[241] o[64] sto³eczek[141]. Dziecko[141] k³adzie sobie[43] na[66] rêce[161] po[66] stronie[161] piersi[121], z[62] której[221] karmi[5]. Czêsto w[66] czasie ssania[121] pier¶[111] przykrywa[5] dziecku[131] nos[141], wówczas niepokoi[501] siê ono, przerywa ssanie[141] i wypuszcza brodawkê z[62] ust. 
2365 1183~Brzozowska G.~Ty i twoja rodzina~PZWL~1964~61~{brak}
2366 Matki[112] ¶wiadome[212] olbrzymiego[221] niebezpieczeñstwa[121], jakim[251] dla[62] dziecka jest stykanie[+] siê[111] z[65] przypadkowymi lud¼mi, powinny[5] kategorycznie zabroniæ obcym[132] zbli¿ania[+] siê[121] do[62] niego[42], a tym[9] bardziej brania[121] go[42] na[64] rêce[142] czy ca³owania[121]. Trzeba pamiêtaæ, ¿e im[9] pó¼niej dziecko[111] zetknie[501] siê z[65] zarazkami chorobotwórczymi, tym[9] lepiej. 
2367 1184~Brzozowska G.~Ty i twoja rodzina~PZWL~1964~98~{brak}
2368 Pokarm[111] pojawia[501] siê na[64] trzeci[241]  czwarty[241] dzieñ[141] po[66] urodzeniu[161] i nie nale¿y martwiæ[501] siê, ¿e zaraz po[66] urodzeniu[161] dziecka "nic[111] nie[+] ma w[66] piersi[161]". Owszem jest tak zwana siara[111], w[66] której[261] znajduj±[501] siê potrzebne[212] dziecku[131] cia³a[112] odporno¶ciowe[212] i dlatego nie nale¿y lekcewa¿yæ pierwszych[222] prób ssania[121] poniewa¿ dziecko[111] tê siarê wysysa, uczy[501] siê ssaæ, matka za¶ uczy[501] siê karmiæ, [&] 
2369 1185~Korda P.~Zwierzêta te¿ nie samym chlebem ¿yj±~PWRiL~1963~27~{brak}
2370 Przejawy[142] tych[222] instynktów mo¿na zauwa¿yæ zarówno w[66] klatce[161] ogrodu zoologicznego[221], jak[9] i na[66] pastwisku[161], zw³aszcza przy[66] wspó³cze¶nie stosowanych[262] metodach hodowli[121] byd³a[121]. We¼my dla[62] przyk³adu typow±[241] sytuacjê, jaka wystêpuje w[66] du¿ych[262], nowoczesnych[262] o¶rodkach hodowlanych[262] byd³a[121], gdzie wprowadzono wolnowybiegowy[241] wychów[141] oraz samoczynne[242] poid³a[142] i dojarki[142] mechaniczne[242]. 
2371 1186~Korda P.~Zwierzêta te¿ nie samym chlebem ¿yj±~PWRiL~1963~35~{brak}
2372 Mo¿na[54] by jeszcze zapytaæ, od[62] czego[42] zale¿y "nominacja" na[64] objêcie[141] tego[221] lub owego[221] miejsca[121] w[66] hierarchii[161] stadnej[261]. Odpowied¼[111] nie bêdzie jednak jednoznaczna. Mo¿e[5] to[41] zale¿eæ od[62] tego[42], która z[62] kur[122] jest starsza, oraz od[62] tego[42], która d³u¿ej przebywa w[66] zagrodzie[161]. 
2373 1187~Korda P.~Zwierzêta te¿ nie samym chlebem ¿yj±~PWRiL~1963~124~{brak}
2374 Okaza³o[501] siê, ¿e ilo¶æ[111] zachorowañ na[64] tê chorobê w[66] czasie (nalotów na[64] przyk³ad[141] na[64] Angliê[/]) by³a[5] o[+] wiele wiêksza, objawy[112] za¶ znacznie ciê¿sze[212], ni¿[9] notowano uprzednio. Komentarze[112], jak[9] s±dzê, s± tu zbêdne[212], zwa¿ywszy, ¿e wówczas stan[111] aprowizacyjny[211] ludno¶ci[121] angielskiej[221] od[62] d³u¿szego[221] czasu nie ulega³ zmianom. 
2375 1188~Korda P.~O zwierzêtach prozaicznie~PWRiL~1965~61~{brak}
2376 I znów stajemy wobec[62] dylematu: jak[9] mianowicie dochodzi do[62] tego[42], ¿e organizmy[112] mog± jednocze¶nie ulegaæ przeciwstawnym[232] i pozornie wykluczaj±cym[+] siê[232] wp³ywom. Jak[9] mog± wykazywaæ jednocze¶nie sta³o¶æ[141] i zmienno¶æ[141]? Na[66] jakiej[261] drodze[161] w[66] ³onie[161] przedstawicieli[122] jednego[221] gatunku[121] dochodzi do[62] powstawania[121] i utrwalania[121] cech[122] rozbie¿nych[222], czyli dywergentnych[222], ró¿ni±cych[222] organizmy[142] potomne[242] od[62] pokoleñ poprzednich[222]? 
2377 1189~Korda P.~O zwierzêtach prozaicznie~PWRiL~1965~116~{brak}
2378 ¯aba jest przecie¿ p³azem[151], krokodyl  gadem, a hipopotam  ssakiem. Czy znajdzie[501] siê jednak w[66] nich[46] jakie¶[211] bli¿sze[211] podobieñstwo[111]? Wygl±d[111] jednego[221] jest niemal zaprzeczeniem wygl±du drugiego[221]. A jednak przystosowanie[111] do[62] ¶rodowiska[121] wodnego[221] wywar³o na[64] nie[44] swój[241] wp³yw[141], objawiaj±cy[+] siê[241] pewn±[251] zaskakuj±c±[251] zbie¿no¶ci±. 
2379 1190~Korda P.~O zwierzêtach prozaicznie~PWRiL~1965~158~{brak}
2380 Dotyczy to[41] zarówno ludzi[122] jak[9] i zwierz±t, z[65] t±[251] tylko ró¿nic±, ¿e u[62] zwierz±t uczenie[+] siê[111] z[62] regu³y[121] nosi charakter[141] przyswajania[121] sobie[43] rozwi±zañ lub zachowania[+] siê[121] przystosowawczego[221]. U[62] cz³owieka[121] uczenie[+] siê[111] przewa¿nie tak¿e bywa czynno¶ci± przystosowawcz±[251] i prowadzi zazwyczaj w[66] konsekwencji[161] do[62] "u³atwienia[121] ¿ycia[121]" i "poprawienia[121] warunków bytu", co[41] jest przecie¿ równoznaczne[211] z[65] przystosowaniem[+] siê[151] do[62] ¶rodowiska[151] (tym[251] razem[151] do[62] spo³eczeñstwa[121]). 
2381 1191~Korda P.~O zwierzêtach prozaicznie~PWRiL~1965~205~{brak}
2382 Porzucaj±c te[242] niezbyt dok³adne[242] analogie[142], trzeba powiedzieæ, ¿e organizm[111] szybko rosn±cy[211] i szybko rozwijaj±cy[+] siê[211], tym[9] trudniej znosi wszelkie[242] braki[142] pokarmowe[242], im[9] szybciej nastêpuje jego[42] rozwój[111]. Tak na[64] przyk³ad[141] trwaj±ce[242] przez[64] kilka[34] zaledwie dni[122] niedostatki[112] pokarmowe[212] u[62] pisklêcia ¶wie¿o wylêgniêtego[221] z[62] jaja[121] przekre¶laj± z[62] regu³y[121] dalszy[241] jego[42] rozwój[141], prowadz±c do[62] rych³ej[221] ¶mierci[21]. 
2383 1192~Korda P.~O zwierzêtach prozaicznie~PWRiL~1965~213~{brak}
2384 Czy¿by chodzi³o zatem o[66] "zmowê" byd³a[121] rogatego[221]? O[64] solidarny[241] "strajk[141] krów"? Mo¿e[8] raczej nale¿a³oby tu mówiæ o[66] swoistym[261] "strajku[161]" organizmów, które[242] przed[65] i w[66] czasie wystawy[121] nara¿ano na[64] szereg[141] nieznanych[222] bod¼ców, p³yn±cych[222] z[62] otoczenia[121] (na[64] przyk³ad[141] transport[111] zwierz±t, obecno¶æ[111] licznych[222] obcych[222] zwierz±t, nieznani[212] ludzie[112] zmienione[211] otoczenie[111] wraz z[65] ca³±[251] gam± czynników, jak[9] niepokoj±ce[212] zapachy[112], odg³osy[112], wygl±d[111] pomieszczeñ i tak dalej). 
2385 1193~Michaj³ow W.~Biologia nauk± przysz³o¶ci~WP~1964~53~{brak}
2386 Posiadaj± one mianowicie zdolno¶æ[141] wybierania[121] z[62] otaczaj±cej[221] je[44] przyrody[121] niektórych[222], bynajmniej nie najpospolitszych[222] i naj³atwiej dostêpnych[222] pierwiastków i budowania[121] z[62] nich[42] w³asnego[221] cia³a[121]. Zdolno¶æ[141] tê nazywamy wybiórczo¶ci±. W³a¶nie dziêki[63] wybiórczo¶ci[131] organizmy[112] tak bardzo, tak zasadniczo ró¿ni±[501] siê od[62] swego[221] otoczenia[121]. 
2387 1194~Michaj³ow W.~Biologia nauk± przysz³o¶ci~WP~1964~142~{brak}
2388 Jeste¶my[57] w[66] swoich[262] czynach fatalnie ograniczeni przez[64] ten[241] chocia¿by fakt[141], ¿e organizm[111] nasz[211] ma okre¶lon±[241] budowê, która z[62] kolei[121] narzuca i okre¶la charakter[141] jego[42] czynno¶ci[122]. ¯adne[211] poczucie[111] swobody[121] czy pe³nej[221] wolno¶ci[11] woli[121] nie pomo¿e nam podnie¶æ ciê¿aru przekraczaj±cego[221] nasze[242] si³y[142] fizyczne[242]. Nie mo¿emy ¿yæ bez[62] pokarmu, wody[121] i powietrza[121]. 
2389 1195~Turowicz A.~Geometria~PWN~1967~106~{brak}
2390 W[64] ten[241] sposób[141] otrzymujemy przedstawienie[141] funkcji[121] [~] w[66] postaci[161] u³amka ³añcuchowego[221]. £atwo zauwa¿yæ, ¿e wspó³czynniki[112] [~] równe[212] s± stosunkom kolejnym[232] elementów pierwszej[221] kolumny[121] tablicy[121] Routha[/][121]. Otrzymujemy wiêc twierdzenie[141]: Warunkiem koniecznym[251] i dostatecznym[251] stabilno¶ci[121] wielomianu rzeczywistego[221] jest, aby[9] przy[66] rozwiniêciu[161] w[64] u³amek[141] ³añcuchowy[241] funkcji[121]... wszystkie[212] wspó³czynniki[112] [~] by³y[5] dodatnie[212]. 
2391 1196~Turowicz A.~Geometria~PWN~1967~142~{brak}
2392 Je¶li znamy dwa[34] zera[142] [~] niekonieczne[212] rzeczywiste[212] dowolnego[221] wielomianu [~] to[9] na[+] ogó³ na[66] odcinku[161] ³±cz±cym[261] te[242] dwa[34] zera[142] nie musi le¿eæ zero[111] [~]. Gdyby¶my jednak wiedzieli[54], ¿e wszystkie[212] zera[112] [~] s±[57] po³o¿one[212] symetrycznie wzglêdem[62] prostej[121] [~] przechodz±cej[221] przez[64] punkty[142] [~] to[9] na[66] odcinku[161] ³±cz±cym[261] [~] musi le¿eæ zero[111] [#] 
2393 1197~Tuszko A.~Spragniona ziemia~WP~1965~40~{brak}
2394 Rousseau[/] nazywa miasta[142] otch³ani± poch³aniaj±c±[251] ród[141] ludzki[241] i o¶wiadcza, ¿e ludzie nie po[64] to[44] zostali[57] stworzeni, aby[9] ¿yæ jak[9] w[66] mrowiskach. Beniamin[/] Franklin[/] w[66] swym[261] dziele ["]La[+] vie[+] privee[+] d'autrefois["] tak opisuje "higienê" w[66] Pary¿u[/]. Aby[9] uchroniæ ulice[142] przed[65] zanieczyszczeniem, nakazano mieszkañcom w[66] tysi±c piêæset trzydziestym[261] pierwszym[261] roku[161] urz±dziæ ustêpy[142] w[66] domach. 
2395 1198~Tuszko A.~Spragniona ziemia~WP~1965~87~{brak}
2396 Co[41] za fantastyczna konkurencja dla[62] jedwabników w[66] trudzie snuj±cych[222] swe[242] kokony[142]! Jeden[211] metr[111] sze¶cienny[211] daje tyle[8] w³ókna[121] ile[8] ponad[8] trzysta[31] tysiêcy kokonów. Coraz powszechniejsze[241] zastosowanie[141] praktyczne[241] znajduj± tworzywa[112] sztuczne[212], które[212] s± coraz lepsze[212], coraz mocniejsze[212], coraz trwalsze[212], s³u¿± one do[62] wyrobów najrozmaitszych[222] przedmiotów, materia³ów, narzêdzi i tym[232] podobne[212]. 
2397 1199~Blaim K.~Swoiste substancje~PWRiL~1965~240~{brak}
2398 Chemiczn±[241] budowê obydwu[32] g³ównych[222] glikoalkaloidów ziemniaka wyja¶niono dopiero w[66] ostatnich[262] latach. Za³±czone[212] schematy[112] przedstawiaj± czê¶æ[141] cukrow±[241] obu[32] zwi±zków. Oprócz[62] omówionych[222] dotychczas glikoalkaloidów grupy[121] solaniny[121] lub wprost  solaniny[121] (chodzi tu o[64] nazwê zbiorow±[241]), mog± w[66] niektórych[262] ziemniakach uprawnych[262] wystêpowaæ inne[212] zwi±zki[112], mianowicie demisyna[111] i leptyna[111]. Wymienione[212] alkaloidy[112] wystêpuj± zasadniczo w[66] dzikich[262] formach ziemniaka. 
2399 1200~Tuszko A.~Spragniona ziemia~WP~1965~184~{brak}
2400 Regiony[112] deficytowe[212], istniej±ce[212] ju¿ obecnie lub maj±ce siê staæ[501] takimi w[66] niedalekiej[261] przysz³o¶ci[161], wystêpuj± g³ównie w[66] ¶rodkowej[261] Polsce[/][161], a wiêc na[66] Nizinie[/][161] Wielkopolsko-Kujawskiej[/][261] i Mazowiecko-Podlaskiej[/][261], siêgaj± Wy¿yny[/][121] Ma³opolskiej[/][221], Lubelskiej[/][221], ¦l±skiej[/][221]. Szczególne[212] trudno¶ci[112] w[66] pokryciu[161] potrzeb wystêpuj± w[66] regionach przywododzia³owych[262] Wis³y[/] i Odry[/], gdzie koncentruj±[501] siê potrzeby[112] takich[222] wielkich[222] okrêgów przemys³owych[222], jak[9] Górno¶l±ski[221], Czêstochowski[211]. 
2401 1201~Tuszko A.~Spragniona ziemia~WP~1965~232~{brak}
2402 S³u¿y³a do[62] jednorazowego[221] sp³ywu wraz z[65] pr±dem, po[66] czym[46] w[66] porcie[161] rozbierano j± na[64] drewno[141], a za³oga wraca³a pieszo w[64] górê rzeki[121]. Natomiast statki[112] sta³e[212], w[66] tym[46] i ¿aglowe[212], wraca³y w[64] górê rzeki[121] czêsto wy³adowane[212] towarami, z[+] rzadka w[66] przypadku[161] pomy¶lnych[222] wiatrów korzystaj±c z[62] ¿agli, czê¶ciej na[66] wios³ach lub na[+] "pych". 
2403 1202~Koreywo M.~Medycyna dzisiejsza~PZWL~1966~32~{brak}
2404 Poniewa¿ pracuj±cy[211] miêsieñ[111] serca[121] wytwarza impulsy[142] elektryczne[242] naukowcy postanowili wyzyskaæ je[44] do[62] diagnostyki[121] chorób serca[121]. W[66] specjalnych[262] aparatach  elektrokardiografach  impulsy[112] te[22] s±[57] wzmacniane[212] miliony[142] razy[122], nastêpnie przetwarzane[212] elektronicznie i kierowane[212] do[62] mechanizmu pisz±cego[221]. Na[66] ta¶mie[161] papieru lekarz otrzymuje wiêc krzyw±[241] wykresu, z[62] której[221] mo¿e[5] z[65] du¿±[251] dok³adno¶ci± odczytaæ stan[141] serca[121] i stwierdziæ ewentualne[242] wady[142]. 
2405 1203~Koreywo M.~Medycyna dzisiejsza~PZWL~1966~74{?}~{brak}
2406 Si³a promieniowania[121] ³adunku[121] kobaltu jest tak du¿a, i¿ wszelkie[212] zwyk³e[212] os³ony[112] zabezpieczaj±ce[212] otoczenie[141] przed[65] szkodliwym[251] promieniowaniem stanowczo nie wystarczaj±. Nale¿a³o wiêc zbudowaæ oddzielny[241] pawilon[141] betonowy[241], rodzaj[141] wielkiego[221] bunkra bez[62] okien o[66] ¶cianach grubo¶ci[121] pó³tora metra. Wewn±trz[62] pawilonu trafiamy w³a¶nie na[64] zmianê chorych[122]. 
2407 1204~Koreywo M.~Medycyna dzisiejsza~PZWL~1966~121~{brak}
2408 W[66] niektórych[262] przypadkach, na[64] przyk³ad[141] po[66] rozleg³ych[262] urazach mechanicznych[262] czy oparzeniach zniszczeniu[131] ulega nie tylko samo[211] oko[111], lecz i otaczaj±ce[212] tkanki[112]. Mo¿na sobie[43] wyobraziæ jak[9] wygl±da tak zeszpecona twarz[111] i jak[9] bardzo nieszczê¶liwy[211] czuje[501] siê dotkniêty[211] takim[251] kalectwem cz³owiek[111]. Ale z[65] pomoc± przychodz± mu lekarze. Na[64] miejsce[141] zniszczonych[222] tkanek wstawiaj± protezê ga³ki[121] otoczon±[241] tkank± z[62] plastyku[121]. 
2409 1205~Koreywo M.~Medycyna dzisiejsza~PZWL~1966~129~{brak}
2410 Drog±[62] ¿mudnej[221] nauki[121] w[66] ci±gu[161] paru[32] miesiêcy, pacjent rzeczywi¶cie zacz±³ coraz wiêcej rozumieæ i w[66] koñcu[161] doszed³ do[62] tego[42], ¿e rozumia³ trzy[34] czwarte[142] s³ów. Wkrótce elektroniczne[241] ucho[141] zastosowano u[62] m³odej[221] kobiety[121], u[62] której[221] utrata s³uchu[121] by³a[5] powik³aniem leczenia[121] gru¼licy[121] streptomycyn±. G³uchota jej[42] by³a[5] kompletna i nieodwracalna. 
2411 1206~Koreywo M.~Medycyna dzisiejsza~PZWL~1966~163~{brak}
2412 Niektórzy badacze my¶l±[5] nawet o[66] elektryczno¶ci[161] produkowanej[261] przez[64] sam[241] organizm[141], choæ sprawa ta ma na[+] razie do¶æ mgliste[242] zarysy[142]. Prace[112] w[66] kierunku[161] umo¿liwienia[121] ruchów za[5] pomoc± protezy[121] miê¶ni s±[57] ju¿ powa¿nie zaawansowane[212] w[66] kilku[36] o¶rodkach naukowych[262] w[66] Stanach[/] Zjednoczonych[/][262] i Zwi±zku[/][161] Radzieckim[/][261], mo¿na wiêc przypuszczaæ, ¿e wkrótce us³yszymy o[66] dalszych[262] sukcesach. 
2413 1207~Koreywo M.~Medycyna dzisiejsza~PZWL~1966~176~{brak}
2414 Szukaj±c sposobu skutecznej[221] transplantacji[121], skupi³ on uwagê i wysi³ki[142] na[66] psach, przeszczepiaj±c im[43] p³uca[142], serca[142], nerki[142] i w±troby[142]. Najd³u¿szy[211] okres[111] prze¿ycia[121] psa[121] z[65] obcym[251] sercem i p³ucami wynosi³ sze¶æ[34] dni[122], z[65] obcymi nerkami osiemna¶cie[34] dni[122]. W[66] przebiegu[161] jednego[221] z[62] eksperymentów doktór Demichow[/] wszczepi³ psu dodatkowe[241] serce[141] (z[62] innego[221] psa[121]) tak, ¿e ten[211] ¿y³[5] z[65] dwoma dzia³aj±cymi sercami. 
2415 1208~Koreywo M.~Medycyna dzisiejsza~PZWL~1966~210~{brak}
2416 Roczna warto¶æ[111] produkcji[121] tego[221] przemys³u (jednego[221] z[62] najwiêkszych[222] w[66] Stanach[/] Zjednoczonych[/][262]) dochodzi do[62] czterech[32] miliardów dolarów rocznie i ro¶nie z[65] ka¿dym[251] rokiem. Rozumiej±c, jak[9] wielkie[242] korzy¶ci[142] praktyczne[242] daje nauka, przemys³owcy amerykañscy hojnie sypi± dolarami, wydaj±c rocznie na[64] same[242] tylko prace[142] badawcze[242] trzysta[34] dwadzie¶cia[34] milionów dolarów. 
2417 1209~Koreywo M.~Medycyna dzisiejsza~PZWL~1966~218~{brak}
2418 Skutki[112] takiej[221] mody[121] daj± obecnie o[66] sobie[46] znaæ w[64] coraz gro¼niejszy[241] sposób[141]. Silne[212] leki[112] powoduj± nie tylko ust±pienie[141] objawów choroby[121] lecz zwykle dzia³aj± na[64] organizm[141] w[64] sposób[141] uboczny[241]. Ingerencja w[64] prawa[142] natury[121], rz±dz±ce[242] zawi³ymi procesami w[66] organizmie, powoduje czêsto ¿a³osne[242] skutki[142]. 
2419 1210~Kossakowski J.~Wady i u³omno¶ci wrodzone u dzieci~PZWL~1964~32~{brak}
2420 Po[66] operacji[161] wykonanej[261] na[66] krêgos³upie dziewczynka wkrótce ju¿ poczê³a oddawaæ mocz[141] samodzielnie i zosta³a[57] wypisana do[62] domu[121]. Na[66] podstawie[161] tego[221] przyk³adu widzimy, ¿e tak zwane[212] "utajone[212]" postacie[112] szczelin krêgos³upa s± nieraz przyczyn± ró¿nych[222] zaburzeñ, które[212] nie zawsze wystêpuj± tu¿ po[66] urodzeniu[161]. 
2421 1211~Nadolski Z. i in.~Kalectwo i co dalej?~PZWL~1965~27~{brak}
2422 Istotn±[251] czê¶ci± po¶rednictwa[121] jest udzielenie[111] porady[121] zawodowej[221] to[41] znaczy wskazanie[111] inwalidzie[131] najbardziej odpowiedniej[221] pracy[121] i warunków, w[66] jakich[262] praca powinna byæ[57] wykonywana. Poradnictwo[111] zawodowe[211] musi mieæ charakter[141] pe³ny[241], to[41] jest musi uwzglêdniaæ fizyczny[241] stan[141] zdrowia, psychikê inwalidy, jego[42] problemy[142] ¶rodowiskowe[242] i zami³owanie[141] do[62] zawodu. 
2423 1212~Nadolski Z. i in.~Kalectwo i co dalej?~PZWL~1965~71~{brak}
2424 Z[62] ramienia oddzia³u zawodowej[221] rehabilitacji[121] inwalidów[122] przy[66] wydzia³ach zdrowia, zatrudnieniem zajmuj±[501] siê inspektorzy inwalidzcy. Do[62] ich[42] kompetencji[122] nale¿y nawi±zywanie[111] kontaktu z[65] zak³adem pracy[121] i ustalenie[111] wspólnie z[65] zak³adowym[251] inspektorem inwalidzkim[251] (je¿eli taki[211] w[66] danym[261] zak³adzie istnieje) odpowiedniego[221] stanowiska[121] pracy[121] z[65] adaptacjami, dostosowanymi do[62] kalectwa[121]. 
2425 1213~Góralówna M. i in.~Dziecko nies³ysz±ce w rodzinie~PZWL~1966~3~{brak}
2426 Dziecko[111] g³uche[211] lub niedos³ysz±ce[211], w wiêc dziecko[111] dotkniête[211] fizycznym[251] kalectwem czê¶ciowej[221] lub ca³kowitej[221] utraty[121] s³uchu[121], ma prawo[141] domagaæ[501] siê od[62] spo³eczeñstwa[121] pe³nej[221] i zorganizowanej[221] pomocy leczniczo-rehabilitacyjnej[221] i wychowawczej[221]. Nie trzeba mu lito¶ci[121] ani wspó³czucia[121], jak[9] równie¿ tolerowania[121] w[66] szko³ach czy zak³adach pracy[121]. 
2427 1214~Góralówna M. i in.~Dziecko nies³ysz±ce w rodzinie~PZWL~1966~45~{brak}
2428 Dziecko[111] nies³ysz±ce[211] powinno mieæ takie[242] same[242] prawa[142], jak[9] i pozostali[212] cz³onkowie rodziny[121], prawa[142] zale¿ne[242] od[62] wieku[121], umiejêtno¶ci[121] i pozycji[121] w[66] rodzinie[161], ale nigdy w[66] zale¿no¶ci[161] od[62] kalectwa[121]. Normalne[211], s³ysz±ce[211] dziecko[111], na[+] d³ugo przed[65] przyswojeniem sobie[43] mowy[121], zdaje sobie[43] sprawê z[62] nastrojów, panuj±cych[222] w[66] jego[42] najbli¿szym[261] otoczeniu[161], doskonale rozró¿nia atmosferê pogodn±[241] od[62] atmosfery[121] nieporozumieñ rodzinnych[222] odbija[501] siê to[41] na[66] jego[42] w³asnym[261] samopoczuciu[161]. 
2429 1215~Góralówna M. i in.~Dziecko nies³ysz±ce w rodzinie~PZWL~1966~100~{brak}
2430 Bywaj± osoby[112] niedos³ysz±ce[212], w[66] tym[46] tak¿e i dzieci[112], które[212] ¼le znosz± g³o¶ne[242] d¼wiêki[142], a wskutek[62] tego[42] maj± trudno¶ci[142] w[66] korzystaniu[161] z[62] aparatów s³uchowych[222] lub wymagaj± specjalnych[222] i trudnych[222] do[62] nabycia[121] aparatów. Inni znów, cierpi±c na[64] przewlek³e[242] ropotoki[142] z[62] uszu lub na[64] d³ugotrwa³e[242] stany[142] zapalne[242] czy uczuleniowe[242] w[66] przewodach s³uchowych[262], ¼le znosz± obecno¶æ[141] w[66] uchu[161] plastykowej[221] wk³adki[121]. 
2431 1216~Kobendzina J.~Puszcza Kampinowska~{brak}~1966~79~{brak}
2432 Cz³owiek[111] gospodarowa³ w[66] nich[46] od[+] dawna. U¿ytkowa³ drewno[141], pêdzi³ smo³ê, wypala³ wêgiel[141] drzewny[241], prowadzi³ wypasy[142]. Jednak do[62] roku[121] tysi±c dziewiêæset czternastego[221] Puszcza[/][111] Kampinoska[/][211] mia³a piêkne[242] drzewostany[142] sosnowe[242]. W[66] czasie pierwszej[221] wojny[121] ¶wiatowej[221] Niemcy[112] przeprowadzili na[66] terenie puszczy[121] sieæ[141] torów kolejki[121] le¶nej[221], zbudowali dwa[34] tartaki[142] i wycinali czystymi zrêbami kilometry[142] kwadratowe[242] borów. 
2433 1217~Kobendzina J.~Puszcza Kampinowska~{brak}~1966~126~{brak}
2434 Pagóry[142] wydmowe[242] porasta stary[211] bór[111] sosnowy[211] z[65] domieszk± brzóz i dêbów o[66] do¶æ ubogim[261] podszyciu[161] i runie[161] le¶nym[261], lecz od[62] strony[121] po³udniowej[221] do[62] wydm przylega p³at[111] lasu mieszanego[221] z[65] ca³ym[251] bogactwem drzewostanu, podszycia[121] i runa[121]. W¶ród[62] jego[42] gêstwiny[121] znajduj±[501] siê dwa[31] jeziorka[112], chêtnie odwiedzane[212] przez[64] zwierzynê. 
2435 1218~Filipowicz B.~Hormony - eliksir ¿ycia~PWN~1966~24~{brak}
2436 W[66] czasie studiów do[62] tego[221] stopnia zainteresowa³[501] siê fizjologi±, ¿e zwróci³ uwagê tamtejszego[221] fizjologa[121], profesora[121] [~] Tarchanowa[/][121]. Ten[211] zaproponowa³ mu asystenturê i wspó³pracê, która przerodzi³a[501] siê pó¼niej w[64] wielk±[241], d³ugoletni±[241] przyja¼ñ[141] ucznia[121] i nauczyciela[121]. Petersburg[/][111] by³ wówczas jednym[251] ze[62] s³awniejszych[222] o¶rodków badañ fizjologicznych[222] na[66] ¶wiecie. 
2437 1219~Filipowicz B.~Hormony - eliksir ¿ycia~PWN~1966~71~{brak}
2438 Gonady[112] cz³owieka[121] to[41] j±dra[112] i jajniki[112]. Gonady[112] wytwarzaj± komórki[142] p³ciowe[242] zwane[242] gametami. Z[62] zespolenia[+] siê[121] gamety[121] ¿eñskiej[221] z[65] mêsk±[251] powstaje zygota, a proces[111] ten[211] nazywa[501] siê zap³odnieniem. Jest to[41] najpowszechniejsza forma rozmna¿ania[121], tak zwany[211] rozród[111] p³ciowy[211] albo gamogonia[111] od[62] greckiego[221] Gamos[$]  ma³¿eñstwo[111] i Gonos[$]  narodziny[112]. 
2439 1220~Filipowicz B.~Hormony - eliksir ¿ycia~PWN~1966~160~{brak}
2440 Zwierzê[111] wykazuje wówczas tak¿e instynkt[141] karmienia[121] i obrony[121] potomstwa[121]. Wykastrowane[212] koguty[112] wysiaduj± jaja[142] i prowadzaj± kurczêta[142], co[44] przypisuje siê[41] dzia³aniu[131] hormonów przedniego[221] p³ata[121] przysadki[121]. Omówione[212] ju¿ zosta³y[57] kolejne[212] stadia[112] rozwoju[121] zarodka i p³odu, wiadomo, ¿e po[66] ci±¿y[161] przychodzi poród[111]. I w[66] tym[261] procesie hormony[112] odgrywaj± wa¿n±[241] rolê. 
2441 1221~Filipowicz B.~Hormony - eliksir ¿ycia~PWN~1966~168~{brak}
2442 Wzmianka o[66] wolu[161] znajduje[501] siê równie¿ w[66] Ayurva-Veda[/][161], napisanej[261] w[64] sto[34] lat pó¼niej. Kar³ów[142] przedstawiaj± ró¿ne[212] rze¼by[112] egipskie[212], asyryjskie[212], starogreckie[212] i inne[212]. W[66] muzeum[161] w[66] Luwrze[/] znajduje[501] siê p³askorze¼ba egipska przedstawiaj±ca bo¿ka[141] Besa[/][141] i jego[42] ma³¿onkê. By³on bogiem kosmetyki[121], a zarazem patronem pomy¶lnego[221] rozwi±zania[121]. 
2443 1222~Filipowicz B.~Hormony - eliksir ¿ycia~PWN~1966~215~{brak}
2444 Wed³ug[62] opinii[121] nauczycieli[122] Banting[/][111] by³ przeciêtnym[251] uczniem, wiedzê zdobywa³ z[65] trudno¶ci±, lecz cechowa³ go[44] pewien[211] upór[111] w[66] jej[42] zdobywaniu[161] i ostateczne[212] wyniki[112] by³y[5] nie najgorsze[212]. Studia[142] uniwersyteckie[242] rozpocz±³ w[66] Toronto[/] z[65] zamiarem po¶wiêcenia[+] siê[121] teologii[131]. Takie[211] by³o ¿yczenie[111] rodziny[121], która widzia³a w[66] nim[46] przysz³ego[241] misjonarza[141] dalekich[222], pogañskich[222] krajów. 
2445 1223~Filipowicz B.~Hormony - eliksir ¿ycia~PWN~1966~257~{brak}
2446 W[66] latach tysi±c dziewiêæset sze¶ædziesi±t  sze¶ædziesi±t jeden[8] ustalono sekwencjê aminokwasów w[66] bia³ku[161] wirusa[121] mozaiki[121] tytoniowej[221], w[66] cytochromie[161] [~] , w[66] mioglobinie[161], w[66] ró¿nych[262] odmianach hemoglobiny[121]. A by³y[5] to[41] wyczyny, nie lada[8]! Tak na[64] przyk³ad[141] hemoglobina dojrza³ego[221] cz³owieka[121], czyli czerwony[211] barwnik[111] jego[42] krwi[121], ma ciê¿ar[141] cz±steczkowy[241] oko³o[8] sze¶ædziesi±t siedem tysiêcy. 
2447 1224~Filipowicz B.~Hormony - eliksir ¿ycia~PWN~1966~304~{brak}
2448 Widaæ pó¼niej by³o jak[9] po[66] kilku[36] zaledwie zastrzykach ci[212], przed[65] paru[35] jeszcze dniami ciê¿ko chorzy[212], niedo³ê¿ni[212] pacjenci, zaczynaj± ruszaæ[501] siê, chodziæ, zaczynaj± ¿yæ. Kortyzon[111] z[62] miejsca[121] zdoby³ obie[43] popularno¶æ[141]. Nie mniej wstrz±saj±ce[211] by³o drugie[211] wyst±pienie[111] Kendalla[/][121] i Hencha[/][121] w[66] roku[161] tysi±c dziewiêæset piêædziesi±tym[261] na[66] zje¼dzie Miêdzynarodowej[221] Ligi[121] Reumatycznej[221] w[66] Nowym[/][261] Jorku[/][161]. 
2449 1225~Filipowicz B.~Hormony - eliksir ¿ycia~PWN~1966~312~{brak}
2450 W[66] nastêpnych[262] latach otrzymano jeszcze bardziej wybiórczo dzia³aj±ce[242] zwi±zki[142]. Stwierdzono, na[64] przyk³ad[141], ¿e przy³±czenie[111] atomu fluoru do[62] [~] lub [~] niektórych[222] sterydów[122] kilkakrotnie jeszcze zwiêksza przeciwzapalne[241] dzia³anie[141] tych[222] zwi±zków. Mo¿na wiêc podawaæ je[44] chorym[132] w[66] znacznie mniejszych[262], miligramowych[262] dawkach co[41] zmniejsza zarazem obawy[142] wyst±pienia[121] objawów ubocznych[222]. 
2451 1226~Sabliñski J.~Przeszczepianie tkanek~PWN~1965~73~{brak}
2452 A skoro tak, to[9] zetkniêcie[111] dojrza³ego[221] aparatu immunologicznego[221] z[65] bardzo du¿ymi ilo¶ciami obcego[221] antygenu transplantacyjnego[221] powinno wywo³aæ równie¿, przynajmniej przej¶ciowy[241], stan[141] tolerancji[121] wobec[62] przeszczepionej[221] pó¼niej tkanki[121]. Dotychczas przewidywanie[141] to[241] potwierdzi³y wyniki[112] licznych[222] do¶wiadczeñ, z[62] których[222] wiêkszo¶æ[141] przeprowadzono jednak na[66] zwierzêtach m³odych[262]. Tak na[64] przyk³ad[141] myszom szczepu A[/] wstrzykiwano do¿ylnie, przez[64] kilkana¶cie[34] dni[12], du¿e[242] ilo¶ci[142] komórek myszy[122] szczepu B[/]. 
2453 1227~Szajewski J.~Mia¿dzyca~PWN~1965~23~{brak}
2454 Jak[9] bêdzie jeszcze o[66] tym[46] mowa, w[66] innych[262] rasach  na[64] przyk³ad[141] w¶ród[62] Murzynów[122] Bantu  mia¿d¿yca, je¿eli nawet rozwija[501] siê, to[9] nie dotyczy naczyñ wieñcowych[222]. Czêsta lokalizacja mia¿d¿ycy[121] w[66] naczyniach wieñcowych[262] jest, oczywi¶cie, dla[62] bia³ego[221] cz³owieka[121] bardzo niepomy¶lna. Z[65] pewno¶ci± woleliby¶my mieæ mia¿d¿ycê w[66] jakim¶[261] mniej istotnym[261] miejscu[161] ustroju[121]. 
2455 1228~Szajewski J.~Mia¿dzyca~PWN~1965~66~{brak}
2456 Poza[65] tym[45] zarówno rozmiary[112], jak[9] i za³o¿enia[112] niniejszej[221] ksi±¿ki[121] nie pozwalaj± na[64] dyskutowanie[141] wszystkich[22] zjawisk i ich[42] obja¶nieñ, na[+] pewno bardzo interesuj±cych[222], a jednocze¶nie nie ustalonych[222] i kontrowersyjnych[222]. Warto[5] jednak wymieniæ najwa¿niejsze[242] czynniki[142] wywo³uj±ce[242] nadmiar[141] lipidów we[66] krwi[161] i rozwój[141] mia¿d¿ycy[121]. Rola dziedziczno¶ci[121] jest tu bardzo istotna. 
2457 1229~Szajewski J.~Mia¿dzyca~PWN~1965~87~{brak}
2458 Powinno siê[41] je[44] zatem stosowaæ z[65] równoczesnym[251] ograniczeniem innych[222] t³uszczów w[66] diecie[161]. Jednym[251] z[62] mechanizmów unieszkodliwiaj±cych[222] materia³[141] lipidowy[241] gromadz±cy[+] siê[241] w[66] ¶cianie[161] têtniczej[261] mo¿e[5] byæ uk³ad[111] lipaz[122], czyli zaczynów hydrolizuj±cych[222] t³uszcz[142]. Najwiêksze[241] zainteresowanie[141] budzi³a lipaza[111] lipoproteinowa, zwana dawniej czynnikiem przeja¶niania[121] osocza[121], pojawiaj±ca[+] siê we[66] krwi[161] w[66] warunkach do¶wiadczalnych[262], pod[65] wp³ywem wstrzykniêcia[121] heparyny[121]. 
2459 1230~Czapik R.~Jan Grzegorz Mendel~PWN~1966~7~{brak}
2460 Okres[111] dzia³alno¶ci[121] nauczycielskiej[221] Mendla[/][121] trwa³ od[62] roku[121] tysi±c osiemset czterdziestego[221] dziewi±tego[221] do[62] tysi±c osiemset sze¶ædziesi±tego[221] ósmego[221] i by³[57] przerwany[211] tylko na[64] dwa[34] lata[142], na[64] czas[141] studiów uniwersyteckich[222] w[66] Wiedniu[/]. Po[66] powrocie z[62] Wiednia[/] wszed³ w[64] okres[141] najbardziej intensywnej[221] pracy[12] naukowej[221]. 
2461 1231~Lanota A., Borzuch D.~Rodzicom ku uwadze~PZWL~1964~40~{brak}
2462 A ¿e dziecko[111] staje[501] siê jakie¶[221] nerwowe[221], ¿e zrywa[501] siê w[66] nocy[161] z[65] krzykiem, na[64] to[44] nie zwraca siê[41] uwagi[121]. W[66] atmosferze[161] strachu[121] wychowuje[501] siê wiele[31] dzieci[122]: strach[111] przed[65] ojcem, biciem, strach[111] przed[65] lekarzem, diab³em, milicjantem, wreszcie strach[111] przed[65] szko³±. Czym¿e[45] siê[41] bowiem u[62] nas[42] straszy dzieci[142]? 
2463 1232~Roszkowska-Wi¶niewska K.~Druga i trzecia m³odo¶æ kobiety~PZWL~1967~18~{brak}
2464 Bo zanim kobieta zestarzeje[501] siê, musi najpierw przej¶æ[5] przez[64] swego[221] rodzaju[121] katastrofê, a mianowicie  przez[64] przekwitanie[141]. Najpierw pytanie[111]: czy mo¿na nazwaæ katastrof± co¶[44], co[41] jest w[6] programie i o[66] czym[46] wiadomo z[62] góry[121], ¿e musi nast±piæ? Okre¶lenie[111] to[211] nie jest zupe³nie trafne[211], ale dobrze charakteryzuje skutki[142] jakie[242] ta sprawa powoduje w[66] organi¼mie kobiecym[261]. 
2465 1233~Roszkowska-Wi¶niewska K.~Druga i trzecia m³odo¶æ kobiety~PZWL~1967~81~{brak}
2466 W[66] ka¿dym[261] razie czy po[66] obiedzie, czy po[66] powrocie z[62] pracy[121] konieczny[211] jest w[66] ci±gu[161] dnia przynajmniej dwudziestominutowy[211] wypoczynek[111], tak zwany[211] relaks[111], w[66] pozycji[161] le¿±cej[261] z[65] zupe³nym[251] rozlu¼nieniem miê¶ni i oderwaniem my¶li[122] od[62] trosk codziennych[222]. Im[9] starsza kobieta tym[9] d³u¿szy[211] powinien[5] byæ wypoczynek[111], albo te¿ stosowaæ go[44] nale¿y kilka[34] razy[122] w[66] ci±gu[161] dnia. 
2467 1234~Kodejszko E. i in.~Cukrzyca (wskazówki dla chorego)~PZWL~1966~76~{brak}
2468 Twaróg[111] ma tê zaletê tak¿e, ¿e mo¿e[5] byæ[57] sporz±dzany[211] w[66] ka¿dym[261] domowym[261] gospodarstwie, bez[62] wiêkszych[222] kosztów. Jako[61] ¼ród³o[111] pe³nowarto¶ciowego[221] bia³ka[121] nie powinno brakowaæ w[66] jad³ospisie dostatecznej[221] ilo¶ci[121] odt³uszczonego[221] mleka[121]. Gdy nie stoj± na[66] przeszkodzie[161] inne[212] wzglêdy[112] zdrowotne[212], polecamy codzienne[241] spo¿ywanie[141] jednego[221] lub dwu[32] jaj, które[212] s± konieczne[212] tak¿e i ze[62] wzglêdu na[64] technikê kulinarn±[241]. 
2469 1235~Kodejszko E. i in.~Cukrzyca (wskazówki dla chorego)~PZWL~1966~29~{brak}
2470 Oba[31] te[212] procesy[112] pozostaj± pod[65] kontrol± o¶rodkowego[221] uk³adu nerwowego[221] oraz uk³adu gruczo³ów dokrewnych[222]. Wp³yw[111] hormonów na[64] przemianê wêglowodanow±[241] jest szczególnie du¿y[211] i ró¿norodny[211] i dlatego zaburzenia[112] w[66] wytwarzaniu[161] niektórych[222] hormonów prowadz± w[66] konsekwencji[161] do[62] zaburzenia[121] prawid³owego[221] przyswajania[121] i przemiany[121] zwi±zków cukrowych[222] przez[64] organizm[141], daj±c ostatecznie obraz[141] kliniczny[241] cukrzycy[121]. 
2471 1236~Kodejszko E. i in.~Cukrzyca (wskazówki dla chorego)~PZWL~1966~131~{brak}
2472 Osoby[112] o[66] z³ym[261] stanie[161] od¿ywienia[121] i wyniszczone[212] mog± pracowaæ fizycznie i uprawiaæ æwiczenia[142] cielesne[242] tylko z[65] bardzo du¿ymi ograniczeniami. Praca miê¶niowa, odpowiednio dozowana , powinna byæ[57] wkalkulowana od[+] razu przy[66] ustalaniu[161] planu leczenia[121] chorego[121]. Uniknie siê[41] dziêki[63] temu[43] nieraz bardzo nieprzyjemnych[222] niespodzianek jak[9] na[64] przyk³ad[141], te[212] które[212] siê zdarzaj±[501] podczas[62] leczenia[121] insulin±, gdy po[66] wysi³kach mog± wyst±piæ stany[112] niedocukrzenia[121] na[64] skutek[141] lepszego[221] wykorzystania[121] glikozy[121]. 
2473 1237~Bielicka I.~Dziecko ro¶nie~PZWL~1966~9~{brak}
2474 Podstawowe[212] powi±zania[112] spo³eczne[212] gromady[121] ujête[212] instynktem w[66] równej[261] mierze decydowa³y o[66] przydatno¶ci[161] ¿yciowej[261] osobnika[121]. W[66] warunkach pierwotnych[262] ma³e[111] pozbawione[211] instynktu przywierania[21] i trzymania[+] siê[121] doros³ych[122], oddzielone[211] od[62] matki[121], musia³o niezawodnie zgin±æ. Tylko to[211] potomstwo[111], które[211] potrafi³o pozostaæ w[66] ¶cis³ej[261] blisko¶ci[161] z[65] doros³ymi[251] osobnikami mia³o szanse[142] prze¿yæ[5] i z[62] kolei[121] mog³o wydaæ na[64] ¶wiat[141] potomstwo[141]. 
2475 1238~Bielicka I.~Dziecko ro¶nie~PZWL~1966~17~{brak}
2476 Chodzi³o mi przede[+] wszystkim o[64] zwrócenie[141] uwagi[121] na[64] to[44], jak[9] szkodliw±[251] mo¿e[5] byæ dla[62] dziecka sk³ócona atmosfera domu[121], w[66] którym[261] siê dzieckiem zajmuje[501] na[+] przemian wiele[31] ró¿nych[222] osób, a w³a¶ciwie brak[5] tej[221] jednej[221], zawsze tej[221] samej[221] pary[121] r±k macierzyñskich[222] które[212] stanowiæ mog± bezpieczny[241] puklerz[141] chroni±cy[241] od[62] lêku[121]. 
2477 1239~Bielicka I.~Dziecko ro¶nie~PZWL~1966~64~{brak}
2478 Jak[9] postêpowaæ, by[9] nak³oniæ dziecko[141] do[62] w³a¶ciwego[221] zachowania[121] nie gasz±c w[66] nim[46] rado¶ci[121] ¿ycia[121], nie budz±c sprzeciwu i wrogo¶ci[121] w[66] stosunku[161] do[62] doros³ych[122]. A wiêc kontynuuj±c ten[241] sam[241] przyk³ad[141], gdy syn nasz[211] czy córka wpada do[62] domu[121] w[66] nastroju[161] nazbyt zawadiackim[261] i ha³a¶liwym[261] przede[+] wszystkim przywitajmy ich[44] ¿yczliwym[251] "dzieñ[111] dobry[211]", s³owem i gestem przychylnym[251]. 
2479 1240~Bielicka I.~Dziecko ro¶nie~PZWL~1966~106~{brak}
2480 Para[111] Rodzicielska tworzy solidn±[241] bazê  fundament[141] poczucia[121] bezpieczeñstwa[121]  ¿ycie[111] nie mo¿e[5] byæ bez[62] konfliktów  trudno utrzymaæ w[66] ci±gu[161] lat stale[8] to[211] samo[211] napiêcie[111] uczuciowe[211] z[65] jedn±[251] i t±[251] sam±[251] osob±. Dziecko[111] zapewnia sobie[43] poczucie[141] bezpieczeñstwa[121] na[66] drodze[161] równowagi[121] naprzemiennej[161], raz[8] siê bardziej zbli¿a[501] do[62] matki[121], drugi[241] raz[141] wchodzi w[64] wiêksz±[241] za¿y³o¶æ[141] z[65] ojcem. 
2481 1241~Sandner M. i in.~Kalendarz przyrody~WP~1966~43~{brak}
2482 Samica wysiaduje jaja[142] dwadzie¶cia[34] piêæ[34] do[62] dwudziestu[32] dziewiêciu[32] dni[122] sama[211], a samiec z[+] dala czuwa nad[65] bezpieczeñstwem gniazda[121]. Gê¶[111] gêgawa[211] jest najwiêksz±[251] z[62] krajowych[222] gêsi[22], mierzy sto[34] siedemdziesi±t[34] centymetrów rozpiêto¶ci[121] skrzyde³ i sze¶ædziesi±t[34] centymetrów d³ugo¶ci[121] cia³a[121]. Upierzenie[141] ma szare[241], nogi[142] i dziób[141] czerwone[242]. Gnie¼dzi[501] siê w[66] Polsce[/][161] nielicznie, g³ównie na[66] Mazurach[/]. 
2483 1242~Sandner M. i in.~Kalendarz przyrody~WP~1966~51~{brak}
2484 Czasem[8] w[66] prze¶wietlonych[262] miejscach w[66] lasach li¶ciastych[262] spotkaæ mo¿na owocniki[142] pierwszych[222] wiosennych[222] grzybów  smardzy[122]. W[66] borach szpilkowych[262] w[66] kwietniu od[62] ciemnej[221], jakby przybrukanej[221] zieleni[121] sosen ostro odbijaj± jasne[212], ¿ó³tawozielone[212] listki[112] brzóz rozrzuconych[222] tu i ówdzie, zw³aszcza po[6] m³odnikach, zrêbach i polankach. Jednocze¶nie z[65] rozwojem li¶ci pojawiaj±[501] siê na[66] brzozach kwiaty[112]. 
2485 1243~Sandner M. i in.~Kalendarz przyrody~WP~1966~98~{brak}
2486 Zaczyna[501] siê tar³o[111] jelca[121]. Na[66] ciele samców[122] powstaj± w[66] tym[261] czasie brodawkowate[212] zgrubienia[112] nab³onka[121]. Samiczki[112] sk³adaj± ikrê o[66] du¿ych[262], dwumilimetrowych[262] ziarnach. Jelec jest ryb± ma³±[251], do[62] dwudziestu[32] piêciu[32] centymetrów d³ugo¶ci[121]. Odznacza[501] siê wyd³u¿onym[251] cia³em. Grzbiet[141] ma brunatny[241] lub ciemnogranatowy[241], boki[142] i spód[141] cia³a[121] srebrzyste[242]. 
2487 1244~Sandner M. i in.~Kalendarz przyrody~WP~1966~140~{brak}
2488 Rodz±[501] siê m³ode[212] tchórze[112]. W[66] maju pola[112] zieleni±[501] siê jeszcze bardziej. Wzesz³y[5] ju¿ bowiem wszystkie[212] jare[212] zbo¿a[112]. Zbo¿a[112] ozime[212] wyros³y[5] ju¿ wysoko i zaczynaj± siê k³osiæ[501], najpierw ¿yto[111], a pó¼niej pod[64] koniec[141] miesi±ca i pszenica. Pod[64] sam[241] koniec[141] maja[121] ¿yto[111] nieraz zaczyna kwitn±æ. 
2489 1245~Sandner M. i in.~Kalendarz przyrody~WP~1966~187~{brak}
2490 Wieczorami i w[66] nocy[161] lataj± nietoperze[112]. Na[66] pocz±tku[161] czerwca zakwita dziki[211] bez[111] czarny[211], nie maj±cy[211] ¿adnego[221] pokrewieñstwa[121] z[65] tak zwanym[251] "bzem" hodowanym[251] w[66] ogrodach. Kwiatostany[142] ma p³askie[242], baldachowate[242], o[66] swoistej[261] woni[161] bia³e[242] lub ¿ó³tawobia³e[242]. Dziki[211] bez[111] czarny[211] jest to[4] krzew[111] wysoki[211] trzy[34] do[62] sze¶ciu[32] metrów, o[66] li¶ciach pierzastych[262], zwykle piêciolistkowych[262] lub siedmiolistkowych[262]. 
2491 1246~Sandner M. i in.~Kalendarz przyrody~WP~1966~195~{brak}
2492 Macierzanka piaskowa tworzy niskie[242] darnie[142] z[62] gêsto ustawionych[222] i gêsto ulistnionych[222] pêdów, zakoñczonych[222] g³ówkowatymi kwiatostanami, skupiaj±cymi drobne[242] jasnoliliowe[242] kwiatki[142]. Ca³a ro¶lina charakterystycznie pachnie. Wystêpuje w[66] lasach sosnowych[262] i na[66] piaskach, pospolicie na[66] ca³ym[261] ni¿u[161]. Kwitnie do[62] wrze¶nia. W[66] czerwcu[161] zaczyna kwitn±æ niepozorna szarota le¶na o[66] szarych[262] filcowatych[262] pêdach i li¶ciach. 
2493 1247~Sandner M. i in.~Kalendarz przyrody~WP~1966~242{?}~{brak}
2494 Na[66] piaszczystych[262] brzegach morza[121] zakwitaj± w[66] czerwcu niepozorne[212] kwiatki[112] honkenii[121] piaskowej[221]. Honkenia piaskowa jest bylin± o[66] rozes³anej[261], czterograniastej[261] ³odydze[161]. Li¶cie[142] ma jajowate[242], uszeregowane[242] w[64] cztery[34] rzêdy[142], kwiatki[142] bia³e[242] lub ró¿owawe[242], zebrane[242] w[64] baldaszkowate[242] kwiatostany[142]. Wystêpuje na[66] piaskach i wydmach nad[65] Ba³tykiem[/]. W[66] tym[261] miesi±cu spotkaæ mo¿na na[66] piaszczystych[262] wydmach Ba³tyku[/][121] piêkne[242] niebiesko-purpurowe[242] kwiaty[142] groszku[121] nadmorskiego[221]. 
2495 1248~Sandner M. i in.~Kalendarz przyrody~WP~1966~284~{brak}
2496 Dziêgiel[111] le¶ny[211] jest oko³o[8] pó³tora metra wysok±[251] bylin±, o[66] ob³ej[261], gór± rozga³êzionej[261] ³odydze[161], potrójnie pierzastych[262] li¶ciach z[65] rozdêtymi pochwami, w³ochatymi u[62] nasady[121]. Wystêpuje pospolicie w[66] ca³ej[261] Polsce[/][161] na[66] mokrych[262] ³±kach i w[66] zaro¶lach. Kwitnie do[62] wrze¶nia. Na[66] suchszych[262] czê¶ciach ³±ki[121], na[66] trawiastych[262] zboczach i po[66] ¶wietlistych[262] zaro¶lach zakwita centuria[111] pospolita, czyli tysi±cznik[111]. 
2497 1249~Sandner M. i in.~Kalendarz przyrody~WP~1966~331~{brak}
2498 We[66] wrze¶niu ³±ki[112] drugi[241] raz[141] skoszone[242] zaczynaj± odrastaæ i doganiaæ w[66] rozwoju[161] pó¼no koszone[242], jednoko¶ne[242]. Mniej ju¿ widaæ na[66] nich[46] kwiatów. Tu ówdzie ponad[64] powierzchniê ³±ki[121] wznosz±[501] siê bia³awe[212] baldachy[112] ró¿nych[222] baldaszkowatych[122]: barszczy[122], pasternaku[121], dzikiej[221] marchwi[121], koniop³ochu[121], dziêgielu[121] i innych[222] oraz spore[212] koszyczki[112] ostro¿eni[122] i czarniawe[212] g³ówki[112] krwi¶ci±gu[121]. 
2499 1250~Sandner M. i in.~Kalendarz przyrody~WP~1966~339~{brak}
2500 Na[66] krzewach podszycia[121] widaæ coraz wiêcej barwnych[222] jagód, które[212] odbijaj± od[62] jesiennie ubarwionych[222] li¶ci lub zdobi± niemal nagie[242] ga³êzie[142]. W[66] borze w[66] pa¼dzierniku[161] ju¿ nic[41] nie kwitnie. Dojrzewa natomiast ogromna wiêkszo¶æ[111] owoców drzew i krzewów oraz ro¶lin runa[121] le¶nego[221]. Nadal wiele[31] gatunków grzybów wytwarza owocniki[142], lecz ju¿ nie tak obficie jak[9] w[66] poprzednich[262] miesi±cach. 
2501 1251~Sandner M. i in.~Kalendarz przyrody~WP~1966~373~{brak}
2502 Miêtus[111] to[41] drapie¿na ryba, dorastaj±ca u[62] nas[42] do[62] piêædziesiêciu[32] centymetrów d³ugo¶ci[121] i osi±gaj±ca dwa[34] kilogramy[142] wagi[121]; wystêpuje w[66] jeziorach i rzekach o[66] wodach czystych[262] i ch³odnych[262] i dnie[161] kamienistym[261] lub piaszczystym[261]. Tar³o[141] rozpoczyna ju¿ w[66] koñcu listopada. G³ówny[211] okres[111] tar³a[121] przypada na[64] grudzieñ[141]. Ikrê sk³ada na[66] kamieniach i piasku[161]. 
2503 1252~Demel K.~Nasz Ba³tyk~WP~1967~30{?}~{brak}
2504 Wskutek[62] cofania[+] siê[121] l±dolodu wraz ze[65] stopniowym[251] topnieniem lodowca, który[211] pokrywa³ wówczas masyw[141] Skandynawii[/][121], wyzwala³y[501] siê ogromne[212] ilo¶ci[112] wód sp³ywaj±cych[22] rzekami po[66] przedpolu[161] lodowca w[66] kierunku[161] przewa¿nie po³udnikowym[261] lub ku[63] zachodowi[131]. Wody[112] te[212] wype³nia³y terenowe[242] zag³êbienia[142], powoduj±c zmianê konfiguracji[121] tworz±cych[+] siê[222] basenów, stanowi±cych[222] rozwojowe[242] okresy[142] Ba³tyku[/][121]. 
2505 1253~Demel K.~Nasz Ba³tyk~WP~1967~77~{brak}
2506 Mo¿na tu wspomnieæ tak¿e o[66] znalezieniu[161] przed[65] kilku[35] laty nie notowanego[221] dot±d u[62] uj¶cia[121] Wis³y[/][121] raka[121] amerykañskiego[221] (Cambarus[+] limosus[$]), podobnego[221] z[62] wygl±du do[62] naszego[221] d³ugoszczypcowego[221], który[211] obecnie sta³[501] siê pospolitym[251] mieszkañcem Nogatu[/] a¿ po[64] uj¶cie[141] do[62] Zalewu Wi¶lanego[/][221] w³±cznie. Zasiedla wiêc wody[142] s³odkie[242], o[66] s³ono¶ci[161] nie przekraczaj±cej[261] zero piêæ dziesi±tych[122] promila[121]. 
2507 1254~Demel K.~Nasz Ba³tyk~WP~1967~85~{brak}
2508 Zim± pojawiaj±[501] siê gatunki[112] rodzaju[121] Conscinodiscis[$] o[66] kszta³cie rozp³aszczonej[221] okr±g³ej[221] tarczki[121]. Typowa dla[62] Ba³tyku[/][121] jest okrzemka[111] kolonialna, utworzona z[62] lu¼no po³±czonych[222] komórek  thalassiosira[+] baltica[$]. Okrzemki[112] ze[62] wzglêdu na[64] sw±[241] ogromn±[241] liczebno¶æ[141] tworz± podstawow±[241] grupê produkcji[121] biologicznej[221] morza[121], pierwsze[241] ogniwo[141] ³añcucha pokarmowego[221], jakby[64] pastwisko[141]  niewidoczne[241] go³ym[251] okiem, ale bardzo ¿yzne[241], wa¿ne[241] dla[62] rozwoju[121] ¿ycia[121] w[66] morzu[161]. 
2509 1255~Demel K.~Nasz Ba³tyk~WP~1967~132~{brak}
2510 Ikra denna przylepia[501] siê do[62] przedmiotów podwodnych[222]. Obie[31] rasy[112] ró¿ni±[501] siê tak¿e szybko¶ci± wzrostu i rozmiarami. Wiosenna, której[221] gonady[112] dojrzewaj± przez[64] zimê, przechodzi wczesny[241] rozwój[141] w[66] ciep³ej[261] porze[161] roku[121]. Ma szybki[241] wczesny[241] wzrost[141] i nie osi±ga takich[222] rozmiarów jak[9] ¶ledzie[112] rasy[121] jesiennej[221]. 
2511 1256~Wiktor A., Sarosiek J.~Sudety~WP~1967~14~{brak}
2512 Spo¶ród[62] dolin szczególnie urocza jest dolina Darnkowskiego[/][221] Potoku[/][121]. Kotlinê K³odzk±[/][241] od[62] pó³nocy[121] zamyka niskie[211], ale bardzo urozmaicone[211] pasm[111] Gór Bardzkich[/][222]. Pasmo[141] to[241] buduj± liczne[212] wzgórza[112] pooddzielane[212] g³êbokimi i w±skimi dolinkami. Jest ono przed³u¿eniem pasma[121] Gór Z³otych[/][222] i nale¿y równie¿ do[62] g³ównego[221] grzbietu Sudetów[/], ci±gn±cego[+] siê[221] od[62] ich[42] wschodnich[222] krañców a¿ po[64] Góry[142] Kaczawskie[/][242]. 
2513 1257~Wiktor A., Sarosiek J.~Sudety~WP~1967~22~{brak}
2514 Równie¿ tutaj prawie[8] wszystkie[212] szczyty[112] s± sp³aszczone[212] i zrównane[212], ale doliny[112] s± bardzo g³êbokie[212] i maj± strome[242] zbocza[142]. Tak¿e i tam[8] spotyka siê[41] do¶æ czêsto kot³y[142] lodowcowe[242], spo¶ród[62] których[222] wymieniæ warto[5] Obri[+] Dul[/] w[66] po³udniowych[262] stokach ¦nie¿ki[/][12], gdzie bierze pocz±tek[141] rzeka Upa[/]. 
2515 1258~Wiktor A., Sarosiek J.~Sudety~WP~1967~111~{brak}
2516 Dojechaæ te¿ mo¿na do[62] stacji[121] ¦wiebodzice[/][112], sk±d prowadzi droga[111] do[62] zamku[121]. Obszar[111] bardzo interesuj±cy[211], zw³aszcza z[62] punktu widzenia[121] krajoznawczego[221], ponadto warto zwiedziæ dwa[34], znajduj±ce[+] siê[242] na[66] prze³omie zamki[142], mianowicie Ksi±¿±[141]  gigantyczna budowla wielokrotnie przebudowywana i przerabiana, o[66] czym[46] ¶wiadczy mieszanina stylów, oraz ruiny[142] starego[221] zamku[121] Cisawiec[/][111] w[66] Dolinie[161] Czy¿ynki[/][121]. 
2517 1259~Wiktor A., Sarosiek J.~Sudety~WP~1967~119~{brak}
2518 W[66] lasach góry[121] Mi³ek[/][111] spotykamy dwa[34] interesuj±ce[242] storczyki[142] bezzieleniowe[242]  ¿³obika[141] koralowatego[241] i gnie¿nika[141] le¶nego[241], które[212] zupe³nie zatraci³y zieleñ[141] i pobieraj± niezbêdne[242] im[43] zwi±zki[142] organiczne[242] wy³±cznie za[65] po¶rednictwem grzybów. Tu te¿ ma dogodne[242] warunki[142] dla[62] swego[221] rozwoju[121] jest bowiem ro¶lin± wapniolubn±[251], nasz[211] najwiêkszy[211] storczyk[111]  obuwik[111] pospolity[211]. 
2519 1260~Wiktor A., Sarosiek J.~Sudety~WP~1967~166~{brak}
2520 Z[62] punktu widzenia[121] zoologa[121], Ska³ki[/][142] Stoleckie[/][242] nale¿y zaliczyæ niew±tpliwie do[62] bardzo interesuj±cych[222], dziêki[63] charakterystycznej[231] faunie[131] owadów, zw³aszcza b³onkówek. ¯yje tu wiele[31] niepozornych[222] na[64] pierwszy[241] rzut[141] oka[121] i trudnych[222] do[62] odró¿nienia[121] drobnych[222] owadów ciep³olubnych[222], w[66] znacznej[261] mierze[161] nawi±zuj±cych[222] do[62] grupy[121] gatunków pod¶ródziemnomorskich[222]. Z[62] tego[221] te¿ punktu widzenia[121] Ska³ki[/][112] Stoleckie[/][212] nale¿± do[62] najbogatszych[222] obszarów w[66] Polsce[/][161]. 
2521 1261~Demel M., M:uller M.~Trzymaj siê prosto. O gimnastyce korekcyjnej~PZWL~1967~11~{brak}
2522 I tak na[64] przyk³ad[141] ponad[65] skrzywieniem lêd¼wiowym[251] powstaje z[65] czasem[151] skrzywienie[111] w[66] odcinku[161] piersiowym[261] skierowane[211] w[64] przeciwn±[241] stronê, a czasem i trzecie[241]  w[66] odcinku[161] szyjnym[261]. Mamy[5] wówczas obraz[141] rozwiniêtej[221] skoliozy[121] trój³ukowej[221], bardzo ju¿ trudnej[221] do[62] leczenia[121]. Wyj±tkowo niepokoj±cym[251] sygna³em jest zaobserwowane[211] skrzywienie[111] krêgos³upa w[66] odcinku[161] piersiowym[261] skierowane[211] ku[63] stronie[131] prawej[231]. 
2523 1262~Demel M., M:uller M.~Trzymaj siê prosto. O gimnastyce korekcyjnej~PZWL~1967~22~{brak}
2524 Te[212] same[212] zasady[112] prawid³owego[221] siedzenia[121] obowi±zuj± dzieci[142] w[66] czasie s³uchania[121] radia[121], ogl±dania[121] telewizji[121], powtarzania[121] lekcji[122] ustnych[222] i tak dalej. M³odzie¿[111] cierpi±ca na[64] bardziej zaawansowane[242] wady[142] postawy[121], a zw³aszcza boczne[241] skrzywienie[141] krêgos³upa (skoliozy[142]), mo¿e[5] te[242] czynno¶ci[142] wykonywaæ w[66] pozycji[161] le¿±cej[261] na[66] brzuchu[161] na[66] tapczanie lub na[66] pod³odze[161]. 
2525 1263~Jasieñski J.~Praca i zmêczenie. Elementy fizjologii pracy~PZWL~1967~32~{brak}
2526 Je¿eli chodzi o[64] zagadnienie[141] zamê¿nych[222] lub samotnych[222] kobiet pracuj±cych[222], to[9] fizjologia nie mo¿e[5] rozwi±zaæ trudno¶ci[122] ich[42] podwójnego[221] obci±¿enia[121] (praca zawodowa i gospodarstwo[111] domowe[211]). Rozwi±zanie[111] tych[222] trudno¶ci[122] le¿y prawdopodobnie w[66] bardziej równomiernym[261] podziale obowi±zków domowych[222] miêdzy[65] mê¿czyzn± i kobiet± oraz w[66] racjonalizacji[161] sposobów zaopatrywania[121] w[64] produkty[142] i prowadzenia[121] gospodarstwa[121] domowego[221]. 
2527 1264~Jasieñski J.~Praca i zmêczenie. Elementy fizjologii pracy~PZWL~1967~72{?}~{brak}
2528 Bezpo¶rednio po[66] urodzeniu[+] siê[161] cz³owiek wykonuje jedynie ruchy[142] oddychania[121], ssania[121] i po³ykania[121], które[212] s±[57] wrodzone[212], odziedziczone[212] po[66] przodkach i niezbêdne[212] do[62] utrzymania[121] ¿ycia[121]. Wszystkich[222] pozosta³ych[222] ruchów od[62] najprostszych[222] do[62] najbardziej z³o¿onych[222] cz³owiek musi pó¼niej nauczyæ[501] siê, opanowaæ je[44] i utrwaliæ w³asnym[251] do¶wiadczeniem. 
2529 1265~Jasieñski J.~Praca i zmêczenie. Elementy fizjologii pracy~PZWL~1967~129~{brak}
2530 Ju¿ bardzo s³aby[211] ruch[111] powietrza[121], na[64] przyk³ad[141] zero trzy setne[112] metrów na[64] sekundê, obni¿a temperaturê, a przy[66] szybko¶ci[161] zero dwadzie¶cia piêæ setnych[122] metrów na[64] sekundê ciep³ota cia³a[121] obni¿a[501] siê o[64] jeden[241] stopieñ[141] Celsjusza[/][121]. Dzieje[501] siê tak tylko w[66] temperaturze[161] ni¿szej[261] od[62] temperatury[121] skóry[121]. Ruch[111] powietrza[121] cieplejszego[221] od[62] skóry[121] utrudnia utratê ciep³a[121] drog±[62] konwekcji[121]. 
2531 1266~Blaim A.~Zaburzenia hormonalne u dzieci~PZWL~1967~66~{brak}
2532 Zaburzenia[112] mog± dotyczyæ czynno¶ci[122] obu[32] czê¶ci[122] nadnerczy[122], przewa¿nie jednak zwi±zane[212] s±[57] z[65] oddzielnym[251] uszkodzeniem czê¶ci[121] korowej[221] lub rdzeniowej[221]. W[66] zakresie rdzenia nadnerczy[122], znan±[251] jednostk± chorobow±[251] jest nowotwór[111] zbudowany[211] z[62] komórek chromoch³onnych[222] (ch³on±cych[222] barwniki[142]) produkuj±cych[222] adrenalinê i hormony[142] jej[43] podobne[242]. Choroba objawia[501] siê nadci¶nieniem napadowym[251] lub sta³ym[251] niekiedy jest[57] podwy¿szony[211] poziom[111] cukru we[66] krwi[161] i podniesiona przemiana materii[121]. 
2533 1267~Boguszewska M. i in.~Vademecum higieny pracy i medycyny przemys³owej~PZWL~1967~11~{brak}
2534 W[66] wystêpowaniu[161] schorzeñ alergicznych[222] u[62] rolników[122] du¿e[241] znaczenie[141] ma kontakt[111] z[65] substancjami chemicznymi (¶rodki[112] ochrony[121] ro¶lin, nawozy[112]). Opisane[212] s±[57] przypadki[112] astmy[121] oskrzelowej[221] w[66] zwi±zku[161] z[65] wdychaniem par[122] formaldehydu, chloropikryny[121], bezwodnika ftalowego[221]. Spo¶ród[62] zawodowych[222] schorzeñ górnych[222] dróg oddechowych[222] wa¿ne[241] miejsce[141] zajmuje alergiczny[211] nie¿yt[111] nosa, obserwowany[211] u[62] pracuj±cych[222] w[66] kontakcie ze[65] zwi±zkami chromu, pracowników[122] przemys³u obuwniczego[221]. 
2535 1268~Boguszewska M. i in.~Vademecum higieny pracy i medycyny przemys³owej~PZWL~1967~19~{brak}
2536 Podstawowy[211] i najbardziej rozpowszechniony[211] wêglowodór[111] aromatyczny[211]. Jest to[41] ciecz[111] ³atwopalna i wybuchowa o[66] charakterystycznym[261] zapachu[161]; ciê¿ar[111] w³a¶ciwy[211] par[122] dwa i siedemdziesi±t siedem setnych[122] temperatura wrzenia oko³o[8] osiemdziesi±t stopni. W[66] przemy¶le stosuje siê[41] przewa¿nie benzen[141] techniczny[241] o[66] nazwie[161] benzol[111] oraz jego[42]: homologi[142] toluol[141] i ksykol[141]. 
2537 1269~Boguszewska M. i in.~Vademecum higieny pracy i medycyny przemys³owej~PZWL~1967~100~{brak}
2538 Z[62] innych[222] ochron nóg wymieniæ nale¿y: getry[142] oraz nagolenniki[142], zabezpieczaj±ce[242] pracownika[141] przed[65] dzia³anie roztopionego[221] metalu[121], gor±cego[221] ¿u¿la, iskier oraz promieniowania[121] cieplnego[221]. Do[62] ochron nóg zalicza siê[41] tak¿e nakolanniki[142] dla[62] pracowników[122], wykonuj±cych[222] pracê w[66] pozycji[161] klêcz±cej[261]. Ochrony[112] zabezpieczaj±ce[212] przed[65] upadkiem z[62] wysoko¶ci[121] powinny byæ[57] stosowane[212] przy[66] wszelkiego[221] rodzaju[121] pracach wysoko¶ciowych[262], na[64] przyk³ad[141] monta¿owych[262], konstrukcyjnych[262] i budowlanych[262]. 
2539 1270~Boguszewska M. i in.~Vademecum higieny pracy i medycyny przemys³owej~PZWL~1967~108~{brak}
2540 W[66] szczególno¶ci[161] rany[112] zanieczyszczone[212] nawozem i ziemi±, a tak¿e oparzenia[112] i odmro¿enia[112] usposabiaj± do[62] zaka¿enia[121] tê¿cem. ¦miertelno¶æ[111] wynosi oko³o[8] piêædziesi±t[34] procent[122] ogó³u chorych[122]. W[66] razie skaleczenia[121] obowi±zuje chirurgiczne[211] opatrzenie[111] zanieczyszczonej[221] rany[121] oraz podanie[111] surowicy[121] przeciw[63] tê¿cowi (uodpornienie[111] bierne[211]). Zadaniem obecnie stosowanych[222] szczepieñ anatoksyn± tê¿cow±[251] jest wytworzenie[111] odporno¶ci[121] na[64] zaka¿enie[141] tê¿cem (uodpornienie[111] czynne[211]). 
2541 1271~Boguszewska M. i in.~Vademecum higieny pracy i medycyny przemys³owej~PZWL~1967~147~{brak}
2542 Wa¿enie[111] i wydawanie[111] barwników powinno byæ staranne[211] i zabezpieczone[211] przed[65] rozsypaniem i rozlaniem, za¶ praca przy[66] wa¿eniu[161], przygotowywaniu[161] barwników obowi±zuje w[66] odzie¿y[161] ochronnej[261] okularach, a czêsto w[66] rêkawicach i maskach, gdy w[64] grê wchodz± barwniki[112] i chemikalia[112] truj±ce[212], dra¿ni±ce[212] lub uczulaj±ce[212]. Czasem[8] barwniki[112] s±[57] rozpuszczane[212] w[66] rozpuszczalnikach ³atwopalnych[262]. 
2543 1272~Witkowska S., Bod¼kowa K. i in.~¯ywienie dzieci chorych~PZWL~1964~16~{brak}
2544 Niepe³nowarto¶ciowe[212]  maj±ce[212] ni¿sz±[241] warto¶æ[141] biologiczn±[241] ni¿[9] bia³ka[112] zwierzêce[212]  nie zawieraj± aminokwasów wszystkich[222] rodzajów i w[66] potrzebnej[261] ilo¶ci[161], niezbêdnych[222] do[62] budowy[121] bia³ka[121] ustrojowego[221]. W[64] sk³ad[141] po¿ywienia[121] powinny wchodziæ bia³ka[112] ró¿nego[221] pochodzenia[121], zarówno bia³ko[111] pe³nowarto¶ciowe[211] jak[9] i niepe³nowarto¶ciowe[211], przy[66] czym[46] bia³ka[112] musz± uzupe³niaæ[501] siê nawzajem. 
2545 1273~Witkowska S., Bod¼kowa K. i in.~¯ywienie dzieci chorych~PZWL~1964~24~{brak}
2546 Zapotrzebowanie[111] na[64] witaminê A[/] obliczone[211] w[66] karotenie[161] musi byæ dwukrotnie lub trzykrotnie wiêksze[211] od[62] zapotrzebowania[121] obliczonego[221] na[64] witaminê A[/]. Poza[65] tym[45] nale¿y pamiêtaæ o[66] niszcz±cym[261] witaminê A[/] wp³ywie ¶wiat³a[121]  st±d konieczno¶æ[111] odpowiedniego[221] przechowywania[121] zarówno mas³a[121], mleka[121], ¶mietany[121] jak[9] i serów oraz tranu. Fakt[111] ten[211] nale¿y równie¿ braæ[5] pod[64] uwagê smaruj±c dzieciom chleb[141] z[65] mas³em. 
2547 1274~Witkowska S., Bod¼kowa K. i in.~¯ywienie dzieci chorych~PZWL~1964~58~{brak}
2548 Kawa³ki[142] ryby[121] lub ma³e[242] rybki[142] wystarczy gotowaæ dziesiêæ[34] do[62] piêtnastu[32] minut. W[66] szóstym[261] miesi±cu niemowlê[111] otrzymuje wiêc dwa[34] posi³ki[142] w[66] ramach dokarmiania[121]: na[64] obiad[141] zupê jarzynow±[241] gêst±[241] z[65] przetartymi jarzynami i mas³em, podprawion±[241] ¿ó³tkiem lub zupê jarzynow±[241] z[65] miêsem, a na[64] drugi[241] posi³ek[141] popo³udniowy[241] (przed[65] kolacj±) lub na[64] drugie[241] ¶niadanie[141] kaszê na[66] mleku[161] sam±[241] lub z[65] dodatkiem owoców. 
2549 1275~Witkowska S., Bod¼kowa K. i in.~¯ywienie dzieci chorych~PZWL~1964~105~{brak}
2550 Przez[64] estetykê podawania[121] potraw[122] nale¿y rozumieæ nie tylko barwne[241] "udekorowanie[141]" potraw[122], ale równie¿ staranne[241] u³o¿enie[141] ich[42] na[66] talerzyku[161] i oddzielenie[141] jednych[222] potraw[122] od[62] drugich[222], tak aby[9] by³y[5] dla[62] dziecka widoczne[212]. Przy[66] porcjonowaniu[161] trzeba zwróciæ uwagê aby[9] nie oblewaæ brzegów talerzy, kubeczków, spodeczków, pieczywo[141] krajaæ cienko i tak smarowaæ mas³em, d¿emem, aby[9] dziecko[111] nie brudzi³o r±k. 
2551 1276~Witkowska S., Bod¼kowa K. i in.~¯ywienie dzieci chorych~PZWL~1964~113~{brak}
2552 Po[66] wiêkszym[261] krwotoku[161] z[62] przewodu pokarmowego[221] podajemy jedynie niewielkie[242] ilo¶ci[142] zimnych[222] p³ynów  stosuj±c p³yny[142] od¿ywcze[242] drog±[151] do¿yln±[251] (stosowanie[111] wlewów doodbytniczych[222] jest niewskazane[211], gdy¿ wzmaga perystaltykê i mo¿e spowodowaæ krwawienie[141]). Nastêpnie stopniowo rozbudowujemy dietê kieruj±c[501] siê stanem chorego[121] oraz zasad±, ¿e chorego[121] nie wolno[5] d³ugo g³odziæ i ¿e dieta lecznicza powinna byæ jak[+] najbardziej fizjologiczna, to[41] jest zawieraæ wszystkie[242] wa¿ne[242] dla[62] ustroju[121] sk³adniki[142]. 
2553 1277~Witkowska S., Bod¼kowa K. i in.~¯ywienie dzieci chorych~PZWL~1964~134~{brak}
2554 W[66] przypadkach tych[262] ze[62] wzglêdu na[64] znaczne[241] obni¿enie[141] wydzielania[121] soku[121] ¿o³±dkowego[221] i zaczynów trzustkowych[222], czego[42] nastêpstwem jest uporczywy[211] niekiedy brak[111] ³aknienia[121], nale¿y przed[65] jedzeniem podawaæ kwasek[141] solny[241] z[65] pepsyn±  a w[66] czasie jedzenia[121] pankreatyn±. 
2555 1278~Witkowska S., Bod¼kowa K. i in.~¯ywienie dzieci chorych~PZWL~1964~160~{brak}
2556 W[66] innych[262] chorobach gruczo³ów dokrewnych[22] stosujemy dietê odpowiadaj±c±[241] danemu wiekowi[131]. W[66] leczeniu[161] niewydolno¶ci[121] kr±¿enia[121] bardzo du¿±[241] rolê odgrywa leczenie[111] dietetyczne[211]. Chorzy[112] z[65] niewydolno¶ci± kr±¿enia[121] ze[62] wzglêdu na[64] przekrwienie[141] bierne[241] w[66] obrêbie jamy[121] brzusznej[221] upo¶ledzaj±ce[241] czynno¶æ[141] w±troby[121], jelit i tym[232] podobnie, powinni otrzymywaæ posi³ki[142] czê¶ciej, za[64] to[44] mniejsze[242] objêto¶ciowo. 
2557 1279~Gajewski W. i in.~W poszukiwaniu istoty dziedziczenia~PWN~1966~42~{brak}
2558 Energia ta w[66] komórkach jest[57] zwykle zmagazynowana w[66] wysokoenergetycznym[261] wi±zaniu[161] fosforowym[261] zwi±zku[121] zwanego[221] [~] (adenozynotrójforan[111]). Przy[66] odczepieniu[11] [~] od[62] jednego[221] atomu fosforu powstaje [~] (adenozynodwufosforan[111]), przy[66] czym[46] uwalnia[501] siê oko³o[8] dziesiêæ[31] tysiêcy kalorii[122]. Energia chemiczna jest[57] nastêpnie wykorzystywana do[62] wszelkich[222] procesów ¿yciowych[222] komórki[121], [&] 
2559 1280~Gajewski W. i in.~W poszukiwaniu istoty dziedziczenia~PWN~1966~50~{brak}
2560 Po[66] bli¿szym[261] zbadaniu[161] bowiem okaza³o[501] siê ¿e [~] znajduje[501] siê w[66] j±drach, a w³a¶ciwie w[66] chromosomach wszystkich[222] typów komórek, zarówno zwierzêcych[222], jak[9] ro¶linnych[222], [~] natomiast w[66] ich[42] cytoplazmie[161]. Do[62] sprawy[121] rozmieszczenia[121] kwasów nukleinowych[222] w[66] komórkach powrócimy jeszcze raz[8], przy[66] omawianiu[161] biologicznej[221] roli[21], jak±[241] spe³niaj± one w[66] ¿ywych[262] systemach. 
2561 1281~Gajewski W. i in.~W poszukiwaniu istoty dziedziczenia~PWN~1966~84~{brak}
2562 Jak[9] widaæ, zwi±zki[112] te[212] ró¿ni±[501] siê miêdzy[65] sob± budow± cz±steczek. Niektóre[212] wystêpuj± w[66] postaci[161] ³añcuchowej[261], inne[212] zawieraj± uk³ady[142] pier¶cieniowe[242]. W[66] kilku[36] przypadkach wystêpuje u[62] nich[42] dodatkowa grupa aminowa lub karboksylowa, a tak¿e zdarzaj±[501] siê grupy[112] hydroksylowe[212]  [~]. Trzy[31] aminokwasy[112], mianowicie cysteina[111], cystyha[111] (która powstaje z[62] po³±czenia[121] dwóch[32] cz±steczek cysteiny[121]) oraz metionina[111] zawieraj± siarkê. 
2563 1282~Gajewski W. i in.~W poszukiwaniu istoty dziedziczenia~PWN~1966~131~{brak}
2564 Otó¿ u[62] cz³owieka[121] chorego[221] w[66] ³añcuchu[161] hemoglobiny[121] szósty[211] aminokwas[111]  kwas[111] glutaminowy[211]  zamienny[211] jest na[64] inny[241] aminokwas[141] walinê. W[66] "jêzyku[161]" zasad[122] azotowych[222]  szyfrów oznacza to[41] zmianê adeniny[121] na[64] uracyl[141] w[66] trójce[161] [~] szyfruj±cej[261] kwas[141] glutaminowy[241] w[64] [~]. (W[66] [~] prawdopodobnie zmianê tyminy[121] na[64] adeninê w[66] trójce[161]: cytozyna[111], tymina[111], tymina[111]). 
2565 1283~Gajewski W. i in.~W poszukiwaniu istoty dziedziczenia~PWN~1966~139~{brak}
2566 Te[212] kopie[112] s± nietrwa³e[212], zu¿ywaj±[501] siê prêdko i ci±gle musz± byæ[57] zastêpowane[212] nowymi. A wiêc dziedziczno¶æ[111]  to[41] po[+] prostu w³a¶ciwo¶æ[111] odtwarzania[121] identycznych[222] cz±steczek [~] o[66] identycznej[261] informacji[161] o[66] syntezie[161] bia³ek[122]. A identyczna informacja o[66] syntezie[161] bia³ek[122]  to[41] wytwarzanie[111] identycznych[222] enzymów, identyczne[212] enzymy[112]  to[41] identyczna przemiana materii[121]  identyczna przemiana materii[121] to[41] identyczne[212] procesy[112] rozwojowe[212], a identyczne[212] procesy[112] rozwojowe[212]  to[41] identyczne[212] osobniki[112] potomne[212]. 
2567 1284~Droszcz A.~Alergia~PWN~1966~47~{brak}
2568 Bierne[211] przeniesienie[111] uczulenia[121] za[65] pomoc± surowicy[121] jest równie¿ niemo¿liwe[211], tak¿e odczyn[111] Prausnitza-Küstnera[/][121] wypada ujemnie. Bierne[211] uczulenie[111] w[66] odczynach pó¼nych[262] mo¿na wywo³aæ przez[64] przeniesienie[141] z[62] osobnika[121] chorego[221] na[64] zdrowego[241] uczulonej[221] tkanki[121] lub limfocytów, co[41] jest oczywiste[211], bo tylko tam[8] lokalizuj±[501] siê przeciwcia³a[112]. 
2569 1285~Droszcz A.~Alergia~PWN~1966~61~{brak}
2570 Znany[211] radziecki[211] alergolog Kogan[/][111] opisuje przypadek[141] astmy[121] u[62] lekarki[121], który[211] mia³[5] przebieg[141] nastêpuj±cy[241]: jako[61] studentka podczas[62] æwiczeñ klinicznych[222] opiekowa³a[501] siê chorym[151] na[64] astmê, od[62] którego[221] zebra³a szczegó³owe[242] wywiady[142] dotycz±ce[242] choroby[121]. Chory[111] podawa³ dane[142] na[64] temat[141] swej[221] choroby[121] w[64] sposób[141] bardzo dok³adny[241] i sugestywny[241]. Po[66] wyj¶ciu[161] z[62] sali[121] chorych[122] na[64] korytarz[141] lekarka t dozna³a silnego[221] napadu astmy[121], który[211] wymaga³ szybkiej[221] i intensywnej[221] pomocy[121] lekarskiej[221]. 
2571 1286~Droszcz A.~Alergia~PWN~1966~104~{brak}
2572 Okres[111] od[62] o¶miu[32] do[62] dwunastu[32] dni[122] lub d³u¿szy[211], który[211] mija od[62] wstrzykniêcia[121] surowicy[121] do[62] wyst±pienia[121] objawów chorobowych[222], jest tym[251] okresem, w[66] którym[261] organizm[111] produkuje przeciwcia³a[142], które[212] nastêpnie reaguj± z[65] kr±¿±cym[251] jeszcze w[66] p³ynach ustrojowych[262] antygenem[151]. Koncepcja ta t³umaczy[5] zarówno czas[141] wyst±pienia[121] choroby[121], jak[9] równie¿ i to[44], ¿e pojawia[501] siê ona równie¿ po[66] pierwszej[261] dawce[161] surowicy[121]. 
2573 1287~Traczyk W.~Fizjologiczny mechanizm popêdów i emocji~PWN~1967~5~{brak}
2574 Przed[65] rozwojem nauk przyrodniczych[222] ju¿ filozofów[142] niepokoi[5] pytanie[141], w[64] jaki[241] sposób[141] kierowane[211] jest[57] zachowanie[+] siê[111] cz³owieka[121] i jakie[212] "si³y[112]" s± za[64] to[44] odpowiedzialne[212]. Jedni[212] obja¶niaj± je[44] zjawiskami nadprzyrodzonymi a mianowicie obecno¶ci± duszy[121], inni za¶ "si³ami ¿yciowymi". W[66] dziewiêtnastym[261] wieku[161] przyrodnicy przejmuj± od[62] filozofów[122] rozwi±zanie[141] tego[221] dylematu. 
2575 1288~Traczyk W.~Fizjologiczny mechanizm popêdów i emocji~PWN~1967~15~{brak}
2576 Zaspokajanie[111] tych[222] dodatnich[222] popêdów natrafia równie¿ na[64] przeszkody[142], które[212] organizm[111] musi przezwyciê¿yæ, podejmuj±c walkê niezbêdn±[241] do[62] osi±gniêcia[12] celu[121]. U[62] cz³owieka[121] pierwotnego[221] zaspokajanie[111] wszystkich[222] popêdów wymaga³o odpowiedniej[221] aktywno¶ci[121] fizycznej[221]. U[62] cz³owieka[121] cywilizowanego[221] walka straci³a bezpo¶redni[241] fizyczny[241] charakter[141]. Wykszta³ci³y[501] siê inne[212] jej[42] formy[112], g³ównie za[65] po¶rednictwem s³owa[121] mówionego[221] czy pisanego[221], chocia¿ ostateczne[212] cele[112] walki[121] pozosta³y[5] bez[62] zmian. 
2577 1289~Traczyk W.~Fizjologiczny mechanizm popêdów i emocji~PWN~1967~55~{brak}
2578 Na[64] to[241] pytanie[141] do¶wiadczenia[112] Magouna[/][121] i jego[42] wspó³pracowników[122], przeprowadzone[212] w[66] latach trzydziestych[262], da³y ostateczn±[241], negatywn±[241] odpowied¼[141]. Magoun[/] niszczy³ niewielki[241] obszar[141] podwzgórza[121], powoduj±c albo sta³y[241] wzrost[141] temperatury[121] wewn±trz[62] organizmu i ¶mieræ[141] zwierz±t do¶wiadczalnych[222] z[62] powodu przegrzania[121]  hipertermii[121], albo te¿ sta³y[241] jej[42] spadek[141] prowadz±cy[241] do[62] znacznego[221] oziêbienia[121]  hipotermii[121] i do[62] zatrzymania[+] siê[121] niezbêdnych[222] dla[62] ¿ycia[121] procesów fizjologicznych[222]. 
2579 1290~Traczyk W.~Fizjologiczny mechanizm popêdów i emocji~PWN~1967~129{?}~{brak}
2580 Dobór[111] preparatów uspokajaj±cych[222] odbywa[501] siê dotychczas metod± empiryczn±[251], polegaj±c±[251] na[66] próbach i b³êdach. Syntetyzuje siê[41] nowe[242] zwi±zki[142] chemiczne[242], okre¶la ich[42] toksyczno¶æ[141] i obserwuje ich[2] dzia³anie[141] na[64] zachowanie[+] siê[141] zwierz±t i ludzi[122]. Preparaty[112] te[212] zmieniaj± czynno¶æ[141] wszystkich[222] neuronów w[66] organi¼mie, ale stopieñ[111] zmian w[66] poszczególnych[262] grupach neuronów jest bardzo ró¿norodny[211]. 
2581 1291~Gina J.~Co to jest biofizyka?~PW~1967~18~{brak}
2582 Pó¼niej dopiero rozpoczyna[501] siê samodzielna praca maszyny[121]. Maszyna reaguje na[64] pewne[242] impulsy[142], nie maj±c jednak mo¿liwo¶ci[121] krytycznej[221] oceny[121] i selekcji[121] informacji[122] pobieranych[222] z[62] otoczenia[121], bêdzie[56] reagowaæ[51] na[64] "swoje[242]" impulsy[142] ci±gle, nawet gdy to[41] jest w[66] danym[261] momencie niepotrzebne[211]. Cz³owiek natomiast zdolny[21] jest przeprowadzaæ selekcjê otrzymanych[222] informacji[122], i to[8] nie tylko na[+] bie¿±co, ale równie¿ siêgaj±c wstecz. 
2583 1292~Gina J.~Co to jest biofizyka?~PW~1967~50~{brak}
2584 Nie tylko wielko¶æ[111] cz±steczek nadaje[501] siê do[62] analizy[121]. Równie¿ innego[221] rodzaju[121] wnioski[142] mo¿na wyci±gn±æ, oceniaj±c ilo¶æ[141] informacji[122] zawartych[222] w[66] cz±steczkach biologicznych[262]. We¼my komórkê bakteryjn±[241]. Chcemy obliczyæ ilo¶æ[141] informacji[121] w[66] niej[46] zawartej[221] i uwzglêdniæ czas[141] jej[42] wzrostu. Dochodzimy w[66] obliczeniach do[62] olbrzymich[222] liczb bitów, których[222] substrat[111] chemiczny[211] musia³by byæ[57] syntezowany[211] ¶rednio w[6] ci±gu[161] jednej[221] sekundy[121]. 
2585 1293~Gina J.~Co to jest biofizyka?~PW~1967~90~{brak}
2586 Oczywi¶cie nasuwa[501] siê pytanie[111], od[62] którego[221] miejsca[121] w[66] ³añcuchu[161] nukleodytów mamy[5] rozpocz±æ odczytywanie[141] trypletu. Od[62] pocz±tku[121] ³añcucha? Czy od[62] dowolnego[221] miejsca[121]? Oznaczaj±c cztery[34] zasady[142] wystêpuj±ce[242] w[66] [~] pocz±tkowymi literami ich[42] nazw chemicznych[222]: A[/]  adenina[111], G[/]  guanina[111], C[/]  cytozyna[111], U[/]  uracyl[111]  mo¿emy sobie[43] wyobraziæ, ¿e zapis[111] pewnego[221] fragmentu ³añcucha nukleotydów w[66] postaci[161] szeregu[121] liter brzmi [#] 
2587 1294~Gina J.~Co to jest biofizyka?~PW~1967~113~{brak}
2588 Na[64] inne[242] natomiast zmiany[142] w[66] ¶rodowisku[161] albo nie zareaguje, albo pod[65] ich[42] wp³ywem ulegnie zniszczeniu[131]. Trzymajmy[501] siê na[64] przyk³ad[141] naszego[221] przyk³adu z[65] termostatem (lodówk±). Reaguje on tylko na[64] zmiany[142] temperatury[121] wewn±trz[62] lodówki[121], ale obojêtne[211] jest dla[62] niego[42], czy dzwoni telefon[111] lub cieknie kran[111] wodoci±gowy[211]. 
2589 1295~Gina J.~Co to jest biofizyka?~PW~1967~126~{brak}
2590 Dla[62] osób interesuj±cych[+] siê[222] ¼ród³ami "choroby[121] telewizorowej[221]" fa³szywy[211] trop[111], na[64] który[241] zawiod³a ich[42] emisja promieni[122] rentgenowskich[222], szybko zmieni³ kierunek[141]. Zainteresowano[501] siê z[62] kolei[121] wp³ywem barwy[121] ogl±danego[221] na[66] ekranie obrazu na[64] narz±d[141] wzroku[121]. Oko[111] cz³owieka[121] przyzwyczajone[211] jest[57] w[66] naturze[161] do[62] percepcji[121] mieszaniny[121] promieni[122] widzialnych[222] o[66] bardzo ró¿nych[262] d³ugo¶ciach fal. 
2591 1296~Obniski Z., M:uller J.~Skarby ziemi~Iskry~1966~34~{brak}
2592 W[66] ka¿dym[261] razie wiertunki[112] ¶wiadczy³y o[66] obecno¶ci[161] kruszcu[121]. W[66] miejscu[161], gdzie siê wydobywa³y[501], trawa rzed³a, drzewa[112] traci³y li¶cie[142], a zieleñ[111] blak³a. W[64] miarê jak[9] postêpowa³o naukowe[211] poznanie[111] ¶wiata, zjawisku[131] temu[231] przypisywano oczywi¶cie coraz mniejsze[241] znaczenie[141], lecz zbagatelizowano je[44] zupe³nie i uznano za[64] zabobon[141] dopiero w[66] podrêcznikach górniczych[262] z[62] osiemnastego[221] wieku[121]. 
2593 1297~Obniski Z., M:uller J.~Skarby ziemi~Iskry~1966~68~{brak}
2594 Dlatego stosowanie[111] pierwszych[222] lamp  zw³aszcza w[66] Ameryce[/][161] gdzie u¿ywano mniej doskona³ej[221] konstrukcji[121] Ferrisa[/][121]  by³o imprez± dosyæ niebezpieczn±[251]. O[66] karierze[161] ropy[121] naftowej[221] jako[62] surowca energetycznego[221] zadecydowa³o ostatecznie skonstruowanie[111] silnika spalinowego[221]. Jak[9] to[41] siê czêsto zdarza³o[501] w[66] historii[161] wynalazków, jedno[211] odkrycie[111] poci±gnê³o za[65] sob± inne[242]. Bez[62] benzyny[121] nie móg³by powstaæ silnik[111] spalinowy[211]. 
2595 1298~Obniski Z., M:uller J.~Skarby ziemi~Iskry~1966~89{?}~{brak}
2596 W[64] miarê spadku[121] temperatury[121] ró¿ne[212] substancje[112] tworz±ce[212] ten[241] stop[141] kolejno krystalizuj± i w[66] zale¿no¶ci[161] od[62] swego[221] ciê¿aru w³a¶ciwego[221], co[44] zak³adamy z[65] pewnym[251] uproszczeniem, rozpoczynaj± wêdrówkê w[64] górê lub w[64] dó³[141] zbiornika. Dziêki[63] temu[43] najg³êbiej tworz±[501] siê ska³y[112] zbudowane[212] z[62] minera³ów stosunkowo najciê¿szych[222], a w[66] najwy¿szych[262] partiach powstaj± do¶æ lekkie[212] granity[112]. 
2597 1299~Obniski Z., M:uller J.~Skarby ziemi~Iskry~1966~123~{brak}
2598 Fala sejsmiczna na[66] swej[261] drodze[161] w[64] g³±b[141] Ziemi[121] napotyka granicê warstw skalnych[222], co[41] powoduje jej[42] za³amanie[141], czyli refrakcyjne[212] fale[112] powracaj± na[64] powierzchniê, gdzie s±[57] rejestrowane[212] przez[64] czu³e[242] aparaty[142] pomiarowe[242]. Fale[112] odbite[212] powstaj± tam[8], gdzie granicz± ze[65] sob± warstwy[112] o[66] ró¿nej[261] oporno¶ci[161] akustycznej[261], to[41] jest o[66] du¿ych[262] kontrastach sprê¿ysto¶ci[121], za³amanie[111] fal nastêpuje przy[66] ich[42] przechodzeniu[161] z[62] o¶rodka o[66] wiêkszej[261] do[62] o¶rodka o[66] mniejszej[261] oporno¶ci[161] akustycznej[261]. 
2599 1300~Makarewicz A.~Z pokolenia na pokolenie~PW~1967~13~{brak}
2600 Zestawienie[111] wszystkich[222] tych[222] wyników razem[8] pozwoli³o mu na[64] wyci±gniêcie[141] donios³ych[222] wniosków. Okaza³o[501] siê, ¿e niezale¿nie od[62] tego[42], któr±[241] z[62] cech[122] wybiera³ do[62] badania[121], [~] we[66] wszystkich[262] wypadkach zachowuje[501] siê bardzo podobnie. W[66] odró¿nieniu[161] od[62] jednolitego[221] [~] drugie[211] pokolenie[111] mieszañców[122] jest zawsze niejednolite[211]. Obserwuje siê[41] rozszczepienie[141]: powstaj± dwa[31] typy[112] podobne[212] do[62] obojga rodziców[122]. 
2601 1301~Makarewicz A.~Z pokolenia na pokolenie~PW~1967~60~{brak}
2602 Je¶li za³o¿ymy, ¿e mê¿czyzna jest heterozygot± pod[65] wzglêdem grupy[121] krwi[121] i ¿e do[62] po³owy[121] jego[42] plemników trafia allel[111] "A[/]", do[62] drugiej[221] za¶ po³owy[121] allel[111] "zero[/][111]", mog³o siê ³atwo zdarzyæ[501], ¿e do[62] czterech[222] plemników, które[212] da³y pocz±tek[141] czworgu[33] jego[42] dzieciom, trafi³ za[65] ka¿dym[251] razem[151] allel[111] "zero[/][111]", ani razu za¶ allel[111] "A[/]". 
2603 1302~Makarewicz A.~Z pokolenia na pokolenie~PW~1967~149{?}~{brak}
2604 Gdy [~] ekstrahowano z[62] bakterii[122] wyros³ych[222] na[66] ciê¿kim[261] azocie i przeniesionych[222] na[64] po¿ywkê zawieraj±c±[241] azot[141] zwyk³y[141], pocz±tkowo obserwowano pr±¿ek[141] w[66] miejscu[161] charakterystycznym[261] dla[62] ciê¿kiego[221] azotu. Gdy jednak [~] pobierano nie od[+] razu po[66] przeniesieniu[161] bakterii[122] z[62] jednej[221] po¿ywki[121] do[62] drugiej[221], lecz po[66] up³ywie dwudziestu[32] do[62] trzydziestu[32] minut... [&] 
2605 1303~Makarewicz A.~Z pokolenia na pokolenie~PW~1967~191~{brak}
2606 Mo¿e[8] chodzi tu nie o[64] uszkodzenie[141] genu-regulatora, lecz o[64] zwi±zanie[141] jego[42] produktu, to[41] jest represora[121] z[65] bia³kiem wytwarzanym[251] przez[64] wirus[141]? Mo¿e[8], mówi±c inaczej, przyczyn± "z³o¶liwo¶ci[121]" nie jest ani sama komórka, ani sam[211] wirus[111], lecz jedynie ich[42] po³±czenie[111] w[66] okre¶lonych[262] warunkach otoczenia[121]? Mo¿e[8] têdy prowadzi droga[111] do[62] poznania[121] i opanowania[121] raka[121]? 
2607 1304~Lewandowska C.~W ró¿nych gniazdach~NK~1965~47~{brak}
2608 P³ynê³y miesi±ce[112]. Pisklêta[112] wygl±da³y coraz dorodniej. Upierzeniem przypomina³y teraz matkê. By³y[5] tak[+] samo p³owoszare[212]. Nasta³a wilgotna pora[111] roku[121]. Sawanna rozkwit³a[5] bujnym[251] ¿yciem. Trawa i zio³a[112] rozros³y[501] siê w[64] zwarty[241], bogaty[241] kobierzec[141]. Krzewi³y[501] siê zielone[212] zaro¶la[112], tworz±c miejscami g±szcz[141] nie do[62] przebycia[121]. W¶ród[62] tej[221] bujnie rozkwit³ej[221] sawanny[121] niby w[66] rozleg³ym[261] parku[161], pas³o[501] siê stadko[111] naszych[222] strusi[122] ze[65] wspania³ym[251] samcem na[66] czele. 
2609 1305~Lewandowska C.~W ró¿nych gniazdach~NK~1965~86~{brak}
2610 Z[65] czasem[151] jednak pêcherzyk[111] ¿ó³tkowy[211] zanika. Kto wie lawy[112] opu¶ci³yby mo¿e[8] gniazdo[141], ale boki[112] koszyka stercz± wysoko nad[65] wod±, a pod[65] spodem p³ywa na[66] stra¿y[161] ojciec. Zawraca do[62] koszyka larwy[142], które[212] próbuj± wymkn±æ[501] siê na[64] dalsz±[241] wycieczkê. Mija kilka[31] dni[122]. Znik³ zupe³nie d³ugi[211] worek[111]. Larwy[112] nie wygl±daj± ju¿ tak cudacznie. 
2611 1306~Lewandowska C.~W ró¿nych gniazdach~NK~1965~94~{brak}
2612 Pas±[501] siê w¶ród[62] nich[42] przeró¿ne[212] zwierzêta[112]  du¿e[212], ma³e[212] i zupe³nie maleñkie[212], niewidoczne[212] go³ym[251] okiem. Pas±[501] siê tak¿e koniki[112]. Tak, koniki[112]! Oczywi¶cie, nie nasze[212] czworonogie[212], poczciwe[212] konie[112], lecz koniki[112] morskie[212]  ryby[112] przypominaj±ce[212] dziwacznym[251] kszta³tem ma³ego[241] konia[141], a raczej konika[141] szachowego[241]. 
2613 1307~Juszczyk W.~Traszki~PZWS~1967~39~{brak}
2614 Te[212] swoiste[212] zapachy[112] produkowane[212] przez[64] gruczo³y[142] wonne[242], rozmieszczone[242] na[66] skórze[161] grzbietu, s± g³ównym[251] bod¼cem zewnêtrznym[251], wywo³uj±cym[251] wzajemne[241] zainteresowanie[+] siê[141] odmiennych[222] p³ci[122]. Zw³aszcza zapachy[112] wydzielane[212] przez[64] gruczo³y[142] wonne[242] samicy[121] s± g³ównym[251] czynnikiem decyduj±cym[251] o[66] w³a¶ciwym[261] przebiegu[161] toków samca[121]. Równie¿ oryginalny[211] sposób[111] zachowania[+] siê[121] samicy[121] wobec[62] samca[121], polegaj±cy[211] na[66] znieruchomieniu[161] jej[4] na[64] widok[141] partnera[121], ma du¿e[241] znaczenie[141] dla[62] normalnego[221] przebiegu[121] godów. 
2615 1308~Juszczyk W.~Traszki~PZWS~1967~46~{brak}
2616 Zaobserwowano, ¿e na[64] przyk³ad[141] samiec[111] traszki[121] karpackiej[221] w[66] ci±gu[161] niespe³na godziny[121] z³o¿y³ dwadzie¶cia[34] jeden[8] spermatoforów, ka¿dy[241] o[66] ¶rednicy[161] poni¿ej[62] jednego[221] milimetra, a po[66] trzydniowej[261] przerwie[161] z³o¿y³ szesna¶cie[34] spermatoforów w[66] tym[46] jeden[241] wyj±tkowo du¿y[241], bo o[66] ¶rednicy[161] oko³o[8] dwóch[32] milimetrów. 
2617 1309~Juszczyk W.~Traszki~PZWS~1967~86~{brak}
2618 W[66] naturze[161] czêsto mo¿na spotkaæ larwy[142] z[65] p³etw± ogonow±[251] rozdwojon±[251] na[66] koñcu b±d¼[9] nieforemnego[221] kszta³tu w³a¶nie a[64] skutek[141] nienormalnego[221] przebiegu[121] regeneracji[121]. W[66] przypadku[161] wielokrotnego[221] uszkodzenia[121] jakiego¶[221] narz±du, na[64] przyk³ad[141] odnó¿a[121] larwy[121], powstaj± tak zwane[212] superregeneraty[112], czyli regeneraty[212] o[66] zwiêkszonej[261] liczbie[161] palców lub nawet ca³ych[222] koñczyn. 
2619 1310~Juszczyk W.~Traszki~PZWS~1967~94~{brak}
2620 Poza[65] tym[45] larwy[112] traszek i w[+] ogóle p³azów, korzystaj± w[66] pewnym[261] stopniu z[62] innego[221] jeszcze ¼ród³a[121] substancji[122] od¿ywczych[222], mianowicie z[62] soli[122] mineralnych[222] rozpuszczonych[222] w[66] wodzie[161], które[212] przenikaj± do[62] ich[42] cia³a[121] przez[64] skórê drog±[62] osmozy[121]. Doros³e[21] larwy[112] s± ju¿ zwierzêtami wybitnie drapie¿nymi, zjadaj±cymi czêsto kijanki[142] ró¿nych[222] p³azów bezogonowych[222] i ma³e[242] larwy[142], w[66] tym[46] równie¿ w³asnego[221] gatunku[121], oraz ma³e[242] rybki[142]. 
2621 1311~Juszczyk W.~Traszki~PZWS~1967~102~{brak}
2622 Pu³apk± na[64] traszki[142] mo¿e[5] byæ ods³oniêty[211] z[62] góry[121] do³ek[111], specjalnie do[62] tego[221] celu[121] wykopany[211] w[66] ziemi[161], o[66] ¶rednicy[161] co[+] najmniej trzydziestu[32] centymetrów i g³êboko¶ci[161] dwudziestu[32] centymetrów, o[66] g³adkich[262] ¶cianach silnie nachylonych[262] do[62] wnêtrza[121]. Wêdruj±ce[212] traszki[112] w[66] nocy[161] wpadaj± przypadkowo do[62] takich[222] do³ków i nie mog±c siê ju¿ z[62] ich[42] wydobyæ[501] z[62] powodu nachylonych[222] ¶cian, pozostaj± tam[8] a¿ do[62] naszego[221] przybycia[121]. 
2623 1312~Podbielkowski Z.~Glony~PZWS~1967~31~{brak}
2624 Rozmna¿anie[111] p³ciowe[211] odbywa[501] siê w[66] drodze[161] kopulacji[121] gamet nie maj±cych[222] organelli[121] ruchu[121]. Gametami s± ca³e[212] protoplasty[112], które[212] w[66] czasie aktu p³ciowego[221] opuszczaj± swe[242] komórki[142] i kopuluj± poza[65] nimi lub w[66] ³±cz±cym[261] je[44] kanale kopulacyjnym[261]. Bywa te¿, ¿e jeden[211] z[62] protoplastów[122] przechodzi przez[64] kana³[141] do[62] drugiej[221] komórki[121] i wewn±trz[62] niej[42] zlewa[501] siê ze[65] swym[251] partnerem. 
2625 1313~Podbielkowski Z.~Glony~PZWS~1967~120~{brak}
2626 Ilo¶æ[111] organizmów neustonowych[222] w[66] porównaniu[161] z[65] reszt± organizmów zasiedlaj±cych[222] zbiornik[141] wodny[241] jest bardzo nieznaczna, a obecno¶æ[141] ich[42] stwierdzamy tylko dziêki[63] temu[43], ¿e u³o¿one[212] s±[57] gêsto obok[62] siebie[42] w[66] jednej[261], optycznie zauwa¿alnej[261] warstwie[161], której[221] grubo¶æ[111] równa[501] siê ¶rednicy[131] komórki[121]. W[64] sk³ad[141] neustonu wchodz± ró¿ne[212] glony[112], bakterie[112] (przewa¿nie ¿elaziste[212] i purpurowe[212]) oraz organizmy[112] zwierzêce[212] (pierwotniaki[112]). 
2627 1314~Podbielkowski Z.~Glony~PZWS~1967~128~{brak}
2628 Wody[112] ¶ródl±dowe[212] ze[65] znaczn±[251] zawarto¶ci± soli[121], jak[9] na[64] przyk³ad[141] solanki[112] lub s³one[212] jeziora[112], zasiedlane[212] s±[57] przez[64] ró¿ne[242] gatunki[142] glonów, przy[66] czym[46] wraz ze[65] wzrastaj±c±[251] koncentracj± soli[121] ilo¶æ[111] ich[42] bardzo siê zmniejsza[501]. W[66] zasadzie[161] nie wystêpuj± w[66] tych[262] zbiornikach glony[112] typowo morskie[212], chocia¿ znajdujemy tu i takie[242] gatunki[142], które[212] ¿yj± w[66] morzach, [&] 
2629 1315~Podbielkowski Z.~Glony~PZWS~1967~175~{brak}
2630 Bardzo wa¿nym[251] produktem dla[62] przemys³u spo¿ywczego[221] Ameryki[/][121] Pó³nocnej[/][221] i niektórych[222] krajów europejskich[222] jest tak zwany[211] karagen[111], który[211] sk³ada[501] siê z[62] odpowiednio spreparowanych[222] plech[122] chrzê¶cicy[121] kêdzierzawej[221] i niekiedy kilku[32] innych[222] gatunków, jak[9] gigartyna[11] gwiazdowata i gigartyna[111] brodawkowata. Glony[242] te[242] zbiera siê[41] g³ównie u[62] wybrze¿y[122] Irlandii[/][121], Szkocji[/][121], Francji[/][121] i na[66] wschodnich[262] brzegach Ameryki[/][121] Pó³nocnej[/][221]. 
2631 1316~Semrau-Siemianowski Zbigniew~Krew têtni w maszynach~PWN~1963~23~{brak}
2632 Up³ynê³y dziesi±tki[112] lat, zbudowano setki[142] do¶wiadczalnych[222] urz±dzeñ, tysi±ce[112] zwierz±t odda³o ¿ycie[141] w[66] pracowniach eksperymentalnych[262], a problem[111] sztucznego[221] nasycania[121] krwi[121] tlenem pozosta³[57] nie rozwi±zany[211]. Historia budowy[121] urz±dzeñ zastêpuj±cych[222] p³uca[142] (zwanych[222] sztucznymi p³ucami lub oksygenatorami) zas³uguje na[64] omówienie[141]. Ukazuje ona ró¿ne[242] niezale¿nie od[62] siebie[42] biegn±ce[242] drogi[142], którymi w[66] ci±gu[161] lat uparcie kroczyli fanatycy-konstruktorzy, wierz±cy[212]  mimo[62] niepowodzeñ  w[64] mo¿liwo¶æ[141] rozwi±zania[121] zagadnienia[121]. 
2633 1317~Semrau-Siemianowski Zbigniew~Krew têtni w maszynach~PWN~1963~78~{brak}
2634 Ju¿ prace[112] do¶wiadczalne[212] udowodni³y, ¿e te[212] zamierzenia[112] autorów[122] zosta³y[57] zrealizowane[212], z[62] pierwszych[222] dziesiêciu[32] psów operowanych[222] dziewiêæ[31] prze¿y³o zabieg[141] po³±czony[241] z[65] trzydziesto-minutowym[251] do[62] sze¶ædziesiêcio-minutowym[251] wy³±czeniem serca[121]. Dziesi±ty[211] pies pad³ z[62] powodu b³êdu operacyjnego[221] nie zwi±zanego[221] z[65] czynno¶ci± aparatu. 
2635 1318~Semrau-Siemianowski Zbigniew~Krew têtni w maszynach~PWN~1963~112~{brak}
2636 Urz±dzenie[111] produkcji[121] angielskiej[221] umieszczone[211] jest[57] na[66] dwóch[36] wózkach  na[66] jednym[261] z[62] nich[42] znajduje[501] siê wymiennik[111] ciep³a[121], dwie[31] pompy[112] i wska¼niki[112] u³atwiaj±ce[212] obs³ugê, na[66] drugim[261] za¶ zestaw[111] do[62] ch³odzenia[121] lub grzania[121] cieczy[121] kr±¿±cej[221] w[66] wymienniku[161] ciep³a[121]. Wed³ug[62] za³o¿eñ konstruktorów[122] to[211] drugie[211] urz±dzenie[111], ze[62] wzglêdu na[64] g³o¶n±[241] pracê i du¿e[242] wymiary[142], powinno byæ[57] ustawione[211] poza[65] sal± operacyjn±[251]. 
2637 1319~Semrau-Siemianowski Zbigniew~Krew têtni w maszynach~PWN~1963~125~{brak}
2638 Zagadnienie[111] przeszczepów jest obszerne[211] i niezwykle ciekawe[211]. Nas[44] jednak interesuje co[41] innego[221]; oto usuwaniu[131] têtniaka[121] nieuchronnie towarzyszy[5] przerwa w[66] kr±¿eniu[161] krwi[121] w[66] pewnym[261] obszarze, trwaj±ca do[62] chwili[121] ostatecznego[221] wszycia[121] takiej[221] czy innej[221] protezy[121] naczyniowej[221]. Wydaje[501] siê to[41] niepokoj±ce[211]; jak[9] dzia³aj± narz±dy[112] jamy[121] brzusznej[221], nerki[112] i koñczyny[112] dolne[212] w[66] okresie zupe³nego[221] odciêcia[121] dop³ywu krwi[121] w[66] czasie usuwania[121] têtniaka[121] aorty[121]? 
2639 1320~Tatoñ J.~Medycyna w USA~PZWL~1967~15~{brak}
2640 Obok[62] lekarzy[122] ogólnych[222] o[66] przygotowaniu[161] zawodowym[261], które[211] kwalifikowa³oby ich[44] do[66] pracy[121] w[66] ambulatoriach uniwersyteckich[262], obok[62] lekarzy[122] zapewniaj±cych[222] dostateczny[241] poziom[141] us³ug, znaleziono sporo takich[222], których[222] wiadomo¶ci[112] fachowe[212] by³y[5] mniejsze[212] ani¿eli studenta[121] trzeciego[221] roku[121] medycyny[121]. W[66] tych[262] interesuj±cych[262] badaniach oceniano zdolno¶ci[142] diagnostyczne[242] lekarza[121] ogólnego[221]. 
2641 1321~Tatoñ J.~Medycyna w USA~PZWL~1967~57~{brak}
2642 Oczywi¶cie rozwój[111] firm ubezpieczeniowych[222], ca³o¶ciowej[221] opieki[121] zdrowotnej[221] i zespo³ów praktyki[121] lekarskiej[221] wniós³ pewn±[241] standaryzacjê do[62] cennika lekarskiego[221]. Jest on jednak w[66] dalszym[261] ci±gu[161] bardzo drogi[211], bywa tak¿e ¼ród³em nadu¿yæ[122]. Lekarz amerykañski[211] pracuje bardzo du¿o. W[66] USA[=] mo¿na s³yszeæ z³o¶liwe[241] powiedzenie[141], ¿e wspó³czesny[211] lekarz praktyk[111] "nie mo¿e[5] pomóc choremu[131], ale zarabia du¿o pieniêdzy". 
2643 1322~Tatoñ J.~Medycyna w USA~PZWL~1967~104~{brak}
2644 Je¿eli podzieliæ amerykañskich[242] absolwentów[142] college'u[121] na[64] trzy[34] grupy[142]: najlepsz±[241] A[/], przeciêtn±[241] B[/] i dostateczn±[241] C[/], to[9] oka¿e[501] siê, ¿e sk³ad[111] studentów[122] pierwszego[221] roku[121] szko³y[121] medycznej[221] przedstawia[501] siê jak[9] nastêpuje: grupa A[/]  siedemna¶cie[31] procent[122], grupa B[/]  sze¶ædziesi±t[31] sze¶æ[31] procent[122], grupa C[/]  siedemna¶cie[31] procent[122]. 
2645 1323~Tatoñ J.~Medycyna w USA~PZWL~1967~193~{brak}
2646 Dieta tego[221] rodzaju[121] chroni dzieci[142] obci±¿one[42] t±[251] wad± przemiany[121] materii[121] od[62] powstawania[121] zaburzeñ rozwoju[121] umys³owego[221]. W[66] zakresie pracy[121] nad[65] fenyloketonuri±[151] pracownicy[112] Instytutu wspó³pracowali z[65] wieloma o¶rodkami uniwersyteckimi z[62] ca³ego[221] kraju[121]. Instytut[111] dysponuje ciekawym[251] dzia³em biofizycznym[251] zatrudniaj±cym[251] wielu[34] in¿ynierów[122], fizyków[122] i lekarzy[122]. 
2647 1324~Tatoñ J.~Medycyna w USA~PZWL~1967~201~{brak}
2648 Chyba to[41] by³o przyczyn± po³±czenia[121] w[66] ramach jednego[221] Instytutu chorób reumatycznych[222] i chorób metabolicznych[222]. Celem[151] pracy[121] Instytutu jest po[+] pierwsze  pog³êbianie[111] wiedzy[121] i zbieranie[111] faktów z[62] zakres biochemicznych[222], o[66] fizjologicznych[262] podstawach chorób reumatycznych[222], wynajdowanie[111] metod rozpoznawania[121], leczenia[121] i zapobiegania[121] tym[232] chorobom; po[+] drugie  badania[112] nad[65] podstawowymi procesami ¿yciowymi tkanek i komórek  procesami przemiany[121] materii[121]. 
2649 1325~Szolginia W.~Mowa o trawie~PZWS~1967~30~{brak}
2650 W[66] zieleni[161] miejskiej[261] szczególn±[241] rolê odgrywaj± du¿e[212] skupiska[112] drzew, krzewów i przestrzenie[112] zasiane[212] traw±, obsadzone[212] kwiatami  ogrody[112] i parki[112]. Ogrody[112] miejskie[212] znane[212] by³y[57] ju¿ w[66] staro¿ytno¶ci[161], zw³aszcza w[66] cywilizowanych[262] krajach po³udniowych[262]. Legendy[112] wschodnie[21] opowiadaj± "o[66] wisz±cych[262] ogrodach" (zak³adanych[262] na[66] p³askich[262] tarasach budynków) bajecznej[221] królowej[121] Semiramidy[/][121] ósmy[211] wiek[111] przed[65] nasz±[251] er± w[66] Azji[/][161]. 
2651 1326~Dobrowolski K.A.~Jak lataj± zwierzêta~PZWS~1965~22~{brak}
2652 Reakcje[112] przedmiotu na[64] pr±d[141] powietrza[121] i pr±du powietrza[121] na[64] przedmiot[141] s± takie[212] same[212], jak[9] przy[66] ruchu[161] przedmiotu w[66] nieruchomym[261] powietrzu[161]. Jak[9] wiemy, powietrze[111] sk³ada[501] siê z[62] cz±stek przesuwaj±cych[+] siê[222] ³atwo wobec[62] siebie[42]. Poniewa¿ interesuj± nas[44] lataj±ce[212] zwierzêta[112], w[64] tunel[141] aerodynamiczny[241] w³o¿yli¶my skrzyd³o[141] ptaka[121] i pu¶cili¶my na[64] nie[44] pr±[141] powietrza. 
2653 1327~Dobrowolski K.A.~Jak lataj± zwierzêta~PZWS~1965~43~{brak}
2654 Wiêkszo¶æ[111] owadów pos³uguje[501] siê lotem, który[211] mogliby¶my porównaæ z[65] lotem helikoptera. Nie dokonano jeszcze, niestety, analizy[121] si³ no¶nych[222] i napêdowych[222] owada[121], ale ze[62] wzglêdu na[64] niewielkie[242] rozmiary[142] cia³a[121], a bardzo szybk±[241] pracê skrzyde³ badania[112] takie[212] s± nies³ychanie[8] skomplikowane[212] i trudne[212]. 
2655 1328~Dobrowolski K.A.~Jak lataj± zwierzêta~PZWS~1965~77~{brak}
2656 Sylwetka tych[222] ptaków jest zupe³nie inna ni¿[9] poprzednich[222]. Skrzyd³a[112] ich[42] s± d³ugie[212] i w±skie[212], zakoñczone[212] ostro, a nie palczasto. Ogon[141] maj± raczej krótki[241]. Wykorzystuj± te¿ dla[62] swych[222] lotów inne[242] ruchy[142] powietrza[121] ni¿[9] ptaki[112] lataj±ce[212] lotem szybowcowym[251] statycznym[251]. Nie korzystaj± one z[62] uk³adu wstêpuj±cych[222] pr±dów powietrza[121], lecz z[62] si³y[121] wiatru. 
2657 1329~Dobrowolski K.A.~Jak lataj± zwierzêta~PZWS~1965~111~{brak}
2658 Jednak zwierzêta[112], które[212] wówczas ¿y³y[5], nie ró¿ni³y[501] siê zasadniczo od[62] form wspó³czesnych[222]. Mia³y[5] one dobrze wykszta³cone[242] skrzyd³a[142] o[66] typowej[261] budowie[161] skrzyde³ nietoperza[121]. Inne[212] cechy[112] budowy[121] równie¿ nie ró¿ni³y ich[42] w[64] jaki¶[241] zasadniczy[241] sposób[141] od[62] dzi¶ ¿yj±cych[222] nietoperzy[122]. Jedynie drugi[211] palec[111] w[66] skrzydle posiada³ jeszcze pazur[141] (tak jak[9] wystêpuje on u[62] dzisiejszych[222] gatunków z[62] podrzêdu Megachiroptera, choæ byli[5] to[41] przodkowie Microchiroptera). 
2659 1330~Kaczanowscy J. i A.~Pierwotniaki ma³e ale...~PZWS~1966~14~{brak}
2660 W[66] przypadku[161] wypuszczania[121] jednocze¶nie paru[32] nibynó¿ek[122], przód[141] cia³a[121] ameby[121] mo¿emy okre¶liæ tylko umownie jako[64] tê nibynó¿kê, do[62] której[221] najbardziej energicznie przesuwa[501] siê cytoplazma, jednak¿e, jak[9] siê wydaje[501] o[+] ile przód[111] cia³a[121] siê zmienia[501] o[+] tyle ty³[111] pozostaje "sob±". Oznacza to[41], ¿e ameba nie mo¿e[5] zacz±æ p³ywaæ ku[63] ty³owi[131]. 
2661 1331~Kaczanowscy J. i A.~Pierwotniaki ma³e ale...~PZWS~1966~103~{brak}
2662 Je¿eli impuls[111], biegn±c od[62] rzêski[121] do[62] rzêski[121], przechodzi zawsze przez[64] takie[241] samo[241] w³ókienko[141] i taki[241] sam[241] styk[141], to[9] nie mo¿e[5] byæ inaczej. A wiêc normalny[211] ruch[111] rzêskowy[211], to[41] jest przechodzenie[111] fali[121] po[66] kinecie[161], jest efektem sta³ego[221] wysy³ania[121] impulsów wzd³u¿[62] kinety[121], natomiast wszelka zmiana zwi±zana jest[57] ju¿ z[65] wysy³aniem impulsu innego[221] rodzaju[121]. 
2663 1332~Kaczanowscy J. i A.~Pierwotniaki ma³e ale...~PZWS~1966~48~{brak}
2664 Widzimy wiêc, ¿e z[62] orzêsionej[221] pellikuli[121] zewnêtrznej[221] orzêska[121] wyodrêbniaj±[501] siê zwyk³e[212] komórki[112] posiadaj±ce[212] rzêski[142], tworz±c warstwê nab³onka orzêsionego[221]. Jest to[41] dok³adnie na[+] odwrót ni¿[9] w[66] eksperymencie Lilliego[/][121]. W[66] eksperymencie tym[261] bowiem zamiast[62] pasa[121] komórek orzêsionych[222] larwy[121] powstaje pas[111] rzêsek wprost[8] na[66] powierzchni[161] rozwijaj±cego[+] siê[221], ale nie podzielonego[221] jaja[121]. 
2665 1333~Soczek Z.~Zapoznanie z sadem~NK~1966~27~{brak}
2666 Faworytka jest letni±[251] odmian± gruszy[121]. Cieszy[501] siê u[62] nas[42] du¿±[251] popularno¶ci±, poniewa¿ daje du¿e[242] plony[142] ³adnych[222] owoców o[66] mi±¿szu[161] soczystym[261], rozp³ywaj±cym[+] siê[261] przyjemnie w[66] ustach. Jest do¶æ wra¿liwa na[64] mróz[141], ale nie miejmy do[62] niej[42] o[64] to[44] pretensji[122], gdy¿ wiêkszo¶æ[111] odmian grusz przemarza jeszcze silniej. 
2667 1334~Soczek Z.~Zapoznanie z sadem~NK~1966~124~{brak}
2668 Zamarzanie[111] miêdzykomórkowe[211] zachodzi bardzo czêsto i nie grozi ¶mierci± tkanki[11], je¶li nie odci±gnie zbyt[8] du¿o wody[121] z[62] komórek i je¶li pó¼niej odtajanie[111] zachodzi na[+] tyle wolno[8], ¿e zd±¿± one wch³on±æ z[+] powrotem wodê powstaj±c±[241] z[62] topniej±cych[222] kryszta³ków lodu. Kiedy mróz[111] nastêpuje raptownie, a wiêc temperatura spada bardzo szybko, wtedy kryszta³ki[112] lodu powstaj± wewn±trz[62] komórki[121]. 
2669 1335~Korsak A., Gieysztor T.~Nie dajmy siê astmie~PZWL~1966~7~{brak}
2670 Stwierdzono wra¿liwo¶æ[141] osobnicz±[241] na[64] substancje[142] uczulaj±ce[242], oraz poznano rolê uk³adu nerwowego[221] w[66] wywo³ywaniu[161] ataków, a choroby[142] st±d wynikaj±ce[242] nazwano uczuleniowymi (alergicznymi). Wspó³czesna definicja okre¶la astmê, czyli dychawicê oskrzelow±[241] "jako[64] napadow±[241] lub sta³±[241] duszno¶æ[141] wydechow±[241], wywo³an±[241] przez[64] zwê¿enie[141] oskrzelików i oskrzeli[122] w[66] nastêpstwie odczynu alergicznego[221] w[66] ich[42] ¶cianie[161]". 
2671 1336~Korsak A., Gieysztor T.~Nie dajmy siê astmie~PZWL~1966~60~{brak}
2672 Wed³ug[62] obliczeñ uczonych[122], cz³owiek wchodz±c na[64] schody[142] traci szesnastokrotnie wiêcej energii[121], ani¿eli id±c po[66] równej[261] drodze[161]. Dla[62] astmatyka[121] jest to[41] wysi³ek[111] ogromny[211], z[62] którego[221] sobie[43] nie zdaje nawet sprawy[121]. Zreszt± astmatycy, ludzie w[66] wiêkszo¶ci[161] bardzo aktywni, wyrwani z[62] normalnego[221] trybu ¿ycia[121], staj±[501] siê bardziej nerwowi[212], wra¿liwi i niecierpliwi. 
2673 1337~Korsak A., Gieysztor T.~Nie dajmy siê astmie~PZWL~1966~76~{brak}
2674 W[66] gimnastyce[161] leczniczej[261] aktywny[241] udzia³[141] bierze sam[211] chory[111]. Jest to[41] bardzo wa¿ny[211] i pozytywny[211] moment[111], wyró¿niaj±cy[211] gimnastykê spo¶ród[62] innych[222] metod leczenia[121], kiedy chorzy[112] pozostaj± stron±[151] biern±[251]. Dziêki[63] czynnemu udzia³owi[131] w[66] leczeniu[161], chory[111] mobilizuje wolê i si³ê do[62] walki[121] z[65] chorob±, odsuwa gnêbi±ce[242] my¶li[142] o[66] przykrym[261] losie oraz nabiera otuchy[121] i nadziei[121] na[64] mo¿liwo¶æ[141] szybszego[221] powrotu do[62] zdrowia. 
2675 1338~Suchanek J.~Choroby weneryczne~PZWL~1967~25~{brak}
2676 Wyst±pienie[111] wysypki[121] ki³owej[221] stanowi[5] zakoñczenie[141] pierwszego[221] i pocz±tek[141] drugiego[221] okresu ki³y[121] (ki³y[121] wtórnej[221]). Tak wiêc ki³a pierwszego[221] okresu trwa oko³o[8] dziewiêæ[34] tygodni. Drugi[211] okres[111] ki³y[121] (ki³y[121] wtórnej[221]) trwa od[62] jednego[221] roku[121] do[62] trzech[32] lat. Cech± charakterystyczn±[251] tego[221] okresu jest wystêpowanie[111] osutek[122] (wysypek[122]) na[66] skórze[161] i b³onach ¶luzowych[262] wskutek[62] zatorów krêtków kr±¿±cych[222] we[66] krwi[161] chorego[121]. 
2677 1339~Suchanek J.~Choroby weneryczne~PZWL~1967~33~{brak}
2678 To[211] samo[41] dzieje[501] siê w[66] pó¼niejszych[262] okresach choroby[121]. Na[64] ponowne[241] wtargniêcie[141] krêtków tkanki[112] odpowiadaj± takim[251] odczynem, jaki[211] odpowiada okresowi[131] choroby[121]. Tak wiêc w[66] okresie ki³y[121] pó¼nej[221]  z[65] kilakami  powstan± w[66] miejscu[161] wtargniêcia[121] krêtków objawy[112] kilaka[121], za¶ w[66] okresie utajonym[261] ki³y[121], kiedy organizm[111] nie reaguje na[64] istniej±ce[242] w[66] ustroju[161] krêtki[142], nowe[212] zaka¿enie[112] równie¿, nie wywo³a ¿adnej[221] reakcji[121]. 
2679 1340~Suchanek J.~Choroby weneryczne~PZWL~1967~41~{brak}
2680 Czêsto w[66] okresie osutki[121] pierwszej[221] utrzymuje[501] siê jeszcze nieca³kowicie zagojony[211] objaw[111] pierwotny[211], co[41] bardzo u³atwia rozpoznanie[141]. Osutka[111] ustêpuje sama ca³kowicie w[66] ci±gu[161] dwóch[32] do[62] trzech[32] tygodni, nie pozostawiaj±c ¿adnych[222] ¶ladów. Osutki[112] grudkowe[212] mog± byæ wielopostaciowe[212]. Je¶li osutka[111] grudkowa wystêpuje jako[61] pierwsza, wczesna  przypomina osutkê plamist±[241], z[65] tym[45] ¿e wysiew[111] grudek[122] mo¿e[5] wyst±piæ równie¿ na[66] twarzy[161]. 
2681 1341~Suchanek J.~Choroby weneryczne~PZWL~1967~88~{brak}
2682 Rze¿±czka cewki[121] moczowej[221] ma przebieg[141] typowy[241]. W[66] okresie ostrym[261] uj¶cie[111] cewki[121] jest zmienione[211] zapalnie[8], zaczerwienione[211], z[62] uj¶cia[121] wydziela[501] siê du¿a ilo¶æ[111] ropy[121]. Kobiety[112] odczuwaj± czêstsze[241], czasem[8] bolesne[241] parcie[141] na[64] mocz[141] oraz ból[141] i pieczenie[141] przy[66] oddawaniu[161] moczu[121]. Po[66] przej¶ciu[161] zapalenia[121] cewki[121] w[64] stan[141] przewlek³y[241], po[6] jednym[261] do[62] trzech[32] tygodni objawy[112] cofaj±[501] siê lub staj±[501] siê bardzo ³agodne[212]. 
2683 1342~Suchanek J.~Choroby weneryczne~PZWL~1967~130~{brak}
2684 Obwodowe[212] (powiatowe[212], miejskie[212]) poradnie[112] skórno-wenerologiczne[212] s± podstawowymi placówkami terenowej[221] s³u¿by[121] zdrowia w[66] zakresie zwalczania[121] chorób wenerycznych[222]. Rola tych[222] placówek wzros³a[5] z[65] chwil± kiedy doceniono spo³eczny[241] charakter[141] chorób wenerycznych[222] i przyjêto zasadê, ¿e walka z[65] chorob± weneryczn±[251] nie mo¿e[5] ograniczaæ[501] siê tylko do[62] leczenia[121] chorych[122]. 
2685 1343~Janczewski Z.~Wielkie i ma³e sprawy ma³¿eñstwa~PZWL~1967~61~{brak}
2686 Produkuj±c hormony[142] mêskie[242] j±dra[112] s± jednocze¶nie narz±dami rozrodczymi wytwarzaj±cymi mêskie[242] komórki[142] p³ciowe[242], czyli plemniki[142]. Powstaj± one i dojrzewaj± w[66] tak zwanych[262] kanalikach nasieniotwórczych[262]. W[66] jednym[261] wytrysku[161] nasienia znajduje[501] siê przeciêtnie oko³o[8] dwie¶cie[31] do[62] trzystu[32] milionów plemników, a czêsto znacznie wiêcej. W[66] ci±gu[161] miesi±ca dojrza³y[211], ¿yj±cy[211] p³ciowo mê¿czyzna wydala ponad[8] miliard[141] plemników, a dzieje[501] siê to[41] zwykle przez[64] oko³o[8] czterdzie¶ci[34] lat ¿ycia[121]. 
2687 1344~Janczewski Z.~Wielkie i ma³e sprawy ma³¿eñstwa~PZWL~1967~52~{brak}
2688 W[66] ¿yciu[161] p³ciowym[261] egoizm[111] przejawia[501] siê chêci± uzyskania[121] w³asnego[221] zadowolenia[121] z[65] jednoczesnym[251] lekcewa¿eniem prze¿yæ[122] partnera[121], czy partnerki[121]. Cz³owiek nie rodzi[501] siê altruist± czy egoist±. Wiele[8] zale¿y od[62] wychowania[121] w[66] dzieciñstwie i m³odo¶ci[161]. Wiadome[211] jest, ¿e w¶ród[62] jedynaków[122] czê¶ciej spotyka siê[41] egoistów[142] ni¿[9] w¶ród[62] ludzi[122] pochodz±cych[222] z[62] rodzin wielodzietnych[222]. 
2689 1345~Malec-Olecha J.~Mechanizmy obronne organizmu~PWN~1967~12~{brak}
2690 Stan[111] taki[211] zosta³[57] sklasyfikowany[211] w[66] immunologii[161] jako[61] odporno¶æ[111] wrodzona gatunkowa lub rasowa. Ten[211] rodzaj[111] odporno¶ci[121] jest[57] uwarunkowany[211] genetycznie i zale¿y w[66] du¿ym[261] stopniu od[62] w³a¶ciwo¶ci[122] ¶rodowiska[121], w[66] którym[261] ¿yj± zarówno ustrój[111] jak[9] zarazek[111]. Typowym[251] przyk³adem mo¿e[5] byæ tutaj regu³a, ¿e zwierzêta[112] sta³ocieplne[212] nie zapadaj± na[64] choroby[142] zaka¼ne[242], na[64] które[242] choruj± zmiennocieplne[212]. 
2691 1346~Malec-Olecha J.~Mechanizmy obronne organizmu~PWN~1967~59~{brak}
2692 Podstaw± jej[42] jest za³o¿enie[111], ¿e zjawiska[112] odporno¶ci[121] opieraj±[501] siê na[66] istnieniu[161] w[66] organi¼mie wielkiej[221] ró¿norodno¶ci[121] klonów komórek immunologicznie kompetentnych[222], które[212] mog± bezpo¶rednio reagowaæ z[65] odpowiadaj±c±[251] sobie[43] grup± determinuj±c±[251] antygenu i daj± na[64] skutek[141] tej[221] reakcji[121] pocz±tek[141] nowym[232], licznym[232] komórkom potomnym[232] zdolnym[232] do[62] syntezy[121] wy³±cznie jednego[221] przeciwcia³a[121] skierowanego[221] przeciwko[63] antygenowi[131], który[211] stanowi³ swoisty[241] bodziec[141] do[62] ich[42] intensywnego[221] rozmna¿ania[121]. 
2693 1347~Malec-Olecha J.~Mechanizmy obronne organizmu~PWN~1967~67~{brak}
2694 Og³oszenie[111] dwóch[32] ró¿nych[222] hipotez dotycz±cych[222] produkcji[121] przeciwcia³ w[66] ci±gu[161] ostatnich[222] kilku[32] miesiêcy ¶wiadczy o[66] tym[46], ¿e zagadnienie[111] to[211] jest ci±gle niewyja¶nione[211] i g³êboko kontrowersyjne[211], jednak¿e ten[211] sam[211] fakt[111] ¶wiadczy równie¿ i o[66] tym[46], ¿e znajduje[501] siê ono w[66] centrum[161] zainteresowania[121] nauki[121], a pe³ne[211] rozwi±zanie[111] tego[221] problemu bêdzie ukoronowaniem zarówno intuicji[121] twórczej[221], jak[9] i cierpliwo¶ci[121] badaczy[122]. 
2695 1348~Malec-Olecha J.~Mechanizmy obronne organizmu~PWN~1967~114~{brak}
2696 Mog³oby siê wobec[62] tego[42] wydawaæ[501], ¿e problem[111] chorób infekcyjnych[222], przynajmniej wywo³ywanych[222] przez[64] bakterie[142], ju¿ przesta³ lub w[66] najbli¿szej[261] przysz³o¶ci[161] zupe³nie przestanie istnieæ i ¿e jest to[41] tylko kwestia odkrycia[121] jeszcze kilku[32] ¶rodków dzia³aj±cych[222] przeciwko[63] tym[232] gatunkom bakterii[122], które[212] dzia³aniu[131] obecnie znanych[222] chemoterapeutyków[122] nie podlegaj±. 
2697 1349~Filipowicz B.~G³ód utajony~PWN~1964~38~{brak}
2698 Ju¿ poprzednik[111] Schmidta[/][121], profesor Bidder[/][111] utrwali³ dobre[241] imiê[141] katedry[121] swoimi pracami nad[65] zapotrzebowaniem i przemian± bia³ka[121] w[66] organi¼mie. W[66] osi±gniêciach z[62] tej[221] dziedziny[121] Bidder[/][111] wyprzedzi³ wielu[34] zachodnioeuropejskich[222] uczonych[122], takich[222] jak[9] Voit[/], Pettenkofer[/], Rubner[/], uznanych[222] autorytetów[122] w[66] zagadnieniach dotycz±cych[262] od¿ywiania[121]. Tak. Uniwersytet[111] Dorpacki[211], ostoja niemczyzny[121] w[66] tym[261] nadba³tyckim[261] kraju[161], a zarazem najwiêkszy[211] o¶rodek[111] naukowy[211] tych[222] stron, cieszy³[501] siê zas³u¿on±[251] s³aw±. 
2699 1350~Filipowicz B.~G³ód utajony~PWN~1964~46{?}~{brak}
2700 Przez[64] krótki[241] okres[141] czasu pracowa³ jeszcze w[66] klinice[161] psychiatrycznej[261] Uniwersytetu Dorpackiego[221], a nastêpnie zmuszony[21] by³[57] opu¶ciæ rodzinne[241] miasto[141] i nigdy ju¿ nie wróci³ do[62] pracy[121] badawczej[221]. Przeniós³[501] siê do[62] Petersburga[/], gdzie prowadzi³ praktykê lekarsk±[241]. My¶li[112] przez[64] niego[44] rzucone[212] nie znalaz³y wówczas nale¿ytego[221] odd¼wiêku[121], a nazwisko[111] jego[42] by³o[57] rzadko cytowane[211] w[66] pi¶miennictwie naukowym[261]. 
2701 1351~Filipowicz B.~G³ód utajony~PWN~1964~93~{brak}
2702 Zasmakowa³y one bardzo w[66] kukurydzy[161] i z[65] ka¿dym[251] dniem widaæ by³o poprawê w[66] ich[42] wygl±dzie, usposobieniu[161], ruchliwo¶ci[161]. Po[+] prostu ten[211] pokarm[111] im[43] s³u¿y³. Lecz przecie¿ i te[212] krowy[112] by³y[57] skazane[212] na[64] monotonne[241] spo¿ywanie[141] stale[8] tego[221] samego[221], ma³o urozmaiconego[221] pokarmu. S³usznie. Lecz w[64] sk³ad[141] tego[221] pokarmu wchodzi³a kukurydza, zawieraj±ca niew±tpliwie jak±¶[241] tajemnicz±[241], ¿yciodajn±[241] substancjê. 
2703 1352~Filipowicz B.~G³ód utajony~PWN~1964~101~{brak}
2704 Aby przekonaæ Abderhaldena[/][141], Funk[/][111] powtórzy³ swoje[242] badania[142] z[65] t±[251] ró¿nic±, ¿e nie poprzesta³ na[66] badaniu[161] wagi[121] zwierz±t do¶wiadczalnych[222], lecz oznacza³ równie¿ ró¿nicê ilo¶ci[121] wprowadzanego[221] i wydalanego[221] azotu. Z[62] wielko¶ci[121] tej[221] ró¿nicy[121] mo¿na s±dziæ o[66] ilo¶ci[161] zatrzymanego[221] b±d¼[9] utraconego[221] przez[64] organizm[141] bia³ka[121]. 
2705 1353~Filipowicz B.~G³ód utajony~PWN~1964~135~{brak}
2706 Mellanby[/] postanowi³ sprawdziæ te[242] spostrze¿enia[142] na[66] ludziach i jako[64] obiekt[141] badañ przyj±³ klinikê ginekologiczn±[241]. W[66] czasie porodu zdarza³y[501] siê wówczas czêsto wypadki[112] sepsy[121]  ogólnego[221] zaka¿enia[121]. Spo¶ród[62] dwudziestu[32] czterech[32] kobiet z[65] ogólnym[251] zaka¿eniem zmar³o wówczas dwadzie¶cia[31] dwie[31]. Chorym[232] kobietom zaczêto wiêc podawaæ du¿e[242] dawki[142] witaminy[121] A[/]. Z[62] dziewiêciu[32]  tylko jedna[211] zmar³a[5]. 
2707 1354~Filipowicz B.~G³ód utajony~PWN~1964~190~{brak}
2708 Rozpoczêto now±[241] seriê eksperymentów na[66] szczurach. Karmiono je[44] znan±[251] nam ju¿ diet±, wywo³uj±c±[251] wysypkê na[66] skórze[161]. Dodawano do[62] diety[121] alkoholowy[241] wyci±g[141] z[62] ziaren kukurydzy[121], który[211], jak[9], wiadomo, zawiera witaminê B[+] jeden[/], objawy[112] zapalenia[121] wielonerwowego[221] nie wystêpowa³y, zwierzêta[112] pocz±tkowo rozwija³y[501] siê dobrze, lecz po[66] kilku[36] tygodniach przestawa³y rosn±æ i ginê³y. 
2709 1355~Filipowicz B.~G³ód utajony~PWN~1964~237~{brak}
2710 Wywo³anie[111] eksperymentalnego[221] szkorbutu u[62] zwierz±t oraz og³oszenie[111] wyników uzyskanych[222] przez[64] Holsa[/][141] i Fröhlicha[/][141] by³o wielkim[251] wydarzeniem w[66] dziedzinie[161] badañ nad[65] szkorbutem. Wyniki[142] swe[242] badacze og³osili w[66] roku[161] tysi±c dziewiêæset dwudziestym[261] pierwszym[261]. Sporo ich[42] spostrze¿eñ by³o[57] ju¿ wcze¶niej znane[212], miêdzy[+] innymi stare[212] sugestie[112] Curtisa[/][121], ¿e kie³kuj±ce[212] nasiona[112] lecz± szkorbut[141]. 
2711 1356~Filipowicz B.~G³ód utajony~PWN~1964~326~{brak}
2712 Nadzieje[112] Ehrlicha[/][121] nie zi¶ci³y[501] siê jednak, b±d¼[9] zi¶ci³y[501] siê w[66] ma³ym[261] tylko stopniu, i to[8] po[66] znacznie d³u¿szych[262] poszukiwaniach. Opanowano wreszcie ¶pi±czkê, i to[8] g³ównie dziêki[63] preparatowi[131] odkrytemu w[66] roku[161] tysi±c dziewiêæset dziewiêtnastym[261] przez[64] Jacobsa[/][141] i Heidelbergera[/][141]. By³a[5] to[41] równie¿ pochodna[111] arsenu, nazwana tryparsamidem. Opanowano równie¿ malariê, inn±[241] z[62] plag[122] trapi±cych[222] ludzko¶æ[141]. 
2713 1357~Filipowicz B.~G³ód utajony~PWN~1964~334~{brak}
2714 Syntetyczny[211] sulfanilamid[111], a tak¿e ró¿ne[212] jego[42] pochodne[112] obejmowane[212] wspóln±[251], znan±[251] ju¿ nam nazw±[151]  sulfonamidów, okaza³y[501] siê bardzo aktywnymi lekami przeciwbakteryjnymi, bardziej aktywnymi niejednokrotnie ni¿[9] prontosil[111] Domagka[/][121]. Najwiêcej ¶wiat³a[121] na[64] te[242] zagadnienia[142] rzuci³y spostrze¿enia[112] [~] Woodsa[/][121] i [~] Fidesa[/][121], ¿e kwas[111] para-aminobenzoesowy[211] wp³ywa hamuj±co na[64] dzia³anie[141] sulfonamidów. 
2715 1358~S³omczyñska M.~To o mnie mamo~PZWL~1964~34~{brak}
2716 Znajduje[501] siê w[66] sokach owocowych[262] i jarzynowych[262], naturalnie surowych[262], niegotowanych[222], gdy¿ gotowanie[111] w[66] du¿ym[261] stopniu niszczy witaminê C[/]. Witamina D[/] przeciwdzia³a[5] krzywicy[131]. Zawiera j± mleko[111], ¶mietanka, ¿ó³tko[111] i jest to[41] równie¿ jedyna witamina, któr±[241] cz³owiek potrafi sam[211] wytworzyæ pod[65] wp³ywem promieni[122] s³onecznych[222]. St±d znane[211] jest[57] powiedzenie[111], ¿e s³oñce[111] zapobiega krzywicy[131]. 
2717 1359~Zurzycki J.~Fotosynteza a problemy wy¿ywienia~WP~1963~30~{brak}
2718 U[62] wiêkszo¶ci[121] li¶ci[122] miêkisz[111] asymilacyjny[21] jest[57] zró¿nicowany[211] na[64] dwie[34] warstwy[142]. Górna warstwa sk³ada[501] siê z[62] pionowo wyd³u¿onych[222] i gêsto obok[62] siebie[42] ustawionych[222] komórek bogatych[222] w[64] choroplasty[142]  jest to[41] tak zwany[211] miêkisz[111] palisadowy[211]. Pod[65] nim[45] le¿y warstwa komórek o[66] bardziej nieregularnych[262] kszta³tach i lu¼nym[261] uk³adzie[161]. 
2719 1360~Zurzycki J.~Fotosynteza a problemy wy¿ywienia~WP~1963~43~{brak}
2720 Jak[9] wykaza³y do¶wiadczenia[112], podobnie natê¿enie[111] fotosyntezy[121] wzrasta tylko do[62] pewnej[221] granicy[121] w[64] miarê wzrostu natê¿enia[121] ¶wiat³a[121], a przy[66] bardzo silnym[261] o¶wietleniu[161] pozostaje sta³e[211], niezale¿nie od[62] tego[42], czy ¶wiat³a[121] jest nieco wiêcej, czy nieco mniej. Zastosowanie[111] bardzo silnego[221] i d³ugiego[221] na¶wietlenia[121] kliszy[121] daje zaczernienie[141] s³absze[241] ni¿[9] ekspozycja nieco s³absza. Zjawisko[111] to[211], znane[211] fotografom jako[61] solaryzacja, wystêpuje te¿ w[66] li¶ciu. 
2721 1361~Zurzycki J.~Fotosynteza a problemy wy¿ywienia~WP~1963~77~{brak}
2722 Poniewa¿ jednak zwi±zki[112] chemiczne[212] z[65] ró¿n±[251] szybko¶ci± s±[57] rozprowadzane[212] po[66] bibule[161], plamka bêd±ca mieszanin± znacznej[221] ilo¶ci[121] rozmaitych[222] zwi±zków chemicznych[222] rozk³ada[501] siê na[64] szereg[141] plamek wtórnych[222]. Plamki[112] te[212] s± niewidoczne[212], gdy¿ wiêkszo¶æ[111] wchodz±cych[222] w[64] grê zwi±zków chemicznych[22] jest bezbarwna. 
2723 1362~Zurzycki J.~Fotosynteza a problemy wy¿ywienia~WP~1963~85~{brak}
2724 Wywnioskowano z[62] tego[42], ¿e w[66] ¿ywej[261] komórce[161] fotosynteza sk³ada[501] siê z[62] dwu[32] etapów w[66] pierwszym[261] energia ¶wietlna zostaje[57] zamieniona na[64] chemiczn±[241] i przekszta³cona na[64] przyk³ad[141] w[64] [~], w[66] drugim[261], który[211] ju¿ mo¿e[5] odbywaæ[501] siê bez[62] ¶wiat³a[121], energia chemiczna zawarta w[66] [~] zostaje[57] zu¿yta do[62] redukcji[121] [~] na[64] wêglowodany[142]. 
2725 1363~Galinat A.~Wspó³czesna cywilizacja a zdrowie cz³owieka~PZWL~1967~22~{brak}
2726 Do[+] dzi¶ nie wiadomo, dlaczego przebieg[111] choroby[121] by³ wówczas tak ostry[211] i gwa³towny[211], epidemie[112] d¿umy[121] zdarza³y[501] siê nieraz, ale nigdy nie przybiera³y tak katastrofalnych[222] rozmiarów. Z[62] innych[222] chorób najwiêcej ofiar poch³ania³y: ospa, malaria, tyfus[111], tr±d[111]. Beznadziejny[211] stan[111] higieny[121] ówczesnych[222] miast[122] sprawia³, ¿e istnia³y tam[8] prawie[8] stale[8] ogniska[112] wielu[32] chorób zaka¼nych[222], które[212] w[66] ka¿dej[261] chwili[161] grozi³y wybuchem nowych[222] epidemii[122]. 
2727 1364~Galinat A.~Wspó³czesna cywilizacja a zdrowie cz³owieka~PZWL~1967~111~{brak}
2728 Natomiast uk³ad[111] nerwowy[211] cz³owieka[121] wspó³czesnego[221] pracuje o[+] wiele intensywniej ni¿[9] uk³ad[111] nerwowy[211] jego[42] przodków[122]. Dawni lekarze, z[62] epoki[121] przed[65] odkryciami Pasteura[/][121] i Kocha[/][121], uwa¿ali, ¿e zdrowego[241] osobnika[141] powinna cechowaæ harmonia pracy[121] wszystkich[222] jego[42] organów. Przeci±¿enie[111] tego[221] czy innego[221] uk³adu prowadzi³o do [62] zaburzeñ, których[222] objawem by³a[5] w³a¶nie choroba. 
2729 1365~Frankiewicz E., Dziêcio³owski R.~Dzikie kaczki~PWRiL~1966~14~{brak}
2730 W[66] ucieczce[161] przed[65] nieprzyjacielem pogr±¿aj±[501] siê w[66] wodzie[161] nawet do[62] g³êboko¶ci[121] trzydziestu[32] metrów. Do[62] lotu zrywaj±[501] siê niechêtnie, ciê¿ko, czêsto t³uk±c skrzyd³ami o[64] powierzchniê wody[121]. Ot[141] maj± mniej zwinny[241] ni¿[9] kaczki[112] w³a¶ciwe[212], co[41] wi±¿e[501] siê z[65] mniejszymi rozmiarami skrzyde³. Po[66] ziemi[161] chodz± niezdarnie na[66] du¿ych[262], osadzonych[262] daleko w[66] tyle[161] cia³a[121] i szeroko rozstawionych[262] nogach. 
2731 1366~Frankiewicz E., Dziêcio³owski R.~Dzikie kaczki~PWRiL~1966~48~{brak}
2732 W[66] upierzeniu[161] kaczora[121] siedz±cego[221] na[66] wodzie[161] przewa¿aj± barwy[112] bia³e[212], silnie kontrastuj±ce[212] z[65] ciemn±[251] g³ow± i szyj±[151] oraz kasztanowymi bokami cia³a[121]. W[66] locie kaczor wyró¿nia[501] siê ciemn±[251] g³ow±, bia³±[251] piersi± i ciemnym[251] brzuchem, który[211] jest[57] oddzielony[211] bia³ym[251] pasmem od[62] ciemnych[222] pokryw[122] podogonowych[222]. Uk³ad[111] barw[122] jest wiêc odwrotny[211] ni¿[9] u[62] kaczora[121] krzy¿ówki[121] widzianego[221] w[66] locie (ciemnobr±zowa pier¶[111] i jasnoszary[211] brzuch[111]). 
2733 1367~Frankiewicz E., Dziêcio³owski R.~Dzikie kaczki~PWRiL~1966~56~{brak}
2734 Materia³[111] do[62] wy¶ció³ki[121] gromadzi kaczka p³askonosa, podobnie jak[9] samice[112] wielu[32] innych[222] gatunków kaczek w³a¶ciwych[222], wy³±cznie z[62] najbli¿szego[221] otoczenia[121] gniazda[121] i nigdy nie przynosi go[42] z[+] daleka. Siedz±c na[66] gnie¼dzie nagina s±siaduj±ce[242] ³odygi[142] i ¼d¼b³a[142] traw[122], tak aby[9] utworzy³y rodzaj[141] ¿ywego[221] okapu doskonale maskuj±cego[221] gniazdo[141] od[62] góry[121]. 
2735 1368~Frankiewicz E., Dziêcio³owski R.~Dzikie kaczki~PWRiL~1966~103~{brak}
2736 Obserwowane[212] na[66] wodzie[161] samce[112] wygl±daj± bia³o z[65] niewielk±[251] ilo¶ci± czerni[121] na[66] tyle[161] cia³a[121]. Widaæ du¿±[241], czarn±[241] g³owê i krótk±[241] szyjê[141] oraz krêp±[241] sylwetkê. Okr±g³a bia³a plama pomiêdzy[65] okiem a dziobem jest zwykle zauwa¿alna. Samica wygl±da na[64] znacznie mniejsz±[241] od[62] samca[121]; wierzch[141] cia³a[121] ma br±zowawoszary[241] , du¿±[241], br±zow±[241] g³owê i bia³y[241] ko³nierz[141]. 
2737 1369~Frankiewicz E., Dziêcio³owski R.~Dzikie kaczki~PWRiL~1966~145~{brak}
2738 Wewn±trz[8] kosze[142] wy¶cie³ano such±[251] traw± i li¶æmi, zmieszanymi z[65] wilgotn±[251] gliniast±[251] ziemi±. Dotychczasowe[212], wprawdzie zaledwie paroletnie[212] do¶wiadczenia[112] wykaza³y, ¿e kaczki[112] najchêtniej korzysta³y z[62] koszów (bez[62] wzglêdu na[64] ich[42] typ[141]) ustawionych[222] w[66] ¶rodku[161] pasów zaro¶li[122] wodnych[222] i zwróconych[222] otworem wlotowym[251] w[66] kierunku[161] otwartej[221] wody[121]. 
2739 1370~Korsak A.~Doktorze, nerki bol±~PZWL~1963~47~{brak}
2740 Mocz[111] daje obraz[141] przede[+] wszystkim funkcjonowania[121] uk³adu moczowego[221], jednak¿e równocze¶nie mówi o[66] pewnych[262] schorzeniach w±troby[121] (barwniki[112] ¿ó³ciowe[212]), o[66] spalaniu[161] t³uszczów w[66] organi¼mie (aceton[111]), o[66] cukrzycy[161] (cukier[111] w[66] moczu[161]), o[66] fermentacji[161] jelitowej[261] (indykan[111]), o[66] niektórych[262] nowotworach (bia³ko[111] Bensa-Honesa[/][121]) i tak dalej. 
2741 1371~Korsak A.~Doktorze, nerki bol±~PZWL~1963~86~{brak}
2742 Gro¼nym[251] objawem mog± byæ nie goj±ce[+] siê[212] ranki[112] na[66] cz³onku (zwykle w[66] okolicy[161] rowka za¿o³êdnego[221]), które[212] pojawiaj±[501] siê w[64] trzy[34] tygodnie[142] po[66] stosunku[161] z[65] chor±[251], zwykle przygodn±[251] partnerk±. Szczególnie niepokoj±cy[211] jest twardy[211] naciek[111] otaczaj±cy[211] rankê i jego[42] bezbolesno¶æ[111]. Nawet, je¿eli ranka[111] siê zagoi³a[501], zg³o¶[501] siê natychmiast do[62] lekarza[121] wenerologa[121], gdy¿ zachodzi obawa zaka¿enia[121] ki³±. 
2743 1372~Telko M.~Up³awy u kobiet~PZWL~1963~27~{brak}
2744 Nie wyleczone[212] stany[112] zapalne[212] w[66] pochwie[161] spowodowa³y wyst±pienie[141] zapaleñ szyjki[121] i jamy[121] macicy[121] oraz jajowodów, prowadz±c do[62] ich[42] niedro¿no¶ci[121]  a co[41] za[65] tym[45] idzie do[62] trwa³ej[221] niep³odno¶ci[121]. Mówi±c tu o[66] objawach zwróci³em uwagê na[64] pewne[242] mo¿liwo¶ci[142] i konieczno¶æ[141] leczenia[121], pamiêtaj±c, ¿e najwa¿niejsz±[251] rzecz± w[66] tych[262] stanach nie jest samo[211] leczenie[111], lecz zapobieganie[111], czyli niedopuszczanie[111] do[62] wystêpowania[121] stanu chorobowego[221]. 
2745 1373~Telko M.~Up³awy u kobiet~PZWL~1963~47~{brak}
2746 Codziennie rano[8] nale¿y nacieraæ ca³e[241] cia³o[141] zimn±[251] wod±, co[41] bardzo korzystnie wp³ywa na[64] kr±¿enie[141] krwi[121], oddychanie[141] oraz wzmacnia uk³ad[141] nerwowy[241] i hartuje organizm[141]. Szczególnie nale¿y przestrzegaæ czysto¶ci[121] narz±dów p³ciowych[222] zewnêtrznych[222]. Codzienne[211] podmywanie[+] siê[111] wod± z[65] myd³em musi przej¶æ[5] w[64] nawyk[141] na[64] ca³e[241] ¿ycie[141]. Wskazane[212] s±[57] codzienne[212] k±piele[112], lub przynajmniej obmywanie[111] ca³ego[221] cia³a[121] ciep³±[251] wod±. 
2747 1374~Blicharski J.~Opieka nad przewlekle chorym w domu~PZWL~1964~9~{brak}
2748 W[66] etapie pierwszym[261] stosujemy masa¿e[142] koñczyn, zginaj±c je[44] i wyprostowuj±c. W[66] etapie drugim[261] polecamy choremu[131], aby[9] wykonywa³ samodzielne[242] ruchy[142] koñczyn zaczynaj±c od[62] ruchów d³oni[121] i palców, ruchów stóp i przechodz±c do[62] ruchów zginaj±cych[222] i wyprostnych[222] w[66] stawach ³okciowych[262], kolanowych[262] i biodrowych[262]. W[66] dalszych[262] etapach sadzamy chorego[141] na[66] fotelu[161], oczywi¶cie, najpierw mu w[66] tym[46] pomagaj±c, pó¼niej nalegaj±c, aby[9] zrobi³ to[44] samodzielnie. 
2749 1375~Blicharski J.~Opieka nad przewlekle chorym w domu~PZWL~1964~67~{brak}
2750 Tkanka mózgowa zostaje[57] natomiast uszkodzona dopiero po¶rednio, w[66] konsekwencji[161] zmian sklerotycznych[222]. Równie¿ i ostre[212] stany[112] zapalne[212] uk³adu nerwowego[221] mog± powodowaæ trwa³e[241] jego[42] uszkodzenie[141] z[65] nieodwracalnymi skutkami na[64] ca³e[241] ¿ycie[141] cz³owieka[121]. Mam tu na[66] my¶li[161] chorobê Heinego-Medina[/][121], czyli poliomyelitis[$], zwan±[241] te¿ pora¿eniem dzieciêcym[251]. 
2751 1376~Bayer J.H.~Wrzód ¿o³±dka i dwunastnicy~PZWL~1963~11~{brak}
2752 Choroba wrzodowa z[65] jej[42] typowym[251] przebiegiem jest, niestety smutnym[251] i wy³±cznym[251] "przywilejem" cz³owieka[121]. I wydaje[501] siê, ¿e jest ona udzia³em wspó³czesnego[221] cz³owieka[121] w[66] wiêkszym[261] stopniu ni¿[9] poprzednich[222] pokoleñ. Dlatego niektórzy upatruj± jej[42] przyczynê we[66] wzrastaj±cym[261] tempie wspó³czesnego[221] ¿ycia[121] i zwi±zanym[261] z[65] tym[45] coraz wiêkszym[251] napiêciem nerwowym[251]. 
2753 1377~Bayer J.H.~Wrzód ¿o³±dka i dwunastnicy~PZWL~1963~49~{brak}
2754 Dziêki[63] temu[43] przynajmniej przez[64] noc[141] ¿o³±dek[111] i zmieniona zapalnie jego[42] czê¶æ[141] przyod¼wiernikowa nie s±[57] dra¿nione[212] mechanicznie i chemicznie przez[64] zalegaj±ce[242] kwa¶ne[242] resztki[142] pokarmowe[242], co[41] sprzyja, oczywi¶cie leczeniu[131]. Wytrwa³ym[251] kilkutygodniowym[251] nieraz p³ukaniem ¿o³±dka osi±ga siê[41] czêsto tak du¿±[241] poprawê, ¿e od¼wiernik[111] staje[501] siê znów dostatecznie dro¿ny[211], aby[9] normalne[211] od¿ywianie[111] chorego[121] by³o mo¿liwe[211]. 
2755 1378~Bayer J.H.~Wrzód ¿o³±dka i dwunastnicy~PZWL~1963~54~{brak}
2756 Moment[111] przej¶cia[121] wrzodu w[64] nowotwór[141] jest[57] niesprecyzowany[211] i trudny[211] do[62] ustalenia[121]. Dlatego przy[66] istnieniu[161] nawet nik³ych[222] danych[122] uzasadniaj±cych[222] podejrzenie[141] o[64] przemianê nowotworow±[241] u[62] ludzi[122] starszych[222] z[65] wrzodem modzelowatym[251] w[66] okolicy[161] od¼wiernika lub na[66] krzywi¼nie[161] ma³ej[261]  zarówno interni¶ci, jak[9] i chirurdzy opowiadaj±[501] siê za[65] wczesn±[251] resekcj± ¿o³±dka. 
2757 1379~Margolis A.~Cukrzyca u dzieci~PZWL~1964~20~{brak}
2758 Cia³a[112] ketonowe[212] s± kwa¶ne[212]. Nadmiar[111] kwasów szkodzi ustrojowi[131], zagra¿a jego[42] ¿yciu[131], zatruwa go[44], uniemo¿liwia korzystanie[141] z[62] tej[221] niewielkiej[221] ilo¶ci[121] glikozy[121], jaka zdo³a³a przedostaæ[501] siê do[62] komórek. Komórki[112] przestaj± pracowaæ, gin± jak[9] ryba bez[62] wody[121]. Skomplikowana "maszyna" organizmu cz³owieka[121] zwalnia bieg[141], staje[5]. 
2759 1380~Zygiert Z.~Jak ustrzec dziecko od choroby~PZWL~1963~34~{brak}
2760 Zaka¿enie[111] to[211] jest[57] spowodowane[211] zarazkiem w[66] kszta³cie prêcika, nazywanym[251] pr±tkiem gru¼licy[121]. Nastêpstwa[112] zaka¿enia[121] mog± byæ bardzo ró¿ne[212], zale¿nie przede[+] wszystkim od[62] odporno¶ci[121] dziecka. Wnikniêcie[111] pr±tków mo¿e[5] nie powodowaæ ¿adnych[222] objawów choroby[121], gdy odporno¶æ[111] jest bardzo du¿a. Przy[66] mniejszej[261] odporno¶ci[161] rozwija[501] siê choroba przewlek³a[211], a przy[66] braku[161] odporno¶ci[121]  ostra, szybko postêpuj±ca. 
2761 1381~Modrzejewska-Kidawa B.~O nowotworach u dzieci~PZWL~1965~4~{brak}
2762 Dziecko[111] w[66] normalnych[262] warunkach nie jest[57] nara¿one[211] na[64] d³ugotrwa³e[241] dzia³anie[141] czynników szkodliwych[222], równie¿ organizm[111] przeciêtnie zdrowego[221] dziecka rzadziej dotkniêty[211] jest[57] przewlek³ymi chorobami. A jednak zdarzaj±[501] siê nowotwory[112] i w[66] wieku[161] dzieciêcym[261]. Wiele[31] spo¶ród[62] nich[42] powstaje na[66] tle zaburzeñ rozwojowych[222]. Wiemy, ¿e dzieci[112] czasem[8] przychodz± na[64] ¶wiat[141] z[62] ró¿nego[221] rodzaju[121] wadami wrodzonymi, jak[9] na[64] przyk³ad[141] wilcza paszcza, przepukliny[112], krzywa[211] nó¿ka i tym[232] podobne[212]. 
2763 1382~Modrzejewska-Kidawa B.~O nowotworach u dzieci~PZWL~1965~7~{brak}
2764 Nowotwory[112] ³agodne[212] na[+] ogó³ nie powoduj± pogarszania[+] siê[121] stanu ogólnego[221] chorego[121], jego[42] wyniszczenia[121], nie wywo³uj± na[64] przyk³ad[141]: anemii[121], utraty[121] ³aknienia[121] czy ubytku[121] wagi[121] cia³a[121], co[44] obserwujemy w[66] przypadkach nowotworów z³o¶liwych[222]. W[66] czasie operacji[121] nowotworu nale¿y go[44] usun±æ doszczêtnie, to[41] znaczy w[66] ca³o¶ci[161], gdy¿ w[64] ten[241] sposób[141] zabezpieczamy[501] siê przed[65] mo¿liwo¶ci± jego[42] odrastania[121]. 
2765 1383~Bielicka I.~K³opotliwe pytania~PZWL~1965~16~{brak}
2766 Rodzice powinni tolerancyjnie i spokojnie podchodziæ do[62] tych[222] zainteresowañ i "podgl±dañ" dzieciêcych[222], nie czyni±c z[62] tego[42] rzeczy[121] wstydliwej[221] i podlegaj±cej[221] karze[131]. Nie jest[57] natomiast wskazane[211] uprawianie[111] nieskrêpowanego[221] "nudyzmu" przez[64] doros³ych[242] domowników[142]  tendencje[112] tego[221] rodzaju[121] ze[62] strony[121] ojca[121] lub matki[121] maj± w[66] sobie[46] zawsze co¶[44] z[62] niezdrowego[221] ekshibicjonizmu, pobudzaj±cego[221] dziecko[141] w[66] niew³a¶ciwym[261] kierunku[161]. 
2767 1384~Bielicka I.~K³opotliwe pytania~PZWL~1965~56~{brak}
2768 Obeznane[212] bywaj±[57] one wprawdzie z[65] podrêcznikowymi wiadomo¶ciami z[62] zakresu higieny[121] i ¿ywienia[121] dzieci[122], lecz ich[42] znajomo¶æ[111] wiedzy[121] o[66] dzieciach bywa na[+] ogó³ zbyt[8] powierzchowna, by[9] zdawa³y sobie[43] sprawê z[2] istnienia[121] ca³ej[221] skali[121] ró¿nic indywidualnych[222], wyczytane[212] za¶ normy[112] i liczby[112] przes³aniaj± im[43] ³atwo kryteria[142] zdrowego[221] rozs±dku[121]. 
2769 1385~Bielicka I.~K³opotliwe pytania~PZWL~1965~80~{brak}
2770 Proces[111] podzia³u i kojarzenia[+] siê[121] komórek rodzicielskich[222] stwarza nieskoñczon±[241] liczbê rozmaitych[222] kombinacji[122] cech[122] ojca[121] i matki[121] i niemo¿liwe[211] jest przewidzieæ, jakimi cechami zostanie[57] dane[211] dziecko[111] obdarzone[211], [~] Scheinfeld[/] podaje liczbê siedemdziesi±t trylionów jako[64] okre¶laj±c±[241] w[66] przybli¿eniu[161] ilo¶æ[141] mo¿liwych[222] odmiennych[222] kombinacji[122] genetycznych[222] w[66] kalejdoskopie elementów dziedzicznych[222] (genów) matki[121] i ojca[121]. 
2771 1386~Jurowska M., Stromenger Z., Werner S.~Czy wiecie dlaczego~WP~1966~35~{brak}
2772 Mo¿e[8] maj± one jakie¶[242] zbiorniki[142], w[66] których[262] zabieraj± ze[65] sob± zapasy[142] powietrza[121] pod[64] wodê? Ba[7]... zbiorniki[112]  to[41] siê zawsze pierwsze[211] nasuwa[501] na[64] my¶l[141] w[66] takich[262] razach, a ju¿ zw³aszcza tym[43], co[9] przeczytali ["]Jak siê[41] wysysa tlen[141]["]. Ale gdyby¶my spytali anatomów[142], stwierdziliby autorytatywnie, w[66] ciele wspomnianych[222] zwierz±t nie[+] ma ¿adnych[222] rezerwuarów na[64] powietrze[141], z[65] wyj±tkiem mo¿e[8] wielorybów, u[62] których[222] jedna[211] z[62] jam[122] nosowych[222] mog³aby byæ[57] za[64] co¶[44] takiego[221] uwa¿ana. 
2773 1387~Jurowska M., Stromenger Z., Werner S.~Czy wiecie dlaczego~WP~1966~74~{brak}
2774 W[66] tym[261] momencie koñczy[501] siê krótki[211] okres[111] ¶wiat³olubno¶ci[121] m³odych[222] ma³¿onków[122]. Odt±d zagrzebuj±[501] siê one w[66] ziemi[161] lub wgryzaj± w[64] drewno[141] i zapocz±tkowuj± ¿ywot[141] nowego[221] gniazda[121] termiciego[221]. Samica bowiem sk³ada jaja[142], z[62] których[222] wkrótce wylêgaj±[501] siê larwy[112]. Specjalnych[222] k³opotów z[65] karmieniem nie[+] ma, gdy¿ ca³e[211] towarzystwo[111] ¿ywi[501] siê czym¶[45], co[41] dla[62] wiêkszo¶ci[121] zwierz±t, nawet ro¶lino¿ernych[222], jest w[+] ogóle nieprzyswajalne[211], bo zwyk³ym[251] drewnem. 
2775 1388~Jurowska M., Stromenger Z., Werner S.~Czy wiecie dlaczego~WP~1966~137~{brak}
2776 W[66] naszym[261] przypadku[161], je¶li obserwowane[212] ziarnka[112] utraci³y czê¶æ[141] elektronów, co[41] do[62] których[222] umownie uznajemy, ¿e maj± ³adunek[141] elektryczny[241] ujemny[241], to[9] pozostaje w[66] nich[46] przewaga ³adunków elektrycznych[222] o[66] przeciwnym[261] znaku[161]  dodatnich[222]. Jednocze¶nie elektrony[112], które[212] przesz³y[5] na[64] torebkê, przewa¿y³y jej[42] ³adunek[141] na[64] stronê ujemn±[241]. 
2777 1389~Jurowska M., Stromenger Z., Werner S.~Czy wiecie dlaczego~WP~1966~226~{brak}
2778 U[62] Darwina[/][121] sprawa wygl±da³a nieco zawilej[8], ale równie¿ jak[+] najbardziej dla[62] zmieniaj±cego[+] siê[221] gatunku[121] utylitarnie, bo walka o[64] byt[141] w[66] jej[42] konsekwencji[161] zachodz±ca selekcja doprowadza³y do[62] tego[42], ¿e w[+] ogóle z[62] ka¿dego[221] pokolenia[121] prze¿ywa³o przede[+] wszystkim to[211] potomstwo[111], które[211] górowa³o nad[65] pozosta³ymi w³a¶ciwo¶ciami choæ odrobinê lepiej przystosowanymi do[62] panuj±cych[222] w[66] otoczeniu[161] warunków. 
2779 1390~Jurowska M., Stromenger Z., Werner S.~Czy wiecie dlaczego~WP~1966~233~{brak}
2780 Tak wiêc jeden[211] z[62] zasadniczych[222] elementów wynalazku[121] maszyny[121] parowej[221]  automatyzacja sterowania[121] wlotem i wylotem pary[121] z[62] cylindra przez[64] uzale¿nienie[141] tych[222] czynno¶ci[122] od[62] ruchu[121] t³oka  by³ wynikiem nie tylko sprytu ma³ego[221] Humphreya[/][121], ale i jego[42] chêci[121] unikniêcia[121] niepotrzebnych[222], nieproduktywnych[222] wysi³ków. 
2781 1391~Jurowska M., Stromenger Z., Werner S.~Czy wiecie dlaczego~WP~1966~259~{brak}
2782 Otó¿ wbrew[63] temu[43], co[44] my¶lano dotychczas, de[+] Barry[/] wykaza³, ¿e porosty[112] nie s± wcale jakim¶[251] okre¶lonym[251] organizmem, lecz sk³adaj±[501] siê z[62] dwu[32] odrêbnych[222] jednostek ro¶linnych[222]: glonu, grzyba, a wiêc komponentów nale¿±cych[222] do[62] zupe³nie ró¿nych[222] grup systematycznych[222], które[212] jednak bytuj± w[66] sta³ym[261] i nieprzerwanym[261] wzajemnym[261] wspó³¿yciu[161]. 
2783 1392~Jurowska M., Stromenger Z., Werner S.~Czy wiecie dlaczego~WP~1966~315~{brak}
2784 Grupa pokarmów zawieraj±cych[222] jady[142] i trucizny[142] chyba nie bêdzie[56] budzi³a[52] sprzeciwów co[41] do[62] swej[221] niejadalno¶ci[121], chocia¿ i tu ka¿dy[211] rolnik[111] mo¿e[5] powiedzieæ, ¿e na[64] przyk³ad[141] ³ubin[141], zawieraj±cy[241] w[66] zasadzie[161] w[66] nasionach trucizny[142], przez[64] moczenie[141] mo¿na jednak "odgoryczaæ", zamieniaj±c w[64] warto¶ciowy[241] i nieszkodliwy[241] pokarm[141] dla[62] zwierz±t gospodarskich[222]. 
2785 1393~Jurowska M., Stromenger Z., Werner S.~Czy wiecie dlaczego~WP~1966~323~{brak}
2786 Nitka, po[66] której[261] tym[251] razem[151] doj¶æ[5] zechcemy do[62] naszego[221] "k³êbka", podobna jest do[62] we³ny[121] i zwie[501] siê lanitalem[151]. ¬ród³a[112], które[212] dostarczy³y bia³ka[121] do[62] jej[42] wytworzenia[121], s± bardzo ró¿norodne[212], a wiêc przede[+] wszystkim bêd± to[41]: mleko[111] krowie[211], ziemne[212] orzeszki[112], ziarna[112] soi[121], odpadki[112] rybne[212]. Z[65] czasem[151] sztucznie otrzymane[211] w³ókno[111] przesta³o imponowaæ cz³owiekowi. 
2787 1394~Jurowska M., Stromenger Z., Werner S.~Czy wiecie dlaczego~WP~1966~339~{brak}
2788 Wówczas wyrêczaj± j± bakterie[112] i z[62] takiego[221] kielicha daleko po[66] okolicy[161] zaczyna[501] siê rozchodziæ charakterystyczny[211] odór[111] gnij±cego[221] miêsa[121]. Ten[211] sygna³[111] przywabia muchy[142], dla[62] których[222] owa substancja jest najpo¿±dañszym[251] terenem do[62] sk³adania[121] jaj. Los[111] ich[42] samych[222] nie gra[5] roli[121]: najistotniejsze[211] dla[62] nich[42] jest umieszczenie[111] w¶ród[62] gnij±cego[221] miêsa[121] swoich[222] jaj. 
2789 1395~Jurowska M., Stromenger Z., Werner S.~Czy wiecie dlaczego~WP~1966~370~{brak}
2790 Im[9] wiêksze[241] ko³o[141] obiega ciê¿arek[111], tym[9] jeden[211] obrót[111] trwa d³u¿ej. Zale¿no¶æ[141] tê zupe³nie ³atwo mo¿na sprawdziæ na[66] naszym[261] modelu[161]. Ale te¿ zupe³nie podobne[241] zjawisko[141] mog± zaobserwowaæ kosmonauci. Im[9] wy¿ej le¿y ko³owy[211] tor[111] satelity[121], tym[9] d³u¿ej trwa jeden[211] obieg[111] doko³a[62] planety[121]. Fizyka[141] wcale nie dziwi to[211] podobieñstwo[111]. 
2791 1396~Wojtusiak R.~Ewolucja ¿ycie psychicznego zwierz±t~PWN~1966~11~{brak}
2792 Obrona, opieka[111] nad[65] potomstwem i wiele[31] innych[222] dzia³añ instynktowych[222] u[62] owadów oparta jest[57] na[66] podziale pracy[121], bêd±cej[221] wynikiem zró¿nicowania[121] morfologicznego[221] poszczególnych[222] grup osobników[122], czyli na[66] polimorfizmie postaci[122] . Polimorfizm[111] ten[211] jest miêdzy[+] innymi wynikiem odpowiedniego[221] od¿ywiania[121] larw przez[64] kastê robotnicz±[241]. Jest to[41] dziedzina, w[66] której[261] cz³owiek mimo[62] tylowiecznej[221] wiedzy[121], czuje[501] siê jeszcze zupe³nym[251] nowicjuszem. 
2793 1397~Soko³owski J.~Perkoz dwuczubny~NK~1967~27~{brak}
2794 Nag³ym[251] rzutem i z[65] pomoc± skrzyde³ podnosi³[501] siê z[62] pod³ogi[121], a gdy stan±³, wstrz±sn±³ ca³ym[251] cia³em, aby[9] u³o¿yæ pióra[142] i schowaæ skrzyd³a[142], po[66] czym[46] zaraz ruszy³ do[62] ucieczki[121]. Ju¿ Heinroth[/] [~] opisa³, w[64] jaki[241] sposób[141] chodzi perkoz dwuczubny[211], zgodnie z[65] jego[42] opisem ptak, z[65] którym[251] przeprowadza³em do¶wiadczenia[142] bieg³ drobnymi, szybkimi kroczkami trzy[34] do[62] czterech[32] metrów. 
2795 1398~Soko³owski J.~Perkoz dwuczubny~NK~1967~64~{brak}
2796 Wed³ug[62] tego[221] autora[121] gniazda[112] perkozów nawet w[66] swym[261] wnêtrzu[161] nie wykazuj± wy¿szej[221] temperatury[121], mog±cej[221] ewentualnie pochodziæ z[62] procesów gnilnych[222], a kiedy perkoz przez[64] d³u¿szy[241] czas[141] nie wysiaduje, temperatura warstw powierzchniowych[222], rozgrzanych[222] poprzednio przez[64] cia³o[141] ptaka[121], spada do[62] temperatury[121] wody[121] otaczaj±cej[221] gniazdo[141]. Wszyscy pó¼niejsi autorzy przyjêli tezê Schiermanna[/][121]. 
2797 1399~Soko³owski J.~Perkoz dwuczubny~NK~1967~71~{brak}
2798 Obserwowane[211] przeze[64] mnie[44] pisklê[111] w[66] wieku[161] najwy¿ej dwa do[62] trzech[32] dni[122] nurkowa³o siedem[34] razy[122] z[62] rzêdu i z[65] bardzo krótkimi przerwami tu¿ przy[66] ³odzi[161], na[66] której[261] sta³em. Energicznie odbijaj±c[501] siê nogami znika³o pod[65] wod± co[+] najmniej na[64] jeden[241] metr[141] g³êboko i przep³ywa³o pod[65] powierzchni± oko³o[8] cztery[34] metry[142]. A zatem m³ode[212] perkozy[112] potrafi± od[62] pierwszych[222] dni[122] ¿ycia[121] doskonale nurkowaæ. 
2799 1400~Prot E., £uczak J.~Zagadnienia ekologii zwierz±t~PWN~1967~6~{brak}
2800 Omówione[212] bêd±[57] te[212] osi±gniêcia[112] biocenologii[121], które[212] wesz³y ju¿ na[+] trwa³e do[62] nauki[121] jako[61] teorie[112] naukowe[212], jak[9] i kwestie[112] sporne[212] czekaj±ce[212] jeszcze na[64] rozwi±zanie[141]. G³ównym[251] obiektem rozwa¿añ bêd± zagadnienia[112] ekologii[121] zwierz±t. Oczywi¶cie, pewne[212] najogólniejsze[212] problemy[112] ekologii[121] ogólnej[221] dotycz± zarówno ro¶lin, jak[9] i zwierz±t, jednak ekologia ro¶lin  to[41] dziedzina wiedzy[121] rozwijaj±ca[+] siê samoistnie, maj±ca w³asne[242] problemy[142] i w³asne[242] metody[142] badañ. 
2801 1401~Prot E., £uczak J.~Zagadnienia ekologii zwierz±t~PWN~1967~53~{brak}
2802 Ro¶lino¿erny[211] gatunek[111] ptaka[121] nie bêdzie[56] przeszkadza³[52] w[66] wystêpowaniu[161] w[66] swoim[261] ¶rodowisku[161] owado¿ernemu ptakowi z[62] racji[121] istniej±cych[222] miêdzy[65] nimi ró¿nic pokarmowych[222]; pewien[211] gatunek[111] komara[121] rozmna¿aj±cy[+] siê[211] wy³±cznie w[66] ma³ych[262] zbiornikach wody[121], powstaj±cych[262] w[66] dziuplach drzew, nie bêdzie[56] konkurowa³[52] o[64] miejsca[142] wylêgu[121] z[65] gatunkami rozmna¿aj±cymi[+] siê w[66] otwartych[262] zbiornikach le¶nych[262]. 
2803 1402~Prot E., £uczak J.~Zagadnienia ekologii zwierz±t~PWN~1967~61~{brak}
2804 Na[66] Balearach[/][162], podobnie jak[9] na[66] Teneryfie[/][161], w[66] obu[36] typach lasów ¿yje tylko jeden[211] gatunek[111] sikory[121], który[211] w[6] Anglii[/][161] znany[211] jest[57] tylko z[62] lasów li¶ciastych[222]. Przypuszcza siê[41], ¿e to[41] brak[111] konkurentów[122] pozwala sikorom Balearów[/][122] i Teneryfy[/][121] na[64] opanowanie[141] obu[32] typów lasu. 
2805 1403~Prot E., £uczak J.~Zagadnienia ekologii zwierz±t~PWN~1967~142~{brak}
2806 Innym[251] przyk³adem w[66] pe³ni[161] udanej[261] walki[121] z[65] gatunkiem szkodliwym[251] dla[62] cz³owieka[121] by³o ograniczenie[111] liczebno¶ci[121] opuncji[121] w[66] Australii[/][161], któr±[241] szczegó³owo opisa³ Huffaker[/]. W[66] Australii[/][161], z[62] zawleczonych[222] tam[8] sze¶ciu[32] gatunków opuncji[121], tylko jeden[211], Opuntia[+] stricta[$] wymkn±³[501] siê spod[62] kontroli[121] biocenozy[121] i cz³owieka[121] opanowuj±c olbrzymie[242] treny[142]. 
2807 1404~Prot E., £uczak J.~Zagadnienia ekologii zwierz±t~PWN~1967~150~{brak}
2808 Dopiero od[+] niedawna zaczêto stosowaæ w[66] walce[161] biologicznej[261] paso¿yty[142] zwierzêce[142], bakterie[142], grzyby[142] i wirusy[142]. Pierwsze[242] wiêksze[242] prace[142] badawcze[242] prowadzi³ d'Herelle[/] w[66] roku[161] tysi±c dziewiêæset jedenastym[261] w[66] Meksyku[/][161]. Obserwowa³ on przebieg[141] epizoocji[121] (epidemii[121] u[62] zwierz±t) w¶ród[62] szkodników[122] ro¶lin, szarañczy[121] pochodz±cej[221] z[62] Gwatemali[/][121]. W[64] rok[141] po[66] pojawieniu[+] siê[161] epizoocji[121] populacje[112] szarañczy[121] znacznie siê zmniejszy³y[501]. 
2809 1405~¯abiñski J.~Cz³owiek jest plastyczny~LSW~1963~40~{brak}
2810 W[66] odró¿nieniu[161] od[62] tej[221] niewielkiej[221] grupy[121] komórek, która wytworzy jedynie w³a¶ciwe[241] cia³o[141] przysz³ego[221] niemowlêcia, a tymczasem tkwi przy[66] jednym[261] z[62] biegunów tej[221] pustej[221] kuleczki[121]  wszystko[44] razem[8] nazywamy pêcherzykiem zarodkowym[251], termin[141] "zarodek[111]" rezerwuj±c tylko dla[62] owej[221] grudki[121]. Proszê, jednak pamiêtaæ, ¿e ¶cianki[112] pêcherzyka s±[57] te¿ zbudowane[212] z[62] komórek powsta³ych[222] z[62] jaja[121]. 
2811 1406~¯abiñski J.~Cz³owiek jest plastyczny~LSW~1963~66~{brak}
2812 Krew[111], serce[111] i ca³y[211] uk³ad[111] rozga³êzionych[222] rur naczyniowych[222] s± wytworem owego[221] ¶rodkowego[221] listka zarodkowego[221], czyli mezodermy[121], ¶ci¶le w[66] tym[261] miejscu[161], gdzie w[66] rurce[161] nerwowej[261] zaczynaj[501] siê wyodrêbniaæ pêcherze[112] mózgowe[212], a wiêc tu¿ pod[65] parti± g³owow±[251], w[66] jednolitym[261] p³atku[161] mezodermy[121] po[66] prawej[261] i lewej[261] stronie[161] powstaj± dwa[31] zgrubienia[112], wewn±trz[62] których[222] tworz±[501] siê szczeliny[112]. 
2813 1407~¯abiñski J.~Cz³owiek jest plastyczny~LSW~1963~128~{brak}
2814 [>] cienkow³osi Europejczycy maj± ich[42] oko³o[62] trzystu[32] na[66] centymetrze kwadratowym[261] g³owy[121], podczas[+] gdy grubow³osi Chiñczycy  niewiele ponad[64] dwie¶cie[34]. £ysienie[111], oczywi¶cie to[211] naturalne[211], a nie wywo³ane[211] chorobami skórnymi, nie ma te¿ nic[44] wspólnego[221] z[65] ogóln±[251] starcz±[251] atrofi± czy niedomogami skóry[121], jest jedynie nastêpstwem bezpowrotnego[221] zasychania[121] brodawek w³osowych[222], co[41]  jak[9] siê zdaje[501]  jest[57] uzale¿nione[211] od[62] specjalnych[222] genów. 
2815 1408~Konarska-Szubska A.~Koty~PWRiL~1966~11~{brak}
2816 Kot[111] w[66] domu[161] sprawia tê przyjemno¶æ[141], a fakt[111] obcowania[121] ze[65] zwierzêciem daje wiele[34] rado¶ci[122]. Przyroda, a wiêc ro¶liny[112] i zwierzêta[112], ma du¿y[241] wp³yw[141] na[64] cz³owieka[141]. Mo¿na odró¿niæ wp³yw[141] bierny[241], w[66] którym[261] odgrywa rolê spokój[111], pozbawiona gor±czkowo¶ci[121] atmosfera, piêkno[111] ro¶lin i zwierz±t, a czêsto sama[211] ich[42] sylwetka czy ruch[111] w[66] czasie zabawy[121] sprawiaj± cz³owiekowi przyjemno¶æ[141]. 
2817 1409~Konarska-Szubska A.~Koty~PWRiL~1966~19~{brak}
2818 D³ugo¶æ[111] tu³owia wynosi oko³o[62] dwóch[32] metrów, ogona dziewiêædziesi±t[34] centymetrów. M³ode[212] lwy[112] (do[62] szóstego[221] miesi±ca ¿ycia[121]) odznaczaj±[501] siê wiêkszym[251] lub mniejszym[251] centkowaniem na[66] ca³ym[261] ciele znikaj±cym[251] niemal bez[62] ¶ladu u[62] zwierz±t doros³ych[222]. Lew zamieszkuje otwarte[242] równiny[142], nie maj±c sta³ej[221] kryjówki[121]: wêdruje z[62] miejsca[121] na[64] miejsce[141], ale przy[66] tym[46] jest bardziej leniwy[211] od[62] innych[222] kotowatych[122] i nie lubi daleko chodziæ na[64] ³owy[142]. 
2819 1410~Konarska-Szubska A.~Koty~PWRiL~1966~108~{brak}
2820 Niedopuszczalne[211] jest karmienie[111] kotów ryb± nie¶wie¿±[251]. Trzeba pamiêtaæ, ¿e nawet odrobinê nie¶wie¿e[212] ryby[112] zawieraj± truj±ce[242] substancje[142], tak zwane[242] ptomainy[142], których[222] nie niszczy nawet d³ugie[211] gotowanie[111]. Przed[65] daniem kotu ryby[121] do[62] zjedzenia[121] nale¿y usun±æ z[62] niej[42] o¶ci[142], bo chocia¿ sok[111] ¿o³±dkowy[211] kota[121] ma zdolno¶æ[141] rozpuszczania[121] ich[42], jednak¿e zanim to[41] nast±pi, mog± one przebiæ[5] ¶ciankê ¿o³±dka[121]. 
2821 1411~Konarska-Szubska A.~Koty~PWRiL~1966~155~{brak}
2822 Czêsto zdarza[501] siê, ¿e kotu uwiê¼nie w[66] prze³yku[161] lub jamie[161] ustnej[261] cia³o[111] (obce[211] kawa³ek[111] ko¶ci[121], k³êbek[111] nici[122], ig³a i tak dalej). Objawia[501] siê to[41] niepokojem zwierzêcia, trudno¶ciami prze³ykania[121] oraz czêsto powtarzaj±cymi[+] siê odruchami wymiotnymi. Pomoc[111] mo¿e[5] byæ[57] udzielona tylko przez[64] lekarza[141]. 
2823 1412~Landowski Jan~Papu¿ki faliste~PWRiL~1967~87~{brak}
2824 Znacznie rzadziej przerasta dziób[111]. Aby[9] temu[43] zapobiec, daje siê[41] papu¿kom, jak[9] to[44] ju¿ wspomniano, "do[62] ogryzania[121]" ¶wie¿e[242] ga³±zki[142]. Dziêki[63] temu[43] nastêpuje ¶cieranie[+] siê[111] nadmiernie wyrastaj±cego[221] rogu[121] dzioba. Obcuj±c z[65] papu¿kami nale¿y siê z[65] nimi obchodziæ[501] ³agodnie i spokojnie. Nie znosz± one gwa³townych[222] i nerwowych[222] ruchów, które[212] je[44] p³osz±. 
2825 1413~Landowski Jan~Papu¿ki faliste~PWRiL~1967~100{?}~{brak}
2826 W[66] hodowli[161] papu¿ek zdarzaj±[501] siê niejednokrotnie schorzenia[112] wywo³ane[212] mechanicznie, na[64] przyk³ad[141] z³amania[112] i pêkniêcia[112] ko¶ci[122] oraz rany[112]. Ptak ze[65] z³amanym[251] skrzyd³em powinien mieæ zapewniony[241] spokój[141] w[66] osobnej[261] klateczce[161] z[65] kilkoma grz±dkami, co[41] umo¿liwi mu wspinanie[+] siê[141] i wykluczy próby[142] fruwania[121]. Przy[66] z³amaniu[161] skrzyd³a[121] mo¿na niekiedy z[65] powodzeniem stosowaæ usztywniaj±ce[242] opatrunki[142] z[62] opaski[121] gipsowej[221]. 
2827 1414~Szarski H.~Historia zwierz±t krêgowych~PWN~1967~45~{brak}
2828 Przede[+] wszystkim zapewne up³ynê³o wiele[8] czasu zanim nerki[112] prakrêgowców[122] opanowa³y istotnie w[66] pe³ni[161] sztukê wydalania[121] nadmiaru wody[121]. Po[+] drugie praca nerki[121] jest kalorycznie kosztowna  poch³ania energiê. Dlatego ka¿de[211] urz±dzenie[111] zmniejszaj±ce[211] ten[241] wydatek[141] przynosi zwierzêciu[131] bezpo¶redni±[241] korzy¶æ[141]. Tak±[241] korzy¶æ[141] dawa³ okrywaj±cy[211] cia³o[141] pancerz[111]. 
2829 1415~Szarski H.~Historia zwierz±t krêgowych~PWN~1967~92~{brak}
2830 Z[65] trybem ¿ycia[121] ryby[121] zwi±zany[211] jest[57] przede[+] wszystkim kszta³t[111] jej[42] cia³a[121]. Ryby[112] zdolne[212] do[62] szybkiego[221] i bardzo wytrwa³ego[221] ruchu[121], jak[9] na[64] przyk³ad[141] ¶ledzie[112], makrele[112] lub tuñczyki[112], maj± cia³o[141] wysmuk³e[241], p³etwê ogonow±[241] ¶redniej[221] wielko¶ci[121], p³etwy[142] nieparzyste[242] niewielkie[242], nieraz liczne[242]. Tego[221] rodzaju[121] budowa jest wynikiem kompromisu miêdzy[65] skrajnym[251] przystosowaniem do[62] wytrwa³o¶ci[121] p³ywania[121] a znaczn±[251] zdolno¶ci± do[62] wytwarzania[121] wysokich[222] przyspieszeñ. 
2831 1416~Szarski H.~Historia zwierz±t krêgowych~PWN~1967~134~{brak}
2832 Prawdopodobnie równie¿ w[66] ch³odnym[261] klimacie gór powsta³y[5] p³azy[112] bezogonowe[212], chocia¿ dzi¶ s± one najliczniejsze[212] w[66] podzwrotnikowych[262] puszczach. Najwa¿niejszym[251] ¶ladem pierwotnego[221] przystosowania[121] do[62] wody[121] szybko p³yn±cej[221] jest charakterystyczny[211] kszta³t[111] typowych[222] larw tej[221] grupy[121]. Kijanki[112] p³azów bezogonowych[222] maj± wysoce hydrodynamiczny[241], op³ywowy[241] kszta³t[141] cia³a[121], a jednak nie s± dobrymi p³ywakami. 
2833 1417~Szarski H.~Historia zwierz±t krêgowych~PWN~1967~181~{brak}
2834 Im[9] wiêcej osobników[122] ¿yje równocze¶nie, tym[9] obszerniejszy[211] jest zakres[111] zmienno¶ci[121], a wiêc gatunek[111] tym[9] ³atwiej zwalcza skrajne[242] wahania[142] warunków ¶rodowiska[121] i tym[9] obszerniejszy[211] jest wybór[111], z[62] którego[221] mo¿e[5] korzystaæ dobór[111] naturalny[211], je¶li zmieniaj±ce[+] siê[212] warunki[112] ¶rodowiska[121] bêd±[56] wymaga³y[52] zmian w[66] budowie[161] i biologii[161], to[9] w¶ród[62] osobników[122] gatunku[121] liczniejszego[221] szybciej znajd±[501] siê nosiciele[112] potrzebnych[222] w³a¶ciwo¶ci[122]. 
2835 1418~Szarski H.~Historia zwierz±t krêgowych~PWN~1967~189~{brak}
2836 Jednym[251] z[62] niespodziewanych[222] przejawów tego[221] przystosowania[12] jest wysoko¶æ[111] optymalnej[221] temperatury[121], czyli oko³o[8] jedena¶cie[31] stopni Celsjusza[/][121]. Wiêkszo¶æ[111] gadów zaczyna byæ czynna gdy jest znacznie cieplej. Hatteria[111] to[41] zwierzê[111] miêso¿erne[211], którego[221] pokarmem s± ró¿ne[212] bezkrêgowce[112], prawdopodobnie równie¿ jaja[112] i pisklêta[112] ptaków, gnie¿d¿±cych[+] siê[222] na[66] wyspach zamieszka³ych[262] przez[64] tego[241] gada[141]. 
2837 1419~Szarski H.~Historia zwierz±t krêgowych~PWN~1967~236~{brak}
2838 D³ugie[212] nogi[112] zmniejszaj± równie¿ niebezpieczeñstwo[141] zaczepienia[121] skrzyd³ami o[64] ziemiê lub ro¶liny[142]. Stopy[112] ptaka[121] odrywaj±[501] siê od[62] pod³o¿a[121] dopiero w[66] chwili[161], gdy cia³o[111] osi±gnê³o ju¿ maksymaln±[241] szybko¶æ[141] startow±[241]. Odrywaj±ce[+] siê[212] stopy[112] wp³ywaj± hamuj±co na[64] szybko¶æ[141] tu³owia i to[8] tym[9] silniej, im[9] ich[42] masa jest wiêksza. 
2839 1420~Szarski H.~Historia zwierz±t krêgowych~PWN~1967~278~{brak}
2840 Przy[66] omawianiu[161] Synapsida[$] wymieniono ju¿ najwa¿niejsze[242] cechy[142] szkieletu ssaków, a mianowicie: ¿uchwa zbudowana z[62] jednej[221] ko¶ci[121] wsparta jest[57] na[66] ko¶ci[161] skroniowej[261], podniebienie[111] wtórne[211] jest obecne[211], s± dwa[31] k³ykcie[112] potyliczne[212], koñczyny[112] umieszczone[212] pod[65] tu³owiem unosz± w[66] ruchu[161] cia³o[141] wysoko nad[65] ziemi±. 
2841 1421~Szarski H.~Historia zwierz±t krêgowych~PWN~1967~325~{brak}
2842 Z³o¿ony[211] ¿o³±dek[111] ma jedn±[241] z[62] komór wys³anych[222] grubym[251] nab³onkiem i silnie umiê¶nion±[241]. Jej[42] skurcze[112] krusz± chitynowe[242] pancerze[142] po³kniêtych[222] owadów za[65] pomoc± zmieszanych[222] z[65] nimi kamyków i ziarn piasku[121]. Do[62] rozkopywania[121] gniazd termitów i mrówek s³u¿± tym[232] zwierzêtom silne[212] pazury[112], osadzone[212] na[66] potê¿nych[262] nogach przednich[262], bêd±ce[212] równie¿ gro¼nym[251] orê¿em obronnym[251]. 
2843 1422~Szarski H.~Historia zwierz±t krêgowych~PWN~1967~427{?}~{brak}
2844 U[62] pozosta³ych[222] ssaków staw[111] le¿±cy[211] miêdzy[65] ko¶ci± skokow±[251] i drugim[251] szeregiem kostek stêpu jest stawem ciasnym[251], a ko¶æ[111] skokowa ma doln±[241] powierzchniê p³ask±[241]. U[62] wielu[32] parzystokopytnych[122] nie[+] ma siekaczy w[66] szczêce[161] górnej[261], za¶ k³y[112] ¿uchwy[121] s±[57] upodobnione[212] do[62] s±siaduj±cych[222] z[65] nimi siekaczy i razem[8] z[65] nimi oraz szorstk±[251] warg± górn±[251] tworz± narz±d[141] s³u¿±cy[241] do[62] zrywania[121] ro¶linnego[221] po¿ywienia[121]. 
2845 1423~Szarski H.~Historia zwierz±t krêgowych~PWN~1967~414{?}~{brak}
2846 Syreny[112] nigdy w[66] swej[261] historii[161] nie rozrodzi³y[501] siê obficie. Dzi¶ ¿yj± tylko dwa[31] rodzaje[112], jeden[211] z[62] nich[222] wystêpuje w[66] dolnym[261] biegu[161] rzek afrykañskich[222] i amerykañskich[222] oraz w[66] morzu[161] w[66] blisko¶ci[161] delt  drugi[211] w[66] wodach przybrze¿nych[262] mórz s±siaduj±cych[222] z[65] Oceanem Indyjskim[/][251]. 
2847 1424~Nadworny J.~Hormony~PZWL~1965~24{?}~{brak}
2848 Bardzo powa¿ny[21] postêp[111] w[66] nauce[161] o[66] hormonach zaznaczy³[501] siê od[62] czasu wprowadzenia[121] precyzyjnych[222] metod chemicznych[222] i fizykochemicznych[222] do[62] rozdzielania[121] znajduj±cych[+] siê[222] w[66] organi¼mie mieszanin hormonów na[64] pojedyncze[242] sk³adniki[142]. Dopiero bowiem izolowanie[111] pojedynczych[222] hormonów w[66] czystej[261] formie[161] (to[41] jest nie zawieraj±cych[222] domieszek innych[222] zwi±zków) otworzy³o drogê do[62] badania[121] zale¿no¶ci[121] pomiêdzy[65] budow± hormonu a jego[42] dzia³aniem biologicznym[251]. 
2849 1425~Nadworny J.~Hormony~PZWL~1965~71~{brak}
2850 Nastêpnie przez[64] parê[34] dni[122] wstrzykuje siê[41] preparat[141] gonadotropiny[121] ³o¿yskowej[221]. Przy[66] zastosowaniu[161] serii[121] zastrzyków bada siê[41] po[64] raz[141] drugi[241] zawarto¶æ[141] androgenów w[66] moczu[161], równie[8] zebranym[261] w[66] ci±gu[161] doby[121]. Je¿eli w[66] pierwszym[261] badaniu[161] stwierdza siê[41] obni¿one[242] ilo¶ci[142] wydalanych[222] androgenów, a w[66] drugim[261] wyra¼nie zwiêkszone[242], to[9] ¶wiadczy to[41] o[66] prawid³owym[261] stanie[161] j±der. 
2851 1426~Nadworny J.~Hormony~PZWL~1965~79~{brak}
2852 Silne[212] prze¿ycia[112] psychiczne[212] mog± powodowaæ zanik[141] mêskich[222] gruczo³ów p³ciowych[222], jak[9] to[44] opisa³ Stieve[/] na[66] przyk³adzie mê¿czyzn skazanych[222] na[64] ¶mieræ[141]. Nie tylko stany[112] emocjonalne[212], ale tak¿e odczucia[112] zmys³owe[212] mog± mieæ wp³yw[141] na[64] wydzielenie[141] hormonów. Wiadomo na[64] przyk³ad[141], ¿e dra¿nienie[111] dotykiem pochwy[121] królicy[121] prowadzi do[62] jajeczkowania[121]. 
2853 1427~Nadworny J.~Hormony~PZWL~1965~126~{brak}
2854 Tych[222] kilka[31] przyk³adów orientuje nas[44] w[66] tym[46], jak[9] du¿±[251] pomoc± w[66] normalizacji[161] funkcji[121] biologicznej[221] organizmu mog± mieæ glikokorytoidy[112], je¶li s±[57] stosowane[212] w[64] sposób[141] rozs±dny[241] i ze[65] znajomo¶ci± rzeczy[121], ale te¿ i w[66] tym[46], jak[9] ogromne[242] znaczenie[141] ma znajomo¶æ[111] trudno¶ci[122] i niebezpieczeñstw, które[242] nasuwa terapia hormonalna. 
2855 1428~Tempka T.~Antybiotyki we wspó³czesnej medycynie~PWN~1966~22~{brak}
2856 Tak wygl±daj± blaski[112] i cienie[112] leczenia[11] antybiotykami. Nie chcia³bym wszak¿e, a¿eby czytelnik-laik odniós³ wra¿enie[141], ¿e cienie[112] te[212], czyli ujemne[212] strony[112] stosowania[121] antybiotyków, przyg³uszaj± ich[42] strony[142] dodatnie[242] lub ¿e antybiotyki[112] s± jakim¶[251] niebezpiecznym[251] lekiem gro¿±cym[251] w[66] ka¿dej[261] chwili[161] powa¿n±[251] lub wrêcz gro¼n±[251] reakcj±. Tak bynajmniej nie jest. Ka¿dy[211] lek[111] ma i odwrotn±[241] stronê medalu[121]. 
2857 1429~Koz³owska A.~Wirusy w zagadnieniu ¿ycia~{brak}~1966~29~{brak}
2858 W[66] obrazie[161] otrzymanym[261] w[66] mikroskopie elektronowym[261], daj±cym[261] powiêkszenie[141] piêædziesi±t tysiêcy razy[122], obok[62] wielkich[222] stosunkowo mitochondrii[122] wyst±pi³y w[66] plazmie[161] maleñkie[212], dotychczas nie znane[212] cia³ka[112], zwane[212] rybosomami. Mo¿na je[44] wyodrêbniæ z[62] soku[121] ro¶linnego[221] za[65] pomoc± wirowania[121] przez[64] zwiêkszenie[141] odpowiednie[241] ilo¶ci[121] obrotów na[64] minutê. 
2859 1430~Szafran B.~Rola mszaków w przyrodzie i w gospodarstwie cz³owieka~PWN~1966~13~{brak}
2860 Wzrost[111] na[64] wysoko¶æ[141] kêpy[121] torfowców w[66] warunkach dodatniego[221] bilansu wodnego[221], na[64] przyk³ad[141] w[66] Szwecji[/][161] po³udniowej[261], wynosi mniej wiêcej dwadzie¶cia[34] piêæ[34] centymetrów na[64] rok[141]. W[66] Europie[/][161] ¶rodkowej[261], z[62] powodu mniejszych[222] opadów, przyrost[111] roczny[211] wysoko¶ci[121] ³odyg torfowców wed³ug[62] Paula[/][121] wynosi dwa[34] centymetry[142]. Taki[241] przyrost[141] mo¿na przyj±æ i dla[62] Polski[/][121]. Torfowce[112] s± d³ugowieczne[212], w[66] odpowiednich[262] warunkach ¿yj± przez[64] setki[142] lat. 
2861 1431~Sus³owska M.~Sen i marzenia senne~PWN~1966~5~{brak}
2862 Promienie[112] s³oneczne[212] o[66] pewnej[261] czêstotliwo¶ci[161], dzia³aj±c poprzez[64] siatkówkê na[64] uk³ad[141] podwzgórzowo-przysadkowy[241], wywo³uj± u[62] wielu[32] zwierz±t wzmo¿one[241] dzia³anie[141] popêdu seksualnego[221]. Poniewa¿ jednak ci±gle jeszcze nie posiadamy dostatecznie pewnej[221] wiedzy[121] na[64] temat[141] zwi±zku[121] ró¿nych[222] cyklów biologicznych[222] ze[65] ¶rodowiskiem, nie potrafimy powiedzieæ, w[66] jakim[261] stopniu zale¿± one od[62] naszych[222] wewnêtrznych[222] "zegarów", a w[66] jakim[261] od[62] wyuczonych[222] nawyków. 
2863 1432~Gasto³ B.~¯ywienie a od¿ywianie~PWN~1966~3~{brak}
2864 ¿ywienie[111] cz³owieka[121] jest niezwykle skomplikowanym[251] problemem. Znajduje[501] siê ono u[62] progu[121] nowego[221], niemal rewolucyjnego[221] rozwoju[121] naukowego[221], którego[221] mo¿liwo¶ci[112] poprawy[121] zdrowia cz³owieka[121], jego[42] prawid³owego[221] rozwoju[121] fizycznego[221] i lepszej[221] wydajno¶ci[121] pracy[121] staj±[501] siê olbrzymie[212]. Z[62] tygodnia bowiem na[64] tydzieñ[141] pojawiaj±[501] siê nowe[212] wyniki[112] badañ ró¿nych[222] laboratoriów ¶wiata, wykorzystywane[212] w[66] racjonalizacji[161] ¿ywienia[121]. 
2865 1433~Lityñski T.~Mikroelementy w ¿yciu ro¶lin, zwierz±t i ludzi~PWN~1966~16~{brak}
2866 Dlatego podstawowym[251] warunkiem racjonalnego[221] nawo¿enia[121] jest doprowadzenie[111] wszystkich[222] czynników mog±cych[222] ograniczyæ wzrost[141] i rozwój[141] ro¶liny[121] do[62] stanu optymalnego[221]. Dotyczy to[41] i mikropierwiastków. Liczne[212] do¶wiadczenia[112] dowodz±, ¿e mikroelementy[112] mog± staæ[501] siê istotnie czynnikiem ograniczaj±cym[251] wysoko¶æ[141] plonów. Nale¿± do[62] nich[42] na[64] przyk³ad[141] do¶wiadczenia[112] polowe[212] z[65] pszenic±, w[66] których[262] badano wp³yw[141] miedzi[121] na[64] efektywno¶æ[141] wysokich[222] dawek nawozów azotowych[222]. 
2867 1434~Lityñski T.~Mikroelementy w ¿yciu ro¶lin, zwierz±t i ludzi~PWN~1966~25{?}~{brak}
2868 Jej[42] siostra z[62] tego[221] samego[221] miotu dostawa³a dietê zawieraj±c±[241] jedynie piêæ[34] dziesi±tych[122] grama manganu. Jej[42] waga po[66] tym[261] samym[261] czasie wynosi³a siedemdziesi±t[34] dziewiêæ[34] kilogramów. Widaæ wyra¼nie wp³yw[141] braku[121] manganu na[64] silniejsze[241] odk³adanie[+] siê[141] t³uszczu[121], wiêksz±[241] ociê¿a³o¶æ[141] zwierzêcia, krótsze[242] nogi[142] i tym[232] podobnie. Widocznie mangan[111] wp³ywa hamuj±co na[64] pewne[242] procesy[142] chemiczne[242] prowadz±ce[242] do[62] zamiany[121] wêglowodanów w[64] t³uszcze[142]. 
2869 1435~Fejkiel W.~Choroby zaka¼ne przenoszone przez zwierzêta~PWN~1967~21{?}~{brak}
2870 W³osieñ[111] krêty[211], który[211] wywo³uje w³o¶nicê, nie przebiera zbytnio w[66] gatunkach gospodarzy[122], na[66] których[262] paso¿ytuje i mo¿e[5] zaka¿aæ ró¿ne[242] miêso¿erne[242] i ro¶lino¿erne[242] zwierzêta[142]. Jednak g³ównym[251] ¼ród³em zaka¿enia[121] cz³owieka[121] jest ¶winia, ewentualnie dzik. Do[62] zaka¿enia[121] dochodzi przez[64] spo¿ycie[141] miêsa[121] zawieraj±cego[221] trychiny[142] w[66] stanie[161] nie ugotowanym[261]. Ani peklowanie[111], ani wêdzenie[111] trychin[122] nie niszczy. 
2871 1436~Boszkiewicz T.~Jak ratowaæ w najbardziej niebezpiecznych dla ¿ycia wypadkach i zachorowaniach~PZWL~1966~21~{brak}
2872 Wielu[32] autorów[122] uwa¿a, ¿e dwa[31] wymienione[212] stany[112] stanowi± odmianê jednego[221] i tego[221] samego[42]. W[66] trzecim[261] przypadku[161] zatrzymanie[111] akcji[121] serca[121] nastêpuje wskutek[62] tak zwanego[221] migotania[121] komór. Rozumie siê[41] przez[64] to[44] bardzo liczne[242] i drobne[242] skurcze[12] poszczególnych[222] w³ókien miê¶niowych[222] bez[62] efektywnych[222] skurczów serca[121]. Tak ¶cis³e[211] zró¿nicowanie[111] rozpoznania[121] jest mo¿liwe[211] tylko za[65] pomoc± badania[121] elektrokardiograficznego[221], polegaj±cego[221] na[66] zarejestrowaniu[161] wykresu pr±du elektrycznego[221] powstaj±cego[221] przy[66] pracy[161] serca[121]. 
2873 1437~Boszkiewicz T.~Jak ratowaæ w najbardziej niebezpiecznych dla ¿ycia wypadkach i zachorowaniach~PZWL~1966~55~{brak}
2874 W[66] tej[261] chwili[161] istniej± ju¿ sprzê¿one[212] aparaty[112], które[212] wykonuj± badania[142] elektrokardiograficzne[242], a tym[251] samym[45] ustalaj± rozpoznanie[141] i automatycznie w³±czaj±, zale¿nie od[62] potrzeby[121], rozrusznik[141] lub defibrylator[141]. Rewelacj± w[66] tym[261] zakresie sta³y[501] siê ma³e[212] aparaty[112] do[62] leczenia[121] pr±dem elektrycznym[251], oparte na[66] technice[161] tranzystorowej[261]. 
2875 1438~Boszkiewicz T.~Jak ratowaæ w najbardziej niebezpiecznych dla ¿ycia wypadkach i zachorowaniach~PZWL~1966~76~{brak}
2876 Substancje[142] promieniotwórcze[242] usuwa siê[41] z[62] powierzchni[121] cia³a[121] i odzie¿y[121] metodami mechanicznymi. Zabieg[111] ten[211] nosi nazwê dezaktywacji[121], nie daj±[501] siê one bowiem zobojêtniæ innymi zwi±zkami chemicznymi. Mog± siê one znajdowaæ[501] w[66] przewodzie pokarmowym[261], wiêc we[66] wczesnym[261] okresie ska¿enia[121] drog±[62] p³ukania[121] ¿o³±dka, podawania[121] ¶rodków przeczyszczaj±cych[222] i stosowania[121] lewatyw. Krew[141] i wydaliny[142] bada siê[41] na[64] zawarto¶æ[141] cia³ promieniotwórczych[222]. 
2877 1439~Boszkiewicz T.~Jak ratowaæ w najbardziej niebezpiecznych dla ¿ycia wypadkach i zachorowaniach~PZWL~1966~84~{brak}
2878 Dychawica oskrzelowa, zwana astm± oskrzelow±[251], objawia[501] siê napadami duszno¶ci[121] typu wydechowego[221]. W[66] wyniku[161] kurczenia[+] siê[121] oskrzeli[122] dochodzi do[62] utrudnienia[121] oddechu[121]. W[66] takim[261] przypadku[161] wydech[111] jest znacznie d³u¿szy[211] od[62] wdechu[121]. Liczba oddechów na[64] minutê mo¿e[5] nawet nie ulec zmianie[131]. W[66] oddychaniu[161] bior± wtedy udzia³[141] wszystkie[212] pomocnicze[212] miê¶nie[112] ³±cznie z[65] brzusznymi. 
2879 1440~Boszkiewicz T.~Jak ratowaæ w najbardziej niebezpiecznych dla ¿ycia wypadkach i zachorowaniach~PZWL~1966~142~{brak}
2880 Rozpoznanie[111] jest stosunkowo ³atwe[211] ze[62] wzglêdu na[64] wywiad[141] chorobowy[241], istnienie[141] ¿ó³taczki[121], p³ynu[121] w[66] jamie[161] brzusznej[261] oraz ogólne[241] wyniszczenie[141] ustroju[121]. ¦pi±czka w±trobowa i stany[112] przed¶pi±czkowe[212] wymagaj± niezw³ocznego[221] umieszczenia[121] chorego[121] w[66] szpitalu[161]. Pierwsza pomoc[111] powinna zapewniæ przetrwanie[141] do[62] czasu przybycia[121] lekarza[121]. ¦pi±czka cukrzycowa wystêpuje w[66] ciê¿kiej[261] cukrzycy[161], gdzie obok[62] zaburzeñ w[66] przemianie[161] wêglowodanowej[261] stwierdza siê[41] równie¿ powa¿ne[242] zaburzenia[142] w[66] przemianie[161] t³uszczów. 
2881 1441~Je¿ewska E.~Jak ¿yæ lepiej i szczê¶liwiej. Zapobieganie nerwicom~PZWL~1966~18~{brak}
2882 Ponadto zarówno w[66] psychozach, jak[9] w[66] nerwicach medycyna rozporz±dza wielk±[251] ilo¶ci± leków objawowych[222], usuwaj±cych[222] w[66] do¶æ krótkim[261] czasie nawet najprzykszejsze[242] objawy[142]. Leki[112] te[212] daj± efekt[141] dziêki[63] ró¿nym[232] mechanizmom dzia³ania[121]. £±cz±[501] siê one w[64] zwi±zki[142] chemiczne[242] z[65] ró¿nymi zwi±zkami chemicznymi ustroju[121], wp³ywaj± w[64] ten[241] sposób[141] na[64] przemianê materii[121] lub przewodnictwo[141] nerwowe[241]. 
2883 1442~Je¿ewska E.~Jak ¿yæ lepiej i szczê¶liwiej. Zapobieganie nerwicom~PZWL~1966~62~{brak}
2884 Brak[111] lub niedostatek[111] soli[122] wapnia lub magnezu powoduje wzmo¿on±[241] pobudliwo¶æ[141] nerwow±[241] i jej[42] skutki[142] i tak dalej. Niedo¿ywienie[111] bywa równie¿ wzglêdne[211], spowodowane[211] albo brakiem czy niedostatkiem jednego[221] z[62] czynników niezbêdnych[222] dla[62] prawid³owej[21] czynno¶ci[121] ustroju[121], albo te¿ nadmiarem jednego[221] z[62] czynników przeciwdzia³aj±cych[222] innemu wa¿nemu czynnikowi[131]. Niedo¿ywienie[111] mo¿e[5] powstaæ równie¿ w[66] przebiegu[161] przewlek³ych[222] chorób przewodu pokarmowego[221] przy[66] nieprzestrzeganiu[161] diety[121]. 
2885 1443~Mo¶cicki J.~Co nale¿y wiedzieæ o badaniach rentgenowskich~PZWL~1966~14~{brak}
2886 Poch³anianie[111] to[211] zale¿y od[62] grubo¶ci[121] badanego[221] cia³a[121] oraz od[62] tego[42] z[62] jakich[222] sk³ada[501] siê pierwiastków. Im[9] wy¿sza jest liczba atomowa danego[221] pierwiastka (im[9] jest ciê¿szy[211]), tym[9] jest on mniej przenikliwy[211] dla[62] promieni [~]. Poza[65] tym[45] przenikliwo¶æ[111] [~] nale¿y od[62] napiêcia[121] w[66] lampie[161] rentgenowskiej[261]. 
2887 1444~Mo¶cicki J.~Co nale¿y wiedzieæ o badaniach rentgenowskich~PZWL~1966~53~{brak}
2888 Mimo[64] to[44] przed[65] ich[42] podaniem obowi±zuje wykonanie[111] próby[121] uczuleniowej[221] w[66] celu[161] przekonania[+] siê[121], czy badany[111] nie jest uczulony[211] na[64] jod[141]. Badania[121] nie wykonuje siê[41], je¿eli stwierdzono oznaki[142] uczulenia[121]. Ka¿de[211] opakowanie[111] tych[222] leków zawiera ampu³kê dwudziestomiligramow±[241] i drug±[241] jednomiligramow±[241]. Zawarto¶æ[141] ampu³ki[121] jednomiligramowej[221] wstrzykuje siê[41] do¿ylnie w[+] przeddzieñ badania[121] w[66] celu[161] dokonania[121] próby[121] uczuleniowej[221]. 
2889 1445~Mo¶cicki J.~Co nale¿y wiedzieæ o badaniach rentgenowskich~PZWL~1966~76~{brak}
2890 Noworodek ma jeszcze wiele[34] nieuwapnionych[222] ko¶ci[122] (na[64] przyk³ad[141] ko¶ci[112] garstka[121], stêpu i wiêkszo¶æ[111] nasad[122]). Pozosta³e[212] ko¶ci[112] s±[57] uwapnione[212] czê¶ciowo. Nasady[142] ko¶ci[122] d³ugich[222] (czê¶æ[111] koñcowa ko¶ci[121]) oddziela od[62] trzonu chrz±stka zwana nasadow±[251] lub wzrostow±[251], poniewa¿ powoduje przyrost[141] ko¶ci[121] na[64] d³ugo¶æ[141]. Nasady[142] ko¶ci[122] d³ugich[222] dziecka zaczynaj± kostnieæ w[66] czê¶ciach centralnych[262]. Miejsca[112] kostnienia[121] nazywamy j±drem kostnienia[121]. 
2891 1446~Rytlowa W.~Wszystko o zêbach~PZWL~1966~37~{brak}
2892 U[62] sta³ych[222] mieszkañców[122] tych[222] okolic zêby[112] maj± zag³êbienia[142] w[66] szkliwie i plamy[142] kredowe[242], ¿ó³to-brunatne[241] lub br±zowe[242], zale¿nie od[62] koncentracji[121] fluoru w[66] wodzie[161]. Przyczyn± tych[222] plam[122] jest zatrucie fluorem  tak zwana fluoroza. £±czy[501] siê z[65] ni±[45] bardzo du¿a odporno¶æ[111] zêbów na[64] próchnicê. Obserwacja ta zosta³a[57] wykorzystana w[66] profilaktyce[161] próchnicy[121] u[62] dzieci[122]. 
2893 1447~Grochmal S.~Opieka domowa nad chorymi po udarze mózgu~PZWL~1966~42~{brak}
2894 Laska powinna byæ odpowiedniej[221] d³ugo¶ci[121], aby chory[111] móg³ trzymaæ j± za[64] r±czkê przy[66] lekko zgiêtym[261] przedramieniu[161] w[66] stawie ³okciowym[261]. W[66] pozycji[161] wyj¶ciowej[261] chory[111] w[66] zdrowej[261] rêce[161] trzyma laskê wysuniêt±[241] ku[63] przodowi[131] od[62] stóp na[64] odleg³o¶æ[141] piêtna¶cie centymetrów i w[64] bok[11] na[64] odleg³o¶æ[141] oko³o[62] dwudziestu[32] centymetrów. Laska ma na[66] koñcu[161] gumow±[241] nasadkê, zabezpieczaj±c±[241] j± przed[65] po¶lizgiem. 
2895 1448~Grochmal S.~Opieka domowa nad chorymi po udarze mózgu~PZWL~1966~51~{brak}
2896 W[66] udarze mózgowym[261], który[211] uszkadza pó³kulê dominuj±c±[241] (u[62] praworêcznych[222] lew±[241] pó³kulê), do¶æ czêstym[251] objawem uszkodzenia[121] o¶rodków mózgowych[222] mowy[121], ruchowych[222] lub czuciowych[222] jest afazja czyli niemota. Uszkodzenie[111] o¶rodków ruchowych[222] mowy[121] powoduje, ¿e chory[111], mimo[+] i¿ rozumie[5] co[44] do[62] niego[42] mówimy, nie potrafi daæ w³a¶ciwej[221] i prawid³owo sformu³owanej[221] odpowiedzi[121]. Rozumie[5] na[64] przyk³ad[141] polecania[142] i wykonuje je[44], ale s³owa[112], które[242] wypowiada s± czêsto dziwaczne[212], niezrozumia³e[212]. 
2897 1449~Sandowska T.~Co nale¿y wiedzieæ o chorobach nerwowych~PZWL~1966~18{?}~{brak}
2898 Dziecko[111] od[62] pierwszych[222] chwil zetkniêcia[+] siê[121] ze[65] szko³± odczuwa przykro¶æ[141], czuje[501] siê gorszym[251] ni¿[9] reszta klasy[121], ma niechêtny[241] stosunek[141] do[62] szko³y[121]. Tymczasem sprawê nale¿y rozwi±zaæ zupe³nie inaczej, zawsze po[66] uprzednim[261] zapytaniu[161] o[64] zdanie[141] lekarza[121]. U[62] dzieci[122] pisz±cych[222] praw±[251] rêk± przeprowadzone[212] badania[112] wykaza³y przewagê czyli wiêksz±[241] sprawno¶æ[141], lewej[221] pó³kuli[121]. 
2899 1450~Sandowska T.~Co nale¿y wiedzieæ o chorobach nerwowych~PZWL~1966~26~{brak}
2900 Rozwój[111] dziecka fizyczny[211] i psychiczny[211] postêpuje skokami, zale¿nie od[62] wielu[32] czynników, miêdzy[+] innymi od[62] pracy[121] gruczo³ów wydzielania[121] wewnêtrznego[221]. Okresy[112] nasilonego[221] rozwoju[121] przypadaj± na[64] wiek[141] miêdzy[65] drugim[251] a czwartym[251] i miêdzy[65] siódmym[251] a ósmym[251] rokiem ¿ycia[121], gdy dziecko[111] rozpoczyna naukê w[66] szkole[161] oraz na[64] wiek[141] dojrzewania[121]. W[66] ustroju[161] dziecka s± pewne[212] gruczo³y[112], które[212] zaczynaj± pracowaæ od[62] chwili[121] urodzenia[121]. 
2901 1451~Sandowska T.~Co nale¿y wiedzieæ o chorobach nerwowych~PZWL~1966~49~{brak}
2902 Histeria to[41] choroba taka sama jak[9] ka¿da inna. Jest to[41] jedna[211] z[62] postaci[122] nerwicy[121]. U[62] dzieci[122] wystêpuje ona do¶æ czêsto, zw³aszcza w[66] okresie przedpokwitaniowym[261] i w[66] okresie dojrzewania[121]. Schorzenie[111] to[211] by³o znane[211] od[+] bardzo[+] dawna, wi±zano je[44] niegdy¶ z[65] bezp³odno¶ci± i przypisywane[211] jedynie kobietom. Jednak okaza³o[501] siê, ¿e na[64] histeriê mog± chorowaæ równie¿ i mê¿czy¼ni. 
2903 1452~Gr±czewski J.~Wp³yw pogody na zdrowie cz³owieka~PZWL~1967~29~{brak}
2904 W[66] atmosferze[161] s± obecne[212] jony[112] ma³e[212] o[66] du¿ej[261] prêdko¶ci[161] w[66] polu[161] elektrycznym[261]; liczba tych[222] jonów wynosi przewa¿nie piêæset[34] do[62] sze¶ciuset[32] w[66] centymetrze sze¶æciennym[261] powietrza[121]. S± tu równie¿ jony[112] du¿e[212], powolne[212], na[66] nich[46] przewa¿nie skrapla[501] siê para[111] wodna, jest ich[42] piêædziesi±t[31] tysiêcy i wiêcej w[66] centymetrze sze¶ciennym[261] powietrza[121]. 
2905 1453~Gr±czewski J.~Wp³yw pogody na zdrowie cz³owieka~PZWL~1967~53~{brak}
2906 Omawianie[111] takich[222] wypadków by³oby zbêdne[211], gdy¿ dla[62] ka¿dego[221] s± zrozumia³e[212] mniej wiêcej krañcowe[212] warunki[112] fizyczne[212], w[66] których[262] ¿ycie[111] mo¿e[5] istnieæ; wiemy, ¿e s± one zadziwiaj±co w±skie[212] w[66] skali[161] istniej±cych[222] faktycznie warunków we[66] wszech¶wiecie  nawet w[66] naszym[261] uk³adzie[161] planetarnym[261]. Medycynê klasyczn±[241] interesuje w[66] ka¿dym[261] przypadku[161] mechanizm[111] ¶mierci[121], który[211] we[66] wspomnianych[262] krañcowych[262] wypadkach nie jest dotychczas w[66] pe³ni[161] wyja¶niony[211]. 
2907 1454~Gr±czewski J.~Wp³yw pogody na zdrowie cz³owieka~PZWL~1967~73~{brak}
2908 Istnieje tak¿e problem[111] kilku[32] chorób maj±cych[222] wyra¼ny[241] zwi±zek[141] ze[65] stanami pogody[121], co[41] brane[211] jest[57] ju¿ pod[64] uwagê przez[64] organizatorów[142] s³u¿by[121] zdrowia[121]. Do[62] chorób tych[222] nale¿± niew±tpliwie: "przeziêbienie[111]", katar[111] zwyk³y[211] i sienny[211], grypa (influenza), choroby[112] reumatyczne[212], dysergie[112] pourazowe[212] i poamputacyjne[212], choroba wrzodowa dwunastnicy[121] i ¿o³±dka, zawa³[111] serca[121], rak[11] skóry[121]. 
2909 1455~Gr±czewski J.~Wp³yw pogody na zdrowie cz³owieka~PZWL~1967~87~{brak}
2910 Statystycznie wykazano, ¿e w[66] okresach zwiêkszonej[221] emisji[121] d³ugich[222] fal elektromagnetycznych[222] ze[62] s³oñca[121] wska¼niki[112] ¶miertelno¶ci[121] zwiêkszaj±[501] siê od[62] jedenastu[32] do[62] trzydziestu[32] procent[122] w[66] porównaniu[161] z[65] dniami spokojnymi. Mê¿czy¼ni w[66] tym[261] przypadku[161] wykazuj± wiêksz±[241] wra¿liwo¶æ[141] ni¿[9] kobiety[112]. Uwzglêdniaj±c jednak fakt[111], ¿e w[66] czasie zaburzeñ elektromagnetycznych[222] istniej± równie¿ zmiany[112] innych[222] czynników meteorologicznych[222], mo¿na przypuszczaæ, ¿e te[212] d³ugie[212] fale[112] s± tylko charakterystycznym[251] wska¼nikiem biometeorologicznym[251]. 
2911 1456~Gr±czewski J.~Wp³yw pogody na zdrowie cz³owieka~PZWL~1967~97~{brak}
2912 Dni[112] s³oneczne[212] z[65] wy¿em atmosferycznym[251] s± prawie[8] dla[62] wszystkich[222] radosne[212]. Bardzo czêsto piêkna pogoda ³agodzi aktualne[242] nieszczê¶cia[142] ludzkie[242]. Dni[112] takie[212] sprzyjaj± pracy[131] twórczej[231]. Wielu[32] znakomitych[222] uczonych[122] wspomina w[66] swoich[262] pamiêtnikach, ¿e w[64] takie[242] w³a¶nie dni[142] przychodzi³y im[43] najlepsze[212] my¶li[112] do[62] g³owy[121]. Piêkne[211] w³oskie[211] niebo[111] "wychowa³o" wielu[34] znakomitych[242] artystów[142] i ¶piewaków[142]. 
2913 1457~Mittelstaadt M.~Dla tych którzy jad± do krajów tropikalnych~PZWL~1967~4~{brak}
2914 Nie znaj±c tych[222] szkodliwo¶ci[122] wielu[32] ludzi[122] prowadzi w[66] krajach gor±cych[262] tryb[141] ¿ycia[121] nie odpowiadaj±cy[241] odmiennym[232] warunkom i nie mo¿e[5] siê przystosowaæ[501] do[62] nowego[221] ¶rodowiska[121]. W[66] poszczególnych[262] krajach, le¿±cych[262] w[66] pasie[161] miêdzy[65] wy¿ej wymienionymi równole¿nikami, mo¿e[5] byæ klimat[111] ró¿ny[211], zale¿nie od[62] po³o¿enia[121] geograficznego[221]. Dlatego ka¿dy[211] wyje¿d¿aj±cy[211] do[62] kraju[121] tropikalnego[221] powinien poinformowaæ[501] siê, jakie[212] warunki[112] klimatyczne[212] panuj± w[66] kraju[161], do[62] którego[221] zamierza wyjechaæ. 
2915 1458~Mittelstaadt M.~Dla tych którzy jad± do krajów tropikalnych~PZWL~1967~31~{brak}
2916 Surowe[242] jarzyny[142], sa³aty[142] i owoce[142] nale¿y zanurzyæ co[+] najmniej na[64] piêtna¶cie[34] minut do[62] lekko ró¿owego[221] roztworu nadmanganianu potasu, a nastêpnie starannie przep³ukaæ wod± przegotowan±[251]. W[66] wielu[36] krajach tropikalnych[262] pola[112] s±[57] nawo¿one[212] fekaliami ludzkimi i ³atwo o[64] zaka¿enie[141] ameb± oraz innymi paso¿ytami jelitowymi, jak[9] owsiki[112], glista ludzka, w³osog³ówka, lamblia[111] i tym[232] podobne[212]. 
2917 1459~Mittelstaadt M.~Dla tych którzy jad± do krajów tropikalnych~PZWL~1967~46~{brak}
2918 Miêdzy[65] godzin± jedenast±[251] a piêtnast±[251] lepiej przebywaæ w[66] cieniu, a bêd±c na[66] pla¿y[161] nale¿y bezwarunkowo nosiæ nakrycie[141] g³owy[121]. Po[66] go³ej[261] ziemi[161], szczególnie na[66] pla¿y[161], nie nale¿y chodziæ boso, istnieje bowiem niebezpieczeñstwo[111] zarobaczenia[+] siê[121] têgoryjcem dwunastnicy[121]. Larwy[112] tego[221] paso¿yta[121] przebywaj± w[66] ziemi[161] i przenikaj± do[62] naszego[221] ustroju[121] przez[64] skórê. W[66] czasie k±pieli[121] nie nale¿y wyp³ywaæ zbyt[8] daleko w[64] morze[141], gdy¿ rekiny[112] podp³ywaj± czasami do[62] wybrze¿a[121]. 
2919 1460~Siemieñski M.~Kultura a ¶rodowisko akustyczne cz³owieka~PZWL~1967~13{?}~{brak}
2920 Dotychczasowe[212] tradycyjne[212] i podrêcznikowe[212] okre¶lenia[112] ha³asu, jako[62] "konglomeratu d¼wiêków i szmerów", na[64] przyk³ad[141] w[66] porównaniu[161] z[65] symfoni± i melodi±, z[62] punktu widzenia[121] profilaktyki[121] zdrowia[121] psychicznego[221], dzisiaj nam ju¿ nie wystarcza. W[66] rzeczywisto¶ci[161] bowiem chodzi nie[+] tyle[9] o[64] ocenê ha³asu z[62] punktu widzenia[121] praw[122] fizyki[121] czy muzyki[121], lecz o[64] sposób[141] reagowania[121] cz³owieka[121] na[64] ró¿nego[221] rodzaju[121] d¼wiêki[142] nawet wtedy, kiedy stanowi± one prawid³ow±[241] harmoniê. 
2921 1461~Siemieñski M.~Kultura a ¶rodowisko akustyczne cz³owieka~PZWL~1967~34~{brak}
2922 Ubytek[111] s³uchu[121] oraz inne[212] stopnie[112] g³uchoty[121] somatycznej[221] nie informuj±, nas[42] jeszcze o[66] stanach i psychicznych[262] postawach osobników[122] badanych[222] audiometrycznie, jak[9] i tych[222] wszystkich[222], którzy nie skar¿±[501] siê na[64] g³uchotê, ale cierpi± na[64] przyk³ad[141] wskutek[62]... szelestu papieru w[66] chwili[161] wypoczynku[121] (wypowiedzi[112] robotników[122] kotlarni[121]). 
2923 1462~Siemieñski M.~Kultura a ¶rodowisko akustyczne cz³owieka~PZWL~1967~68~{brak}
2924 Do[62] ich[42] prawid³owego[221] przebiegu[121], jako[62] subtelnego[221] i aktywnego[221] wysi³ku[121] cz³owieka[121], wymagana jest[57] przez[64] psychofizjologiê pracy[121] równie twórcza atmosfera ciszy[121] i spokoju[121]. Nic[41] wiêc dziwnego[221], ¿e poszczególne[212] wspó³czynniki[112] ha³asu szkolnego[221] staj±[501] siê ju¿ obecnie coraz czê¶ciej przedmiotem pomiarów sonometrycznych[222] i uzyskuj± nowe[242] wska¼niki[142] fizykalne[242], które[212], przypuszczaæ nale¿y, w[66] nastêpnym[261] z[62] kolei[121] etapie badañ i wniosków rzutowaæ[51] bêd±[56] nie tylko na[64] dziedzinê budownictwa[121] szkolnego[221]. 
2925 1463~Siemieñski M.~Kultura a ¶rodowisko akustyczne cz³owieka~PZWL~1967~89~{brak}
2926 Problem[111] w³a¶ciwego[221] ¿ycia[121] ¶rodowiska[121] ludzkiego[221] i intensywno¶ci[121] bod¼ców s³uchowych[222] bêd±cych[222] przedmiotem troski[121] i normowania[121] w[66] krajach o[66] wysokim[261] stopniu industrializacji[121] i urbanizacji[121]  zaczyna stawaæ[501] siê niemniej ostry[211] i pilny[211] równie¿ w[66] naszym[261] kraju[161], i to[8] zarówno w[66] przemy¶le, jak[9] i codziennym[261] ¿yciu[161] mieszkañca[121] miasta[121], na[66] ulicy[161], w[66] domu[161] i mieszkaniu[161]. 
2927 1464~Majle T.~Medycyna nuklearna~PZWL~1967~47~{brak}
2928 Jest ono ró¿ne[211] w[66] ró¿nych[262] rodzajach przyrz±dów. Mierz±c jak±kolwiek[241] próbkê licznikiem uzyskujemy wynik[141], który[211] jest sum± impulsów uzyskanych[222] z[62] próbki[121] i z[62] t³a[121]. Nale¿y wiêc przy[66] ka¿dym[261] wymiarze wyeliminowaæ t³o[141] promieniowania[121]. Ze[62] wzglêdu na[64] du¿±[241] zmienno¶æ[141] t³a[121] w[66] czasie, jego[42] pomiar[111] musi trwaæ do¶æ d³ugo, nawet kilka[34] godzin. 
2929 1465~Majle T.~Medycyna nuklearna~PZWL~1967~60~{brak}
2930 Przy[66] oddzia³ywaniu[161] promieniowania[121] jonizuj±cego[221] na[64] drobiny[142] wody[121] powstaj± tak zwane[212] wolne[212] rodniki[112]. S± to[41] atomy[112] lub grupy[112] atomów nie posiadaj±ce[212] naboju[121] elektrycznego[221], maj±ce[212] natomiast nienasycone[242] warto¶ciowo¶ci[142] chemiczne[242] i w[66] zwi±zku[161] z[65] tym[45] zwiêkszon±[241] aktywno¶æ[141] chemiczn±[241]. Gdy z[62] drobiny[121] wody[121] [~] zostanie[57] wytr±cony[211] elektron[111], drobina wody[121] mo¿e[5] siê rozpadaæ na[64] jon[141] wodorowy[241] i rodnik[141] wodorotlenowy[241] [~]. 
2931 1466~Majle T.~Medycyna nuklearna~PZWL~1967~94~{brak}
2932 W[66] badaniu[161] rentgenowskim[261], chc±c uzyskaæ obraz[141] pêcherzyka ¿ó³ciowego[221] i dróg ¿ó³ciowych[222], podaje siê[41] przed[65] badaniem ¶rodek[141] cieniuj±cy[241]  cystobil[141] lub biligrafinê, który[211] dostaje[501] siê z[65] krwi± do[62] w±troby[121] i nastêpnie wydzielany[211] wraz z[65] ¿ó³ci± wype³nia drogi[142] ¿ó³ciowe[242], umo¿liwiaj±c obserwowanie[141] ich[42] na[66] zdjêciu[161] rentgenowskim[261]. Podobnie postêpuje siê[41] przy[66] badaniu[161] izotopowym[261] czynno¶ci[121] w±troby[121]. 
2933 1467~Majle T.~Medycyna nuklearna~PZWL~1967~102~{brak}
2934 Po[66] nasyceniu[161] nerki[121] izotopem i wydzieleniu[161] go[42] z[65] moczem, mocz[111] maj±c utrudniony[241] odp³yw[141] zalega w[66] miedniczce[161] nerkowej[261] i rozszerzonym[261] moczowodzie[161] powy¿ej[62] przeszkody[121]. W[66] zwi±zku[161] z[65] tym[45] radioaktywno¶æ[111] utrzymuje[501] siê przez[64] d³u¿szy[241] czas[141] na[66] tym[261] samym[261] poziomie, malej±c w[64] miarê stopniowego[221] przedostawania[+] siê[121] moczu[121], obok[62] przeszkody[121] do[62] dalszych[222] odcinków dróg moczowych[222]. 
2935 1468~Majle T.~Medycyna nuklearna~PZWL~1967~136~{brak}
2936 Pewne[212] grupy[112] ludzi[122] otrzymuj± wiêksze[242] dawki[142] promieniowania[121] z[62] powodu swego[221] zawodu. S± to[41] lekarze radiolodzy, laboranci rentgenowscy, onolodzy oraz in¿ynierowie, fizycy, chemicy zatrudnieni w[66] dziedzinie[161] naukowego[221] czy przemys³owego[221] zastosowania[121] energii[121] j±drowej[221], wreszcie liczna rzesza pracowników[122] naukowych[222] ró¿nych[222] dziedzin, stosuj±cych[222] izotopy[142] promieniotwórcze[242] w[66] codziennej[261] pracy[161]. Wszyscy ludzie na[66] ¶wiecie otrzymuj± dawki[142] promieniowania[121] bêd±ce[242] wynikiem próbnych[222] wybuchów j±drowych[222]. 
2937 1469~zbiorowa~Zdrowie rodziny~PZWL~1963~26~{brak}
2938 W[66] du¿ych[262] miastach zaopatrzenie[111] w[64] wodê jest centralne[211], ze[62] stacji[121] filtrów. Jest to[41] woda oczyszczona, a czêsto nawet chlorowana, ca³kowicie bezpieczna i zdatna do[62] picia[121] na[+] surowo. Absolutnie nie nadaje[501] siê do[62] picia[121] woda czerpana bezpo¶rednio z[62] jezior, z[62] rzek i stawów, chyba ¿e siê[41] j± przegotuje. 
2939 1470~zbiorowa~Zdrowie rodziny~PZWL~1963~39~{brak}
2940 Przeciêtna ilo¶æ[111] przyjêtego[221] pokarmu wynosi w[66] pierwszych[262] dwóch[36] tygodniach oko³o[62] czterystu[32] czterdziestu[32] gramów (podzielonych[222] na[64] siedem[34] posi³ków), czyli na[64] ka¿dy[241] przypada oko³o[8] sze¶ædziesi±t[34] do[62] sze¶ædziesiêciu[32] piêciu[32] gramów. W[66] pierwszym[261] miesi±cu oko³o[8] siedemset[34] gramów (na[64] sze¶æ[34] posi³ków), czyli oko³o[62] stu[32] do[62] stu[32] dwudziestu[32] gramów na[64] raz[141]. 
2941 1471~zbiorowa~Zdrowie rodziny~PZWL~1963~115~{brak}
2942 Ponadto mleko[111] jest najlepszym[251] ¼ród³em wapnia w[66] naszym[261] po¿ywieniu[161] (siedemdziesi±t[31] piêæ[31] setnych[122] litra mleka[121] pokrywa[5] przeciêtne[241] dzienne[241] zapotrzebowanie[141] cz³owieka[121] na[64] wapñ[141]). Spo¶ród[62] witamin, wystêpuj±cych[222] w[66] mleku[161], nale¿y przede[+] wszystkim wymieniæ witaminê B-dwa[/], która wystêpuje zarówno w[66] mleku[161] chudym[261], jak[9] i pe³nym[261], oraz witaminê A[/] której[221] wystêpowanie[111] jest[57] zwi±zane[211] z[65] t³uszczem, a wiêc bêdzie ona jedynie w[66] mleku[161] pe³nym[261]. 
2943 1472~zbiorowa~Zdrowie rodziny~PZWL~1963~128~{brak}
2944 Farbê w[66] proszku[161] te¿ rozpuszczamy osobno, na[64] przyk³ad[141] w[66] jednej[261] czwartej[161] wiadra[121] wody[121]. Myd³o[14] zeskrobujemy na[66] tarce[161],zalewamy wod± i gotujemy. Po[66] zagotowaniu[161] przelewamy i przecedzamy przez[64] sito[141]. Wszystkie[242] sk³adniki[142] zlewamy teraz razem[8] do[62] rozpuszczonego[221] tonu. Trzeba je[44] zlewaæ przez[64] sito[141], aby[9] ca³a farba by³a[5] jednolita i dobrze siê wymiesza³a[501]. 
2945 1473~zbiorowa~Zdrowie rodziny~PZWL~1963~204~{brak}
2946 Spo¿ywamy je[44] po[66] d³ugiej[261] nocnej[261] przerwie[161], a przed[65] najwiêkszym[251] zwykle wysi³kiem w[66] ci±gu[161] dnia. I dlatego ¶niadanie[111] powinno byæ wysokowarto¶ciowe[211] i dostatecznie obfite[211]. Ograniczenie[+] siê[111] do[62] spo¿ycia[121] rano jedynie kawa³ka pieczywa[121] ze[65] szklank± herbaty[121] czy kawy[11] zmniejsza wydajno¶æ[141] pracy[121] i przy¶piesza uczucie[141] zmêczenia[121], a nawet przynosi uszczerbek[141] zdrowiu[131]. 
2947 1474~zbiorowa~Zdrowie rodziny~PZWL~1963~217~{brak}
2948 Ryby[112] ¶wie¿e[212] nie nadaj±[501] siê w[+] ogóle do[62] przechowywania[121], mo¿na je[44] jedynie przetrzymaæ z[62] dnia na[64] dzieñ[141] i to[8] w[66] pomieszczeniu[161] zimnym[261]. Je¶li to[41] mo¿liwe[211] w[66] lodówce[161] lub na[66] lodzie[161] naturalnym[261]. ¦ledzie[142] mo¿na przetrzymaæ d³u¿ej, z[+] dala od[62] produktów ³atwo ch³on±cych[222] zapachy[142]. Miêso[111] jest równie¿ produktem nietrwa³ym[251]. W[66] odpowiednich[262] warunkach mo¿na je[44] przetrzymywaæ przez[64] kilka[34] dni[122]. 
2949 1475~zbiorowa~Zdrowie rodziny~PZWL~1963~259~{brak}
2950 Je¶li dzieci[12] te[212] nie przechodzi³y jeszcze odry[121], zachoruj± w[66] okresie dziewiêciu[32] do[62] czternastu[32] dni[122], bo tyle[8] wynosi okres[111] wylêgania[121] odry[121] to[41] znaczy czas[111] od[62] zetkniêcia[+] siê[121] z[65] zarazkiem do[62] zachorowania[121]. Odra jest szczególnie niebezpieczna dla[62] dzieci[122] w[66] pierwszym[261] roku[161] ¿ycia[121]. Powoduje ona czêsto powik³ania[142] ze[62] strony[121] uszu i p³uc. 
2951 1476~zbiorowa~Zdrowie rodziny~PZWL~1963~273~{brak}
2952 W[66] organi¼mie ludzkim[261] odbywa[501] siê ca³y[211] szereg[111] procesów, w[66] czasie których[222] jedne[212] tkanki[112] ulegaj± zu¿yciu[131], a na[64] ich[42] miejsce[141] powstaj± nowe[212]. Ponadto cz³owiek wykonuje ró¿ne[242] czynno¶ci[142], do[62] czego[42] potrzebna mu jest energia. Istniej± równie¿ w[66] organi¼mie mechanizmy[112] reguluj±ce[212] wszystkie[242] przebiegaj±ce[242] w[66] ustroju[161] procesy[142]. Do[62] tych[222] wszystkich[222] funkcji[122] potrzebne[212] s± pokarmy[112]. 
2953 1477~zbiorowa~Zdrowie rodziny~PZWL~1963~293{?}~{brak}
2954 Dziêki[63] procesom ¿yciowym[232] zachodz±cym[232] w[66] naszym[261] organi¼mie, jak[9] przy[66] wiêkszo¶ci[161] innych[222] reakcji[122] chemicznych[222] powstaje ciep³o[141]. Ilo¶æ[111] tego[221] ciep³a[121] mierzy siê[41] kaloriami, a zale¿na jest ona, od[62] wielu[32] czynników, na[64] przyk³ad[141] od[62] p³ci[121], wieku[121], temperamentu, a przede[+] wszystkim od[62] wykonywanej[221] pracy[121]. Przyjêto, ¿e doros³y[211] cz³owiek wytwarza przeciêtnie ilo¶æ[141] ciep³a[121] równ±[241] dwa tysi±ce piêæset do[62] trzech[32] tysiêcy kalorii[122]. 
2955 1478~zbiorowa~Zdrowie rodziny~PZWL~1963~306~{brak}
2956 I w³a¶nie te[212] krople[112] umo¿liwiaj± nowy[241] atak[141] i rozwój[141] bakteriom. Nieraz na[66] "czystych[262]" talerzach widzimy takie[242] suche[242] plamy[142] po[66] kroplach a w[66] nich[46] s± ca³e[212] kolonie[112] drobnoustrojów. Trzeba wiêc przetrzeæ wszystko[44] ale wycieraæ koniecznie such±[251], czyst±[251] lnian±[251] ¶cierk±; mokra i brudna, staje[501] siê sama rozsadnikiem drobnoustrojów. Zmywanie[111] naczyñ to[41] robota[111], która wymaga te¿ umiejêtno¶ci[122]. 
2957 1479~Massalski E.~Góry ¦wiêtokrzyskie~WP~1967~15~{brak}
2958 Du¿a ró¿norodno¶æ[111] ska³, z[62] których[222] ukszta³towa³a[501] siê rze¼ba naszej[221] krainy[121] i rozmaito¶æ[111] form tej[221] rze¼by[121] spowodowa³y ³±cznie zawi³o¶ci[142] uk³adu przestrzennego[221] wielu[32] gatunków gleb. Gleboznawcy[112] oceniaj± Krainê ¦wiêtokrzysk±[/][241] pod[65] tym[251] wzglêdem jako[64] jedyn±[241] w[66] swoim[261] rodzaju[161]. Na[66] podglebiu[161] poznanych[222] w[66] ogólnym[261] spisie ró¿norodnych[222] ska³ wykszta³ci³y[501] siê nastêpuj±ce[212] rodzaje[112] gleb: [&] 
2959 1480~Massalski E.~Góry ¦wiêtokrzyskie~WP~1967~43~{brak}
2960 Geologia podaje, ¿e by³y tu wcze¶niejsze[212] i pó¼niejsze[212] ruchy[112] górotwórcze[212], z[62] których[222] hercyñskie[212] najbardziej zawa¿y³y na[66] ukszta³towaniu[161] Krainy[121] ¦wiêtokrzyskiej[/][221]. W[66] m³odszych[262] czasach opanowywa³y j± kilkakrotnie zalewy[112] oceaniczne[212]. Pozostawa³y po[66] nich[46] niemal w[66] ¶rodku krainy[121] ró¿nego[221] rodzaju osady[112] skalne[212], a jej[42] obrze¿enia[112] do[+] dzi¶ s±[57] nimi przykryte[212], tak ¿e nawet g³ówny[211] ³añcuch[111] ¦wiêtokrzyski[/][211] na[66] niektórych[262] szczytach swego[221] zachodniego[221] koñca ma pokrywê z[62] piaskowca triasowego[221]. 
2961 1481~Massalski E.~Góry ¦wiêtokrzyskie~WP~1967~64~{brak}
2962 Pokrzyk[111] wilcza jagoda wystêpuje tylko w[66] Cisowskich[/][262] Górach[/]; z[62] ro¶lin górskich[222] nale¿y tu wymieniæ jeszcze omieg[141] austriacki[241]. Piêkne[211] jego[42] stanowisko[111] w[66] postaci[161] ca³ego[221] p³atu znajduje[501] siê na[66] po³udniowym[261] zboczu[161] Bukowej[/][221] Góry[/][121], w[66] grzbiecie Klonowskim[/][261], nad[65] barczañskim[/][251] potokiem (dop³yw Lubrzanki[/][121]). Omieg[111] ro¶nie w[66] górach ¶rodkowej[221] i po³udniowo-zachodniej[221] Europy[/][121]. 
2963 1482~Massalski E.~Góry ¦wiêtokrzyskie~WP~1967~73~{brak}
2964 Rzadkim[251] ptakiem w[66] otoczeniu[161] Parku[121] jest piêknie[8] niebiesko ubarwiona kraska. Spotyka siê[41] j± czasem[8] u[62] podnó¿a[121] £ysicy[/][121] na[66] ¶cie¿kach turystycznych[262]. Ciszê nocn±[241] parku[121] przerywa niekiedy lelek[111] kozodój[111]. Lata[5] w[66] ciemno¶ci[161] bezszelestnie, poluj±c na[64] owady[142]. W[66] niektórych[262] ostêpach le¶nych[262] mo¿na us³yszeæ gruchanie[141] rzadkiego[221] go³êbia[121] le¶nego[221]  siniaka[121]. 
2965 1483~Massalski E.~Góry ¦wiêtokrzyskie~WP~1967~111~{brak}
2966 Stan[111] tych[222] lasów, niestety, nie ma tego[221] charakteru. Oczywi¶cie s± odcinki[112] nie¼le zachowane[212], ale tylko odcinki[112]. I nic[41] dziwnego[221]. Mamy[5] tu do[62] czynienia[121] z[65] terenem najsilniej rozbudowanego[221] w[66] przesz³o¶ci[161] hutnictwa[121] ¿elaza[121] Staropolskiego[/][221] Zag³êbia[121], a wiêc bardzo wielkiego[221] zu¿ycia[121] drewna[121] do[62] wytopu ¿elaza[121] i w[+] ogóle w[66] przemy¶le ¿elaznym[261]. 
2967 1484~Ostrowska W.~Potrzebna krew~PZWL~1966~16~{brak}
2968 W[66] prawid³owej[261] krwi[161] zdrowego[221] cz³owieka[121] rozró¿nia siê[41] nastêpuj±ce[242] rodzaje[142] leukocytów: granulocyty[142] kwasoch³onne[242], zasadoch³onne[242], i obojêtnoch³onne[242] ró¿ni±ce[+] siê[242] miêdzy[65] sob± zabarwieniem ziarnisto¶ci[121] zawartej[221] w[66] cytoplazmie[161], granulocyty[142] o[66] j±drze pa³eczkowatym[261] i podzielonym[261], które[242] odró¿nia siê[41] na[66] podstawie[161] kszta³tu j±der, oraz limfocyty[142] i monocyty[142]. Czas[111] ¿ycia[121] leukocytów w[66] krwiobiegu[161] cz³owieka[121] jest o[+] wiele krótszy[211] od[62] czasu, jakim[251] dysponuj± krwinki[112] czerwone[212]. 
2969 1485~Guderska J.~W ulu i na kwiatach~PWRiL~1967~23~{brak}
2970 U[62] robotnicy[121] szczoteczki[112] spe³niaj± wa¿n±[241] rolê przy[66] zbiorze py³ku[121]. Na[66] nogach trzeciej[221] pary[121] tworz±ce[212] je[44] w³oski[112] u³o¿one[212] s±[57] w[64] regularne[242] rzêdy[142]; pszczo³a pos³uguje[501] siê tymi szczoteczkami przy[66] tworzeniu[161] tak zwanego[221] obnó¿a[121] py³kowego[221] a tak¿e przy[66] pracach zwi±zanych[262] z[65] budow± plastrów. Nogi[112] trzeciej[221] pary[121] robotnicy[121] maj± jeszcze narz±dy[142], których[222] brak[5] jest u[62] matki[121] i trutnia[121]. 
2971 1486~Guderska J.~W ulu i na kwiatach~PWRiL~1967~36~{brak}
2972 Widzimy, ¿e niemal ca³±[241] jamê cia³a[121] wype³nia silnie rozwiniête[211] jelito[111] ¶rodkowe[211]; przez[64] wiêksz±[241] czê¶æ[141] ¿ycia[121] larwy[121] nie ma ono po³±czenia[121] z[65] jelitem tylnym[251], tak ¿e oddaje ona ka³[141] dopiero pod[64] koniec[141] okresu ¿erowania[121]. Dziêki[63] temu[43] wnêtrze[111] komórki[121] nie jest[57] zanieczyszczone[211] a pokarm[111] podawany[211] larwie[131] przez[64] pszczo³y[142] nie miesza[501] siê z[65] jej[42] odchodami. 
2973 1487~Guderska J.~W ulu i na kwiatach~PWRiL~1967~78~{brak}
2974 Im[9] obfitszy[211] jest po¿ytek[111] nektarowy[211] czy py³kowy[211], tym[9] wiêcej pszczó³ wykonuje tañce[142] werbownicze[242]; czasem[8] widywano w[66] ulu nie tylko dziesi±tki[142] ale i setki[142] tancerek, a je¶li ¼ród³o[111] wzi±tku[121] znajduje[501] siê do¶æ daleko wiêkszo¶æ[111] z[62] nich[42] wskazuje jeden[241] kierunek[141] lotu i to[8] z[65] du¿±[251] dok³adno¶ci±. 
2975 1488~Guderska J.~W ulu i na kwiatach~PWRiL~1967~91~{brak}
2976 Zdarza[501] siê jednak, ¿e w[66] warunkach nowoczesnej[221] gospodarki[121] pasiecznej[221] pszczo³y[112] wywo¿one[212] na[64] po¿ytek[141] korzystaj± z[62] wzi±tku[121] z[62] jednej[221] tylko ro¶liny[121]. A je¶li nektar[111] pochodzi z[62] rzepaku[121] czy gorczycy[121], przewaga cukru gronowego[221] prowadzi do[62] szybkiej[221] krystalizacji[121] miodu, nawet w[66] plastrach znajduj±cych[+] siê[262] w[66] ulu. Taki[211] za¶ pokarm[111] mo¿e[5] byæ[57] tylko czê¶ciowo wykorzystany[211] przez[64] zimuj±ce[242] pszczo³y[142]. 
2977 1489~Guderska J.~W ulu i na kwiatach~PWRiL~1967~180~{brak}
2978 Jesieni±, dopóki jeszcze w[66] godzinach popo³udniowych[262] bywa jeszcze do¶æ ciep³o[8], pszczo³y[112] wylatuj± z[62] uli, aby[9] oddaæ w[66] powietrzu[161] odchody[142]. Czasem[8] jeszcze i w[66] listopadzie mog± odbywaæ[501] siê takie[22] obloty[112]. Noce[112] jednak bywaj± ju¿ z[65] pocz±tkiem jesieni[121] ch³odne[212], wówczas pszczo³y[112] skupiaj±[501] siê na[66] plastrach w[64] k³±b[141] rozlu¼niaj±cy[+] siê[241] w[66] ci±gu[161] dnia. 
2979 1490~Kujawa S.~Spacerem po g³êbinach~WMor~1956~57~{brak}
2980 Kaczenice[112] ró¿ni±[501] siê od[62] p±kli[122] posiadaniem "nó¿ki[121]", która jest po[+] prostu silnie wyd³u¿on±[251] przedni±[251] czê¶ci± g³owy[121]. Czterocentymetrowe[242] cia³a[142] kaczenic[122] os³aniaj± wapienne[212] p³ytki[112]. Dziêki[63] nó¿ce[131] mog± siê wyginaæ[501] i obracaæ[501] na[64] wszystkie[242] strony[142]. ¯yj± g³ównie w[66] ciep³ych[262] morzach na[66] wszystkich[262] przedmiotach sta³ych[262], ale bywa równie¿, ¿e odbywaj± podró¿e[12] uczepiaj±c[501] siê p³ywaj±cych[222] na[66] powierzchni[161] wody[121] kawa³ków drzewa[121], orzechów kokosowych[222], a nawet  butelek. 
2981 1491~Kujawa S.~Spacerem po g³êbinach~WMor~1956~112~{brak}
2982 Wyd³u¿one[211] cia³o[111] strzykawy[121], pokryte[211] licznymi brodawkami, mo¿e[5] ostatecznie przypominaæ ogórek[141], ale i na[66] tym[46] koniec[111]. Robakowate[212] ruchy[112], miêkka i o¶lizg³a[211] powierzchnia cia³a[121], brunatny[211] kolor[111] przywodz± na[64] my¶l[141] raczej wielk±[241] g±sienicê. Strzykawa ¿yje na[66] dnie[161] morskim[261] i tam[8] znajduje po¿ywienie[141]. Ma bardzo interesuj±cy[241] system[141] oddechowy[241]: tak zwane[242] wodne[242] p³uca[142], które[212] otwieraj±[501] siê do[62]... koñcowego[221] odcinka otworu odbytowego[221] zwanego[221] kloak±. 
2983 1492~Wolter-Czerwiñska H.~Oczy zdrowe - oczy chore~PZWL~1967~29~{brak}
2984 U[66] dzieci[122] z[65] nadwzroczno¶ci± sta³e[211] noszenie[111] okularów usuwa potrzebê akomodowania[121] przy[66] patrzeniu[161] na[64] przedmioty[142] odleg³e[242] i zmniejsza wysi³ek[141] akomodacyjny[241] przy[66] pracy[161] z[+] bliska, u[62] dzieci[122] krótkowzrocznych[222] sta³e[211] noszenie[111] okularów umo¿liwia dobre[241] widzenie[141] przedmiotów dalekich[222], a jednocze¶nie zmusza do[62] akomodacji[121] przy[66] patrzeniu[161] na[64] przedmioty[142] bliskie[242] (tak jak[9] przy[66] oczach miarowych[262]). 
2985 1493~Wolter-Czerwiñska H.~Oczy zdrowe - oczy chore~PZWL~1967~67~{brak}
2986 W[66] ciê¿kich[262] przypadkach chorobowych[262], w[66] których[262] zmiany[112] obejmuj± oboje[34] oczu, jak[9] na[64] przyk³ad[141] bielma[112] po[66] oparzeniach chemicznych[262], przy[66] zaniedbanej[261] jaglicy[161], po[66] mi±¿szowym[261] zapaleniu[161] rogówki[121], mo¿e[5] doj¶æ[5] do[62] ca³kowitej[221] ¶lepoty[121]. Nie mamy[5] dot±d ¿adnych[222] leków, które[212] mog³yby przywróciæ przezierno¶æ[141] zblizowacia³ej[231] rogówce[131]. W[66] obecnym[261] stadium[161] wiedzy[121] lekarskiej[221] przywrócenie[111] wzroku[121] chorym[132] z[65] bielmami rogówki[121] mo¿liwe[211] jest tylko na[66] drodze[161] operacyjnej[261], przez[64] wykonanie[141] zabiegu[121] przeszczepienia[121] rogówki[121]. 
2987 1494~Wolter-Czerwiñska H.~Oczy zdrowe - oczy chore~PZWL~1967~70~{brak}
2988 Zapalenie[111] ca³ej[221] b³ony[121] naczyniowej[221] (ueitis[$]) wystêpuje na[+] ogó³ rzadko, czê¶ciej spotykamy[501] siê z[65] zapaleniem jej[42] poprzedniego[221] odcinka, to[41] jest têczówki[121] i cia³ka[121] rzêskowego[221] lub tylnego[221] odcinka, to[41] jest naczyniówki[121]. Przy[66] zapaleniu[161] têczówki[121] i cia³ka[121] rzêskowego[221] wystêpuje ³zawienie[111], ¶wiat³owstrêt[111], ból[111] ga³ki[121] ocznej[221] i bóle[112] g³owy[121]. Widzenie[111] jest mniej lub bardziej upo¶ledzone[211]. 
2989 1495~Karczewski W.~Zjawiska elektryczne w organi¼mie~PWN~1963~15~12
2990 Neuron[111] jest wiêc równocze¶nie urz±dzeniem odbiorczym[251], generatorem elektryczno¶ci[121], a tak¿e stacj± nadawcz±[251]. Ma poza[65] tym[45] do[62] spe³nienia[121] zadania[142] bardziej prozaiczne[242]  przyswaja substancje[142] od¿ywcze[242] i tlen[141] oraz pozbywa[501] siê produktów przemiany[121]. Wszystkie[212] te[212] czynno¶ci[112] znajduj± odbicie[141] w[66] zjawiskach bioelektrycznych[262]. Nie tylko zreszt± czynno¶ci[112], równie¿ spoczynek[111] neuronu ma swój[241] elektryczny[241] odpowiednik[141]. 
2991 1496~Karczewski W.~Zjawiska elektryczne w organi¼mie~PWN~1963~135~29
2992 Uk³ad[111] dekoduj±cy[211] neuronu t³umaczy[5] wynik[141] swego[221] dzia³ania[121] innemu neuronowi lub narz±dowi wykonawczemu  miê¶niowi[131] lub gruczo³owi[131]. Odbywa[501] siê to[41], jak[9] wiadomo, w[66] zakoñczeniach aksonów i polega na[66] przekszta³caniu[161] energii[121] elektrycznej[221] potencja³ów czynno¶ciowych[222] na[64] "porcje[142]" mediatora chemicznego[221], a wiêc na[64] jedyny[241] jêzyk[141] zrozumia³y[241] dla[62] niepobudliwej[221] elektrycznie b³ony[121] odbiorczej[221] dendrytów, neuronu albo narz±du wykonawczego[221]. 
2993 1497~Karczewski W.~Zjawiska elektryczne w organi¼mie~PWN~1963~84~5
2994 Bardzo wyra¼ny[241] wp³yw[141] na[64] rytm[141] wywiera równie¿ sen[111] i stany[112] przej¶ciowe[212] od[62] snu do[62] czuwania[121] (i odwrotnie) oraz narkoza chirurgiczna, ró¿ne[212] ¶rodki[112] narkotyczne[212] i tym[232] podobne[212]. Czynniki[112] te[212] prowadz± do[62] spowolnienia[121] rytmów nawet do[62] trzech[32] fal na[64] sekundê lub do[62] pojawienia[+] siê[121] przebiegów specjalnych[222], na[64] przyk³ad[141] tak zwanych[222] wrzecion o[66] okre¶lonej[261] czêstotliwo¶ci[161]. 
2995 1498~Karczewski W.~Zjawiska elektryczne w organi¼mie~PWN~1963~67~26
2996 Wydaje[501] siê, ¿e prawie[8] wszystkie[212] receptory[112] s± szczególnie czu³e[212] na[64] wybran±[241] postaæ[141] bod¼ca, a ma³o lub wcale w[66] stosunku[161] do[62] innych[222] jego[42] postaci[122]. Wyj±tek[141] stanowi[5] jedna grupa: receptory[112] reaguj±ce[212] energicznie tylko na[64] taki[241] bodziec[141], który[211] grozi uszkodzeniem lub zniszczeniem organizmu. Pobudzenie[111] tych[222] receptorów wywo³uje ból[141], który[211] prowadzi do[62] odruchów obronnych[222]. 
2997 1499~Karczewski W.~Zjawiska elektryczne w organi¼mie~PWN~1963~131~10
2998 S³owo[111] "cybernetyka[111]" kojarzy[501] siê czêsto z[65] maszynami matematycznymi. Wspania³e[212] to[41] doprawdy urz±dzenia[112] te[212] "mózgi[112] elektronowe[212]"  szybkie[212], wyposa¿one[212] w[64] pamiêæ[141], dok³adne[212]. Maszyny[112] matematyczne[212] graj± w[64] warcaby[142], maj± jednak trudno¶ci[142] w[66] rozgrywaniu[161] koñcówek, przek³adaj± ksi±¿ki[142]  trochê na[66] zasadzie[161] tradittore[+] tradutore[$], odczytuj± pisma[142] Majów[122], sprawdzaj±c bardzo szybko wiele[34] mo¿liwych[222] kombinacji[122], licz± w[66] ci±gu[161] sekund to[44], co[44] zastêpy[112] rachmistrzów[122] musia³yby liczyæ ca³e[242] lata[142]. 
2999 1500~Sumiñski P.~Borsuk~PWRiL~1966~47~{brak}
3000 Mo¿na stwierdziæ, ¿e borsuk jest typowym[251] pantofagiem to[41] znaczy zwierzêciem wszystko¿ernym[251], podobnie jak[9] nied¼wied¼ i dzik. Na[64] pokarm[141] pochodzenia[121] zwierzêcego[221] sk³adaj±[501] siê przewa¿nie drobne[212] ssaki[112] myszowate[212], na[64] przyk³ad[141] norniki[112] (Microtinge[$]) i myszy[112] (Murinae[$]), z[62] owado¿ernych[222]  je¿e[112], krety[112] i ryjówki[112], przypadkowo napotkane[212] m³ode[212] zaj±ce[112] w[66] Anglii[/][161] tak¿e dzikie[212] króliki[112]; sporadycznie borsuk zjada ptaki[142] gatunków gnie¿d¿±cych[+] siê[222] na[66] ziemi[161] i ich[42] zniesienia[142]. 
3001 1501~Brodzki S.~Postacie i cienie~KiW~1965~211~12
3002 Kiedy w[64] gor±ce[241] irackie[241] po³udnie[141] Abdel[+] Karim[+] Kassim[/] zosta³[57] rozstrzelany[211]  ulica bagdadzka milcza³a. Nie wysz³y masy[112], aby[9] broniæ lub pom¶ciæ "ojca[141] narodu", przeciwnie ¿ycie[111] toczy³o[501] siê po[+] staremu, a na[66] bazarze ludzie wzruszali ramionami. Sic[+] transiit[$]... [&] 
3003 1502~Brodzki S.~Postacie i cienie~KiW~1965~104~7
3004 Krañcowa obsesja kontrrewolucyjna przerywa na[64] jaki¶[241] czas[141] karierê parlamentarn±[241] Winstona[/][121] Churchilla[/][121]. Anglia[/] po[66] pierwszej[261] wojnie[161] chce przede[+] wszystkim pokoju[121]. Interwencja nie jest popularna nawet w[66] krêgach bur¿uazji[121], która nie wierzy w[64] to[44], aby[9] Rosja[/] mog³a kiedykolwiek podnie¶æ[501] siê, zadowolona jest, ¿e wiekowa gro¼ba caratu wisz±ca nad[65] Dardanelami[/] i Indiami[/] zosta³a[57] usuniêta, a poza[65] tym[45] obiecuje sobie[43] korzy¶ci[142] handlowe[242] z[62] normalizacji[121] stosunków. 
3005 1503~Szeliga Z.~Dwa dwudziestolecia~KiW~1965~162~16
3006 Pracuje tu ju¿ kilka[31] kopalñ tego[221] cennego[221] metalu[121], jest nowa huta miedzi[121], inne[212] kopalnie[112] i huta znajduj±[501] siê w[66] budowie[161]. Zbudowali¶my tu tak¿e wiele[34] fabryk: wielk±[241] fabrykê kwasu siarkowego[221] ko³o[62] Boles³awca[/][121], kilka[34] fabryk w[66] Legnicy[/][161] i sporo innych[222] obiektów. Legnicki[211] Okrêg[111] Przemys³owy[211] ma przed[65] sob± wielk±[241] przysz³o¶æ[141] stanie[501] siê jednym[251] z[62] najwiêkszych[222] centrów przemys³owych[222] w[66] kraju[161]. 
3007 1504~Lech M.J.~Za króla Sasa~KiW~1965~90~1
3008 Gdy miasta[112] podupad³y[5], nie by³o za[64] co[44] utrzymywaæ wodoci±gów. W[66] wielu[36] miastach wskutek[62] wypadków wojennych[222] urz±dzenia[112] zniszcza³y[5], a mieszczanie[112] kopali studnie[142] na[66] podwórzach. Tam[8], gdzie kopanie[111] studni[121] siê nie op³aca³o[501], wodê roznosi³ i sprzedawa³ woziwoda. Zarz±d[111] miejski[211] nie mia³[5] sk±d braæ[5], a zreszt± nie troszczy³[501] siê o[64] o¶wietlenie[141] ulic, [&] 
3009 1505~Lech M.J.~Za króla Sasa~KiW~1965~230~11
3010 W[66] ca³ej[261] pe³ni[161] ukaza³y[501] siê "walory[112]" oddzia³ów polskich[222] w[66] wojnie[161] konfederackiej[261] tysi±c siedemset piêtnastego[221] roku[121]; w[66] konfederacji[161] tarnogrodzkiej[261]. £añcuch[111] zdrad i ucieczek z[62] pola[121] bitwy[121] ci±gnie[501] siê tu nieprzerwanie. Powtórzy³o[501] siê to[41] z[65] ma³ymi odmianami jeszcze i w[66] wojnie[161] o[64] tron[141] polski[241] w[66] tysi±c siedemset trzydzie¶ci trzy  tysi±c siedemset trzydziestym[261] pi±tym[261] roku[161] pomiêdzy[65] powtórnie wybranym[251] Stanis³awem[/][151] Leszczyñskim[/][151] i Augustem[/][151] Trzecim[/][251] Sasem[/][151]. 
3011 1506~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom IX~KiW~1965~261~4
3012 Je¿eli liczyæ[51] bêdziemy[56] w[66] cenach z[62] roku[121] tysi±c dziewiêæset czterdzie¶ci siedem (jak[9] wiadomo, si³a nabywcza dolara w[66] ci±gu[161] ostatnich[222] dwudziestu[32] lat spad³a wiêcej ni¿[9] o[64] po³owê), wówczas oka¿e[501] siê, ¿e wydatki[112] spo³eczeñstwa[121] amerykañskiego[221] na[64] zakup[141] dóbr konsumpcyjnych[222] wzros³y[5] z[62] siedemdziesiêciu[32] sze¶ciu[32] miliardów dolarów w[66] roku[161] tysi±c dziewiêæset trzydziestym[261] siódmym[261] do[62] stu[32] dwudziestu[32] czterech[32] miliardów w[66] roku[161] tysi±c dziewiêæset piêædziesi±tym[261]... [&] 
3013 1507~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom IX~KiW~1965~152~20
3014 Jest bowiem faktem, ¿e o[+] ile kraje[112] EWG[=] osi±gnê³y w[66] latach tysi±c dziewiêæset piêædziesi±t cztery  tysi±c dziewiêæset piêædziesi±t siedem, a wiêc przed[65] powstaniem "Wspólnego[221] Rynku[121]", przyrost[141] produkcji[121] rzêdu czterdziestu[32] procent[122]. To[9] w[66] latach tysi±c dziewiêæset piêædziesi±t osiem  tysi±c dziewiêæset sze¶ædziesi±t jeden (EWG[=] zaczê³a dzia³aæ pierwszego[221] stycznia tysi±c dziewiêæset piêædziesi±tego[221] ósmego[221] roku[121] przyrost[111]) ten[211] spad³ do[62] trzydziestu[32] dwóch[32] procent[122]. 
3015 1508~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom IX~KiW~1965~142~7
3016 Widzimy wiêc, ¿e zasadnicz±[241] rolê odgrywa rynek[111] konsumpcyjny[211]. Od[62] si³y[121] nabywczej[221] spo³eczeñstwa[121] zale¿y te¿ przede[+] wszystkim rozwój[111] produkcji[121] i ca³a koniunktura, we[66] wszystkich[262] rozwiniêtych[262] krajach Europy[/][121] zachodniej[221] nast±pi³ po[66] wojnie[161] powa¿ny[211] wzrost[111] konsumpcji[121], który[211] móg³ siê dokonaæ[501] tylko w[66] warunkach wzrostu p³ac i dochodów. 
3017 1509~Sulewski W.~Pod bokiem generalnego gubernatora~KiW~1965~50~8
3018 Wp³ywy[112] "Polski[/][121] Ludowej[/][221]", która w[66] samym[261] tylko Krakowie[/] skupi³a ponad[8] dwustu[34] inteligentów[122] i robotników[122]  liczbê jak[9] na[64] pierwszy[241] okres[141] konspiracji[121] zupe³nie spor±[241]  obejmuj± tam[8] Tajn±[241] Organizacjê Nauczycielsk±[241]. "Kó³kowy[211]" etap[111] pracy[121] podziemnej[221] ju¿ nie wystarcza³. Trzeba by³o pomy¶leæ o[66] stworzeniu[161] w[66] kraju[161] marksistowskiej[221] partii[121] robotniczej[221]. 
3019 1510~Sulewski W.~Pod bokiem generalnego gubernatora~KiW~1965~129~1
3020 Na[66] Pomorskiej[/][221] znalaz³[501] siê tak¿e w[66] pierwszych[262] dniach stycznia tysi±c dziewiêæset czterdziestego[221] czwartego[221] roku[121] sekretarz OK[=] Podhale[/] Stanis³aw[/] Niemiec[/]. ¯aden[211] z[62] nich[42] nie doczeka³ wyzwolenia[121]. Grudniowe[212] aresztowania[112] wstrz±snê³y parti± i Gwardi±[/] Ludow±[/][251] w[66] po³udniowej[261] Polsce[/][161]. Rewolucyjny[211] ruch[111] wyzwoleñczy[211] straci³ ludzi[142], którzy od[62] samego[221] pocz±tku[121] stali[5] na[66] jego[42] czele. Zerwana zosta³a[57] ³±czno¶æ[111] z[65] central±. Natê¿enie[111] walki[121] os³ab³o. 
3021 1511~£anowski J.~Szlakiem siedmiu cudów staro¿ytno¶ci~KiW~1964~204~10od do³u
3022 Zadaniem naszym[251] by³o w[64] sposób[141] przystêpny[241] przedstawiæ aktualny[241] stan[141] naszej[221] wiedzy[121] o[66] tych[262] s³ynnych[262] zabytkach, o[66] ich[42] wygl±dzie i znaczeniu[161]  niegdy¶ i obecnie. Nie chcieli¶my ich[42] traktowaæ tylko jako[62] jakich¶[222] ogromnych[222] eksponatów z[62] gigantycznej[221] gabloty[121] historii[121]. Chcieli¶my, aby[9] o¿y³y, chcieli¶my je[44] pokazaæ tak, jak[9] widzieli je[44] ich[42] twórcy[112], i ci[212], co[9] je[44] przez[64] wieki[142] ca³e[242] nienaruszone[242] ogl±dali i z[62] nich[42] korzystali. 
3023 1512~£anowski J.~Szlakiem siedmiu cudów staro¿ytno¶ci~KiW~1964~60~14
3024 By³aby to[41] wiêc ¶wi±tynia "Pierwszego[221] z[62] Zachodnich[222]", bóstwa[121] cmentarzy[122]. Ale znów wymienienie[111] w[66] ¶wi±tyni[161] zmar³ego[221] w³adcy[121] jako[62] ukochanego[221] przez[64] boginie[142] Bastet[/] i Hathor[/], przy[66] czym[46] ta druga[211] wystêpuje w[66] roli[11] królewskiej[221] matki[121], komplikuje nasze[242] interpretacje[142] przez[64] typowe[242] dla[62] egipskich[222] wierzeñ zmieszanie[141] przeró¿nych[222] obok[62] siebie[42] wystêpuj±cych[222] rozbie¿nych[222] pojêæ religijnych[222], narastaj±cych[222] w[66] ci±gu[161] wieków. 
3025 1513~Karpiñski A.~Dwudziestolecie 1944-1964 w rozwoju gospodarczym Polski i ¶wiata~KiW~1964~149~7
3026 Tak±[241] bazê stworzyli¶my w[66] wyniku[161] wysi³ków minionego[221] dwudziestolecia[121] chodzi o[64] to[44], aby[9] j± obecnie lepiej, bardziej umiejêtniej wykorzystaæ. Ka¿dy[211] z[62] nas[42] na[66] swoim[261] odcinku[161] pracy[121] mo¿e[5] wnie¶æ wk³ad[141] w[64] wykonanie[141] tego[221] zadania[121], od[62] którego[221] pomy¶lnej[221] realizacji[121] zale¿y przysz³y[211] rozwój[111] gospodarczy[211] Polski[/][121]. 
3027 1514~Karpiñski A.~Dwudziestolecie 1944-1964 w rozwoju gospodarczym Polski i ¶wiata~KiW~1964~39~22
3028 Dobra[112] te[212] wytwarzane[212] s±[57] g³ównie w[66] przemy¶le maszynowym[261], co[41] rozszerzy³o jego[42] rynki[142] zbytu na[64] skalê znacznie wiêksz±[241] ni¿[9] w[66] tradycyjnych[262] przemys³ach produkuj±cych[262] dobra[142] konsumpcyjne[242], jak[9] przemys³[111] spo¿ywczy[211] i lekki[211], w[66] których[262] obserwowano w[66] tym[261] okresie raczej stabilizacjê popytu w[66] krajach najwy¿ej rozwiniêtych[262]. 
3029 1515~Drohojowski J.~Religie i wierzenia w ¿yciu Ameryki £aciñskiej~KiW~1964~18~7
3030 Styczno¶æ[111] z[65] plastykami, pisarzami, kompozytorami a nade[64] wszystko[44] z[65] lud¼mi zwyczajnymi tak dzia³a[5] na[64] wyobra¼niê, ¿e zza[62] ka¿dego[221] o³tarza zdaje[501] siê wy³aniaæ[501] bo¿ek[111], a tam[8] gdzie kwitnie równoleg³y[211] indianizmowi[131] afrykanizm[111], kamienne[212] lub drewniane[212] pos±gi[112] ¶wiêtych[122] w[66] istocie[161] uosabiaj± dahomejskie[242] duchy[142]. 
3031 1516~Drohojowski J.~Religie i wierzenia w ¿yciu Ameryki £aciñskiej~KiW~1964~73~9
3032 Autor, Mariano[/] Auzela[/][111], lekarz z[62] zawodu, dowódca grupy[121] rewolucyjnej[221] obra³ za[64] swego[241] bohatera[141] Indianina[141] na[66] tle walk partyzantów[122]. W[66] Meksyku[/][161] ksi±¿ki[112] nie s± dostêpne[212] dla[62] wszystkich[222], ale do[62] ka¿dego[221] trafia my¶l[111] twórców[122] malowid³a[121] ¶ciennego[221], wykonywanego[221] czêsto na[66] zewnêtrznym[261] murze[161] budynku[121], fresk[111] przedstawia ludzi[142] zwyk³ych[242], uciskanych[242] przez[64] obszarników[142] i kler[141], Indian[142] walcz±cych[242] o[64] ziemiê, wolno¶æ[141] i sprawê. 
3033 1517~Zaj±czkowski A.~Pierwotne religie Czarnej Afryki~KiW~1965~106~1
3034 Tajne[212] zwi±zki[112] po¶wiêcone[212] kultowi[131] ró¿nych[222] bóstw uprawiaj± niekiedy czarn±[241] magiê, z³o¶liwe[242] czary[142], które[212] maj± szkodziæ ludziom. Tajne[212] zwi±zki[112] po¶wiêcone[212] kultowi[131] przodków[122] s± g³ównym[251] czynnikiem spo³ecznym[251] zwalczaj±cym[251] czarn±[241] magiê, jako[64] szkodliw±[241] dla[62] ¿ycia[121] spo³ecznego[221] plemienia. Wprawdzie i te[212] dodatnie[212] spo³ecznie zwi±zki[112] gdzie[+] niegdzie wyrodnia³y[5], jak[9] na[64] przyk³ad[141] Ndako[+] gboja[/] w[66] plemieniu[161] Nupe[/] w[66] pó³nocnej[261] Ngerii[/][161], który[211] ju¿ za[62] czasów kolonialnych[222] nak³ada³ na[64] ludno¶æ[141] bardzo powa¿ny[241] haracz[141] [#] 
3035 1518~Zaj±czkowski A.~Pierwotne religie Czarnej Afryki~KiW~1965~196~8
3036 Teoria ta, rozsiana po[66] mitach religijnych[262], wyra¿ana licznymi religijnymi symbolami, jest ogóln±[251] teori± wszystkiego[42], co[41]  zdaniem Afrykanina[121] pierwotnego[221]  istnieje i jako[61] teoria ogólna pe³ni[5] funkcjê naukowej[221]. W[66] oparciu[161] o[64] tê "naukow±[241]" teoriê pierwotni Afrykanie[112] wypracowali "technikê" oddzia³ywania[121] na[64] przyrodê, mianowicie magiê. Magiê, czyli, mówi±c "po[+] europejsku" sztukê pos³ugiwania[+] siê[121] ¶rodkami nadnaturalnymi dla[62] uzyskania[121] zamierzonego[221] i realnego[221] celu[121]. 
3037 1519~zbiorowa~Tak pracuje Sejm~KiW~1965~52~4
3038 Aby[9] stworzyæ warunki[142] realizacji[121] tej[221] polityki[121], Sejm[111] drugiej[221] kadencji[121] uchwali³ szereg[141] ustaw[122] maj±cych[222] na[66] celu[161] pog³êbienie[141] poczucia[121] stabilizacji[121] w¶ród[62] ch³opów[122]. Do[62] tej[221] kategorii[121] ustaw[122] zaliczyæ trzeba miêdzy[+] innymi: ustawê z[62] trzynastego[221] lipca tysi±c dziewiêæset piêædziesi±tego[221] siódmego[221] roku[121] o[66] obrocie nieruchomo¶ciami rolnymi, która znios³a istniej±ce[242] poprzednio ograniczenia[142] w[66] dziedzinie[161] obrotu ziemi±; [&] 
3039 1520~zbiorowa~Tak pracuje Sejm~KiW~1965~141~5
3040 Stosownie do[62] rodzaju[121] i zasiêgu[121] problemów, jakie[242] rozwa¿a komisja sejmowa, centrala zwi±zków zawodowych[222] deleguje na[64] posiedzenie[141] komisji[121] przedstawicieli[142] ró¿nych[222] zainteresowanych[222] swoich[222] komisji[122], s³u¿b i zespo³ów. Oto kilka[31] przyk³adów. Drugiego[221] czerwca tysi±c dziewiêæset sze¶ædziesi±tego[221] czwartego[221] roku[121] przy[66] czynnym[261] udziale CRZZ[=] odby³a[501] siê w[66] Komisji[161] Wymiaru Sprawiedliwo¶ci[121] dyskusja nad[65] zagadnieniami s±downictwa[121] spo³ecznego[221]. 
3041 1521~Maruszewski M., Reykowski J., Tomaszewski T.~Psychologia jako nauka o cz³owieku~KiW~1966~86~6
3042 W[66] analizowanym[261] przyk³adzie dla[62] wyra¼niejszego[221] zilustrowania[121] tego[42], o[64] co[44] chodzi, wybrany[211] zosta³[57] przypadek[111] do¶æ skrajny[211]. Ale w[66] ¿yciu[161] ka¿dego[221] z[62] nas[42] co[64] dzieñ[141] zdarzaj±[501] siê sytuacje[112] poniek±d podobne[212], choæ na[64] mniejsz±[241] skalê. Wszystko[41], co[41] dzieje[501] siê wokó³[62] nas[42], wszystko[41], co[44] s³yszymy i widzimy, wszystko[41], co[41] dzieje[501] siê z[65] nami, z[65] naszymi bliskimi[152] i znajomymi[152], z[65] tym[45], co[41] do[62] nas[42] nale¿y, z[65] czym[45] jeste¶my[57] zwi±zani, jest[57] odniesione[211] do[62] naszych[222] nastawieñ; [&] 
3043 1522~Maruszewski M., Reykowski J., Tomaszewski T.~Psychologia jako nauka o cz³owieku~KiW~1966~230~11
3044 Kolejne[212] operacje[112], które[212] pocz±tkowo nie s±[57] rozpoczynane[212], dopóki operacja poprzednia nie zostanie[57] zakoñczona, zaczynaj± byæ[57] przygotowywane[212] wcze¶niej, ju¿ w[66] trakcie wykonywania[11] operacji[121] poprzedzaj±cej[221]. Cz³owiek wykonuje jedn±[241] operacjê, a ju¿ my¶li[5] o[66] nastêpnej[261], jak[9] niewidomy[111], który[211] odczytuje litery[142] lew±[251] rêk±, ale praw±[251] ju¿ wybiega naprzód. 
3045 1523~Podhorecki L.~Stefan Czarniecki~KiW~1966~31~13
3046 Ale mimo[62] kilku[32] drobnych[222] pora¿ek wyprawa Kazanowskiego[/][121] spe³ni³a swoje[241] zadanie[141]. Uniemo¿liwi³a koncentracjê wojsk rosyjskich[222] na[64] odsiecz[141] Szeinowi[/][131], spl±drowa³a wielkie[242] po³acie[142] Rosji[/][121], zasia³a panikê tak wielk±[241], ¿e uciekinierzy przybywszy do[62] Moskwy[/][121], zaczêli g³o¶no ¿±daæ pokoju[121]. Pozbawiony[211] pomocy[121] Szein[/][111] dwudziestego[221] pi±tego[221] lutego[121] tysi±c sze¶æset trzydziestego[221] czwartego[221] roku[121] podpisa³ kapitulacjê. 
3047 1524~Podhorecki L.~Stefan Czarniecki~KiW~1966~120~7
3048 I tym[251] razem[151] kasztelan nie sprosta³ królowi[131], szybko te¿ wycofa³[501] siê w[64] lasy[142], ¶cigany[211] przez[64] rajtarów[142] a¿ do[62] pó¼nej[221] nocy[121]. Korzystaj±c z[62] zamieszania[121], znaczna czê¶æ[111] kwarcianych[122] wymknê³a[501] siê ze[62] szwedzkiego[221] obozu do[62] lasów i tu przy³±czy³a[501] siê do[62] Czarnieckiego[/][121]. Wojna szarpana, po[+] mistrzowsku prowadzona przez[64] Czarnieckiego[/][141] nios³a Szwedom coraz wiêksze[242] straty[142]. 
3049 1525~W³odarski Z.~Czym jest pamiêæ~PZWS~1967~14~13
3050 Próby[112] okre¶lenia[121] maksymalnych[222] odstêpów czasu charakteryzuj±cych[222] ogólnie poszczególne[242] gatunki[142] zwierzêce[242] nie da³y zadawalaj±cych[222] rezultatów. Bardzo istotne[211], a jednocze¶nie nader trudne[211], jest ujednolicenie[111] warunków. W[66] badaniach jednego[221] osobnika[121] lub wiêkszej[221] liczby[121] osobników[122] nale¿±cych[222] do[62] tego[221] samego[221] gatunku[121] sprawa sprowadza[501] siê do[62] ¶cis³ego[221] przestrzegania[121] przyjêtej[221] procedury[121] eksperymentalnej[221]. 
3051 1526~Bodnar A.~Polska - ZSRR. Wspó³praca gospodarcza~KiW~1967~55~7
3052 Powy¿sze[212] zmiany[112] s± dla[62] nas[42] korzystne[212], bowiem wywozimy przede[+] wszystkim tkaniny[142] przerobione[242], a wiêc znacznie dro¿sze[242]. Poza[65] tym[45] eksportowana konfekcja jest[57] produkowana w[66] przewa¿aj±cej[261] mierze[161] z[62] syntetyków, a wiêc surowców produkowanych[222] w[66] kraju[161]. Powstaje pytanie[111], w[66] jakiej[261] mierze[161] uk³ad[111] proporcji[122] w[66] naszej[261] wymianie[161] ze[65] Zwi±zkiem[/] Radzieckim[/][251]  aktualny[211] i przysz³y[211] (do[62] tysi±c dziewiêæset siedemdziesi±tego[221] roku[121])  jest korzystny[211] dla[62] naszego[221] partnera[121]? 
3053 1527~Drohojowski J.~Róg obfito¶ci~KiW~1967~64~4
3054 Bolivar[/][111] natomiast rozpocz±³ dyskusjê, jeszcze trwaj±c±[241], o[66] konieczno¶ci[161] scalenia[121] krajów. My¶l[111] ta snuje[501] siê w[66] szeregu[161] wypowiedzi[122] Bolivara[/][121], uj±³ j± konkretnie w[66] ["]Li¶cie[161] z[62] Jamajki[121]["], którego[221] adresatem by³[5] narody[112] Ameryki[/][121] £aciñskiej[/][221]. Zaczyna od[62] sumowania[121] pretensji[122], a wiêc zarzuca Hiszpanii[/][131] (to[211] samo[41] odnosi[501] siê do[62] Portugalii[/][121]), [&] 
3055 1528~Kozakiewicz M.~Niezbadane ¶cie¿ki wychowania~NKs~1964~99~11
3056 Taka maszyna, o[+] wiele bardziej kompletna, ale i skomplikowana, kosztuje jednak maj±tek[141] i nie jest dostêpna ani dla[62] ca³ych[222] szkó³, ani tym[9] bardziej dla[62] poszczególnych[222] jednostek. W[66] tym[261] miejscu[161] warto przypomnieæ dowcip[141] Simona[/][121] Ramo[/][121] ze[62] wzmiankowanej[221] ju¿ ksi±¿ki[121] ["]Teaching[+] Machines["]... [&] 
3057 1529~Kozakiewicz M.~Niezbadane ¶cie¿ki wychowania~NKs~1964~154~27
3058 ¿eby nie by³o nieporozumieñ, powiedzmy, ¿e proces[111] ten[211] zaczyna[501] siê (jak[9] ju¿ wspomnia³em) jeszcze w[66] siódmym[261] roku[161] ¿ycia[121], kiedy dziecko[111] po[64] raz[141] pierwszy[241] posz³o do[62] szko³y[121], ale kulminacjê swoj±[241] osi±ga w³a¶nie w[66] wieku[161] szesna¶cie  siedemna¶cie lat (u[62] dziewcz±t nieco wcze¶niej, ale za[64] to[44] mniej burzliwie). Badania[112] psychologów[122] zachodnich[222] wykazuj±, ¿e najczê¶ciej przedmiotem zatargów i taræ miêdzy[65] "starymi[151]" i "m³odymi[151]" s± sprawy[112] drobne[212], [&] 
3059 1530~Adamowicz Z., Fija³kowski W., Paczóski J.~Telekopia - technika przesy³ania obrazów~MON~1963~243~14
3060 Jak[9] równie¿ dlatego, ¿e nierzadko jeszcze nasze[211] wychowanie[111] polityczne[211] przy[66] próbach realizacji[121] grzeszy stereotypowo¶ci± stosowanych[222] metod, szablonowo¶ci± ¶rodków, wulgarn±[251] dogmatyczno¶ci± uzasadnieñ i celów. A przecie¿ szablon[111], stereotyp[111] i dogmatyczno¶æ[111] nigdzie nie wyrz±dzaj± szkód tak strasznych[222] i nieodwracalnych[222] jak[9] w³a¶nie w[66] dziedzinie[161] wychowania[121]. 
3061 1531~Land S.~Portret Jakuba Jasiñskiego~KiW~1964~136~7
3062 Nie wszystkie[212] jednak o¶rodki[112] powstañcze[212] litewskie[212] zg³osi³y akces[141] do[62] Rady[121] Wileñskiej[221]. Niektóre[212], jak[9] Brze¶æ[/][111], czy powiat[111] grodzieñski[211], zg³osi³y[501] siê bezpo¶rednio do[62] Ko¶ciuszki[/][121]. Zachodzi³a wiêc obawa rozbicia[121] jedno¶ci[121] narodu. Pod[65] wp³ywem zarzutów podnosz±cych[+] siê[222] z[62] ró¿nych[222] stron Rada[111] Litewska o¶wiadczy³a trzeciego[221] maja, ¿e poddaje[501] siê pod[64] w³adzê Ko¶ciuszki[/][121], a nominacjê Jasiñskiego[/][121] uwa¿a za[64] tymczasow±[241]. 
3063 1532~Drohojowski J.~Indianin prezydentem Meksyku~KiW~1964~81~8
3064 Przeró¿ne[212] sprzeczno¶ci[112] wp³ywa³y na[64] stanowisko[141] Francji[/][121] Napoleona[/][121] Trzeciego[/][221]. Rewolucja lutowa tysi±c osiemset czterdziestego[221] ósmego[221] roku[121], która obali³a króla[141] Ludwika[/][141] Filipa[/][141], wysunê³a na[64] plan[141] pierwszy[241] ksiêcia[141] Ludwika[/][141] Napoleona[/][141], bratanka[141] Napoleona[/][121] Pierwszego[/][221], naprzód jako[64] prezydenta[141], a pó¼niej (tysi±c osiemset piêædziesi±ty[211] drugi[211]) cesarza[141]. Cesarz[111] Francuzów[122] Napoleon[/] Trzeci[/][211], bo taki[241] tytu³[141] przybra³ Ludwik[/] Napoleon[/], entuzjazmowa³[501] siê w[66] m³odo¶ci[161] ruchami rewolucyjnymi W³ochów[122] i Polaków[122]. 
3065 1533~Górski J.~Ekonomia polityczna~KiW~1964~170~18
3066 W[66] odniesieniu[161] do[62] ca³ego[221] dochodu narodowego[221] orientacyjne[212] szacunki[112] wskazuj±, i¿ jego[42] wzrost[111] w[66] ostatnim[261] dziesiêcioleciu[161] panowania[121] bur¿uazji[121], to[41] znaczy w[66] latach tysi±c dziewiêæset dwadzie¶cia dziewiêæ  tysi±c dziewiêæset trzydzie¶ci osiem, wynosi³ w[66] przybli¿eniu[161] dwana¶cie[34]  piêtna¶cie[34] procent[122]. Polska[/][111] Ludowa[/][211] w[66] ci±gu[161] dziesiêciu[32] lat (tysi±c dziewiêæset piêædziesi±t  tysi±c dziewiêæset sze¶ædziesi±t) zwiêkszy³a swój[241] dochód[141] narodowy[241] przesz³o[8] dwukrotnie, [&] 
3067 1534~Górski J.~Ekonomia polityczna~KiW~1964~314~5
3068 Sprzeczno¶æ[111] ta prowadzi do[62] powstania[121] w[66] gospodarce[161] kapitalistycznej[261] szeregu[121] ujemnych[222] zjawisk, o[66] których[262] bêdziemy[56] obszernie mówiæ[51] w[66] dalszym[261] ci±gu[161] wyk³adu. Rezultatem akumulacji[121] kapitalistycznej[221] jest niew±tpliwie powa¿ny[211] wzrost[111] rozmiarów, a nawet i liczby[121] przedsiêbiorstw (rozwijaj±[501] siê przecie¿ ca³e[212] nowe[212], uprzednio nie istniej±ce[212] ga³êzie[112] wytwarzania[121]). 
3069 1535~Górski J.~Ekonomia polityczna~KiW~1964~403~1
3070 Jest faktem niew±tpliwym[251], ¿e w[66] analizowanym[261] okresie, a wiêc w[66] czasie powstania[121] i rozwoju[121] interwencjonizmu pañstwowego[221], pañstwowe[212] zakupy[112] dóbr i us³ug w[66] cenach bie¿±cych[262] wzros³y[5] piêciokrotnie, a ich[42] udzia³[111] w[66] produkcji[161] brutto wzrós³ w[66] tym[261] okresie dwu[+] i[+] pó³krotnie. Innym[251] wska¼nikiem, który[241] mo¿emy przytoczyæ dla[62] przedstawienia[121] wzrostu znaczenia[121] interwencjonizmu pañstwowego[221] mo¿e[5] byæ wska¼nik[111] wzrostu wydatków bud¿etowych[222] krajów kapitalistycznych[222]. 
3071 1536~Górski J.~Ekonomia polityczna~KiW~1964~26~6
3072 W[66] warunkach istnienia[121] socjalistycznego[221] typu stosunków produkcji[121], gdy podstawowe[212] ¶rodki[112] produkcji[121] znajduj±[501] siê w[66] rêkach pañstwa[121] i pañstwo[111] planowo kieruje ca³ym[251] procesem produkcji[121] i podzia³u, powstaje z³udzenie[111], ¿e nie dzia³aj± ¿adne[212] prawa[112] ekonomiczne[212], ¿e pañstwo[111] kieruje procesem gospodarczym[251] w[64] sposób[141] dowolny[241]. Tak jednak wcale nie jest. 
3073 1537~Jankowski H.~Jednostka, moralno¶æ, socjalizm~KiW~1963~56~9
3074 Bardziej "subtelnym[251]" sposobem prowadzenia[121] tego[221] typu dyskusji[121] jest siêganie[111] do[62] argumentów historycznych[222]. Jak to[44] siê[41] mówi: my ich[44] inkwizycj±, oni nas[44] gilotyn± z[62] okresu Wielkiej[221] Rewolucji[121] Francuskiej[221] my ich[44] rozwi±z³o¶ci± p³ciow±[251] niektórych[222] papie¿y[122], oni nas[44] idea³ami wolnej[221] mi³o¶ci[121]; my ich[44] ¶redniowiecznymi biczownikami, oni nas[44]... i tak dalej. Taka argumentacja jest tylko bardziej sublimowan±[251] form± argumentacji[121] pierwszego[221] typu. 
3075 1538~Stryjewski C.~Hierarchia rzymska~KiW~1963~115~11
3076 Kongres[111] wiedeñski[211] w[66] tysi±c osiemset piêtnastym[261] roku[161] przyzna³ nuncjuszom papieskim[232] tytu³[141] dziekana[121] korpusu dyplomatycznego[221] akredytowanego[221] przy[66] rz±dach pañstw. W[64] my¶l[141] postanowieñ Kongresu Wiedeñskiego[221] nuncjusze papiescy ciesz±[501] siê wszystkimi przywilejami przyznanymi innym[232] dyplomatom. Posiadaj± zatem przywilej[141] nietykalno¶ci[121] personalnej[221], [&] 
3077 1539~Stryjewski C.~Hierarchia rzymska~KiW~1963~259~9
3078 Zaczê³y powstawaæ pierwsze[212] zrzeszenia[112] ¶wieckich[222] katolików[12]. Rozpoczynaj± one sw±[241] dzia³alno¶æ[141] jeszcze w[64] sposób[141] nie bardzo zorganizowany[241], jako[61] lu¼no z[65] sob± zwi±zane[212] stowarzyszenia[112] katolickie[212], pod[65] has³em "obrony[121] i odnowienia[121] religijnego[221]". Ruch[111] ten[211] otrzyma³ we[66] W³oszech[/][162] nazwê[141] Akcji[121] Katolickiej[221], za¶ w[66] innych[262] krajach Europy[/][121] nazywa³[501] siê: Lig± Katolick±[251] (w[66] Polsce[/][161]), Zjednoczeniem Katolików[122], Stowarzyszeniem M³odzie¿y[121] Katolickiej[221] i tym[232] podobne[212]. 
3079 1540~Warneñska M.~Szukam Baltazara Kujawskiego~KiW~1963~16{?}~11
3080 By³o jednak w[66] progimnazjum[161] w³oc³awskim[261] paru[32] nauczycieli[122] zas³uguj±cych[222] w[66] pe³ni[161] na[64] to[241] miano[141]. Nale¿eli do[62] nich[42]: przyrodnik Matuszewski[/][111] oraz nauczyciel rysunków i francuskiego[221] z[62] pochodzenia[121] Francuz. Ale ich[42] praca i wysi³ki[112] nie mog³y zmieniæ systemu. Lekcje[142] zadawano "st±d-dot±d" z[62] podrêcznika. Na[66] arytmetyce[161] rozwi±zywano zadania[142] przypominaj±ce[242] ³amig³ówki[142]. 
3081 1541~Warneñska M.~Szukam Baltazara Kujawskiego~KiW~1963~59~9
3082 W[66] razie dostania[+] siê[121] w[64] rêce[142] w³adz cz³onkowie partii[121] unikaj± kar surowszych[222]. Rz±d[111] patrzeæ[51] bêdzie[56] przez[64] palce[142] na[64] tê wpó³[8] legaln±[241] ich[42] walkê z[65] kapitalizmem. Niebezpieczne[212] s± takie[212] pogl±dy[112]. Cz³owiek uczy[501] siê na[66] w³asnych[262] b³êdach. Julian[/] wie, ¿e na[66] wolno¶ci[161] podejmie natychmiast dawn±[241] robotê. Prowadziæ[51] j± bêdzie[56] teraz jednak inaczej. 
3083 1542~Warneñska M.~Szukam Baltazara Kujawskiego~KiW~1963~135~12
3084 Sam[211] zaopatruje przek³ad[141] powie¶ci[121] w[64] obja¶nienia[142] niezbêdne[242] dla[62] niemieckiego[221] czytelnika[121], "Ró¿yczka[/] Schapiro[/]", bowiem takie[242] sprawy[142] albo pomija, albo "plecie jak[9] Piekarski[/] na[66] mêkach, bo o[66] historii[161] Polski[/][121] ma jeszcze s³absze[241] pojêcie[141] ni¿[9] o[66] jêzyku[161]". A¿ do[62] koñca niemal dzia³alno¶ci[121] wydawniczej[221] Marchlewskiego[/][121] ta "paniusia z[62] Brodów[/][122]", podobnie jak[9] inni t³umacze z[62] nieprawdziwego[221] zdarzenia[121], napsu³a mu wiele[8] krwi[121]. 
3085 1543~Szeliga Z.~Skarby i ludzie~KiW~1964~227~14
3086 Woda, która jest przekleñstwem jednej[221] czê¶ci[121] kombinatu  kopalni[121], tutaj, w[66] drugiej[261] czê¶ci[161]  Zak³adzie Przeróbki[121] Mechanicznej[221] i Zak³adach Przeróbki[121] Chemicznej[221]  jest obok[62] siarki[121]  drugim[251] podstawowym[251] surowcem, bez[62] którego[221] nie mog³aby istnieæ ani flotacja, ani rafinacja, ani przeróbka chemiczna. W[66] ka¿dej[261] sekundzie[161] tylko do[62] Zak³adu Przeróbki[121] Mechanicznej[221] wp³ywa sze¶æ[31] tysiêcy litrów wody[121]. 
3087 1544~zbiorowa~Sprawy religii i laicyzacji~KiW~1964~8~14
3088 Kosmologia religijna zawiera pogl±dy[142] na[64] temat[141] "pocz±tku[121]" ¶wiata i Ziemi[121], budowy[121] rzeczywisto¶ci[121] oraz "koñca ¶wiata"; kosmologia religijna jest t±[251] w³a¶nie czê¶ci± religii[121], która przede[+] wszystkim wchodzi w[64] konflikt[141] z[65] danymi[152] nauki[121]. Je¶li natomiast chodzi o[64] antropologiê religijn±[241], czyli religijne[242] pogl±dy[142] na[64] cz³owieka[141] i spo³eczeñstwo[141], to[9] usi³uje ona odpowiedzieæ wierz±cemu[131] na[64] pytania[142] zwi±zane[242] z[65] pochodzeniem cz³owieka[121], jego[42] natur± ("sens[111] ¿ycia[121]") oraz losami po¶miertnymi. 
3089 1545~Krzemieñ-Ojak S.~Zagadnienia wspó³czesnej kultury~KiW~1965~38~5
3090 Ale wahania[112] polityczne[212] wiêkszy[241] wp³yw[141] wywiera³y jednak na[64] dziedzinê twórczo¶ci[121] artystycznej[221] i na[64] przejawy[142] aktywno¶ci[121] kulturalnej[221] ró¿nych[222] ¶rodowisk ni¿[9] na[64] rytm[141] powstawania[121] materialnej[221] bazy[121] kultury[121]. W[66] tej[261] sferze[161] bowiem w[66] ci±gu[161] ca³ego[221] minionego[221] dwudziestolecia[121] obserwowaæ mo¿emy wzglêdn±[241] ci±g³o¶æ[141] i systematyczno¶æ[141]. 
3091 1546~Frelek R., Kruczkowski A.~¦wiat i Polska~KiW~1965~84~10
3092 Jednak¿e ówczesny[211] uk³ad[111] si³ w[66] ¶wiecie pozwala³ pañstwom imperialistycznym[232] na[64] odrzucenie[141] propozycji[122] radzieckich[222] bez[62] dyskusji[121]. Zmiana uk³adu si³ w[66] ¶wiecie na[64] korzy¶æ[141] socjalizmu po[66] drugiej[261] wojnie[161] ¶wiatowej[261] umo¿liwi³a w[66] ostatnich[262] latach wysuniêcie[141] postulatu powszechnego[221] i ca³kowitego[221] rozbrojenia[121] pod[65] skuteczn±[251] kontrol± miêdzynarodow±[251] w[66] warunkach realnych[222] szans walki[121] o[64] jego[42] zrealizowanie[141]. 
3093 1547~Mleczko F.W.~O wsi i rolnictwie~KiW~1965~72~23
3094 Przy[66] takiej[261] perspektywie[161] op³aca[501] siê produkowaæ masowo i sprzedawaæ rolnikom indywidualnym[232] te[242] tylko urz±dzenia[142], narzêdzia[142] i maszyny[142], które[212] mog± byæ[57] w[66] drobnym[261] gospodarstwie u¿ywane[212] czêsto, stosunkowo szybko siê zu¿ywaj±[501] (oczywi¶cie dlatego, ¿e s± czêsto w[66] u¿yciu[161], a nie dlatego, ¿e s±[57] ¼le zrobione[212]) i szybko siê op³acaj±[501] (na[64] przyk³ad[141] parniki[112] polowe[212] i temu[43] podobne[212]). 
3095 1548~Mleczko F.W.~O wsi i rolnictwie~KiW~1965~133~17
3096 Sytuacja ta odbija³a[501] siê szczególnie niekorzystnie na[66] tych[262] PGR[=], które[212] cierpia³y na[64] brak[141] si³y[121] roboczej[221]. Gospodarstwa[112] te[212] bowiem zosta³y[57] w[64] ten[241] sposób[141] skazane[212] na[64] gorsze[242] plony[142] przy[66] wiêkszych[262] nak³adach na[66] pood³ogowej[261] ziemi[161]. Ponadto by³y[57] one zmuszone[212] przyjmowaæ do[62] pracy[121] ka¿dego[221] chêtnego[221]; zwa¿ywszy, i¿ by³ to[41] okres[111] szybkiego[221] wzrostu zatrudnienia[121] w[66] rozwijaj±cym[+] siê[261] przemy¶le, [&] 
3097 1549~Kosman M.~Na tropach bohaterów "Trylogii"~KiW~1966~51~12
3098 Poznaj±c perypetie[142] Jana[/][121] Skrzetuskiego[/][121] wys³anego[221] na[64] Sicz[/][141], w[66] pierwszej[261] chwili[161] nie my¶limy o[66] w³a¶ciwym[261] celu[161] jego[42] podró¿y[121]: przecie¿ znios³y[211] i szlachetny[211] rycerz bez[62] wahania[121] zgodzi³[501] siê byæ nie pos³em, ale szpiegiem. Taki[211] bowiem by³ faktyczny[211] cel[111] wyjazdu. Na[66] Siczy[/][161], wziêty[211] do[62] niewoli[121], mia³ ju¿ zgin±æ z[62] r±k "dzikich[222]" i "rozpasanych[222]" Zaporo¿ców[122], kiedy Chmielnicki[/][111] pozna³ w[66] nim[46] swego[241] wybawcê. 
3099 1550~Kosman M.~Na tropach bohaterów "Trylogii"~KiW~1966~195~3
3100 Przez[64] piêæ[34] lat przebywa³ w[66] szko³ach protestanckich[262] w[66] Kiejdanach[/] i w[66] Wilnie[/][161], w[66] wieku[161] lat piêtnastu[32] towarzyszy³ hetmanowi[131] Krzysztofowi[/] na[66] wyprawie[161] wojennej[261], po[66] czym[46] zosta³[57] usamodzielniony[211] pod[65] wzglêdem prawnym[251] i natychmiast obrany[11] pos³em na[64] sejm[141] walny[241]. Nie by³o to[41] jego[42] pierwsze[211] wyst±pienie[111] na[66] forum[161] pañstwowym[261], poniewa¿ ju¿ przed[65] czterema laty stryj poleci³ mu wyg³osiæ u³o¿on±[241] przez[64] jakiego¶[241] prawnika[141] mowê do[62] króla[121] na[66] sejmie, [&] 
3101 1551~Sk³adankowa M.~Zoroaster i magowie~KiW~1963~178~11
3102 Przez[64] wieki[142] ca³e[242] torturowanie[111] ludzi[122] by³o uwa¿ane[211] za[64] rzecz[141] naturaln±[241]. Traktowanie[111] zwierz±t dot±d bywa straszliwe[211], nie dlatego, by[9] ktokolwiek przypuszcza³, ¿e zwierzê[111] nie czuje. Wrêcz przeciwnie, w³a¶nie zadawanie[111] bólu[121] sprawia ludziom przyjemno¶æ[141]. Tymczasem ju¿ mazdeizm[111] kwalifikowa³ takie[242] sk³onno¶ci[142] jako[64] demona[141], który[211] niszczy dusze[142]. 
3103 1552~Voise W.~My¶liciele i praktycy~KiW~1963~123~14
3104 Stwierdza³ on, ¿e dla[62] Demokryta[/][121] barwa nie istnieje jako[61] obiektywna rzeczywisto¶æ[111] i ¿e takie[211] lub inne[211] zabarwienie[111] przedmiotu zale¿ne[211] jest od[62] uk³adów atomów w[66] danym[261] przedmiocie. Podobnie i nastêpca Arystotelesa[/][121], Teofrast[/][111], w[64] taki[241] sposób[141] rozumia³ naukê Demokryta[/][121] o[66] poznaniu[161]. Obaj jednak dopatrywali[501] siê w[66] niej[46] nieprzezwyciê¿onych[222] trudno¶ci[122]. 
3105 1553~Voise W.~My¶liciele i praktycy~KiW~1963~68~17
3106 Omylili[501] siê jednak, a ta orientacja polityczna sta³a[501] siê przyczyn± ich[42] klêski[121]: w[66] roku[161] piêæset dziesi±tym[261] przed[65] nasz±[251] er± wygnano ich[44] z[62] Krotony[/][121]. Oprócz[62] idei[122] etycznych[222] i religijnych[222] rozwinêli te¿ pitagorejczycy szereg[141] zadañ naukowych[222], byli[5] bowiem przekonani, ¿e nauka jest jednym[251] ze[62] ¶rodków, przy[66] pomocy[161] których[22] cz³owiek mo¿e[5] siê doskonaliæ[501]. 
3107 1554~Zaj±czkowski A.~Aszanti - kraj Z³otego Tronu~KiW~1963~157~20
3108 To[41] z[62] kolei[121] wynika z[62] faktu, ¿e inteligencji[121] jest ci±gle jeszcze za[+] ma³o, ¿e zarobki[112] jej[42] s±, porównawczo bior±c, bardzo du¿e[212] i ¿e w[66] walce[161] z[65] kolonializmem bur¿uazja i inteligencja tworz± jeden[241] front[141], konflikty[112] klasowe[212] miêdzy[65] bur¿uazj± a inteligencj± dopiero przyjd±. Pod[65] jednym[251] wzglêdem niew±tpliwie inteligencja i bur¿uazja dadz±[501] siê uj±æ razem[8], mianowicie pod[65] wzglêdem wykszta³cenia[121]. 
3109 1555~Kotañski W.~Zarys dziejów religii w Japonii~KiW~1963~14~2
3110 Niektóre[242] spo¶ród[62] nich[42] z[65] du¿±[251] doz± prawdopodobieñstwa[121] mo¿na uwa¿aæ za[64] przedmioty[142] kultowe[22], co[41] pozwoli nam do[62] pewnego[221] stopnia zrozumieæ, jakie[212] wierzenia[112] w[66] ówczesnym[261] spo³eczeñstwie by³y[5] popularne[212]. Oczywi¶cie wnioski[112] musz± byæ ostro¿ne[212], tak aby[9] nie wykroczy³y poza[64] dostêpny[241] badaniu[131] materia³[141]. Typ[111] wierzeñ ówczesnych[222] wi±za³[501] siê niew±tpliwie ¶ci¶le z[65] ogólnymi warunkami ówczesnego[221] bytowania[121] cz³owieka[121] na[66] archipelagu[161], [&] 
3111 1556~Kotañski W.~Zarys dziejów religii w Japonii~KiW~1963~102~8
3112 W[66] zwi±zku[161] ze[65] zmianami w[66] strukturze[161] spo³ecznej[261] zaczê³y siê te¿ inaczej kszta³towaæ[501] pojêcia[112] sintoistyczne[212]. Jedne[212] bóstwa[112] wysuwaj±[501] siê na[64] przód[141], inne[212] usuwaj±[501] siê w[64] cieñ[141]. Najbardziej chyba charakterystycznym[251] bêdzie pewno zblakniêcie[111] kultu za³o¿ycielki[121] rodu cesarskiego[221] Amaterasu[/][121] i jej[42] potomstwa[121]. 
3113 1557~Kozakiewicz M.~O tolerancji i swobodzie sumienia~KiW~1963~15~5
3114 Podczas[+] gdy na[66] po³udniu[161] USA[=] ¶rednia[111] zarobków bia³ego[221] robotnika[121] w[66] roku[161] tysi±c dziewiêæset piêædziesi±tym[261] ósmym[261] wynosi³a cztery[34] i pó³ tysi±ca dolarów rocznie, to[9] ¶rednia[111] zarobków robotnika[121] murzyna[121] w[66] tym[261] samym[261] czasie, wed³ug[62] ¼róde³ amerykañskich[222], wynosi³a dwa[34] i sze¶æ[34] dziesi±tych[122] tysi±ca dolarów rocznie. 
3115 1558~Kozakiewicz M.~O tolerancji i swobodzie sumienia~KiW~1963~81~23
3116 Poniewa¿ jednak zarówno wy¿sze[211], jak[9] i ni¿sze[211] duchowieñstwo[111]  to[41] obywatele Pañstwa[121] Ludowego[221], marksi¶ci ¿±daj± od[62] nich[42] lojalno¶ci[121] wobec[62] pañstwa[121], respektowania[121] jego[42] praw[122] i zarz±dzeñ, jak[9] te¿ w[64] miarê pozytywnego[221] wk³adu w[64] pracê ca³ego[221] narodu nad[65] przebudow± socjalistycznej[221] Polski[/][121]. A z[65] tym[45], niestety, bywa ró¿nie. 
3117 1559~Koberdowa I.~Pierwsza Miêdzynarodówka i Lewica Wielkiej Emigracji~KiW~1964~13~1
3118 Na[64] wakuj±ce[241] miejsce[141] w[66] Centralizacji[161] Towarzystwa[121] Demokratycznego[221] Polskiego[221] wybrany[211] zosta³[57] w[66] koñcu[161] tysi±c osiemset piêædziesi±tego[221] pierwszego[221] roku[121] Antoni[/] ¯abicki[/], przewodnicz±cy[111] Komitetu Emigrantów[122] przyby³ych[222] z[62] Turcji[/][121]. W[66] samym[261] Towarzystwie Demokratycznym[261] Polskim[261] panowa³a wówczas du¿a rozmaito¶æ[111] pogl±dów, wynikaj±ca z[62] dezorientacji[121] politycznej[221] spowodowanej[221] wypadkami Wiosny[121] Ludów[122]. Wielu[32] dawnych[222] jego[42] dzia³aczy[122] sta³o niez³omnie przy[66] programie Towarzystwa[121] uchwalonym[261] jeszcze w[66] tysi±c osiemset trzydziestym[261] szóstym[261], [&] 
3119 1560~Berna¶ F., Mikulska-Berna¶ J.~Przednia stra¿ Hitlera~KiW~1964~102~21
3120 By³a[5] to[41] ca³kiem wyra¼na zapowied¼[111] tego[42], co[41] nieodwo³alnie mia³o nast±piæ ju¿ zaledwie za[64] kilka[34] dni[122]. Hitlerowi[/] potrzebna by³a[5] jednak jeszcze jedna, tym[251] razem[151] zakrojona na[64] najwy¿sz±[241] skalê prowokacja, która ukoronowaæ mia³a ca³±[241] dotychczasow±[241] akcjê hitlerowskiej[221] pi±tej[221] kolumny[121] w[66] tej[261] dziedzinie[161]. 
3121 1561~Berna¶ F., Mikulska-Berna¶ J.~Przednia stra¿ Hitlera~KiW~1964~191~8
3122 Fakt[111] ten[211] wp³yn±³ w[66] znacznej[261] mierze[161] na[64] wzrost[141] nastrojów nerwowo¶ci[121] w[66] ko³ach rz±dowych[262], sk³aniaj±c je[44] do[62] szybszego[221] ni¿[9] to[44] planowano poprzednio opuszczenia[121] stolicy[121]. Podobny[211] desant[111] powietrzny[211] wyl±dowa³ równie¿ w[66] Bia³owie¿y[/][161] w[+] pobli¿u magazynów amunicji[121] ko³o[62] Hajnówki[/][121]. Desant[111] ten[211] zosta³[57] jednak rozbity[211] przez[64] silne[242] patrole[142] wojska[121]. 
3123 1562~Cackowski Z.~G³ówne zagadnienia i kierunki filozofii~KiW~1966~96~31
3124 Materializm[111] mechanistyczny[211]. Tê niejednolito¶æ[141] teorii[11] materialistów[122] naiwnych[222] stopniowo zaczynaj± przezwyciê¿aæ ci[212] filozofowie, którzy nie szukaj± "pierwszej[221] zasady[121]" w[66] postaci[161] jakiego¶[221] jednego[221] rodzaju[121] materii[121] dostêpnej[221] obserwacji[131] zmys³owej[231], ale przyjmuj± istnienie[141] u[62] podstaw[122] wszystkich[222] zmys³owo dostêpnych[222] zjawisk jakiego¶[221] tworzywa[121] wspólnego[221], które[211] nie musi w[66] tym[261] nowym[261] ujêciu[161] istnieæ jako[61] odrêbna postaæ[111] materii[121] i nie musi byæ zmys³om bezpo¶rednio dostêpna, [&] 
3125 1563~Cackowski Z.~G³ówne zagadnienia i kierunki filozofii~KiW~1966~154~35
3126 Na[66] gruncie absolutystycznego[221] traktowania[121] przestrzeni[121] i czasu szczególna zasada wzglêdno¶ci[121] prowadzi do[62] wniosku[121], ¿e na[64] przyk³ad[141] promieñ[111] ¶wietlny[211], poruszaj±cy[+] siê[211] w[66] jednym[261] uk³adzie[161] z[65] prêdko¶ci± [~] w[66] uk³adzie[161] innym[261]  inercjalnym[261] wzglêdem[62] pierwszego[221]  mia³by siê poruszaæ[501] z[65] prêdko¶ci± inn±[251], zale¿n±[251] od[62] kierunku[121] promienia. Promieñ[111] ¶wietlny[211] rozchodz±cy[+] siê[211] w[66] kierunku[161] ruchu[121] obrotowego[221] Ziemi[121] mia³by siê poruszaæ[501] wolniej, [&] 
3127 1564~Cackowski Z.~G³ówne zagadnienia i kierunki filozofii~KiW~1966~324~7
3128 Wszystkie[212] bowiem komórki[112] nerwowe[212] stanowi± w[66] istocie[161] rzeczy[121] ogniwa[142] elektryczne[242]. Równowaga tych[222] ogniw elektrycznych[222] zdana jest[57] na[64] ³askê i nie³askê najró¿norodniejszych[222] oddzia³ywañ zewnêtrznych[222]. Mo¿e[5] je[44] naruszyæ wi±zka ¶wiat³a[121], mog± to[44] uczyniæ drgania[112] powietrza[121] czy inne[212] oddzia³ywania[112] mechaniczne[212]. To[211] naruszenie[111] równowagi[121] wystêpuje jednak pod[65] warunkiem, ¿e impuls[111] zewnêtrzny[211] jest dostatecznie du¿y[211], ¿e przekracza on próg[141] wra¿liwo¶ci[121] dla[62] danej[221] komórki[121]. 
3129 1565~Cackowski Z.~G³ówne zagadnienia i kierunki filozofii~KiW~1966~351~5
3130 Konceptuali¶ci natomiast odpowiadaj± negatywnie na[64] pytanie[141], czy tym[232] pojêciom odpowiada jaka¶ rzeczywisto¶æ[141] obiektywna. Odrzucaj± tezê o[66] obiektywnym[261] i niezale¿nym[261] od[62] pojedynczych[222] przedmiotów istnieniu[161] powszechników, jak[9] to[44] g³osi platonizm[111], ale odrzucaj± te¿ tezê, ¿e przedmiotem pojêæ ogólnych[222] jest jaka¶ rzeczywisto¶æ[111] tkwi±ca w[66] przedmiotach jednostkowych[262] i wyra¿aj±ca ich[42] wspólne[242] cechy[142]. 
3131 1566~Libera Z.~Maria D±browska~PZWS~1963~34~6
3132 Przemiany[112] jakie[212] w[66] dziejach bohaterów[122] zachodz±, dotycz± zarówno warunków ekonomicznych[222] i spo³ecznych[222], jak[9] te¿ ¶wiadomo¶ci[121] ideowej[221]. Losy[112] generacji[121] ziemiañskiej[221] po[66] powstaniu[161] styczniowym[261] ukazane[212] w[66] historii[161] Niechciców[/][122] i Ostrzeñskich[/][122], mog± uchodziæ niejako za[64] zjawisko[141] typowe[241], przy[66] czym[46] znamienne[11] dla[62] D±browskiej[/][121] jest to[41], ¿e stworzy³a ona obraz[141] bogaty[241], zró¿nicowany[241], nie mieszcz±cy[+] siê[241] w[66] ramach jakiegokolwiek[221] schematu. 
3133 1567~Lipiñski J.~Ludowe Wojsko Polskie~KiW~1965~145~24
3134 Oficerska Szko³a Wojsk Pancernych[222] imienia [~] Czarnieckiego[/][121] w[66] Poznaniu[/]  umo¿liwia opanowanie[141] przedmiotów ogólnowojskowych[222], spo³eczno-politycznych[222] oraz techniczno-specjalistycznych[222] (miêdzy[+] innymi podstawy[142] elektrotechniki[121], technologii[121] metali[122], mechaniki[121] technicznej[221], obróbki[121] metali[122], wytrzyma³o¶ci[121] metali[121], rysunek[141] techniczny[241]), zapoznaje z[65] budow± i uczy obs³ugi[121] precyzyjnych[222] nowoczesnych[22] urz±dzeñ wozów bojowych[222], dowodzenia[121] i wykorzystywania[121] pododdzia³ów czo³gów na[66] wspó³czesnym[261] polu[161] walki[121]. 
3135 1568~Gdañski M.~Arabski Wschód~KiW~1963~96~15
3136 Szyizm[111] jest zreszt± religi± pañstwow±[251] w[66] s±siednim[261] Iranie[/]. Wyznawcy[112] kierunku[121] szyickiego[221] w[66] Iraku[/][161] i Iranie[/] zwani s±[57] imamitami lub "dwunastnikami". Wierz± oni bowiem, ¿e linia imamów[122] urywa[501] siê w[66] dziewi±tym[261] wieku[161] na[66] dwunastym[261] z[62] rzêdu imamie[161] imieniem Muhamed[+] al[+] Mahdi[/], ¿e Muhamed[/] zgin±³ w[66] tajemniczych[262], mistycznych[262] okoliczno¶ciach i ¿e przyjdzie ponownie jako[61] mahdi[111]  mesjasz aby[9] ustanowiæ z³oty[241] wiek[141]. 
3137 1569~Gdañski M.~Arabski Wschód~KiW~1963~140~24
3138 Jej[42] s³abo¶æ[111] ujawni³a[501] siê zw³aszcza po[66] klêsce[161] Napoleona[/][121] Trzeciego[/][221] pod[65] Sedanem[/], kiedy g³ówn±[241] uwagê musia³a skierowaæ na[64] bezpieczeñstwo[141] swej[221] granicy[121] wschodniej[221] z[65] Niemcami[/]. Ale w[66] latach osiemdziesi±tych[262] i dziewiêædziesi±tych[262] Francja[/] na[+] nowo podjê³a próby[142] rozszerzenia[121] swych[222] posiad³o¶ci[122] kolonialnych[222]. W[66] owym[261] okresie Anglicy winê za[64] nastroje[142] nacjonalistyczne[242] w[66] Egipcie[/] usi³owali zrzuciæ na[64] Francjê[/]. 
3139 1570~Gdañski M.~Arabski Wschód~KiW~1963~180~13
3140 W[66] nocie[161] z[62] dwudziestego[221] pierwszego[221] marca tysi±c dziewiêæset dwudziestego[221] pierwszego[221] roku[121] lord Curzon[/] zwróci³ uwagê na[64] amerykañsk±[241] niekonsekwencjê w[66] odniesieniu[161] do[62] polityki[121] "otwartych[222] drzwi[122]" w[66] Ameryce[/][161] ¦rodkowej[/][261], w[66] rejonie Morza[/][121] Karaibskiego[/][221] i na[66] Filipinach[/]. Amerykanie jednak nie ustêpowali. 
3141 1571~Gdañski M.~Arabski Wschód~KiW~1963~308~30
3142 W[66] tych[262] warunkach, wymagaj±cych[262] zespolenia[121] si³ i solidarnego[221] wyst±pienia[121] ¶wiata arabskiego[221], my¶l[111] o[66] zacie¶nieniu[161] wiêzów ³±cz±cych[222] ten[241] ¶wiat[141] dojrza³a[5] do[62] praktycznej[221] realizacji[121]. Wymogom politycznym[232] odpowiada³o zbli¿enie[111] ekonomiczne[211], do[62] którego[221] powa¿nie przyczyni³a[501] siê dzia³alno¶æ[111] O¶rodka Zaopatrzenia[121] ¦rodkowego[/][221] Wschodu[/]. 
3143 1572~Gdañski M.~Arabski Wschód~KiW~1963~514~11
3144 Pakt[111] Bagdadzki[211] sta³[501] siê raczej uosobieniem s³abo¶ci[121] ni¿[9] si³y[121]. Spotka³[501] siê nie tylko ze[65] zdecydowanym[251] sprzeciwem wszystkich[222] pañstw po³o¿onych[222] na[66] jego[42] granicach  krajów arabskich[222], Indii[/][121], Afganistanu[/] i ZSRR[=]  ale i z[65] oporem oddolnym[251] w¶ród[62] samych[222] pañstw cz³onkowskich[222] w[66] Azji[/][161]. 
3145 1573~Hirszowicz £.~Trzecia Rzesza i Arabski Wschód~KiW~1963~217~14
3146 Irakijczycy wycofali na[64] pó³noc[141] lokomotywy[142] i statki[142] rzeczne[242], niszczyli tory[142] kolejowe[242] i ³±czno¶æ[141] telegraficzn±[241]. W[66] zwi±zku[161] z[65] tymi wydarzeniami Raszid[+] Ali[/] przekaza³ pos³owi w³oskiemu w[66] Bagdadzie[/] komunikat[141] dla[62] mocarstw Osi[/]. Rz±d[111] iracki[211]  g³osi³ komunikat[111]  licz±c na[64] pomoc[141] mocarstw Osi[/] i polegaj±c na[66] ich[42] obietnicach, zaj±³ zdecydowane[241] stanowisko[141] wobec[62] postulatów brytyjskich[222]. 
3147 1574~Hirszowicz £.~Trzecia Rzesza i Arabski Wschód~KiW~1963~350~31
3148 W[66] tym[261] wypadku[161] jednak interweniowali W³osi, którzy za¿±dali tych[222] jeñców[122] dla[62] siebie[42] w zamian za[64] jeñców[142] indyjskich[242]. "Sztab[111] [~]" by³[57] zmuszony[211] przerwaæ werbunek[141] w¶ród[62] jeñców[122]. Z[62] kolei[121] kilku[32] oficerów[122] irackich[222] przebywaj±cych[222] we[66] W³oszech[/] wyjecha³o stamt±d ukradkiem do[62] Niemiec[/][122]. Na[64] w³oskie[242] interwencje[142] w[66] sprawie[161] DAL[=] niemieckie[212] ko³a[112] wojskowe[212] za[65] zgod± Ribbentropa[/][121] odpowiedzia³y, ¿e jest to[41] jednostka niemiecko-arabska. 
3149 1575~Hirszowicz £.~Trzecia Rzesza i Arabski Wschód~KiW~1963~430~3
3150 W³osi proponowali, by[9] o¶wiadczenie[111] zawiera³o obietnicê, ¿e mocarstwa[112] Osi[/][121] odrzuc± wszelkie[241] rozwi±zanie[141] sprawy[121] palestyñskiej[221], które[212] by³oby sprzeczne[212] z[65] aspiracjami i interesami narodu arabskiego[221]; o[66] likwidacji[161] ¿ydowskiej[221] siedziby[121] narodowej[221] tym[251] razem[151] nie wspominali. Niemcy[112] jednak uwa¿ali, ¿e okres[111] klêsk nie jest odpowiedni[211] do[62] publikowania[121] deklaracji[121], i chcieli ca³±[241] sprawê od³o¿yæ na[64] czas[141] nieokre¶lony[241]. 
3151 1576~Dziekoñska G.~Kara~KiW~1963~52~12
3152 Dla[62] ludów[122] pierwotnych[222]  i nie tylko pierwotnych[222]  bóstwo[111] to[41] dzika[211], ¿ywio³owa moc[111], budz±ca przera¿enie[141], siej±ca nade[64] wszystko[44] postrach[44] i grozê przez[64] d³ugie[242] lata[142], d póki nowsze[212] cywilizacji[112] nie odkryj± w[66] nim[46] nieprzebranej[221] mi³o¶ci[121] i mi³osierdzia[121]. Obraza bóstwa[121] wywo³uje gromy[142] godz±ce[242] nie tylko w[64] obraziciela[141], ale we[64] wszystko[44], co[41] trafi[501] siê obok[8] lub po[66] drodze[161] 
3153 1577~Dziekoñska G.~Kara~KiW~1963~141~24
3154 Historia kar cielesnych[222], których[222] ju¿ ponoæ Europa[/] nie zna, uczy o[66] tkwi±cym[261] w[66] naturze[161] ludzkiej[261] potencjale okrucieñstwa[121], które[211], obudzone[211] kataklizmami dziejowymi, stwarzaj±c krematoria[142] i obozy[142] ¶mierci[121], cofa kulturê ludzk±[241] o[64] wiele[34] wieków. Jakkolwiek typ[111] wojennych[222] represji[122], oparty[211] na[66] bezprawiu[161] i rz±dach, a raczej ¿±dzach chwilowego[221] zwyciêzcy[121], wykracza poza[64] ramy[142] pracy[121] traktuj±cej[221] o[66] normalnych[262] systemach s±dowego[221] karania[121]  nie[+] sposób[8] uwolniæ[501] siê od[62] skojarzenia[121] z[65] tak blisk±[251] nam historycznie przesz³o¶ci±. 
3155 1578~Holzer J.~Od Wilhelma do Hitlera~KiW~1963~127~1
3156 Ta ostatnia partia prze¿y³a jeszcze w[66] tysi±c dziewiêæset dwudziestym[261] ósmym[261] roku[161] istotn±[241] zmianê kierunku[121] politycznego[221]. Spowodowa³a j± klêska wyborcza, któr±[241] przypisano udzia³owi[131] w[66] rz±dzie i tym[251] samym[45] uznaniu[131] przynajmniej do[62] pewnego[221] stopnia, istniej±cego[221] w[66] republice[161] weimarskiej[261] stanu rzeczy[122]. W[66] pa¼dzierniku tysi±c dziewiêæset dwudziestym[261] ósmym[261] roku[161] nowym[251] przewodnicz±cym[151] Niemieckiej[221] Narodowej[221] Partii[121] Ludowej[221] wybrany[211] zosta³[57] Alfred[/] Hugenberg[/], [&] 
3157 1579~Holzer J.~Od Wilhelma do Hitlera~KiW~1963~162~22
3158 Wkrótce odbyæ[501] siê mia³y[5] wybory[112] prezydenckie[212] Rzeszy[/]. Brüning[/] zaproponowa³ wiêc Hitlerowi[/], aby[9] kadencja Hindenburga[/][121] zosta³a[57] przed³u¿ona. Prawdopodobnie w[+] zamian za[64] to[44] obiecywa³, ¿e w[66] ci±gu[161] roku[121] ust±pi z[62] kanclerstwa[121] i jako[64] swego[241] nastêpcê zaproponuje prezydentowi[131] Hitlera[/][141]. Rokowania[112] zakoñczy³y[501] siê fiaskiem. Hitler[/] zdawa³ sobie[43] sprawê, ¿e wszystkie[242] swoje[242] sukcesy[142] zawdziêcza temu[43], ¿e siê na[64] nic[44] nie zgadza[501]. 
3159 1580~Koberdowa G.~Garibaldi - bohater w czerwonej koszuli~KiW~1963~137~25
3160 Nie zapomnia³ on m³odej[221] dziewczyny[121], Józefiny[/] Raimondi[/], która wezwa³a go[44] na[64] pomoc[141] do[62] Como[/] na[66] pocz±tku[161] jego[42] lombardzkiej[221] kampanii[121]. Postanowi³[501] siê z[65] ni±[45] o¿eniæ[501]. Ojciec dziewczyny[121], mimo[+] ¿e by³a[5] ona o[64] trzydzie¶ci[34] lat m³odsza od[62] Garibaldiego[/][121], czu³[501] siê zaszczycony[211] propozycj± "narodowego[221] bohatera[121]" i wyrazi³ zgodê. 
3161 1581~Libiszowska Z.~¯ona dwóch Wazów~KiW~1963~17~29
3162 Ale z[65] czasem[151] jêzyk[111] dworu królowej[121] zosta³[57] wprowadzony[211] do[62] edukacji[121], a nawet pojawi[501] siê w[66] korespondencji[161] prywatnej[261] wytwornych[222] pañ i panów[122]. Znali francuski[241] jêzyk[141] bracia Krzysztof[/] i £ukasz[/] Opaliñscy[/], biskup Wac³aw[/] Leszczyñski[/], Jan[/] Zamoyski[/], Andrzej[/] Morsztyn[/], Denhoffowie[/][112], znali go[44] m³odzi[212] Sobiescy[/] i Jerzy[/] Lubomirski[/]. 
3163 1582~Libiszowska Z.~¯ona dwóch Wazów~KiW~1963~125~29
3164 Hetmani nie dali[501] siê przekonaæ, ale oficerowie i ¿o³nierze masowo przechodzili pod[64] komendê Czarnieckiego[/][121], który[211] podj±³[501] siê wyprowadziæ króla[141] z[62] Gdañska[/][121]. Wywo³a³ tym[45] urazê hetmanów[122]. Antagonizm[111] miêdzy[65] nimi a Czarnieckim[/][151], wysuniêtym[251] przez[64] konfederacjê tyszowick±[241] regimentarzem, stale[8] wzrasta³. Hetman Potocki[/], nieudolny[211] zreszt± dowódca, z[62] powodu swej[221] poprzedniej[221] zdrady[121] straci³ szacunek[141] w[66] spo³eczeñstwie i autorytet[141] w[66] wojsku[161]. 
3165 1583~Libiszowska Z.~¯ona dwóch Wazów~KiW~1963~230~10
3166 Skrwawione[242] szable[142] chowano do[62] pochew[122], ale duch[111] rokoszu[121] triumfowa³ na[66] najbli¿szych[262] sejmikach i doprowadzi³ ponownie do[62] zerwania[121] sejmu. Opinia szlachecka widzia³a w[66] Lubomirskim[/][161] wodza[141] narodu, poezja doda³a mu laurów, otoczy³a go[44] legend±. Znakomity[211] autor Wac³aw[/] Potocki[/] porównuje go[44] do[62] bohatera[121] republikañskiego[221] Rzymu[/] w[66] przyd³ugiej[261] odzie[161] o[66] znamiennym[261] tytule: [&] 
3167 1584~Pe³czyñski S.~Strza³y w Croissant~KiW~1963~91~14
3168 Tak wiêc Jaur` es[/], twierdz±c, ¿e socjalizm[111] jest wykwitem rozwoju[121] historycznego[221] spo³eczeñstw, nastêpstwem wewnêtrznych[222] sprzeczno¶ci[122] kapitalizmu, wydaje[501] siê pozostawaæ w[66] zgodzie[161] z[65] Marksem[/]. Jest to[41] jednak raczej pozór[111]. Marks[/] widzi sprzeczno¶ci[142] spo³eczeñstw mieszczañskich[222] w[66] wyzysku[161] ¶wiata pracy[121] przez[64] kapita³[141], w[66] koncentracji[161] w³asno¶ci[121] z[62] jednej[221] strony[121] i zubo¿eniu[161] proletariatu z[62] drugiej[221]. 
3169 1585~Piechowski J.J~Dawny Babilon i wspó³czesny Irak~KiW~1963~89~5{?}
3170 W[66] pañstwie podbijaj±cym[261] wci±¿ nowe[242] obszary[142] pola[112] zalega³y od³ogiem, bo nie by³o komu ich[42] uprawiaæ. Brakowa³o r±k do[62] pracy[121], miasta[112] poczê³y siê wyludniaæ[501], co[41] mog³o podci±æ egzystencjê handlu[121]. Grozi³ upadek[111] gospodarki[121]. Na[66] granicach pañstwa[121] pojawili[501] siê wrogowie: na[66] pó³nocy[161] stary[211] wróg[111] Urartu[/], na[66] pó³nocnym[261] wschodzi niespokojne[212] i dzikie[212] plemiona[112] Medów[122]. 
3171 1586~Piechowski J.J~Dawny Babilon i wspó³czesny Irak~KiW~1963~233~15
3172 Metody[112] dzia³ania[121] Anglików[122] w[66] Iraku[/][161] musia³y tym[251] samym[45] ulec zmianie[131] i dostosowaæ[501] siê do[62] panuj±cych[222] warunków. Zgodnie ze[65] star±[251] zasad± rzymsk±[251]: "dziel[55] i rz±d¼" istnia³o kilka[31] kierunków dzia³ania[121] przeciw[63] rewolucji[131] Kassema[/][121]: wyrwaæ wojsko[141] spod[62] bardziej radykalnych[222] i komunistycznych[222] wp³ywów; doprowadziæ do[62] pogorszenia[121] stosunków pomiêdzy[65] Arabami i Kurdami; sabotowaæ reformê roln±[241]; [&] 
3173 1587~Kluba E.~Z dawnych wierzeñ indyjskich~KiW~1965~26~28
3174 Trzecia wreszcie ksiêga ¶wiêta[211]  Samaweda[/]  stanowi[5] zbiór[141] tysi±c piêæset czterdziestu[32] dziewiêciu[32] wersetów przeznaczonych[222] do[62] ¶piewu, z[62] których[222] tylko niewielka czê¶æ[111] jest oryginalna. Uczeni[112] s±dz±, ¿e we[66] wczesnym[261] okresie pobo¿ny[211] cz³owiek sam[211] sk³ada³ bóstwu ofiarê za[64] hojne[242] dary[142], jakich[222] udziela³a mu bujna przyroda kraju[121], i z[62] rado¶ci[121] ¶piewa³ przy[66] tym[46] stosown±[241] pie¶ñ[141], [&] 
3175 1588~Kluba E.~Z dawnych wierzeñ indyjskich~KiW~1965~81~7
3176 Istnieje przekonanie[111], ¿e naczynie[111] dotkniête[211] ustami staje[501] siê nieczyste[211] i nale¿y je[44] zniszczyæ, wobec[62] czego[42] bramini jedz± w[64] specjalny[241] sposób[141]: formuj± z[62] ry¿u[121] na[66] d³oni[161] niewielkie[242] kulki[142] i zrêcznym[251] ruchem wrzucaj± je[44] do[62] ust. Pij±c za¶ przechylaj± g³owê w[64] ty³[141] i wlewaj± sobie[43] napój[141] do[62] ust z[62] odleg³o¶ci[121] kilku[32] centymetrów. 
3177 1589~Kluba E.~Z dawnych wierzeñ indyjskich~KiW~1965~115~1
3178 Pobo¿ny[211] cz³owiek powinien j± sobie[43] wymalowaæ na[66] domu[161], bo jest bóstwem domowym[251] i odpêdzi mu z³o[141]. Ale w[66] nocy[161] D¿ana[/] wylatuje na[64] rozstajne[242] drogi[142], aby[9] upolowaæ sobie[43] surowe[241] miêso[141], ¿ywi[501] siê bowiem miêsem i krwi±. Sam[211] wygl±d[111] rakszasa[121] jest ju¿ przera¿aj±cy[211]: mo¿e[5] mieæ ¶piczaste[242] uszy[142], w³osy[142] stercz±ce[242] jak[61] szczecina, zapad³y[241] brzuch[141], czerwone[242] oczy[142], gruby[241] nos[141], usta[142] od[6] ucha[121] do[62] ucha[121], d³ugi[241] jêzyk[141], twarz[141] o[66] barwie[161] miedzi[121]. 
3179 1590~Kluba E.~Z dawnych wierzeñ indyjskich~KiW~1965~170~19
3180 Kalpa[/] dzieli[501] siê na[64] tysi±c[141] "wielkich[222] jug[122]" (kalijuga[/]), a ka¿da "wielka juga[111]" na[64] cztery[34] okresy[142], czyli zwyk³e[242] jugi[142], zwane[242]: krita[/] treta[/], dwapara[/], i kali[/], z[62] których[222] pierwszy[211]  krita[/]  by³ okresem wszelkiej[221] pomy¶lno¶ci[121], natomiast ostatni[211] kali[/] stanowi[5] ju¿ pocz±tek[141] rozpadu. Obecnie pono ¿yjemy w[66] okresie kali[/], który[211] siê rozpocz±³[501] ze[65] ¶mierci± Kryszny[/][121] w[66] trzy tysi±ce sto drugim[261] roku[161] przed[65] nasz±[251] er±. 
3181 1591~Kleer J., Zawadzki J., Górski J.~Socjalizm - kapitalizm. Aktualne problemy ekonomiczne~KiW~1967~60~12
3182 Utrzymanie[111] stopy[121] wzrostu na[66] poziomie jeden sze¶ædziesi±t cztery w[66] ostatnim[261] okresie by³o mo¿liwe[211] tylko na[64] skutek[141] silnego[221] spadku[121] przyrostu ludno¶ci[121] z[62] jeden dziewiêædziesi±t jeden procent[122] do[62] jeden trzy procent[122] rocznie. Wreszcie, warto tu zaznaczyæ, ¿e ¶redni[211] wzrost[111] produkcji[121] na[64] jednego[241] mieszkañca[141] w[66] skali[161] jeden sze¶ædziesi±t cztery procent[122] rocznie jest raczej  szybkim[251] wzrostem, [&] 
3183 1592~Kleer J., Zawadzki J., Górski J.~Socjalizm - kapitalizm. Aktualne problemy ekonomiczne~KiW~1967~94~7
3184 Dla[62] bli¿szej[221] analizy[121] tempa[121] wzrostu gospodarczego[221] nie wystarcz± jednak wy¿ej zaprezentowane[212] zestawienia[112], obejmuj±ce[212] okres[141] a¿ piêtnastu[32] lat. Rozbijmy je[4] zatem na[64] okresy[142] piêcioletnie[242], aby[9] przedstawiæ tempo[141] wzrostu gospodarczego[221] (dochodu narodowego[221] i produkcji[121] przemys³owej[221]) w[66] poszczególnych[262] okresach. Rok[111] wyj¶ciowy[211] ka¿dego[221] piêciolecia[121] przyjmowany[211] jest[57] za[64] sto[34]. 
3185 1593~Chodak S.~Kap³ani, czarownicy, wied¼my~KiW~1967~125~19
3186 Z[62] okresu psychozy[121] chory[111] zachowuje fragmentaryczne[242], szcz±tkowe[242] wspomnienia[142] omamów[122]. Czêsto te¿ nie mo¿e[5] zdecydowanie[8] powiedzieæ, czy widziane[212] przez[64] niego[44] przedmioty[112] i zjawiska[112] by³y[5] rzeczywisto¶ci±, czy przywidzeniem. Wszystkie[212] historie[112] dotycz±ce[212] kontaktów ludzi[122] z[65] gnomami zarówno te[21], o[66] których[262] mi opowiadano, jak i te[212], o[66] których[262] pisz± inni autorzy, wi±za³y[501] siê z[65] nadzwyczajnymi sytuacjami. 
3187 1594~Syzdek Eleonora~Socjalistyczna perspektywa laicyzacji~KiW~1967~24~16
3188 Interesuj±ce[211] jest, w[64] jaki[241] sposób[141] zmiany[142] w[66] postawie[161] ludzi[122] wobec[62] Ko¶cio³a i religii[121] t³umacz± socjologowie, uczeni[112] i publicy¶ci katoliccy, którzy zw³aszcza w[66] ostatnich[262] dziesi±tkach lat problemowi[131] temu[231] po¶wiêcaj± wiele[8] uwagi[121]. Wskazuj± oni na[64] wspó³czesn±[241] cywilizacjê techniczn±[241], nies³ychanie[8] szybki[241] rozwój[141] techniki[121]. Mechanizacja i automatyzacja produkcji[121] wp³ywa  ich[42] zdaniem  w[64] sposób[141] bardzo widoczny[241] na[64] tempo[141] ¿ycia[121] spo³eczeñstwa[121], zmienia pogl±d[141] cz³owieka[121] na[64] wiele[34] zjawisk, [&] 
3189 1595~Suchodolski B.~Podstawy wychowania socjalistycznego~KiW~1967~62~9
3190 Chodzi³o bowiem o[64] przeciwstawienie[+] siê[141] zarówno takim[232] pogl±dom, wedle[62] których[222] rozwój[111] rewolucyjny[211] mia³ siê dokonywaæ[501] automatycznie, jak[9] i takim[232], które[212] przypisywa³y ludziom nieograniczone[242] mo¿liwo¶ci[142] kszta³towania[121] go[42]. Taka pozycja walki[121] na[64] dwa[34] fronty[142] wymaga³a rewizji[121] wielu[32] teoretycznych[222] koncepcji[122] socjologicznych[222] i psychologicznych[222], a nawet rewizji[122] podstawowych[222] kategorii[122] filozoficznych[222]. 
3191 1596~Suchodolski B.~Podstawy wychowania socjalistycznego~KiW~1967~117~2
3192 Podzia³[111] taki[211] daje nam tylko wstêpn±[241] orientacjê co[41] do[62] wychowawczej[221] dzia³alno¶ci[121] i jej[42] zasadniczych[222] kierunków. Jest wprawdzie rzecz± bezsporn±[251], i¿ zajmujemy[501] siê  i powinni¶my siê zajmowaæ[501]  tymi wszystkimi dziedzinami wychowania[121], ale równie¿ jasn±[251] rzecz± wydaje[501] siê ¿e ani wychowanie[111] fizyczne[211], ani nawet wychowanie[111] umys³owe[211] nie zawieraj± same[212] w[66] sobie[46] celów wychowania[121], podobnie jak[9] nie mo¿e[5] byæ celem[151] wychowania[121] wychowanie[111] estetyczne[211] czy nawet moralne[211]. 
3193 1597~Suchodolski B.~Podstawy wychowania socjalistycznego~KiW~1967~206~3
3194 Wielokrotnie przeciwstawiano pracê i aktywno¶æ[141]  medytacji[131] i kontemplacji[131] wszelka próba obrony[121] tych[222] tradycyjnych[222] warto¶ci[122], które[212] pozostawa³y w[66] konflikcie z[65] nowoczesn±[251] cywilizacj± gie³dy[121] i interesów  wydawa³a[501] siê niepotrzebn±[251] i sentymentaln±[251] dywersj±. Ale dzi¶, w[66] epoce[161] socjalizmu, poczynamy dostrzegaæ niejednolito¶æ[141] takiej[221] koncepcji[121] nowoczesno¶ci[121]. 
3195 1598~Wasilewska W.~Wiedza o ksi±¿ce~PZWS~1966~11~10
3196 Za[64] twórców[142] alfabetu uwa¿a siê[41] Fenicjan[142], najprawdopodobniej jednak upro¶cili oni alfabet[141] starosemicki[241], a bêd±c narodem ruchliwym[251] kupców[122] i ¿eglarzy[122] rozprzestrzenili go[44] w¶ród[62] ludów ¶ródziemnomorskich[222]. Alfabet[111] fenicki[211] zawiera dwadzie¶cia[34] dwa[34] znaki[142]  litery[142], u¿ywane[242] tylko do[62] oznaczania[121] pojedynczych[222] spó³g³osek. Pisano w[66] poziomych[262] wierszach, od[62] strony[121] prawej[221] do[62] lewej[221]. 
3197 1599~Lichodziejewska F.~W³adys³aw Broniewski~PZWS~1966~41~7
3198 W[66] odpowiedzi[161] Hulce-Laskowskiemu[/] zabra³ g³os[141] Broniewski[/]. Jego[42] artyku³[111] ["]Wczoraj i jutro[111] poezji[121] w[66] Polsce[161]["] stanowi³ zasadnicz±[241] wypowied¼[141] w[66] tocz±cej[+] siê[261] dyskusji[161]. Nawi±zuj±c do[62] rozró¿nienia[121] Irzykowskiego[/][121], Broniewski[/] demaskowa³ ¶wiadome[241] przemilczenie[141] czy niedostrzeganie[141] ró¿nic ideologicznych[222] miêdzy[65] "poezj± pracy[121]" a "poezj± rewolucyjn±[251]", podkre¶la³, ¿e zagadnienie[111] poezji[121] proletariackiej[221] nie mie¶ci[501] siê w[66] ramach zwyk³ego[221] sporu literackiego[221]. 
3199 1600~Górski K.~Pokój toruñski 1466 roku i jego znaczenie dla Polski~PZWS~1966~29~9
3200 Upór[111] Zakonu, który[211] chcia³ odzyskaæ najwiêksz±[241] sw±[241] twierdzê[141]  Malbork[/] oraz utrzymaæ korytarz[141] przez[64] Pomorze[/][141], zosta³[57] z³amany[211] si³± orê¿a[121]. Krzy¿acy utracili ostatni±[241] twierdzê[141] nad[65] Wis³±[/], Nowe[/][141], w[66] dniu[161] drugiego[221] lutego[121] tysi±c czterysta sze¶ædziesi±tego[221] pi±tego[221] roku[121], ale usi³owali odzyskaæ któr±¶[241] z[62] przepraw[122] na[66] Wi¶le[/][161] i w[66] tym[261] celu[161] ufortyfikowali Ko¶ció³[141] w[66] Zantyrze[/][161], w[66] miejscu[161], gdzie Nogat[/][111] oddziela[501] siê od[62] Wis³y[/]. 
3201 1601~Jaros S.~W s³u¿bie ojczyzny~PZWS~1966~13~8
3202 Inspiratorem, a zarazem organizatorem Wojska[121] Polskiego[221] w[66] Zwi±zku[/][161] Socjalistycznym[/][261] Republik[/] Radzieckich[/][222] by³a[5] polska[211] lewica demokratyczna i jej[42] si³a kierownicza  komuni¶ci. Ten[211] fakt[111] zadecydowa³, ¿e od[62] pierwszych[222] chwil swego[221] rozwoju[121] Wojsko[111] Polskie[211] kszta³towa³o[501] siê jako[61] armia ludowa. Komuni¶ci polscy, inicjuj±c na[64] wiosnê tysi±c dziewiêæset czterdziestego[221] trzeciego[221] roku[121] powstanie[141] Pierwszej[221] Dywizji[121] imienia Tadeusza[/][121] Ko¶ciuszki[/][121] na[66] terenie Zwi±zku[/][121] Radzieckiego[/][221], [&] 
3203 1602~Rzepniewski A.~Agresja hitlerowska na ZSRR~PZWS~1966~53~16
3204 U[62] progu[121] zimy[121]  w[66] listopadzie tysi±c dziewiêæset czterdziestego[221] pierwszego[221] roku[121]  niemieckie[212] dywizje[112] piechoty[121], stopnia³e[212] do[62] dwóch[32] trzecich[122] a czêsto nawet po³owy[121] stanów, ¼le zaopatrywane[212], pozbawione[212] umundurowania[121] zimowego[221]  ma³o przypominaj± owe[242] ¶wietne[242] uzbrojone[242] i wyekwipowane[242], karne[242], wielotysiêczne[242] zwi±zki[142] taktyczne[242], jakimi by³y[5] jeszcze w[66] czerwcu. 
3205 1603~Fikus D.~Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej. Fakty~PZWS~1966~42~16
3206 Polska[/][111] na[66] tle pozosta³ych[222] partnerów[122] rozwija³a[501] siê stosunkowo równomiernie. Tempo[111] jej[42] rozwoju[121] by³o wy¿sze[211] ni¿[9] ¶rednia[111] przeciêtna[111] w[66] krajach Rady[121] Wzajemnej[221] Pomocy[12] Gospodarczej[221] i wy¿sze[211] ni¿[9] w[66] Zwi±zku[/][161] Socjalistycznych[/][222] Republik[/] Radzieckich[/][222], Czechos³owackiej[/][221] Republiki[/][121] Socjalistycznej[/][221] i Niemieckiej[/][221] Republiki[/][121] Demokratycznej[/][221], a wiêc w[66] krajach, w[66] stosunku[161] do[62] których[222] musimy nadrabiaæ zaleg³o¶ci[142], a ni¿sze[211] od[62] krajów s³abiej od[62] nas[42] rozwiniêtych[222], Bu³garii[/][121], Rumunii[/][121], Albanii[/][121]. 
3207 1604~Bielicka I.~Porozmawiajmy o uparciuchach~PZWS~1964~151~19
3208 A jednak zdarzyæ[501] siê mo¿e[5] raz[141] i drugi[241], nawet w[66] najlepszej[261] rodzinie[161], ¿e dziecko[111] opanowane[211] jakim¶[251] gwa³townym[251] uczuciem stanie[501] siê ofiar± ataku[121] bezsilnej[221] z³o¶ci[121]. Objawy[112] znane[212], krzyk[111], p³acz[111], tupanie[111] nogami, rzucanie[+] siê[111] na[64] ziemiê, bicie[111] g³ow± o[64] pod³ogê i temu[43] podobne[212]. Co[41] wtedy? Jak[8] post±piæ? Jak[8] zareagowaæ? 
3209 1605~Jakubowski J.Z.~Stefan ¯eromski~PZWS~1964~37~6
3210 Jest to[41] przecie¿ powie¶æ[111] psychologiczna, odwa¿nie wnikaj±ca w[64] najbardziej ukryte[242] motywy[142] dzia³alno¶ci[121] cz³owieka[121]. Jak¿e w[66] istocie[161] skomplikowana jest[57] psychika g³ównego[221] bohatera[121] utworu! ¯eromski[/] wyposa¿y³ Judyma[/][141] w[64] program[141] nacechowany[241] têsknot± do[62] etyki[121] spo³ecznej[221], stawiaj±cej[221] cz³owiekowi bardzo wysokie[242] wymagania[142]. Ale nie stworzy³ postaci[121] schematycznej[221]. 
3211 1606~Nowak-D³u¿ewski J.~Ignacy Krasicki~PZWS~1964~28~8
3212 Krasicki[/] prze³o¿y³ je[44], niestety, z[62] francuskiej[221] wersji[121] Letourneura[/][121], która go[44] odgrodzi³a od[62] zalet stylu[121] orygina³u; przesad± jednak jest twierdzenie[111] Cazina[/][121] i Borowego[/][121], ¿e przek³ad[111] Krasickiego[/][121] pozbawiony[211] jest[57] warto¶ci[121] literackiej[221]. I dzisiaj jeszcze czyta siê[41] bez[62] trudu, a nawet z[65] du¿±[251] satysfakcj± estetyczn±[251], takie[242] na[64] przyk³ad[141] urocze[242] pod[65] wzglêdem literackim[251] fragmenty[142], jak[9] ["]Opisanie[111] nocy[121] miesi±ca pa¼dziernika na[66] pó³nocy[161] Szkocji[121]["], [&] 
3213 1607~Straszewska M.~Romantyzm~PZWS~1964~28~25
3214 M³oda Europa[/] poetycka pocz±tku[121] wieku[121] odkry³a w³a¶nie w[66] nim[46] owe[242] nowe[242], które[242] nazwie[5] romantyzmem. Schiller[/] bêdzie te¿ jednym[251] z[62] patronów[122] rodz±cego[+] siê[221] europejskiego[221] romantyzmu. Literack±[241] Europê[/] okresu po[66] Wielkiej[261] Rewolucji[161], okresu gwa³townych[222] zmian w[66] ¿yciu[161] tylu[32] narodów[122] ogarn±³ ¿ywy[211] ruch[111] intelektualny[211] i artystyczny[211]. Sztuka, je¶li mia³a odpowiadaæ cz³owiekowi wspó³czesnemu, musia³a dla[62] ogromu historycznych[222] do¶wiadczeñ kszta³tuj±cych[222] tamte[242] pokolenia[142] znale¼æ nowy[241] wyraz[141]. 
3215 1608~Straszewska M.~Romantyzm~PZWS~1964~88~12
3216 I jeszcze w[66] jednej[261] dziedzinie[161] Chopin[/]  artysta romantyzmu  by³ rewelatorem tego[42], co[41] przeniknê³o ju¿ wówczas do[62] literatury[121], co[41] znamionowaæ[51] bêdzie[56] muzykê koñca dziewiêtnastego[221] wieku[121]: sta³[501] siê twórc± muzyki[121] narodowej[221], któr±[241] wnosi³ do[62] skarbca muzycznej[221] kultury[121] ¶wiata. Spe³ni³ jedno[241] z[62] pragnieñ artystów[122] epoki[121]. 
3217 1609~Rudniañski J.~Przed decyzj±~PZWS~1965~56~14
3218 Có¿[41] to[41] jest "problem[111] urojony[211]"? Okre¶lmy go[44] sobie[43] dok³adnie. Problem[111] urojony[211] jest wtedy, gdy na[66] drodze[161] do[62] celu[121], do[62] którego[221] d±¿ê widzê lub przewidujê nie te[242] przeszkody[142], które[212] naprawdê istniej± lub mog± zaistnieæ, lecz te[242], które[212] wydaje[501] mi siê, ¿e istniej± lub mog± zaistnieæ. Tego[221] rodzaju[121] problemy[112] s± nieraz bardzo gro¼ne[212], a w[66] skrajnych[262] przypadkach  prowadz± do[62] chorób nerwowych[222]. 
3219 1610~Dobrowolska J.~Czy naprawdê trudne dziecko~PZWS~1966~17~1
3220 Izabela[/] Bielicka[/] porównuje przekorê wieku[121] przedszkolnego[221] do[62] przerzynania[+] siê[121] zêbów i na[64] poparcie[141] tezy[121], ¿e okres[111] przekory[121] jest wprawdzie trudny[211], ale niezwykle po¿yteczny[211], podaje kilka[34] przytoczonych[222] poni¿ej interesuj±cych[222] informacji[122]. Wed³ug[62] badañ francuskich[222] uporem charakteryzuj±[501] siê wszystkie[212] trzylatki[112]. Badania[112] amerykañskie[212] wskazuj±, ¿e czêstotliwo¶æ[111] ataku[121] gniewu w[66] tym[61] wieku[161] waha[501] siê od[62] jednego[221] co[64] dwa[34]  trzy[34] dni[142], do[62] trzech[32] czterech[32] ataków dziennie. 
3221 1611~Kot³owski K.~Problemy wychowania w rodzinie~PZWS~1966~33~6
3222 Ostatnia wreszcie zasada, na[66] której[261] opiera[501] siê nasz[211] system[111] szkolny[211], to[41] zasada nauczania[121] w[66] jêzyku[161] ojczystym[261]. Konsekwentne[211] przeprowadzenie[111] jej[42] w[66] pañstwach wielonarodowych[262] nastrêcza du¿o trudno¶ci[122], aczkolwiek do[62] zwalczenia[121], jak[9] dowodz± tego[42] przyk³ady[112] rozwi±zañ stosowanych[222] przez[64] radzieck±[241] politykê o¶wiatow±[241]. W[66] Polsce[/][161], która po[66] drugiej[261] wojnie[161] ¶wiatowej[261] sta³a[501] siê pañstwem jednonarodowym[251] dzieciom nielicznych[222] mniejszo¶ci[122] zapewniono w[66] pe³ni[161] mo¿no¶æ[141] nauki[121] w[66] jêzykach ojczystych[262], [&] 
3223 1612~Kot³owski K.~Problemy wychowania w rodzinie~PZWS~1966~75~1
3224 Praktyka dowodzi, ¿e wspó³praca rodziny[121] ze[65] szko³± daje spo³eczeñstwu dobrze wychowan±[241] m³odzie¿[141] i odwrotnie, rezultatem braku[121] wspó³pracy[121] tych[222] instytucji[122] s± op³akane[212] skutki[112] wychowawcze[212]. Nale¿y wiêc przyj±æ zasadê, ¿e nie tylko rodzina i nie tylko szko³a z[+] osobna, lecz wspólnie rodzina i szko³a odpowiadaj± za[64] wychowanie[141] i los[141] dziecka, wobec[62] czego[42] obowi±zuje je[44] ¶cis³e[211] wspó³dzia³anie[111]. 
3225 1613~Bogucka M.~Anna Jagiellonka~KiW~1964~47~5
3226 Jednym[251] z[62] ulubionych[222] miast[122] Bony[/][121] sta³a[501] siê po³o¿ona wprawdzie nie nad[65] Wis³±[/], lecz nad[65] równie¿ sp³awn±[251] Narwi±[/] £om¿a[/]  miasto[111] podówczas kilkunastotysiêczne[211], ¿ywy[211] o¶rodek[111] handlu[121] byd³em, zbo¿em, rybami, miodem i woskiem oraz siedziba zrêcznych[222] rzemie¶lników[122]. Z[62] okien ³om¿yñskiego[221] zamku[121]  zwanego[221] od[62] owych[222] czasów zamkiem królowej[221] Bony[/][121]  stara[211] królowa lubi³a przygl±daæ[501] siê p³yn±cym[232] Narwi±[/] szkutom[132] i ³odziom. 
3227 1614~Bogucka M.~Anna Jagiellonka~KiW~1964~136~25
3228 By³ to[41] wielki[211] cios[111] dla[62] Jagiellonki[/][121]. Niepokój[111] i wstyd[111], wywo³any[211] przypuszczeniem, i¿ j± pos³owie[112] francuscy po[+] prostu podeszli, zakoñczy³[501] siê atakiem febry[121]. Gdy w[66] katedrze[161] rozbrzmiewa³o uroczyste[211] ["]Te[+] Deum["], infantka zamkniêta w[66] swej[261] komnacie[161] nie opuszcza³a ³ó¿ka[121]. Ale Czarnkowski[/] nie my¶la³ oszczêdzaæ chorej[121]. 
3229 1615~Bartnicki A.~Walka o Mand¿uriê~PZWS~1965~80~6
3230 Dwudziestego[221] drugiego[221] marca tysi±c dziewiêæset trzydziestego[221] drugiego[221] roku[121] brytyjski[211] minister spraw[122] zagranicznych[222] John[/] Simon[/] raz[8] jeszcze sprecyzowa³ stanowisko[141] angielskie[241] wobec[62] konfliktu mand¿urskiego[221], stwierdzaj±c, ¿e w[66] stosunku[161] do[62] Japonii[/][121] Rz±d[111] Jego[42] Królewskiej[221] Mo¶ci[121] bêdzie[56] dzia³a³[52] w[66] duchu[161] umiarkowania[121] i przyja¼ni[121]. 
3231 1616~Cienkowski W. P.~Kalejdoskop jêzykowy~NKs.~1967~28~9{?}
3232 ¬ród³em tych[222] trudno¶ci[122] jest tak¿e to[41], ¿e ma³o wiemy o[66] jêzyku[161] polskim[261] tamtych[222] czasów, z[62] drugiej[221] za¶ strony[121] niewiele wymiarkowaæ mo¿na z[62] takich[222] ³aciñskich[222] zapisañ[122], jak[9] na[64] przyk³ad[141] Brensata[/][111], Char[/][111], Chemca[/][111], Cholviz[/], Esglez[/], Glabuna[/], Guernos[/], Mucec[/], Necco[/], Onso[/], Pista[/], Retera[/], Sceleta[/], Trepsea[/], Zuder[/]. Oczywi¶cie nie mo¿na na[64] nie[44] machn±æ rêk±. 
3233 1617~Cienkowski W. P.~Kalejdoskop jêzykowy~NKs.~1967~105~12
3234 Do[62] argumentatiwów, z[65] którymi wielu[32] czytelników[122] zetknê³o[501] siê w[66] bardzo wczesnym[261] okresie swego[221] ¿ycia[121], nale¿± takie[242] formacje[142]  czyli twory[14] wyrazowe[242]  jak[9]: Jasiulizda[/] czy Stasiulizda[/] u¿ywane[212] w[66] postaci[161] zrymowanej[261] z[65] "glizda" (gwarowe[211], zamiast "glista"). Oczywi¶cie nie wszystkie[212] zgrubienia[112] zawieraj± a¿ tyle[8] niechêci[121] i z³o¶liwo¶ci[121]. Dawnym[251] polskim[251] zgrubieniem Jana[/][121] by³ Jach[/][111], Paw³a[/][121]  Pach[/][111]. 
3235 1618~Cienkowski W. P.~Kalejdoskop jêzykowy~NKs.~1967~154~17
3236 Zaklinanie[111] s³owami chorób, z³ych[222] duchów czy klêsk ¿ywio³owych[222] by³o niegdy¶ na[66] porz±dku[161] dziennym[261]. O[66] zabobonnej[261] wierze[161] w[64] moc[141] s³owa[121]  w[66] tym[261] wypadku[161] pisanego[221]  ¶wiadcz± na[64] przyk³ad[141] praktyki[112] lekarzy[122] starochiñskich[222], lecz±cych[222] chorych[142] popio³em z[62] papieru, na[66] którym[261] wypisana by³a[57] recepta, czyli nazwa lekarstwa[121]. 
3237 1619~Cienkowski W. P.~Poligloci i hieroglify~NK~1967~139~5od do³u
3238 Napisa³ on w³asnorêcznie, piêknym[251] oczywi¶cie pismem, traktat[141] o[66] kaligrafii[161]. Stworzy³ poza[65] tym[45] wiele[34] wzorów pisma[121], które[212] sta³y[501] siê podstaw± dla[62] ornamentacyjnych[222] napisów, zdobi±cych[222] liczne[242] budowle[142] miasta[121]. W[66] Persji[/][161] rozwin±³[501] siê i rozpowszechni³[501] jeszcze jeden[211] styl[111] pisma[121], zas³uguj±cy[211] na[64] wzmiankê. Jest to[41] tak zwane[211] pismo[111] szikeste. Drobne[211], pe³ne[211] ligatur, czyli dwóch[32] lub wiêcej liter ³±czonych[222] w[64] jeden[241] znak[141] graficzny[241]. 
3239 1620~Cienkowski W. P.~Poligloci i hieroglify~NK~1967~129~3od do³u
3240 U¿ywany[211] jednak do[62] zwyk³ej[221] korespondencji[121] oraz do[62] innych[222] mniej od¶wiêtnych[222] celów chropowaty[211] papirus[111] nie by³ zbyt[8] odpowiedni[211] dla[62] pisma[121] artystycznego[221]. St±d te¿ do[62] tekstów zwyk³ych[222] stosowano pismo[141] w[66] rodzaju[161] kursywy[121], okr±g³e[241], proste[241], bezpretensjonalne[241], które[211] z[65] czasem[151] przekszta³ci³o[501] siê w[64] pismo[141] artystyczne[241] i prawie[8] ca³kowicie przejê³o obowi±zki[142], jakie[242] przedtem piastowa³o pismo[111] kufi[111] w[66] najró¿niejszych[262] swoich[262] odmianach. 
3241 1621~Cienkowski W. P.~Poligloci i hieroglify~NK~1967~347~8dó³
3242 W[66] jêzyku[161] czeskim[261] ró¿nica miêdzy[65] mow± potoczn±[251] a pisan±[25]  na[64] przyk³ad[141] w[66] sztukach klasycznych[262], zw³aszcza t³umaczonych[262]  jest bardzo znaczna. Najwiêksza jednak jest chyba w[66] Grecji[/][161], gdzie jêzykiem pisanym[251] jest zmodyfikowany[211] nieco jêzyk[111] klasyczny[211] (starogrecki[211]), mówionym[251] za¶  nowogrecki[211]. Ró¿nica miêdzy[65] nimi jest powa¿na, mniej wiêcej taka, jak[9] miêdzy[65] dzisiejszym[251] jêzykiem w³oskim[251] a ³acin±. 
3243 1622~Cienkowski W. P.~Poligloci i hieroglify~NK~1967~372~5dó³
3244 Na[64] przyk³ad[141] Polacy amerykañscy mówi±cy[212] polszczyzn± amerykañsk±[251], pe³n±[251] gwarowych[222] nalecia³o¶ci[122] fonetycznych[222] i s³ownikowych[222], z[65] wielkim[251] trudem przyswajaj± sobie[43] poprawny[241] jêzyk[141] "starego[221] kraju[121]" jak[9] nazywaj± Polskê[/]. Do[62] spo³ecznego[221] zró¿nicowania[121] jêzyka nale¿y równie¿ zaliczyæ ró¿nice[142] stylów pisanych[222], a wiêc na[64] przyk³ad[141] ró¿nice[142] miêdzy[65] jêzykiem technicznym[251] i jêzykiem literackim[251]. Ró¿nice[112] te[212] ze[62] stanowiska[121] praktycznego[221] s± nies³ychanie[8] istotne[212]. 
3245 1623~Nieuwa¿ny~W³odzimierz Majakowski~PZWS~1965~29~10
3246 Widowisko[141] Majakowskiego[/][121] inscenizowa³ wybitny[211] re¿yser-eksperymentator, Wsiewo³od[/] Meyerhold[/], dekoracje[242] za¶ malowa³ Kazimierz[/] Malewicz[/], czo³owy[211] suprematysta[111], tak wiêc w[66] pracy[161] nad[65] sztuk± zetknêli[501] siê wybitni twórcy-eksperymentatorzy, z[62] których[222] Majakowski[/] i Meyerhold[/] wi±¿±c[501] siê trwale ze[65] sztuk± rewolucyjn±[251], przyczynili[501] siê do[62] jej[42] ugruntowania[121] i rozwoju[121]. Nowatorstwo[111] Majakowskiego[/][121] w[66] Misterium[+] buffo[/] by³o nowatorstwem tre¶ciowym[251] i formalnym[251]. 
3247 1624~Kostkiewiczowa T., Okopieñ-S³awiñska A., S³awiñski J.~Czytamy utwory wspó³czesne~PZWS~1967~38~18
3248 W[66] obrêbie jego[42] wypowiedzi[121] konstytuuje[501] siê jakby druga wypowied¼[111]: domniemany[211] tekst[111] Hamleta[/][121]. Mówi±c o[66] dialogowo¶ci[161] Trenu[/] mamy[5] w³a¶nie na[66] my¶li[161] tê ukryt±[241] w[66] nim[46] podwójno¶æ[141] perspektywy[121] podmiotowej[221], a wiêc tak¿e podwójno¶æ[111] perspektywy[121] semantycznej[221] ca³ego[221] przekazu. W[66] formalnie jednolitym[261] monologu[161] przenikaj±[501] siê dwa[31] ci±gi[112] znaczeñ: jeden[211] okre¶lony[211] przez[64] mówienie[141] "od[62] siebie[42]" Fontynbrasa[/][121], drugi[211]  przez[64] domy¶lny[241] punkt[141] widzenia[121] milcz±cego[221] "ty". 
3249 1625~Kostkiewiczowa T., Okopieñ-S³awiñska A., S³awiñski J.~Czytamy utwory wspó³czesne~PZWS~1967~230~12
3250 Pytanie[111] to[211] postawione[211] zostaje[57] w[66] tek¶cie g³ównym[261], w[66] licznych[262] momentach, gdy przedmiotem wypowiedzi[121]  w[66] szczególno¶ci[161] Chóru starców[122] i Bohatera[121]  staje[501] siê problem[111] praw[122] okre¶laj±cych[222] sceniczne[242] wydarzenia[142], budowy[121] dramatu oraz usytuowania[121] go[42] w[66] tradycji[161] gatunku[121]. Wypowiedzi[112] takie[212] uk³adaj±[501] siê w[64] charakterystyczny[241] nurt[14] ["]Kartoteki[121]["]. 
3251 1626~Libera Z.~O¶wiecenie~PZWS~1967~55~27
3252 Innym[251] rodzajem literatury[121] okresu by³y[5] popularne[212] w[66] tym[261] czasie powiastki[112] filozoficzne[212] w[66] rodzaju[16] ["]Candida[121]["] Woltera[/][121] czy ["]Kuzynka[121] Mistrza[121] Rameau["] Diderota[/][121]. S± to[41] utwory[112] lekkie[212] i ¿artobliwe[212] w[66] formie[161], ale powa¿ne[212] i g³êbokie[212] w[66] tre¶ci[161]. Charakteryzuj± one upodobanie[141] estetyczne[241] towarzystwa[121] zbieraj±cego[+] siê[221] w[66] literackim[261] salonie i rozmi³owanego[221] w[66] literaturze[161] b³yskotliwej[261], ol¶niewaj±cej[261] inteligencj± i dowcipem. 
3253 1627~Helsztyñski S.~"Sen nocy letniej" Wiliama Szekspira~PZWS~1967~54~17
3254 Prawzór[141] takiej[221] odmiany[121] znajdowali poeci w[66] ksi±¿ce[161] pod[6] tytu³em ["]Z³oty[/][211] osio³[111]["] Apulejusza[/][121] z[62] Madaury[/][121] w[66] Numidii[/][161] (wschodni[211] Algier[/][111]), z[62] drugiego[221] wieku[121] przed[65] nasz±[251] er±, gdzie uczeñ czarnoksiêski[211], przemieniony[211] w[64] os³a[141], odzyskuje dawn±[241] postaæ[141] przez[64] spo¿ycie[141] wianka ró¿[122]. Rysy[142] indywidualne[242] otrzymuj± zreszt± wszyscy inni przedstawiciele cechów. 
3255 1628~Hutnikiewicz A.~"Przedwio¶nie" Stefana ¯eromskiego~PZWS~1967~77~18
3256 W[66] rezultacie otrzymujemy obraz[141] o[66] bezb³êdnej[261] precyzji[161], wyposa¿ony[211] w[64] walory[142] estetyczne[242] o[66] najwy¿szej[261] jako¶ci[161]. Przedwio¶nie[/][111] odznacza[501] siê wiêc wyj±tkowym[251] bogactwem i urozmaiceniem swojej[221] faktury[121] stylistycznej[221]. Jest inne[211] pod[65] wieloma wzglêdami ni¿[9] poprzednio og³oszone[212] dzie³a[112] pisarza[121], a jednocze¶nie takie[211] samo[211], potwierdzaj±ce[211] wirtuozeriê i absolutn±[241] niemal w³adzê artysty[121] nad[65] w³a¶ciwym[251] jego[42] sztuce[131] tworzywem. 
3257 1629~Wawrzyniak W.~"S³awa i chwa³a" Jaros³awa Iwaszkiewicza~PZWS~1967~24~1
3258 Iwaszkiewicz[/] nie nale¿y do[62] pisarzy[122] odtwarzaj±cych[222] obraz[141] ¶wiata. Mo¿liwie najdok³adniej ten[241] ¶wiat[141] poznaæ, zrozumieæ i wyraziæ  jest dewiz±, której[221] trzyma[501] siê wiernie od[62] dziesiêcioleci[122]. Nie "opisaæ", ale w³a¶nie "zrozumieæ" i "wyraziæ". To[211] rozró¿nienie[111] wyja¶nia te¿ artystyczn±[241] ruchliwo¶æ[141] pisarza[121], któremu  by[9] ¶wiat[141] wyraziæ  nie wystarcza uprawianie[111] jednego[221] tylko rodzaju[121] literackiego[221]. 
3259 1630~Barañski Z.~"Cichy Don" Micha³a Szo³ochowa~PZWS~1965~30~4
3260 Jednak dalszy[211] rozwój[111] wypadków doprowadzi³ do[62] tragicznych[222] konfliktów i walki[121] bratobójczej[221]. Pisarz wyja¶ni³ przyczyny[142], które[212] pchnê³y na[64] drogê kontrrewolucyjnego[221] powstania[121]. Wiesz ju¿, ¿e Kozacy mieli kilkakrotnie wiêksze[242] nadzia³y[142] ziemi[121] ni¿[9] ch³opi rosyjscy, to[41] za¶ z[62] kolei[121] warunkowa³o odmienny[241] kszta³t[141] stosunków spo³ecznych[222], odmienny[241] kszta³t[141] psychiki[121] kozackiej[221]. 
3261 1631~Pieter J.~Przedmiot i metoda psychologii~Ossolineum~1963~65~17
3262 Mianowicie by³a[5] tak±[251] o[+] tyle, o[+] ile wzrokowe[11] poznawanie[111] ¶wiata, w[66] szczególno¶ci[161] wzrokowe[211] poznawanie[111] zachowania[+] siê[121], jest czynno¶ci± "subiektywn±[251]" w[66] tym[261] sensie, ¿e jest przecie¿ czyim¶[251] procesem ¶wiadomo¶ci[121]. Zasadniczo bowiem nie[+] ma ró¿nicy[121]  na[66] odcinku[161] "przytomno¶ci[121]"  miêdzy[65] my¶leniem a wzrokow±[251] obserwacj±. Pryncypialnie w[66] jednym[261] i drugim[261] wypadku[161] mamy[5] do[62] czynienia[121] z[65] "introspekcj±", [&] 
3263 1632~Pieter J.~Przedmiot i metoda psychologii~Ossolineum~1963~105{?}~16
3264 Zwierzê[111] mo¿e[5] nie wykorzystaæ wszystkich[222] warunków, dostêpnych[222] mu ze[62] wzglêdu na[64] budowê jego[42] aparatu ruchowego[221], na[64] w³a¶ciwo¶ci[142] jego[42] narz±dów wewnêtrznych[222] przede[+] wszystkim za¶ ze[62] wzglêdu na[64] budowê i czynno¶ci[142] jego[42] systemu nerwowego[221] i uzale¿niony[241] od[62] tego[42] zasiêg[141] pamiêci[121], pojêtej[221] jako[64] zasób[141] do¶wiadczenia[121] gatunkowego[221] i osobniczego[221]. 
3265 1633~Pieter J.~Przedmiot i metoda psychologii~Ossolineum~1963~167~24
3266 Równie¿ ze[62] stanowiska[121] realistycznego[221] i przypuszczalnie równie¿ z[62] jakiego¶[221] innego[221], przysz³ego[221] punktu widzenia[121] jedno[211] z[62] zadañ istotnych[222]  psychologa[121] w[66] zakresie stwierdzenia[121] faktów  polega b±d¼[9] polegaæ[51] bêdzie[56] na[66] analizie[161] z³o¿onych[222] procesów ¿ycia[121] psychicznego[221] na[64] procesy[142] prostsze[242], na[64] czê¶ci[142] sk³adowe[242]. Oczywi¶cie w[66] ¶wietle realistycznej[221] koncepcji[121] przedmiotu psychologii[121] analizie[131] podlegaj± nie tylko "tre¶ci[112] ¶wiadomo¶ci[121]". 
3267 1634~Horoszowski P.~Od zbrodni do kary~PWN~1963~150~{brak}
3268 Przyk³adem mo¿e[5] tu byæ odcisk[111] buta w[66] miêkkiej[261] ziemi[161]. But[111] móg³ pod[65] wp³ywem wilgoci[121] mieæ znacznie wiêkszy[241] rozmiar[141], ni¿[9] w[66] stanie[161] suchym[261]; rozmoczone[211] pod³o¿e[111] mog³o wyschn±æ po[66] powstaniu[161] ¶ladu i zniekszta³ciæ go[44] wskutek[62] tego[42]; w[66] u¿ytej[261] do[62] odlewu substancji[161] zachodz± zmiany[112] zwi±zane[212] z[65] procesem schniêcia[121] i twardnienia[121]; [&] 
3269 1635~£ubnicki N.~Nauka poprawnego my¶lenia~PWN~1963~227~23
3270 Jednak¿e fizyka[111] w³a¶nie poucza, ¿e przyczyna zarówno jednego[221], jak i drugiego[221] zjawiska[121] le¿y poza[65] nimi: w[66] silnym[261] nag³ym[261] roz³adowaniu[161] elektrycznym[261] powsta³ym[261] wskutek[62] wytworzenia[+] siê[121] wysokiego[221] napiêcia[121] miêdzy[65] dwoma cia³ami, na[64] przyk³ad[141] miêdzy[65] chmur± a Ziemi±. Widzimy, ¿e nie³atwo pochwyciæ zwi±zek[141] przyczynowy[241] miêdzy[65] zjawiskami. 
3271 1636~£ubnicki N.~Nauka poprawnego my¶lenia~PWN~1963~251~22
3272 Ale nowoczesna teoria indukcji[121] nie zadawala[501] siê metodami poszukiwania[121] zwi±zków przyczynowych[222] opracowanymi przez[64] Milla[/][141] w[66] s³ynnych[262] "kanonach": jedynej[221] zgodno¶ci[121], jedynej[221] ró¿nicy[121], zmian i reszty[121]. Interesuje j± sposób[111] zdobywania[121] mo¿liwie pewnych[222] przes³anek dla[62] wniosku[121] ogólnego[221] i stopieñ[111] prawdopodobieñstwa[121] wniosku[121] uzyskiwanego[221] na[66] podstawie[161] posiadanych[222] przes³anek. Dlatego te¿ opiera[501] siê ona na[66] teorii[161] prawdopodobieñstwa[121] i stosuje metody[142] statystyczne[242]. 
3273 1637~£ubnicki N.~Nauka poprawnego my¶lenia~PWN~1963~269~4
3274 Logika[111] matematyczna jest najprecyzyjniejszym[251] narzêdziem wnioskowania[121] i sprawdzania[121] operacji[122] logicznych[222]. U[62] podstaw[122] jej[42], jak[9] ³atwo siê zorientowaæ[501], le¿y analogia miêdzy[65] ¶wiatem liczb i figur z[62] jednej[221] strony[121], a ¶wiatem pojêæ i s±dów  z[62] drugiej[221]. W[66] ¿yciu[161] codziennym[261], a zw³aszcza w[66] nauce[161], mo¿na wskazaæ wiele[34] dzia³añ polegaj±cych[222] na[66] wnioskowaniu[161] przez[64] analogiê w[64] sposób[141] ¶cis³y[241]. 
3275 1638~£ubnicki N.~Nauka poprawnego my¶lenia~PWN~1963~294~13
3276 Od[62] czasów tych[222] wielkich[222] chemików[122] ustali³[501] siê w[66] nauce[161] pogl±d[111], ¿e atomy[112] poszczególnych[222] pierwiastków chemicznych[222] s± ostatecznymi najmniejszymi cegie³kami materii[121], niepodobnymi do[62] siebie[42] i nie podlegaj±cymi ¿adnej[231] zmianie[131], choæ ró¿norodne[212] kombinacje[112] tych[222] pierwiastków, tworz±c zwi±zki[142] chemiczne[242], powoduj± ró¿nojako¶ciow±[241] zmienno¶æ[141] ¶wiata. Hipoteza niezmienno¶ci[121] pierwiastków wydawa³a[501] siê dobrze uzasadniona: [&] 
3277 1639~Buczyñska H.~Cassirer~WP~1963~74~8
3278 Symbolizm[111] jako[61] teoria kultury[121] nie ma jednak w[66] ¿adnym[261] wypadku[161] zastêpowaæ szczegó³owych[222] empirycznych[222] badañ kultury[121]. Cassirer[/] konstruuj±c system[141] form symbolicznych[222] nie zmierza³ do[62] stworzenia[121] apriorycznej[221] wiedzy[121] o[66] kulturze[161]. Przeciwnie, symbolizm[111] ma stwarzaæ podstawowe[242] zasady[142] metodologiczne[242] dla[62] szczegó³owych[222] badañ kultury[121] w[64] pewien[241] sposób[141] organizuje i systematyzuje ró¿norodne[242] dociekania[142] dotycz±ce[242] kultury[121]. 
3279 1640~P³u¿añski T.~Teilhard de Chardin~WP~1963~105~7
3280 My¶l[111] chrze¶cijañska w[66] swym[261] "nieoficjalnym[261]" nurcie stara³a[501] siê ju¿ od[+] dawna nawi±zaæ kontakt[141] z[65] ewolucjonizmem. W[66] drugiej[261] po³owie[161] dziewiêtnastego[221] i na[66] pocz±tku[161] dwudziestego[221] wieku[121] szereg[111] chrze¶cijañskich[222] my¶licieli[122], których[222] nazwiska[112] uleg³y[5] niemal ca³kowitemu zapomnieniu[131], tworzy³ koncepcje[142] usi³uj±ce[242] pogodziæ stanowisko[141] chrze¶cijañskie[241] z[65] ewolucjonizmem. 
3281 1641~Rudzki J.~¦wiêtochowski~WP~1963~17~32
3282 Droga[111] kapitalizmu na[66] terenach Kongresówki[/][121] by³a[5] drog±[151] "prusk±[251]", drog±[151] odgórnej[221] reformy[121], nie za¶ rewolucji[121], drog±[151] zachowania[121] obszarnictwa[121] jako[62] klasy[121] wraz ze[65] wszystkimi pozosta³o¶ciami feudalnymi w[66] strukturze[161] ekonomicznej[261]. Ta sytuacja zaci±¿y powa¿nie na[66] braku[161] radykalizmu ideologów[122] polskiej[221] bur¿uazji[121]. Ów brak[111] radykalizmu wyznaczony[211] jest[57] przede[+] wszystkim okoliczno¶ci±, ¿e nie[+] ma niepodleg³o¶ci[121], [&] 
3283 1642~Æwiek Z.~Przywódcy powstania styczniowego~WP~1963~52~25
3284 Sytuacja, jaka siê wytworzy³a[501] w[66] Rosji[/][161], stawia³a pod[65] znakiem zapytania[121] sens[141] wysi³ku[121] na[64] rzecz[141] reform ze[62] strony[121] demokratów[122]. Nale¿a³o z[62] tego[42] wyci±gn±æ wnioski[142]. Wyci±gali je[44] te¿ tacy[212], jak[9] Czernyszewski[/], Obruczewowie[/][112] i inni. Sierakowski[/] znajdowa³[501] siê w[66] odmiennej[261] sytuacji[161]. Dla[62] niego[42] nierezygnowanie[111] z[62] legalnej[221] dzia³alno¶ci[121] reformatorskiej[221] wskazane[211] by³o[57] tak d³ugo, jak[9] d³ugo nale¿a³o siê spodziewaæ[501], i¿ nawet czê¶ciowe[212] reformy[112] w[66] Rosji[/][161] przynios± korzy¶ci[142] jego[42] krajowi[131]. 
3285 1643~Æwiek Z.~Przywódcy powstania styczniowego~WP~1963~180~20
3286 W[66] drugiej[261] po³owie[161] tysi±c osiemset sze¶ædziesi±tego[221] drugiego[221] roku[121], a nawet jeszcze w[66] pierwszych[262] miesi±cach po[66] wybuchu[161] powstania[121], miêdzy[65] Komitetem Centralnym[251] i Komitetem Wileñskim[251] toczy³[501] siê spór[111] o[64] prawo[141] do[62] zwierzchnictwa[121] nad[65] tymi terenami. By³y[5] to[41] ziemie[112] le¿±ce[212] bli¿ej[62] Warszawy[/][121] ni¿[9] Wilna[/][121]. Aby[9] wiêc akcjê powstañcz±[241] uczyniæ bardziej sprê¿yst±[251], Komitet[111] Centralny[211] chcia³ je[44] podporz±dkowaæ bezpo¶rednio organizacji[131] Królestwa[/][121], [&] 
3287 1644~Holzer J., Molenda J.~Polska w pierwszej wojnie ¶wiatowej~WP~1963~42~10
3288 Blokada Niemiec[/][122], któr±[241] po[66] wybuchu[161] wojny[121] og³osi³y Anglia[/] i Francja[/], stawa³a[501] siê coraz sprawniejsza i dowóz[111] z[+] zewn±trz ograniczony[211] zosta³[57] do[62] minimum[121]. Mimo[+] ¿e Niemcy[112] wprowadzili do[62] akcji[122] ³odzie[142] podwodne[242], które[212] zatapia³y statki[142] handlowe[242] i pasa¿erskie[242], nawet pañstw neutralnych[222], nie uda³o[501] im[43] siê zablokowaæ szlaków morskich[222] Anglii[/][121] i Francji[/][121]. 
3289 1645~Holzer J., Molenda J.~Polska w pierwszej wojnie ¶wiatowej~WP~1963~94~23
3290 Po[66] og³oszeniu[161] szesnastego[221] sierpnia tysi±c dziewiêæset czternastego[221] roku[121] uchwa³ wiedeñskiego[221] Ko³a[121] Polskiego[221] i Ko³a[121] Sejmowego[221] Dmowski[/] zaproponowa³ wszystkim[232] partiom politycznym[232] w[66] Królestwie[/], z[65] wyj±tkiem socjalistów[122], opublikowanie[141] wspólnej[221] rezolucji[121] potêpiaj±cej[221] politykê NKN[=]. Wezwania[121] tego[221] jednak nie podjê³y nawet stronnictwa[112], które[212] zg³osi³y swój[241] akces[141] do[62] komunikatu w[66] zwi±zku[161] z[65] manifestem wielkoksi±¿êcym[251]. 
3291 1646~Pajewski J.~Buñczuk i koncerz~WP~1960~64~25
3292 Nie zniechêci³o to[41] wszak¿e innych[222] królewi±t. W[66] tysi±c sze¶æset piêtnastym[261] roku[161] Micha³[/] Wi¶niowiecki[/] i Samuel[/] Korecki[/] podjêli now±[241] wyprawê uwieñczon±[241] chwilowym[251] powodzeniem. Tom¿ê[/][141] wygnano, a godno¶æ[141] hospodara[121] obj±³ na[64] krótki[241] zreszt± czas[141] Aleksander[/] Mohy³a[/][111]. Zbrojne[212] interwencje[112] mo¿now³adców[122] polskich[222] na[66] terenie, który[241] porta[111] z[+] dawna uwa¿a³a za[64] wy³±cznie swoj±[241] strefê wp³ywów, wywo³ywa³y oburzenie[141] w[66] Istambule[/]. 
3293 1647~Russocki S., Kuczyñski S.K., Willaume J.~God³o, barwy i hymn Rzeczypospolitej~WP~1963~43~5
3294 Po[66] chwilowym[261] zarzuceniu[161] tego[221] znaku[121] w[66] trzynastym[261] wieku[161] bia³y[211] orze³[111] na[66] czerwonym[261] polu[161], bez[62] korony[121], by³ równie¿ znakiem Piastów[/][122] mazowieckich[222]. Jednak¿e w[66] dzielnicy[161] czersko-warszawskiej[261] za[62] rz±dów[122] wspó³czesnego[221] Jagielle[/][131] ksiêcia[121] Janusza[/][121] Pierwszego[/][221], zwanego[221] te¿ Starszym[/][251], zaczêto u¿ywaæ tak¿e innego[221] herbu: czwórdzielnej[221] tarczy[121] z[65] umieszczonymi na[66] niej[46] naprzemianlegle rysunkami or³a[121] oraz skrzydlatego[221] smoka[121], [&] 
3295 1648~Russocki S., Kuczyñski S.K., Willaume J.~God³o, barwy i hymn Rzeczypospolitej~WP~1963~127~23
3296 W[66] takich[262] okoliczno¶ciach dosz³o, ¿e dwa[31] statki[112] pod[65] bander± Rzeczypospolitej[/][121] przybi³y w[66] sierpniu tysi±c siedemset dwudziestego[221] dziewi±tego[221] roku[121] do[62] brzegów Indii[/][121], w[+] pobli¿u uj¶cia[121] Gangesu[/][121] ko³o[62] Kalkuty[/][121]. Nieznana bandera powiewaj±ca na[66] ich[42] masztach wzbudzi³ niepokój[141] angielskich[222] faktorii[122] handlowych[222]. Wkrótce zorientowano[501] siê, ¿e obydwa[31] "polskie[212]" statki[112] maj± jaki¶[241] zwi±zek[141] z[65] dzia³alno¶ci± Kompanii[121] Ostendzkiej[221]. 
3297 1649~Baszkiewicz J.~M³odo¶æ uniwersytetu~WP~1963~17~30
3298 Losy[112] Abelarda[/][121] w[66] Pary¿u[/][161] s± dla[62] tej[221] sytuacji[121] charakterystyczne[212]. Prze¶ladowany[211] przez[64] despotê paryskiej[221] szko³y[121] katedralnej[221], Wilhelma[/][141] z[/][62] Champeaux[/], musia³ przenie¶æ[501] siê na[64] prowincjê. Gdy wróci³ do[62] Pary¿a[/], uczy³ w[66] klasztorze ¶wiêtej[/][221] Genowefy[/][121]. Szko³a Abelarda[/][121], choæ nie maj±ca ¶wietnej[221] tradycji[121], któr±[251] szczyci³a[501] siê szko³a przy[66] katedrze[161] Notre-dame[/], ¶ci±ga³a t³umy[142] uczniów[122]. 
3299 1650~Baszkiewicz J.~M³odo¶æ uniwersytetu~WP~1963~162~5
3300 Studium[111] prawa[121] ¶wieckiego[221] przyjê³o za[64] podstawê nauczania[121] antyczne[241] prawo[141] rzymskie[241]. Ogromna kodyfikacja tego[221] prawa[121], dokonana w[66] szóstym[261] wieku[161] przez[64] cesarza[141] Justyniana[/][141], by³a[5] przedmiotem naukowej[221] egzegezy[121] i coraz obszerniejszych[222] komentarzy[122] ("glos[122]"). Kodyfikacja justyniañska stanowi³a rzeczywi¶cie dzie³o[141] monumentalne[241]; zawiera³a ona materia³[141] prawny[241] tak bogaty[221], ¿e dawa³ nieograniczone[242] wrêcz mo¿liwo¶ci[142] badañ naukowych[222], interpretacji[122], subtelnych[222] rozumowañ prawniczych[222]. 
3301 1651~Hutnikiewicz A.~Stefan ¯eromski~WP~1964~91~10
3302 Ksi±¿ka jest[57] ¶wietnie skomponowana. Nie[+] ma w[66] niej[46] w³a¶ciwie akcji[121] i intrygi[121] w[66] powszechnie przyjêtym[261] rozumieniu[161] tych[222] pojêæ. Rzecz[111] sk³ada[501] siê z[62] szeregu[121] epizodów-obrazów, uporz±dkowanych[222] w[66] kolejno¶ci[161] czasowego[221] nastêpstwa[121]. Ale ka¿dy[211] z[62] tych[222] fragmentów jest koniecznym[251] i wa¿nym[251] elementem ca³o¶ci[121], ka¿dy[211] odtwarza jak±¶[241] scenê, sytuacjê i zdarzenie[141] istotne[241] w[66] ¿yciu[161] szko³y[121] lub w[66] dziejach osobistych[262] bohatera[121] powie¶ci[121]. 
3303 1652~Jaremko-Pytowska Z.~Louis Aragon~WP~1963~27~12
3304 Jest to[41] utwór[111] odpowiadaj±cy[211] poniek±d choæ nie ca³kowicie tej[231] koncepcji[131] powie¶ci[121], jak±[241] niechêtni z[62] zasady[121] temu[231] gatunkowi[131] nadreali¶ci uprawiali jeszcze, w[66] przewidywaniu[161], ¿e musi on zanikn±æ: powie¶ci[121] wyra¿aj±cej[221] nie realne[241] ¿ycie[141], lecz marzenia[142] i fantazjê. Zarówno w[66] formie[161], jak[9] i w[66] tre¶ci jest ["]Anicet["] ostr±[251] m³odzieñcz±[251] reakcj± na[64] tradycyjny[241] kszta³t[141] powie¶ci[121] [&] 
3305 1653~Jaremko-Pytowska Z.~Louis Aragon~WP~1963~183~34
3306 Wkrótce te¿ nieprzejednana natura Aragona[/][121] pchnie go[44] ku[63] polityce[131], od[62] której[221] do[62] tej[221] pory[121] trzyma³[501] siê z[+] dala, a która odt±d stanie[501] siê jednym[251] z[62] zasadniczych[222] elementów determinuj±cych[222] jego[42] ¿ycie[141] i ewolucjê jego[42] twórczo¶ci[121]. Pierwszym[251] wydarzeniem, które[211] sk³ania nadrealistów[142] do[62] zajêcia[121] stanowiska[121] politycznego[221], jest wojna w[66] Maroku[/][161]. 
3307 1654~Semczuk A.~Lew To³stoj~WP~1963~227~12
3308 Tak charakteryzuje pisarz czasy[142] m³odo¶ci[121]  z[65] wyj±tkiem krótkiego[221] okresu uniwersyteckiego[221], kiedy uleg³ wolnomy¶licielstwu m³odzie¿y[121] kazañskiej[221] i rozczytywa³[501] siê w[66] Wolterze[/][161]. Szacunek[111] dla[62] tradycji[121], "wiary[121] przodków[122]", powstrzymywa³ go[44] przed[65] odrzuceniem oficjalnego[221] prawos³awia[121] jeszcze w[66] pierwszych[262] latach ¿ycia[121] dojrza³ego[221]. Na[64] przyk³ad[141] jedenastego[221] (dwudziestego[221] trzeciego[221]) listopada tysi±c osiemset piêædziesi±tego[221] drugiego[221] roku[121] To³stoj[/] zapisa³ w[66] dzienniku[161]: [&] 
3309 1655~Semczuk A.~Lew To³stoj~WP~1963~268~3
3310 W[66] styczniu tysi±c osiemset osiemdziesi±tego[221] dziewi±tego[221] roku[121] Zofia[/] Andrejewna[/] i Strachow[/] zorganizowali jubileusz[141] Feta[/][121]; wprawdzie poecie[131] do[62] pe³nych[222] siedemdziesiêciu[32] lat brakowa³o ponad[8] pó³tora roku[121], niemniej[9] uroczysto¶ci[112] wypad³y okazale, a jubilat by³ szczerze wzruszony[211]. To³stoj[/]  zgodnie ze[65] swoim[251] negatywnym[251] stosunkiem do[62] jubileuszów  nie bra³ w[66] tym[46] udzia³u. Jego[42] uwagê poch³ania³y inne[212] sprawy[112]: [&] 
3311 1656~Stawiñski J.~Mark Twain~WP~1963~292~3
3312 Rzeczywisto¶æ[111] nie potwierdza tych[222] dramatycznych[222] zastrze¿eñ. S± to[4] przewa¿nie ostre[212] ataki[112] na[64] religijn±[241] ob³udê. Twain[/] omawia w[66] nich[46] takie[242] tematy[142], jak[9] postaæ[111] i cechy[112] Boga[121], ró¿ne[242] braki[142] Biblii[/][121] i jej[42] zgubny[241] wp³yw[141], problem[141] niepokalanego[221] poczêcia i bosko¶ci[121] Chrystusa[/][121], wyra¿a zdanie[141], ¿e Bóg[111] i religia w[66] obecnym[261] ujêciu[161] nie przetrwaj± i tak dalej. 
3313 1657~Gerstman S.~Uczucia w naszym ¿yciu~WP~1963~188~5
3314 Egoistyczny[211] stosunek[111] do[62] grupy[121] wyra¿a[501] siê przede[+] wszystkim w[66] uczuciach ambicyjnych[262]. Zjawiska[112] te[212] najczê¶ciej i naj³atwiej podpadaj± naszej[231] obserwacji[131], s± najbardziej wyra¼ne[212], czasem[8] wywo³uj± gwa³towny[241] protest[141] i oburzenie[141]. Uczucia[112] ambicyjne[212] maj± wyra¼nie przyjemne[241] zabarwienie[141], gdy cz³owiek osi±ga w[66] grupie[161] góruj±c±[241] pozycjê. Zadowolenie[111] p³ynie[5] z[62] poczucia[121], ¿e inni s± mniej warto¶ciowi, [&] 
3315 1658~Pszczo³owski T.~Umiejêtno¶æ przekonywania i dyskusji~WP~1963~55~27
3316 Parlamentarny[211] sposób[111] dyskutowania[121] jest obecnie w[66] powszechnym[261] u¿yciu[161]. Korzystaj± z[62] niego[42] nie tylko pos³owie[112] na[64] sejm[141] czy delegaci walnych[222] zjazdów. Stosuj± go[44] dyplomaci w[66] czasie obrad ONZ[=], konferencji[122] miêdzynarodowych[222], tak zwanych[222] spotkañ na[66] najwy¿szym[261] szczeblu. T±[251] metod± prowadzone[212] s±[57] narady[112] produkcyjne[212], s³owem  wszelkiego[221] rodzaju[121] dyskusje[112] w[66] wiêkszym[261] gronie[161], gdzie ka¿dy[211] ma prawo[141] wypowiedzieæ swoje[241] zdanie[141] i o[66] jego[42] s³uszno¶ci[161] przekonywaæ innych[242]. 
3317 1659~Pszczo³owski T.~Umiejêtno¶æ przekonywania i dyskusji~WP~1963~150~13
3318 B³±d[111] rzeczowy[211] polega zazwyczaj na[66] nieznajomo¶ci[161] rzeczywisto¶ci[121]. Nie umiemy odró¿niæ prawdy[121] od[62] fa³szu[121], stopni prawdopodobieñstwa[121], oceniæ jakiej¶[221] warto¶ci[121], to[41] znaczy, ¿e co¶[41] jest prawdziwe[211] albo fa³szywe[211] (nieprawdziwe[211]), mniej albo bardziej prawdopodobne[211], s³uszne[211] albo nies³uszne[211], ten[211], kto twierdzi, ¿e Niemcy[/][112] hitlerowskie[212] nie zosta³y[57] pokonane[212], jest w[66] b³êdzie, gdy¿ g³osi zdanie[141] nieprawdziwe[241]. 
3319 1660~£obodziñska B.420~Manowce ma³¿eñstwa i rodziny~WP~1963~188~20
3320 Poza[65] niewielk±[251] grup± zatrudnionych[222], wiêkszo¶æ[111] rodzin pracowniczych[222] nie mo¿e[5] siê utrzymaæ[501] z[62] pensji[121] jednej[221] osoby[121] (mê¿a[121]). Tote¿ aby[9] zapewniæ rodzinie[131] wzglêdny[241] dostatek[141], ¿ona pracuje. Na[64] poparcie[141] tego[221] stwierdzenia[121] nie trzeba siê wdawaæ[501] w[64] skomplikowane[242] wywody[142], pos³uguj±c[501] siê danymi[152] z[62] ["]Rocznika Statystycznego[221]["] o[66] wysoko¶ci[161] zarobków i bud¿ecie domowym[261], wystarczy obserwacja i w³asne[211] do¶wiadczenie[111] w[66] wydawaniu[261] pensji[121] na[64] potrzeby[142] domowe[242]. 
3321 1661~£obodziñska B.420~Manowce ma³¿eñstwa i rodziny~WP~1963~214~3
3322 U[62] nas[42] jednak kultura ¿ycia[121] p³ciowego[221] jest jeszcze na[66] niskim[261] poziomie; brak[111] u¶wiadomienia[121] seksualnego[221] nie nale¿y do[62] rzadko¶ci[121], a tak¿e ignorancja potrzeb seksualnych[222] obu[32] p³ci[122], egoizm[111] mê¿czyzny i brak[111] znajomo¶ci[121] elementarnych[222] zasad ¿ycia p³ciowego[221]. Skutkiem tego[42] rozpowszechnione[211] jest[57] zjawisko[111] kobiet "oziêb³ych[222]" lub z[65] nerwicami p³ciowymi. Nie bez[62] znaczenia[121] tak¿e s± pogl±dy[112] polegaj±ce[212] na[66] prze¶wiadczeniu[161], ¿e przedma³¿eñskie[212] stosunki[112] s± grzechem, prowadz± do[62] komplikacji[122] ¿yciowych[222], zas³uguj± na[64] potêpienie[141] opinii[121] publicznej[221] i tak dalej. 
3323 1662~Matejko A.~Praca i kole¿eñstwo~WP~1963~48~8
3324 Wyniki[112] badañ psychosocjologicznych[222] wskazuj± miêdzy[+] innymi na[64] uzale¿nienie[141] nasilenia[121] wspomnianych[222] objawów od[62] spoisto¶ci[121] grup ludzi[122] bezpo¶rednio ze[65] sob± wspó³pracuj±cych[222], wysoko¶ci[121] uzyskiwanego[221] zarobku[121] w[66] porównaniu[161] z[65] zarobkami w[66] poprzednich[262] miejscach pracy[121], wiêkszej[221] lub mniejszej[221] mo¿liwo¶ci[121] wywarcia[121] osobistego[221] wp³ywu na[64] istniej±cy[241] stan[141] rzeczy[121], a wreszcie d³ugo¶ci[121] sta¿u[121] pracownika[121]. 
3325 1663~Matejko A.~Praca i kole¿eñstwo~WP~1963~182~11
3326 Niew±tpliwie, gra[5] tu powa¿n±[241] rolê niedostatek[111] do¶wiadczeñ metodologicznych[222] w[66] zakresie opisywania[121] ma³ych[222] grup. Zainteresowanie[111] teori± ma³ej[221] grupy[121] jest w[66] Zwi±zku[/][161] Radzieckim[/][261] dot±d wzglêdnie niewielkie[211], co[41] utrudnia pog³êbion±[241] analizê struktury[121] i dynamiki[121] wewnêtrznej[221] brygad jako[62] ma³ych[222] kolektywów. Trzeba jednak stwierdziæ sta³y[241] wzrost[141] zainteresowania[121] radzieckich[222] naukowców[122] omawian±[251] problematyk±. 
3327 1664~Soko³owska M.~Kobieta pracuj±ca~WP~1963~34~4
3328 Brak[5] jednak dowodów ¶wiadcz±cych[222], ¿e w[66] warunkach przestrzegania[121] obowi±zuj±cego[221] systemu ochronnego[221] praca w[66] przemy¶le wywiera uchwytny[241] wp³yw[141] na[64] wystêpowanie[41] poronieñ. Natomiast taki[211] czynnik[111] jak[9] na[64] przyk³ad[141] lêk[111] przed[65] utrat± pracy[121] mo¿e[5] byæ niekiedy wa¿nym[251] powodem decyduj±cym[251] o[66] chêci[161] przerwania[121] ci±¿y[121]. W[66] takich[262] wypadkach praca (to[41] znaczy praca pozadomowa) jest istotnie "czynnikiem wp³ywaj±cym[251] na[64] poronienia[142]", [&] 
3329 1665~Soko³owska M.~Kobieta pracuj±ca~WP~1963~135~10
3330 Na[66] podstawie[161] tej[221] tabeli[121] mo¿emy siê zorientowaæ[501], jakie[242] czynno¶ci[142] wykonuje w[66] ci±gu[161] o¶miu[32] godzin górnik o[66] ¶ci¶le okre¶lonej[261] przez[64] autora[141] i wyszczególnionej[261] w[66] przytoczonej[261] tabeli[161] specjalizacji[161] zawodowej[261]: specjalno¶ci[122] tych[222] jest dziesiêæ[31]; lub metalowiec: siedemna¶cie[31] wyszczególnionych[222] rodzajów pracy[121]. Wiemy tak¿e, jakie[242] czynno¶ci[142] wykonuje zawodowa sprz±taczka lub praczka. Natomiast praca gospodyni[121] domu[121] to[41] wielka niewiadoma[111]. 
3331 1666~¦wida H.~M³odzie¿ licealna~WP~1963~114~35
3332 Zmienno¶æ[111] ¿ycia[121] oraz wynikaj±cy[211] st±d brak[111] ustalonych[222] obyczajów, norm i warto¶ci[122] powoduje w[66] cz³owieku czêstsz±[241] potrzebê szukania[121] bliskiego[221] kontaktu z[65] innymi lud¼mi, konieczno¶æ[141] znalezienia[121] oparcia[121] w[66] stosunku[161] wspólnoty[121] i przyja¼ni[121], wiarê w[64] to[44], ¿e wspólnie z[65] drugim[251] cz³owiekiem ³atwiej rozwi±¿e siê[41] komplikowane[242], w³asne[242] problemy[142]. Silne[211] prze¿ywanie[111] kontaktów osobowych[222], tak charakterystyczne[211] dla[62] wspó³czesnej[221] m³odzie¿y[121], rzutuje na[64] jej[44] stosunek[141] do[62] rodziców[122]. 
3333 1667~Mi³obêdzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~40~1
3334 Jednocze¶nie rozwijaj±[501] siê stale[8] profile[112] wszelkich[222] baz, gzymsów oraz zagêszczaj±cych[+] siê[222] zasadniczych[222] podzia³ów architektonicznych[222]. Staj±[501] siê one bardziej plastyczne[212], wyraziste[212], ostro kontrastuj±ce[212] swe[242] uskoki[142], wybrzuszenia[142] i wklê¶niêcia[142], odpowiadaj±c nowemu, coraz bardziej linearnemu obliczu[131] architektury[121]. Dostosowuj±[501] siê do[62] niego[42] równie¿ zmasowane[212] kolumny[112] s³u¿ek[122], filarów i uskoków perspektywicznych[222] portali, które[212] zatracaj± jednocze¶nie sw±[241] tradycyjn±[241] konstrukcyjn±[241] rolê wywodz±c±[+] siê[241] z[62] antyku[121]. 
3335 1668~Mi³obêdzki A.~Zarys dziejów architektury w Polsce~WP~1963~135~27
3336 Podobne[212] wielkie[212] ¶limacznice[112], sp³ywaj± przy[66] bocznych[262] ¶cianach fary[121]. Jej[42] fasada operuje sk³adnikami barokowymi, ale zestawia je[44] jeszcze w[64] manierystyczny[241] sposób[141], potê¿nym[251] gzymsem odcinaj±c kolosalne[242] pilastry[142] od[62] dzielonego[221] w[66] innym[261] rytmie szczytu "o¶limi uszami". Pó¼niejszy[211] od[62] fary[121] ko¶ció³[111] karmelitów[122] jest ju¿ w[66] pe³ni[161] barokowy[211], uk³adem swym[251] i elewacjami nawi±zuj±c do[62] typu jezuickiego[221]. 
3337 1669~Sawicki J.~Sêdziowie s± omylni~WP~1963~86~16
3338 Bez[62] zgody[121] przytomnego[221], poczytalnego[221] pacjenta[121] dyrekcja szpitala do[62] zabiegu[121] operacyjnego[221] przyst±piæ nie mo¿e[5] i nie chce. Nikt z[62] personelu[121] lekarskiego[221] nie chce siê naraziæ[501] na[64] odpowiedzialno¶æ[141] karn±[241]. Zabieg[111] bez[62] zgody[121] pacjenta[121], nawet dokonany[211] w[66] celu[161] uleczenia[121] go[42] i chocia¿by siê uda³[541], traktowany[211] jest[57] wedle[62] judykatury[121] niemieckiej[221], jak[9] wiadomo, jako[61] przestêpne[211] uszkodzenie[111] cia³a[121]. 
3339 1670~Sawicki J.~Sêdziowie s± omylni~WP~1963~99~2
3340 Najdziwniejsze[211], ¿e sformu³owanie[111], jakie[241] zawiera ustawa karna z[62] tysi±c dziewiêæset trzydziestego[221] drugiego[221] roku[121], nie przes±dza wcale interpretacji[121] ani w[64] jedn±[241], ani w[64] drug±[241] stronê. Kto czyta u³o¿one[242] przez[64] profesorów[142] Makarewicza[/][141] lub Makowskiego[/][141] pierwotne[242] projekty[142] ["]Kodeksu Karnego[221]["] oraz protoko³y[142] Komisji[121] Kodyfikacyjnej[221], ten[211] bez[62] trudu mo¿e[5] stwierdziæ, ¿e zamieszczono w[66] nich[46] formu³ê, która pozwala uznaæ za[64] pasera[141] ka¿dego[241], kto nabywa przedmioty[142] pochodz±ce[242] z[62] przestêpstwa[121] [&] 
3341 1671~Sawicki J.~Sêdziowie s± omylni~WP~1963~137~7
3342 Trzeba mo¿e[8] przypomnieæ, ¿e w[66] celu[161] umo¿liwienia[121] normalnego[221] funkcjonowania[121] aparatu pañstwowego[221], dla[62] u³atwienia[121] jednostkom wykonywania[121] pewnych[222] praw[122] oraz spe³nienia[121] obowi±zków, od[+] dawna ju¿ praktyka[111] rozsadzi³a w±sko zakre¶lone[242] ramy[142] tych[222] kodeksów, których[222] przepisy[112] o[66] ochronie[161] czci[121] temu[43] zbytnio nie sprzyja³y. Rozbicie[111] krêpuj±cej[221] obrêczy[121] przede[+] wszystkim dla[62] u³atwienia[121] wykonywania[121] praw[122] i obowi±zków nast±piæ mo¿e[5] w[64] ró¿ny[241] sposób[141]. 
3343 1672~Szewczuk W.~Historia k³opotów cz³owieka z dusz±~Iskry~1963~34~18
3344 Materialna dusza poznaje materialny[241] ¶wiat[141] za[65] po¶rednictwem materialnych[222] podobizn jego[42] przedmiotów. Rzeczy[112] wysy³aj± z[62] powierzchni[121] swego[221] cia³a[121] podobizny[142] i cieniuteñkie[242] kszta³ty[142]. Uzasadnienie[111] tego[42] znajduje Lukrecjusz[/] w[66] obserwacjach ¿ycia[121]. Ró¿ne[212] przedmioty[112] wysy³aj± z[62] siebie[42] ró¿norodne[242] cia³ka[142]. Pal±ce[+] siê[211] drzewo[111] wysy³a dym[141], ogieñ[111]  gor±co[141]. Latem koniki[112] polne[212] sk³adaj± swe[242] prze¼roczyste[242] koszulki[142]. 
3345 1673~Kossak J.~W poszukiwaniu stylu epoki~Iskry~1963~105~11
3346 Przede[+] wszystkim trzeba zrozumieæ, ¿e tradycja i styl[111] narodowy[211], to[41] nie jest sztuczne[211] w³±czanie[111] kolumn tam[8], gdzie z[62] technicznego[221] punktu widzenia[121] s± one niepotrzebne[212], czy wprowadzanie[111] ró¿nych[222] zbêdnych[222] pilastrów i attyk[122], które[12] stanowi± raczej muzealne[242] rekwizyty[142] w[66] nowoczesnej[261] architekturze[161]. Tradycja i styl[111] narodowy[211] w[66] architekturze[161] polegaj± przecie¿ nie na[66] kombinacji[161] anachronicznych[222] elementów dekoracyjnych[222], [&] 
3347 1674~Kossak J.~W poszukiwaniu stylu epoki~Iskry~1963~197~2
3348 Trzeba te¿ zwróciæ uwagê na[64] inny[241] aspekt[141] zagadnienia[121]: liczne[212] miêdzyklasowe[212] powi±zania[112] i potrzeby[112] ogólnospo³eczne[212] wspólne[212] ca³emu spo³eczeñstwu w[66] d³u¿szych[262] ni¿[9] jedna[211] formacja spo³eczno-ekonomiczna okresach, reakcje[112] uczuciowe[212] i niektóre[212] elementarne[212] normy[112] etycznego[221] warto¶ciowania[121], wynikaj±ce[212] z[62] ogólnospo³ecznych[222] potrzeb wspó³¿ycia[121], wreszcie specyfika wspólnej[221] dla[62] ró¿nych[222] klas tradycji[121] narodowej[221]  stanowi± podstawê dla[62] miêdzyklasowych[222] czy ogólnospo³ecznych[222] odczuæ[122] wspó³formuj±cych[222] okre¶lone[242] gusty[142]. 
3349 1675~Garczyñski S.~Sztuka pamiêtania~Iskry~1966~7~28
3350 Gdy choruje i zanika, cz³owiek spada na[64] dno[141] upokorzenia[121], nie zna swego[221] imienia i nazwiska[121], nie wie, kim[45] jest, co[44] ma robiæ, gdzie siê podziaæ[501]. Niewiele[8] jest przesady[121] w[66] twierdzeniu, ¿e im[9] wiêcej cz³owiek pamiêta, tym[9] wiêcej sob± reprezentuje, ¿e bez[62] pamiêci[121] nie[+] ma sensownego[221] postêpowania[121], nie[+] ma charakteru, nie[+] ma my¶lenia[121], nie[+] ma intelektu. 
3351 1676~Garczyñski S.~Sztuka pamiêtania~Iskry~1966~28~20
3352 Nie dopu¶ciæ do[62] znudzenia[121]. ¦wiat[111] nie sk³ada[501] siê z[62] rzeczy[122] ciekawych[222] i nieciekawych[222], raczej umys³y[112] dziel±[501] siê na[64] ¿ywe[242] i gnu¶ne[242]. Cz³owiek inteligentny[211], zdrowy[211] i nieprzemêczony[211] jest umys³owo czujny[211] i gotów zainteresowaæ[501] siê prawie[8] ka¿dym[251] przedmiotem. Je¿eli mimo[64] to[44] nudzi go[44] tyle[31] rzeczy[122], to[9] dlatego, ¿e niew³a¶ciwie do[62] nich[42] podchodzi. 
3353 1677~Poniatowski Z.~Nauka~Iskry~1963~72~12
3354 Jaskrawym[251] przyk³adem mog³yby tu s³u¿yæ dzieje[112] astronomii[121] i astronautyki[121], tak zale¿ne[212] od[62] stanu narzêdzi[122] badawczych[222] i nowych[222] metod. W[66] zwi±zku[161] z[65] donios³o¶ci± metod nauki[121] musimy siê teraz zaj±æ[501] nieco bli¿ej problematyk± zwi±zan±[251] z[65] tym[251] aspektem nauki[121]. Co[41] to[41] jest metoda? Tym[251] greckim[251] terminem methodos[$]  droga[111], sposób[111] postêpowania[121] pos³ugujemy[501] siê czêsto w[66] ¿yciu[161] codziennym[261], [&] 
3355 1678~Zakrzewska J., Sobolewski M.~Wolno¶æ sumienia i wyznania~Iskry~1963~156~8
3356 Polskie[212] klasy[112] posiadaj±ce[212] wyra¼nie pragnê³y nadaæ kszta³tuj±cemu[+] siê po[66] odzyskaniu[161] niepodleg³o¶ci[121] pañstwu[131] polskiemu charakter[141] wyznaniowy[241]. Niektóre[212] wcze¶niejsze[212] projekty[112] konstytucyjne[212] datuj±ce[+] siê[212] jeszcze z[62] czasów wojny[121] i nosz±ce[212] charakter[141] monarchistyczny[241] sz³y nawet w[66] tym[261] kierunki[161] bardzo daleko, stwarzaj±c swoist±[241] dominacjê religii[121] katolickiej[221] w[66] pañstwie i udzia³[141] duchowieñstwa[121] w[66] sprawowaniu[161] najwy¿szej[221] w³adzy[121] w[66] pañstwie. 
3357 1679~Waldorff J.~Sekrety polihymnii~Iskry~1963~95~26
3358 Dodajmy do[62] tego[42] osobliwe[242] czynele[142], które[242] potrafi± wyrabiaæ tylko w[66] Chinach[/] i Turcji[/][161], poniewa¿ tam[8] znaj± tajemnicê wykuwania[121] roz¿arzonego[221] spi¿u[121], i których[222] wewnêtrzn±[241] stronê graj±cy[211] po[66] uderzeniu[161] triumfalnie odwraca ku[63] s³uchaczom  grzmi±cy[241] gong[141], cygañski[241] tamburyn[141], jasno d¼wiêcz±cy[241] pod[65] stalowym[251] prêtem traingl[141] ze[65] swym[251] otwartym[251] k±tem; cymba³y[142] dzisiejszych[222] czasów: wydr±¿one[242], t³uk±ce[+] siê[242] w[66] rêku[161] kastaniety[142]. 
3359 1680~Mys³ek W.~Ko¶ció³ katolicki i tysi±clecie~Iskry~1963~48~16
3360 Zdaniem niektórych[222] biskupów[122] niekatolicy stanowi± w[66] narodzie polskim[261] obce[241] cia³o[141], które[241] nale¿y usun±æ poza[64] nawias[141] narodu lub asymilowaæ na[66] p³aszczy¼nie[161] wyznaniowej[261]. Samookre¶lenie[+] siê[111] pod[65] wzglêdem wyznaniowym[251] jest równocze¶nie samookre¶leniem[+] siê pod[65] wzglêdem narodowym[251]. Takie[211] postawienie[111] sprawy[121] jest jednym[251] z[62] ¶rodków organizacji[121] spo³ecznej[221] presji[121] wobec[62] ¶rodowisk katolickich[222] i akatolickich[222]. 
3361 1681~Broniewski T.~Architektura staro¿ytno¶ci~Ossolineum~1963~131~5
3362 Istnieje jednak s³uszne[211] domniemanie[111], ¿e ko¶ció³[111] pierwszej[221] po³owy[121] czwartego[221] wieku[121] by³ zwyczajn±[251], pod³u¿n±[251] sal±. W[66] jednej[261] ¶cianie[161] (krótszej[261]) by³o wej¶cie[11], do[62] przeciwleg³ej[221] zbudowana by³a[57] absyda z[65] podwy¿szon±[251] posadzk±. W[66] absydzie[161] przebywa³ biskup zwrócony[211] twarz± do[62] wiernych[122]. Równie¿ w[64] ten[241] sposób[141] zwrócony[241] by³[57] kap³an (diakon) odprawiaj±cy[211] nabo¿eñstwo[141] nad[65] o³tarzem wolno[8] stoj±cym[251]. W[66] uk³adzie[161] tym[261] widaæ na¶ladownictwo[141] starorzymskiej[221] bazyliki[121]. 
3363 1682~Rosset E.~Polska roku 1985. Wizja demograficzna~PWN~1965~164~12
3364 Analizuj±c postêpy[142] procesu starzenia[+] siê[121] ludno¶ci[121] w[66] skali[161] miêdzynarodowej[261], mogli¶my siê przekonaæ[501], ¿e w[66] porównaniu[161] z[65] innymi krajami europejskimi stopieñ[111] zaawansowania[121] tego[221] procesu w[66] Polsce[/][161] nie jest du¿y[211]. Wyci±gamy st±d wniosek[141], ¿e proces[111] starzenia[+] siê[121] ludno¶ci[121] poczyni jeszcze u[62] nas[42] dalsze[242] i znaczne[242] postêpy[142]. 
3365 1683~Niegowski J., Rydygier W.~Handel zagraniczny w gospodarce narodowej~PWN~1964~42~1
3366 W[66] krótkim[261] okresie handel[111] zagraniczny[211] jest najwa¿niejszym[251] czynnikiem zwiêkszenia[121] elastyczno¶ci[121] gospodarki[121] w[66] przywracaniu[161] równowagi[121] miêdzy[65] poda¿± i popytem, podstawowym[251] elementem zwiêkszaj±cym[251] szybko¶æ[141] i efektywno¶æ[141] manewru gospodarczego[221]. Przejd¼my do[62] jego[42] roli[121] w[66] zmianach dokonuj±cych[+] siê[262] w[66] ci±gu[161] d³u¿szego[221] okresu, a wiêc do[62] jego[42] roli[121] w[66] rozwoju[161] gospodarki[121] narodowej[221]. 
3367 1684~Niegowski J., Rydygier W.~Handel zagraniczny w gospodarce narodowej~PWN~1964~43~19
3368 Stopa inwestycji[122] stanowi[5] jeden[241] z[62] najwa¿niejszych[222] czynników decyduj±cych[222] o[66] tempie wzrostu dochodu narodowego[221], a wiêc tej[221] czê¶ci[121] globalnej[221] produkcji[121] danego[221] kraju[121] (tak zwanego[221] produktu globalnego[221]), która pozostaje po[66] potr±ceniu[161] warto¶ci[121] ¶rodków produkcji[121] (maszyn, surowców, ziarna[121] siewnego[221] i tym[232] podobne[212]), zu¿ytych[222] w[66] danym[261] okresie czy, inaczej mówi±c, ca³ej[221] nowo wytworzonej[221] warto¶ci[121] w[66] danym[261] roku[161]. Stopa inwestycji[122] wyra¿a udzia³[141] ¶rodków przeznaczonych[222] na[64] rozszerzenie[141] produkcji[121] [&] 
3369 1685~Niegowski J., Rydygier W.~Handel zagraniczny w gospodarce narodowej~PWN~1964~{brak}~{brak}
3370 Zarysowuje[501] siê tu sprzeczno¶æ[111] interesów miêdzy[65] importem, który[211] wobec[62] trudno¶ci[122] p³atniczych[222] d±¿y do[62] ograniczenia[121] zakupów do[62] najbardziej niezbêdnych[222] dla[62] jego[42] gospodarki[121] narodowej[221] (s± to[41], oczywi¶cie, surowce[112]), a eksporterem, któremu zale¿y na[66] zbyciu[161] artyku³ów wystêpuj±cych[222] w[66] znacznych[262] nadwy¿kach i trudnych[222] do[62] ulokowania[121]. D±¿enie[111] do[62] rozwi±zywania[121] tej[221] sprzeczno¶ci[121] stanowi[5] jeden[241] z[62] istotnych[222] warunków rozwoju[121] wzajemnej[221] wymiany[121]. 
3371 1686~zbiorowa~Podstawowe wiadomo¶ci o prawie wojskowym~MON~1964~182~14
3372 Podmiotem tych[222] przestêpstw mog± byæ osoby[112] cywilne[212]  przestêpstw polegaj±cych[222] na[66] niezg³aszaniu[+] siê[161] do[62] odbywania[121] s³u¿by[121] wojskowej[221] oraz ¿o³nierze  przestêpstw polegaj±cych[222] na[66] uchylaniu[+] siê[161] od[62] obowi±zku[121] odbywania[121] tej[221] s³u¿by[121]. Nale¿y bowiem pamiêtaæ, ¿e obywatel staje[501] siê ¿o³nierzem dopiero po[66] wcieleniu[161] go[42] do[62] w³a¶ciwej[221] jednostki[121] wojskowej[221]. Osobami cywilnymi, które[212] mog± byæ podmiotem tych[222] przestêpstw s± poborowi[112] powo³ywani do[62] odbywania[121] s³u¿by[121] wojskowej[221], ¿o³nierze rezerwy[121] powo³ani na[64] æwiczenia[142] wojskowe[242] [#] 
3373 1687~Kroñska I.~Sokrates~WP~1964~55~25
3374 Sze¶ædziesiêciokilkuletni[211] Sokrates[/] skupia³ wiêc ko³o[62] siebie[42] grono[141] ludzi[122] wybitnych[222], przewa¿nie m³odych[222], których[242] uczy³, na[64] których[242] wywiera³ wp³yw[141] nie tylko swoimi pogl±dami filozoficznymi, lecz tak¿e, a mo¿e[8] przede[+] wszystkim swoj±[251] postaw± nieufn±[251] i krytyczn±[251] wobec[62] panuj±cej[221] w[66] mie¶cie euforii[121] po[66] obaleniu[161] tyranów[122] i przywróceniu[161] demokracji[121]. 
3375 1688~Kroñska I.~Sokrates~WP~1964~69~1
3376 Sokrates[/] nie pisa³, tylko rozmawia³. Nie pisa³ programowo. Pochwa³ê s³owa[121] ¿ywego[221], mówionego[221], a potêpienie[141] s³owa[121] pisanego[221] wyg³asza w[66] Fajdrosie[/]. Opowiada tam[8] legendê o[66] bogu[161] egipskim[261] Teucie[/][161], który[211] wynalaz³ wiele[34] sztuk i umiejêtno¶ci[122], a miêdzy[+] innymi sztukê pisania[121], i uczy³ ich[42] króla[141] Tamuza[/][141], a¿eby rozpowszechni³ je[44] w[66] kraju[161]. 
3377 1689~Stonert H.~Jêzyk i nauka~WP~1964~147~32
3378 Wa¿na jest tu natomiast ta okoliczno¶æ[111], czy definiowane[211] s³owo[111] wystêpuje w[66] jêzyku[161] zwyczajnym[261] w[66] tym[261] znaczeniu[161], jakie[241] mu nadaje definicja. Je¶li tak, mamy[5] do[62] czynienia[121] z[65] definicj± sprawozdawcz±[251], je¶li nie  z[65] definicj± projektuj±c±[251], nawet je¶liby definiowane[211] s³owo[111] wystêpowa³o[54] ju¿ w[66] jêzyku[161] zwyczajowym[261], ale w[66] innym[261] znaczeniu[161]. Sytuacja taka ma miejsce[141] na[64] przyk³ad[141] w[66] zwi±zku[161] z[65] terminem kwas[111]. 
3379 1690~Stonert H.~Jêzyk i nauka~WP~1964~182~27
3380 Teoria mnogo¶ci[122] dostarcza nam wspó³czesnego[221] zestawu kategorii[122] ontologicznych[222] zestaw[111] ten[211] tym[45] siê charakteryzuje[501] i zarazem tym[45] góruje nad[65] zestawami poprzednio podanymi, ¿e wyró¿nione[212] w[66] nim[46] kategorie[112] ontologiczne[212] jak[+] najbardziej adekwatnie odpowiadaj± wyra¿eniom wchodz±cym[232] w[64] sk³ad[141] jêzyków ¶cis³ych[222] u¿ywanych[222] do[62] wypowiadania[121] twierdzeñ nauki[121]. 
3381 1691~Stonert H.~Jêzyk i nauka~WP~1964~221~33
3382 Aby[9] je[44] wypisaæ, trzeba[54] by je[44] uprzednio wszystkie[242] ponazywaæ, co[41] ju¿ by³oby rzecz± niezmiernie k³opotliw±[251], a w[66] odniesieniu[161] do[62] dziedzin bardzo du¿ych[222] rzecz± wrêcz niemo¿liw±[251]. Sprawê u³atwimy sobie[43] mówi±c zamiast o[66] wszystkich[262] liczbach z[+] osobna o[66] zbiorze wszystkich[222] liczb. Oznaczmy sobie[43] zatem symbolem [~] zbiór[141] wszystkich[222] liczb, zbiór[141] ten[241] jest przy[66] tym[46] zakresem zmienno¶ci[121] zmiennych[122] [~] wystêpuj±cych[222] w[66] zdaniu[161] [&] 
3383 1692~Ajnenkiel A.~Od >>rz±dów ludowych<< do przewrotu majowego~WP~1964~83~4
3384 Jak wiemy, Rady[112] Delegatów[122] Robotniczych[222] od[62] chwili[121] swego[221] powstania[121] spotka³y[501] siê z[65] ostr±[251] kontrakcj± ze[62] strony[121] organów pañstwowych[222]. Niejednokrotnie, zw³aszcza w[66] mniejszych[262] o¶rodkach, administracja zakazywa³a odbywania[121] posiedzeñ rad[122]. Policja, wykorzystuj±c przepisy[142] o[66] stanie[161] maj±tkowym[261], rozpêdza³a zebrania[142] zdarza³y[501] siê wypadki[112] aresztowañ. Jednak¿e rozbicie[111] rad[122], jednolitego[221] przedstawicielstwa[121] robotników[122], nie by³o rzecz± ³atw±[251]. 
3385 1693~Ajnenkiel A.~Od >>rz±dów ludowych<< do przewrotu majowego~WP~1964~273~24
3386 Zasadniczym[251] dokumentem konferencji[121] sta³[501] siê tak zwany[211] pakt[111] reñski[21]. Uznano w[66] nim[46] nienaruszalno¶æ[141] granic miêdzy[65] Francj±[/] i Belgi±[/] a Niemcami[/], zobowi±zuj±c[501] siê do[62] solidarnej[221] akcji[121] przeciw[63] temu[231] pañstwu[131], które[211] naruszy³oby postanowienia[142] paktu . Nie poddano natomiast gwarancji[121] wschodnich[222] granic Niemiec[/][122]. Wytworzono w[64] ten[241] sposób[141] nowy[241] stan[141] prawny[241] w[66] stosunku[161] do[62] postanowieñ traktatu wersalskiego[221]. 
3387 1694~Bogucka M.~Dzieje Polski do 1795 r.~WP~1964~214~28
3388 Od[62] tej[221] chwili[121] nast±pi³ gwa³towny[211] zwrot[111] w[66] biegu[161] wojennych[222] wypadków. Pod[65] naciskiem przekupionego[221] przez[64] kanclerza[141] Ossoliñskiego[/][141] chana[121] Chmielnicki[/] musia³ zawrzeæ w[66] sierpniu tysi±c sze¶æset czterdziestego[221] dziewi±tego[221] roku[121] ugodê, zwan±[241] zborowsk±[251]. Oddawa³a mu ona w³adzê hetmañsk±[241] na[66] Ukrainie[/][161] i ustala³a rejestr[141] kozacki[241] na[64] czterdzie¶ci[34] tysiêcy. Dla[62] szerokich[222] mas kozackich[222] oraz ch³opstwa[121], zwanych[222] pogardliwie "czerni±[151]", ugoda nie przynios³a ¿adnych[222] ulg. 
3389 1695~Bogucka M.~Dzieje Polski do 1795 r.~WP~1964~300~8
3390 Sytuacjê zaostrza³y niepowodzenia[112] militarne[212] powstania[121]. Wojska[112] Ko¶ciuszki[/][121], mimo[62] ofiarno¶ci[121] i bohaterstwa[121] ¿o³nierzy[122], ponios³y w³a¶nie pora¿ki[142], i to[8] dotkliwe[242], pod[65] Szczekocinami[/] i Che³mem[/]. Si³y[112] powstañców[122] okaza³y[501] siê zbyt[8] w±t³e[212] wobec[62] zjednoczonych[222] si³ rosyjsko-pruskich[222]. Rezultatem owych[222] pora¿ek by³a[5] utrata Krakowa[/] i Lubelszczyzny[/][121]. Ko¶ciuszko[/] musia³ siê cofn±æ[501] w[66] kierunki[161] Warszawy[/][121]. 
3391 1696~Drozdowski M.M.~Alarm dla Warszawy~WP~1964~27~14
3392 Prasa warszawska ¿ywo komentowa³a konferencjê monachijsk±[241] i wyci±ga³a z[62] niej[42] ró¿ne[242] wnioski[142] polityczne[242]. I tak opozycyjny[211] wobec[62] polityki[121] Becka[/][121] ["]Kurier[111] Warszawski[211]["], upominaj±c[501] siê o[64] prawa[142] polskiej[221] mniejszo¶ci[221] narodowej[221] w[66] Czechos³owacji[/][161], podkre¶la³ bardzo trudn±[241] sytuacjê Polaków[/][122] w[66] Niemczech[/] i konieczno¶æ[141] podniesienia[121] tej[221] sprawy[121] na[66] forum[161] miêdzynarodowym[261]. 
3393 1697~Kieniewicz S.~Dramat trze¼wych entuzjastów~WP~1964~88~7
3394 Nie wszêdzie propaganda ta przyjmowa³a[501] siê bez[62] sprzeciwu. Rok[111] tysi±c osiemset czterdziesty[211] ósmy[211] rozrusza³ polsk±[241] wie¶[141], a sama organizacja Ligi[121] z[65] jej[42] wiecami i wyborami zachêca³a ¶mielszych[242] gospodarzy[142] do[62] samodzielnych[222] wyst±pieñ. W[66] miasteczku[161] Raszków[/] na[66] zebraniu[161] delegatów[122] parafialnych[222] dosz³o do[62] k³ótni[121] publicznej[221] miêdzy[65] organizatorem powiatowym[251] Niemojowskim[/][151] (który[211], choæ szlachcic, uchodzi³ za[64] radyka³a[141]) a reszt± ziemiañstwa[121]. 
3395 1698~£obodziñska B.420~Manowce ma³¿eñstwa i rodziny~WP~1963~65~31
3396 Odpowied¼[111] wcale nie jest oczywista. Trudno przecie¿ sobie[43] wyobraziæ, ¿e m³ody[211] cz³owiek wk³adaj±c swej[231] wybranej[131] obr±czkê ¶lubn±[241] na[64] palec[141], marzy³ o[66] tym[46], aby[9] biæ j±, maltretowaæ, zdradzaæ z[65] innymi kobietami, by[9] opuszczaæ j± dla[62] libacji[121] w[66] towarzystwie kolegów[122], by[9] nie troszczyæ[501] siê o[64] w³asne[242] dzieci[142] pochodz±ce[242] z[62] tego[221] ma³¿eñstwa[121], [&] 
3397 1699~Kolczyñski J., Bednarski S.~Demokracja. Rady Narodowe. Sejm.~Iskry~1965~11~9
3398 Linia druga le¿a³a miêdzy[+] innymi u[62] podstaw[122] polityki[121] miko³ajczykowskiego[221] polskiego[221] Stronnictwa[121] Ludowego[221], wokó³[62] którego[221] grupowa³[501] siê ca³y[211] obóz[111] polskiej[221] reakcji[121] z[65] podziemnymi ugrupowaniami kontrrewolucyjnymi w³±cznie. Polityka[111] ta  dodajmy  w[66] tym[261] czasie mia³a swoje[242] kopie[142], odpowiedniki[142] w[66] antyludowych[262] ugrupowaniach we[66] wszystkich[262] pañstwach demokracji[121] ludowej[221] i stanowi³a czê¶æ[141] miêdzynarodowej[221] strategii[121] si³ kontrrewolucyjnych[222] zmierzaj±cej[221] do[62] przywrócenia[121] w³adzy[121] bur¿uazji[121] w[66] tych[262] pañstwach. 
3399 1700~£epkowski T.~Archipelagu dzieje nie³atwe~WP~1964~183~1
3400 Zbuntowane[241] miasto[141] obleg³ z[65] naprêdce zebranymi oddzia³ami genera³ Paul[/] Romain[/], podczas[+] gdy republikanie sposobili[501] siê do[62] inwazji[121] królestwa[121]. Po[66] kilku[36] dniach, szóstego[221] pa¼dziernika, król rozkaza³ wojskom garnizonu Cap[/] odmaszerowaæ do[62] Saint[+] Marc[/] w[66] celu[161] szybszego[221] zdobycia[121] go[42] i zd³awienia[121] rebelii[121]. Ale ¿o³nierze odmówili spe³nienia[121] rozkazu. Na[66] ich[42] czele stan±³ genera³ Richard[/]. 
3401 1701~Zahorski A.~Pary¿ lat rewolucji i Napoleona~WP~1964~251~24
3402 Dziêki[63] temu[43] w[64] pó³ godziny[121] po[66] rozpoczêciu[161] akcji[121] dysponowa³ Malet[/] oko³o[8] tysi±c dwustu[35] ¿o³nierzami, którym[232] rozkaza³ obsadziæ ró¿ne[242] punkty[142] Pary¿a[/], przede[+] wszystkim bramy[142] miejskie[242], prefekturê policji[121], plac[141] przed[65] ratuszem i plac[141] Wogezów[/]. W[66] otoczeniu[161] oddzia³u wojskowego[221] uda³[501] siê do[62] wiêzienia[121] la[+] Force[/] sk±d rozkaza³ wypu¶ciæ dwóch[34] wy¿szych[242] oficerów[142], Lahorie[/] i Guidala[/][141], znanych[242] z[62] niechêci[121] do[62] cesarza[121]. 
3403 1702~Brodzka A.~Maria Konopnicka~WP~1965~19~7
3404 Wrzawa prasowa, któr±[241] wznieci³y ["]Fragmenty[112]["], dowiod³a, jak[9] dalece "nie zastyg³a[5]" owa walka, choæ ilustracjê do[62] niej[42] zaczerpnê³a pisarka[111] z[62] odleg³ych[222] wieków. Dociekanie[111] motywów morderstwa[121] dokonanego[221] przez[64] fanatyczny[241] t³um[141] chrze¶cijan[122] na[66] m³odej[261], piêknej[261] i przyjaznej[261] ludziom filozofce[161] aleksandryjskiej[261] Hypatii[/][161]; przypomnienie[111] tragicznej[221] walki[121] anatoma[121] Wezaliusza[/][121] i wielkiego[221] Galileusza[/][121] z Inkwizycj± raz[141] jeszcze, i nie ostatni[241], pos³u¿y³y za[64] teren[141] starcia[121] ¶wiatopogl±dów wspó³czesnych[222]. 
3405 1703~Brodzka A.~Maria Konopnicka~WP~1965~218~3
3406 Wydarzenia[112] tysi±c dziewiêæset pi±tego[221] roku[121] zasadniczo zmieni³y dziewiêtnastowieczne[242] pojêcia[142] o[66] si³ach rewolucji[121] i jej[42] przywódcach. Potê¿ny[211] ruch[111] klasy[121] robotniczej[221], radykalizacja ch³opstwa[121] i demokratycznej[221] inteligencji[121], zaostrzenie[111] walki[121] obozu rewolucyjnego[221] z[65] polsk±[251] bur¿uazj± i ziemiañstwem  raz[8] jeszcze i chyba najmocniej w[66] naszej[261] historii[161]  nakazywa³y rewizjê marzeñ o[66] solidarnym[261] zrywie patriotycznym[261] ca³ego[221] narodu. 
3407 1704~Brodzka A.~Maria Konopnicka~WP~1965~227~26
3408 W[66] korespondencji[161] Konopnickiej[/][121] i Orzeszkowej[/][121] zachowa³[501] siê ciekawy[211] komentarz[111] do[62] tej[221] nowelki[121]. W[66] roku[161] tysi±c dziewiêæset siódmym[261], obejmuj±c redakcjê ["]Kuriera[121] Litewskiego[221]["], Orzeszkowa[/] zwróci³a[501] siê do[62] przyjació³ki[121] z[65] pro¶b± o[64] jaki¶[241] utwór[141] poetycki[241] lub nowelistyczny[241]. Konopnicka[/] przebywaj±ca wówczas w[66] ¯arnowcu[/][161], na[+] wyjezdnym w[64] cieplejsze[242] strony[142], szybko wys³a³a wiersz[141]. Wkrótce Orzeszkowa[/] powtórnie za¿±da³a utworu proz±. 
3409 1705~Junosza-Szaniawski A.~W³odzimierz Majakowski~WP~1964~150~4
3410 Na[+] ogó³ jednak poeta stosuje rymowanie[141] koñcówek wierszy[122]. Rozpatruj±c rym[141] od[62] strony[121] d¼wiêkowej[221] wide, ¿e w[66] tym[261] okresie, twórczo¶ci[121] Majakowskiego[/][121] przewa¿a rym[111] ¶cis³y[211], to[41] jest polegaj±cy[211] na[66] to¿samo¶ci[161] szeregów fonicznych[222] wchodz±cych[222] w[64] jego[42] sk³ad[141]. Czêsto te¿ siê[41] spotyka rym[141] pog³êbiony[241], bogaty[241], to[41] jest rym[141] obejmuj±cy[241] tak¿e d¼wiêk[141] lub zespó³[141] d¼wiêków poprzedzaj±cych[222] ostatni±[241] akcentowan±[241] samog³oskê szeregu[121]. 
3411 1706~Junosza-Szaniawski A.~W³odzimierz Majakowski~WP~1964~218~10
3412 I wreszcie ostatnia, czê¶æ[111] pi±ta  ukazuje wizjê nowego[221], sprawiedliwego[221] ¿ycia[121]. Poemat[111] zbudowany[211] jest[57] na[66] zasadzie[161] kontrastu: poeta przeciwstawia koszmary[142] tego[42], co[41] siê dzieje[501] na[66] ziemi[161], radosnej[231] wizji[131] przysz³o¶ci[121]. Ca³y[211] system[111] metafor, przeno¶ni[122], sposób[111] kszta³towania[121] obrazów artystycznych[222] podporz±dkowane[212] s±[57] przeciwstawieniu[13]: dzi¶  jutro. 
3413 1707~Junosza-Szaniawski A.~W³odzimierz Majakowski~WP~1964~323~2
3414 Unika³ rozmów[122] z[65] lud¼mi i wreszcie wyjecha³ na[64] letnisko[141], gdzie pozosta³ w[66] osamotnieniu[161] przez[64] trzy[34] miesi±ce[142]. Nawet wtedy, gdy Majakowski[/] zajmowa³[501] siê swoimi codziennymi sprawami  pisa³ wiersze[142] do[62] gazet, uk³ada³ teksty[142] reklamy[121], je¼dzi³ z[65] recytacjami wierszy[122] po[66] w³asnym[261] kraju[161], wyje¿d¿a³ za[64] granicê  tak¿e pracowa³ nad[65] poematem: uk³ada³ poszczególne[242] wersy[142], poprawia³ poprzednio u³o¿one[242] i tym[232] podobne[212] . 
3415 1708~Karczewska-Markiewicz Z.~Romain Rolland~WP~1964~188~19
3416 Tego[221] rodzaju[121] informacje[142] wykorzysta Rolland[/] w[66] artykule ["]Do[62] mordowanych[222] narodów["], og³oszonym[261] w[66] listopadzie tysi±c dziewiêæset szesnastego[221] roku[121], daj±c wyraz[141] przekonaniu[131], ¿e miêdzynarodowy[211] kapitalizm[111] i jego[42] kombinacje[112] s± g³ównym[251] sprawc± wojny[121]. Pieni±dz[111] jest prawdziwym[251] panem i szefem pañstw, które[212] sta³y[501] siê "podejrzanymi firmami handlowymi". W[66] ci±gu[161] dwóch[32] lat, które[212] minê³y od[62] og³oszenia[121] artyku³u ["]Ponad[65] zamêtem["], dokona³a[501] siê wyra¼na ewolucja w[66] pogl±dach Rollanda[/][121]; on sam[211] zdawa³ sobie[43] sprawê, ¿e do¶wiadczenia[112] wojenne[212] gruntownie go[44] zmieniaj±. 
3417 1709~Karczewska-Markiewicz Z.~Romain Rolland~WP~1964~269~30
3418 Rolland[/] ju¿ w[66] tysi±c dziewiêæset trzydziestym[261] czwartym[261] roku[161] popiera³ powstanie[141] robotników[122] w[66] Austrii[/][161], w[66] latach hiszpañskiej[221] wojny[121] domowej[221] opowiada[501] siê po[66] stronie[161] frontu ludowego[221], potêpiaj±c zbrojn±[241] interwencjê hitlerowskich[222] Niemiec[/][122] i faszystowskich[222] W³och[/][122] . Rozmowy[112] z[65] emigrantami pozwalaj± mu zauwa¿yæ w[66] m³odej[261] republice[161] hiszpañskiej[261] zjawiska[142] nasuwaj±ce[242] porównania[142] z[65] ZSRR[=]. W[66] jednym[261] z[62] jego[42] listów czytamy: [&] 
3419 1710~Kijowski A.~Maria D±browska~WP~1964~80~8
3420 Ludzie osaczeni s±[57] konwenansami, zobowi±zaniami, przysiêgami wierno¶ci[121], przyzwoito¶ci± towarzysk±[251], która nie tylko mi³o¶ci[121], ale wstrêtu, ¿alu[121], nienawi¶ci[121] nie pozwala im[43] wyjawiæ. Bogumi³[/] udrêczony[211] ch³odem Barbary[/][121], egzaltowan±[251] mi³o¶ci± Ksawuni[/][121], znajduje pociechê u[62] s³u¿±cej[121] Felicji[/][121]. Gdy siê Barbara[/] dowiaduje[501] o[66] tym[46], cierpi potwornie ze[62] wstrêtu, ¿alu[121], upokorzenia[121], ale ostatecznie nic[41] siê nie zmieni[501], [&] 
3421 1711~Kijowski A.~Maria D±browska~WP~1964~72~5
3422 Bergsonowska teoria "pêdu ¿yciowego[221]", który[211] jest realizacj± pierwotnego[221] instynktu ¿ycia[121], prowadzi³a do[62] elitaryzmu, do[62] kreacji[121] jednostek nadzwyczajnych[222], które[212] stanowi± wzór[141] si³y[121], mêstwa[121], cnoty[121]. Abramowski[/], bêd±c my¶licielem bardzo  jak[9] widaæ  nieoryginalnym[251] w[66] dziedzinie[161] psychologii[121], jest samodzielny[211] jedynie w[66] punkcie zastosowania[121] jej[42] do[62] spo³ecznej[221] dzia³alno¶ci[121]. Natura cz³owieka[121] jest spo³eczna  powiada  pozbawiona egoizmu, sk³onna do[62] wspó³dzia³ania[121]. 
3423 1712~Kijowski A.~Maria D±browska~WP~1964~93~11
3424 W[66] tym[261] wielkim[261] równaniu[161] ¿ycia[121], którego[221] czynnikami s± cz³owiek, zwierzê[111], ziemia, tylko jedna[211] jest niewiadoma[111]: cierpienie[111] ludzkie[211]. Wszystko[41] jednoczy[501] siê, godzi[501], t³umaczy[501], samo[211] przez[64] siê[44], w[66] biologicznym[261] automatyzmie, tylko cz³owiek musi dostosowywaæ[501] siê do[62] spokoju[121] i sprawiedliwo¶ci[121] natury[121]. Cierpi tym[9] wiêcej, im[9] bardziej od[62] niej[42], od[62] natury[121], od[62] ojczyzny[121] swojej[221] jest[57] oddalony[211]. 
3425 1713~Kulczycka-Saloni J.~Boles³aw Prus~WP~1967~87~1
3426 W[66] fikcyjnej[261] dyskusji[161] na[64] temat[141] gospodarczego[221] rozwoju[121] Kongresówki[/][121] powo³uje[501] siê na[64] artyku³[141] [~] Blocha[/][121] o[66] drogach ¿elaznych[262]; informuje, ¿e ukaza³a[501] siê broszura Maksa[/][121] Schippela[/][121] ["]Nêdza dzisiejsza i dzisiejsze[211] przeludnienie[111]["], która co[+] prawda przynosi wiadomo¶æ[141], ¿e ju¿ siê pali[501], ale dotyczy dziesi±tej[221] ulicy[121]: mo¿e[8] jednak zainteresuje bardziej przewiduj±cych[222]  dodaje kronikarz. 
3427 1714~Pieter J.~Jak poznawano psychikê~WP~1963~51~16
3428 Bez[62] wzglêdu na[4] to[44], jak[9] wielkie[212] zasoby[112] poznania[121] mog³y siê tam[8] w[66] jego[42] rozumieniu[161] nagromadziæ[501], po[66] dok³adniejszym[261] rozejrzeniu[+] siê[161] dojdzie do[62] przekonania[121], ¿e nie[+] ma ani jednej[221] idei[121] w[66] umy¶le poza[65] tym[45], które[241] w[66] nim[46] wyry³o doznanie[111] zmys³owe[211] b±d¼[9] refleksja, chocia¿ byæ mo¿e[5]  jak[9] to[44] pó¼niej zobaczymy  rozum[111] je[44] ³±czy[5] i rozszerza na[64] nieskoñczenie[8] ró¿ne[242] sposoby[142]. 
3429 1715~Pieter J.~Jak poznawano psychikê~WP~1963~93~21
3430 Gdy w[66] latach osiemdziesi±tych[262] ubieg³ego[221] wieku[121] powstawa³y pierwsze[212] laboratoria[112] psychologiczne[212], ogó³[111] ludzi[122] wykszta³conych[222] przyjmowa³ ten[241] fakt[141] entuzjastycznie. Ogó³[111] ten[211] spodziewa³[501] siê bowiem, ¿e na[64] podobieñstwo[141] odkryæ[122] fizykalnych[222], bakteriologicznych[222], fizjologicznych[222], chemicznych[222] i innych[222] uczeni[112] rych³o dokonaj± odkryæ[122] psychologicznych[222], i ¿e dziêki[63] temu[43] bêdzie mo¿na poprawiæ lub zabezpieczyæ ¿ycie[141] ludzkie[241]. 
3431 1716~Pieter J.~Jak poznawano psychikê~WP~1963~267~28
3432 Ogólna psychologia humanistyczna nie jest "kierunkiem" psychologicznym[251] w[66] takim[261] sensie, jak[9] nim[45] by³a[5] na[64] przyk³ad[141] psychoanaliza Freuda[/][121]. Z[62] drugiej[221] strony[121] nie jest te¿ ustabilizowanym[251] dzia³em psychologii[121]. Jak[9] nim[45] jest na[64] przyk³ad[141] psychologia rozwojowa. Zgodnie ze[65] swym[251] pochodzeniem jest raczej i nadal przewa¿nie ogó³em prób podsumowania[121] wyników badañ w[66] zakresie kilku[32] od[+] dawna dobrze ustabilizowanych[222] dyscyplin psychologicznych[222], zw³aszcza psychologii[121] muzyki[121] i religii[121] oraz studiów nad[65] genialno¶ci±. 
3433 1717~Tyborowska K.~Problemy wspó³czesnej psychologii~WP~1964~80~14
3434 Widma[112] widziane[212] przez[64] zwierzêta[142] maj± nieco inne[242] zakresy[142], gdy¿ budowa organu wzroku[121] u[62] nich[42] jest nieco inna; na[64] przyk³ad[141] pszczo³y[112] widz± czê¶æ[141] promieni[122] ponadfio³kowych[222], kury[112]  czê¶æ[141] promieni[122] podczerwonych[222]  niewidzialnych[222] dla[62] nas[42]. Pracê oka[121] mo¿na przyrównaæ do[62] pracy[121] kamery[121] fotograficznej[221]. Oko[111] swoj±[251] budow± przypomina ciemniê[141] optyczn±[241] (ga³ka oczna umieszczona jest[57] w[66] oczodole, powieka). Od[62] ga³ki[121] ocznej[221], któr±[241] otacza b³ona rogówkowa, odchodzi nerw[111] wzrokowy[211], [#] 
3435 1718~Tyborowska K.~Problemy wspó³czesnej psychologii~WP~1964~188~4
3436 W[66] oparciu[161] o[64] te[242] podstawowe[242], elementarne[242] emocje[142] w[66] toku[161] ¿ycia[121] i wrastania[121] jednostki[121] w[64] ¿ycie[141] spo³eczne[241], bogacenia[+] siê[121] jej[42] kontaktów spo³ecznych[222], kszta³tuj±[501] siê bardziej rozwiniête[212], z³o¿one[212] emocje[112] zwane[212] uczuciami, które[212] s± b±d¼[9] to[8] wyrazem stosunku[121] do[62] siebie[4], b±d¼[9] to[8] wyrazem stosunku[121] do[62] otaczaj±cego[221] ¶wiata. Bez[62] wrastania[121] w[64] grupy[142] spo³eczne[242], rozszerzania[+] siê[121] kontaktów spo³ecznych[222], innymi s³owy  bez[62] rozwoju[121] spo³ecznego[221] ¿ycie[111] emocjonalne[211], uczuciowe[211] jednostki[121] nie rozwinie[501] siê prawid³owo. 
3437 1719~Tyborowska K.~Problemy wspó³czesnej psychologii~WP~1964~361~26
3438 Badania[112] funkcji[122] umys³owych[222] jednostek niedorozwiniêtych[222] przyczyni³y[501] siê do[62] odnowienia[121] krytyki[121] klasycznych[222] testów werbalnych[222] i wskazuj± na[64] potrzebê opracowywania[121] testów wykonawczych[222], psychomotorycznych[222]. Ciekawe[242] badania[142] podejmuj±ce[242] problem[141] niedorozwoju[121] umys³owego[221] z[62] punktu widzenia[121] jego[42] etiologii[121], diagnozy[121] i prognozy[121] prowadzi równie¿ [~] Zazzo[/] wraz z[65] grup± wspó³pracowników[122]. 
3439 1720~Nowicki A.~Ateizm~Iskry~1964~93~5
3440 Oprócz[62] idei[122] religijnych[222], które[212] spe³nia³y funkcje[142] opium[121], usypiaj±c d±¿enie[141] do[62] przebudowy[121] ustroju[121] spo³ecznego[221], istnia³y idee[112] religijne[212], które[212]  w[66] okre¶lonych[262] warunkach, okresach historycznych[262] i ¶rodowiskach  pobudza³y do[62] dzia³ania[121]. W[66] szczególno¶ci[161] dotyczy to[41] niektórych[222] ¶redniowiecznych[222] herezji[122] ludowych[222], w[66] których[262] forma religijna by³a[5] nie tylko szat±, przebraniem i mask± dla[62] tre¶ci[122] spo³ecznie rewolucyjnych[222] (dolcini¶ci[112], taboryci[112] czescy, zwolennicy[112] Münzera[/][121]), [&] 
3441 1721~Nowicki A.~Ateizm~Iskry~1964~107~22
3442 W[66] okresie Odrodzenia[121] powszechnie odró¿niano te[242] dwa[34] rodzaje[142] ateistów[122], potêpiaj±c "zgni³y[241] ateizm[141]" niektórych[222] papie¿y[122] i kardyna³ów[122], którzy  bêd±c ateistami i drwi±c sobie[43] z[62] religii[121]  nie mieli jednocze¶nie ¿adnych[222] skrupu³ów, aby[9] z[62] tej[221] samej[221] religii[121] czerpaæ korzy¶ci[142] i prze¶ladowaæ uczciwych[242] ateistów[142]. Szeroko kolportowano zw³aszcza znane[241] powiedzenie[141] papie¿a[121] Leona[/][121] Dziesi±tego[/][221] do[62] kardyna³a[121] Bembo[/]: [&] 
3443 1722~Sikora A.~Spotkanie z filozofi±~Iskry~1966~179~6
3444 Sceptycyzm[111] Kartezjañski[211] podwa¿y³ potoczne[242] mniemania[142] i uznane[242] pewniki[142]. W[66] równym[261] stopniu odebra³ warto¶æ[141] obiegowym[232] przekonaniom w[64] istnienie[141] ¶wiata, jak[9] w[64] istnienie[141] boga[121], w[64] wiarygodno¶æ[141] informacji[121] zmys³ów i niezawodno¶æ[141] rozumowañ. Ale sceptycyzm[111] ten[211] nie by³ celem[151] samym[251] w[66] sobie[46] i konkluzj± wieñcz±c±[251] wysi³ek[141] badawczy[241]. By³ natomiast ¶wiadomie przyjêtym[251] za³o¿eniem, punktem wyj¶cia[121], [&] 
3445 1723~Sikora A.~Spotkanie z filozofi±~Iskry~1966~215~17
3446 W[66] dostêpnym[261] cz³owiekowi ¶wiecie przyrody[121] panuje sta³o¶æ[111] i regularno¶æ[111] (Biegu[121] przyrody[121] nie odmieni nigdy ¿adna zasada[111].), nie[+] ma w[66] nim[46] miejsca[121] na[64] bosk±[241] interwencjê. Mimo[64] to[44] umys³[111] ludzki[211] usi³uje niejednokrotnie wykroczyæ poza[64] przyrodê. Poszukuje wyt³umaczenia[121] ostatecznych[222] przyczyn, zapytuje o[64] genezê wszystkiego[221] istniej±cego[221]. Pytania[112] te[212] pozostaj± jednak bez[62] odpowiedzi[121], [&] 
3447 1724~zbiorowa~Zarys dziejów religii~Iskry~1964~114~14
3448 Liczba ludzi[122] przywi±zanych[222] do[62] chrze¶cijañstwa[121] w[64] sposób[141], który[211] by prowadzi³[54] do[62] konfliktu z[65] ustrojem, jest chyba procentowo znikoma. ¦wi±tynie[112] buddyjskie[212] i taoistyczne[212] oraz miejsca[112] zwi±zane[212] z[65] dawnym[251] kultem oficjalnym[251] traktowane[212] s±[57] jako[61] zabytki[112] historyczne[212], chêtnie i licznie zwiedzane[212]. W[66] du¿ych[262] miastach osoby[112] przychodz±ce[212] do[62] ¶wi±tyñ buddyjskich[222] w[66] celach kultowych[262] stanowi± wyj±tki[142], traktowane[242] zreszt± z[65] pob³a¿liw±[251] obojêtno¶ci±. 
3449 1725~zbiorowa~Zarys dziejów religii~Iskry~1964~291{?}~6
3450 W[66] tej¿e[261] osadzie[161] znaleziono groby[142] bogato wyposa¿one[242] w[64] przedmioty[142], których[222] zmar³y[111] u¿ywa³ za[62] ¿ycia[121]. S± tam[8] równie¿ figurki[112] ludzkie[212] z[65] naczyniami w[66] rêkach, maj±ce[212] symbolizowaæ s³u¿bê. Sama konstrukcja grobowców wskazuje na[64] to[44], ¿e istnia³ skomplikowany rytua³[111] pogrzebowy[211], a wszystko[41] razem[8] jest dowodem, ¿e mieszkañcy osady[121] wierzyli w[64] ¿ycie[141] pozagrobowe[241]. 
3451 1726~zbiorowa~Zarys dziejów religii~Iskry~1964~478~21
3452 Przywódcami gmin byli[5] wêdrowni misjonarze (aposto³owie) oraz mniej lub bardziej stacjonarni kaznodzieje i prorocy. Charakterystyczne[211] jest, ¿e na[66] tym[261] etapie nie dyskryminowano kobiet, wiemy bowiem zarówno o[66] kobietach-aposto³ach, jak[9] i prorokiniach (porównaj choæby Jezabel[/] z[62] ["]Apokalipsy["] Jana[/] czy postacie[112] z[62] listów Paw³a[/][121] oraz apokryfów, jak[9] na[64] przyk³ad[141] dzie³a[112] Paw³a[/][121] i Tekli[/][121]. 
3453 1727~zbiorowa~Zarys dziejów religii~Iskry~1964~697{?}~26
3454 ¿ycie[111] ludu pozostawa³o pod[65] w³adz± wiary[121] bramiñskiej[221], tote¿ i buddyzm[111] móg³ wrastaæ w[64] lud[141] jedynie przez[64] przyjêcie[141] bóstw bramiñskich[222]. Nawet hinajana[/] nigdy siê te¿ nie sprzeciwia³a[501] powa¿nie hinduistycznym[232] doktrynom i praktykom, a mahajana[/] wyznawa³a pogl±dy[142] filozoficzne[242] ju¿ niemal identyczne[242] z[65] pogl±dami braminizmu, sta³a[501] siê jedynie na¶ladowc± tego[221] ostatniego[221]. 
3455 1728~zbiorowa~Zarys dziejów religii~Iskry~1964~775~20
3456 ¿ycie[111] pustelnicze[211] i zakonne[211], które[211] powsta³o jako[61] protest[111] przeciwko[63] polityce[131] Ko¶cio³a, sta³o[501] siê u[62] progu[121] ¶redniowiecza si³± nadaj±c±[251] Ko¶cio³owi charakter[141] polityczny[241], czynnikiem popieraj±cym[251] i podtrzymuj±cym[251] ustrój[141] feudalny[241], a tym[251] samym[45] wzmagaj±cym[251] proces[141] kszta³towania[+] siê[121] katolicyzmu w[66] jego[42] formie[161] ¶redniowiecznej[261]. Za[64] punkt[141] zwrotny[241] w[66] dziejach Ko¶cio³a uwa¿a siê[41] powszechnie edykt[141] tolerancyjny[241] Konstantyna[/][121] Wielkiego[/][221]. 
3457 1729~zbiorowa~Zarys dziejów religii~Iskry~1964~819{?}~1
3458 Obok[62] pism kanonicznych[222] za[64] ¶wiadków[142] "tradycji[121] apostolskiej[221]" uwa¿ano takie[242] pisma[142], jak[9]: list[141] Klemensa[/][121], biskupa[121] rzymskiego[221], do[62] Koryntian[122], napisany[241] pod[64] koniec[141] pierwszego[221] wieku[121]. Siedem[34] listów Ignacego[/][121], biskupa[121] Antochii[/][121], napisanych[222] przed[65] sto dziesi±tym[251] rokiem, a skierowanych[222] do[62] rozmaitych[222] gmin i do[62] biskupa[121] Polikarpa[/][121]. List[141] Barnaby[/][121], napisany[241] oko³o[62] sto trzydziestego[221] roku[121], b³êdnie przypisywany[241] Barnabie[/][131], towarzyszowi Paw³a[/][121] aposto³a[121]. 
3459 1730~zbiorowa~Zarys dziejów religii~Iskry~1964~923~32{?}
3460 Pocz±tkowo celem[151] Muhammada[/][121] nie by³o zniesienie[111] arabskiego[221] prawa[121] zwyczajowego[221], sunny[121]. Jego[42] postêpowanie[111] w[66] pierwszym[261] okresie dzia³alno¶ci[121] religijnej[221], okresie mekkañskim[261], podkre¶la³o, ¿e nie ma on zamiaru radykalnie zmieniæ prawa[121] zwyczajowego[221]. G³osi³ on, ¿e jego[42] misj± jest jedynie "ostrzeganie[111]" ludu przed[65] ba³wochwalstwem i g³oszenie[111] jedno¶ci[121] Boga[121] tauhid[$]. 
3461 1731~Toeplitz K.T.~Kino dla wszystkich~Iskry~1964~75~17
3462 Jak[9] pamiêtamy, Eisenstein[/] zetkn±³[501] siê z[65] japoñszczyzn± ju¿ wcze¶niej  jako[61] s³uchacz jêzyków wschodnich[222]. Uczy³[501] siê po[+] japoñsku, co[41] przychodzi³o mu o[+] tyle z[65] trudno¶ci±, ¿e jak[9] twierdzi³, jêzyk[111] ten[211] nie tylko nie kojarzy[501] siê z[65] ¿adnym[251] ze[62] znanych[222] jêzyków europejskich[222], ale i sam[211] sposób[111] my¶lenia[121], [&] 
3463 1732~Toeplitz K.T.~Kino dla wszystkich~Iskry~1964~179~22
3464 Filmy[112] trudniejsze[212], o[66] cieñszym[261] dowcipie lub g³êbszej[261] wymowie[161] psychologicznej[261] i intelektualnej[261], które[212] do[+] niedawna jeszcze liczyæ mog³y w[66] Ameryce[/][161] na[64] bardzo w±skie[241] grono[141] odbiorców[12], obecnie utrzymywaæ[501] siê poczê³y czêsto przez[64] d³ugie[242] tygodnie[142] na[66] ekranach g³ównych[222] kin nowojorskich[222]. Podobnie wzros³a[5] w[66] Ameryce[/][161] frekwencja na[66] filmach europejskich[262], które[212] dotychczas nie ¶wiêci³y zbytnich[222] tryumfów w¶ród[62] publiczno¶ci[121] Stanów[/] Zjednoczonych[/][222]. 
3465 1733~Szczepañski J.~Zagadnienia socjologii wspó³czesnej~PWN~1965~67~6
3466 Zachowuj±c wa¿no¶æ[141] wszystkich[222] teoretycznych[222] implikacji[122] marksowskiego[221] pojêcia[121] klasy[121] mo¿emy stwierdziæ, ¿e istniej±cy[211] w[66] naszym[261] spo³eczeñstwie podzia³[111] na[64] klasy[142] zatraci³ cechy[142] charakterystyczne[242] dla[62] nierówno¶ci[122] klasowych[222], a to[41], co[41] pozosta³o z[62] klas przedwojennych[222], zosta³o[57] zrównane[211] w[66] ramach gospodarki[121] planowej[221] i socjalistycznej[221], wykluczaj±cej[221] wyzysk[141] klasowy[241]. Mamy[5] natomiast do[62] czynienia[121] z[65] podzia³em na[64] warstwy[142], [&] 
3467 1734~Lange O.~Cz³owiek i technika w produkcji~PWN~1965~11~19
3468 Przedstawiony[211] charakter[111] techniczno-bilansowych[222] praw[122] produkcji[121] powoduje, ¿e analizê tych[222] praw[122] mo¿na najlepiej przeprowadziæ w[66] warunkach najwy¿szego[221] osi±gniêtego[221] dotychczas rozwoju[121] si³ wytwórczych[222]  w[66] warunkach, w[66] których[262] wystêpuj± najbardziej rozwiniête[212] i najbogatsze[212] ich[42] warianty[112]. W[66] ¶wietle takiej[221] analizy[121] mo¿na nastêpnie badaæ dzia³anie[141] tych[222] praw[122] w[66] warunkach mniej rozwiniêtych[222] si³ wytwórczych[222]. 
3469 1735~Bobrowski Cz.~Planowanie gospodarcze. Problemy podstawowe.~PWN~1965~105~12
3470 Techniczn±[251] podstaw± tej[221] metody[121] jest zastosowanie[111] szachownicy[121] w[64] miejsce[141] bilansu maj±cego[221] dwie[34] strony[142]. Bilans[111] pozwala zestawiæ bezpo¶rednie[241] zastosowanie[141] pewnego[221] czynnika z[65] jego[42] bezpo¶redni±[251] poda¿±, nie uwzglêdniaj±c tego[42], co[41] siê dzieje[501] zewn±trz[62] tego[221] bilansu, a co[41] warunkuje powstanie[141] danej[221] poda¿y[121] i okre¶la powstanie[141] danego[221] zapotrzebowania[121]. W[66] metodzie[161] przep³ywów miêdzyga³êziowych[222] ka¿da poszczególna klatka szachownicy[121] mo¿e[5] byæ[57] powi±zana z[65] ka¿d±[251] inn±[251] klatk±. 
3471 1736~Bobrowski Cz.~Planowanie gospodarcze. Problemy podstawowe.~PWN~1965~145~11
3472 Druga generalna tendencja (pozostaj±ca w[66] pewnym[261] zwi±zku[161] z[65] poprzedni±[251]) dotyczy wzbogacenia[+] siê[121] i ró¿nicowania[121] systemów planu. W[66] p³aszczy¼nie[161] sprawy[121] horyzontu czasowego[221] odnotowali¶my tu pojawienie[+] siê[141] planów perspektywicznych[222] a ostatnio równie¿ d±¿enia[121] do[62] wykorzystania[121] w[66] systemie planowania[121] tak zwanych[222] programów bran¿owych[222] rekonstrukcji[121] przemys³u, których[222] horyzont[111] czasowy[211] nie bêdzie jednolity[211], choæ z[62] regu³y[121] bêdzie wiêkszy[211] od[62] lat piêciu[32]. 
3473 1737~Rosset E.~Polska roku 1985. Wizja demograficzna~PWN~1965~98~9
3474 Proces[111] urbanizacji[121] nie jest w[66] Polsce[/][161] zjawiskiem nowym[251]. Nowe[212] s± formy[112], w[66] których[262] siê dzi¶ ten[211] proces[111] przejawia[501], nowe[211] jest pod³o¿e[111], z[62] którego[221] obecnie wyrasta. Wszystko[41] to[211] ka¿e rozszerzyæ horyzont[141] spojrzenia[121] na[64] zjawisko[141] urbanizacji[121] w[66] Polsce[/][161]. Stanie[501] siê to[41] mo¿liwe[211] przez[64] zakre¶lenie[141] naszemu badaniu[131] mo¿liwie szerokich[222] granic czasowych[222]. 
3475 1738~Amsterdamski S.~Engels~WP~1964~229~23
3476 Praca Kanta[/][121] nie da³a bezpo¶rednich[222] wyników, a¿ dopiero wiele[34] lat pó¼niej Laplace[/] i Herschel[/] rozwinêli i dok³adniej uzasadnili jej[42] tre¶æ[141], dziêki[63] czemu[43] "hipoteza mg³awicowa" poczê³a stopniowo zdobywaæ sobie[43] uznanie[141]. Dalsze[212] odkrycia[112] przynios³y jej[43] ostateczne[241] zwyciêstwo[141]; najwa¿niejsze[212] z[62] nich[42] to[41]: odkrycie[111] ruchu[121] w³asnego[221] gwiazd sta³ych[222], dowód[111] istnienia[121] stawiaj±cego[221] opór[141] o¶rodka w[66] przestrzeni[161] kosmicznej[261], [&] 
3477 1739~Kowalik T.~Krzywicki~WP~1965~82~30
3478 Krzywicki[/] uzna³ model[141] rozwoju[121] kapitalizmu w[66] rolnictwie angielskim[261] za[64] ma³o typowy[241] i przyj±³ za[64] punkt[14] wyj¶cia[121] swej[221] teorii[121] agrarnej[221] dwa[34] odmienne[242] modele[142] rozwoju[121] rolnictwa[121]: model[141] amerykañski[241] i model[141] Europy[/][121] kontynentalnej[221]. W[66] obu[36] modelach rozwój[111] kapitalizmu przybiera swoiste[242] cechy[142]. W[66] jednym[261] i w[66] drugim[261] dokonuj±[501] siê procesy[112] centralizacji[121] i koncentracji[121], produkcja rolna przybiera charakter[141] kapitalistyczny[241]. 
3479 1740~Kowalik T.~Krzywicki~WP~1965~111~23
3480 Rzecz[111] charakterystyczna, ¿e w¶ród[62] wymienionych[222] federacji[122] nie[+] ma ani jednego[221] przyk³adu stowarzyszenia[121] powsta³ego[221] na[66] gruncie potrzeb ekonomicznych[222]. Byæ mo¿e[5] Krzywicki[/] pragn±³ w[64] ten[241] sposób[141] unikn±æ wielkiej[221] trudno¶ci[121] pogodzenia[121] demokratyzmu wolnych[222] stowarzyszeñ z[65] supercentralistycznymi tendencjami wysoko rozwiniêtego[221] industrializmu. Ponadto kontekstem cytowanej[221] wypowiedzi[121] Krzywickiego[/][121] jest utopia Karola[/][121] Gide'a[/][121], [&] 
3481 1741~Kuczyñski J.~Filozofia ¿ycia~WP~1965~180~24
3482 A jednak s±dzimy i postaramy[501] siê udowodniæ, ¿e mimo[64] wszystko[44] cz³owiek wspó³czesny[211] mo¿e[5] przynajmniej w[66] generalnych[262] sprawach przezwyciê¿yæ powy¿sz±[241] trudno¶æ[141]. S±dzimy, ¿e ka¿dy[211] cz³owiek mo¿e[5] poznaæ i prze¿yæ[5] dzi¶ wiêcej ni¿[9] kiedykolwiek, ¿e nie by³o jeszcze nigdy tak wielkiej[221] szansy[121] przed[65] ka¿dym[251] z[62] nas[42]. 
3483 1742~Le¶niak K.~Arystoteles~WP~1965~104~15
3484 Teofrast[/] zapisa³[501] siê w[66] historii[161] logiki[121] jako[61] autor pewnych[222] nowych[222] pomys³ów; wprowadzi³ mianowicie do[62] teorii[121] sylogizmu tryby[142] po¶rednie[242] pierwszej[221] figury[121], które[212] pó¼niej zosta³y[57] w³±czone[212] do[62] figury[121] czwartej[221]. Zachowane[212] fragmenty[112] logiczne[212] ujawniaj±, ¿e równie¿ zajmowa³[501] siê logik± modaln±[251] i mia³ w[66] niej[46] znaczne[242] osi±gniêcia[142]. Jako[61] interpretator[111] Arystotelesa[/][121] okaza³[501] siê Teofrast[/] nadzwyczaj rzetelny[211]. 
3485 1743~Martel K.~Lenin~WP~1965~141~15
3486 Chcieliby¶my tu uwypukliæ jeden[241] aspekt[141] sformu³owanych[222] przez[64] Lenina[/][141] dyrektyw metodologicznych[222]. Punktem wyj¶cia[121] jest dlañ wynikaj±ce[211] z[62] historycznego[221] rozwoju[121] nauki[121] i praktyki[121] ludzkiej[21] przekonanie[111] o[66] nieskoñczonym[261] bogactwie tre¶ci[122], cech[122], jako¶ci[122], w³a¶ciwo¶ci[122] ka¿dej[221] rzeczy[121], ka¿dego[221] zjawiska[121], ka¿dego[221] przedmiotu w[66] ¶wiecie. Albowiem to[41], czym[45] jest dana[211] rzecz[111], zale¿y nie tylko od[62] niej[42] samej[221], [&] 
3487 1744~Martel K.~Lenin~WP~1965~161~6
3488 Lenin[/] podejmuje tu problem[141] wyzwolenia[121] cz³owieka[121] od[62] alienacji[121], od[62] panowania[121] nad[65] lud¼mi rezultatów ich[42] spo³ecznego[221] wspó³dzia³ania[121], problem[141], z[62] którego[221] wyros³a[5] ideologia socjalizmu naukowego[221]. Socjalizm[111] stwarza nowe[242] warunki[142] dla[62] rozwoju[121] cz³owieka[121]. Nowe[212] warunki[112] spo³eczne[212] stawiaj± ludzi[142] w[66] nowej[261] sytuacji[161]. Idzie o[64] to[44], by[9] ludzie w[66] pe³ni[161] wykorzystali mo¿liwo¶ci[142], jakie[242] otwiera przed[65] nimi ta sytuacja, [&] 
3489 1745~Kieniewicz S.~Warszawa w powstaniu styczniowym~WP~1965~52~6
3490 Na[66] czele lewego[221] skrzyd³a[121] stanê³a zrazu ta grupa m³odzie¿y[121], która po[66] obchodzie z[62] drugiego[221] maja wydosta³a[501] siê z[62] Cytadeli[/][121]. Na[66] jej[42] czele Karol[/] Nowakowski[/] podj±³ zaraz próbê obalenia[121] Delegacji[121] i nadania[121] miastu prawdziwie rewolucyjnej[221] w³adzy[121]. Oburza³o go[44] zw³aszcza to[41], ¿e "mastodonci[112]" z[62] delegacji[121] nie zdo³ali uzyskaæ uwolnienia[121] najwa¿niejszego[221] z[62] wiê¼niów[122], ich[42] kierownika[121], Narcyza[/][121] Jankowskiego[/][121]. 
3491 1746~Kieniewicz S.~Warszawa w powstaniu styczniowym~WP~1965~157~11
3492 Klub[111] za[64] cel[141] swego[221] dzia³ania[121] uzna³ walkê o[64] niepodleg³o¶æ[141] Polski[/][121]. Wszyscy cz³onkowie Towarzystwa[/][121] byli[5] w[66] zasadzie[161] zgodni co[41] do[62] konieczno¶ci[121] prowadzenia[121] wojny[121] powstañczej[221] a¿ do[62] zwyciêstwa[121]. Przeciwstawiali[501] siê oni wszelkim[232] ustêpstwom wobec[62] wroga[121], a wiêc polityce[131] rokowañ. Za[64] sprawiedliwe[242], a naruszone[242] przez[64] przemoc[141], uznawali granice[142] wschodnie[242] Polski[/][121] z[62] roku[121] tysi±c siedemset siedemdziesi±tego[221] drugiego[221], sprzed[62] pierwszego[221] rozbioru. 
3493 1747~Turlejska M.~Rok przed klêsk±~WP~1965~17~23
3494 Wkrótce okaza³o[501] siê, ¿e S³awek[/] nie doceni³ Rydza[/][121]. Pocz±tkowo Rydz[/] nie wtr±ca³[501] siê do[62] polityki[121]. Kartê polityczn±[241] mia³ "obci±¿on±[241]" udzia³em w[66] lubelskim[261] rz±dzie ludowym[261] Ignacego[/][121] Daszyñskiego[/][121] w[66] tysi±c dziewiêæset osiemnastym[261] roku[161], czego[42] mu Pi³sudski[/] nie móg³ darowaæ. St±d mo¿e[8] pocz±tkowa ostro¿no¶æ[111] Rydza[/][121], ustêpuj±ca w[64] miarê jak[9] zacz±³ siê skupiaæ[501] wokó³[62] niego[42] coraz szerszy[211] zastêp[111] pi³sudczyków[122], [&] 
3495 1748~Turlejska M.~Rok przed klêsk±~WP~1965~137~1
3496 Oczywi¶cie kontrakcja Ozonu[/] polega³a nie tylko na[66] uk³adaniu[161] rymowanych[222] sloganów. Administracja pañstwowa dok³ada³a wszelkich[222] starañ, aby[9] obywateli[142] zapêdziæ do[62] urny[121] wyborczej[221]. Prasa ludowa w[66] okresie przedwyborczym[261] i powyborczym[261] przynosi³a wiele[34] informacji[122] o[66] represjach i o[66] nacisku[161] administracji[121] wobec[62] dzia³aczy[122] SL[=]. 
3497 1749~Turlejska M.~Rok przed klêsk±~WP~1965~308~18
3498 Tak wiêc lotnictwo[111] polskie[211], dotkliwie odczuwaj±ce[211] brak[141] sprzêtu i personelu[121], pozbawione[211] sieci[121] lotnisk polowych[222], ¶rodków ³±czno¶ci[121], nowoczesnego[221] sprzêtu fotograficznego[221], ograniczone[211] s³abym[251] przydzia³em bomb i amunicji[121] do[62] celów szkoleniowych[222], a tak¿e paliwa[121]  nie by³o[57] przygotowane[211] do[62] wojny[121], mimo[+] i¿ rozporz±dza³o wspania³ymi kadrami, które[212] pó¼niej rozs³awi³y imiê[141] polskiego[221] lotnika[121] na[66] ca³ym[261] ¶wiecie. 
3499 1750~Turlejska M.~Rok przed klêsk±~WP~1965~356~8
3500 Wiêkszo¶æ[111] aktywu komunistycznego[221] znajdowa³a[501] siê w[66] tym[261] czasie w[66] Rawiczu[/][161] i Wronkach[/], w[66] Koronowie[/][161] i Fordonie[/][161], w[66] Sieradzu[/][161] i £odzi[/][161], i w[66] dziesi±tkach innych[222] wiêzieñ[122], rozrzuconych[222] po[66] ca³ej[261] Polsce[/][161]. Tylko w[66] wiêzieniach mieli komuni¶ci swoje[242] organizacje[142] komuny[142] wiêzienne[242], toczyli spory[142] ideologiczne[242], ka¿da komuna na[64] w³asn±[241] rêkê podejmowa³a decyzje[142] i rezolucje[142]. 
3501 1751~Zientara B., M±czak A.~Dzieje gospodarcze Polski do 1939 r.~WP~1965~91~1
3502 Zasad¼cy[112] (jeden[211] lub kilku[32]) zawierali z[65] panem wsi[121] umowê, po[66] czym[46] ¶ci±gali kolonistów[142] b±d¼[9] te¿ przystêpowali do[62] wprowadzania[121] nowych[222] norm we[66] wsi[161] istniej±cej[261]. Wszystkie[212] pola[112] danej[221] wsi[121] po[66] odgraniczeniu[161] od[62] gruntów wsi[122] s±siednich[222] dzielono na[64] jednostki[142] zwane[242] ³anami lub w³ókami, które[242] nadawano jako[64] zasadnicze[241] wyposa¿enie[141] gospodarstwom ch³opskim[232]. 
3503 1752~Zientara B., M±czak A.~Dzieje gospodarcze Polski do 1939 r.~WP~1965~125~11
3504 Kupcy mogli korzystaæ jedynie z[62] okre¶lonych[222] dróg i pod[65] kar±[151] konfiskaty[121] towarów zabraniano im[43] omijania[121] miast[122] sk³adowych[222]. Oczywi¶cie, aby[9] zmusiæ kupców[142] do[62] przestrzegania[121] tych[222] przywilejów, konieczne[211] by³o poparcie[111] w³adz pañstwowych[222]. Dalsze[241] uzupe³nienie[141] prawa[121] sk³adu stanowi³ zakaz[111] bezpo¶rednich[222] kontaktów handlowych[222] kupców[122] obcych[222] miêdzy[65] sob± na[66] terenie miasta[121] sk³adowego[221]. 
3505 1753~Zientara B., M±czak A.~Dzieje gospodarcze Polski do 1939 r.~WP~1965~350~7
3506 Przestarza³a[211] trójpolówka, ugoruj±ca trzeci±[241] czê¶æ[141] gruntu, zosta³a[57] po[66] ulepszeniach stopniowo zast±piona p³odozmianem, umo¿liwiaj±cym[251] stosowanie[141] poplonów i zwiêkszenie[141] t±[251] drog±[151] ilo¶ci[121] paszy[121] niezbêdnej[221] do[62] wykarmienia[121] wiêkszego[221] pog³owia[121] byd³a[121]. W[66] d±¿eniu[61] do[62] poszerzenia[121] area³u  obok[62] przy³±czania[121] ró¿nymi sposobami gruntów ch³opskich[222] i zmniejszania[121] powierzchni[121] lasów [&] 
3507 1754~Zientara B., M±czak A.~Dzieje gospodarcze Polski do 1939 r.~WP~1965~430~11
3508 W[66] ¶l±skim[261] okrêgu[161] przemys³owym[261] mogli znale¼æ zajêcie[141] ci[212] robotnicy[112], którzy gotowi byli[5] zgodziæ[501] siê do[62] pracy[121] za[64] ni¿sz±[241] zap³atê ni¿[9] robotnicy[112] miejscowi, z[62] uwagi[121] na[64] to[44], ¿e ta niska zap³ata jednak przewy¿sza³a zarobki[142] w[66] ich[42] dotychczasowym[261] miejscu[161] pobytu. Galicja[/], a tak¿e niektóre[212] okrêgi[112] Królestwa[/][121] z[65] ubog±[251] i przeludnion±[251] wsi±, by³y rezerwuarami si³y[121] roboczej[221], [&] 
3509 1755~¯arnowski J.~O inteligencji polskiej let miêdzywojennych~WP~1965~17~23
3510 Ogólny[211] wzrost[111] dba³o¶ci[121] o[64] higienê i lecznictwo[141] doprowadzi³ miêdzy[+] innymi do[62] utworzenia[121] stanowisk tak zwanych[222] fizyków[122]: lekarzy[122] urzêdowych[222] we[66] wszystkich[262] miastach. Pojawili[501] siê te¿ lekarze wykszta³ceni w[66] zagranicznych[262] uniwersytetach i niejednokrotnie prowadz±cy[212] w[66] nich[46] wyk³ady[142]. S³awny Józef[/] Stru¶[/] nadworny[211] medyk[111] Zygmunta[/][121] Augusta[/][121], by³ równie¿ autorem licznych[222] dzie³ z[62] zakresu medycyny[121]. 
3511 1756~Grzybowski S.~Tomahawki i muszkiety~WP~1965~207~6
3512 W¶ród[62] plemion tych[222] panowa³a powszechna nienawi¶æ[111] do[62] Anglików[122]. Zdawano sobie[43] sprawê z[62] niebezpieczeñstwa[121], jakie[241] przynosi ich[42] panowanie[111], ¿a³owano francuskich[222] sprzymierzeñców[122], lojalnych[222] i uczciwych[222]. Lecz wiedziano równie¿, ¿e dopóki nie zjawi±[501] siê biali kupcy z[65] broni±, amunicj±, prochem i narzêdziami, wyniszczone[212] i wyg³odzone[212] plemiona[112] indiañskie[212] nie bêd± zdolne[212] do[62] podjêcia[121] nierównej[221] walki[121]. 
3513 1757~Krawczuk A.~Herod, król Judei~WP~1965~172~20
3514 Prawie[8] dziewiêæset[34] lat przed[65] Herodem[/], wkrótce po[66] ¶mierci[161] króla[121] Salomona[/][121], królestwo[111] ¿ydowskie[211] rozpad³o[501] siê na[64] dwa[34] pañstewka[142]. Mniejsze[211] z[62] nich[42], po³udniowe[211], zwane[211] Juda[/], mia³o stolicê w[66] Jerozolimie[/][161]. Natomiast stolica pó³nocnego[221], Izraela[/], wiêkszego[221] i bogatszego[221], znajdowa³a[501] siê w[66] mie¶cie Tirca[/]. Jednak¿e po[66] kilkudziesiêciu[36] latach król izraelski[211] Omri[/], siódmy[211] z[62] kolei[121], kupi³ za[64] dwa[34] talenty[142] srebra[121] górê [&] 
3515 1758~Krawczuk A.~Herod, król Judei~WP~1965~234~2
3516 Tote¿ kiedy przyby³o poselstwo[111] Aretasa[/][121] z[65] pro¶b± o[64] uznanie[141] go[42] królem, zosta³o[57] odprawione[211] z[65] niczym[45]. Pos³owie[112] Heroda[/][121], którzy mieli wyja¶niæ powód[141] i przebieg[141] wyprawy[121] na[64] Reptê[/], w[+] ogóle nie uzyskali audiencji[121] na[66] dworze. Syllajos[/] bowiem, ju¿ wcze¶niej powiadomiony[211] przez[64] swoich[242] stronników[142] w[66] Petrze[/][161] o[66] naje¼dzie Heroda[/][121], przedstawi³ Augustowi[/] ca³e[241] wydarzenie[141] w[66] odpowiednim[261] ¶wietle. 
3517 1759~¦liwowska W.~Miko³aj I i jego czasy~WP~1965~230~13
3518 A jednak wiadomo¶æ[111] o[66] przewrocie we[66] Francji[/][161] by³a[5] w[66] jakim¶[261] sensie zaskoczeniem nawet dla[62] cara[121] licz±cego[+] siê[221] z[65] mo¿liwo¶ci± "zamêtu" w[66] Europie[/][161]. Nie tam[8] spodziewano[501] siê wybuchu[121], s±dzono, ¿e zajdzie konieczno¶æ[111] interwencji[121] w[66] kraju[161] s±siaduj±cym[261] bezpo¶rednio z[65] cesarstwem rosyjskim[251]. Rewolucja w[66] dalekiej[261] Francji[/][161] by³a[5] bardziej niebezpieczna. Zdawano sobie[43] sprawê, ¿e musi wywo³aæ dalsze[242] reperkusje[142], nowe[242] wstrz±sy[142] w[66] Europie[/][161]. 
3519 1760~Brandwajn R.~Twarz i maska~WP~1965~105~21
3520 Krytycznemu stosunkowi[131] do[62] hipokryzji[121] nie przeczy wcale wypowied¼[111] kaznodziei[121] jezuickiego[221] [~] Bourdalone[/][121]. Przyznawa³ on, ¿e trudno odró¿niæ prawdziw±[241] nabo¿no¶æ[141] od[62] szalbierstwa[121], fa³szywych[222] ¶wiêtych[122] jednak¿e nie bra³ w[64] opiekê. Komediê Moliera[/][121] napiêtnowa³ dlatego, ¿e uto¿samia ona wiarê z[65] ob³ud±. Przenikliwo¶ci± [~] Bourdalone[/] górowa³ wyra¼nie nad[65] historykami literatury[121] w[66] rodzaju[161] Doumica[/][121] i profesora[121] Michaut[/], którzy poza[65] atakiem na[64] ¶wiêtoszków[142] niczego innego[221] w[66] dziele nie dostrzegaj±. 
3521 1761~Brandwajn R.~Twarz i maska~WP~1965~204~10
3522 Najostrzej piêtnuje ¶wiêtoszków[142] Kleant[/]. Celowo u¿y³em liczby[121] mnogiej[221], gdy¿ perora ¶wieckiego[221] mêdrca[121] godzi w[64] hipokryzjê nabo¿n±[241], rozprawia[501] siê nie z[65] jednostk±, lecz z[65] ca³±[251] grup±, z[65] jej[42] szkodliwymi dla[62] spo³eczeñstwa[121] czynami. Ju¿ to[41] chocia¿by dowodzi, ¿e komediopisarz mia³ na[66] my¶li[161] zjawiska[142] znacznie g³êbsze[242] i sprawy[142] bardziej wa¿ne[242] ni¿[9] mora³[141] p³yn±cy[241] z[62] anegdotki[121] o[66] g³upim[261] ma³¿onku[161] i podstêpnym[261] oszu¶cie, który[211] zamierza cudzo³o¿yæ. 
3523 1762~Soko³owska J.~Jan Andrzej Morsztyn~WP~1965~167~23
3524 Morsztyn[/] rozwin±³ energiczn±[241] dzia³alno¶æ[141] wymierzon±[241] celnie w[64] fundamenty[142] tronu królewskiego[221]. Sobieskiemu[/] knowania[112] te[212] by³y[57] znane[212]. Polega³y na[66] agitowaniu[161] szlachty[121], rokowaniach z[65] podskarbim[151] litewskim[251] Benedyktem[/] Sapieh±[/], który[211] obiecywa³ (za[64] pewne[242] kwoty[142] z[62] francuskiego[221] skarbu) stan±æ wraz z[65] braæmi po[66] stronie[161] dworu francuskiego[221]. Równolegle z[65] tymi pertraktacjami sz³a energiczna akcja zmierzaj±ca do[62] skompromitowania[121] i o¶mieszenia[121] królewskiego[221] dworu. 
3525 1763~¦liwowski R.~Antoni Czechow~WP~1965~238~13
3526 W[66] ["]Trzech[36] siostrach["] Czechow[/] da³ przyk³ad[141] maksymalnego[221] oszczêdzania[121] akcji[121] zewnêtrznej[221]  choæ, jak[9] stwierdzili¶my, sztuka jest wielow±tkowa  koncentruj±c[501] siê na[66] wewnêtrznych[262] prze¿yciach bohaterów[122]. Akcja rozwija[501] siê tu jak[9] poemat[111], ka¿da scena stanowi[5] zaskakuj±ce[241] odkrycie[141] dla[62] czytelnika[121], widza[121], dramaturga[121]... Dlatego zapewne [..]Trzy[31] siostry[112]["] s± sztuk± kto wie czy nie najtrudniejsz±[251] do[62] wystawienia[121], w³a¶nie z[62] uwagi[121] na[64] jej[42] pozorn±[241] antydramatyczno¶æ[141]. 
3527 1764~Mayen J.~Radio a literatura~WP~1965~215~18
3528 Obok[62] tej[221] metody[121] upychania[121] wizualnych[222] szczegó³ów w[64] tekst[141] dialogu[121] i p³awienia[+] siê[121] w[66] efektach d¼wiêkowych[262] istnia³ drugi[211] sposób[111] kierowania[121] wyobra¼ni± s³uchaczy[122]: opis[111] narratorski[21]. I on do¶æ dawno przeszed³ do[62] lamusa. Chocia¿ narrator pojawia[501] siê do¶æ czêsto i w[66] s³uchowisku[161] dzisiejszym[261], pe³ni[5] on zawsze rolê, daleko wykraczaj±c±[241] poza[64] funkcje[142] czysto opisowe[242]. 
3529 1765~Wierzbicka A.~O jêzyku dla wszystkich~Wiedza Powszechna~1965~26~6
3530 A zatem miêdzy[65] tre¶ci± znaczeniow±[251] wyrazu a jego[42] zakresem zachodzi stosunek[111] odwrotnej[221] proporcjonalno¶ci[121]: przedmioty[112] oznaczone[212] wyrazem o[66] zakresie mniejszym[261] posiadaj± wiêcej cech[122] wspólnych[222] ni¿[9] przedmioty[112] oznaczone[212] wyrazem o[66] zakresie szerszym[261]. Je¶li zakres[111] wyrazu maleje, znaczenie[111] jego[42] wzbogaca[501] siê. We[66] wszystkich[262] analizowanych[262] przez[64] nas[44] przyk³adach nast±pi³o zwê¿enie[111] zakresu wyrazów i st±d  wzbogacenie[111] ich[42] znaczenia[121]. 
3531 1766~Wierzbicka A.~O jêzyku dla wszystkich~Wiedza Powszechna~1965~67~23
3532 Taki[211] sk³adnik[111] nazywa[501] siê cz³onem konstytutywnym[251] grupy[121], pozosta³y[211] sk³adnik[111]  to[41] cz³on[111] poboczny[211] grupy[121]. Wyraz[111] "kreski[112]" to[41] rzeczownik[111] rodzaju[121] ¿eñskiego[221] w[66] mianowniku liczby[121] mnogiej[221]. Tak±[241] sam±[241] formê (rodzaj[111] ¿eñski[211], mianownik[111], liczba mnoga) ma drugi[211] sk³adnik[111] grupy[121] przymiotnik[111] "czarne[212]". Gdyby¶my zmienili[54] formê rzeczownika, na[64] przyk³ad[141] nadali mu postaæ[141] narzêdnika, zmieni³aby[501] siê odpowiednio i forma przymiotnika. 
3533 1767~Pietrasiñski Z.~Praktyczna psychologia pracy~WP~1965~7~6
3534 Praktyczne[211] zastosowanie[111] psychologii[121] w[66] przedsiêbiorstwach oraz instytucjach polega na[66] testowych[262] badaniach uzdolnieñ kandydatów[122] do[62] pracy[121]; psycholog to[41] cz³owiek operuj±cy[211] testami. Pogl±d[111] ten[211] ma swoje[241] uzasadnienie[141] historyczne[241], lecz jest uderzaj±co jednostronny[211], albowiem ocena uzdolnieñ stanowi[5] zaledwie fragment[141] u¿ytkowych[222] zastosowañ psychologii[121] w[66] podstawowej[261] dziedzinie[161] ludzkiej[221] dzia³alno¶ci[121], jak±[251] jest praca. 
3535 1768~Pietrasiñski Z.~Praktyczna psychologia pracy~WP~1965~65~3
3536 S³ab±[251] stron± listy[121] potrzeb sporz±dzonej[221] przez[64] Murraya[/][141] jest to[41] ¿e pomija ona niew±tpliwe[242] zwi±zki[142] i pokrewieñstwa[142] miêdzy[65] poszczególnymi potrzebami, mimo[+] ¿e Murray[/] w[66] swoim[261] szczegó³owym[261] opisie potrzeb zwi±zki[142] te[242] stara[501] siê ukazywaæ i zestawia nawet grupy[142] potrzeb wspó³zale¿nych[222]. Poza[65] tym[45] nasuwa[501] siê w±tpliwo¶æ[111], czy niektóre[212] potrzeby[112] wyliczone[212] przez[64] Murraya[/][141] na[66] prawach równorzêdno¶ci[121] z[65] innymi nie s± pochodnymi[252] tej[221] czy innej[221] potrzeby[121] z[62] jego[42] listy[121], albo nawet stanu zaspokojenia[121] innych[222] potrzeb. 
3537 1769~Dyoniziak R.~M³odzie¿owa "podkultura'~WP~1965~184~23
3538 Je¶li potraktujemy tê my¶l[141] jako[64] dyrektywê metodologiczn±[241], oznacza ona w[66] zastosowaniu[161] do[62] badañ nad[65] m³odzie¿±, ¿e aby[9] zrozumieæ zachowania[142] m³odzie¿y[121], nie nale¿y odkrywaæ jej[42] "natury[121]", doszukuj±c[501] siê jakich¶[222] niezmiennych[222] cech[122], wrodzonych[222] lub nabytych[222], lecz badaæ te[242] zachowania[142] na[66] szerszym[261] tle spo³ecznym[261], uwzglêdniaj±c ró¿norodne[242] ich[42] uwarunkowania[142]. 
3539 1770~Majchrzak I.~Pracownicze przestêpstwo gospodarcze i jego sprawca~WP~1965~28~17
3540 Wreszcie akta[112] s±dowe[212] stanowi± materia³[141] dla[62] pog³êbionej[221] analizy[121] pracowniczych[222] przestêpstw grupowych[222]. Akta[112] s±dowe[212], wykorzystane[212] w[66] tej[261] pracy[161], dotycz± afery[121], jaka mia³a miejsce[141] w[66] przemy¶le garbarskim[21] i skórzanym[261] i zosta³a[57] wykryta w[66] tysi±c dziewiêæset piêædziesi±tym[261] dziewi±tym[261]. Ale chocia¿ opis[111] pracowniczych[222] grup przestêpczych[222] dzia³aj±cych[222] w[66] przemy¶le skórzanym[261] ma charakter[141] monograficzny[241], [&] 
3541 1771~Mre³a H.~Technika organizowania pracy~WP~1965~44~24{?}
3542 Dla[62] uzyskania[121] pe³nego[221] obrazu procesu, który[211] ma zostaæ[57] usprawniony[211], niezbêdne[211] jest zebranie[111] maksimum[121] informacji[122] dotycz±cych[222] poszczególnych[222] czynników kszta³tuj±cych[222] ten[241] proces[141]. Przystêpuj±c nawet do[62] tak prostej[221] czynno¶ci[121], jak±[251] jest napisanie[111] listu do[62] przyjaciela[121], jego[42] autor zazwyczaj pod¶wiadomie dokonuje przegl±du wszystkich[222] czynników na[64] ten[241] "proces[141]". 
3543 1772~Mre³a H.~Technika organizowania pracy~WP~1965~323~7
3544 Poniewa¿ jednak organizowanie[111] pracy[121] sta³o[501] siê w[66] warunkach nowoczesnego[221], nierzadko z³o¿onego[221] przedsiêbiorstwa[121] specjalno¶ci±, trudn±[251] umiejêtno¶ci±, przewiduje siê[41] utworzenie[141] fachowych[222] komórek zatrudniaj±cych[222] specjalistów-organizatorów[142], spe³niaj±cych[222] rolê komórek "sztabowych[222]" przy[66] kierownikach wy¿szych[222] szczebli[122] hierarchii[121] przedsiêbiorstwa[121] i kierownikach du¿ych[222] jednostek organizacyjnych[222]. 
3545 1773~Zaj±czkowski A.~Plemiê, rasa, socjalizm~WP~1965~129~5
3546 W[66] ka¿dym[261] jednak mesjanizmie wystêpuj± tendencje[112] do[62] wtórnego[21] zintelektualizowania[121] postawy[121] emocjonalnej[221], tendencje[112] do[62] sformu³owania[121] doktryny[121] w[66] dogmatycznym[261] znaczeniu[161] tego[221] s³owa[121]. Diop[/] broni[501] siê przed[65] doktrynerstwem; jako[61] racjonalista obwarowuje swe[241] stanowisko[141] jedynie naukowymi argumentami, co[41] nie znaczy  oczywi¶cie  by[9] by³y[5] one naukowo przekonuj±ce[212]. Buduj±c sw±[241] konstrukcjê naukowo, chc±c byæ w[66] pe³ni[161] konsekwentny[211], musia³by przyj±æ wreszcie rasê jako[64] kategoriê podstawow±[241] i wyj¶ciow±[241], [&] 
3547 1774~Zaj±czkowski A.~Plemiê, rasa, socjalizm~WP~1965~200~16
3548 Poza[65] kryteriami wyboru jedno[211] za³o¿enie[111] jeszcze, o[66] charakterze teoretycznym[261], wymaga tutaj przedstawienia[121]. Ca³a ksi±¿ka stoi na[66] stanowisku[161] zasadniczej[221] jedno¶ci[121] pierwotnej[221] kultury[121] czarnej[221] Afryki[/], choæ kultura ta w[66] poszczególnych[262] "wydaniach" plemiennych[262] by³a[5] w[66] szczegó³ach zró¿nicowana. Zasadnicza ta jedno¶æ[111] wynika z[62] jedno¶ci[121] fundamentów filozoficznych[222]. Autor jest osobi¶cie przekonany[211], ¿e istniej±cy[211] materia³[111] etnograficzny[211] tezê jedno¶ci[121] wystarczaj±co  choæ nie ostatecznie uzasadnia, chocia¿ przyznaje, ¿e problem[111] jest dyskusyjny[211]. 
3549 1775~Sawicki J.~Alchemia prawa~WP~1965~54~20
3550 Kroniki[112] s±dowe[212] notuj± na[66] ca³ym[261] ¶wiecie liczne[242] wypadki[142] w[66] których[262] duchowni[112] najrozmaitszych[222] wyznañ poci±gani do[62] odpowiedzialno¶ci[121] za[64] nielegalne[241] wykonywanie[141] zabiegów leczniczych[222]  powo³ywali[501] siê na[64] to[44], ¿e lecz± symbolami i znakami u¶wiêconymi w[66] liturgiach, modlitw± i b³ogos³awieñstwem. Istnieje nawet odrêbne[211] wyznanie[111] posiadaj±ce[211] liczne[242] wp³ywowe[242] rzesze[142] wiernych[122], którego[221] zasady[112] dotycz± przede[+] wszystkim leczenia[121] przez[64] praktyki[142] religijne[242], [&] 
3551 1776~Sawicki J.~Alchemia prawa~WP~1965~153~9
3552 W¶ród[62] g³osów dyskusyjnych[222] wierz±cych[222] w[64] takie[242] mo¿liwo¶ci[142] trzeba wydzieliæ pewn±[241] podgrupê. W[66] zasadzie[161] dopuszcza ona realno¶æ[141] tego[221] rodzaju[121] procederu, uwa¿a jednak, opieraj±c[501] siê na[66] licznych[262] do¶wiadczeniach szko³y[121] paryskiej[221], ¿e mo¿na u¿yæ[5] do[62] pope³nienia[121] w[66] stanie[161] posthipnotycznym[261] czynów niemoralnych[222] czy wrêcz przestêpczych[222] tylko takich[222] osobników[122], którzy posiadaj± ku[63] temu[43] wyra¼nie zarysowuj±ce[+] siê[242] sk³onno¶ci[142]. 
3553 1777~Sawicki J.~Alchemia prawa~WP~1965~275~21
3554 Nie ulega w±tpliwo¶ci[131], ¿e w[66] takich[262] wypadkach nastêpuje czêsto kolizja miêdzy[65] obowi±zkiem prasy[121] do[62] informowania[121], uprawnieniem historyka[121] obyczajów do[62] pisania[121] o[66] zdarzeniach, które[212] bulwersowa³y opiniê, prawem obywatela[121] do[62] ochrony[121] jego[42] sfery[121] osobistej[221], prawem cz³owieka[121] do[62] spokoju[121] po[66] rozprawie[161] lub odbyciu[161] kary[121]. Prawa[112] obu[32] stron posiadaj± dla[62] porz±dku[121] spo³ecznego[221], dla[62] zasad wspó³¿ycia[121] pierwszorzêdne[241] znaczenie[141]. 
3555 1778~Sadurska A.~W cieniu Panteonu~WP~1965~188~3
3556 W[64] ten[241] sposób[141] przepad³a mo¿liwo¶æ[111] wykonywania[121] oryginalnych[222], rzymskich[222] pos±gów kultowych[222], nawet w[66] czasie najwiêkszego[221] powa¿ania[121] dla[62] religii[121] tradycyjnej[221], to[41] jest w[66] okresie Republiki[121] i wczesnego[221] Cesarstwa[121]. Pozosta³y[5] legendy[112] na[+] wpó³ mitologiczne[212], na[+] wpó³ historyczne[212]  dotycz±ce[212] za³o¿enia[121] Wiecznego[221] Miasta[121] i jego[42] najstarszych[222] dziejów. Te[212] motywy[112], jak[9] wiemy, by³y[57] ilustrowane[212], ale nie stanowi³y przedmiotów kultu. 
3557 1779~Sawicki J.~Paragrafy i ¿ywi ludzie~Iskry~1965~164~3
3558 Kliniczne[212] badania[112] na[64] reakcje[142] psychomotoryczne[242] mog³y wprawdzie dziêki[63] temu[43] dla[62] tych[222] pijaków[121] wypa¶æ korzystniej, ale spadku[121] stê¿enia[121] alkoholu[121] we[66] krwi[161] spowodowaæ nie potrafi³y. Taki[211] ¶rodek[111] bowiem w[+] ogóle nie istnieje na[66] ¶wiecie. Tak wiêc metoda Widmarka[/][121] okazuje[501] siê raz[8] jeszcze niezawodnym[251] ¶rodkiem dowodowym[251], oczywi¶cie pod[65] warunkiem, ¿e krew[111] by³a[57] pobrana w[64] sposób[141] nale¿yty[241]. 
3559 1780~Cyprian T., Sawicki J.~Nie oszczêdzaæ Polski~Iskry~1965~50~24
3560 Gdy ukaza³[501] siê pierwszy[211] komunikat[111] wojenny[211], w[66] którym[261] by³a[5] mowa o[66] ataku[161] jednostek polskich[222] na[64] terytorium[141] niemieckie[241], Pickenbrock[/], który[211] trzyma³ ten[241] komunikat[141] w[66] rêku i czyta³ go[44], zauwa¿y³, ¿e teraz ju¿ wiemy, do[62] czego[42] zosta³y[57] u¿yte[212] polskie[212] uniformy[112]. Tego[221] samego[221] dnia lub w[64] kilka[34] dni[122] pó¼niej, czego[42] nie mogê dok³adnie okre¶liæ, [&] 
3561 1781~Cyprian T., Sawicki J.~Nie oszczêdzaæ Polski~Iskry~1965~187~27
3562 Przywozili w[66] autach ciê¿arowych[262] po[64] sze¶ædziesi±t, siedemdziesi±t ludzi[122]. Przed[65] bram± Rotundy[121] rozbierali[501] siê wszyscy do[+] naga i po[6] dziesiêciu[36] biegli do[62] rowu. Inni czekali na[64] swoj±[241] kolejkê, oczywi¶cie nago, mimo[+] ¿e egzekucja odbywa³a[501] siê podczas[62] najsilniejszych[222] nieraz mrozów. Rowy[112] by³y[57] szykowane[212] zwykle w[64] przeddzieñ[141]; kopali je[44] wiê¼niowie, [&] 
3563 1782~Cyprian T., Sawicki J.~Nie oszczêdzaæ Polski~Iskry~1965~146~1
3564 Hitlerowskie[212] w³adze[112] okupacyjne[212] od[62] pierwszej[221] chwili[121] realizowa³y konsekwentnie plan[141] zupe³nego[221] zniszczenia[121] kultury[121] i nauki[121] polskiej[221]. Traktowa³y to[44] jako[64] pierwszy[241] etap[141] zniszczenia[121] biologicznego[221] narodu polskiego[221]. Skoro Polacy mieli byæ jedynie tani±[251] si³± robocz±[251] dla[62] Rzeszy[/][121] Niemieckiej[/][22], a ich[42] wykszta³cenie[111] nie mia³o siêgaæ dalej ni¿ nauka czytania[121], pisania[121] i czterech[32] dzia³añ arytmetycznych[222], nale¿a³o przede[+] wszystkim zniszczyæ naukê polsk±[241] w[66] osobach jej[42] przedstawicieli[122] a mianowicie przede[+] wszystkim profesorów[122] uniwersytetów polskich[222]. 
3565 1783~Cyprian T., Sawicki J.~Nie oszczêdzaæ Polski~Iskry~1965~368~12
3566 W[66] dzielnicy[161] Stare[/][211] Miasto[/], zbrodnie[112] mia³y miejsce[141] znacznie pó¼niej, gdy¿ oddzia³y[112] grupy[121] bojowej[221] (Kampfgruppe) genera³a[121] Reinefartha[/][121] zajê³y tê dzielnicê znacznie pó¼niej, nie by³o tu tak masowych[222] mordów ludno¶ci[121] ani tak powszechnego[221] gwa³cenia[121] kobiet, jakie[212] odbywa³y[501] siê na[66] Woli[/][161] i Ochocie[/][161], natomiast wymordowano, i to[8] czêsto w[64] sposób[141] okrutny[241] (pal±c ¿ywcem[8]), [&] 
3567 1784~Sawicki J.~Ludzie i martwe paragrafy~Iskry~1965~67~12
3568 Choæ prasa w[66] omawianiu[161] sensacyjnych[222] zdarzeñ i w[66] opisach dra¿liwych[222] spraw[122] posuwa[501] siê czêsto bardzo daleko  a jak[9] twierdz± niektórzy pisarze, zbyt[8] daleko  s±dy[112], nie chc±c w[66] tej[261] dziedzinie[161] ograniczaæ dziennikarzy[122], toleruj± taki[241] stan[141] rzeczy[122] i nie daj± ochrony[121] pokrzywdzonym[132], o[+] ile wiadomo¶ci[112] by³y[5] zgodne[212] z[65] prawd± . 
3569 1785~Sawicki J.~Ludzie i martwe paragrafy~Iskry~1965~265~1
3570 Sprawa planowania[121] rodziny[121] ujmowana z[62] tego[221] punktu widzenia[121] zachowuje sta³±[241] aktualno¶æ[141] i nie ma nic[44] wspólnego[221] z[65] koncepcjami, które[212] ³±cz± zagadnienie[141] "planowania[121] rodziny[121]" z[65] zasadnicz±[251] niemo¿no¶ci± cz³owieka[121] do[62] takiego[221] pomna¿ania[121] dóbr materialnych[222], które[212] odpowiada przyrostowi ludno¶ci[121]. Koncepcja ta odcina[501] siê te¿ od[62] pogl±du, który[211] widzi w[66] ograniczeniu[161] przyrostu dora¼ny[241] spadek[141] ³agodzenia[121] okresowych[222] trudno¶ci[122] gospodarczych[222]. 
3571 1786~Jankowski H.~Wybór moralny~Iskry~1965~97~4
3572 W[66] wielkim[261] sporze na[64] temat[141] idea³u wychowawczego[221], który[211] toczy³[501] siê w[66] naszych[262] szko³ach reprezentowane[212] by³y[57] dwa[31] stanowiska[112]. Jedni dowodzili, i¿ wystarczy po[+] prostu wychowywaæ ludzi[142] porz±dnych[242]. Inni wskazywali na[64] pewn±[241] nieokre¶lono¶æ[141] modelu[121] cz³owieka[121] porz±dnego[221] i postulowali wychowanie[141] cz³owieka[121] "na[64] miarê naszej[221] epoki[121]". Podczas[+] gdy etykê niezale¿n±[241] mo¿na[54] by okre¶liæ mianem etyki[121] cz³owieka[121] porz±dnego[221] o[66] sympatiach postêpowych[262], [&] 
3573 1787~Cyprian T., Sawicki J.~Nie oszczêdzaæ Polski~Iskry~1965~449~19
3574 Taki[211] by³ koniec[111] najwy¿szych[222] przywódców[122] Trzeciej[/][221] Rzeszy[/][121], którzy marzyli o[66] podbiciu[161] ca³ego[221] ¶wiata. Ca³y[211] ¶wiat[111] z[65] napiêt±[251] uwag± ¶ledzi³ przebieg[141] procesu przed[65] Trybuna³em Miêdzynarodowym[251] i oczekiwa³ wymiaru sprawiedliwo¶ci[121]. Mo¿na mieæ ró¿ne[242] zdania[142] i pogl±dy[142] na[64] temat[141], czy sprawiedliwo¶ci[131] sta³o[501] siê zado¶æ. Ale nie to[41] jest najistotniejsze[211]. Decyduj±cym[251] jest fakt[111], ¿e powsta³ precedens[111]. 
3575 1788~Pertek J.~Od wielkiej Karaweli do 19-tysiêczników~Wyd. Morskie~1963~101~8
3576 Przybycie[111] szalup z[65] sze¶ædziesiêciu[35] marynarzami francuskimi, których[242] wys³a³ admira³ Bart[/][111] na[64] pro¶bê Polignaca[/][121] (przyby³ on poprzedniego[221] dnia na[64] okrêt[141] i prosi³ o[64] szalupy[142] dla[62] przewiezienia[121] z[62] Oliwy[/][121] jego[42] ludzi[122] i mienia[121]) nie zmieni³o sytuacji[121]. Francuzi walczyli za¿arcie, do[62] upad³ego[221], ostrzeliwali[501] siê stoj±c po[64] pas[141] w[66] wodzie[161], po³o¿yli trupem wielu[34] napastników[142], wielu[32] z[62] nich[42] zdo³a³o nawet wej¶æ[5] do[62] szalup i odp³yn±æ z[65] ciê¿ko rannym[251] dowódc± wyprawy[121], [&] 
3577 1789~Pertek J.~Od wielkiej Karaweli do 19-tysiêczników~Wyd. Morskie~1963~30~23
3578 Jak[9] ju¿ wspomniano, kontakty[112] handlowe[212] Gdañska[/][121] z[65] najbli¿szym[251] z[62] portów docelowych[222] we[66] W³oszech[/], Genu±[/], nie uk³ada³y[501] siê najlepiej. Zupe³nym[251] przeciwieñstwem niezbyt dobrze uk³adaj±cych[+] siê[222] stosunków handlowych[222] Gdañska[/][121] z[65] Genu±[/] by³y[5] stosunki[112] z[65] najbardziej odleg³±[251], bo po³o¿on±[251] w[66] g³êbi[161] Adriatyku[/][121]  Wenecj±[/]. W[66] tym[261] przypadku[161] zadowolenie[111] kontrahentów[122] by³o obopólne[211]. Pocz±tkowo wcale nie zanosi³o[501] siê na[64] taki[241] obrót[141] sprawy[121], [&] 
3579 1790~Kolczyñski J., Bednarski S.~Demokracja. Rady Narodowe. Sejm.~Iskry~1965~133~23
3580 Rola jak±[251] odgrywaj± komisje[112] w[66] pracach Sejmu, wynika w[66] du¿ej[261] mierze[161] w³a¶nie z[62] ró¿norodno¶ci[121] i bogactwa[121] form w[66] ich[42] dzia³alno¶ci[161]. £atwo sobie[43] wyobraziæ, jaka by³aby rola komisji[122] sejmowych[222], gdyby siê opiera³y[541] w[66] swej[261] dzia³alno¶ci[161] wy³±cznie na[66] materia³ach resortów, Naczelnej[221] Izby[121] Kontroli[121] i tym[232] podobne[212], a nie by³y[57] wspierane[212] dzia³alno¶ci± indywidualn±[251] i zespo³ow±[251] pos³ów[122] w[66] terenie[161]. 
3581 1791~Kolczyñski J., Bednarski S.~Demokracja. Rady Narodowe. Sejm.~Iskry~1965~145~18
3582 Mo¿emy wiêc stwierdziæ, jako[61] najwy¿szy[211] organ[111] w³adzy[121] w[66] pañstwie jest w[66] praktyce[161] wyrazicielem woli[121] ludu, urzeczywistnia jego[42] suwerenne[242] prawa[142]. Teza ta znajduje potwierdzenie[141] przy[66] badaniu[161] dzia³alno¶ci[121] ustawodawczej[221] Sejmu i tre¶ci[121] klasowej[221] stanowionych[222] przez[64] Sejm[141] ustaw[122]. To[41] odró¿nia parlament[141] socjalistyczny[241] od[62] bur¿uazyjnego[221] i stanowi[5] o[66] jego[42] wy¿szo¶ci[161]. 
3583 1792~Broniewski T.~Architektura staro¿ytno¶ci~Ossolineum~1963~110~4
3584 Bazylika by³a[5] to[41] w[66] istocie[161] du¿a hala kryta, przeznaczona do[62] za³atwiania[121] transakcji[122] handlowych[222]. Pochodzenie[111] jej[42] siêga pañstwa[121] Aleksandra[/][121] Wielkiego[/][221]  nazwa jest grecka i oznacza w[66] skrócie[161] "dom[141] królewski[241]". Poniewa¿ sprawy[112] handlowe[212] powodowa³y czêsto spory[142], w[66] pewnych[262] ko³ach zbiera³o[501] siê kolegium[111] specjalnych[222] sêdziów[122], którzy zasiadali na[66] podwy¿szeniu[161] (exedra[$]) w[66] pó³okr±g³ej[261] absydzie[161] (apsis[$]). Nie licz±c najstarszej[221], z[62] roku[121] sto osiemdziesi±tego[221] czwartego[221] przed[65] nasz±[251] er± pochodz±cej[221], [&] 
3585 1793~Broniewski T.~Architektura staro¿ytno¶ci~Ossolineum~1963~125~1
3586 Okres[111] czasu ujêty[211] w[66] niniejszym[261] rozdziale pozostaje w[66] swych[262] pocz±tkach jeszcze w[66] orbicie[161] staro¿ytno¶ci[121]. Ku[63] koñcowi[131] wi±¿e[501] siê z[65] epok± ¶redniowiecza[121], jest to[41] okres[111] przej¶ciowy[211], poniewa¿ jednak stanowi[5] logiczn±[241] konsekwencjê stanu kultury[121] upadaj±cego[221] imperium[121] rzymskiego[221], postanowili¶my tym[251] odcinkiem dziejów architektury[121] zakoñczyæ jej[42] staro¿ytn±[241] epokê. 
3587 1794~Klemensiewicz Z.~Pogadanki o jêzyku~Ossolineum~1966~64~25
3588 Mocnym[251] bod¼cem tworzenia[121] neologizmów jest sk±din±d chwalebna dba³o¶æ[111] o[64] rodzimo¶æ[141] s³ownictwa[121] i mianownictwa[121]. Zw³aszcza w[66] ostatnich[262] kilkudziesiêciu[36] latach ¶ledzimy tê walkê z[65] obcymi nalecia³o¶ciami w[66] s³ownictwie ró¿nych[222] zakresów ¿ycia[121] i pracy[121], na[64] przyk³ad[141] kolejowym[261], technicznym[261], wojskowym[261], morskim[261], ró¿nych[222] rzemios³. Jest to[41] jeden[211] z[62] szanowanych[222] przejawów troski[121] o[64] samodzielno¶æ[141] i niezale¿no¶æ[141], [&] 
3589 1795~Ga³êski B.~Socjologia wsi. Pojêcia podstawowe~PWN~1966~16~4
3590 Zakres[141] objêty[241] przez[64] socjologiê wsi[121] trudno by³oby w[66] tym[261] przypadku[161] wydzieliæ, a nawet specyfika ujmowania[121] nie daje[501] siê jasno okre¶liæ. Tak ekonomista, jak[9] i socjolog zainteresowany[211] jest[57] w[66] okre¶leniu[161] g³ównych[222] cech gospodarstwa[121] ch³opskiego[221] oraz zmian, jakie[212] w[66] nim[46] zachodz±. Ekonomista, byæ mo¿e[5], u¿yje poczynionych[222] w[66] tym[261] zakresie stwierdzeñ jako[62] przes³anek w[66] rozumowaniu[161] po¶wiêconym[261] problemom rynku[121] rolnego[22], [&] 
3591 1796~Kosiñski L.~Obraz demograficzny Europy~PWN~1966~133~3
3592 Zyski[142] migracyjne[242] notowano we[66] wszystkich[262] województwach zachodnich[262] i pó³nocnych[262] (zw³aszcza w[66] województwie wroc³awskim[261] i katowickim[261]) oraz w[66] wielkich[262] miastach  Warszawie[/][161], Krakowie[/], Poznaniu[/] i Wroc³awiu[/], natomiast w[66] województwach po³udniowych[262] i wschodnich[262] oraz w[66] £odzi[/][161] odp³yw[111] przewa¿a³ nad[65] nap³ywem (zw³aszcza w[66] województwie kieleckim[261]). Kierunki[112] migracji[121] w[66] Polsce[/][161] odzwierciedlaj± miêdzy[+] innymi specyfikê naszego[221] kraju[121], [&] 
3593 1797~Cyprian T.~Postêp techniczny a prawo karne~PWN~1966~21~16
3594 Z[62] punktu widzenia[121] technika[121] rozwa¿ania[112] te[212] bêd± wysoce niekompletne[212], daj±c obraz[14] odbity[241] w[66] krzywym[261] zwierciadle, gdy¿ uwypuklaj± drugorzêdne[242]  z[62] punktu widzenia[121] technika[121]  cechy[142], pomijaj±c cechy[142] zasadnicze[242], decyduj±ce[242] o[66] postêpie technicznym[261] i jego[42] piêknie[161]. Ale dla[62] naszych[222] rozwa¿añ w³a¶nie te[212] nieraz drugorzêdne[212] cechy[112] s± potrzebne[212]. Otó¿ przede[+] wszystkim my¶lenie[111] techniczne[211] nastawione[211] jest[57] na[64] bezpo¶redni±[241] przysz³o¶æ[141] (dalej siêga my¶lenie[111] nauk ¶cis³ych[222]). Technik[111] nie interesuje[501] siê przesz³o¶ci±, tradycj±, zakorzenionymi zwyczajami; [&] 
3595 1798~Cyprian T.~Postêp techniczny a prawo karne~PWN~1966~24~5
3596 Wprawdzie ostatnio technika[111] g³osi has³a[142] automatyzacji[121], ale ta na[+] razie nie wyzwala cz³owieka[121], nie rozszerza jego[42] sfery[121] osobistej[221] wolno¶ci[121], nie czyni go[42] panem maszyny[121]. Co[41] bêdzie w[66] przysz³o¶ci[161], trudno na[+] razie powiedzieæ; na[+] razie automatyzacja zmniejsza pracê miê¶ni cz³owieka[121], potêguje za¶ pracê jego[42] nerwów. ¯e za¶ cz³owiek sk³ada[501] siê zarówno z[62] miê¶ni, jak[9] i nerwów, trzeba jeszcze du¿o czasu, by[9] potrafi³ siê do[62] nowej[221] sytuacji[121] przystosowaæ[501]. 
3597 1799~Cyprian T.~Postêp techniczny a prawo karne~PWN~1966~70~11
3598 Takim[251] obecnie bodaj najbardziej charakterystycznym[251] przejawem immisji[121] w[64] cudze[242] interesy[142], w[64] cudz±[241] w³asno¶æ[141], w[64] cudzy[241] spokój[141] i zdrowie[141] jest sprawa przelotów samolotów odrzutowych[222] na[66] terenach w[66] kilkunastukilometrowym[261] promieniu od[62] wielkich[222] lotnisk. Samoloty[112] te[212] ju¿ jakie¶[242] dziesiêæ[34] kilometrów od[62] lotniska[121] musz± powa¿nie obni¿aæ wysoko¶æ[141] lotu, ha³as[111] za¶ przez[64] nie[44] spowodowany[211] jest tak przykry[211] i szkodliwy[211], ¿e nie tylko zagra¿a murom domów (wibracje[112]) i szybom, ale równie¿ uniemo¿liwia przebywanie[141] na[66] tych[262] terenach mieszkañców[122] tych[222] domów. 
3599 1800~Kosiñski L.~Obraz demograficzny Europy~PWN~1966~95~40{?}
3600 Odbudowa Polski[/][121] spowodowa³a znaczny[241] nap³yw[141] z[62] Niemiec[/][122] (trzysta[34] tysiêcy). Ponadto znaczne[242] rozmiary[142] przybra³a repatriacja osób, które[212] opu¶ci³y Polskê[/] w[66] zwi±zku[161] z[65] dzia³aniami wojennymi (g³ównie ze[62] wschodu). Wed³ug[62] danych[122] GUS[=], repatriacja objê³a od[62] jedenastego[221] listopada tysi±c dziewiêæset osiemnastego[221] do[62] po³owy[121] tysi±c dziewiêæset dwudziestego[221] czwartego[221] roku[121] tysi±c[141] dwie¶cie[34] sze¶ædziesi±t[34] piêæ[34] tysiêcy, [&] 
3601 1801~Porêbski M.~Kubizm~PWN~1966~87~13
3602 O[66] twórczo¶ci[161] jego[42] sprzed[62] tysi±c dziewiêæset dziesi±tego[221] roku[121] wiemy bardzo niewiele[8], nic[41] siê prawie[8] z[62] niej[42] nie zachowa³o[501]. Studium[111] ["]Szyj±ca[111]["] z[62] tysi±c dziewiêæset dziewi±tego[221] roku[121] ¶wiadczy, ¿e d±¿y³ wówczas do[62] okre¶lenia[121] bry³y[121] w[64] sposób[141] zbli¿aj±cy[241] go[44] do[62] prekubizmu[121], tyle[+] ¿e nieporównanie[8] bardziej rudymentarny[241]. 
3603 1802~Cyprian T.~Postêp techniczny a prawo karne~PWN~1966~13~16
3604 Sytuacja, w[66] której[261] miliony[112] i dziesi±tki[112] milionów ludzi[122] za[65] kierownic± mog± w[66] ka¿dej[261] chwili[161] staæ[501] siê przestêpcami, wymaga zupe³nie nowego[221] podej¶cia[121] ze[62] strony[121] prawa[121] karnego[221]. Sytuacja, w[66] której[261] jeden[211] cz³owiek mo¿e[5] b±d¼[9] spowodowaæ wybuch[141] bomby[121] atomowej[221] i zabiæ miliony[142] ludzi[122], b±d¼[9] te¿ w[66] której[261] potrafi (do[62] czego[42] ju¿ idziemy) topiæ lody[142] Arktyki[/], zmieniæ klimat[141] ca³ych[222] kontynentów, zdo³a oderwaæ[501] siê od[62] ziemi[121] i wyl±dowaæ na[66] Ksiê¿ycu lub planetach, równie¿ wymaga zainteresowania[121] ze[62] strony[121] prawa[121] karnego[221]. 
3605 1803~Porêbski M.~Kubizm~PWN~1966~43~20
3606 Zwrot[111] ten[211] do¶æ oczywisty[211] w[66] latach powszechnego[221] zainteresowania[121] malarstwem Cézanne'a[/][121] i wszechstronnego[221] ujawnienia[121] jego[42] dorobku[121], wiêcej jednak mówi o[66] potrzebie[161] konfrontacji[122] ni¿ inspiracji[122]. To[41], co[41] u[62] Cézanne'a[/][121] mia³o w³±czyæ trójwymiarow±[241] bry³ê w[64] otoczenie[141], zespoliæ j± z[65] nim[45], zlokalizowaæ, to[41] u[62] Picassa[/][121] wskazuje na[64] konieczno¶æ[141] dochodzenia[121] do[62] bry³y[121] niezale¿nie od[62] otoczenia[121], [&] 
3607 1804~Mazurkiewicz-Herzowa £.~Eugeniusz Romer~WP~1966~23~24
3608 Po[66] powrocie do[62] Lwowa[/][121] stan[111] zdrowia ojca[121] uleg³ poprawie[131], co[41] rozja¶ni³o nieco panuj±c±[241] w[66] domu[161] atmosferê przygnêbienia[121]. Eugeniusz[/] Romer[/] przebywa³ w[66] domu[161] a¿ do[62] swego[221] wyjazdu do[62] Wiednia[/], spêdzaj±c d³ugie[242] godziny[142] na[66] serdecznych[262] rozmowach z[65] ojcem. Wspominaj±c po[66] latach te[242] dwa[34] miesi±ce[142] swego[221] ¿ycia[121], nazwa³ je[44] Romer[/] najpiêkniejszym[251] okresem, jaki[241] prze¿y³ w[66] domu[161] rodzicielskim[261]. 
3609 1805~Kroñski T.~Hegel~WP~1966~131~4
3610 Inna ¶wiadomo¶æ[111]  jak[9] na[64] przyk³ad[141] wiara w[64] boskie[242] prawdy[142], do¶wiadczenie[111] wewnêtrzne[211], wiedza czerpana z[62] wewnêtrznego[221] objawienia[121]  okazuje[501] siê, po[66] krótkim[261] zastanowieniu[161], bardzo nieodpowiednia do[62] tego[42], by[9] przytaczaæ j±[44] jako[64] przyk³ad[141] wiedzy[121] bezpo¶redniej[221]. Tote¿ w[66] tamtej[261] rozprawie[161] bezpo¶rednia wiedza jest czym¶[45] pierwszym[251] i bezpo¶rednim[251] tak¿e w[66] nauce[161], a tym[251] samym[4] jest jej[42] przes³ank±; [&] 
3611 1806~Kroñski T.~Kant~WP~1966~36~26
3612 Wolno¶æ[111] to[41] pos³uszeñstwo[111] wobec[62] prawa[121] moralnego[221]. Wolno¶ci± nie jest bowiem dla[62] Kanta[/][121] jaka¶ permanentna niekonsekwencja w[66] dzia³aniu[161], powodowanie[+] siê[111] ustawicznie zmiennym[251] mniemaniem osobistym[251] czy przypadkow±[251] zachciank±; Kantowska to[41] po[+] prostu mo¿liwo¶æ[111] abstrahowania[121] od[62] w³asnych[222] interesów w[66] tym[261] ¶wiecie, to[41] jest w[66] ¶wiecie zjawiskowym[261] przestrzenno-czasowym[261], i narzucania[121] sobie[43] samemu[231] zasady[121] postêpowania[121], któr±[241] dyktuje wy³±cznie imperatyw[111] kategoryczny[211]. 
3613 1807~Krzemieñ-Ojak S.~Taine~WP~1966~73~30
3614 Logika rozwoju[121] idei[122] nadaje sens[141] historii[131] cywilizacji[121], tote¿ wypadki[112] maj± wagê tylko wtedy, kiedy s± przejawem panuj±cego[221] pojêcia[121]. Taine[/], jak[9] Guizot[/], z[65] doskona³ym[251] spokojem notowa³ fakt[141] ró¿nej[221] trwa³o¶ci[121] poszczególnych[222] cywilizacji[122]. Zasada, okre¶laj±ca dan±[241] cywilizacjê, rozwija[501] siê, a rozwin±wszy wszystkie[242] swe[242] mo¿liwo¶ci[142], traci sw±[241] si³ê. Wówczas cywilizacja upada. Czasem[8] staje[501] siê to[41] szybko (Grecja[/]), czasem[8] cykl[111] trwa d³ugo (Indie[/][112], Egipt[/][111]). 
3615 1808~Krzemieñ-Ojak S.~Taine~WP~1966~123~6
3616 Pragnêli oni ze[62] swych[222] podstawowych[222] twierdzeñ wyprowadziæ kszta³t[141] systemu planetarnego[221], rozliczne[242] prawa[142] chemii[121] i fizyki[121], g³ówne[242] formy[142] ¿ycia[121], zasady[142] rozwoju[121] cywilizacji[121] i postêpu my¶li[122] ludzkich[222]. Torturowali owe[242] uniwersalne[242] formu³y[142], by[9] z[62] nich[42] wydedukowaæ pojedyncze[242] zjawiska[142], skutki[142] po¶rednie[242] i odleg³e[242] traktowali jako[64] rezultaty[142] bezpo¶rednie[242] i bliskie[242], zignorowali skomplikowan±[241] grê, jaka zachodzi pomiêdzy[65] pierwotnymi prawami i ostatecznymi konsekwencjami, [&] 
3617 1809~Skarga B.~Comte~WP~1966~87~9
3618 Interesuje go[44] przede[+] wszystkim rola, któr±[241] takie[212] instytucje[112], jak[9] rodzina, ojczyzna, rz±d[111], odgrywaj± w[66] procesach integracji[121] spo³ecznej[221], jak[9] sprzyjaj± one rozwojowi[131] najrozmaitszego[221] typu wiêzi[122]: biologicznych[222], ekonomicznych[222], intelektualno-moralnych[222]. Podstawow±[251] komórk± spo³eczn±[251] jest wed³ug[62] Comte'a[/][121] rodzina, a wiêc "jedno¶æ[111] biologiczna", powi±zana jednocze¶nie wspólnymi interesami materialnymi. 
3619 1810~Dowiat J.~Chrzest Polski~WP~1966~161~10
3620 W[66] ¿yciu[161] codziennym[261] duchowieñstwo[111] nie ró¿ni³o[501] siê w³a¶ciwie od[62] reszty[121] spo³eczeñstwa[121]. Ksiê¿a ¿enili[501] siê, mieli dzieci[142], które[242] starali[501] siê równie¿ wykszta³ciæ na[64] kap³anów[142] i dobrze zaopatrzyæ. Wy¿sze[211] duchowieñstwo[111], biskupi, prowadzili podobny[241] tryb[141] ¿ycia[121] jak[9] ¶wieckie[211] mo¿now³adztwo[111]. W³adanie[111] broni±[151], polowania[112] i inne[212] zajêcia[112] rycerskie[212] by³y[5] im[43] nieraz bli¿sze[212] ni¿ ko¶ció³[111]. Im[9] dalej postêpowa³a stabilizacja organizacji[121] ko¶cielnej[221], im[9] bardziej potrzeba[5] by³o na[66] stanowiskach ko¶cielnych[262] administratorów[122], a nie misjonarzy[122], tym[9] wiêcej duchowieñstwo[111] upodabnia³o[501] siê do[62] ludzi[122] ¶wieckich[222]. 
3621 1811~Grochulska B.~Ksiêstwo Warszawskie~WP~1966~72~10
3622 Ludno¶æ[111] Pomorza[/][121] przyjmowa³a wojsko[141] polskie[241] bardzo przychylnie, czasem[8] wrêcz entuzjastycznie. £udzi³a[501] siê, ¿e ziemie[112] zdobyte[212] przez[64] Polaków[142] wejd± w[64] sk³ad[141] przysz³ego[221] pañstwa[121]. Tê nadziejê mia³o równie¿ polskie[211] dowództwo[111], które[211] troszczy³o[501] siê szczególnie o[64] dobre[242] kontakty[142] wojska[121] z[65] ludno¶ci±. W[66] rêkach pruskich[262] pozostawa³ teraz tylko Ko³obrzeg[/][111]. 
3623 1812~Jezierski A., Zawadzki S.M.~Dwa wieki przemys³u w Polsce~WP~1966~92~8
3624 Wykorzystuj±c burzliw±[241] sytuacjê popowstaniow±[241], powiêkszy³ swoje[241] przedsiêbiorstwo[141] o[64] kilka[34] dawnych[222] manufaktur przêdzalniczych[222] i tkackich[222]. Przy[66] koñcu czwartego[221] dziesiêciolecia[121] dziewiêtnastego[221] wieku[121] manufaktura Geyera[/][121] zaczê³a siê przekszta³caæ[501] w[64] fabrykê obejmuj±c±[241] ju¿ ca³o¶æ[141] proces technologicznego[221]. Na[64] uwagê zas³uguje fakt[111], ¿e mimo[62] tak wielkiej[221] rozbudowy[121] zak³adów Geyer[/][111] jeszcze przez[64] d³ugi[241] czas[141] nie rezygnowa³ z[62] us³ug tkaczy-cha³upników[122]. 
3625 1813~Rostworowski E.~Ostatni król Rzeczypospolitej~WP~1966~91~5
3626 Tak Czartoryscy[/], Lubomirscy[/], Potoccy[/], Rzewuscy[/] i Ogiñscy[/] po³±czyli[501] siê w[64] kr±g[141] wujów[122], siostrzeñców[122] i kuzynów[122] oraz te¶ciów[122], ziêciów[122] i szwagrów[122], którzy ¶wietnie siê bawili[501] w[66] swoim[261] towarzystwie, ale mieli sobie[43] te¿ wiele[8] do[62] powiedzenia[121] na[64] tematy[142] polityczne[242]. To[211] grono[111] ambitnych[222] kobiet i zdolnych[222] mê¿czyzn[122] stanowi³o pod[65] wzglêdem[151] og³ady[121] i kultury[121] umys³owej[221] elitê polskiej[221] arystokracji[121]. 
3627 1814~Rostworowski E.~Ostatni król Rzeczypospolitej~WP~1966~126~14
3628 Ko³³±taj[/] aprobowa³ wiêc te[242] antyministerialne[242] uchwa³y[142] sejmu rozbiorowego[221] i sejmu tysi±c siedemset siedemdziesi±tego[221] szóstego[221] roku[121], które[212] by³y[5] kamieniem obrazy[121] dla[62] wielkich[222] panów[122]. Program[111] ksiêdza[121] referendarza[121] pomy¶lany[211] by³[57] w[66] interesie[161] szlachty[121] posesjonatów[122], mieszczañstwa[121] i ni¿szego[221] duchowieñstwa[121]. Mieszczanie i ksiê¿a maj± obok[62] szlachty[121] zasiadaæ w[66] sejmie. A sejm[111] jest rz±dem. 
3629 1815~Ryszka F.501~"Sprawa Polska' i sprawy Polaków~WP~1966~82~17
3630 Stolica, jej[42] zniszczenie[111] i odbudowa sta³y[501] siê symbolem. Odbudowê kraju[121] rozpoczêto od[62] odbudowy[121] centrum[121]. Nie[+] ma bowiem sprawnie dzia³aj±cego[221] organizmu, kiedy pora¿one[212] s±[57] jego[42] o¶rodki[112] centralne[212]. W[66] ogólnym[261] bilansie strat ludzkich[222], tych[222] nie do[62] wyrównania[121], i strat materialnych[222], które[242] trzeba by³o wyrównywaæ ogromnym[251], trwaj±cym[251] po[64] dzi¶ dzieñ[141] wysi³kiem, Warszawa[/] zajmowa³a bardzo powa¿ne[241] miejsce[141]. 
3631 1816~Ryszka F.501~"Sprawa Polska' i sprawy Polaków~WP~1966~131~5
3632 Kronikê mordów uzupe³nia³y czêsto wiadomo¶ci[112], które[212] wywiera³y równie[8] silne[241] wra¿enie[141], zw³aszcza na[66] nas[46], wci±¿ jeszcze ¿o³nierzach s³u¿by[121] czynnej[221]. By³y[5] to[41] informacje[112] o[66] towarzyszach broni[121] poleg³ych[262] w[66] bratobójczej[261] walce[161]. I tak w[66] po³owie[161] kwietnia na[66] ulicach Lublina[/] zamordowano skrytobójczo podporucznika[141] Stefaniê[/] Jacheæ[/][141], oficera[141] politycznego[241] z[62] pierwszej[221] Armii[121], i porucznika[141] Ungera[/][141]. Szóstego[221] lipca na[66] Bia³ostocczy¼nie[/][161] oddzia³[111] pierwszego[221] praskiego[221] pu³ku[121] piechoty[121] ze[62] s³ynnej[221] dywizji[121] ko¶ciuszkowskiej[221] otoczy³ bandê terrorystyczn±[241] NSZ[=]. 
3633 1817~Tazbir J.~Historia ko¶cio³a katolickiego w Polsce~WP~1966~104~19{?}
3634 Przy[66] ko¶ciele za³o¿ono te¿ z[62] inicjatywy[121] Hozjusza[/][121], który[211] jednak nie doczeka³ realizacji[121] swego[221] projektu, hospicjum[141] polskie[241]; zatrzymywali[501] siê w[66] nim[46] studenci i pielgrzymi przybywaj±cy[212] do[62] Rzymu[/]. Ubo¿si mogli tam[8] mieszkaæ darmo. Dziêki[63] fundacjom stypendialnym[232] biskupów[122], uczynionym[232] miêdzy[+] innymi przez[64] Jakuba[/][141] Zadzika[/][141], sta³o[501] siê ono wa¿nym[251] punktem oparcia[121] dla[62] kszta³c±cej[+] siê[221] w[66] Rzymie[/] m³odzie¿y[121] polskiej[221] [&] 
3635 1818~Trawkowski S.~Jak powsta³a Polska~WP~1966~216~13
3636 W[66] tym[261] samym[261] jednak czasie powiêksza³ Henryk[/] sw±[241] si³ê wojskow±[241] oraz wzmacnia³ organizacjê pañstwa[121], korzystaj±c z[62] pomocy[121] episkopatu. Rozpocz±³ szybk±[241] budowê znacznej[221] liczby[121] grodów obronnych[222], maj±cych[222] zapewniæ lepsze[241] zabezpieczenie[141] przed[65] najazdami wêgierskimi. Przygotowywa³[501] siê do[62] nowych[222] walk z[65] Wêgrami[/], podbijaj±c plemiona[142] s³owiañskie[242], które[212] by mog³y[54] staæ[501] siê kiedy¶ ich[42] sojusznikami. 
3637 1819~Salmonowicz S.~Francja pod jakobiñsk± gwiazd±~WP~1966~18~20
3638 Jakobini  to[41] w[64] my¶l[141] intencji[122] za³o¿ycieli[122] klub[111] parlamentarny[211] lewicy[121] Zgromadzenia[121] Narodowego[221]. Jego[42] deputowani, d±¿±c do[62] oparcia[+] siê[121] o[64] w³adze[142] paryskie[242] w[66] walce[161] z[65] dworem królewskim[251], zdemokratyzowali swe[242] obrady[142], rozszerzaj±c sk³ad[141] klubu, który[211] stawa³[501] siê w[64] miarê rozwoju[121] rewolucji[121] nieoficjalnym[251] o¶rodkiem w³adzy[121]. Opinie[112] wyra¿ane[212] na[66] zebraniach klubu jakobinów[122] powa¿nie wp³ywa³y na[64] dalszy[241] bieg[141] wypadków, [&] 
3639 1820~Jaremko-Pytowska Z.~Henri Barbusse~WP~1966~54~19
3640 Takie[212] i tym[232] podobne[212] fragmenty[112] stanowi± podbudowê dwóch[32] scen w[66] których[262] najpe³niej wyra¿a[501] siê ideologia powie¶ci[121]. W[66] pierwszej[261] z[62] nich[42] Barbusse[/] powierza obowi±zek[141] uogólnienia[121] nauki[121] p³yn±cej[221] z[62] wojennych[222] do¶wiadczeñ jednej[231] ze[62] swych[222] postaci[122], w[66] drugiej[261] zabiera g³os[141] sam[211]. Pierwsza jest[57] wpleciona w[64] opis[141] zwyciêskiego[221] natarcia[121] oddzia³ów francuskich[222] na[64] nieprzyjacielskie[242] okopy[142] [&] 
3641 1821~Jaremko-Pytowska Z.~Henri Barbusse~WP~1966~117~20
3642 Wychodz±c z[62] za³o¿enia[121], ¿e ¶wiat[111] osi±gn±³ taki[241] okres[141] rozwoju[121] kiedy przy[66] ca³ej[261] ró¿norodno¶ci[161] kierunków i tendencji[122] ideologicznych[222] ka¿dy[211] my¶l±cy[211] cz³owiek musi dokonaæ zasadniczego[221] wyboru miêdzy[65] postaw± zachowawcz±[251], czyli obron± ustroju[121] kapitalistycznego[221], a postaw± rewolucyjn±[251], czyli walk± o[64] jego[42] radykaln±[241] zmianê, wyprowadzi³ st±d wniosek[141], i¿ uchylanie[+] siê[111] od[62] polityki[121] wzglêdnie ignorowanie[111] jej[42] jest równoznaczne[211] z[65] uchylaniem[+] siê od[62] odpowiedzialno¶ci[121] za[64] to[44], w[66] jakich[262] warunkach walka bêdzie[56] siê toczyæ[511] i jaki[211] bêdzie jej[42] przebieg[111]. 
3643 1822~Nieuwa¿ny~Ilja Erenburg~WP~1966~10~15
3644 Zasady[112] artystyczne[212] symbolizmu stanowi³y pochodn±[141] ¶wiatopogl±du jego[42] przedstawicieli[122], który[211] opiera³[501] siê na[66] dwóch[36] podstawowych[262] filarach: na[66] konsekwentnym[261] indywidualizmie i równie konsekwentnym[261] idealizmie filozoficznym[261] zabarwionym[261] mistycyzmem. Kult[111] Nietzschego[/][121], kult[111] Schopenhauera[/][121], propagowanie[111] teozofii[121] i antropozofii[121], zainteresowanie[111] okultyzmem, has³a[112] sztuki[121] wolnej[221], autonomicznej[221], spo³ecznie niezaanga¿owanej[221]  oto g³ówne[212] kierunki[112] zainteresowañ symbolistów[122]. 
3645 1823~Sawrymowicz E.~Juliusz S³owacki~WP~1966~171~1
3646 Silne[212] s± w[66] poemacie akcenty[112] antycarskie[212], pokazana jest[57] te¿ postaæ[111] Grzegorza[/][121] Szesnastego[/][221], który[211] cierpi mêki[142] piekielne[242] za[64] sw±[241] bullê potêpiaj±c±[241] powstanie[141] polskie[241]. W[66] poemacie znalaz³y wyraz[141] nowe[212] idee[112], które[212] dojrza³y[5] w[66] poecie[161] w[66] ci±gu[161] wêdrówki[121] po[66] krajach wschodnich[262]; tu po[64] raz[141] pierwszy[241] wystêpuje ostra krytyka[111] sarmatyzmu, to[41] jest dawnej[221] polskiej[221] szlachetczyzny[121]. Krytyka[111] ta bêdzie[56] odt±d w[66] twórczo¶ci[161] S³owackiego[/][121] przybiera³a[52] na[66] sile i osi±gnie charakter[141] potêpienia[121] tych[22] cech dawnej[221] szlachty[121], które[212] doprowadzi³y kraj[141] do[62] klêski[121] i upadku[121]. 
3647 1824~Suchodolski B.~O¶wiata a gospodarka narodowa~WP~1966~158~16
3648 Innym[251] zespo³em pytañ s± pytania[112] dotycz±ce[212] jako¶ci[121] tej[221] "produkcji[121]", jak±[241] daje system[111] szkolny[211]. Oczywi¶cie jako¶æ[111] ta bywa[57] do¶æ czêsto oceniana; pedagogowie i psychologowie maj± swoiste[242] miary[142] tej[221] oceny[121], wyra¿aj±ce[242] pewne[242] za³o¿enia[142] idealne[242], dotycz±ce[242] postawy[121] cz³owieka[121] i jego[42] psychicznego[221] zdrowia, jego[42] osobowego[221] rozwoju[121] lub jego[42] ogólniejszego[221] powo³ania[121]. Zw³aszcza odniesienie[111] do[62] tak zwanego[221] idea³u cz³owieka[121] lub obywatela[121] wydaje[501] siê w[66] tych[262] ¶rodowiskach badawczych[262] s³uszne[211] i po¿yteczne[211]. 
3649 1825~Pszczo³owski T.~Praca cz³owieka~WP~1966~76~4
3650 Chrze¶cijañstwo[111], które[211] zjawi³o[501] siê w[66] ustroju[161] niewolniczym[261], nie zmieni³o panuj±cych[222] pogl±dów na[64] pracê. Wprawdzie w¶ród[62] pierwszych[222] chrze¶cijan[122], którzy nale¿eli w[66] przewa¿aj±cej[261] wiêkszo¶ci[161] do[62] klasy[121] uciskanej[221]  niewolników[122], którzy rekrutowali[501] siê z[62] proletariatu miejskiego[221]  panowa³y pogl±dy[112] komunistyczne[212] podkre¶lane[212] niekiedy nie tylko wspóln±[251] konsumpcj±, lecz nawet wspóln±[251] w³asno¶ci± ¶rodków produkcji[121]  niemniej jednak do¶æ szybko zosta³y[57] one zarzucone[212], przynajmniej w[66] oficjalnym[261] nurcie ko¶cio³a. 
3651 1826~Przec³awski K.~Miasto i cz³owiek~WP~1966~15~7
3652 Przyczyny[112] intensywnych[222] procesów urbanizacyjnych[222], jakie[212] zachodz± u[62] nas[42] po[66] drugiej[261] wojnie ¶wiatowej[261], podzieliæ mo¿na (niezupe³nie ¶ci¶le) na[64] "zewnêtrzne[242]" i "wewnêtrzne[242]". Przyczyny[112] "zewnêtrzne[212]" to[41] przede[+] wszystkim przemiany[112] spo³eczno-ustrojowe[212], wynikaj±ca z[62] nich[42] industrializacja kraju[121] i zapotrzebowanie[111] r±k do[62] pracy[121] w[66] miastach oraz upowszechnienie[111] o¶wiaty[121] i rozwój[111] tak zwanej[221] kultury[121] masowej[221]. 
3653 1827~Podgórecki A.~Zasady socjotechniki~WP~1966~114~16
3654 Stwierdzono, ¿e scentralizowany[211] przebieg[111] informacji[122] u³atwia identyfikacjê przywódcy[121], zmniejsza stopieñ[141] wzajemnego[221] przystosowania[121] do[62] siebie[42] cz³onków[122] grupy[121], daje wiêksz±[241] satysfakcjê tym[232], którzy s± bli¿ej jednostki[121] centralnej[221], mniejsz±[241] tym[232], którzy s± na[66] peryferiach, zwiêksza wydajno¶æ[141] wtedy, gdy dzia³alno¶æ[111] jednostek uzupe³nia[501] siê nawzajem, a nie po[+] prostu sumuje. Jednak¿e w[66] ostatnich[262] badaniach stwierdzono w[66] formie[161] hipotezy[121] ogólnej[221], [&] 
3655 1828~Podgórecki A.~Zasady socjotechniki~WP~1966~131~28
3656 Oczywi¶cie w[66] ka¿dym[261] z[62] tych[222] stanowisk tkwi jakie¶[211] racjonalne[211] j±dro[111] i nie[+] ma dzi¶ nikogo[42], kto by bezapelacyjnie odrzuca³[54] jak±kolwiek[241] z[62] tych[222] form u¿yteczno¶ci[121] psychologii[121]. Ró¿nice[112] polegaj± jedynie na[66] tym[46], który[241] aspekt[141] uwa¿a siê[41] za[64] podstawowy[241]. Wysuwanie[111] na[64] czo³o[141] s³abo¶ci[122] i u³omno¶ci[122] ludzkich[222] i potrzeby[121] pomocy[121] grozi "patologizacj±" psychologii[121] praktycznej[221], na[64] co[44] narzeka ju¿ wielu[32] obserwatorów[122] stanu wspó³czesnej[221] psychologii[121]. 
3657 1829~Bielicki W., Zagórski K.~Robotnicy wczoraj idzi¶~WP~1966~114~16
3658 W[66] tysi±c dziewiêæset dwudziestym[261] siódmym[261] roku[161] na[64] jedno[241] ³ó¿ko[141] przypada³y przeciêtnie dwie[31] osoby[112]. Stwierdzenie[111] to[211] nie wymaga komentarzy. Obecnie w[66] Warszawie[/][161] i Zag³êbiu[/][161] sytuacja, choæ du¿o lepsza ni¿ przed[65] wojn±, nie jest jeszcze dobra[211]; mieszkañcy £odzi[/][121] natomiast mebli do[62] spania[121] maj± wystarczaj±c±[241], a nawet przewy¿szaj±c±[241] podstawowe[242] potrzeby[142] liczbê. Je¶li pomimo[64] to[44] w[66] siedemdziesiêciu[36] i czterech[36] dziesi±tych[162] procenta rodzin robotników[122] ³ódzkich[222] spotykamy[501] siê ze[65] wspólnym[251] spaniem, jest to[41] wynikiem nie[+] tyle konieczno¶ci[121], [&] 
3659 1830~Sachs I.~Kszta³t niepodleg³o¶ci~WP~1966~9~5
3660 Po[+] drugie, nowe[212] pañstwa[112] ¦wiata Trzeciego[221] s± ¿ywotnie zainteresowane[212] w[66] utrzymaniu[161] pokoju[121] ¶wiatowego[221], grozi im[43] bowiem nie tylko, jak[9] i reszcie[131] ludzko¶ci[121], atomowa zag³ada, ale równie¿ recydywa kolonialna pod[65] p³aszczykiem interwencji[121] w[64] konflikt[141] lokalny[241]. Agresja imperializmu amerykañskiego[221] w[66] Wietnamie[/] mo¿e[5] tu s³u¿yæ przyk³adem. 
3661 1831~Micha³owski K.~Nie tylko piramidy~WP~1966~57~16
3662 Z[62] tych[222] kronik ju¿ w[66] staro¿ytno¶ci[161] sporz±dzano suche[242] wyci±gi[142], podaj±ce[242] przede[+] wszystkim kolejno¶æ[141] panowania[121] królów[122]. Niektóre[212] z[62] tych[222] dokumentów przetrwa³y do[62] naszych[222] czasów, jak[9] na[64] przyk³ad[141] s³ynny[211] kamieñ[111] z[62] Palermo[/][121], pochodz±cy[211] z[62] drugiej[221] dynastii[121], anna³y[112] Totmesa[/][121] Trzeciego[/][221] wykute[12] na[66] murach jego[42] ¶wi±tyni[121] w[66] Karnaku[/][161], listy[112] królewskie[212] Seti[/][121] Pierwszego[/][221] w[66] jego[42] ¶wi±tyni[161] w[66] Tebach[/] i podobne[212], wykute[212] na[64] polecenie[141] Ramzesa[/][121] Drugiego[/][221] w[66] Abydos[/][161]. 
3663 1832~Micha³owski K.~Nie tylko piramidy~WP~1966~189~28
3664 Nie[+] ma ga³êzi[121] sztuki[121] w[66] tym[261] okresie, która, by nie osi±gnê³a[54] najwy¿szej[221] doskona³o¶ci[121] zarówno technicznej[221], jak[9] i artystycznej[221]. Malarstwo[111] prze¿ywa wówczas swój[241] "z³oty[241] wiek[141]". Staje[501] siê ono w[66] pe³ni[161] samodzieln±[251] ga³êzi± sztuki[121], gdy w[66] poprzednich[262] okresach, z[65] ma³ymi wyj±tkami (na[64] przyk³ad[141] w[66] Beni[+] Hassan[/][161], by³o[57] ono ograniczone[211] prawie[8] wy³±cznie do[62] podkre¶lania[121] walorów p³askorze¼by[121], do[62] polichromii[121] reliefów[122] i pos±gów). 
3665 1833~Margul T.~Mity z piêciu czê¶ci ¶wiata~WP~1966~41~12
3666 Wiele[31] jeszcze, bardzo wiele[31] podobnych[222] opowie¶ci[122] kr±¿y³o w¶ród[62] mieszkañców[122] wysp polinezyjskich[222]. Podane[212] tu historie[112] pierwszej[221] kochaj±cej[+] siê[221] pary[121] Rangi-Watea[/] i Papy-Papatua[/], ich[42] dzieci[122], zw³aszcza Tangoroy[/] i Tane[/], wnuka[121] Oro[/], za³o¿yciela[121] misteriów na[66] Raiatei[/], tysi±ckrotnego[221] czarodzieja[121] Mauia[/], wszystkie[212] przytoczone[212] w±tki[112] narracyjne[212] stanowi± jedynie przewodni±[241] niæ[141] mitologii[121] polinezyjskiej[21]. Trzeba by³o nieraz z[65] ¿alem opu¶ciæ liczne[242] odchylenia[142] i odmiany[142] lokalne[242]. 
3667 1834~Margul T.~Mity z piêciu czê¶ci ¶wiata~WP~1966~195~21
3668 Niniejszy[211] zarys[111] mitologii[121] fiñskiej[221] wykazuje pewne[242] odchylenia[142] od[62] tekstu Ldieresis onnrota[/][121], stara[501] siê bowiem uwzglêdniæ bogaty[241] dorobek[141] naukowej[221] krytyki[121] folklorystycznej[221] Kalewali[/][121], jaki[211] narós³ od[62] stu[32] lat ¿ycia[121] epopei[121]. Uwypuklony[211] w[66] nim[46] zostanie[57] najstarszy[211] przedchrze¶cijañski[211], autentycznie fiñski[211] podk³ad[111] mitologiczny[211]. Pó¼niejsze[212] nawarstwienia[112] katolickie[212] (do[62] luteranizacji[121] Finlandii[/][121] przez[64] ucznia[141] Lutra[/][121] biskupa[141] Mikaela[/][141] Agricolê[/] w[66] latach tysi±c piêæset dwadzie¶cia trzy  tysi±c piêæset sze¶ædziesi±t i historyczne[212] zostan±[57] pominiête[212]). 
3669 1835~Sawicki J.~Tajniki dyscypliny~Iskry~1965~81~3
3670 Kulisy[112] cyrku[121] ukazuj± te¿, jak[9] wspó³graj± regu³y[112] dyscypliny[121], obowi±zuj±ce[212] w[66] tym[261] zawodzie, z[65] zasad± umiarkowanego[221] ryzyka[121], którego[221] margines[111] jest tu wyj±tkowo szeroki[211]. Spo³eczeñstwo[111] bowiem toleruje do¶æ powa¿ne[241] niebezpieczeñstwo[141] gro¿±ce[241] zdrowiu[131] i ¿yciu[131] aktorów[122]. Ci[212] z[62] kolei[121] podejmuj±c[501] siê takiej[221] pracy[121], wyra¼nie je[44] akceptuj±. Dopuszczalne[211] ryzyko[111], okre¶laj±ce[211] granice[142] niebezpieczeñstwa[121] dla[62] widzów[122], jest tu równie¿ znacznie wiêksze[211], [&] 
3671 1836~Sawicki J.~Tajniki dyscypliny~Iskry~1965~106~16
3672 Zobowi±zuj±c z[62] kolei[121] kierowcê do[62] tak dalece posuniêtej[221] ostro¿no¶ci[121] i dyscypliny[121], zatamowaliby¶my ca³y[241] ruch[141] pojazdów mechanicznych[222]. Kierowca by³by[57] w[66] rezultacie zmuszony[211] poruszaæ[501] siê w[66] tempie ¿ó³wia[121] nawet po[66] pustych[262] i najlepszych[262] drogach. Musia³by siê bowiem pod[65] rygorem sankcji[122] prawnych[222] liczyæ[501] zawsze z[65] tym[45], ¿e wszyscy przechodnie i podró¿nicy to[41] potencjalni szaleñcy, [&] 
3673 1837~Kowalski S.~Spór o religiê pierwotn±~Iskry~1966~6~5
3674 Etnografia pomaga w[66] interpretacji[161] i we[66] w³a¶ciwym[21] rozumieniu[161] materia³u zebranego[221] przez[64] archeologów[142]. Malowid³a[112] jaskiniowe[212], dzie³a[112] plemion zamieszkuj±cych[222] jeszcze dzi¶ Australiê[/] Zachodni±[241] i inne[242] czê¶ci[142] ¶wiata, pomog³y ustaliæ magiczno-religijny[241] charakter[141] rysunków pochodz±cych[222] z[62] epoki[121] prehistorycznej[221]. Badanie[111] wierzeñ religijnych[222] ludów, które[212] ¿yj± nadal w[66] ustroju[161] plemienno-rodowym[261], ma du¿e[241] znaczenie[141] dla[62] studiów nad[65] genez± religii[121], [&] 
3675 1838~Kowalski S.~Spór o religiê pierwotn±~Iskry~1966~131{?}~5
3676 Pozosta³o¶ci[142] animalizmu odnajdujemy tak¿e w[66] religii[161] dawnego[221] Izraela[/][121], miêdzy[+] innymi w[66] postaci[161] zakazów spo¿ywania[121] miêsa[121] pochodz±cego[221] z[62] pewnych[222] gatunków zwierz±t, w[66] obrzêdzie jedzenia[121] baranka[121] w[66] czasie Paschy[/]. Przedstawienie[111] Chrystusa[/][121] jako[62] baranka[121], Ducha[/][121] ¦wiêtego[/][221] za¶ jako[62] go³êbicy pozwala przypuszczaæ, ¿e i w[66] chrze¶cijañstwie pozosta³y[5] jakie¶[212] nik³e[212] ¶lady[112] tej[221] formy[121] religii[121], [&] 
3677 1839~Kowalski S.~Spór o religiê pierwotn±~Iskry~1966~225~1
3678 Je¶li bogowie przez[64] d³ugi[241] okres[141] nie chc± zes³aæ na[64] ziemiê deszczu[121], wówczas mieszkañcy Syjamu[/] usuwaj± ich[42] pos±gi[142] ze[62] ¶wi±tyñ i ustawiaj± je[44] w[66] promieniach piek±cego[221] s³oñca[121], s±dz±c, ¿e w[64] ten[241] sposób[141] bogowie najlepiej zrozumiej±, i¿ ludziom potrzebny[211] jest deszcz[111]. Je¶li za¶ pragn± przerwania[121] d³ugotrwa³ego[221] deszczu[121] zrywaj± dachy[142] ¶wi±tyñ, pragn±c, by[9] strumienie[112] wody[121] spada³y na[64] g³owy[142] pos±gów. 
3679 1840~Cyprian T., Sawicki J.~Nie oszczêdzaæ Polski~Iskry~1965~457~13
3680 Trzy[31] wy¿ej wymienione[212] dokumenty[112] wskazuj±, ¿e termin[111] zniszczenia[121] Polski[/][121], postanowiony[211] i planowany[211] przed[65] rokiem, zosta³[57] w[64] definitywny[241] sposób[141] ustalony[211] przez[64] Hitlera[/][141] dopiero na[+] krótko przed[65] dniem dwudziestego[221] drugiego[221] sierpnia tysi±c dziewiêæset trzydziestego[221] dziewi±tego[221] roku[121]. Z[62] dokumentów tych[222] wynika równie¿, ¿e chocia¿ Hitler[/] ¿ywi³ nadziejê unikniêcia[121] konfliktu z[65] Wielk±[/][251] Brytani±[/] i Francj±[/], dok³adnie wiedzia³, i¿ grozi mu to[211] niebezpieczeñstwo[111], lecz mimo[64] to[44] zdecydowa³[501] siê je[44] przyj±æ. 
3681 1841~Kleer J.~ZSRR - pó³ wieku przemian gospodarczych~PWN~1967~44~13
3682 Ten[241] zabieg[141] porównawczy[241] mo¿na zastosowaæ w[66] odniesieniu[161] do[62] republik radzieckich[222]. Jest to[41] o[+] tyle istotne[211], ¿e w[66] przesz³o¶ci[161] istnia³y miêdzy[65] poszczególnymi terenami ró¿nice[112] bardzo du¿e[212]; jest rzecz± przy[66] tym[46] zrozumia³±[251], ¿e mimo[62] polityki[121] zmierzaj±cej[221] do[62] wyrównania[121] ró¿nic, nie uda³o[501] siê jeszcze zlikwidowaæ dysproporcji[122], a ca³kowita ich[42] likwidacja jest, chyba, w[+] ogóle niemo¿liwa. 
3683 1842~Kleer J.~ZSRR - pó³ wieku przemian gospodarczych~PWN~1967~113~30
3684 Je¿eli spojrzymy na[64] proces[141] kolektywizacji[121] z[62] punktu widzenia[121] produkcji[121] zbó¿, to[9] stwierdzimy, ¿e wprawdzie w[66] okresie przedwojennym[261] produkcja ta nie wzros³a w[66] stosunku[161] do[62] okresu przed[65] kolektywizacj±, ale zwiêkszy³y[501] siê znacznie zakupy[112] pañstwowe[212]. ¦wiadcz± o[66] tym[46] dane[112] z[62] tablicy[121] dwudziestej[221] dziewi±tej[221] obrazuj±ce[212] globalne[242] zbiory[142] zbó¿, wydajno¶æ[141] zbó¿ z[62] hektara i zakupy[142] pañstwowe[242] zbo¿a[121]. 
3685 1843~Kleer J.~ZSRR - pó³ wieku przemian gospodarczych~PWN~1967~148~30
3686 Szybki[211] wzrost[111] spo¿ycia[121] jako[61] czynnik[111] okre¶laj±cy[211] rozwój[14] jest[57] uwarunkowany[211] podwójnie: zwi±zek[111] miêdzy[65] wzrostem produkcji[121] a odpowiednim[251] wzrostem stopy[121] ¿yciowej[221] powinien byæ wytyczn±[151] gospodarki[121] socjalistycznej[221] i równocze¶nie przyczyniæ[501] siê do[62] efektywniejszego[221] gospodarowania[121] przez[64] materialne[241] zainteresowanie[141] pracowników[122] wynikami produkcji[121]. 
3687 1844~Wallis A.~Socjologia wielkiego miasta~PWN~1967~10~9
3688 Wspó³czesna cywilizacja s³abo panuje nad[65] rozwojem miasta[121], a jego[42] ¿ywio³owy[211] rozrost[111] i codzienne[212] przemiany[112] stale[8] nas[44] zaskakuj± i zastanawiaj±. Có¿[8] dopiero rozwój[111] miast dalekich[222], egzotycznych[222], znanych[222] nam z[62] drugiej[221] rêki[121] lub z[62] przelotnej[221] bytno¶ci[121]. Mimo[+] ¿e wiadomo¶ci[112] o[66] nich[46] docieraj± do[62] nas[42] niezliczonymi kana³ami, informacji[122] tych[222] nigdy nie jest za[+] du¿o. 
3689 1845~Wallis A.~Socjologia wielkiego miasta~PWN~1967~52~16
3690 Z[65] chwil±, gdy na[66] obszarze miasta[121] powstaje kilka[31] lub wiele[31] dzielnic narodowo¶ciowych[222] (Nowy[/][211] Jork[/][111] i Chicago[/][111]), ich[42] wzajemn±[241] hierarchiê wyznacza presti¿[111] poszczególnych[222] zbiorowo¶ci[122] narodowo¶ciowych[222] lub etnicznych[222]. W[66] miastach europejskich[262] przewa¿aj± w[66] tej[261] chwili[161] nie getta[112], lecz dzielnice[112] o[66] wysokim[261] procencie cudzoziemców[122], którzy kszta³tuj± charakter[141] i presti¿[141] poszczególnych[222] ulic. Pary¿[/][111] ma takie[242] skupiska[142] arabskie[242], hiszpañskie[242], w³oskie[242], Londyn[/][111]  liczne[242] skupiska[142] azjatyckie[242] i afrykañskie[242]. 
3691 1846~Wallis A.~Socjologia wielkiego miasta~PWN~1967~169~29
3692 Jak[9] wspominali¶my, mimo[62] znacznych[222] wysi³ków spo³eczeñstwo[111] nie panuje nad[65] rozwojem wielkich[222] miast. W[66] "najbardziej" kapitalistycznych[262] krajach pañstwo[111] i w³adze[112] lokalne[212] zmuszone[212] s±[57] ingerowaæ w[64] procesy[142], które[212] gro¿± miastom katastrof±. Zbli¿aj±[501] siê one jednak z[62] roku[121] na[64] rok[141] coraz bli¿ej do[62] stanu krytycznego[221]. Jest to[41] perspektywa sygnalizowana od[+] dawna, zarówno w[66] artyku³ach publicystycznych[262], jak[9] i w[66] opas³ych[262] tomach miejskich[222] statystyk[122]. 
3693 1847~Kuderowicz Z.~Dilthey~WP~1967~178~18
3694 ¦wiadomo¶æ[111] prze¿ycia[121] i jego[42] w³a¶ciwo¶ci[112], jego[42] istnienie[111] dla[62] mnie[42] i to[41], co[41] w[66] nim[46] istnieje dla[62] mnie[42], stanowi± jedno¶æ[141]. Prze¿ycie[111] nie jawi[501] mi siê jako[61] przedmiot[111], ale jego[42] istnienie[111] dla[62] mnie[42] jest identyczne[211] z[65] tym[45], co[41] w[66] nim[46] istnieje dla[62] mnie[42]. Tego[42], co[41] obecne[211], w[66] prze¿yciu[161], nie mo¿na ogl±daæ z[62] ró¿nych[222] pozycji[122] w[66] przestrzeni[161]. 
3695 1848~Kuderowicz Z.~Dilthey~WP~1967~181~18
3696 Takie[211] fundamentalne[211] do¶wiadczanie[111] wspólnoty[121] przenika ca³e[241] pojmowanie[141] ¶wiata duchowego[221]. W[66] nim[46] ³±czy[501] siê ¶wiadomo¶æ[111] swoisto¶ci[121] ja¼ni[121] i zarazem podobieñstwa[121] do[62] innych[222] ludzi[122], indywidualno¶ci[121] i to¿samo¶ci[121] natury[121] ludzkiej[221]. Stanowi[5] ono warunek[141] rozumienia[121]. Poczynaj±c od[62] elementarnej[221] interpretacji[121], wymagaj±cej[221] jedynie znajomo¶ci[121] znaczenia[121] s³ów i regu³, zgodnie z[65] którymi wi±¿±[501] siê one w[64] sensowne[242] zdania[142], poczynaj±c zatem od[62] wspólnoty[121] mowy[121] i my¶lenia[121], [&] 
3697 1849~Le¶niak K.~Franciszek Bacon~WP~1964~77~25
3698 I w[66] tej[261] w³a¶nie postawie[161] wyra¿a[501] siê rzeczywista ró¿nica miêdzy[65] filozofi± staro¿ytn±[251] i ¶redniowieczn±[251] z[62] jednej[221], a nowo¿ytn±[251] z[62] drugiej[221] strony[121]. Bacon[/][111] jako[61] reprezentatywny[211] my¶liciel[111] renesansowy[211] koncentruje wszystkie[242] wysi³ki[142] na[66] obmy¶laniu[161] sposobów opanowania[121] przyrody[121]. Wzrok[141] swój[241] kieruje nie w[64] za¶wiaty[142], lecz na[64] fizyczne[242] procesy[142] przyrody[121], chc±c podpatrzyæ wszystkie[242] jej[42] tajemnice[142], przebiegi[142], uk³ady[142], aby[9] tym[9] bezwzglêdniej zaw³adn±æ jej[42] mechanizmem. 
3699 1850~P³u¿añski T.~Mounier~WP~1967~61~1
3700 Personalizm[111] jest filozofi±, a nie tylko postaw±. Jest on filozofi±, ale nie systemem  powiada³ Emmanuel[/] Mounier[/]. Personalizm[111] nie unika systematyzacji[121], ale nie d±¿y do[62] konstruowania[121] zesztywnia³ych[222] schematów. Jest wyrazem rzeczywisto¶ci[121] zmiennej[221] i dynamicznej[221], bowiem sam[211] jest ruchem personalizacji[121], nieustann±[251] zmienno¶ci± ¿ycia[121] osobowego[221]. Dlatego historia osoby[121] jest równoleg³a z[65] histori± personalizmu. 
3701 1851~P³u¿añski T.~Mounier~WP~1967~211~10
3702 ¦wiadomo¶æ[111] osobowa najpierw potwierdza[501] siê, przyjmuj±c swoje[241] ¶rodowisko[141] naturalne[241]. Pierwszym[251] zabiegiem ka¿dego[221] ¿ycia[121] twórczego[221] jest akceptacja rzeczywisto¶ci[121]. Ten, kto j± odrzuca, postêpuje nierozs±dnie, a jego[42] dzia³alno¶æ[111] wykoleja[501] siê. Jednak¿e ta akceptacja jest jedynie pierwszym[251] krokiem. Przystosowaæ[501] siê za[+] bardzo  to[41] znaczy oddaæ[501] siê w[64] niewolê rzeczy[122]. Cz³owiek komfortu jest niewolnikiem przedmiotów swojego[221] upodobania[121], [&] 
3703 1852~Kryszczukajtis W.~Jego ekscelencja miasto~WP~1967~58~12
3704 Za[65] ostatnim[251] ci±gnê³a[501] siê fosa. Jeden[211] z[62] murów wzmocniony[211] by³[57] wie¿ami, rozstawionymi co[64] czterdzie¶ci[34] cztery[34] metry[142]. Archeologowie którzy dokopali[501] siê resztek piêtnastu[32] takich[222] wie¿, uwa¿aj±, ¿e wzd³u¿[62] ca³ego[221] muru osadzonych[222] by³o ponad[8] trzysta[31] wie¿. Skomplikowany[211] system[111] urz±dzeñ hydrotechnicznych[222] pozwala³ ponadto  w[66] razie naj¶cia[121] wrogów[122] zatopiæ ca³±[241] nizinê otaczaj±c±[241] miasto[141]. 
3705 1853~Kryszczukajtis W.~Jego ekscelencja miasto~WP~1967~60~19
3706 Z[62] zapisków wynika, ¿e Nebokadnezar[/] pokry³ wie¿ê glazurowymi ceg³ami, by[9] odbija³y blaski[142] s³oñca[121]. Odbudowana przez[64] niego[44] wie¿a by³a[5] monumentalna: dziewiêædziesi±t metrów szeroko¶ci[121], dziewiêædziesi±t metrów d³ugo¶ci[121] i równie¿ na[64] dziewiêædziesi±t[34] metrów wysoka. Byæ mo¿e[5], i¿ Babiloñczycy budowali wie¿ê na[64] wzór[141] kszta³tu ziemi[121], która wed³ug[62] ich[42] pojêcia[121] mia³a formê piramidy[121] o[66] siedmiu[36] potê¿nych[262] stopniach. Na[66] najwy¿szym[261] jej[42] tarasie le¿a³... Babilon[/][111]. 
3707 1854~Kryszczukajtis W.~Jego ekscelencja miasto~WP~1967~227~1
3708 Tokio[/][211] zwane[211] jest[57] miastem po¿arów i trzêsieñ ziemi[121]. W[66] swej[261] piêæsetletniej[261] historii[161] niszczone[211] ono by³o[57] sto[34] czterdzie¶ci[34] cztery[34] razy[142], w[66] tym[46] dwadzie¶cia[34] piêæ[34] razy[122] ca³kowicie. Przeciêtnie notuje siê[41] tu sto[34] dwadzie¶cia[34] sze¶æ[34] trzêsieñ ziemi[121] w[66] roku[161], a jak[9] podaje japoñski[211] dziennik[111] ["]Jomiuri[/]["], w[66] ci±gu[161] trzech[32] pierwszych[222] miesiêcy tysi±c dziewiêæset sze¶ædziesi±tego[221] trzeciego[221] roku[121] wybuch³o w[66] Tokio[/][161] trzy[31] tysi±ce[112] dziewiêæset[31] po¿arów. 
3709 1855~Koberdowa I.~Polska Wiosna Ludów~WP~1967~151~1
3710 Po[66] wybuchu[161] w[66] lutym i w[66] marcu tysi±c osiemset czterdziestym[261] ósmym[261] roku[161] rewolucji[122] w[66] ca³ej[261] niemal Europie[/][161] nikt nie wierzy³, ¿e fala wydarzeñ zatrzyma[501] siê u[62] granic Rosji[/][121] i ¿e Królestwo[/][111] Polskie[/][211], teren[111] o¿ywionej[221] dzia³alno¶ci[121] spiskowej[221], zachowa[501] siê zupe³nie biernie. Emigranci polscy, których[222] ogromna wiêkszo¶æ[111] pochodzi³a z[62] Królestwa[/][121], oczekiwali z[62] dnia na[64] dzieñ[141] wie¶ci[121] o[66] wybuchu[161] powstania[121] i szykowali[501] siê do[62] powrotu. 
3711 1856~Koberdowa I.~Polska Wiosna Ludów~WP~1967~175~19
3712 Wzywa³ do[62] jak[+] najwiêkszej[221] frekwencji[121] w[66] wyborach, aby[9] Polacy zdobyli wiêkszo¶æ[141] mandatów, co[41] by³oby powa¿nym[251] argumentem na[64] rzecz[141] polsko¶ci[121] Poznañskiego[/][121] i mog³oby pomóc w[66] walce[161] przeciwko[63] podzia³owi prowincji[121]. Akcjê wyborcz±[241] prowadzono wiêc pod[65] has³ami narodowymi. Duchowieñstwo[111] do³±czy³o do[62] tego[42] has³o[141]: wybieraæ katolików[142]; poniewa¿ w[66] wiêkszo¶ci[161] Niemcy byli ewangelikami, propaganda ta mia³a zapewniæ g³osy[142] kandydatom polskim[232]. 
3713 1857~Le¶nodorski B.~Rozmowy z przesz³o¶ci±~WP~1967~18~13
3714 Co[41] wiêcej, zainteresowania[112] historyków[122] i socjologów[122] szczê¶liwie skupiaj±[501] siê coraz czê¶ciej na[66] tej[261] sferze[161] ludzkiej[221] mentalno¶ci[121], przez[64] któr±[241] i w[66] przesz³o¶ci[161] przechodzi³y, i dzi¶ biegn± niezwykle istotne[212] powi±zania[112] pomiêdzy[65] ekonomik±, polityk± i ¿yciem umys³owym[251]. Krzy¿uj±[501] siê one i ³±cz±  u¿ywaj±c jêzyka cybernetyki[121] w[66] sprzê¿eniach elementów dzia³aj±cych[222]. Wszystko[41] bowiem, czym[45] jeste¶my, i wszystko[41], co[44] tworzymy, [&] 
3715 1858~Le¶nodorski B.~Rozmowy z przesz³o¶ci±~WP~1967~48~8
3716 Tworzenie[111] biskupstw i arcybiskupstw w[66] ówczesnych[262] granicach pañstwowych[262], czyli na[66] obszarach narodowych[262], sprzyja³o w[66] klimacie jednolitej[221] ideologii[121] i przy[66] zwi±zku[161] z[65] w³adz± pañstwow±[251] zwarto¶ci[121] tych[222] terytoriów, z[62] czego skorzysta³a tak¿e najstarsza Polska[/][111]. Przyczynia³o[501] siê to[41] skutecznie do[62] oporu przeciw[63] niemieckiemu parciu[131] na[64] wschód[141], i do[62] rozwiniêcia[121] idei[121] suwerenno¶ci[121] pañstwowej[221]. 
3717 1859~Stankiewicz Z.~Dzieje wielko¶ci i upadku Aleksandra Wielopolskiego~WP~1967~141~30
3718 W[66] Warszawie[/][161], a potem[8] w[66] ca³ym[261] kraju[161] zawrza³o. Swoj±[251] otwarto¶ci± margrabia przyczyni³ przeciwników[142] i sobie[43], i samej[231] idei[131] ugody[121]. Podchwycono ostro¶æ[141] i niezrêczno¶æ[14] przemówienia[121], uto¿samiono przy[66] tym[46] atak[141] na[64] ko¶ció³[141] z[65] atakiem na[64] polsko¶æ[141]. Oburzyli[501] siê ksiê¿a i kleryka³owie. Czerwoni[112] wykorzystali moment[141] dogodny[241] do[62] zdyskredytowania[121] nielubianego[221] arystokraty. 
3719 1860~Zahorski A.~Warszawa w powstaniu ko¶ciuszkowskim~WP~1967~87~21
3720 S³awa wydarzeñ warszawskich[222] szerokim[251] echem rozbrzmia³a po[66] Francji[/][161] i Niemczech[/]. A tymczasem w[66] zwyciêskiej[261] stolicy[161] krz±tano[501] siê wokó³[62] zebrania[121] owoców zwyciêstwa[121]. Pierwszy[211] rozdzia³[111] dziejów powstañczej[221] stolicy[121]  wyparcie[111] wrogów[122] z[62] miasta[121]  zosta³[57] zamkniêty[211]. Teraz nale¿a³o utworzyæ w³adze[142], zbroiæ[501] siê i nagrodziæ zwyciêski[241] lud[141]. Jest to[41] ju¿ jednak nastêpny[211] etap[111] w[66] dziejach miasta[121], pe³en dramatycznych[222] spiêæ i walk wewnêtrznych[222] o[64] charakter[141] powstania[121], o[64] jego[42] spo³eczn±[241] tre¶æ[141]. 
3721 1861~Spieralski Z.~Awantury mo³dawskie~WP~1967~82~29
3722 Ale ambicje[112] Grittiego[/][121] siêga³y dalej. Nosi³[501] siê z[65] zamiarem opanowania[121] dla[62] siebie[42] Wo³oszczyzny[/][121] i Mo³dawii[/][121], a nastêpnie Wêgier[/][122], w[66] czym[46] liczy³ na[64] zgodê su³tana[121]. Od[62] niego[42] to[8] przysz³o do[62] Polski[/][121] ostrze¿enie[111], by[9] nie wystêpowaæ przeciwko[63] hospodarowi[131] mo³dawskiemu bez[62] porozumienia[121] z[65] Sulejmanem[/]. Ostrze¿enie[14] to[241] przyjêto z[65] wdziêczno¶ci± i na[66] pocz±tku[161] lutego tysi±c piêæset trzydziestego[221] pierwszego[221] roku[121] wyjecha³ do[62] Stambu³u[/] Jan[/] Ocieski[/][111], [&] 
3723 1862~Spieralski Z.~Awantury mo³dawskie~WP~1967~168~15
3724 Trudno by³o Polsce[/][131] utrzymaæ w[64] ryzach Kozaków[142], a i Turcy byli czêsto bezsilni wobec[62] samowoli[121] Tatarów[122]. Mimo[62] zawartych[222] porozumieñ najazdy[112] jednych[222] i drugich[222] trwa³y[5] nieprzerwanie[8]. Turcy coraz natarczywiej domagali[501] siê od[62] su³tana[121], by[9] skoñczy³ wojnê z[65] Persj±[/], a zwróci³[501] siê przeciwko[63] Kozakom i Polsce[/][131]. Jednak niepowodzenia[112] w[66] wojnie[161] perskiej[261] i zamieszki[112] zwi±zane[212] z[65] wst±pieniem na[64] tron[141] piêtnastoletniego[221] Osmana[/][121] Drugiego[/][221], [&] 
3725 1863~£ukasiewicz J.~Krach na gie³dzie~WP~1967~122~7
3726 Kryzys[111] skaza³ miliony[142] ludzi[122] na[64] g³ód[141] i nêdzê. Liczba zatrudnionych[222] robotników[122] przemys³owych[222] znacznie zmala³a. Zatrudnienie[111] w[66] przemy¶le przetwórczym[261] zmniejszy³o[501] siê a¿ o[64] blisko[8] czterdzie¶ci[34] procent[122], czyli czterdzie¶ci[34] procent[122] robotników[122] wyrzucono na[64] bruk[141]! Tylko czê¶æ[111] z[62] nich[42] mog³a znale¼æ pracê w[66] innych[262] dziedzinach. Najwiêksze[211] zmniejszenie[111] zatrudnienia[121] nast±pi³o w[66] metalurgii[161] i przemy¶le budowy[121] maszyn, gdzie zwolniono z[62] pracy[121] ponad[8] po³owê robotników[122]. 
3727 1864~Glaster B.~Miko³aj Gogol~WP~1967~10~28
3728 Gogol[/] mieszka³ na[66] prowincji[161]. Pierwsze[242] nauki[142] otrzyma³ w[66] domu[161], potem[8], od[62] sierpnia tysi±c osiemset osiemnastego[221] roku[121], przebywa³ kilkana¶cie[34] miesiêcy w[66] szkole[161] powiatowej[261] w[66] Po³tawie[/][161]. Nie by³ jednak w[66] sytuacji[161] tak szczê¶liwej[261] jak[9] Puszkin[/], który[211] w[66] liceum[161] w[66] Carskim[/][261] Siole[/][161], tu¿ pod[65] Petersburgiem[/], nie tylko zdobywa³ niema³y[241] zasób[141] wiedzy[121] w[66] dobrze prowadzonej[261], niejako wzorowej[261] uczelni[161], [&] 
3729 1865~Glaster B.~Miko³aj Gogol~WP~1967~207~27
3730 Bowiem w[66] "wiecznym[261] mie¶cie" pisarz znalaz³ wreszcie to[44], czego pró¿no szuka³ w[66] Petersburgu[/][161]: harmonijn±[241] i spoist±[241] spo³eczno¶æ[141], nie zdewaluowane[242] podstawowe[242] warto¶ci[142] moralne[242], brak[141] zgubnych[222] namiêtno¶ci[122] zw³aszcza ¿±dzy[121] z³ota[121], ³ad[141] ducha[121], trwa³o¶æ[141] poczucia[121] godno¶ci[121] ludzkiej[221], g³êbokie[241] zami³owanie[141] do[62] sztuk piêknych[222]. Po[66] absurdalnym[261] Petersburgu[/][161] i odra¿aj±cym[261] Pary¿u[/][161] Rzym[/][111] wyda³[501] siê Gogolowi[/] jedynym[251] miejscem wytchnienia[121] dla[62] udrêczonego[221] bolesnymi problemami cz³owieka[121] dziewiêtnastego[221] wieku[121]. 
3731 1866~Mo¿ejko E.~Iwan Wazow~WP~1967~76~14
3732 We[66] wspomnianym[261] ju¿ artykule o[66] Botewie[/][161], drukowanym[261] pó¼niej, Wazow[/][111] powo³uje[501] siê na[64] nazwisko[141] Mickiewicza[/][121] po[64] to[44], aby[9] broniæ swego[221] pogl±du, ¿e poezja wy³±cznie patriotyczna, nie pog³êbiona o[64] motywy[142] ogólnoludzkie[242], posiada warto¶æ[141] przemijaj±c±[241], historyczn±[241], bowiem z[65] up³ywem czasu zmieniaj±[501] siê upodobania[112], poszerzaj±[501] siê horyzonty[112] potrzeb i spo³eczne[212] idea³y[112] cz³owieka[121]. 
3733 1867~Rytel J.~Jan Kochanowski~WP~1967~120~15
3734 Program[141] kszta³towania[121] jêzyka narodowego[221] i rozwoju[121] literatury[121] piêknej[221] w[66] tym[261] jêzyku budowa³ Kochanowski[/] wraz z[65] wieloma innymi pisarzami wspó³czesnymi. Wspólnie z[65] nimi przyswaja³ obce[242] wzory[142] pi¶miennictwa[121] staro¿ytnego[221] i renesansowego[221]. Móg³ znale¼æ poprzedników[142] w[66] kszta³towaniu[161] tego[221] czy innego[221] gatunku[121] literackiego[221]. Ale ten[211] rodzaj[111] wyniesienia[121] stanowiska[121] poety ponad[64] wszystkie[242] inne[242] funkcje[142] i sytuacje[142] cz³owieka[121], [&] 
3735 1868~Gerstman S.~Uczucia w naszym ¿yciu~WP~1963~218~20
3736 ¿ycie[111] nie mo¿e[5] zapewniæ tylko sukcesów. Aby[9] osi±gn±æ powodzenie[141] dobrze jest przej¶æ[5] przez[64] pora¿ki[142]. Zebrane[212] wówczas do¶wiadczenia[112] stanowi± zazwyczaj warunek[141] pó¼niejszych[222] pozytywnych[222] osi±gniêæ. Wykorzystuj±c je[44], lepiej organizuje siê[41] nowe[242] dzia³ania[142], umiejêtniej usuwa przeszkody[142] i unika trudno¶ci[122]. Z[62] drugiej[221] jednak strony[121] niepokój[111] nie mo¿e[5] zbytnio panoszyæ[501] siê w[66] wewnêtrznych[262] doznaniach osobowo¶ci[121], bo przecie¿ nie same[212] klêski[112] s± udzia³em cz³owieka[121]. 
3737 1869~Morawiecki W.~Narody Zjednoczne~WP~1967~327~20
3738 Dalszy[211] nieuchronny[211] rozwój[111] rewolucji[121] socjalistycznej[221] rozsadza jednak na[66] naszych[262] oczach ramy[142] jednego[221] regionu i powstaj± pañstwa[112] socjalistyczne[212] w[66] Azji[/][161] i w[66] Ameryce[/][161] £aciñskiej[/][261]. Sam[211] zreszt± podzia³[111] Europy[/] na[64] Zachodni±[/][241] i Wschodni±[/][241] podyktowany[211] zosta³[57] nie[+] tyle wzglêdami geograficznymi, co[9] w³a¶nie ustrojowymi i politycznymi. 
3739 1870~So³daczuk J.~Handel miêdzynarodowy~WP~1967~45~3
3740 Rozrachunek[111] typu clearingowego[221] stosowany[211] jest[57] przede[+] wszystkim przez[64] kraje[142] o[66] powa¿nych[262] trudno¶ciach p³atniczych[262]. Jest to[41] typowy[211] rozrachunek[111] dwustronny[211], to[41] znaczy, ¿e poszczególne[212] kraje[112] musz± mieæ wyrównane[242] swoje[242] bilanse[142] p³atnicze[242] z[65] ka¿dym[251] krajem oddzielnie i nie mog± u¿yæ[5] ewentualnych[222] nadwy¿ek w[66] jednych[262] krajach na[64] wyrównanie[141] deficytów w[66] stosunku[161] do[62] innych[222] krajów, [&] 
3741 1871~So³daczuk J.~Handel miêdzynarodowy~WP~1967~194~16
3742 Polega on na[66] tym[46], ¿e kraje[112] RWPG[=] w[64] sposób[141] wielostronny[241] okre¶laj± tak zwan±[241] bazê cen to[41] jest przyjmuj± ceny[142] na[66] rynku[161] kapitalistycznym[261] z[62] okre¶lonego[221] okresu czasu (na[64] przyk³ad[141] roku[121] lub kilku[32] lat) jako[64] podstawê do[62] ustalenia[121] cen kontraktowych[222] w[66] krajach socjalistycznych[262]. Na[66] podstawie[161] cen z[62] okresu bazowego[221] negocjowane[212] s±[57] w[66] dwustronnych[262] kontraktach poszczególnych[222] krajów socjalistycznych[222] ceny[112] kontraktowe[212]. 
3743 1872~Ko³akowski L.~Filozofia pozytywistyczna~PWN~1966~18~3
3744 Tak tedy zarówno materialistyczne[212], jak[9] spirytualistyczne[212] interpretacje[112] ¶wiata korzystaj±, wedle[62] pozytywistów[122], ze[62] s³ów, którym[232] ¿adne[211] do¶wiadczenie[111] nie odpowiada: jako¿ nie wiadomo, czym[45] ró¿ni³by[50] siê ¶wiat[111] naszego[221] do¶wiadczenia[121] od[62] obecnego[221] stanu, gdyby przypu¶ciæ, ¿e nie jest, jak[9] s±dz± materiali¶ci, objawem istnienia[121] i ruchu[121] materii[121], [&] 
3745 1873~Ko³akowski L.~Filozofia pozytywistyczna~PWN~1966~79~15
3746 Comte[/] i w[66] tym[261] punkcie nie lêka[501] siê konsekwencji[122]. "Organiczne[211]" rozumienie[111] spo³eczeñstwa[121], skrajny[211] antyindywidualizm[111], derealizacja jednostki[121] ludzkiej[221] i kult[111] ludzko¶ci[121] jako[62] jedynego[221] indywiduum[121] rzeczywistego[221]  wszystko[41] to[211] zosta³o[57] w[66] jego[42] tekstach sformu³owane[211]. Pod[65] tym[251] wzglêdem[151] przypominaæ siê zdaje[501] niektóre[242] utopie[142] totalitarne[242] o¶wieceniowych[22] marzycieli[122]. 
3747 1874~Szostakowski S.~Na obcej ziemi~PZWS~1966~11~4{?}
3748 Równocze¶nie w[66] ogniu niekoñcz±cych[+] siê[222] dyskusji[122] nad[65] przyczynami upadku[121] powstania[121] kszta³towa³y[501] siê w¶ród[62] emigrantów[122] dwa[31] przeciwstawne[212] sobie[43] obozy[112]. Jeden[211] z[62] nich[42]  demokratyczny[211]  wysuwa³ program[141] przebudowy[121] Polski[/][121] w[66] duchu postêpowym[261], wskazuj±c na[64] konieczno¶æ[141] uw³aszczenia[121] ch³opów[122] i wci±gniêcia[121] ich[42] do[62] walki[121] o[64] niepodleg³o¶æ[141]. Drugi[211]  konserwatywny[211], którego[221] przywódc± by³ Adam[/] Czartoryski[/]  zak³ada³ utrzymanie[141] w[66] Polsce[/][161] dotychczasowych[222] stosunków spo³ecznych[222]. 
3749 1875~Rostkowski S., Szejgis F.~Jak fabryki sta³y siê w³asno¶ci± narodu~PZWS~1966~28~10
3750 Czêsto przybywali z[62] zagranicy lub przysy³ali swych[242] agentów[142], by[9] na[66] miejscu[161] pilnowaæ swoich[222] zagro¿onych[222] interesów. Usi³owali przechwyciæ w[64] swoje[242] rêce[142] kierowanie[141] zak³adami, postêpuj±c wbrew[63] postanowieniom w³adzy[121] ludowej[221], ³ami±c umowy[142] zbiorowe[242] zawarte[242] przez[64] robotników[142] z[65] przedstawicielami w³adz pañstwowych[222], lekcewa¿±c uprawnienia[142] robotniczych[222] Rad[122] Zak³adowych[222] i Komitetów Fabrycznych[222]. Jednocze¶nie korzystali z[62] wszystkich[222] nadarzaj±cych[+] siê[222] okazji[122], by[9] nape³niaæ w³asne[242] kieszenie[142]. 
3751 1876~Cienkowski W. P.~Sekrety imion w³asnych~PZWS~1965~103~8
3752 Takie[241] latynizowane[241] nazwisko[141] mia³ te¿ pastor mazurski[211] Gizewiusz[/] (tysi±c osiemset dziesiêæ  tysi±c osiemset czterdzie¶ci osiem) lub Gisevius[/], bo i tak siê pisa³[501], dzia³acz narodowy[211] i zbieracz pie¶ni[122] ludowych[222], nazwisko[111] jego[42] jest latynizacj± nazwiska[121] Gi¿yckich[/][122] herbu Gozdawa[/]. Dla[62] uczczenia[121] jego[42] pamiêci[122] nazwano Gi¿yckiem[/][151] miasto[141] powiatowe[241] na[66] Mazurach[/]. 
3753 1877~Katz H.~Karol Marks i jego epoka~KiW~1965~336~17
3754 W[66] nowo powsta³ej[261] Partii[161] Robotniczej[261] Francji[/][121] walczyli z[65] sob± "marksi¶ci" pod[65] kierunkiem Lafargue'a[/][121] i Guesde'a[/][121] z[65] "antymarksistami" na[66] czele z[65] Malonem[/][151], który[211] tylko na[+] krótko i po³owiczne opowiedzia³[501] siê dwa[34] lata[142] temu[8] za[65] "niemieckim[251] socjalizmem naukowym[251]". Marksa[/][141] mog³o raczej bawiæ ni¿ irytowaæ to[41], ¿e antymarksi¶ci w[66] walce[161] z[65] przeciwnikami pos³ugiwali[501] siê argumentami, i¿ Marks[/], wystêpuj±cy przecie¿ stale[8] przeciw[63] prusactwu i wszelkiemu nacjonalizmowi, jest "Niemcem" i "Prusakiem". 
3755 1878~Mi±so J.~Ludwik Krzywicki~PZWS~1964~27~30
3756 W[66] czasach wspó³pracy[121] Krzywickiego[/][121] z[65] ["]Prawd±["] tygodnik[111] ten[211] odgrywa³ wa¿n±[241] rolê o¶wiatow±[241]. Stanowi³ on swego[221] rodzaju[121] przewodnik[141] dla[62] m³odzie¿y[121] studenckiej[221] i szkolnej[221], z[62] którego[221] czerpa³a ona rzeteln±[241] prawdê naukow±[21] zawart±[241] w[66] niezliczonych[262] artyku³ach i przyczynkach naukowych[262] og³aszanych[262] w[66] tym[261] pi¶mie przez[64] Krzywickiego[/][141]. 
3757 1879~Mi±so J.~Ludwik Krzywicki~PZWS~1964~82~2
3758 Naród[111], dowodzi³ wówczas, ma prawo[141] wymagaæ od[62] przedstawicieli[122] nauki[121] czynnego[221] uczestnictwa[121] w[66] ¿yciu[161] spo³ecznym[261] i pracy[121] dla[62] dobra[121] ogó³u. Podkre¶la³, i¿ uczeni[112] jedynie dlatego mog± zajmowaæ[501] siê badaniami naukowymi, ¿e w[66] spo³eczeñstwie istnieje podzia³[111] pracy[121], w[66] wyniku[161] którego[221] jedni s± robotnikami, a tylko nieliczna grupa mo¿e[5] siê po¶wiêcaæ[501] pracy[131] naukowej[231]. 
3759 1880~£apiñska R.~Psychologia wieku dorastania~PZWS~1966~61~8
3760 Rodzina stanowi[5] najbli¿sze[21] ¶rodowisko[141] dziecka, w[66] którym[261] przebywa ono od[62] chwili[121] urodzenia[121] do[62] momentu opuszczenia[121] domu[121] rodzinnego[221]. W[66] tym[261] okresie rodzina zaspokaja podstawowe[242] potrzeby[142] dziecka: materialne[242], uczuciowe[242], spo³eczne[242] oraz stanowi[5] dla[62] niego[42] ¼ród³o[141] nieustannych[222] do¶wiadczeñ i wiedzy[121] o[66] ¿yciu[161]. ¦rodowisko[111] rodzinne[211] w[66] olbrzymiej[261] mierze[161] kszta³tuje osobowo¶æ[141] jednostki[121], jej[42] zainteresowania[142], upodobania[142], nawyki[142] i przyzwyczajenia[142], postawy[142] spo³eczne[242], moralne[242], i horyzont[141] ¶wiatopogl±dowy[241]. 
3761 1881~£apiñska R.~Psychologia wieku dorastania~PZWS~1966~116~25
3762 Uleganie[111] wp³ywom paczki[121] powoduje bowiem os³abienie[141] wp³ywów domu[121] rodzinnego[221], gdy¿ zalecenia[112] grupy[121] wa¿niejsze[212] s± w[66] przekonaniu[161] m³odzie¿y[121] od[62] zaleceñ rodziców[122] czy wychowawców[122]. Konformistyczna uleg³o¶æ[111] wobec[62] wymagañ grupy[121] t³umi swobodny[241] rozwój[141] indywidualno¶ci[121] jednostek, ograniczaj±c jej[42] postêpowanie[141] do[62] ram ogólnie przyjêtej[221] sztampy[121]. 
3763 1882~Sivert T.~"Niemcy' Leona kruczkowskiego~PZWS~1965~36~21
3764 Ugrzecznienie[111] Senatora[/][121] wobec[62] ugrzecznionych[222] dam ³±czy[501] siê przecie¿ z[65] brutalno¶ci± i bezwzglêdno¶ci± w[66] stosunku[161] do[62] swoich[222] podw³adnych[122]. Zacytujemy jeszcze na[64] zakoñczenie[11] s³owa[142] pani[121] Rollison[/] skierowane[242] do[62] Senatora[/][121], gdy dowiedzia³a[501] siê o[66] nieszczê¶ciu[161] i przekona³a[501] siê, ¿e wiara w[64] cz³owieczeñstwo[141] Senatora[/][121] j± zawiod³a: [&] 
3765 1883~Zaworska H.~"Granica' Zofii Na³kowskiej~PZWS~1965~70~3
3766 Nie znaczy to[41], ¿e autorka popada w[64] inn±[241] skrajno¶æ[141] i w[+] ogóle odmawia jednostce[131] prawa[121] do[62] totalnego[221] os±du siebie[42] i ¶wiata. Na³kowska[/] pragnie tylko pokazaæ, ¿e "widzenie[111] siebie[42] oczyma innych[222]", uwzglêdnienie[111] opinii[121] zbiorowo¶ci[121]  jest elementem nieodzownym[251] moralno¶ci[121] cz³owieka[121], ¿yj±cego[221] w[66] okre¶lonych[262] zwi±zkach spo³ecznych[262] i nie mog±cego[221] wyzwoliæ[501] siê od[62] spo³eczeñstwa[121] przez[64] totalny[241] protest[141] przeciwko[63] niemu. 
3767 1884~Drewnowski T.~"Noce i dnie' Marii D±browskiej~PZWS~1965~89~3
3768 Dlatego nie tylko "obrona ducha[121] narodowego[221]", jego[42] stan[111] posiadania[121], jego sytuacja cywilizacyjna s± tre¶ci± ["]Nocy[122] i dni[122]["]. Postêp[141] spo³eczny[241] pisarka ujmuje w[64] sposób[141] organicznikowski[241], zbli¿ony[241] do[62] pozytywistów[122]. Ale równocze¶nie  przy[66] tych[262] istotnych[262] i cennych[262] pokrewieñstwach z[65] pozytywizmem  nie mniej widoczne[212] s± zwi±zki ["]Nocy[122] i dni[122]["] z[65] tradycj± romantyczn±[251]. 
3769 1885~Wierzchowski M.~Kartki z dziejów Rosji. cz.1~KiW~1965~5~18
3770 A przez[64] rozleg³e[242] stepy[142] rozci±gniête[242] po[66] obu[36] stronach rw±cego[221] w¶ród[62] skalnych[222] wysepek Dniepru[/], sz³y coraz to[8] nowe[212] ludy[112], wy³aniaj±ce[+] siê[212] coraz to[8] z[62] nowych[222] przestrzeni[122] kontynentu azjatyckiego[221]. Szli Sarmaci, których[222] na[+] po³y bajeczne[212] dzieje[112] po[66] wielu[36] wiekach znalaz³y odg³os[141] w[66] strofach ["]Lilii[121] Wenedy[121]["] S³owackiego[/][121], szli straszliwi Hunowie, o[66] których[222] w³adcy[161] Attyli[/][161] mówiono, ¿e gdzie stanie[5], tam[8] trawa d³ugo nie poro¶nie. 
3771 1886~Wierzchowski M.~Kartki z dziejów Rosji. cz.1~KiW~1965~94~4
3772 Jako[64] swój[241] herb[141] przybra³ dwug³owego[241] or³a[141] na[64] podobieñstwo[141] god³a cesarza[121] bizantyjskiego[221]. By³ to[41] symbol[111] d±¿eñ Moskwy[/] do[62] przejêcia[121] tradycji[121] dawnego[221] pañstwa[121] wschodniorzymskiego[221], a zw³aszcza jego[42] roli[121] w[66] ¶wiecie prawos³awnym[261]. Wprowadzono pyszny[241] ceremonia³[141] dworski[241], równie¿ wed³ug[62] wzorów bizantyjskich[222]. Potê¿ne[212] mury[112] Kremla[/] wznoszonego[221] pod[65] kierunkiem w³oskiego[221] architekta Arystotelesa[/][121] Fioravanti[/], równie¿ by³y[5] pe³nym[251] ekspresji[121] symbolem nowych[222] pr±dów. 
3773 1887~Wierzchowski M.~Kartki z dziejów Rosji. cz.1~KiW~1965~149~4
3774 Na[66] czele garnizonu polskiego[221] w[66] Moskwie[/][161] pozosta³ hetman Polski[/][121] Gosiewski[/]. Rokowania[112] z[65] Zygmuntem[/] dowiod³y, i¿ król polski[211] zamierza³ zasi±¶æ osobi¶cie na[66] tronie moskiewskim[261]. Odmówi³ wys³ania[121] Wadys³awa[/][121] do[62] Moskwy[/] pod[65] pretekstem, ¿e zbyt[8] m³ody[211]. Pos³om rosyjskim[232] postawi³ nowe[242] warunki[142]  poddanie[141] Smoleñska[/][121], czego ci[212] zdecydowanie[8] odmówili. Gdy perswazje[112] nie pomog³y, Zygmunt[/] kaza³ pos³ów[142] aresztowaæ i odes³aæ do[62] twierdzy[121] w[66] Malborku[/][161]. 
3775 1888~Weso³owski W.~Przemiany spo³eczne w Polsce Ludowej~KiW~1965~62~27
3776 O[66] "wêdrówce[161] narzêdzi[122]" z[62] jednej[221] kultury[121] do[62] innej[221] pisze miêdzy[+] innymi [~] Czarnowski[/] w[66] swej[261] ["]Kulturze[161]["]. Analizuje on tam[8] kilka[34] przyk³adów takich[222] "wêdrówek", jednego[221] z[62] nich[42] dostarcza historia ko³owrotka w[66] czternastym[261] wieku[161]. W[66] postaci[161] "czarki[121]" przenika on ze[62] wschodu do[62] Europy[/] zachodniej[221]; tutaj zostaje[57] ulepszony[211] i upowszechniony[211]. 
3777 1889~Kosman M.~Wielki ksi±¿e Witold~KiW~1967~61~7
3778 Witold[/] tymczasem kierowa³ oczy[142] na[64] wschód[141]: jego[42] marzeniem by³a[5] realizacja wielkich[222] planów Olgierdowych[222]: "Ca³a Ru¶[/][111] winna[5] do[62] Litwinów[122] nale¿eæ!" Moskwa[/]  dot±d jego[42] sprzymierzeniec  podczas[62] pobytu ksiêcia[121] u[62] krzy¿aków[122] zdo³a³a zagarn±æ szereg[141] ziem dot±d zawis³ych[222] od[62] Litwy[/]. Teraz chcia³ przywróciæ dawny[241] stan[141] rzeczy[121]. Ponadto zacz±³ równie¿ przeprowadzaæ powa¿ne[242] zmiany[142] wewnêtrzne[242]: likwidacjê drobnych[222] ksi±¿±t[122] dzielnicowych[222], których[222] miejsc[141] zajmowali ksi±¿êcy[212] urzêdnicy. 
3779 1890~Kosman M.~Wielki ksi±¿e Witold~KiW~1967~205~7
3780 Ju¿ po[66] zakoñczeniu[161] zasadniczych[222] debat zjazdowych[222] Zygmunt[/] odwiedzi³ wielkiego[241] ksiêcia[141], który[211] znajdowa³[501] siê w[66] komnacie[161] w[66] towarzystwie wiernego[221] Miko³aja[/][121] Sepiñskiego[/][121] i zaproponowa³ mu  jako[61] król rzymski[211]  koronê litewsk±[241]. Ksi±¿ê odes³a³ go[44] z[65] t± spraw± do[62] króla[121] W³adys³awa[/][121]. Rozmowa z[65] królem nast±pi³a wkrótce, aby[9] nie dopu¶ciæ do[62] porozumienia[+] siê[121] Jagie³³y[/] z[65] doradcami koronnymi. 
3781 1891~Bartnicki A.~Traktat wersalski~PZWS~1967~6~26
3782 Osiemnastego[221] lipca do[62] ofensywy[121] wesz³y wojska[112] sprzymierzone[212]. G³ówne[241] uderzenie[141] skierowano na[64] lesisty[241] odcinek[141] Villers[/]  Cottererets[/], na[66] czterdziestym[261] pi±tym[261] kilometrze frontu. Przeciwko[63] Niemcom rzucono setki[142] czo³gów i samoloty[142]. Ósmego[221] sierpnia front[111] drgn±³. Linia niemieckich[222] umocnieñ zosta³a[57] przerwana. Atakuj±ce[212] wojska[112] wdar³y[501] siê wiele[34] kilometrów w[64] g³±b[141] zajêtego[221] przez[64] nieprzyjaciela[141] terytorium[121]. 
3783 1892~Bartnicki A.~Traktat wersalski~PZWS~1967~76~22
3784 Picot[/] z[65] podziwem my¶la³, ¿e przecie¿ w[66] tym[261] samym[261] czasie, na[+] zimno, bez[62] cienia w±tpliwo¶ci[121] czy wygraj± wojnê, toczyli z[65] nim[45], jako[65] pe³nomocnikiem rz±du Francji[/][121] spory[142] na[64] temat[141] spodziewanych[222] zdobyczy[122], Francuz by³ jednak z[62] siebie[42] zadowolony[211]. Wydawa³o[501] mu siê, ¿e zmusi³ swoich[242] kontrahentów[142] do[62] maksymalnych[222] ustêpstw. 
3785 1893~Kurdubacha £.~Tysi±clecie poskiej o¶wiaty~NK~1967~23~19
3786 Zapewnia³a z³o¿onemu niemal wy³±cznie z[62] wybieranych[222] przez[64] ni±[44] pos³ów[122] sejmowi[131] decyduj±cy[241] wp³yw[141] na[64] rz±dy[142], upowszechni³a folwarki[142] pañszczy¼niane[242], zwiêkszy³a ilo¶æ[141] dni[122] pañszczyzny[121] ch³opów[122], narzuci³a im[43] w³asne[241] s±downictwo[141], wywalczy³a dla[62] siebie[42] wyj±tkowe[242] uprawnienia[142]. Stworzy³a dla[62] siebie[42] oddzielny[241] system[141] wychowania[121], niedostêpny[241] ani dla[62] synów[122] mieszczañskich[222], ani ch³opskich[222]. Pierwsz±[251] szko³± przeznaczon±[251] wy³±cznie dla[62] szlachty z[65] programem dostosowanym[251] ¶ci¶le do[62] jej[42] potrzeb by³a[5] w³a¶nie Akademia Zamojska[/][211]. 
3787 1894~Keller J.~Szkice o moralno¶ci katolickiej~NK~1967~173~25
3788 W[66] pierwszym[261] przypadku[161] mamy do[62] czynienia[121] z[65] wyra¼n±[251] i otwart±[251] opozycj± wobec[62] regu³y[121], której[221] gro¼ba kary[121] nie potrafi³a z³amaæ, w[66] drugim[261] za¶ widzimy postawê cz³owieka[121], który[211] tylko z[62] lêku[121] decyduje[501] siê post±piæ zgodnie z[65] regu³±. Zachowuje wiêc regu³ê nie dlatego, ¿e j± uznaje i szanuje, lecz tylko z[65] obawy[121] przed[65] karami. 
3789 1895~Witz I.~Oko i d³oñ malarza~NK~1966~29~11
3790 Po[+] pierwsze. Postaæ[111] Tutenchamona[/][121] jest wiêksza ani¿eli wszystkie[212] pozosta³e[212] figury[112]. Czy faraon by³ wiêkszy[211] w[66] rzeczywisto¶ci[161]? Sk±d¿e. Czy by³ on dla[62] malarza[121] osob± najwa¿niejsz±[251]? Oczywi¶cie. Czy zatem panuje tu logika? Niew±tpliwie. I znowu mamy do[62] czynienia[121] z[65] rzecz± zasadnicz±[251]. Mówi³em: w[66] malarstwie niekoniecznie wszystko[41] musi byæ[57] wyobra¿one[211] tak jak[9] widzi oko[111]. 
3791 1896~Witz I.~Oko i d³oñ malarza~NK~1966~210~6
3792 Rubens[/] by³ malarzem który[211] kocha³ ¿ycie[141]. Widaæ to[44] z[62] jego[42] obrazów, widaæ, jak[9] ch³onie on ¿ycie[141], jak[9] siê nim[45] upaja[501], jak[9] ono zawsze go[44] zachwyca, jak[9] zmusza by[9] o nim[46] opowiada³ szeroko, barwnie, w[64] sposób[141] urozmaicony[241]. Wch³ania³ w[64] siebie[44] ¶wiat[141], który[211] by³ ¶wiatem kolorowym[251] i opowiada³ kolorowo o[66] tym[261] ¶wiecie. 
3793 1897~Witz I.~Oko i d³oñ malarza~NK~1966~262~31
3794 Wp³yw[111] dobry[211] i z³y[211]. Z³y[211] dlatego, ¿e by³ to[41] malarz, pragn±cy[211] narzuciæ schematy[142], prawid³a[142] i zasady[142] w[64] sposób[141] apodyktyczny[241], czyli nie znosz±cy[241] sprzeciwu. A narzucenie[111] schematów, prawide³, zasad w[64] sposób[141] nie znosz±cy[241] sprzeciwu przynosi nie tylko osobiste[242] niepowodzenia[142] arty¶cie[131], ale równie¿  ogólnie bior±c, jakie¶[242] konkretne[242], powszechniejsze[242] szkody[142]. 
3795 1898~Kozakiewicz M.~Nowa m³odzie¿~NK~1965~64~30
3796 ³±cznie marzenia[112] spo³ecznikowskie[212] stanowi³y oko³o[62] trzech[32] procent[122] odpowiedzi[122] ch³opców[122] i cztery[34] procent[122] odpowiedzi[122] dziewcz±t, czyli u[62] dziewcz±t znalaz³yby[501] siê nawet na[66] siódmym[261] miejscu[161], wyprzedzaj±c marzenie[141] o[66] w³asnym[261] fotoaparacie, meblach, o[66] internacie i maszynach rolniczych[262]. Có¿[44] mo¿na powiedzieæ o[66] listach towarzysz±cych[262] tym[232] odpowiedziom? Jak[9] informuje Jagie³³o-£ysiowa[/], by³y[5] to[41] listy[112] "bardzo konkretne[212], bardzo odmierzone[212]", "bardzo chodz±ce[212] po[66] ziemi[161]". 
3797 1899~Wierzbowska J., Piwowarczyk A.~Jarmark znaczków polskich~NK~1966~95~{brak}
3798 W[64] ten[241] sposób[141] powsta³y[5] dwa[31] typy[112] znaczka z[65] Jadwig±[/] i Jagie³³±[/]. Obydwa[31] mia³y wielkie[242] nak³ady[142]. A ten[241] z[65] mieczami krzy¿ackimi, po[66] chwilowym[261] wstrzymaniu[161] sprzeda¿y[121], przekazano w[66] roku[161] tysi±c dziewiêæset trzydziestym[261] dziewi±tym[261] znowu do[62] okienek pocztowych[222]. Warto tu wspomnieæ i¿ pierwotny[211] projekt[111] znaczka serii[121] historycznej[221] za[64] piêtna¶cie[34] groszy  by³ jeszcze "ostrzejszy[211]". Przedstawia³ mianowicie króla[141] W³adys³awa[/][141] Jagie³³ê[/], jak[9] razi kopi± krzy¿aka[141]. 
3799 1900~Wierzbowska J., Piwowarczyk A.~Jarmark znaczków polskich~NK~1966~153~{brak}
3800 Inaczej wygl±daj± ju¿ nasze[212] znaczki[112] "Planu Sze¶cioletniego[221]" z[62] lat tysi±c dziewiêæset piêædziesi±t  tysi±c dziewiêæset piêædziesi±t piêæ. (Nosi³ on równie¿ nazwê "Planu Rozwoju[121] Gospodarki[121] Krajowej[221] i Budowy[121] Podstaw[122] Socjalizmu). Poprzedza jego[42] edycjê trochê jakby "sloganowata" seria  z³o¿ona z[62] trzech[32] sztuk  wydana ku[63] upamiêtnieniu[131] Drugiego[221] Kongresu Zwi±zków Zawodowych[222] w[66] roku[161] tysi±c dziewiêæset czterdziestym[261] dziewi±tym[261]. 
3801 1901~Arct B.~Skrzyd³a nad Warszaw±~NK~1965~76~7
3802 Porucznik Stefan[/] Stec[/][111], s³u¿±cy[211] pocz±tkowo w[66] lotnictwie austriackim[261], wymalowa³ na[66] swej[261] maszynie[161] bia³o-czerwon±[241] szachownicê, u¿ywaj±c jej[42] jako[62] w³asnej[221] "prywatnej[221]" odznaki[121]. Gdy w[66] listopadzie tysi±c dziewiêæset osiemnastego[221] roku[121] przylecia³ ze[62] Lwowa[/] do[62] Warszawy[/][121], odznaka tak spodoba³a[501] siê podpu³kownikowi £ossowskiemu[/], ¿e pierwszego[221] grudnia tysi±c dziewiêæset osiemnastego[221] roku[121] rozkazem numer trzydzie¶ci osiem Sztabu Generalnego[221] Wojska[121] Polskiego[221] nakazano zaopatrzyæ w[64] "szachownicê" wszystkie[242] maszyny[142] wojskowe[242], [&] 
3803 1902~Arct B.~Skrzyd³a nad Warszaw±~NK~1965~186~12
3804 Siódmego[221] wrze¶nia uszkodzony[211] zosta³[57] z[62] powietrza szpital[111] Przemienienia[/][121] Pañskiego[/][221] i Szpital[111] Okrêgowy[211]. Zrujnowano dziesi±tki[142] domów w[66] okolicach mostu Poniatowskiego[/][121], w[66] centrum[161], na[66] Powi¶lu[/][161], spalono Teatr[141] Letni[/][241]. Polska[211] dzia³alno¶æ[111] lotnicza nad[65] Warszaw±[/] by³a[57] w[66] tym[261] czasie bardzo ju¿ ograniczona. Bojowo dzia³a³a dnia dziewi±tego[221] wrze¶nia z[62] lotniska[121] Zielonka[/] sto piêædziesi±ta druga eskadra my¶liwska. 
3805 1903~Arct B.~Skrzyd³a nad Warszaw±~NK~1965~275~11
3806 Potem[8] zaczê³a[501] siê wytê¿ona, intensywna praca w[66] jednostkach, prowadzona ju¿ w[66] warunkach pokojowych[262] w[66] roku[161] za¶ tysi±c dziewiêæset czterdziestym[261] siódmym[261] lotnicy wojskowi[212] mieli okazjê, by[9] s³u¿yæ spo³eczeñstwu[131] w[64] sposób[141] nieprzewidziany[241] w[66] instrukcjach bojowych[262]. W[66] marcu tego[221] roku[121] samoloty[112] ró¿nych[222] pu³ków wziê³y udzia³[141] w[66] akcji[161] przeciwpowodziowej[261]. 
3807 1904~Kumat S.~Niech siê stan± bogowie~NK~1963~143~14
3808 Pretendent na[64] wodza[141] potrafi³ przekonaæ, ¿e dysponuje niezwyk³±[251] si³±, ¿e mo¿e[5] sprowadzaæ deszcz[141] i s³oñce[141], wiatry[142] pomy¶lne[242] i wiatry[142] przeciwne[242], zdrowie[141] i chorobê, zwyciêstwo[141] i klêskê w[66] walce[161]. Oprócz[62] mo¿liwo¶ci[121] osi±gniêcia[121] stanowiska[121] wodza-kóla[121], czarodziej jest[57] predystynowany[211] do[62] zrobienia[121] jeszcze bardziej zawrotnej[221] kariery[121]. Jest ono nosicielem "Mana"  wielkiej[221] si³y[121], dziêki[63] której[231] mo¿e[5] wykonywaæ swoj±[241] funkcjê. 
3809 1905~Kuliczkowska K.~Wielcy pisarze - dzieciom~NK~1964~88~1
3810 Uprzywilejowanie[111] tematyki "dzieciêcej[221]" w[66] literaturze[161] doby[121] pozytywizmu to[41] zjawisko[111] znane[211] i wielokrotnie komentowane[211] przez[64] badaczy[142] okresu. Temat[111] ten[211], który[211] dotychczas gra³ rolê marginesow±[241] i pojawia³[501] siê na[66] kartach utworów literackich[222] sporadycznie, przewa¿nie w[66] formach liryczno-wspomnieniowych[262], pocz±wszy od[62] lat siedemdziesi±tych[222] autonomizuje[501] siê, nabiera wagi[121] problemu na[64] wagê spo³eczn±[241]. 
3811 1906~zbiorowa~Wychowanie przez dzia³anie w nauczaniu pocz±tkowym~PZWS~1963~177~13
3812 Na[64] drugi[241] dzieñ[141], gdy siê upomnia³am[501] o[64] rysunek[141], Antek[/] odpowiedzia³, ¿e rysunek[141] podar³ i rzuci³ do[62] kosza. Po[66] zbadaniu[161] sprawy[121] okaza³o[501] siê, ¿e podar³ rysunek[141] zra¿ony[211] krytyk± matki[121]. Tak wiêc matka znowu popsu³a nie¶wiadomie ca³±[241] moj±[241] pracê i by³a[5] mimowoln±[251] przyczyn± zniechêcenia[121] Antka[/][121] i os³abienia[121] wiary[121] w[64] jego[42] w³asne[242] si³y[142]. 
3813 1907~zbiorowa~Jak wychowywaæ dziecko wiejskie~PZWS~1964~33~3
3814 Oprócz[62] kartonu i kredek warto dostarczyæ dzieciom plastelinê (albo glinê), papier[141] do[62] wydzieranek[122], kolorowe[242] zeszyt[142] do[62] wycinanek, ga³ganki[142], s³omê, korê, drzewo[141], w³osieñ[141], klej[141]  jednym[251] s³owem wszystko[44] co[41] potrzebne[211] jest ma³emu twórcy[131]. Wiele[34] tych[222] rzeczy[122] znajdzie sam[211], ale te[242] niezbêdne[242] jak[9] kredki[142], czy o³ówki[142], trzeba kupiæ. Czynno¶ci[112] takie[212] usprawniaj± ruchy[142] r±k a zw³aszcza palców przygotowuj±c je[44] do[62] przysz³ych[222] prac szkolnych[222]. 
3815 1908~zbiorowa~Jak wychowywaæ dziecko wiejskie~PZWS~1964~122~20
3816 Zwykle tak bywa, ¿e przed[65] otwarciem placówki[121] zawiadamia siê[41] Powiatow±[241] Stacjê Sanitarno-Epidemiologiczn±[241], która nierzadko po[66] zlustrowaniu[161] obiektu dyskwalifikuje go[44] lub daje zalecenia[142] poprawy[121] dostrze¿onych[222] niedomogów. Otwarcie[141] odk³ada siê[41]. Dlatego te¿ oddzia³[111] powiatowy[211] Towarzystwa[121] Przyjació³[122] Dzieci[122] czy inny[211] organizator placówki[121] powinien parê[34] miesiêcy wcze¶niej zwracaæ[501] siê do[62] Stacji[121] Sanitarno-Epidemiologicznej[221] z[65] pro¶b± o[64] zwizytowanie[141] i udzielenie[141] ¿yczliwych[222] rad[122] instruktorskich[222]. 
3817 1909~Mer¿an I.~Przedszkolaki w Domu Dziecka~PZWS~1964~15~9
3818 A w[66] domu[161] przecie¿ dobrzy rodzice zawsze tak urz±dzaj± swe[241]  nawet ciasne[241]  mieszkanie[141], aby[9] niemowlê[111] mia³o zapewnione[241] miejsce[141] przy[66] oknie, przedszkolak kawa³[141] miejsca[121] na[66] pod³odze[161] do[62] zabawy[121], a dziecko[11] szkolne[211] stó³[141] do[62] odrabiania[121] lekcji[122], szufladê lub pó³kê na[64] ksi±¿ki[142] i pomoce[142] szkolne[242]. Tym[9] bardziej w[66] domu[161] dziecka, mimo[62] nawet bardzo trudnych[222] warunków lokalowych[222], mo¿na i nale¿y poczyniæ starania[142], by[9] dzieciom najm³odszym[232] zapewniæ s³oñce[141], powietrze[141] i miejsce[141] do[62] zabawy[121]. 
3819 1910~Sztautynger S.~"Wesele' Stanis³awa Wyspiañskiego~PZWS~1968 [?]~28~18
3820 Jednym[251] z[62] go¶ci[122] W³odzimierzostwa[/][121] Tetmajerów[/][122] by³ poeta Lucjan[/] Rydel[/], który[211] pozna³ tu sw±[241] przysz³±[241] ¿onê, Jagusiê[/] Miko³ajczykównê[/], siostrê ¿ony[121] Tetmajera[/][121]. Wesele[111] Lucjana[/][121] Rydla[/][121] sta³o[501] siê bezpo¶rednim[251] ¼ród³em koncepcji[121] ["]Wesela[121]["] Stanis³awa[/][121] Wyspiañskiego[/][121], uczestnika[121] tej[221] g³o¶nej[221] w[66] ca³ym[261] Krakowie[/] uroczysto¶ci[121]. ¦lub[111] ten[211] odby³[501] siê dwudziestego[221] listopada (we[64] wtorek[141]) tysi±c dziewiêæsetnego[221] roku[121]. 
3821 1911~Sztautynger S.~"Wesele' Stanis³awa Wyspiañskiego~PZWS~1968 [?]~47~26
3822 W[66] dialogach z[65] Rachel±[/] zwróæmy jednak uwagê na[64] inny[241] przedmiot[141] rozmowy[121]  poezjê. Jak[9] Poeta[/] odnosi[501] siê do[62] wra¿eñ estetycznych[222] Racheli[/][121]? Przypomnijmy sobie[43] pogawêdkê Poety[/] z[65] Panem[/] M³odym[/][251], który[211] mówi o[66] swojej[261] przysz³ej[261] poezji[161] jako[66] odbiciu[161] swoich[222] w³asnych[222] prze¿yæ[122] zwi±zanych[22] z[65] uczuciem do[62] ¿ony[121]. Czy Poeta[/] aprobuje to[241] powi±zanie[141] poezji[121] z[65] ¿yciem? 
3823 1912~Rudniañski J.~Jak siê uczyæ?~PZWS~1963~20~11
3824 Historia mówi o[66] zwyczajach ludzi[122], o[66] ich[42] pracy[161], zabawach i rozrywkach; o[66] strojach i domach, o[66] rozwoju[161] nauki[121] i sztuki[121] w[66] dawnych[262] czasach i tylu[36], tylu[36] rzeczach, które[212] naprawdê niewiele[8] wspólnego[221] maj± z[65] bitw±. Czy¿ wiêc ci[212], którzy nie lubi± bitew, nie mog± spojrzeæ na[64] historiê w³a¶nie od[62] tej[221] "niebitewnej[221]" strony[121] i zainteresowaæ[501] siê ni±[45]? 
3825 1913~Rudniañski J.~Jak siê uczyæ?~PZWS~1963~93~21
3826 W[64] ten[241] sposób[141] nauka przeciêtnie d³ugiego[221] wiersza nawet je¶li uczenie[+] siê[111] na[64] pamiêæ[141] nie przychodzi ci[43] zbyt[8] ³atwo (czyli: trudno ci[43] skupiæ uwagê)  nie zajmie ci[43] wiêcej ni¿ pó³ godziny[121]. A wiersz[141] bêdziesz[56] umia³[52] dobrze i bêdziesz[56] go[44] d³u¿ej pamiêta³[52]. Je¶li skupienie[111] uwagi[121] przychodzi ci[43] ³atwiej, a co[41] za[65] tym[45] idzie ³atwiej i szybciej zapamiêtujesz  wszystkie[212] siedem[31] punktów razem[8] wziête[212] nie zajm± ci[43] wiêcej ni¿ kwadrans[141]. 
3827 1914~Pêcherski M., A.Tatoñ~Wiê¼ szko³y z ¿yciem w krajach socjalistycznych~PZWS~1965~12~29
3828 W[66] przemy¶le le¶nym[261] na[64] miejsce[141] drwali[122] przychodz± motorniczowie pi³[122] elektrycznych[222] i mechanicznych[222], a zamiast wozaków[122]  traktorzy¶ci i szoferzy. W[66] zwi±zku[161] z[65] automatyzacj± pojawiaj±[501] siê takie[212] nowe[212] zawody[112], jak[9] nastawiacze urz±dzeñ, w[66] przedsiêbiorstwach w[66] pe³ni[161] zautomatyzowanych[262] potrzebni s± matematycy  programowcy[112], wysoko wykwalifikowani narzêdziowcy. Zmienia[501] siê proporcja miêdzy[65] pracownikami typu umys³owego[221] i fizycznego[221]. 
3829 1915~Pêcherski M., A.Tatoñ~Wiê¼ szko³y z ¿yciem w krajach socjalistycznych~PZWS~1965~156~7
3830 Gdy badano stosunek[141] uczniów[122] tych[222] trzech[32] szkó³ do[62] kszta³cenia[121] produkcyjnego[221] w[66] wybranych[262] przez[64] nich[44] specjalno¶ciach, to[9] okaza³o[501] siê, ¿e uczniowie w[66] przypadku[161] drugim[261] (oddzia³[111] szkoleniowy[211] w[66] zak³adzie pracy[121]) znacznie bardziej odczuwali atrakcyjno¶æ[141] swojej[221] pracy[121] ni¿ uczniowie kszta³c±cy[+] siê[212] w[66] warsztacie szkolnym[261]. Zdaniem badaj±cych[122] przyczyna tego[221] zjawiska[121] tkwi³a w[66] tym[46], ¿e w[66] warunkach warsztatu szkolnego[221] wystêpuje pewna izolacja od[62] ¿ycia[121], [&] 
3831 1916~Pêcherski M., A.Tatoñ~Wiê¼ szko³y z ¿yciem w krajach socjalistycznych~PZWS~1965~245~21
3832 Podjêto kolektywne[242] badania[142] z[62] dziedziny[121] wychowania[121] moralnego[221] uczniów[122] podczas[62] zajêæ praktycznych[222] w[66] produkcji[161]. Oddzia³[111] Instytutu w[66] Klu¿[/][161] bada problematykê psychologiczn±[241], zwi±zan±[241] z[65] udzia³em uczniów[122] w[66] pracy[161] produkcyjnej[261] zw³aszcza proces[141] kszta³towania[+] siê[121] nawyków praktycznych[222]. Rumuñski[211] Instytut[111] Nauk Pedagogicznych[222] bada równie¿  na[66] podstawie[161] specjalnych[222] planów nauczania[121]  mo¿liwo¶æ[141] uzyskania[121] kwalifikacji[122] zawodowych[222] w[66] ogólnokszta³c±cej[261] szkole[161] ¶redniej[261]. 
3833 1917~Wójcik-Góralska D.~W³adztwo ksiê¿nej Izabeli~KiW~1967~46~26
3834 W[66] okresie gdy Czartoryski[/] zajmowa³[501] siê sprawami politycznymi, powadzi³ o¿ywion±[241] korespondencjê w[66] kraju[161] i za[65] granic±. Utrzymywa³ równie¿ kontakty[142] z[65] wybitnymi osobisto¶ciami Europy[/], dyplomatami i poetami. W[66] swej[261] prywatnej[261] kancelarii[161] zatrudnia³ kilku[34] sekretarzy[142], a ka¿dy[211] mia³ powierzony[241] jaki¶[241] dzia³[141]. Skowroñski[/] prowadzi³ korespondencjê zagraniczn±[241], Witoszyñski[/]  sprawy[142] podolskie[242], Zdzitowiecki[/]  litewskie[242], Karpiñski[/]  potoczne[242], a Zalewski[/]  mazowieckie[242]. 
3835 1918~Wójcik-Góralska D.~W³adztwo ksiê¿nej Izabeli~KiW~1967~135~1
3836 W[66] okresie Sejmu Wielkiego[221] ksi±¿ê Czartoryski[/] by³ jednym[251] z[62] filarów Stronnictwa[121] Patriotycznego[221]. G³ówni wspó³twórcy[112] reform tego[221] sejmu  dwaj bracia Potoccy[/]: Stanis³aw[/] i Ignacy[/]  równie¿ byli[57] zwi±zani blisko[8] z[65] Czartoryskim[/]. Z[62] m³odszej[221] generacji[121] wywodz±cej[+] siê[221] ze[62] szkó³ zreformowanych[222] przez[64] Komisjê Edukacji[121] Narodowej[221], do[62] grupy[121] tej[221] nale¿eli: Matuszewicz[/], Weyssenhoff[/], Niemcewicz[/], Mostowski[/] i szereg[111] innych[22]. 
3837 1919~Wójcik-Góralska D.~W³adztwo ksiê¿nej Izabeli~KiW~1967~190~2
3838 Zami³owania[142] kolekcjonerskie[242] ¿ony[121] podziela³ Miko³aj[/] Hieronim[/] Radziwi³³[/]. W[66] Nieborowie[/][161], Arkadii[/][161] i Królikarni[/][161] znajdowa³y[501] siê najwspanialsze[212] kolekcje[112] obrazów, ksi±¿ek, starych[222] monet i medali. Radziwi³³owa[/][111] zbiera³a marmury[142] antyczne[242] i wszystko[44], co[41] by³o obce[211], egzotyczne[211], romantyczne[211], w[66] swym[261] wypielêgnowanym[261] gaju[161] bogów[122] arkadyjskich[222], kaza³a umieszczaæ obcojêzyczne[242] napisy[142] na[66] g³azach. 
3839 1920~Wójcicki J.~Tysi±c lat Polski nad Ba³tykiem~KiW~1967~224~18
3840 ¦mieræ[111] ostatniego[221] ksiêcia[121] pomorskiego[221] Bogus³awa[/][121] Czternastego[/][221] w[66] roku[161] tysi±c sze¶æset trzydziestym[261] czwartym[261] dope³ni³a ogromu nieszczê¶æ, jakie[212] spad³y[5] na[64] Pomorze[/][141] Zachodnie[/][241]. Wymarcie[111] piastowskiej[221] dynastii[121] pomorskiej[221] zbieg³o[501] siê z[65] wtargniêciem Szwedów[122], którzy w[66] roku[161] tysi±c sze¶æset czterdziestym[261] ósmym[261] na[66] mocy[161] pokoju[121] westfalskiego[221] uzyskali wiêksz±[241] czê¶æ[141] Pomorza[/] ze[65] Szczecinem[/] i ca³ym[251] wybrze¿em, natomiast resztê  tak zwane[241] tylne[241] Pomorze[/][141]  otrzyma³a Brandenburgia[/]. 
3841 1921~Kossak J.~Humanizm skrêpowany~KiW~1963~25~11
3842 Mounier[/] odgradza[501] siê od[62] takiego[221] personalizmu. Obcy[211] mu jest jego[42] skrajny[211] spirytualizm[111] i obojêtno¶æ[111] dla[62] ¶wiata realnych[222] spraw[122] ludzkich[222]. Mounier[/] wprowadza tak¿e dalsze[242] cezury[142]. A wiêc ukazuje, jako[64] obcy[241] swej[231] postawie[131], taki[241] personalizm[141], który[211] pod[65] has³em "obrony[121] osoby[121] ludzkiej[221]" ukrywa najbardziej ciasny[241] konserwatyzm[141] spo³eczny[241]. W[66] istocie[161] swej[261] jest to[41]  twierdzi Mounier[/] antykomunizm[111] nie przyznaj±cy[+] siê[211] do[62] swej[221] prawdziwej[221] nazwy[121] i szukaj±cy[211] dla[62] siebie[42] filozoficznej[221] genealogii[121]. 
3843 1922~Kossak J.~Humanizm skrêpowany~KiW~1963~114~19
3844 Próba zrozumienia[121] losu cz³owieka[121] wspó³czesnego[221], próba ukazania[121] nowych[222] perspektyw  przy[66] abstrahowaniu[161] od[62] metod my¶lenia[121] i wyników badañ materialistycznie zorientowanej[221] nowoczesnej[221] socjologii[121]  skazana jest[57] niejako z[62] góry[121] na[64] niepowodzenie[141]. Musi siê ona skoñczyæ[501] ugrzê¼niêciem w[66] idealistycznych[262] konstrukcjach. Musi prowadziæ do[62] wniosków dalekich[222] od[62] konkretno¶ci[121], klarowno¶ci[121], udokumentowania[121]. Owe[212] konstrukcje[112] i wnioski[112] symbolizuj± raczej pewne[242] sytuacje[142] i konflikty[142] rzeczywiste[242]. 
3845 1923~Ciamaga L.~Od wspó³pracy do integracji~KiW~1965~203~32
3846 Wspó³praca w[66] dziedzinie[161] nauki[121] i techniki[121] miêdzy[65] Polsk±[/][151] i NRD[=] zosta³a[57] nawi±zana jeszcze przed[65] podpisaniem oficjalnej[221] umowy[121] w[66] tej[261] sprawie[161] w[66] roku[161] tysi±c dziewiêæset piêædziesi±tym[261]. Pocz±tkowo wspó³praca ta obejmowa³a tylko wymianê dokumentacji[122] naukowo-technicznej[221]. W[66] tysi±c dziewiêæset piêædziesi±tym[261] szóstym[261] roku[161] na[66] czternastym[261] posiedzeniu[161] Polsko-NRD-owskiego[221] Komitetu Wspó³pracy[121] Naukowo-Technicznej[221] postanowiono j± rozszerzyæ i na[64] inne[242] dziedziny[142], urozmaiciæ pod[65] wzglêdem[151] form. 
3847 1924~G³adysz A.~Skarby ciemno¶ci~KiW~1965~105~30
3848 Ilo¶æ[111] danin, które[212] obci±¿a³y bezpo¶rednich[242] wydobywców[142]  gwarków[142]  nieustannie ros³a. Z[62] takiego[221] Ordunku[121] górniczego[221], czyli ustawy[121] górniczej[221] wydanej[221] w[66] tysi±c piêæset dwudziestym[261] ósmym[261] roku[161] przez[64] ksiêcia[141] opolskiego[241] Jana[/][141], dowiadujemy[501] siê o[66] nastêpuj±cych[262] op³atach, poza[65] dziesiêcin±: nieckowe[111], miechowe[111], groszowe[111], od[62] frystu[121] (zezwolenia[121] na[64] otwarcie[141] nowego[221] szybu), od[62] pieczêæ[121], od[62] marszydy[121] (urzêdowego[221] pomiaru), wagowe[111], [&] 
3849 1925~G³adysz A.~Skarby ciemno¶ci~KiW~1965~148{?}~30
3850 W[66] tysi±c osiemset trzydziestym[261] dziewi±tym[261] roku[161] przeniós³ Winkler[/] zarz±d[141] swych[222] dóbr z[62] Miechowic[/][122] do[62] wsi[121] Katowice[/] za³o¿onej[221] niegdy¶ przez[64] wolnych[242] polskich[242] ku¼ników[142] nad[65] rzeczk± Raw±[/]. Rz±d[111] pruski[211] szed³ chêtnie na[64] rêkê Winklerowi[/][131], gdy¿ jego[42] rozmach[111] gospodarczy[211] sprzyja³ nasyceniu[131] terenów górno¶l±skich[222] elementem niemieckim[251]. W[66] chwili[161] ¶mierci[121] posiada³ Winkler[/] czterna¶cie[34] kopalni[122] galmanu, sze¶ædziesi±t[34] dziewiêæ[34] kopalñ wêgla, siedem[34] hut cynkowych[222], piêæ[34] wielkich[222] pieców, walcowniê i fryszerkê. 
3851 1926~Warneñska M.~U podnó¿a Gór Diamentowych~KiW~1966~93~1
3852 "Zbytkiem[151]" by³o budowanie[111] wygodniejszych[222] domów i gromadzenie[111] piêknych[222] przedmiotów. Uwa¿ano, ¿e przy[66] tych[262] ograniczeniach kraj[111] uniknie natrêctwa[121] i ³upie¿czej[221] po¿±dliwo¶ci[121] s±siadów[122]. Lud[111], wylêk³y[211] i zgnêbiony[211] d³ugotrwa³ymi wojnami, godzi³[501] siê na[64] wszystko[44], byle tylko ¿yæ w[66] spokoju[161], byle unikn±æ po¿óg wojennych[222], rzezi[121] z[62] r±k naje¼d¼ców[122] i... chciwo¶ci[121] rodzimych[222] egzekutorów[122] tego[221] prawa[121]. 
3853 1927~Warneñska M.~U podnó¿a Gór Diamentowych~KiW~1966~237~5
3854 Czhongdzin[/] le¿y u[62] uj¶cia[121] rzeki[121] Susongczhon[/], w[66] krajobrazie nadmorskim[261] a zarazem górzystym[261]. Przepiêkny[211] pejza¿[111], rado¶æ[111] dla[62] oczu turysty i malarza[121]! Lecz urbani¶ci i architekci mieli ciê¿ki[241] orzech[141] do[62] zgryzienia[121]: nale¿a³o tak zaplanowaæ miasto[141], aby[9] nie zatracaj±c i nie niszcz±c walorów malowniczo¶ci[121], przewidzieæ kierunek[141] jego[42] przysz³ego[221] wzrostu. 
3855 1928~Zaj±czkowska M.E.~Kemel Pasza~KiW~1966~38~8
3856 Spotkania[112] te[212] wzbudzi³y podejrzenia[142] czujnych[222] szpiegów[122] su³tana[121]. Ca³a grupa zosta³a[57] aresztowana. Poniewa¿ trudno im[43] by³o cokolwiek[44] udowodniæ, po[66] kilku[36] miesi±cach zwolniono ich[44] z[62] wiêzienia[121]. Mustafa[/] Kemal[/] pozosta³ jednak postaci± podejrzan±[251] i dlatego zrezygnowano z[62] poprzednich[222] planów wys³ania[121] go[42] do[62] Adrianopola[/] (Edirne[/]) czy Salonik[/][122]; skierowano go[44] do[62] stacjonuj±cego[221] w[66] Damaszku[/][161] trzydziestego[221] regimentu kawalerii[121], który[211] wchodzi³ w[64] sk³ad[141] pi±tej[221] armii[121]. 
3857 1929~Zaj±czkowska M.E.~Kemel Pasza~KiW~1966~182~21
3858 Rokowania[112] mia³y siê odbyæ[501] w[66] Mudanii[/][161], b±d¼[9] w[66] Izmicie[/][161]. Kemal[/] odpowiedzia³, ¿e siê zgadza[501] na[64] rozpoczêcie[141] rokowañ pod[65] warunkiem, ¿e Tracja[/] zostanie[57] natychmiast oddana Turcji[/][131] i ¿e przewodnicz±cym[151] delegacji[121] tureckiej[221], która we¼mie udzia³[141] w[66] tych[26] rokowaniach bêdzie Ismet[/]. Konferencja w[66] Mudanii[/][161] rozpoczê³a[501] siê trzeciego[221] pa¼dziernika. 
3859 1930~Ruszczyc M.~Pierwszy prezydent Gabriel Narutowicz~KiW~1967~127~25
3860 ¿egnaj±[501] siê z[65] Narutowiczem[/] przyjaciele i znajomi lat najdawniejszych[222]. Wezwany[211] przez[64] rz±d[141] Moraczewskiego[/][121] do[62] pracy[121] w[66] Ministerstwie Spraw[122] Zagranicznych[222], przychodzi siê po¿egnaæ[501] Wojciech[/] Baranowski[/]. Namawia gor±co Narutowicza[/][141] do[62] powrotu.  Na[64] wezwanie[141] rz±du polskiego[221]  odpowiada profesor  w[66] ka¿dej[261] chwili[161] rzucê wszystko[44] i po¿egnam na[+] zawsze sw±[241] przybran±[241] ojczyznê. Gdy jednak przyjdzie do[62] upragnionego[221] wezwania[121], charakter[111] pierwszych[222] propozycji[122] nie bêdzie[56] mu odpowiada³[52]. 
3861 1931~Targalski J.~Pierwsi buntownicy~KiW~1967~17~4
3862 Niektórzy spo¶ród[62] aresztowanych[122] za³amali[501] siê i zaczêli "sypaæ". W³adze[112] dowiedzia³y[501] siê, ¿e spiskowcy zamierzali nie tylko przeprowadziæ powstanie[141] zbrojne[241], ale równie¿ zamach[141] na[64] cara[141] w[66] czasie jego[42] wizyty[121] w[66] Warszawie[/][161] oraz na[64] namiestnika[141] Paskiewicza[/][141]. G³ównych[242] przywódców[142] spisku[121]  Gzowskiego[/][141], Wiêckowskiego[/][141], Karpiñskiego[/][141] i Grossa[/][141] skazano na[64] ¶mieræ[141], któr±[241] zamieniono na[64] do¿ywotni±[241] katorgê w[66] kopalniach nerczyñskich[262]. 
3863 1932~W³odarski Z.~Czym jest pamiêæ~PZWS~1967~35~8
3864 Sprawa komplikuje[501] siê znacznie. Jak[8] bowiem traktowaæ owe[242] cechy[142] pamiêci[121], o[66] których[262] ju¿ mówili¶my, skoro ta sama osoba mo¿e[5] zyskiwaæ w[66] zakresie z[62] ka¿dej[221] z[62] nich[42] ró¿ne[242] oceny[142], zale¿nie od[62] zapamiêtywanego[221] materia³u. Kto¶ osi±ga na[64] przyk³ad[141] wysokie[242] wyniki[142] (wy¿sze[242] od[62] przeciêtnych[222]) w[66] przypadku[161] podniet wzrokowych[222], a zupe³nie niskie[242] (ni¿sze[242] od[62] przeciêtnych[222]), gdy wchodz± w[64] grê podniety[112] s³uchowe[212]. Co[44] mo¿na powiedzieæ wówczas o[66] cechach [||] jego[42] pamiêci[121]? 
3865 1933~Klubówna A.~Kazimierz Wielki~KiW~1967~106~4od do³u
3866 W[66] maj±tkach klasztoru tynieckiego[221] czêsto so³tysami byli mieszczanie krakowscy. Król zabrania³ wykupywania[121] so³ectw przez[64] ko¶ció³[141] i klasztory[142]. Korzysta³y one bowiem z[62] przywileju[121] zwalniaj±cego[221] od[62] udzia³u w[66] wojnie[161]. Z[65] chwil± nabycia[121] so³ectwa[121] ko¶ció³[111] usi³owa³ rozci±gn±æ na[64] nie[44] swe[242] przywileje[142] ze[65] szkod± dla[62] pañstwa[121]. A so³tysi w³a¶nie zwiêkszali si³y[142] wojskowe[242]. 
3867 1934~Klubówna A.~Kazimierz Wielki~KiW~1967~123~17
3868 W[66] puszczach mazowieckich[262] powsta³a nieco podobna do[62] osadnictwa[121] na[66] prawie[161] niemieckim[261] organizacja bartna, byæ mo¿e[5], na[66] tamtym[261] wzorowana. Byli to[41] czê¶ciowo osadnicy dobrowolni, którzy zamiast uprawiaæ rolê woleli ¿yæ z[62] tego[42], co[44] przyniesie las[111], a czê¶ciowo zbiegowie. Czynsz[141] p³acili ksi±¿êtom mazowieckim[232] pieniêdzmi lub miodem na[66] ich[42] czele sta³ starosta  [&] 
3869 1935~Wawrzykowska-Wierciochowa D.~Maria Boguszewiczówna~KiW~1967~51~13
3870 Nie znajdziemy tylko w[66] sprawozdaniu[161] biblioteki[121] ksi±¿ek trzech[32] wieszczów[122], polskich[222] podrêczników historii[121] czy literatury[121] polskiej[221], powie¶ci[122] historycznych[222] Boles³awity[/][121] (Kraszewskiego[/][121]), wydawanych[222] w[66] Krakowie[/] lub we[66] Lwowie[/] i przemycanych[222] do[62] Królestwa[/][121]. Takie[212] czytelnictwo[111] by³o[57] przecie¿ zakonspirowane[211] [#] 
3871 1936~W³odarski Z.~Czym jest pamiêæ~PZWS~1967~64~12
3872 Do[62] metod dotycz±cych[222] rozpoznawania[121] nale¿y tak¿e znana ju¿ nam z[62] badañ zwierz±t metoda reakcji[122] odroczonych[222]. Metoda ta stosowana jest[57] zarówno przez[64] psychologów[142], jak[9] i fizjologów[142]. Poznali¶my dwie[34] wersje[142] tej[221] metody[121]: metodê jednostopniow±[241], czyli bezpo¶redni±[241], oraz metodê dwustopniow±[241], zwan±[241] inaczej po¶redni±[251]. W[66] badaniach zwierz±t z[62] regu³y[121] chowany[211] jest[57] pokarm[111], w[66] badaniach dzieci[122] czêsto chowa siê[41] zabawki[142]. Wska¼niki[112] s± analogiczne[212]. 
3873 1937~W³odarski Z.~Czym jest pamiêæ~PZWS~1967~77~22
3874 Grupowanie[111] tego[221] rodzaju[121] odgrywa du¿±[241] rolê w[66] procesach pamiêci[121]. U[62] m³odszych[222] dzieci[122] nastêpuje ono zazwyczaj dopiero wtedy, gdy trzeba sobie[43] przypomnieæ materia³[141], starsi dokonuj± owego[221] grupowania[121] ju¿ w[66] trakcie zapamiêtywania[121]. Prawdopodobnie wykorzystuj± oni posiadane[241] do¶wiadczenie[141], informuj±ce[241], ¿e grupowanie[111] takie[211] jest pomocne[211]. W[66] wyniku[161] grupowania[121] materia³u tworz±[501] siê silniejsze[212] zwi±zki[112] sensowne[212], [&] 
3875 1938~Klubówna A.~Kazimierz Wielki~KiW~1967~284~16
3876 Dlatego Klemens[/] Szósty[/][211] potêpi³ ich[44] jako[64] heretyków[142] i nakaza³ ostro ¶cigaæ. Do[62] Polski[/][121] biczownicy nap³ynêli z[62] Wêgier[/][122] prze³êczami i tu do³±czy³a[501] siê do[62] nich[42] ludno¶æ[111] miejscowa. Naj¿ywiej ruch[111] ten[211] rozwija³[501] siê na[66] ¦l±sku[/], ale dotar³ i w[64] g³±b[141] ziem polskich[222], na[64] przyk³ad[141] na[64] Kujawy[/][142]. Gdy epidemia wygas³a, o[66] biczownikach na[66] naszej[261] ziemi[161] ucich³o. 
3877 1939~Ciepieñko-Zieliñska D.~Emilia Plater~KiW~1966~30~3
3878 Cechuje go[44] bowiem osobliwa, wyj±tkowa pasja do[62] wojska[121] i ¿o³nierki[121], tym[9] szczególniejsza, ¿e przecie¿ jest to[41] czas[111] pokoju[121] i nic[41] zgo³a nie zapowiada wojennego[221] zgie³ku[121] i zatrudnieñ. Ka¿de[211] wiêksze[211] miasto[111] Królestwa[/][121] posiada swój[241] obóz[141] wojskowy[241], ma go[44] oczywi¶cie (i przede[+] wszystkim) Warszawa[/]; znajduje[501] siê poza[65] obrêbem stolicy[121] i chêtnie jest[57] odwiedzany[211] przez[64] towarzystwo[141] warszawskie[241]. 
3879 1940~Grzybowski S.~Marcin Luter~KiW~1966~208~13
3880 Doktryny[112] te[212] choæ pocz±tkowo g³oszone[212] do¶æ ostro¿nie i dopiero powoli zamieniaj±ce[+] siê[212] w[64] konsekwentny[241] system[141] raczej filozoficzny[241] ni¿ religijny[241], wzbudzi³y du¿e[241] poruszenie[141] w[66] Wirtenberdze[/][161]. Melanchton[/] nie bardzo wiedzia³, jak[9] siê do[62] nich[42] ustosunkowaæ[501]. Nie dostrzegaj±c radykalnego[221] charakteru spo³ecznego[221] tez Münzera[/][121], sk³onny[211] by³ uznaæ niektóre[242] radykalne[242] twierdzenia[142] doktrynalne[242]: wiele[34] z[62] nich[42] mo¿na by³o wszak uznaæ za[64] rozwiniêcie[141] do¶æ nie¶mia³o rzucanych[222] sugestii[122] Erazma[/][121] z[/][62] Rotterdamu[/][121], [&] 
3881 1941~Grzybowski S.~Marcin Luter~KiW~1966~261~1
3882 Uwik³any[211] w[64] sprawy[142] tego[221] ¶wiata, pe³ne[242] sprzeczno¶ci[122], zbyt[8] skomplikowanych[222] na[64] jego[42] g³owê zajêt±[241] tylko kwestiami teologii[121], moralno¶ci[121], wiary[121], i zbawienia[121], znalaz³[501] siê nagle Luter[/] w[66] rzeczywisto¶ci[161] zupe³nie sobie[43] obcej[261], choæ w[66] znacznej[261] czê¶ci[161] przez[64] niego[44] samego[241] stworzonej[261]. D³ugi[241] czas[141] stara³[501] siê nie dostrzegaæ jej[42] i nie przyj±æ tego[42] do[62] wiadomo¶ci[121]. 
3883 1942~£±czyñska A.~Infu³y i szyszaki~KiW~1966~9~5
3884 I jeszcze jeden[211] akcent[111] koñcowy[211] zbiega[501] siê z[65] zamkniêciem epoki[121] Górków[/][122]. Jest nim[45] chwilowa, ale ciê¿ka klêska stronnictwa[121] prohabsburgskiego[22] w[66] Polsce[/][161] którego[221] wybitnymi przedstawicielami byli Górkówie[/][112]. Ostatecznie nie dopuszczono dynastii[121] habsburskiej[221] do[62] tronu polskiego[221]. Jakkolwiek mo¿na oceniaæ klêskê Górków[/][122] w[66] zmaganiach o[64] wp³ywy[142] polityczne[242] w[66] kraju[161] i szerzeniu[161] idei[121] reformacji[121] to[211] ostatnie[211] niepowodzenie[111] sta³o[501] siê bezsprzecznie triumfem polskiej[221] ¶wiadomo¶ci[121] narodowej[221]. 
3885 1943~£±czyñska A.~Infu³y i szyszaki~KiW~1966~64~29
3886 Dlatego dochód[111] z[62] królewszczyzn posiada³ szczególne[241] znaczenie[141]. Ale dobra[112] królewskie[212] siê kurczy³y[501], gdy¿ królowie nadawali je[44] hojn±[251] rêk± na[+] sta³e lub w[64] zastaw[141] za[5] po¿yczkê magnatom, którzy  jak[9] to[44] na[66] przyk³adzie[161] Górków[/][122] widzieli¶my  bywali chêtnymi wierzycielami. Uchwa³a piotrkowska uderzy³a w[64] podstawy[142] potêgi[121] magnatów[122]. W[66] roku[161] nastêpnym[261] zbiera[501] siê sejm[111] w[66] Radomiu[/][161], gdzie uchwalono konstytucjê Nihil[+] Novi  nic[41] nowego[221]. 
3887 1944~Mórawski K.~Czerwona rewolucja i bia³y regent~KiW~1966~242~21
3888 Na[66] prze³omie stycznia i lutego ruszy³y wielkie[212] zak³ady[112] "Manfred[+] Weiss[/]" i MAVAG[=], rozpocz±³ pracê metalurgiczny[211] kombinat[111] w[66] Diósgyor[/][161] i tekstylne[212] fabryki[112] Budapesztu[/]. Jeszcze w[66] zachodnich[262] rejonach Wêgier[/][122] trwa³y[5] zaciête[212] walki[112], gdy ze[62] Zwi±zku[/][121] Radzieciego[/][221] przyby³y[5] pierwsze[212] transporty[112] ¿ywno¶ci[121] i leków. 
3889 1945~Górski J.~Zarys historii ekonomii politycznej~KiW~1967~98~27
3890 Na[66] tym[261] tle rozwija[501] siê teoria ekonomiczna Adama[/][121] Smitha[/][121], zakre¶la on, "ramy[142] w[66] których[262] bêdzie[56] siê rozwijaæ[511] ekonomia polityczna". Smith[/] wykorzystuje koncepcje[142] swych[222] poprzedników[122], porz±dkuj±c je[44], rozwija i tworzy nowy[241], drugi[241] po[66] (fizjokratach) system[141] ekonomii[121] politycznej[221], system[141] odpowiadaj±cy[241] interesom rozwijaj±cej[+] siê[221] bur¿uazji[121], do[62] którego[221] przede[+] wszystkim nawi±¿e ekonomia w[66] swym[261] dalszym[261] rozwoju[161]. 
3891 1946~Górski J.~Zarys historii ekonomii politycznej~KiW~1967~187~17
3892 Sey[/] reprezentuje interesy[142] francuskich[222] klas posiadaj±cych[222] w[66] okresie, kiedy we[66] Francji[/][161], o[66] czym[46] ju¿ wiemy, ujawni³y[501] siê sprzeczno¶ci[112] kapitalizmu i rozwinê³a[501] siê krytyka[111] kapitalizmu zarówno ze[62] strony[121] ekonomii[121] drobnomieszczañskiej[221], jak[9] i socjalizmu utopijnego[221]. Stara[501] siê wiêc on przedstawiæ kapitalizm[141] jako[64] system[141] harmonijny[241], pozbawiony[241] sprzeczno¶ci[122], zapewniaj±cy[241] optymalne[242] warunki[142] rozwoju[121] ekonomicznego[221]. 
3893 1947~Górski J.~Zarys historii ekonomii politycznej~KiW~1967~331~16
3894 Z[62] nierealistycznego[221] charakteru g³oszonych[222] rozwi±zañ zda³a sobie[43] sprawê tak¿e czê¶æ[111] ekonomistów[122] bur¿uazyjnych[222]; wysunêli oni jednak tezê, ¿e zwi±zek[111] z[65] praktyk± nie jest koniecznym[251] zadaniem ekonomii[121], ¿e tworzy ona logicznie poprawne[242] konstrukcje[142] teoretyczne[242], a je¶li nie s± one zgodne[212] z[65] przebiegiem rzeczywistych[222] procesów gospodarczych[222], to[9] winna[111] le¿y nie po[66] stronie[161] logicznej[221] teorii[121], lecz po[66] stronie[161] nielogicznej[221] rzeczywisto¶ci[121]. 
3895 1948~Górski J.~Zarys historii ekonomii politycznej~KiW~1967~420~1
3896 Otó¿ trzeba stwierdziæ, ¿e nie[+] ma ¿adnej[221] konieczno¶ci[121], aby[9] domarowska stopa wzrostu dochodu by³a równa stopie[131] [~]. Mo¿e[5] siê tak przypadkowo zdarzyæ[501], ale normaln±[251] sytuacj± bêdzie raczej nierówno¶æ[111] tych[222] stóp, oznaczaj±ca powstawanie[141] w[66] gospodarce[161] albo bezrobocia[121] technologicznego[221], albo braku[121] si³y[121] roboczej[221]. Przy[66] szybkim[261] tempie postêpu technicznego[221] bêdzie[56] siê realizowaæ[511] raczej pierwsza mo¿liwo¶æ[111]. 
3897 1949~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom X~KiW~1966~43~3
3898 Konieczno¶æ[111] zgrania[121] interesów ujawnia[501] siê szczególnie silnie[8] w[66] sytuacji[161], gdy sze¶ædziesi±t[34] piêæ[34] procent[122] obrotów handlowych[222] krajów RWPG[=] stanowi± obroty[112] wzajemne[212] (analogiczny[241] wska¼nik[141] posiada równie¿ Polska[/][111]). Zbli¿eniu[131] celów rozwojowych[222], zró¿nicowaniu[131] asortymentów produkcji, przyspieszeniu wzrostu gospodarczego poprzez[64] wymianê  s³u¿± konsultacje[112] Komisji[121] Planowania[121] poszczególnych[222] krajów dzia³alno¶æ[111] komisji[121] (komitetów) wspó³pracy[121] dwustronnej[221] oraz organów RWPG[=]. 
3899 1950~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom X~KiW~1966~221~5
3900 Mo¿na zatem stwierdziæ, ¿e Polska[/][111], maj±c na[66] uwadze[161] jako[64] ogóln±[241] przes³ankê u³atwienie[141] krajom trzeciego[221] ¶wiata wyj¶cie[141] z[62] zacofania[121] ekonomicznego[221], kieruje[501] siê w[66] swym[261] postêpowaniu[161] konieczno¶ci± uwzglêdnienia[121] potrzeb i interesów swej[221] w³asnej[221] gospodarki[121] i rozwija kontakty[142] z[65] trzecim[251] ¶wiatem w[66] oparciu[161] o[64] wzajemne[242] korzy¶ci[142]. 
3901 1951~Mórawski K.~Józef Bem~PZWS~1964~12~16
3902 Osi±gniêcia[112] naukowe[212] Bema[/][121], do[62] których[222] i Wielki[211] Ksi±¿ê Konstanty[/] przywi±zywa³ wagê znalaz³y praktyczne[241] zastosowanie[141] ju¿ w[66] latach tysi±c osiemset osiemna¶cie  tysi±c osiemset dziewiêtna¶cie, gdy zaczêto produkowaæ pierwsze[242] pociski[142] rakietowe[242]. Umo¿liwi³o to[41] utworzenie[141] pierwszej[221] w[66] Polsce[/][161] formacji[121] pos³uguj±cej[+] siê[221] wy³±cznie broni±[151] rakietow±[251], tak zwanego[221] Korpusu Rakietników[122], na[66] czele którego[221] stan±³ Bontemps[/]  wówczas ju¿ genera³. 
3903 1952~Buczma L.~Rewolucja w Niemczech 1918-1919~PZWS~1965~64~1
3904 Rz±d[111] Eberta[/][121] postanawia szybko rozprawiæ[501] siê ze[65] zrewolucjonizowanym[251] Berliem[/]. Bez[62] ¿adnych[222] skrupu³ów rzuca wojsko[141] przeciwko[63] robotnikom. Rozpoczynaj±[501] siê zaciête[212] walki[112] uliczne[212]. Komendantem rz±dowych[222] si³ zostaje[57] mianowany[211] Noske[/][111]. Alarmuje on Kwaterê G³ówn±[241], domagaj±c[501] siê posi³ków. Pocz±tkowo unika ostrzejszych[222] staræ, gdy¿ nie dysponuje odpowiednimi si³ami. Po³o¿enie[111] rz±du jest ciê¿kie[211]. Uzbrojeni ¿o³nierze i marynarze wzmocnili oddzia³y[142] policji[121]. 
3905 1953~Spionek H.~Rozwój i wychowanie ma³ego dziecka~NK~1963~22~4
3906 Badania[112] prowadzone[212] na[66] liczniejszych[262] grupach dzieci[122] w[66] tym[261] samym[261] wieku[161] bywaj±[57] czêsto nazywane[212] "poprzecznymi" podczas[+] gdy badania[112] prowadzone[212] przez[64] czas[141] d³u¿szy[241] na[66] tym[261] samym[261] dziecku[161] lub na[66] tych[262] samych[262] dzieciach okre¶lane[212] s±[57] mianem "pod³u¿nych[222]". Chc±c jednak zebraæ na[66] wiêkszej[261] liczbie[161] dzieci[122] taki[241] materia³[141] obserwacyjny[241], który[211] nadawa³by[501] siê do[62] porównañ, trzeba by³o zrezygnowaæ z[62] rejestrowania[121] wszystkich[222] faktów z[62] ¿ycia[121] dzieci[122], [&] 
3907 1954~Spionek H.~Rozwój i wychowanie ma³ego dziecka~NK~1963~255~3
3908 Widzimy zatem, ¿e wy¿ej omówiona skala rozwojowa mo¿e[5] s³u¿yæ nie tylko jako[61] podstawa oceny[121] ogólnego[221] poziomu psychoruchowego[221] dziecka, ale równie¿ mo¿e[5] byæ[57] wykorzystana do[62] scharakteryzowania[121] jego[42] rytmu rozwojowego[221]. Podkre¶liæ jednak nale¿y, ¿e aby[9] oceniæ prawid³owo poziom[141] i rytm[141] prozy[241] dziecka, trzeba mieæ du¿e[241] do¶wiadczenie[141] psychologiczne[241] [&] 
3909 1955~Samotyhowa N.~Malarstwo zachodnioeuropejskie~NK~1964~111~{brak}
3910 Mówiê o[66] nich[46], jak[9] i w[+] ogóle o[66] van[+] der[+] Goesie[/][161]  cz³owieku[161] wiêcej ni¿ o[66] innych[262] artystach, gdy¿ tragiczny[211] fina³[111] jego[42] ¿ycia[121] pozostawa³ bez[62] w±tpienia[121] w[66] zwi±zku[161] z[65] jego[42] bujn±[251] niespokojn±[251] a genialn±[251], jak[9] okre¶laj± niektórzy, twórczo¶ci±. Poznamy ["]Pok³on[141] pasterzy[122]["], inaczej o³tarz[141] Portinarich[/][122], znajduj±cy[+] siê[241] obecnie we[66] florenckich[262] Uffiziach[/][162]. 
3911 1956~Samotyhowa N.~Malarstwo zachodnioeuropejskie~NK~1964~344~{brak}
3912 Zdumiewa w[66] nim[46] ¶mia³o¶æ[111] artysty, nie szukaj±cego[221] zmiêkczeñ dla[62] tego[221] zbiorowiska[121] wad. W[66] obrazie figuruje zreszt± i sam[211] Goya[/] przy[66] wielkim[261] p³ótnie. Królowa Mari[/] Luiza[/] od[62] dziecka by³a ¿±dna w³adzy[121]. Halina[/] odczu³a j± trafnie. Jako[61] ¿ona Karola[/][121] Czwartego[/][221] objê³a ponownie rz±dy[142] nad[65] krajem, gdy s³aby[211] m±¿ da³ jej[43] g³os[141] i miejsce[141] w[66] radzie[161] pañstwa[121]. 
3913 1957~Pieter J.~Psychologiczne problemy samokszta³cenia~NK~1963~200~7
3914 Ludzie wiele[8] czytaj±cy[212], dobrze tre¶æ[141] rozumiej±cy[212] i maj±cy[212] wiele[8] do¶wiadczenia[121] ¿yciowego[221] miewaj± te¿ wiele[34] zahamowañ czy w±tpliwo¶ci[122], co[41] do[62] wysnuwania[121] praktycznych[222] konsekwencji[122] z[62] tre¶ci[121] lektury[121]. Czytanie[111] jest dla[62] nich[42] prawie[8] wy³±cznie przygod± umys³ow±[251] a nie umys³owo-praktyczn±[251]. Wy³±czyæ z[62] tej[221] regu³y[121] mo¿na czytanie[141] literatury[121] fachowej[221] ze[65] wskazówkami praktycznymi. Co[+] prawda z[65] zastrze¿eniem. 
3915 1958~Skorubska-Sobañska J.~M³odzie¿ i doro¶li~PZWS~1967~56~3
3916 Konserwatyzm[111] rodziców[122], ich[42] przywi±zanie[111] do[62] tradycyjnych[222] form postêpowania[121] w[+] ogóle, do[62] tego[42] co[41] stare[211] i znane[211], do[62] utartych[222] pogl±dów na[64] sprawy[142] ró¿nej[221] wagi[121]  od[62] zagadnieñ mody[121] w[66] ubiorze, do[62] aspiracji[122] i perspektyw ¿yciowych[222] w³asnych[222] dzieci[122] w³±cznie  to[41] nastêpna cecha rodziców[122], która zdaniem dorastaj±cych[222] dzieci[122], g³ównie dziewcz±t odgrywa du¿±[241] rolê w[66] kszta³towaniu[161] wzajemnych[222] stosunków. 
3917 1959~Skowronek J.~Legiony polskie we W³oszech~PZWS~1967~20~5
3918 Nie bra³y one udzia³u w[66] zasadniczych[262] dzia³aniach wojennych[262], lecz u¿ywane[212] by³y[57] do[62] zadañ drugorzêdnych[222]: os³ania³y linie[142] komunikacyjne[242] i utrzymywa³y spokój[141] w[66] "wyzwolonych[262]" przez[64] Francuzów[142] W³oszech[/] pó³nocnych[262]. Bonaparte[/] przerwa³ niespodziewanie ¶wietn±[241] kampaniê i dwudziestego[221] czwartego[221] kwietnia w[66] Loeben[/][161] zawar³ rozejm[141] i rozpocz±³ rokowania[142] pokojowe[242] z[65] Austri±[/]. 
3919 1960~Schaff A.~Marksizm a jednostka ludzka~PWN~1965~90~21
3920 Ka¿dy[211] ¶wiadomy[211] wybór[111], a to[41] jest istotny[211] sens[111] wolno¶ci[121] jednostki[121] dokonuje[501] siê na[66] gruncie okre¶lonego[221] systemu warto¶ci[122], który[211] ustala skalê tego[42], co[41] godne[211], dobre[211], szlachetne[211], s³uszne[211], spo³ecznie u¿yteczne[211] i tym[232] podobne[212]. Oraz skalê przeciwieñstw tych[222] okre¶leñ. Taki[211] system warto¶ci[122] kszta³tuje[501] siê spo³ecznie i jest[57] wpajany[211] jednostce[131] przez[64] ró¿nokszta³tne[241] wychowanie[141] spo³eczne[241]. T± drog±[151] miêdzy[+] innymi realizuje[501] siê spo³eczne[211] uwarunkowanie[111] jednostki[121] ludzkiej[221]. 
3921 1961~Podhorecki L.~Jan Sobieski~KiW~1964~90~17
3922 Nawet stronnicy francuscy publicznie demonstrowali sw±[241] rado¶æ[141]. Prymas pos³a³ królowi w[66] podarunku[161] wspania³±[241] sze¶ciokonn±[241] karetê, a referendarz koronny Andrzej[/] Morsztyn[/]  serwis[141] warto¶ci[121] stu[32] tysiêcy z³otych[122]. Nie przeszkadza³o to[41] oponentom snuæ projektów detronizacji[121] nowego[221] króla[121]. Siódmego[221] lipca tysi±c sze¶æset sze¶ædziesi±tego[221] dziewi±tego[221] roku[121] w[66] katedrze[161] ¶wiêtego[/][221] Jana[/][121] w[66] Warszawie[/][161] odby³o[501] siê uroczyste[211] nabo¿eñstwo[111], [&] 
3923 1962~Podhorecki L.~Jan Sobieski~KiW~1964~145~8
3924 Sobieski[/] postanowi³ wykorzystaæ sytuacjê i wej¶æ[5] Turkom na[64] ty³y[142]. Zwi±zani od[62] przodu armi± rosyjsk±[251], zaatakowani z[62] ty³u przez[64] Polaków[142], niechybnie ponie¶liby klêskê.  Przyrzekam, i¿ z[65] koñcem wyprawy[121] poka¿ê im[43], gdzie raki[112] zimuj±!  mówi³ król. Wojska[112] królewskie[212] ruszy³y na[64] Ukrainê[/]. Ale Turcy nie dali siê zaskoczyæ[501] i aby[9] unikn±æ osaczenia[121], wycofali[501] siê pospiesznie za[64] Dniestr[/][141]. 
3925 1963~Podhorecki L.~Jan Sobieski~KiW~1964~234~29
3926 Szach przyj±³ Polaka[141] z[65] honorami, wraz z[65] ca³±[251] rad± upi³[501] siê na[64] cze¶æ[141] króla[121] polskiego[221], ale do[62] ligi[121] nie przyst±pi³. Dziesiêæ[34] razy[122] je¼dzili Polacy do[62] Persji[/][121]. Wielkie[242] us³ugi[142] odda³ królowi pewien[211] Syryjczyk (zwany[211] u[62] nas[42] hrabia de[+] Siri[/]), który[211] trzykrotnie je¼dzi³ do[62] Sulejmana[/][121]. Jedynym[251] owocem tych[222] wypraw[122] by³o nawi±zanie[111] polsko-perskich[222] stosunków kulturalnych[222]. 
3927 1964~Kuczyñski J.~Porz±dek nadchodz±cego ¶wiata~KiW~1964~34~38
3928 W[66] s³ynnym[261] odczycie ["]Nietzsche[/] im[+] Lichte unserer[+] Erfahrung["], bez[62] znajomo¶ci[121] którego[221], jak[9] i bez[62] znajomo¶ci[121] autobiograficznej[221] pracy[121] o[66] powstaniu[161] ["]Doktora[121] Faustusa[/][121]["] niepodobna[8] w³a¶ciwie zrozumieæ ca³ej[221] koncepcji[121] mannowskiej[221], mówi³  referuj±c Nietzschego[/][141]  ¿e to[41], co[41] g³êbokie[211], jest z³e[211]; ¿ycie[111] za¶ nie zosta³o[57] zrodzone[211] przez[64] prawdê ani moralno¶æ[141]. 
3929 1965~Kuczyñski J.~Porz±dek nadchodz±cego ¶wiata~KiW~1964~179~17
3930 Wszelkie[212] dotychczasowe[212] teodycee[112], okre¶laj±ce[212] ten[241] ¶wiat[141] jako[64] najlepszy[241] z[62] mo¿liwych[222], bo jedynie istniej±cy[241], by³y[5] tylko pierwszym[251] wysi³kiem w[66] d±¿eniu[161] do[62] rzeczywistego[221] istnienia[121] cz³owieka[121]. Okre¶li³y ramy[142] prawdziwe[242], lecz zbyt[8] ogólne[242], zostawiaj±c wiele[8] jeszcze miejsca[121] na[64] ró¿ne[242] urojenia[142]. Trzeba zacie¶niæ i pog³êbiæ, a mo¿e[8]  w[66] pewnym[261] sensie  urzeczywistniæ czy ukonkretniæ pojêcie[141] istnienia[121]. 
3931 1966~£adosz J.~Wspó³czesne formy walki materializmu z idealizmem~KiW~1965~19~3
3932 Gdy przed[65] kilkunastu[35] laty zapozna³em[501] siê z[65] tekstem referatu wyg³oszonego[221] przez[64] Irenê[/] Joliot-Curie[/][141], w[66] którym[261] zawarta by³a[57] próba materialistycznej[221] interpretacji[121] teorii[121] eksploduj±cego[221] wszech¶wiata, by³em[57], jak[9] pamiêtam, bardzo zaszokowany[211]. Uwa¿a³em to[44] za[64] nieprawdopodobne[241] przedsiêwziêcie[141] wydobywania[121] czego¶ racjonalnego[221] z[62] najbardziej jawnego[221] fideizmu[121]. 
3933 1967~£adosz J.~Wspó³czesne formy walki materializmu z idealizmem~KiW~1965~67~7
3934 Widzimy wiêc, ¿e ten[211] "pozytywistyczny[211] materializm[111]" jest zjawiskiem dosyæ rozpowszechnionym[251]. Nie stanowi[5] on po[+] prostu powtórzenia[121] mechanistycznego[221] materializmu osiemnastego[221] czy dziewiêtnastego[221] wieku[121] b±d¼[9] wulgarnego[221] materializmu dziewiêtnastego[221] wieku[121], chocia¿ jego[42] reprezentanci do[62] tych[222] tradycji[122] nawi±zuj±. Nie stanowi[5] powtórzenia[121], bowiem na[64] rozmaite[242] sposoby[142] przystosowuj± oni tê tradycjê do[62] zdobyczy[122] dwudziestowiecznego[221] przyrodoznawstwa[121], w[66] pierwszym[261] rzêdzie fizyki[121], oraz do[62] zdobyczy[121] logiki[121] matematycznej[221]. 
3935 1968~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom IX~KiW~1965~124~30
3936 Plan[111] na[64] lata[42] tysi±c dziewiêæset sze¶ædziesi±t sze¶æ  tysi±c dziewiêæset siedemdziesi±t zak³ada, ¿e zwiêkszenie[111] liczby[121] traktorów o[64] sto[34] tysiêcy sztuk umo¿liwi dalsze[241] zmniejszenie[141] liczby[121] koni przynajmniej o[64] trzysta[34] tysiêcy, co[41] oznacza zaoszczêdzenie[141] znacznej[221] ilo¶ci[121] paszy[121]. Natomiast przede[+] wszystkim zale¿y nam obecnie na[66] szybkim[261] rozwoju[161] hodowli[121] byd³a[121]. 
3937 1969~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom IX~KiW~1965~213~29
3938 Nie powinni¶my wiêc narzekaæ (jak to[41] siê niekiedy zdarza[501]), ¿e "musimy zwiêkszaæ inwestycje[142], aby[9] wszystkim[232] daæ pracê". Przecie¿ gdyby celem[151] inwestowania[121] by³o jedynie zapewnienie[111] zajêcia[121] nowym[232] pracownikom. To[9] nie mia³oby sensu tworzenie[111] miejsc pracy[121] nieraz bardzo drogich[222], kosztuj±cych[222] na[64] przyk³ad[141] po[64] kilkaset[34] tysiêcy z³otych[122]. 
3939 1970~zbiorowa~Rozmowy o gospodarce. Tom IX~KiW~1965~358~8
3940 Wszystko[41] czym[45] dysponujemy w[66] dniu[161] dzisiejszym[261], stanowi[5] skondensowany[241] rezultat[141] wysi³ku[121] setek tysiêcy ludzi[122] w[66] najtrudniejszym[261] okresie, rezultat[141] osi±gniêæ i potkniêæ. By³a[5] to[41] wielka szko³a ¿ycia[121] dla[62] ca³ego[221] spo³eczeñstwa[121], szko³a, która dobrze przygotowuje swych[242] wychowanków[142] do[62] dalszej[221] pracy[121] i daje gwarancje[142], ¿e potrafi± oni wykonaæ trudne[242] zadania[142]. 
3941 1971~Strumph-Wojtkiewicz S.~Powstanie styczniowe~NK~1963~14~5
3942 ³±cznikiem miêdzy[65] europejsk±[251] lewic± i spraw± polsk±[251] byli[5] pionierzy polskiej[221] my¶li[121] demokratycznej[221]  Adam[/] Mickiewicz[/], Stanis³aw[/] Worcell[/], Joachim[/] Lelewel[/], a tak¿e genera³ Ludwik[/] Mieros³awski[/]. Tak czy inaczej, arystokraci polscy opierali swoje[242] nadzieje[142] na[66] mo¿liwo¶ci[161] zatargów pomiêdzy[65] mocarstwami, za¶ w[66] polskim[261] obozie postêpowym[261] ¿ywiono pewno¶æ[141], ¿e pomoc[111] nadejdzie od[62] ludów Europy[/]. 
3943 1972~Bartnicki A.~Agresja w³oska w Abisynii~PZWS~1964~66~3
3944 W[66] sierpniu tysi±c dziewiêæset trzydziestego[221] pi±tego[221] roku[121] og³osi³y one tak zwan±[241] ustawê o[66] neutralno¶ci[161], która stwierdzi³a, ¿e prezydent ma prawo[141] zakazaæ eksportu broni[121] do[62] krajów bêd±cych[222] z[65] sob± w[66] stanie[161] wojny[121] niezale¿nie od[62] tego[42], która ze[62] stron by³a[5] agresorem, a która ofiar± agresji[121]. 
3945 1973~Rudniañski J.~Sprawno¶æ umys³owa~WP~1967~111~28
3946 Nale¿y zaznaczyæ, i¿ na[64] tego[221] rodzaju[121] sposób[141] przygotowywania[121] odczytu móg³ sobie[43] pozwoliæ cz³owiek o[63] du¿ym[261] przygotowaniu[161] ogólnym[261] oraz ¶wietny[211] mówca. Niemniej jednak pewne[212] elementy[112] przedstawionego[221] wy¿ej sposobu przygotowania[121] wyk³adu zas³uguj± na[64] baczn±[241] uwagê tak¿e ze[62] strony[121] tych[222], którzy owego[221] przygotowania[121] nie posiadaj± lub posiadaj± je[44] w[66] niewielkim[261] stopniu. 
3947 1974~Rudniañski J.~Sprawno¶æ umys³owa~WP~1967~311~4
3948 O[+] wiele gorzej bowiem nie dopu¶ciæ do[62] powiedzenia[121] pewnych[222] rzeczy[122] do[62] ujawnienia[121] pogl±dów sprzecznych[222] ze[65] stanowiskiem wyk³adowcy[121], ni¿ byæ[57] zmuszonym[251] do[62] walki[121]. Zosta³o[57] to[41] zreszt± powy¿ej zaznaczone[211]. Niemniej jednak raz[8] jeszcze powtarzam, i¿ je¶li cz³owiek, który[211] wys³ucha³ odczytu, bêdzie[56] w[66] czasie dyskusji[121] milcza³[52], nikt nie bêdzie[56] wiedzia³[52], co[44] my¶li[5] on o[66] tym[46], co[44] us³ysza³, na[66] jakich[262] "stoi pozycjach". 
3949 1975~zbiorowa~Podstawowe wiadomo¶ci o prawie wojskowym~MON~1964~194~5
3950 Przestêpstwa[142] te[242] mo¿na podzieliæ na[64] dwie[34] grupy[142]. Pierwsza grupa obejmuje przestêpstwa[142], które[212] mog± byæ[57] pope³nione[212] wy³±cznie przez[64] osoby[142] zajmuj±ce[242] okre¶lone[242] stanowiska[142] w[66] systemie organizacyjnym[261] wojska[121]. Druga grupa obejmuje przestêpstwa[142], które[212] mog± byæ[57] pope³nione[212] przez[64] ¿o³nierzy[142], którym[232] dora¼nie powierzono pewne[242] funkcje[142] o[66] charakterze szczególnym[261]. Pierwsza grupa tych[222] przestêpstw nosi nieraz nazwê wojskowych[222] przestêpstw s³u¿bowych[222] lub wojskowych[222] przestêpstw urzêdniczych[222]. 
3951 1976~Sadurska A.~W cieniu Panteonu~WP~1965~115~19
3952 ³uk[111] monumentalny[211] by³ bram± w[66] nieistniej±cym[261] murze, kolumna-pomnik za¶ nie wspiera³a ¿adnego[221] dachu[121] i nie zdobi³a ¿adnej[221] ¶ciany[121]. Podobnie jak[9] ³uk[111] sta³a sama dla[62] siebie[42], a raczej dla[62] br±zowego[221] pos±gu[121], który[211] wznosi³[501] siê wysoko, wysoko na[66] jej[42] szczycie. By³a[5] wiêc tak¿e pami±tk± czyjej¶[221] chwa³y[121], któr±[251] g³osi³ napis[111] na[66] bazie[161], p³askorze¼ba owijaj±ca trzon[141] spiraln±[251] wstêg± oraz pos±g[111]. Nad[66] jej[42] pochodzeniem biedzili[501] siê i biedz±[501] archeolodzy od[62] wielu[32] dziesi±tków lat wyszukuj±c zbli¿one[242] formy[142] egipskie[242], wschodnie[242] lub greckie[242]. 
3953 1977~Nowak-D³u¿ewski J.~Ignacy Krasicki~PZWS~1964~77~10
3954 Niezmiernie za¶ wa¿nym[251] by³o usuniêcie[111] ze[62] szkó³ Konarskiego[/][121] scholastyki[121], która ¶wiêci³a dotychczas istne[242] orgie[142] w[66] szko³ach zakonnych[262], a wprowadzenie[111] na[64] jej[42] miejsce[141] nauki[121] o[66] ¶wiecie. Religia i teologia pozosta³y[5], ale czym[45] innym[251] jest religia i teologia, a czym[45] innym[251]  dociekanie[111] scholastyczne[211]. Przewaga humaniorów[122] pozosta³a[5], ale i w[64] humaniora[142] wst±pi³ nowy[211] duch. 
3955 1978~Strumph-Wojtkiewicz S.~Powstanie styczniowe~NK~1963~163~3
3956 Dopiero jesieni±, z[65] nastaniem dyktatury[121] Traugutta[/][121], w[66] Krakowskiem[/][161], jak[9] i w[66] Sandomierskiem[/][161], zacz±³ organizowaæ regularne[241] wojsko[141] genera³ Józef[/] Bosak[+] Hauke[/][111]. I tutaj, podobnie jak[9] w[66] innych[262] czê¶ciach kraju[121], w³adza cywilna zaczê³a przechodziæ z[62] r±k szlachty[121] w[64] rêce[142] mieszczan[122] i w³o¶cian[122], daleko bardziej gorliwych[222] i szczerych[222] wykonawców[122] rozkazów Rz±du Narodowego[221]. 
3957 1979~Wasilewska W.~Wiedza o ksi±¿ce~PZWS~1966~111~17
3958 Studiowanie[111] ksi±¿ki[121], zw³aszcza naukowej[221], na[+] ogó³ nie mo¿e[5] ograniczyæ[501] siê do[62] jednego[221] uwa¿nego[221] przeczytania[121], gdy¿ czytelnik zapoznaje[501] siê wtedy tylko z[65] konstrukcj± my¶low±[251] dzie³a[121], zdobywa pogl±d[141] na[64] ca³o¶æ[141] i rolê, jak±[241] odgrywaj± w[66] niej[46] poszczególne[212] czê¶ci[112]. W[63] czytaniu[161] orientacyjnym[261] czytelnik jakby mierzy[501] siê z[65] dzie³em, przygotowuje do[62] zgruntowania[12] go[42], przewiduj±c równocze¶nie pomoce[142], do[62] jakich[222] musi siê uciec[501], aby[9] w[66] pe³ni[161] zrozumieæ i przyswoiæ sobie[43] wyk³ad[141] autora[121]. 
3959 1980~Cienkowski W. P.~Z tajemnic jêzyka~NK~1963~16~1
3960 Na[66] ¶wiecie istniej± setki[112] jêzyków, ale nie wszystkie[212] narody[112] mówi±ce[212] odrêbnymi jêzykami pos³uguj±[501] siê równie¿ pismem. W[64] miarê jednak rozszerzania[+] siê[121] kultury[121] i cywilizacji[121] a¿ do[62] najdalszych[222] zak±tków globu ziemskiego[221] powstaje tak¿e w¶ród[62] ludów zacofanych[222] konieczno¶æ[111] zapisywania[121] jêzyka mówionego[221], czyli u³o¿enia[121] dlañ[62] alfabetu. 
3961 1981~Cienkowski W. P.~Z tajemnic jêzyka~NK~1963~56~29
3962 Gdzie szukaæ tajemnicy[121] narodzin mowy[121] ludzkiej[21]? Wiêkszo¶æ[111] teorii[122] wy¿ej wspomnianych[222] to[41] teorie[112] indywidualistyczne[212], czyli zak³adaj±ce[212] powstanie[141] jêzyka w[66] oderwaniu[161] od[62] spo³eczeñstwa[121], od[62] zbiorowo¶ci[121]. Tymczasem wyja¶nienia[121] zagadki[121] pochodzenia[121] jêzyka nale¿y szukaæ w³a¶nie w[66] rozwoju[161] spo³ecznym[261] cz³owieka[121]. Problem[111] ten[211] nie zosta³[57] jeszcze rozstrzygniêty[211], ale przysz³e[212] badania[112] na[+] pewno przybli¿± nas[44] do[62] jego[42] rozwi±zania[121]. 
3963 1982~Cienkowski W. P.~Z tajemnic jêzyka~NK~1963~85~20
3964 Co[41] w[66] takim[261] razie spowodowa³o rozpowszechnianie[+] siê[141] tylu[32] przys³ów o[66] pogodzie[161], i to[8] nie tylko w[66] Polsce[/][161], ale i w[66] innych[262] krajach  przys³ów o[66] niewielkiej[261] przewa¿nie warto¶ci[161] praktycznej[261]? Otó¿ najczê¶ciej decydowa³a tu forma  lapidarno¶æ[111] ujêcia[121] czy zrêczny[211] rym[111], dopasowany[211] do[62] imienia ¶wiêtego[121] lub ¶wiêtej[121]. 
3965 1983~Cienkowski W. P.~Z tajemnic jêzyka~NK~1963~273~20
3966 Jêzykoznawcy[112] nie poprzestaj± na[66] okre¶leniu[161] terenu, na[66] którym[261] wystêpuje dany[211] wyraz[111], ale badaj± historiê, ¶ledz± wêdrówkê wyrazu. Takiemu wyrazowi  czasem[8] dopiero w[66] wyniku[161] ¿mudnych[222] i d³ugotrwa³ych[222] badañ  wypisuj± jak[+] gdyby "ankietê personaln±[241]" i szczegó³owy[241] "¿yciorys[141]". Gdzie "mieszka" (wystêpuje), sk±d "przyby³" (sk±d go[44] zapo¿yczono) i tak dalej, [&] 
3967 1984~Lewicka J., Czajkowski S.~Zajêcia plastyczne z dzieæmi klas pocz±tkowych~NK~1964~33~30
3968 A wiêc niezmiernie wa¿n±[251] spraw± jest sposób[111] robienia[121] uwag i ich[42] forma. Nie mog± one byæ[57] wyg³aszane[212] imperatywnym[251] tonem, narzucone[212] bezwzglêdnie, nie mog± podporz±dkowywaæ woli[121] dziecka woli[131] doros³ego[121]. Lepiej jest tak przeprowadzaæ korektê, aby[9] dziecko[111] samo[211] spostrzeg³o dziêki[63] pytaniom nauczyciela[121], co[44] ma zmieniæ, dodaæ czy poprawiæ. 
3969 1985~Schaff A.~Marksizm a jednostka ludzka~PWN~1965~142~25
3970 W[66] literaturze[161] antykomunistycznej[261] pisze siê[41] w[66] zwi±zku[161] z[65] tymi zjawiskami o[66] "nowej[261] klasie[161]", o[66] "czerwonej[261] bur¿uazji[161]pcudz i tym[232] podobne[242]. Z[62] teoretycznego[221] punktu widzenia[121] rzecz[141] bior±c s± to[41] bzdury[112]: kszta³tuj±ca[+] siê w[66] spo³eczeñstwach socjalistycznych[262] elita nie jest klas± ex[+] definitione, a mówienie[111] w[66] tym[261] wypadku[161] o[66] bur¿uazji[161] mo¿e[5] byæ zrozumia³e[211] tylko jako[61] tani[211] chwyt[111] propagandowy[211] przeciwnika[121]. Ale to[41] nie powinno nas[44] uspakajaæ: ³atwiej bowiem odrzuciæ nadu¿ywanie[141] sprawy[121] przez[64] przeciwnika[141] ni¿ sam[241] problem[141], [&] 
3971 1986~Kozielecki J.~Strategia psychologiczna~NK~1963~67~19
3972 Ale najbardziej rzucaj±c±[+] siê[251] w[64] oczy[142] cech± tej[221] strategii[121] jest brak[111] ryzyka. Z[62] góry[121] wiadomo, ¿e do[62] rozwi±zania[121] zadania[121] potrzeba wybraæ cztery[34] kartki[142], nigdy na[64] przyk³ad[141] nie wystarcz± dwa[31] wybory[112]. Dlatego te¿ mówimy, ¿e jest to[41] strategia konserwatywna. W[66] zwi±zku[161] z[65] tym[45] mimo[62] du¿ej[221] ilo¶ci[121] zalet, jakie[242] ma ta strategia, stosowanie[111] jej[42] nie zawsze siê op³aca[501]. 
3973 1987~Kozielecki J.~Strategia psychologiczna~NK~1963~108~1
3974 Twórcy[112] teorii[121] gier udowodnili, ¿e w[66] ka¿dej[261] grze dwuosobowej[261] o[66] sumie[161] zero wystêpuje taka strategia (czysta lub mieszana) dla[62] gracza[121] pierwszego[221], która gwarantuje mu najwy¿sz±[241] z[62] mo¿liwych[222] wygranych[122] (lub najni¿sz±[241] z[62] mo¿liwych[222] przegranych[122]), i taka strategia (czysta lub mieszana) dla[62] gracza[121] drugiego[221], która zapewnia mu najni¿sz±[241] przegran±[141] (lub najwy¿sz±[241] wygran±[141]). Ta para strategii[122] nazywa[501] siê par± równowa¿nych[222] strategii[122] optymalnych[222]. 
3975 1988~Strelau J.~O temperamencie i jego poznaniu~NK~1965~27~14
3976 Stanowi± one fizjologiczne[241] pod³o¿e[142] czterech[32] znanych[222] nam typów temperamentu Hipokratesa[/][121]  Galenusa[/][121]. Zanim przejdziemy do[62] bli¿szej[221] charakterystyki[121] typu uk³adu nerwowego[221], musimy wyja¶niæ, czym[45] s± w³a¶ciwie te[212] trzy[31] podstawowe[212] cechy[112] systemu nerwowego[221], których[222] odpowiednia kombinacja wed³ug[62] Paw³owa[/][121] sk³ada[501] siê na[64] pojêcie[141] typu. 
3977 1989~Strelau J.~O temperamencie i jego poznaniu~NK~1965~70~9
3978 Oprócz[62] trzech[32] wy¿ej wymienionych[222] w³a¶ciwo¶ci[122] uk³adu nerwowego[22], to[41] jest si³y[121], równowagi i ruchliwo¶ci[121] procesów nerwowych[222], Paw³ow[/] wymienia[5] jeszcze jedn±[241], któr±[241] uwa¿a za[64] najwa¿niejsz±[241]  jest to[41] tak zwana plastyczno¶æ[111]. Istota plastyczno¶ci[121] w[66] rozumieniu[161] Paw³owa[/][121] polega na[66] tym[46], ¿e wszystko[41] mo¿e[5] byæ[57] osi±gniête[211] (chodzi tu o[64] funkcjonaln±[241] stronê uk³adu nerwowego[221]), byleby by³y[54] odpowiednie[212] warunki[112] ku[63] temu[43]. 
3979 1990~Zaborowski Z.~Psychologia spo³eczna a wychowanie~PZWS~1963~33~19
3980 Zasadniczym[251] b³êdem jest narzucanie[111] grupom prac i zadañ obcych[222] m³odzie¿y[131], do[62] których[222] jest[57] ona ustosunkowana negatywnie lub obojêtnie. Wa¿ny[251] zadaniem nauczyciela[121] jest rozbudzenie[111] u[62] uczniów[122] warto¶ciowych[222] potrzeb i zainteresowañ, szczególnie w[66] zakresie aktywno¶ci[121] spo³ecznej[221], pomocy[121] kole¿eñskiej[221]. S± bowiem klasy[112] bierne[212], ma³o dojrza³e[212] spo³ecznie, które[212] w[66] pocz±tkowej[261] fazie[161] pracy[121] wychowawczej[221] nie przejawiaj± jakich¶[222] skrystalizowanych[222] zainteresowañ, [#] 
3981 1991~Zaborowski Z.~Psychologia spo³eczna a wychowanie~PZWS~1963~94~19
3982 Przywódca grupy[121] mo¿e[5] wykonywaæ dwie[34] zasadnicze[242] funkcje[142] rzeczowe[242], na[64] przyk³ad[141] planowanie[141] pracy[121], okre¶lanie[141] sposobów jej[42] wykonania[121], utrzymywanie[141] kontaktów z[65] otoczeniem i tym[232] podobne[242], oraz funkcje[142] spo³eczne[242], na[64] przyk³ad[141] koordynacja ról w[66] grupie[161], doskonalenie[111] ³±czno¶ci[121] miêdzy[65] grupami, zachêcanie[111] ich[42] do[62] pracy[121] i tym[232] podobne[242]. Funkcje mog± byæ[57] rozdzielone[212] równie¿ miêdzy[64] ró¿ne[242] osoby[142] w[66] grupie[161], co[41] jest szczególnie po¿±dane[211] wtedy, gdy w[66] grupie[161] dyscyplina jest s³aba, [#] 
3983 1992~Zaborowski Z.~Psychologia spo³eczna a wychowanie~PZWS~1963~105~11
3984 W[66] toku[161] selekcji[121] przywódców[122] nale¿y wnikliwie organizowaæ w[66] klasie[161] ró¿nego[221] rodzaju[121] wybory[142], na[64] przyk³ad[141] do[62] rady[121] klasowej[221], na[64] odpowiedzialne[242] funkcje[142] w[66] kó³kach zainteresowañ. B³êdem jest re¿yserowanie[111] wyborów i arbitralne[211] typowanie[111] przez[64] nauczyciela[141] wygodnych[222] mu uczniów[122]. Z[62] drugiej[221] strony[121] zdanie[+] siê[111] na[64] spontaniczny[241] os±d[141] grupy[121], szczególnie gdy istniej± w[66] niej[46] destruktywne[212] normy[112] i niezdrowe[212] wzajemne[212] stosunki[112] mo¿e[5] doprowadziæ do[62] wytypowania[121] uczniów[122], [#] 
3985 1993~Ga³êski B.~Socjologia wsi. Pojêcia podstawowe~PWN~1966~48~9
3986 Proces[111] profesjonalizacji[121] pracy[121] rolnika[121] analizowany[211] byæ[57] mo¿e[5] w[66] bardzo szerokim[261] zakresie, ze[62] wzglêdu bowiem na[64] charakter[141] gospodarstwa[121] wiejskiego[221], znajduje swój[241] wyraz[141] tak w[66] przemianach gospodarstw, jak[9] i rodziny[121], w[66] sposobie wykonania[121] przez[64] rolnika[141] pracy[121], w[66] zakresie czynno¶ci[122] na[64] ni±[44] sk³adaj±cych[+] siê[222], w[66] sposobie my¶lenia[121] rolnika[121] o[66] gospodarstwie i jego[42] postawie[161] wobec[62] pracy[121]. 
3987 1994~Ga³êski B.~Socjologia wsi. Pojêcia podstawowe~PWN~1966~72~6
3988 W[66] istocie[161], powstanie[111] nowej[221] rodziny[121] poci±ga za[65] sob± problem[141] zapewnienia[121] podstaw[122] jej[42] istnienia[121]. W[66] systemie ¿ycia[121] wiejskiego[221] oznacza to[41], ¿e powstaj±ca rodzina musi mieæ zagwarantowan±[241] ziemiê. A zatem powstanie[111] rodziny[121] narzuca konieczno¶æ[141] rozwi±zania[121] problemu gospodarczego[221]: kto z[62] rodziców[122] i ile[8] ma ze[62] swej[221] ziemi[121] wydzieliæ, aby[9] m³odzi[112] uzyskali podstawê utrzymania[121]. 
3989 1995~Kosiñski L.~Obraz demograficzny Europy~PWN~1966~38~16
3990 W[66] przypadku[161] Francji[/][121], s³aby[211] od[62] stu[32] lat przyrost[111] naturalny[211] zamienia³[501] siê na[64] ubytek[141] nie tylko w[66] okresach wojen. Równie¿ ostatnie[212] lata[112] miêdzywojenne[212] przynios³y nieznaczn±[241] przewagê zgonów. Co[41] zaalarmowa³o opiniê spo³eczn±[241]. Na[66] za³±czonym[261] wykresie widaæ równie¿ inne[241] zjawisko[141] bêd±ce[241] konsekwencj± wojny[121]. Jest nim[45] mianowicie powojenna kompensacja urodzin, [&] 
3991 1996~Kosiñski L.~Obraz demograficzny Europy~PWN~1966~84~29
3992 Lata[112] drugiej[221] wojny[121] ¶wiatowej[221] by³y[5] okresem wielkich[222] przesuniêæ ludno¶ci[121], które[212] odbywa³y[501] siê w[66] zasadzie[161] w[66] ramach kontynentu europejskiego[221]. Pewn±[251] kontynuacj± tych[222] wêdrówek, maj±cych[222] zreszt± w[66] wiêkszo¶ci[161] charakter[141] wêdrówek politycznych[222], by³o rozmieszczenie[111] na[66] ¶wiecie uchod¼ców[122], pozostaj±cych[222] po[66] wojnie[161] w[66] obozach administrowanych[262] przez[64] Miêdzynarodow±[241] Organizacjê Przesiedleñców[122] oraz nap³yw[111] ludno¶ci[121] ¿ydowskiej[221] do[62] nowo utworzonego[221] pañstwa[121] Izraela[/]. 
3993 1997~Bernaæ F.~Na podbój ¶wiata~LSW~1963~30~25
3994 My¶leli równie¿ z[65] ironi± o[66] tym[46], i¿ ten[211] sam[211] cz³owiek, który[211] dzi¶ zarzuca³ im[43] niemal otwarcie[8] tchórzostwo[141], zapowiadaj±c z[65] takim[251] entuzjazmem rych³e[241] uderzenie[141] na[64] zachód[141], jeszcze przed[65] kilku[35] dniami sam[211] traci³ czasem[8] pewno¶æ[141] siebie[42], boj±c[501] siê ofensywy[121] francuskiej[221], która wobec[62] zaanga¿owania[121] jego[42] g³ównych[222] si³ w[66] Polsce[/][161], musia³a nieuchronnie doprowadziæ do[62] szybkiego[221] za³amania[+] siê[121] re¿imu brunatnej[221] dyktatury[121]. 
3995 1998~Bernaæ F.~Na podbój ¶wiata~LSW~1963~144~1
3996 W[66] chwili[161] wkroczenia[121] do[62] Oslo[/][121] pierwszych[222] oddzia³ów Wermachtu uzbrojeni cz³onkowie quislingowskiej[221] Nasional[+] Samling[/] zaczêli zajmowaæ gmachy[142] ministerstw i innych[222] wa¿niejszych[222] instytucji[122], opanowanych[222] ju¿ zreszt± czê¶ciowo przez[6] grupy[142] volksdeutschów[122] z[62] miejscowej[221] organizacji[121] partii[121] hitlerowskiej[221], kierowanej[221] przez[64] osobistego[241] wys³annika[141] Rosenberga[/][121], SA-Standartenführera[141] Scheidta[/][141] oraz führera[141] mniejszo¶ci[121] niemieckiej[221] w[66] Norwegii[/][161] Spanausa[/][141], który[211] ju¿ wieczorem ósmego[221] kwietnia zarz±dzi³ alarm[141] bojowy[241] cz³onków[122] swej[421] organizacji[121], [&] 
3997 1999~Bernaæ F.~Na podbój ¶wiata~LSW~1963~249~22
3998 Dla[62] du¿ej[221] bowiem czê¶ci[121] spo³eczeñstwa[121] francuskiego[221], a zw³aszcza drobnomieszczañstwa[121] i wielkiej[221] bur¿uazji[121], do[62] których[222] skierowany[211] by³[57] przede[+] wszystkim apel[111] de[+] Gaullea[/][121], spo³eczeñstwa[121] sytego[221] i zadowolonego[221] z[62] dotychczasowego[221] ¿ycia[121], wojna by³a[5] czym¶[45] tak strasznym[251], i¿ wie¶æ[111] o[66] kapitulacji[161] nie wzbudzi³a w[66] nim[46] rozpaczy[121], a raczej rado¶æ[141] i uspokojenie[141], z[62] którego[221] wyrwaæ je[44] mia³y dopiero lata[112] okupacji[121]. 
3999 2000~Brodzki S.~Postacie i cienie~KiW~1965~122~15
4000 Podobnie niewielkie[242] rezultaty[142] da³ udzia³[111] Dullesa[/][121] w[66] komisjach badaj±cych[262] stan[141] finansów polskich[222] w[66] okresie miêdzywojennym[261]. Niez³e[242] natomiast interesy[142] zrobi³y poprzez[64] wspomnian±[241] firmê wielkie[212] trusty[112] niemieckie[212]. Jak[9] stwierdzi³y pó¼niej komisje[112] Senatu USA[=], powa¿ny[211] procent[111] zasobów wojennych[222] Trzeciej[/][221] Rzeszy[/][121] pochodzi³ ze[62] Stanów[/] Zjednoczonych[/][122], przy[66] czym[46] g³ównymi dostawcami by³y[5] firmy[112] zwi±zane[212]  niekoniecznie ideowymi wiêzami  z[65] kapita³em niemieckim[251].